Янги Ўзбекистон 29.07.2022

2020 йил 25 январдан чиқа бошлаган

Ижтимоий-сиёсий газета № 153 (675), 2022 йил 29 июль, жума

ªЗБЕКИСТОН ПРЕЗИДЕНТИ РОССИЯ ТАШ¯И ªЗБЕКИСТОН ПРЕЗИДЕНТИ
СИЁСИЙ ИДОРАСИ РА²БАРИНИ ¯АБУЛ ¯ИЛДИ ХИТОЙ ДЕЛЕГАЦИЯСИНИ ¯АБУЛ ¯ИЛДИ

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 28 июль куни Шанхай Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 28 июль куни ШҲТга
ҳамкорлик ташкилоти Ташқи ишлар вазирлари кенгашининг пойтахтимиздаги аъзо давлатларнинг Ташқи ишлар вазирлари кенгаши тадбирларида иштирок
йиғилиши тадбирларида иштирок этаётган Россия Федерацияси ташқи ишлар этиш учун мамлакатимизга келган Хитой Халқ Республикаси Давлат кенгаши
аъзоси, ташқи ишлар вазири Ван И бошчилигидаги делегацияни қабул қилди.
вазири Сергей Лавров бошчилигидаги делегацияни қабул қилди.

Суҳбатда Ўзбекистон — Россия Кейинги йилларда икки мамлакат борилмоқда. Кейинги бир неча йилда Ўзбекистон ва Хитой ўртасидаги ҳар равишда мамлакатимизнинг етакчи имкониятлар мавжудлигини алоҳида
стратегик шериклик ва иттифоқчи- ўртасидаги кўп қиррали амалий ҳам- Ўзбекистонда Россиянинг 12 та етакчи томонлама стратегик шериклик муно- ва ишончли ҳамкорларидан биридир. қайд этди.
лик муносабатлари кун тартибидаги корлик жадал ривожланиб бораётга- олий таълим муассасасининг фаолия- сабатларини янада мустаҳкамлаш ва Савдо­иқтисодий ва инвестициявий
долзарб масалалар батафсил кўриб ни алоҳида мамнуният билан қайд ти йўлга қўйилди. кўп қиррали ҳамкорликни кенгайти- ҳамкорлик жадал ривожланмоқда. Жо- Гуманитар, шу жумладан, таълим ва
чиқилди. этилди. ришнинг долзарб масалалари муҳока- рий йил бошидан ўзаро савдо ҳажми соғлиқни сақлаш, вакциналар ишлаб
Минтақавий, шу жумладан, “Мар- ма қилинди. 35 фоизга ошди. Йил якунида товар чиқариш ва ихтисослаштирилган тиб-
Минтақадаги вазиятга ҳамда хал­ Ўзаро савдо ҳажми барқарор юқори казий Осиё — Россия” форматидаги айирбошлаш кўрсаткичлари 10 милли- биёт муассасаларини ташкил этиш бо-
қаро тузилмалар доирасидаги ҳамкор- суръат билан ортиб бормоқда. Жорий ҳамкорлик истиқболлари юзасидан Минтақавий ҳамкорликни мус­ ард долларга яқинлашиши кутилмоқда. расидаги алмашинув дастурини илга-
лик жиҳатларига, шу жумладан, ШҲТ йил бошидан товар айирбошлаш фикр алмашилди. таҳкамлаш истиқболлари юзасидан ри суришга муҳим эътибор қаратилди.
саммитига тайёргарлик масалаларига 32 фоизга ошди. Қўшма Лойиҳа офи- фикр алмашилди, жумладан, Шанхай Хитой компаниялари ва банк инс­
алоҳида эътибор қаратилди. сининг фаолияти доирасида қарийб Афғонистондаги вазиятнинг тинч­ ҳамкорлик ташкилотининг бўлажак титутлари иштирокида саноат коопе- Стратегик минтақавий лойи­
40 та йирик инвестиция лойиҳаларини лик йўли билан ҳал этилишига ва Самарқанд саммити кун тартиби кўриб рацияси ва инфратузилмани модер- ҳаларни, энг аввало, “Хитой —
Учрашув аввалида ташқи ишлар амалга ошириш кўзда тутилган. ушбу мамлакатнинг иқтисодий тикла- чиқилди. низация қилиш бўйича қатор йирик Қирғизистон — Ўзбекистон” ва “Тер-
вазири Ўзбекистон етакчисига Россия нишига кўмакни кенгайтириш масала- инвестиция лойиҳалари амалга оши- миз — Мозори­Шариф — Кобул —
Президенти Владимир Путиннинг Ҳудудлараро алоқалар ва ма- ларига алоҳида эътибор қаратилди. Учрашув аввалида Хитой ташқи рилмоқда. Кейинги йилларда Ўзбе- Пешовар” темир йўллари лойиҳала-
саломи ва самимий тилакларини даний­гуманитар алмашинув йўна- ишлар вазири давлатимиз раҳбарига кистон иқтисодиётига йўналтирилган рини тайёрлаш ва амалга оширишни
етказди. лишида самарали ишлар олиб ЎзА ХХР Раиси Си Цзиньпиннинг саломи инвестициялар ҳажми 10 миллиард жадаллаштириш билан боғлиқ маса-
ва энг эзгу тилакларини етказди. Хитой доллардан ошди. лалар алоҳида кўриб чиқилди.
ªЗБЕКИСТОН ПРЕЗИДЕНТИ ТУРКИЯ ИЧКИ ИШЛАР томони тобора юқори суръат билан ри-
ВАЗИРИ БИЛАН ²У¯У¯НИ МУ²ОФАЗА ¯ИЛИШ вожланаётган икки томонлама муноса- Мамлакатимиз етакчиси ўзаро ман- Учрашувда Афғонистоннинг тинч
СО²АСИДАГИ ²АМКОРЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШ батларнинг бугунги даражасини юксак фаатли ҳамкорликни, энг аввало, кам- тараққиёти ва иқтисодий тикланишига
баҳолаётгани қайд этилди. Янги Ўзбе- бағалликка қарши курашиш, қишлоқ амалий кўмаклашиш борасидаги ўзаро
МАСАЛАЛАРИНИ МУ²ОКАМА ¯ИЛДИ кистонда амалга оширилаётган сиёсий хўжалиги ва саноат маҳсулотларини саъй­ҳаракатлар қўллаб­қувватланди.
янгиланишлар ва ижтимоий­иқтисодий экспорт қилиш, инновацияларни жорий Хитой делегацияси куни кеча шу маса-
ислоҳотлар тўлиқ қўллаб­қувватлана- этиш, муқобил энергетика, “булутли” лаларга бағишлаб ўтказилган Тошкент
ётгани таъкидланди. технологиялар, IT каби ва бошқа йўна- конференциясининг самарали натижа-
лишларда тубдан кенгайтириш учун ларини юқори баҳолади.
Айтиш жоизки, Хитой анъанавий
ЎзА

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 28 июль куни ªзбекистон
амалий ташриф билан мамлакатимизда бўлиб турган Туркия ички Республикаси
ишлар вазири Сулаймон Сойлуни қабул қилди. муста¯иллигининг 31 йиллигига

Олий даражада эришилган кели- нинг саломи ва энг эзгу тилакларини ахборот алмашишни ва илғор тажри- ЯНГИ ¤ЗБЕКИСТОН
шувларни амалга ошириш доирасида етказди. бани ўрганишни давом эттириш, уюш- ОРЗУСИ
ҳуқуқни муҳофаза қилиш ва жамоат ган, шу жумладан, кибермакондаги
хавфсизлигини таъминлаш соҳалари- Туркия томони саъй­ҳаракатларни жиноятчилик, терроризм, диний экс- Исло³отларнинг биринчи бос¿ичи натижалари ва исти¿болдаги вазифалар
да амалий ҳамкорликни ривожланти- самарали мувофиқлаштириш ва хавф- тремизм, наркотрафик ва ноқонуний
риш масалалари кўриб чиқилди. сизликка таҳдид солаётган замонавий миграцияга қарши курашиш бўйича Ўзбекистон 2016 йилдан
хавф­хатарларга қарши курашиш мақса- қўшма тадбирлар ўтказиш масалала- бошлаб Президент
Учрашув аввалида вазир Сулаймон дида тизимли идоралараро шерикликни рига алоҳида эътибор қаратилди. Шавкат Мирзиёевнинг
Сойлу давлатимиз раҳбарига Туркия йўлга қўйишга тайёр экани қайд этилди. ислоҳотлари билан кенг
Президенти Режеп Таййип Эрдоған- ЎзА кўламли эврилишлар
Суҳбатда фаол мулоқотларни, йўлини босиб ўтди.
Мамлакат ичида
Кўз ўнгимиздаги ўзгаришлар бўлганидек, хорижда ҳам
Янги Ўзбекистон ва олти
БИРИНЧИ ЙИРИК ГАЗ-КИМЁ КЛАСТЕРИ йил аввалги Ўзбекистон
сифат кўрсаткичлари
ма³сулотларни чу¿ур ¿айта ишлаш ор¿али саноат бўйича иккита буткул
ривожининг янги уф¿ларини очади ўзгача ҳодиса экани
борасида экспертлар
“Ўзбекнефтгаз” акциядорлик жамияти тизимидаги корхоналарда таълим ва ишлаб чиқариш фикрларида ўхшашлик
интеграциясини йўлга қўйиш борасида тизимли ишлар амалга ошириляпти. Айтиш жоизки, бор.
бунда Президентимизнинг 2017 йил 27 июлдаги “Олий маълумотли мутахассислар тайёрлаш
сифатини оширишда иқтисодиёт соҳалари ва тармоқларининг иштирокини янада кенгайтириш Давоми 3-бетда
чора-тадбирлари тўғрисида”ги ҳамда 2020 йил 12 августдаги “Кимё ва биология йўналишларида
узлуксиз таълим сифатини ва илм-фан натижадорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги
қарорларида белгиланган вазифалар алоҳида эътиборга молик.

Давоми 4-бетда

2 2022 йил 29 июль, 153-сон Сиёсат

ªЗБЕКИСТОН ТАШАББУСЛАРИНИНГ АМАЛГА ОШИРИЛИШИ НАфА¯АТ Ш²Т Конституцияга менинг таКлифим
МАКОНИДА, БАЛКИ УНИНГ САР²АДЛАРИДАН ТАШ¯АРИДА ²АМ БАР¯АРОР
ДАВЛАТ РАМЗЛАРИНИ ²ИМОЯ
РИВОжЛАНИШ ВА хАВфСИЗЛИККА ИжОБИЙ ТАъСИР КªРСАТМО¯ДА ¯ИЛИШНИНГ КОНСТИТУЦИЯВИЙ
АСОСЛАРИНИ БЕЛГИЛАШ ЛОЗИМ
Шанхай ³амкорлик ташкилотига аъзо давлатлар таш¿и ишлар вазирлари
Тошкентда учрашмо¿да ўткир оЧилов,
юридик фанлар номзоди, доцент

28-29 июль кунлари Тошкентда Шанхай ҳамкорлик ташкилотига аъзо давлатлар брендларини ўзаро асосда тарғиб қилишга, турис­ Шу кунларда халқимиз, кенг жамоатчилик ўртасида конституциявий
Ташқи ишлар вазирлари кенгашининг навбатдаги йиғилиши юзма-юз мулоқот тик хизматлар сифати ва хавфсизлигини оши- қонун лойиҳаси қизғин муҳокама қилинмоқда. Кўплаб таклифлар
тарзида бўлиб ўтмоқда. Мазкур анжуман Ўзбекистоннинг ШҲТга амалдаги ришга, ушбу соҳадаги рақамли технологияларни билдирилиб, уларнинг ҳар бири Конституциявий комиссия
раислигининг энг муҳим воқеаларидан биридир. ривожлантиришга хизмат қилади. томонидан кўриб чиқилмоқда. Мен ҳам мана шу ислоҳотларга
ўзимни дахлдор сезиб, Асосий қонунимизга таклиф билдиришни
Тадбирда ШҲТга аъзо давлатлар Ташқи Президент Шавкат Мирзиёев бошчилигида Ташқи ишлар вазирлари кенгашида “ШҲТ жоиз билдим.
ишлар вазирликлари раҳбарлари, шунингдек, ШҲТ маконида амалга оширилаётган Ўзбекис­ эзгу ният элчиси” тўғрисидаги низом лойиҳасини
ШҲТ Бош котиби ва МАТТ Ижроия қўмитаси ди- тон стратегияси конструктивлик, прагматизм кўриб чиқиш режалаштирилган. Ўзбекистон Конституциясининг 5­мод- нуқтаи назаридан қуйидагича такомил-
ректори иштирок этади. ва ташаббускорлик каби асосий тамойилларга дасига давлат рамзларининг қонунлар би- лаштириш мақсадга мувофиқ:
асосланган. Бу институтни жорий қилиш ташаббуси Ўзбекис­ лан ҳимоя қилиниши тўғрисидаги нормани
Йиғилишда ШҲТ Давлат раҳбарлари кенгаши- тон Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан киритиш мақсадга мувофиқ, деб ўйлайман. биринчидан, давлат рамзлари тасвири
нинг 2022 йил 15­16 сентябрь кунлари Самарқанд Ўзбекистон ШҲТ фаолиятининг асоси бўлган 2021 йил сентябрь ойида ШҲТ Давлат раҳбарлари Чунки Конституция давлатни дунёга тани- туширилган матодан йўлаклар, минбар-
шаҳрида бўлиб ўтадиган мажлисига тайёргарлик “Шанхай руҳи”га мувофиқ ҳамжиҳатлик тамойил- кенгашининг Душанбе шаҳрида бўлиб ўтган юбилей тадиган ҳужжат, у кўпгина хорижий тиллар- лар, ўтириш учун мўлжалланган жиҳозлар-
масаласига алоҳида эътибор қаратилади. Учра- ларини амалга оширишга фаол ҳисса қўшмоқда. йиғилишида илгари сурилган эди. Мазкур таклиф га таржима қилиниб, жаҳон миқёсида кенг да, шунингдек, одоб­ахлоқ қоидалари ва
шув якунлари бўйича ШҲТнинг навбатдаги сам- барча давлат раҳбарлари томонидан қўллаб­қувват- ўрганилади. Давлат рамзлари ҳимояси- жамиятда юриш­туриш қоидаларига зид
мити учун салмоқли ҳужжатлар тўплами маъқул- Давлатимиз раҳбари ШҲТнинг 2021 йил сен- ланди ва унинг долзарблиги таъкидланди. нинг Конституция билан мустаҳкамланиши равишда улардан қоплама сифатида фой-
ланиши кутилмоқда. Улар орасида Ўзбекистон тябрь ойида Душанбе шаҳрида бўлиб ўтган бундай ҳимоянинг халқаро муносабатлар- даланиш тақиқланиши;
томони ташаббуси билан ишлаб чиқилган Узоқ саммитидаги нутқида тузилманинг замонавий “ШҲТ эзгу ният элчиси” мақоми ШҲТга аъзо да ва миллий миқёсда устуворлигини бел-
муддатли яхши қўшничилик, дўстлик ва ҳамкор- халқаро муносабатлардаги роли тобора ортиб давлатларнинг маданият ва санъат, адабиёт ва гилайди. иккинчидан, давлат рамзларидан маъ-
лик тўғрисидаги шартномани амалга ошириш бораётганини таъкидлаган эди. илм­фан, мусиқа ва спорт соҳаларидаги таниқли навиятга, фуқароларнинг миллий ва диний
мажмуавий режаси, Ўзаро боғлиқликни ривож­ арбобларига, жамоатчилик эътирофи, ҳурматига са- Ўзбекистон Республикаси давлат рамз- туйғуларига дахл қиладиган мазмунда ва
лантириш ва самарали транспорт йўлакларини “Бугун барчамиз дунёда ва минтақада кес­ зовор бўлган кишиларга берилиши кўзда тутилган. лари муқаддасдир. Улар давлат мус­ маъносини бузиб талқин қилиб фойдала-
яратиш бўйича ҳамкорлик концепцияси, Ишби- кинлик ортиб бораётганининг гувоҳи бўлиб ту- тақиллигини, халқ ва давлатнинг ирода- нишга йўл қўйилмаслиги;
лармон доиралар ўртасида саноат кооперация­ рибмиз, — деган эди Ўзбекистон Президенти. — Умуман олганда, ўтган беш йил мобайнида си, мақсадлари ва орзу­интилишларини
сини рағбатлантириш дастурлари, “ШҲТнинг Пандемиянинг салбий оқибатлари сақланиб қол- Ўзбекистон Шанхай ҳамкорлик ташкилоти доира- ифодалайди. Давлат рамзларида консти- учинчидан, ранги ўзгарган, эскирган,
яхши ният элчиси” фахрий унвони тўғрисидаги моқда. Буларнинг барчаси биздан янада жипс бў- сида 50 та ташаббусни илгари сурди. Уларнинг туциявий тузум хусусиятлари ўз аксини шикастланган, йиртилган давлат рамзлари
низом ва бошқалар бор. лиш ва ташкилотимиз доирасида бир­биримизни деярли барчаси ташкилот аъзолари томонидан топади. Шунинг учун давлат рамзларини ва уларнинг тасвирларидан фойдаланиш
қўллаб­қувватлашни талаб этмоқда”. қўллаб­қувватланиб, изчил амалга оширилмоқда. тасдиқлайдиган қонунларнинг барқарорли- тақиқланиши;
Йиғилишда ШҲТга аъзо давлат, кузатувчи дав- гини таъминлаш мақсадида уларга конс­
лат ва ШҲТнинг мулоқот бўйича ҳамкори мақоми- Бу галги раислик давлатимиз раҳбари томони- Бугунги кунда ШҲТ дунёдаги энг йирик мин- титуциявий мақом берилиши мақсадга тўртинчидан, давлат рамзларидан ти-
ни олиш учун тушган аризалар кўриб чиқилади. дан баён этилган халқаро ташаббуслар доираси- тақавий ташкилот ҳисобланади. У жадал ривож­ мувофиқ. жорат мақсадларида фойдаланганда дав-
да амалга оширилмоқда. Раислик даврида барча ланмоқда. Ташкилот 8 доимий аъзо давлатни, лат рамзлари акс этган товар белгилари
Вазирлар ШҲТ фаолиятининг турли йўналиш­ соҳалардаги ҳамкорликни янада ривожлантириш 4 кузатувчи ва 9 мулоқот бўйича шерик мамла- Давлат рамзларига нисбатан ҳурмат- бир марталик фойдаланишга мўлжаллан-
ларидаги ҳамкорликнинг бугунги ҳолати ва уни билан боғлиқ кенг кўламли масалаларни ҳал катни ўз атрофига бирлаштирган. 21 мамлакат- сизлик конституциявий тузумга, давлат ган маҳсулотларда, шахсий гигиена воси-
ривожлантириш, халқаро шериклар билан инсти- этиш учун турли даражадаги 80 дан ортиқ тадбир дан иборат “ШҲТнинг катта оиласи” уч қитъани — суверенитетига, халқ ва давлат ирода- таларида, уларнинг ўровлари ва қадоқла-
туционал алоқаларни кенгайтириш истиқболла- ўтказилиши режалаштирилган. Осиё, Европа ва Африкани қамраб олган. Шу би- сига нисбатан ҳурматсизликни англа- рида ишлатилиши ман қилиниши;
рини ҳам муҳокама қилади. лан бирга, бошқа мамлакатларнинг ушбу тузилма тади. Давлат рамзларига ҳурматсизлик
Хусусан, жорий йил Ўзбекистон раислигида билан у ёки бу форматда ўзаро ҳамкорликка бўл- ва таҳқирлаш қандай ҳаракатларда ўз бешинчидан, ташкилот, корхона, муас-
Бундан ташқари, минтақавий ва глобал кун ШҲТга аъзо давлатлар ҳукуматлари ўртасида Ту- ган қизиқиши тобора ўсиб бормоқда. Унга аъзо ифодасини топишини, улардан фойдала- сасалар рамзлари давлат рамзларига ўх-
тартибининг долзарб масалалари юзасидан ризм соҳасида ҳамкорликни ривожлантириш тўғри- мамлакатларнинг умумий ҳудуди 34 миллион квад­ нишда эҳтиёткор муносабатда бўлиш ло- шаш бўлиши мумкин эмаслиги, уларнинг
фикр алмашиш вазирлар йиғилиши кун тартиби- сидаги битим лойиҳасини ишлаб чиқиш ташаббуси рат километрдан ошади ва Евроосиё қитъаси ҳу- зимлигини қонунчилик билан белгилаш ҳужжатлари ёки реклама материаллари-
дан ўрин олган. илгари сурилди. Ҳужжат бу борадаги ҳамкорликни дудининг 60 фоиздан ортиғини қамраб олган. ШҲТ керак. Ўзбекистон Жиноят кодексининг нинг реквизитларига давлат рамзлари эле-
янги босқичга олиб чиқишни мақсад қилган. Битим мамлакатларининг умумий аҳолиси 3,2 миллиард 215­моддасига мувофиқ, давлат рамзла- ментларини киритишга йўл қўйилмаслиги-
ШҲТга аъзо давлатлар Ташқи ишлар вазир- нафақат туризм компоненти, балки тегишли соҳа- кишини, яъни дунё аҳолисининг қарийб ярмини рига ҳурматсизлик қилиш жиноий жавоб- ни белгилаш.
лари кенгаши ташкилот таркибига киради. Бу лар, жумладан, инвестицияларни жалб қилиш, ташкил этади. гарликка сабаб бўлади.
формат ШҲТнинг жорий фаолияти масалалари- таълим, ОАВ билан ишлаш ва бошқаларни назар- Ўйлаймизки, Конституцияда давлат
ни кўриб чиқишни, Давлат раҳбарлари кенгаши да тутади. ШҲТга аъзо давлатлар туризм соҳаси- Бу, албатта, Ўзбекистон томонидан илгари Давлат рамзлари соҳасидаги қонунчи- рамзларига мана шу мазмундаги муноса-
мажлисини тайёрлаш ва ташкилот доирасида да ҳамкорлик дастурини амалга ошириш режаси сурилган ташаббусларнинг амалга оширилиши ликни давлат рамзларини ҳимоя қилиш бат муҳрланса, жамиятда ватанпарварлик
халқаро масалалар бўйича маслаҳатлашувлар- билан бир қаторда ушбу битимнинг имзоланиши Евроосиё ва, умуман, дунёда барқарор тарақ­ руҳи ҳукмрон бўлиши, фуқароларимизда
ни қамраб олади. Кенгаш лозим бўлган вақтда тегишли вазирликлар ўртасидаги ҳамкорликни қиёт ҳамда хавфсизликни таъминлашда муҳим юртимиз ва бугунги ислоҳотларга дахлдор-
ташкилот номидан баёнотлар бериши мумкин. чуқурлаштиради, аъзо давлатларнинг сайёҳлик ўрин тутишини кўрсатади. лик ҳисси юксалишига хизмат қилади.

“Дунё” АА

давлат дастури — амалда жОРИй йИЛнИнг Июнь ОйИДА
РеСПубЛИКА бЎйИчА 94,7 МИнг
ДАСТУР ИжРОСИНИ ТАъМИНЛАШ УЧУН 153 ТА эҲТИёжМАнД ОИЛАгА 5,7 МИнг ТОннА
²У¯У¯ИЙ ²УжжАТ ¯АБУЛ ¯ИЛИНДИ беПуЛ ун ҲАМДА 10,9 МИЛЛИАРД

Ма¿сад ¿о¢оз ёки ³исобот эмас, балки амалий натижаларга эришиш, СЎМ нАқ Д ПуЛ ТАРқАТИЛДИ.
одамлар ³аётида ижобий ºзгаришлар ¿илишдан иборат бу ПРезИДенТИМИзнИнг

ИжТИМОИй ҲИМОЯгА МуҲТОж
қАТЛАМ ВАКИЛЛАРИгА эъТИбОРИ

ВА ғАМХЎРЛИгИнИнг ёРқИн
н А М у н АС И Д И Р.

мавлуда ХўЖаева, ва ёлғиз қариялар, даромадини йўқотган ўқитилгани, тадбиркорлик фаолиятини Жумладан, “Фуқароларнинг давлат ҳимоя дастурлари қамровини кенгай-
олий мажлис Қонунчилик палатаси вақтинча ишсиз фуқароларни моддий бошлашига кўмаклашилгани туфайли пенсия таъминоти тўғрисида”ги қонун- тириш ва оилаларни оғир ҳаётий ҳо-
меҳнат ва ижтимоий масалалар қўмитаси раиси қўллаб­қувватлаш мақсадида ташкил оилавий шароити яхшиланиб, дафтар- га киритилаётган ўзгартиш ва қўшим- латлардан олиб чиқишга қаратилган
этилган “Саховат ва кўмак” жамғармаси дан чиқарилди. Ушбу дафтарга кири- чаларга асосан, марҳумнинг қарамоғи- қўшимча механизмларни жорий этиш
Инсон қадрини улуғлаш юртимизда яшаётган ҳар бир маблағларидан самарали фойдаланил- тилган оилаларнинг доимий даромад даги фарзандларига 18 ёшгача (олдин йўналишларида ҳам изчил ислоҳотлар
одамнинг ҳуқуқ ва эркинликлари, қонуний манфаатларини ди. Хусусан, Вазирлар Маҳкамасининг манбаини яратиш чоралари кўрилди. 16 ёшгача), агар умумий ўрта таълим амалга оширилаётир. Хусусан, кам
таъминлаш, аҳолининг фаровон, соғлом ва мутаносиб захира жамғармаси ҳисобидан маҳаллий Жумладан, 95,4 минг фуқаро доимий муассасаси, академик лицей ва олий таъминланган оилалардаги болаларни
турмуш кечириши учун қулай шароит яратиш демакдир. бюджетлар орқали ҳудудий “Саховат ва ишга жойлаштирилган бўлса, 34,7 таълим муассасасида ўқиётган бўлса парваришлаш учун тўланадиган на-
Шу боис, мамлакатимизда фуқаролар ижтимоий ҳимоясини кўмак” жамғармаларига 43 миллиард сўм минг фуқаро тадбиркорлик фаолияти- 23 ёшга тўлгунга қадар боқувчисини фақа қамрови кенгайиб, нафақа тайин-
кучайтириш, камбағалликни қисқартириш, аҳолини иш маблағ ажратилди. ни йўлга қўйди. йўқотганлик пенсияси тўланиши белги- лашда инобатга олинадиган болалар
ва кафолатли даромад манбаи билан таъминлаш масаласи ланмоқда. ёши 14 ёшдан 18 ёшгача белгиланди.
давлат сиёсатининг устувор вазифасига айланди. Биргина жорий йилнинг июнь ойида Мамлакатимизда кексаларни дав- Ишсизлик нафақаларининг энг кам
республика бўйича 94,7 минг эҳтиёж­ лат томонидан қўллаб­қувватлашни ку- Бундан ташқари, болаликдан ноги- миқдорлари 3,2 баробарга оширил-
Халқимиз билан бамаслаҳат қабул Жумладан, жорий йилнинг ўтган манд оилага 5,7 минг тонна бепул ун чайтириш, уларга ижтимоий хизматлар ронлиги бўлганларга 18 ёшгача (ол- ган ҳолда, аҳоли бандлигини таъмин-
қилинган Тараққиёт стратегиясида- даврида жами 3 миллион 434 минг ҳамда 10,9 миллиард сўм нақд пул кўрсатиш тизимини яхшилаш бораси- дин 16 ёшгача) қараган даврини иш лашга қаратилган 20 дан ортиқ янги
ги 100 та мақсаддан 34 тасида айнан фуқарони доимий, мавсумий ва вақтин- тарқатилди. Бу Президентимизнинг да изчил ислоҳотлар амалга оширил- стажига қўшиб ҳисобланиши, болани инструментлар жорий этилди.
адолатли ижтимоий сиёсат юритиш, чалик ишларга жалб қилиш орқали ижтимоий ҳимояга муҳтож қатлам ва- ди. Масалан, “Нуроний” жамғармаси парваришлаш таътилида бўлиш вақти-
инсон капиталини ривожлантириш, бандлиги таъминланди. Меҳнат бо- килларига эътибори ва ғамхўрлигининг маблағларининг амалда ўзлаштири- нинг ҳаммасини жамлаганда 6 йиллик Давлатимиз раҳбарининг шу йил
янги иш ўринлари яратиш, аҳоли да- зоридаги тенденциядан келиб чиқиб, ёрқин намунасидир. лишига қараб давлат бюджетидан (олдин кўпи билан 3 йиллик) даврини 25 июлдаги “Ўзбекистон Республика-
ромадларини ошириш ва шу орқали аҳоли бандлигига кўмаклашиш мар- ҳар йили 50 миллиард сўм ажратила- иш стажига қўшиб ҳисоблаш ҳамда си аҳолисини ижтимоий ҳимоя қилиш
2026 йил якунига қадар камбағалликни казлари томонидан 437,4 минг иш би- Ҳозирги кунда “Ижтимоий ҳимоя ди. 2022 йил апрель ойидан бошлаб пенсияни ҳисоб­китоб қилиш учун ўр- стратегиясини тасдиқлаш тўғрисида”-
камида икки баробарга қисқартириш лан банд бўлмаган шахсга бандлик ягона реестри” орқали ижтимоий на- “Нуроний” жамғармаси маблағлари ҳи- тача иш ҳақининг максимал миқдорини ги фармони аҳолини ижтимоий ҳимоя
билан боғлиқ устувор вазифалар ўз хизматлари кўрсатилди. Меҳнат бозо- фақа ва моддий ёрдам олувчи оила- собидан ўзгалар парваришига муҳтож пенсияни ҳисоблаш базавий миқдори- қилиш тизимини такомиллаштиришга
аксини топган. Бу йўналишда белги- рида тенг шароитларда рақобатлаша лар сони 2 миллион 108 мингтага етган ва ёлғиз яшайдиган кексаларни ҳар нинг 10 баробаридан 12 баробаригача қаратилгани билан аҳамиятли бўлди.
ланган вазифалар ҳамда олиб бори- олмайдиган хотин­қизларни касбга бўлса, 2022 йилнинг олти ойи давоми- йили бир маротаба санаторийда бепул ошириш назарда тутилган. Зеро, мазкур ҳужжат билан аҳолини
лаётган изчил ислоҳотларнинг жой- ўқитиш билан боғлиқ харажатларнинг да улар учун 987,5 миллиард сўмдан соғломлаштириш белгиланди. ижтимоий ҳимоя қилиш стратегияси,
ларда ижроси таъминланиши устидан 70 фоизи, бироқ ҳар бир битирувчига ортиқ маблағ ажратилди. Бу, ўз навбатида, етим болаларнинг унинг мақсадли кўрсаткичлари ҳамда
доимий равишда парламент назорати БҲМнинг 4 баробаридан ошмаган миқ- Пенсия тайинлаш тизимини тако- ҳуқуқ ва эркинликларини рўёбга чиқа- бу стратегияни 2022­2023 йилларда
йўлга қўйилган. дорини давлат томонидан қоплаб бе- Хавфсиз, тартибли ва қонуний миллаштириш мақсадида тегишли риш, ижтимоий ҳимоясини кучайтириш, амалга ошириш бўйича “Йўл харитаси”
риш тизими йўлга қўйилди. меҳнат миграциясини таъминлаш вазирлик ва идоралар ахборот тизим- уларни давлат томонидан қўллаб­қув- тасдиқланди.
Вазирлар Маҳкамасининг “Инсон ҳамда самарали миграция сиёсатини ларидан электрон шаклда олиш орқа- ватлаш механизмини янада такомил-
қадрини улуғлаш ва фаол маҳалла Шу билан бирга, жорий йилда но- юритиш мақсадида фуқароларни хо- ли қоғоз шаклида ҳужжат талаб этиш лаштириш, болаликдан ногиронли- Шунингдек, Молия вазирлиги тарки-
йили” Давлат дастурининг 2022 йил расмий ишлаётган 450 минг фуқаро- рижий меҳнат миграциясига ташкил- амалиёти босқичма­босқич бекор қи- ги бўлган болаларга қараб турилган бида юридик шахс мақомига эга бўл-
биринчи ярим йилликда бажарилиши нинг бандлигини легаллаштиришга лаштирилган тарзда юборишни йўл- линмоқда. Бу ортиқча оворагарчилик- вақтни бола парвариши давридаги иш маган Ижтимоий суғурта жамғармаси
юзасидан ҳисоботида кўриш мумкин- ёрдам бериш орқали уларнинг ижти- га қўйиш, хорижда вақтинча меҳнат нинг олдини олади. Зеро, 2021­2022 стажига қўшиб ҳисоблаш даврини узай- ташкил этилмоқда. Энди ушбу жамғар-
ки, мамлакатимиздаги барча ислоҳот- моий кафолат ва имтиёзлардан тўлиқ фаолиятини амалга ошириш даврида йиллар давомида пенсия тайинлашда тириш, шунингдек, пенсионерларнинг ма ҳисобидан 2022 йил 1 сентябрдан
лар ижтимоий йўналтирилган бўлиб, фойдаланиш имкониятини яратиш чо- ҳақ­ҳуқуқларини таъминлашга ҳам кат- 11 турдаги маълумотларни фуқаролар- даромади ва фаровонлигини ошириш, бошлаб давлат ижтимоий суғуртаси
“Инсон қадри учун” деган устувор ралари кўрилди. Жумладан, Қорақал- та эътибор қаратилмоқда. Жумладан, дан талаб қилиш ҳақидаги амалиёт бе- пенсиялар миқдори билан иш ҳақи ўр- бўйича минимал истеъмол харажат-
тамойилни тўла рўёбга чиқаришга поғистон Республикасида 774 та таш- ҳисобот даврида 7197 фуқаро ташкил- кор қилинди. тасидаги тафовутни камайтириш, пен- ларидан келиб чиқиб ҳомиладорлик ва
хизмат қилмоқда. Зеро, Давлат дас­ килотда норасмий ишлаётган 2 мингга лаштирилган тарзда хориж давлатла- сия олувчи фуқароларнинг моддий таъ- туғиш нафақалари тўланади.
турида белгиланган вазифалар ижро- яқин фуқаронинг бандлигини легал- рига ишлаш учун юборилди. Олий Мажлис Қонунчилик палатаси минотини янада кучайтириш, ижтимоий
сини ҳуқуқий жиҳатдан таъминлаш лаштиришга ёрдам берилди. Аҳоли томонидан жорий йилда “Фуқаролар- адолат тамойилларини мустаҳкамлаш- Бир сўз билан айтганда, давлат дас­
мақсадида ўтган даврда 153 та меъ- бандлигига кўмаклашиш марказлари Шунингдек, жорий йилда хорижга нинг давлат пенсия таъминоти тўғриси- га хизмат қилади. турида белгиланган вазифалар кўлами
ёрий­ҳуқуқий ҳужжат қабул қилинди. томонидан 103,3 минг хотин­қизнинг ишлаш учун кетиш истагида бўлган да”ги қонунга пенсия ва нафақа олувчи ниҳоятда кенг. Шу жиҳатдан, унинг ҳар
Дастур доирасида адолатли ижтимоий бандлиги таъминланди. 28 минг 590 фуқаронинг 25 минг 387 фуқароларга қулайликлар яратиш, Булар ҳали ҳаммаси эмас. Сўнгги бир бандида белгиланган вазифалар
сиёсат юритиш, инсон капиталини ри- нафари касбларга ва 3203 нафари айрим масалалар ечимига қаратилган йилларда аҳолини ижтимоий ҳимоя ўз вақтида сифатли бажарилиши ғоят
вожлантиришнинг устувор йўналишла- Президентимиз ташаббуси билан касб­ҳунарга ва хорижий тилларга ўқи- икки марта ўзгартиш ва қўшимчалар қилиш тизимини такомиллаштириш, муҳим. Зотан, дастурдан асосий мақ-
рига оид салмоқли ишлар қилинди. ижтимоий ҳимояга муҳтож, кўп фарзанд- тилди. 56 мингдан зиёд меҳнат мигра- киритиш тўғрисидаги қонунларнинг қа- ижтимоий ҳимоя соҳасига давлат бюд- сад қоғоз ёки ҳисобот эмас, балки ама-
ли оилалар, ногиронлиги бўлган шахслар циясидан қайтиб келган фуқаро банд- бул қилиниши мазкур масалага давлат жетидан ажратиладиган маблағлар лий натижаларга эришиш, одамлар
лиги таъминланди. томонидан катта эътибор қаратилаёт- миқдорини ошириш ва қўшимча ҳаётида ижобий ўзгаришлар қилишдан
гани ифодасидир. ресурсларни жалб қилиш, ижтимоий иборат.
“Темир дафтар”га киритилган 605
мингта оила аъзолари касб­ҳунарга

Давр нафаси 32022 йил 29 июль, 153-сон

ªзбекистон Республикаси
муста¯иллигининг 31 йиллигига

ЯНГИ ¤ЗБЕКИСТОН
ОРЗУСИ

Исло³отларнинг биринчи бос¿ичи натижалари ва исти¿болдаги вазифалар

Бобур БеКмуродов, Осиёни ўша пайтда Ўзбекистоннинг етакчи ташқи номзодлар сараланади. Иккинчидан, мактабларни аҳолини тадбиркорлик билан шуғулланишга ун- эътироф этиб, биз қураётган ҳуқуқий демократик
“Юксалиш” умуммиллий савдо шериклари орасида Хитой ва Россиядан таъминлаш ва уларни замонавий компьютер тех- даш, инфратузилмани, таълим ва даволаш си- давлатда сўз ва матбуот эркинлиги ҳамиша Конс­
ҳаракати раиси кейин учинчи ўринга олиб чиқди. Охирги йилларда нологиялари, юқори тезликдаги интернет билан фатини яхшилаш, манзилли кўмак бериш тизи- титуция, қонунлар ва Президент ҳимояси остида
яратилган ижобий асосни эътиборга олган ҳолда жиҳозлаш муаммолари ҳал қилинади. Учинчидан, мини жорий этиш зарур”. бўлишини қайд этди. Шунингдек, ОАВ ходимлари
Бошланиши 1-бетда яқин келажакда Марказий Осиё Ўзбекистон ташқи замонавий давр талабларини инобатга олган ҳол- қонуний фаолиятини эркин амалга оширишига
иқтисодий сиёсатининг энг йирик экспорт­импорт да 193 та таълим муассасаси негизида табиий ва Камбағалликни қисқартириш муаммосини тўсқинлик қилиш демократик ислоҳотларга қарши
2022 йилда Ўзбекистон нафақат замонавий йўналишига айланишини башорат қилиш мумкин. аниқ фанлар йўналиши бўлган мактаблар ташкил айнан шундай тушуниш бугунги кунда янги иш чиқиш ва Ўзбекистон нуфузига зарар етказиш си-
жаҳон тенденциялари ютуқларини қабул қила- этиш режалаштирилган. Тўртинчидан, мактаблар- ўринлари яратиш, ходимлар малакасини оши- фатида баҳоланиши таъкидланди. Президент де-
диган ва мослаштирадиган, балки ўзи ҳам ками- Минтақавий хавфсизлик соҳасидаги ҳамкорлик да маънавий муҳитни тубдан яхшилашнинг янги риш, ўзининг кичик ёки оилавий тадбиркорлигини путатларга ижтимоий тармоқларда ўз саҳифала-
да минтақавий кун тартибини шакллантирганча мустаҳкамланишини минтақа давлатлари ўртаси- концепцияси ишлаб чиқилади. бошлаш истагида бўлган одамларни касбга ўрга- рини яратиш ва олиб бораётган ишлари юзасидан
юзага чиқадиган ҳаракатчан, янгиликларга очиқ да ишонч ортиб бориши кўрсаткичи, деб ҳисоблаш тиш ва қўллаб­қувватлашга эътибор қаратадиган, маълумотни жойлаштириши тўғрисида мурожаат
ҳамда дунё ҳамжамиятининг доимий равишда тўғри бўлади. Буни Ўзбекистон ва Марказий Осиё- Пойтахтимиз ва ҳудудларда ёш истеъдодлар- Маҳалла ва нуронийларни қўллаб­қувватлаш ва- қилди ва ҳокимларга ижтимоий тармоқлардаги
ривожланиб борувчи аъзоси эканини намоён эт- нинг БМТ, МДҲ ва ШҲТ каби халқаро ташкилотлар ни аниқлаш, уларнинг интеллектуал қобилиятини зирлиги, Оила ва хотин­қизлар давлат қўмитаси, саволларга ҳар куни жавоб бериш вазифасини
моқда. Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт фалсафа- доирасидаги ҳамкорлиги тасдиқлаб турибди. максимал даражада очиб бериш мақсадида кўп Кичик бизнес ва тадбиркорликни ривожлантириш қўйди.
сини бирмунча ёрқин намоён қиладиган тўртта тармоқли илғор таълим муҳитига интеграциялашга агентлиги, ҳокимликлар юритадиган фаолият бў­
йўналишни ажратиб кўрсатиш мумкин. БМТ Бош Ассамблеясининг бир овоздан маъ- ихтисослашган Президент мактаблари пайдо бўла- йича қабул қилинадиган чора­тадбирлар мантиғи- Ислоҳотларнинг энг муҳим ютуқлари орасида
қулланган Оролбўйи минтақасини экологик ин- ётгани алоҳида эътиборга молик. Бундан ташқари, ни белгилайди. Инсон ҳуқуқлари бўйича миллий стратегия ишлаб
марказий осиё — Ўзбекистон новациялар ва технологиялар ҳудуди деб эълон охирги йилларда Ўзбекистонда нодавлат мактаб­ чиқилгани, Ногиронлар ҳуқуқлари тўғрисидаги
ташқи сиёсатининг асосий қилиш тўғрисидаги махсус резолюцияси бунга ларнинг ривожланган тармоғи пайдо бўлди. Мажмуавий ёндашув аҳолининг ижтимоий ҳи- конвенциянинг ратификация қилиниши, экстре-
устувор йўналиши ибратли мисол бўла олади. Резолюция ташаб- мояга муҳтож қатламини манзилли қўллаб­қув- мизмда шубҳа қилинаётганлар “қора рўйхат”дан
буси Ўзбекистонга тегишли бўлиб, Қозоғистон, Ёш авлоднинг олий махсус таълим олишга ўсиб ватлашни ҳам ўз ичига олади. “Темир дафтар”, чиқарилиши, прописка тизими ислоҳ бўлиши ва
Ислоҳотларнинг эътироф этилган дастлабки Тожикистон ва Туркманистонни киритган ҳолда бораётган истаги фонида олий таълим тизими “Аёллар дафтари” ва “Ёшлар дафтари”ни яратиш, фуқаролик бериш тартиби соддалаштирилишини
ютуғи Марказий Осиё мамлакатлари билан му- 50 та давлат унинг ҳаммуаллифи сифатида чиқди. жиддий ўзгаришларни бошидан кечирмоқда. 2020 ягона ижтимоий реестр орқали муҳтожларга ёр- келтириш мумкин. Ўзбекистоннинг тан олинган
носабатлардаги шиддатли юксалиш бўлди. Мам- йилда Ўзбекистонда олий ўқув юртларига кириш дам кўрсатиш каби ташаббусларни алоҳида таъ- ютуғи Халқаро меҳнат ташкилотининг “Ўзбекистон
лакатимизнинг қўшни давлатлар билан муноса- Шавкат Мирзиёевнинг минтақаларни бир- учун ариза беришнинг энг юқори кўрсаткичи — кидлаш керак. Кўрилган чора­тадбирлар шаро- 2021 йили пахтачиликда ишлаб чиқариш цикли-
батларида янги давр бошланди ва бу шунчалар лаштириш даражасини кескин ошириш имконини деярли 1,5 миллион абитуриент қайд қилинди. фати билан ижтимоий пенсия ва нафақа олувчи дан мажбурий ва болалар меҳнатини йўқ қилишга
қисқа муддатда амалга ошдики, ҳатто дипломатия берган Марказий Осиё давлатлари раҳбарлари оилалар миқдори икки баробар ошди. муваффақ бўлди”, деб эълон қилгани, натижада
санъати дарсликларига киритиш ҳам мумкин. Маслаҳат учрашувлари форматини ташкил этиш Олий таълим тизимида барча учун тенг ва Cotton Campaign коалицияси ўзбек пахтасидан ўн
тўғрисидаги ташаббуси давлатимиз раҳбарининг сифатли таълимни тақдим этиш, шунингдек, Ижтимоий давлатни одамлар учун қулай яшаш йиллик глобал бойкот олиб ташланганини эълон
Тожикистон билан муносабатлардаги силжиш бу йўлдаги мақтовга сазовор хизмати бўлди. Бун- гендер тенглик тамойиллари фаол татбиқ этил- муҳитини, ривожланган маҳаллий инфратузилма- қилиши, шу билан Ўзбекистон тўқимачилик тар-
Стратегик шериклик тўғрисидаги шартномани дай учрашувларнинг тўрттаси 2018 йили Нур­Сул- моқда, олий таълим муассасаларига киришда кам ларни яратмай ва фуқароларни арзон уй­жой би- моғига кийим­кечак ва ритейлерларнинг етакчи
имзолаш билан мустаҳкамланди. Энг муҳими, тонда, 2019 йили Тошкентда, 2021 йили Туркман- таъминланган оилалардан бўлган қизлар учун лан таъминламай туриб тасаввур қилиб бўлмайди. жаҳон брендлари кириб келиши учун шароит яра-
сиёсий силжиш оддий одамларга ижобий таъ- бошида ва 2022 йили Чўлпонота шаҳрида бўлиб грантлар миқдори икки баробар оширилди. Бун- Охирги йилларда Ўзбекистонда бу йўналишларда тилгани бўлди.
сир кўрсатди, чунки фуқароларнинг сафари ва ўтди. Бу учрашувларда Марказий Осиё учун дол- дан ташқари, давлат университетларига акаде- жуда кўп ишлар қилинди. “Обод маҳалла” ва “Обод
инсонпарварлик алоқаларини енгиллаштирувчи зарб турли муаммолар, кўп томонлама ҳамкор- мик ва бошқарувда мустақилликни тақдим этиш қишлоқ” дастурларини алоҳида ажратиб кўрсатиш Мамлакатда 2030 йилга қадар гендер тенгликка
визасиз тартиб киритилди. Ўзбек­тожик чегара- ликка устуворлик берувчи масалалар муҳокама чора­тадбирлари бажарилди. Ҳозирча 35 та уни- мумкин. Ўзбекистон Президенти бу дастурларнинг эришиш стратегияси қабул қилингани ва Ўзбекис­
ларини аниқ белгилаш ва делимитациялаш, шу- қилинади. верситет академик ва молиявий мустақилликни ижтимоий мезони тўғрисида бундай деди: “Агар тонда гендер тенгликни таъминлаш масалалари
нингдек, сувдан фойдаланиш масалалари бўйича олди, бу рўйхат кенгайиб боради. маҳалла обод қилинса, бутун мамлакат обод бўйича комиссия ташкил этилгани инсон ҳуқуқла-
конструктив мулоқотда сезиларли ўзгаришларга Инсон капиталига бўлади. Агар маҳалла ўзгарса, бутун жамият рини ҳимоя қилиш соҳасидаги ютуқдир. Мамлака-
эришилди. инвестициялар янги Ўзбекистон — ўзгаради”. тимиз сиёсий ҳаётида аёлларнинг фаол иштироки
ижтимоий давлат ортиб бормоқда. Парламент сайлови якунлари
Қирғизистон билан Стратегик шериклик, дўст- Учинчи Ренессанс пойдевори Шунингдек, ислоҳотлар давомида кам таъмин- кўрсатишича, хотин­қизлар барча сайланган депу-
лик, аҳил қўшничилик ва ишончни мустаҳкамлаш бўлади Ислоҳотларнинг фарқли жиҳати уларнинг яққол ланган фуқароларни турар жой билан таъмин- татларнинг 32 фоизини ташкил этди.
тўғрисидаги декларация имзоланди. Томонлар че- ифодаланган ижтимоий йўналгани, инсонга, унинг лаш чора­тадбирлари кўрилмоқда. Бу ижтимоий
гараларни белгилаш ва Хитой — Қирғизистон — Ислоҳотларнинг инсон тафаккурини ўзгарти- эҳтиёжларига яқинроқ бўлишга интилиши, одам- тенгсизлик муаммоларини ҳал қилиш билан боғ- Хулоса
Ўзбекистон — Туркманистон йўналиши бўйича ришга йўналтирилгани уларнинг муҳим таркибий ларнинг тез ўзгариб бораётган ижтимоий­иқти- лиқ вазиятга ижобий таъсир кўрсатади.
транзит автомобиль ва мультимодал юк ташишни қисми сифатида юзага чиқади. Инсон капитали содий шароитларга мослашишига кўмаклашиш, Бугун мамлакатимизда ислоҳотлар жадаллаш-
ташкил этишга оид ҳамкорликни фаоллаштирди. сифати ҳар қандай модернизация ва иқтисодий ижтимоий­иқтисодий шароитлар ва самарали Арзон уй­жой дастури доирасида нафақат ди ва Ўзбекистон янги тараққиёт йўлига қадам
Ўзбекистон — Қирғизистон — Хитой темир йўли муваффақиятнинг энг муҳим пойдеворидир. Би- ижтимоий ҳимоя тизимини яратишдан иборат. шаҳар ва қишлоқларда кўплаб янги уйлар қурил- қўйди. Бу, ўз навбатида, ижтимоий­сиёсий, иқтисо-
қурилиши лойиҳаси бўйича самарали ишлар олиб роқ бунинг ортида қуруқ формула ва мулоҳазалар моқда, имтиёзли ипотека кредитлари ҳам тақдим дий, маърифий­маънавий муҳит такомиллашиб,
борилмоқда, бунинг амалга оширилиши транзит эмас, аввало, асосида стратегик ғоялар туради. Узоқ йиллар тақиқланган камбағаллик муаммо- этилмоқда. 2021 йил 1 мартдан Ўзбекистонда кам серқирра бўлиб бораётганини англатади. Шундай
юк ташишнинг кескин ўсишига хизмат қилади. Ўзбекистон Президентининг Учинчи Ренессанс си айнан Президент Шавкат Мирзиёев ташаббуси таъминланган ва турар жой шароитини яхшилаш- экан, жараёнларни узлуксиз таҳлил қилиш, зарур
Сувдан фойдаланиш соҳасида икки томонлама ғояси шулардан бири. билан жамоатчилик муҳокамасига олиб чиқилди га муҳтож фуқаролар учун субсидия бериш бўйи- ҳолларда ўзгартириш киритиш, бошқарувни тако-
ҳамкорлик ривожланмоқда. Бунга Жалолобод ва кўп ҳолларда мамлакатнинг ижтимоий сиёса- ча хизматлар иш бошлади. миллаштириш ва ривожланишнинг янги манбала-
туманида Ўртатўқай (Косонсой) сув омборидан Унинг моҳияти шундан иборатки, бир томондан, ти стратегиясини белгилай бошлади. Давлатимиз рини креатив тарзда аниқлаш долзарб вазифага
давлатлараро фойдаланиш тўғрисида тузилган қачонлардир замонавий Ўзбекистон ҳудуди ўз би- раҳбари илк бор бу мавзуга ўзининг 2020 йил 24 Инсон ҳуқуқлари — давлат айланади.
битим мисол бўлади. лимларини бошқа цивилизация ва халқларга бер- январда парламентга Мурожаатномасида тўхта- ислоҳотларининг сиёсий
ган жаҳон илмий, маданий ва маънавий тараққиёт либ, аҳолининг кам таъминланган қатлами уму- Шунинг учун Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт
2016­2022 йилларда Қозоғистон билан муноса- маркази бўлгани тўғрисидаги хотира яшайдиган мий аҳоли миқдорининг 12­15 фоизини ёки 4­5 вектори сифатида стратегияси қабул қилиниши ва конституциявий
батларда қардошлик ва аҳил қўшничилик алоқа- ўтмишга, маънавий­тарихий илдизларга, миллий миллион кишини ташкил этишини таъкидлади. ислоҳотлар ҳаётнинг ўзи олдимизга қўяётган эҳти-
лари тубдан янги босқичга кўтарилиб, янада мус­ ўзликни англаш ва маданиятнинг чуқур қатлам- Замонавийлашиш, ижтимоий­иқтисодий ва ёждир. Шунингдек, асосий концепти “инсон — жа-
таҳкамланди. 2021 йил 6 декабрда Ўзбекистон ларига мурожаат қилади. Бундай интеллектуал Айнан шу вақтдан бошлаб камбағалликни илмий силжишни мақсад қилган жамиятни инсон мият — давлат” бўлган ислоҳотлар фалсафаси-
Республикаси ва Қозоғистон Республикаси ўрта- гуллаб­яшнаш даврлари биринчи “маърифат” қисқартириш муаммосини ҳал қилишга мажмуа­ ҳуқуқлари ва либерал эркинликларнинг ҳақиқий нинг кейинги эволюцияси табиий кўринади.
сида иттифоқчилик муносабатлари тўғрисидаги Ренессанси (IX­XII асрлар) ва иккинчи “темурий- вий ёндашувларни ишлаб чиқиш бошланди. ташувчиси бўлган масъулиятли фуқарони шакл-
декларация имзоланган эди. Мазкур ҳужжатда лар” Ренессанси (XIV­XV асрлар) бўлган. Бошқа Даставвал, Иқтисодий тараққиёт ва камбағаллик- лантирмай туриб тасаввур қилиш қийин. Шу му- Янги Ўзбекистон тараққиёт стратегиясидаги
томонларнинг Олий давлатлараро кенгаш, Парла- томондан, Учинчи Ренессанс ғояси ҳозир ва ке- ни қисқартириш вазирлиги ташкил этилди. Вазир- носабат билан Ўзбекистон ислоҳотларида аввал- асосий мақсад ҳар бир фуқаронинг миллати, тили
ментлараро ҳамкорлик кенгаши ҳамда Ўзбекистон лажакка қаратилган. Дунёда халқлар иқтисодиёти лар Маҳкамаси тузилмасида Бош вазирнинг мо- бошданоқ жамият ҳаётининг барча жабҳаларини ва динидан қатъи назар, унинг қонуний манфаат-
Республикаси ва Қозоғистон Республикасининг ва фаровонлигини, уларнинг XXI асрдаги рақобат- лия­иқтисодиёт ва камбағалликни қисқартириш либераллаштиришга катта эътибор қаратилгани лари ва фаровонлиги таъминланадиган, келгуси-
Ташқи ишлар вазирлари кенгашини таъсис этиш бардошлигини белгилаб берадиган ахборот­ком- масалалари бўйича ўринбосари лавозими пайдо тўғри йўлдир. да эркин фуқаролик жамиятини ривожлантириш
нияти ифодаланган. муникация соҳасидаги илғор билимлар асосида бўлди. Ўз навбатида, Давлат статистика қўмитаси амалга ошириладиган халқ ва инсонпарвар дав-
янги илмий­техник инқилоб кечмоқда. Ўзбекистон мамлакатда камбағаллик чегарасини аниқлашда Биринчи навбатда, халқ билан тўғридан­тўғри латни барпо этиш ҳисобланади. Бу мақсад “Янги
Шавкат Мирзиёевнинг 2021 йил апрель ойида учун бу чорлов ва айни вақтда глобал тараққиёт кўрсаткич ва тегишли чора­тадбирларни амалга мулоқот йўлга қўйилди. Бу “ҳокимият масофаси” Ўзбекистон — маърифатли жамият” концепцияси,
Ашхободга ва Туркманистоннинг янги Президенти авангардига киришнинг тарихий имкониятидир. оширишда роль ўйнайдиган уй хўжаликларини деб аталадиган йўлни қисқартиришни англатади шунингдек, давлат органлари ишининг асосий та-
Сердар Бердимуҳамедовнинг 2022 йил июль Бироқ унинг асосларидан бири таълим тизими ўрганиш натижалари бўйича аҳолининг энг кам ва ислоҳотларни умумхалқ томонидан қўллаб­қув- мойили бўладиган қонун устуворлиги ва адолатли
ойида Тошкентга ташрифи давомида Туркманис­ бўлиши зарур бўлган тикланишнинг учинчи даври истеъмол харажатларини ҳисоблашни бошлади. ватлаш, фуқароларни муҳокама жараёнлари, ғоя- ижтимоий сиёсат тамойиллари асосида жамиятни
тон билан эришилган келишувлар дўстлик, аҳил доирасидагина юзага чиқади. Бундан ташқари, Жаҳон банки ва БМТ эксперт- лар ва таклифларни юзага келтириш, қарор қабул маънавий ривожлантириш билан чамбарчас боғ-
қўшничилик ва стратегик шериклик муносабатла- лари билан ҳамкорликда ўрта ва узоқ муддатли қилишга бевосита таъсир кўрсатиш жараёнлари- лиқ. Янги йўналишда аввалгидек биринчи ўринда
ри янада ривожланишига хизмат қилмоқда. Модомики, узоқ муддатли мақсад аниқ бўлар- истиқболда камбағалликни қисқартириш мақсад- ни муҳокама қилишга жалб этиш имконини берди. эътибор иқтисодиёт, хусусий тадбиркорлик, инсон
кан, унда таълим ислоҳоти мувофиқ равишда ларини аниқлаш учун 2021­2030 йилларда Ўзбе- Бу, моҳияти бўйича, замонавий ўзбек жамияти капиталини ривожлантириш ва хорижий инвести-
Ўзбекистон сиёсатининг янги Марказий Осиё тизимли характер касб этди. Биринчи навбатда, кистон Республикасида камбағалликни қисқарти- учун унда сақланувчи улкан ижодий имкониятни цияларни жалб қилишга қаратилади.
вектори ҳақида гапирганда, улар сифат жиҳати- мактабгача таълимга юқори эътибор қаратила риш стратегияси лойиҳаси ишлаб чиқилди. юзага чиқаришда янги тажриба бўлди.
дан яхшиланишининг бир қанча индикаторларини бошланди, чунки айнан болалик даврида билимга Бу каби ислоҳотлар жамиятимизнинг янги қиё­
таъкидлаш мумкин. Марказий Осиё мамлакатла- муҳаббат, маънавий ва эстетик тасаввурларга Шавкат Мирзиёевнинг 2020 йил 27 февралда Кейинги йилларда халқ билан тўғридан­тўғри му- фасини шакллантириш, биз танлаган йўл ортга
ри Ўзбекистонга сайёҳлик мақсади билан ташриф муҳим асос жойланади. Бу мақсадларга эришиш ўтказилган видеоселектор йиғилишидаги қуйида- лоқотга киришилди, ОАВ ва ижтимоий тармоқлар қайтмас тус олганини амалда исботлаш имконини
буюрувчи фуқаролар орасида изчил биринчилик- учун 2017 йили Мактабгача таълим вазирлиги ги фикри камбағаллик билан курашишга мажмуа- кўринишидаги эркин ахборот майдони пайдо бўлди. бермоқда.
ни эгаллайди. ташкил этилди ва 2030 йилга қадар Ўзбекистон вий ёндашув моҳиятини яққол тасвирлайди: “Кам- Буларнинг барчаси замонавий демократиянинг ўзи-
Республикасида мактабгача таълим тизимини ри- бағалликни қисқартириш иш ҳақи ёки нафақалар га хос хусусиятларидан биридир. Бир сўз билан айтганда, олдимиздаги олий
Ўзаро савдо­сотиқнинг ўсиши асосий индика- вожлантириш концепцияси қабул қилинди. Қабул миқдорини ошириш, оммавий кредитлар бериш- мақсадларни амалга оширишнинг ижобий нати-
торлардан бири бўлиб хизмат қилди. Пандемияга қилинган қарорлар натижасида 2020 йилга келиб ни англатмайди. Аввало, аҳолини касб-ҳунарга Давлатимиз раҳбари 2022 йил 27 июнь куни жаларини ҳар бир юртдошимиз яқин йилларда ўз
қадар 2017­2019 йилларда Ўзбекистоннинг Қо- болаларни мактабгача таълимга қамраб олиш ўргатиш, молиявий саводхонлигини ошириш, матбуот ва оммавий ахборот воситалари хо- ҳаётида ҳис қилиши табиий, албатта.
зоғистон билан ташқи савдо айланмаси 2,05 дан 2015 йил кўрсаткичларига солиштирганда кескин димларига йўллаган табригида сўз ва ОАВ-
3,367 миллиард долларга, Қирғизистон билан 0,25 ортди. нинг қадр­қиммати ҳамда аҳамиятини алоҳида
дан 0,829 миллиард долларга, Тожикистон билан
0,237 дан 0,497 миллиард долларгача ва Туркма- Президентимиз 2020 йил декабрда Олий Маж-
нистон билан 0,177 дан 0,541 миллиард доллар- лисга Мурожаатномасида 2023 йил якунига қа-
га ошди. Жами товар айирбошлаш ҳажми 5,234 дар мактабгача таълимга қамровни 75 фоизгача
миллиард долларни ташкил этди. Бу Марказий ошириш мақсадини қўйди. Бюджетдан ажратилган
600 миллиард сўм субсидияга 2 мингта нодавлат
болалар боғчаси ташкил этилиши режалаштирил-
ган. Бу соҳада хусусий сектор улуши ҳам 25 фоиз-
гача ўсиши кутилмоқда. Бунда жисмоний имкония­
ти чекланган болалар учун мактаб ва мактабгача
таълимга бепул тайёргарлик тизимига алоҳида
эътибор қаратилади.

Параллел равишда мактаб таълими сифа-
тини ошириш бўйича кейинги чора­тадбирлар
кўрилмоқда. 2022 йилдан методологик, инсти-
туционал, инфратузилмавий характердаги бир
неча йўналишларни ўз ичига оладиган мактаб
таълими тизимини ислоҳ қилишнинг янги босқи-
чига старт берилди. Биринчидан, бу янги мето-
дикалар асосида ўқитувчиларни қайта тайёр-
лаш ва уларни мамлакат минтақалари ҳамда
ҳар бир тумандаги мактабларнинг 20 фоизи-
га татбиқ этиш дастуридир. Молиялаш ҳажми
100 миллион доллар қилиб белгиланган. Шу-
нингдек, ўқитувчиларнинг ижтимоий мақомини
ошириш ва уларнинг даромадларини кўтариш
юзасидан чора­тадбирлар ҳам кўрилади. Ис-
лоҳотлар мактаб директорларига ҳам дахлдор —
янги ўқув йилидан бошлаб уларни сертификат-
лаш тизими киритилади, шу асосда бу лавозимга

4 2022 йил 29 июль, 153-сон Жараён

Кўз ўнгимиздаги ўзгаришлар

БИРИНЧИ ЙИРИК ГАЗ-КИМЁ КЛАСТЕРИ

ма³сулотларни чу¿ур ¿айта ишлаш ор¿али саноат ривожининг янги уф¿ларини очади

Бошланиши 1-бетда ойларида 42 та қудуқ бурғилашдан, 416 та қудуқ доллари эса хорижий банклар кредитларидир. ишлаб чиқариш мумкин бўлади. Мисол учун, 100
мукаммал таъмирлашдан чиқарилиб, 14 та тех- Лойиҳа туфайли йилига қўшимча 550 миллион миллион долларлик полимерлардан электротех-
Жумладан, ушбу ҳужжатларга мувофиқ, нологик объект ишга туширилган. Ушбу чора­тад- долларлик маҳсулот ишлаб чиқарилади. 156 мил- ника, қурилиш материаллари, автомобиль са-
“Шўртан газ­кимё мажмуаси” МЧЖ ҳамда Мирзо бирлар ўз вақтида амалга оширилиши натижаси- лион долларлик импорт ўрнини қоплаш имкони ноати ва бошқа соҳаларда йилига қўшимча 200
Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий универси- да қўшимча 906,9 миллион метр куб табиий газ, пайдо бўлади. Яратиладиган иш ўрни эса 800 та. миллион долларлик харидоргир маҳсулотлар
тети ўртасида имзоланган меморандумга кўра, 24,8 тонна газ конденсати ҳамда 1 минг 20 тонна Мазкур лойиҳа Ўзбекистонда полиэтилен ҳамда тайёрланади. Шунингдек, пластмасса ва ҳар хил
корхонанинг Экоаналитик лабораториясида та- нефть қазиб олинган. полипропилен ишлаб чиқариш ҳажми кўпайтири- турдаги қадоқлаш буюмлари, сув таъминоти учун
янч докторантларнинг илмий ишлари юзасидан либ, юртимизда сифатли ва рақобатбардош маҳ- қувурлар ишлаб чиқариш кўпаяди. Яъни ушбу
амалиёт ўташларига шароит яратиб берилган- Изчил геологик­техник чора­тадбирлар ҳамда сулотлар тайёрлаш учун замин яратади. маҳсулотларни ишлаб чиқарадиган яна камида
ди. Қарангки, ушбу ҳамкорлик самараси узоқ кут- мавжуд қудуқларнинг самарали ишлатилиши 1 минг 200 та янги хусусий корхона ва 12 мингта
тирмади. Гап шундаки, яқинда университетнинг туфайли “Ўзбекнефтгаз” АЖ томонидан нефть ва Нефть-газ соҳасидаги илк иш ўрни ташкил этилиши учун асос яратилади.
кимё факультети таянч докторанти Ш.Тўраев газ қазиб чиқариш ва қайта ишлаш режа кўрсат- корхона ва илк кластер
“Алифатик карбон кислоталарнинг алкиламид кичлари уддаланган. Хусусан, табиий газ 16 521,1 Булар оддий рақамлар эмас, Шўртан газ­кимё
ҳосилалари синтези ва хоссалари” мавзусидаги миллион метр куб (режага нисбатан 100,1 %), нефть Шўртан газ­кимё мажмуаси — мамлакатимиз мажмуасининг бугунги ишлаб чиқариш қувватла-
докторлик (PhD) диссертацияси доирасида илк 50,5 минг тонна (100 %), конденсат 723,4 минг тон- нефть­газ саноатидаги қалдирғоч корхона. У Шўр- рини 3 баробар кенгайтирувчи, демакки, иқтисо-
бор янги органик бирикмаларни синтез қилиш- на, (105,6 %), суюлтирилган газ 340,7 минг тонна тан газ конденсати кони негизида барпо этилган. Ҳу- диётимиз ва унинг бошқа тармоқларида қўшимча
га муваффақ бўлди. Яъни трифторсирка ҳамда (106,6 %), олтингугурт 118,8 минг тонна (102,2 %), ав- дуди 150 гектар. Мажмуа ишга туширилган сана — имкониятларни юзага келтирувчи рақамлардир.
монохлорсирка кислоталари фталимидоэтил тобензин 466 минг тонна (110,6 %), дизель ёнилғиси 2002 йилнинг август ойи. Шундан буён мажмуа
эфирининг ацетондаги эритмалари лаборато- 127,2 минг тонна (105,7 %)ни ташкил қилган. жамоаси самарали фаолият юритиб келмоқда. МажМуада ишлаб чиқариш жараёни барқарор. Хусусан, жорий йилда
рия шароитида оқова сувни зарарсизлантириш Ҳозир бу ерда меҳнат қилаётганлар сони 4 минг бу ерда 4 Миллиард Метр куб ХоМашё гази, 3 Миллиард 372 Миллион
учун текшириб кўрилди. Таҳлил натижаларига Хабар вақт нуқтаи назаридан янги эмас, албат- кишига етиб қолди. Метр куб тозаланган табиий газ, 205 000 тонна суюқ углеводородлар,
кўра, 1 фоизли эритма оқова сувни зарарсиз- та. Унда келтирилган рақамлар бир ой олдинги 107 300 тонна суюлтирилган газ, 97 700 тонна газ конденсати, 125
лантиришда самарадорликни намоён қилди. Бу кўрсаткичлар. Лекин унинг ортида қанча меҳнат Мажмуада ўтган йиллар давомида 80 мил- 000 тонна полиэтилен грануласи, 1000 тонна олтингугурт ишлаб
мазкур препаратларни оқова сувни микроорга- ётибди. Саъй­ҳаракатларнинг иқтисодиётимизга лиард куб метр газ қайта ишланиб, 2,4 миллион чиқариш режалаштирилган.
низмлардан тозалашда қўллаш мумкинлигини келтирадиган фойдаси ва аҳамияти эса янада тонна полиэтилен, 4 миллион тонна суюлтирилган
англатади. залварли. Бугун дунё бозорида углеводород газ ва конденсат каби маҳсулотлар ишлаб чиқа- Умуман олганда, янги кластер ишга тушиши на- лари ишлаб чиқариш ҳажми 1,3 баробар ошган.
ёнилғиларига талаб ҳар қачонгидан ортиб, қадри тижасида Ўзбекистон саноати технологик жиҳат- Мазкур жараёнда Шўртан газ­кимё мажмуасининг
Аслида ушбу илмий ишланма ҳақида фикр баланд бўлиб бораётганини инобатга олсак, соҳа- рилган. Шундан юртимиз саноат корхоналарига дан бир неча қадам илгарилайди. “Uzbekistan иштироки алоҳида эътиборга молик, албатта.
юритмоқчи эмасмиз. Унга, яъни галдаги илмий 1,6 миллион тонна полиэтилен етказиб берилиб, GTL” заводининг тантанали очилиш маросимида-
янгиликка Ўзбекистонимизнинг газ­кимё саноати- музаффар Абдуллаев олган суратлар. қарийб 2 миллиард долларлик импорт қисқар- ги нутқида давлатимиз раҳбари бу ҳақда фикр Газ фақат ёқиш учун эмас!
даги йирик ва етакчи, иқтисодиётимизда ўз ўрнига тирилган, 900 миллион долларлик 800 минг тон- билдираркан: “...янги кластер корхоналари
эга бўлган Шўртан газ­кимё мажмуасида содир даги ҳар қандай муваффақиятни иқтисодиётимиз на полиэтилен экспорт қилинган. Бугунги кунда нафақат нефть-газ-кимё соҳаси, балки респуб- Бугун мамлакатимиз нефть­газ саноатида қи-
бўлгани учун тўхталдик. Чунки мақоламиз айни шу барқарорлиги ва халқимиз фаровонлиги йўлидаги Шўртан газ­кимё мажмуаси Қашқадарё вилояти ликамизнинг барча саноат тармоқлари учун линаётган ишлар кўлами тобора кенгайиб бор-
мажмуада амалга оширилаётган ишлар, ўзгариш­ ютуқ сифатида қабул қилсак арзийди. Жумладан, ҳудудий маҳсулотининг 8 фоизини, саноатининг технологик ва лойиҳалаштириш ечимлари ва моқда. Қувонарлиси, соҳадаги ҳар бир лойиҳа
лар ҳақида. Юқоридаги изланишнинг иқтисодий “Шўртан газ­кимё мажмуасининг ишлаб чиқариш 17 фоизини таъминламоқда. стандартлари, замонавий бошқарув ва IT тех- аниқ мақсадни кўзлаган. Шўртан газ­кимё мажмуа­
самарадорлиги ва аҳамияти исботланиб, ама- қувватларини кенгайтириш” инвестиция лойиҳаси нологиялар йўналишлари бўйича яққол наму- сидаги ишлар бунинг яққол тасдиғидир.
лиётга тўлиқ татбиқ этилгач, батафсил ёзармиз. бўйича амалга оширилаётган ишлар бугун кўп- Ушбу мажмуа мамлакатимизда газ­кимё ва на бўлади. Биз бу орқали мазкур замонавий
Лекин шуниси аниқки, Шўртан газ­кимё мажмуаси чиликда қизиқиш уйғотаётгани аниқ. Зотан, ушбу полимер маҳсулотларини ишлаб чиқариш соҳа- мажмуа атрофида янги юқори технологик хиз- Мажмуада ишлаб чиқариш жараёни барқарор.
эшиклари бундай иқтидорли ва изланувчан му- лойиҳа Ғузор туманида ўтган йили ишга туширил- си ривожи, минглаб кичик саноат корхоналари- матлар тизимини ташкил қиламиз. Хусусан, жорий йилда бу ерда 4 миллиард метр
тахассисларга доим очиқ. Жамоа мамлакатимиз ган мегалойиҳа — “Uzbekistan GTL” заводи билан ни барпо этишга асос бўлгани эътирофга лойиқ. куб хомашё гази, 3 миллиард 372 миллион метр
нефть­газ ва кимё санаоти учун муҳим бўлган са- дахлдор. Бири бирини тўлдириб туради. Таҳлилларга кўра, тайёр пластмасса маҳсулотлар Албатта, янги корхоналар илм-фан ва инно- куб тозаланган табиий газ, 205 000 тонна суюқ
марали, фойдали ҳамда истиқболли лойиҳаларни ишлаб чиқарувчи кичик корхоналар сони қарийб вациялар учун ҳам самарали майдонга айлана- углеводородлар, 107 300 тонна суюлтирилган газ,
фаол қўллаб­қувватлайди. Бунга мажмуа фао­ — Мазкур лойиҳа ҳақида Президентимиз 1 минг 700 тага етди. Ҳар бир корхонада ўртача ди. “Шўртан газ-кимё” кластеридаги замонавий 97 700 тонна газ конденсати, 125 000 тонна поли-
лияти билан танишув жараёнида ўзимиз гувоҳ “Uzbekistan GTL” заводининг тантанали очилиш 10 тадан иш ўрни яратилди, деб олсак, бу рақам лаборатория ва жорий этилган илғор техноло- этилен грануласи, 1000 тонна олтингугурт ишлаб
бўлдик. Бинобарин, бугун бу ерда амалга ошири- маросимидаги нутқида алоҳида тўхталиб, унинг ҳам чакки эмас — 17 минг кишининг бандлиги гиялар ёш олимлар учун илмий изланишларни чиқариш режалаштирилган.
лаётган ҳар бир ташаббус ёки лойиҳага алоҳида аҳамиятини таҳлил қилиб берган эди, — дей­ таъминлангани англашилади. олиб бориш ҳамда янги инновацион маҳсулот-
тўхталсак арзийди. ди “Шўртан газ­кимё мажмуаси” масъулияти лар ва технологик жараёнларни яратишга катта — Ўйлайманки, бу марралар забт этилади, —
чекланган жамияти бош директори ўринбосари “Шўртан газ­кимё мажмуасининг ишлаб чиқа- имконият беради”, дея таъкидлаган эди. дейди мажмуанинг ишончлиликни бошқариш хиз-
Қўшимча 550 миллион Шокир Эшмуродов. — Яъни бу лойиҳалар орқа- риш қувватларини кенгайтириш” инвестиция ло­ мати бошлиғи Акбар Қурбонов. — Чунки бизда ҳар
долларлик маҳсулот ишлаб ли Ўзбекистонда янги саноат даври яратилаётга- йиҳаси сабаб юртимизда биринчи йирик газ­кимё Дарҳақиқат, ушбу янги мажмуаларнинг ишга бир технология ва ускунанинг барқарор ишлашига
нини айтганди. Бугунги кунда ушбу лойиҳа асо- кластерига асос солинади. Ушбу кластерда маҳ- туширилиши нафақат Қашқадарё, балки респуб­ катта эътибор қаратилади. Улар босқичма­босқич
чиқарилади сида ишлар жадал олиб борилмоқда. 66 гектар сулот ишлаб чиқариш ҳажми ҳозирги 290 миллион ликамиз иқтисодиёти юксалишига катта таъсир таъмирланиб, модернизация қилиб борилади.
майдонда амалга ошириладиган лойиҳа туфай- доллардан 2025 йилда 1,8 миллиард долларга кўрсатади. Нимага? Чунки таҳлиллар жаҳон
Мамлакатимиз нефть­газ саноатидаги янгилик­ ли “Uzbekistan GTL” заводидан келадиган йилига етказилади, яъни 6 баробар ошади. Табиий газни бозорида табиий газни қайта ишлаш орқали Дарҳақиқат, корхона фаолияти билан танишиб,
ларни кўпчилик соҳага дахлдор расмий манба- 430 минг тонна нафта ва табиий газ таркибида- чуқур қайта ишлаш даражаси қарийб 2 баробар олинаётган қўшимча қийматли маҳсулотларга бу ерда меҳнат қилаётган мутахассислар би-
лардан доим кузатиб борса керак. Бу жараёнда ги этанни қайта ишлаш имкони вужудга келади. кўпайиб, ҳозирги 8 фоиздан 14 фоизга етади. Шу- талаб тобора ортиб бораётганини кўрсатмоқда. лан фикрлашиб амин бўлдикки, Шўртан газ­кимё
нефть­газ саноати мутахассислари доимий изла- Натижада 280 минг тонна янги турдаги бимодал нингдек, мамлакатимизда полимер маҳсулотлар Шу маънода, мамлакатимиз нефть­газ ва кимё мажмуаси ва унинг ёнида амалга оширилаётган
ниш ва ҳаракатда эканини билиб олишяпти ҳам. маркали полиэтилен, 100 минг тонна полипро- ишлаб чиқариш ҳажми ҳам 2 баробар ошади. саноатида рўёбга чиқарилаётган лойиҳалар, лойиҳаларни келажак сари қўйилган дадил қа-
Чунки манбаларда кунда­кунора нефть­газ саноа­ пилен, 50 минг тоннагача пиролиз дистилляти амалий саъй­ҳаракатлар фақатгина ҳозирги кун дамлар сифатида кўриш мумкин. Зеро, бу ерда
тига оид “янги газ кони топилди”, “нефть қудуғи ишлаб чиқарилади. Ўз навбатида, уларни янада чуқур қайта ишлаш ёки давр учун эмас, балки келажак учун ниҳоят- илм­фаннинг улкан чўққилари, замонавий техника
орқали 2 баробаргача кўп истеъмол маҳсулотлари да аҳамиятлидир. ва технологиялар жамланмаси, юксак тафаккур
қазилди ёки янгиланди”, “шунча газ қазиб олиниб, Лойиҳанинг дастлабки қиймати 1,84 мил­ ва билимлар уйғунлиги мужассамдир. Мажмуада
шунчаси истеъмолчиларга етказиб берилди” лиард доллар бўлиб, шундан 629 миллион дол- Қашқадарё замини табиий ресурсларга, хом­ ишлаб чиқарилаётган маҳсулотлар аллақачон ўз
каби кўплаб хабарлар бериб борилади. Масалан, лари “Ўзбекнефтгаз” АЖ маблағи, 1,21 миллиард ашё захираларига бой. Охирги йилларда вилоятда харидори ва бозорини топиб улгурган.
“Ўзбекнефтгаз” АЖ сайтидаги мана бу янгилик- ана шу имкониятлардан самарали фойдаланиш
ни олайлик. Қайд этилишича, углеводородларни натижасида саноатнинг тўқимачилик, қурилиш Мажмуадан чиқар чоғимиз мажмуа бош дирек-
қазиб чиқаришни кўпайтиришга қаратилган ком- материаллари, чарм, электротехника, озиқ­овқат тори ўринбосари Шокир Эшмуродов яна бир гапни
плекс чора­тадбирларнинг ўз вақтида бажари- каби соҳаларида ҳам кўплаб лойиҳалар амалга айтиб қолди: “Биласизми, жамоамиз билан табиий
лиши натижасида жорий йилнинг январь­июнь оширилаётгани диққатга сазовордир. Натижада газдан биринчи ўзбек полиэтиленини ишлаб чиқа-
сўнгги уч йилда вилоятда тайёр саноат маҳсулот- риб, буни танишларимга айтганимда, уларнинг
БунёдКорлиК кўпчилиги ишонмай, “газ фақат ёқилади­ку, ундан
кўриш, ушлаш мумкин бўлган бошқа маҳсулот
олиш мумкинми”, деганга ўхшаш фикрларни бил-
дирганди...”.

Бу табиий ҳол эди. Чунки биз шу пайтгача газ-
ни фақат ёқиш учун ишлатардик ёки конни сотар-
дик, холос. Ваҳоланки, у бизга табиатнинг бебаҳо
инъоми, катта бойлик. Мана, йигирма йилдирки,
ундан иқтисодиётимиз ва эҳтиёжимиз учун зарур
турли­туман маҳсулотлар ишлаб чиқариляпти.
Сўнгги йилларда эса бу жараён кескин жадал-
лашяпти. Илм­фан ривожланмоқда. Демак, кела-
жакда яна кўплаб янги лойиҳаларни кутаверамиз.

дилшод улуҒмуродов,
акбар раҲмонов

“янги ўзбекистон” мухбирлари

бугун қарийб ҳар бир ЗАМОНАВИЙ ЙЎЛ ЎТКАЗГИЧ
хонадонда автомобиль
бор. Автомобиллар тирбандликлар олдини олиб, узо¢имизни я¿ин ¿илади
кўпайгани сайин
эса йўлларимизнинг Зангиота туманининг Назарбек Ушбу ҳудуддаги аҳолидан туш- маҳсулотлари ўз вақтида етказиб бе-
ўтказувчанлик хусусияти шаҳарчаси ҳудудидаги тўққизта маҳал- ган кўплаб мурожаатлар натижасида рилмоқда. Бугунги кунгача лойиҳа дои­
пасайиб, уларни лада 32 мингдан зиёд аҳоли истиқомат Президентимизнинг 2020 йил 28 дека- расида геодезия ишлари ҳам амалга
кенгайтириш, кўприклар қилади. Уларни бир неча йилдан буён брдаги “2021­2023 йилларда Ўзбекистон оширилиб, қурилиш ҳудудига тушган
барпо этишга эҳтиёж ушбу ҳудуддан ўтувчи темир йўл ва авто- Республикасининг ижтимоий ва ишлаб коммуникацияларни кўчириш ҳамда
ортиб бораверади. мобиль магистрали кесишмасида вақти­ чиқариш инфратузилмасини ривожланти- вақтинчалик темир йўл изи қурилмоқда.
Тошкент шаҳри ва вақти билан юзага келадиган тирбандлик риш чора­тадбирлари тўғрисида”ги қаро- Иншоотнинг тоннель қисмида пойдевор
вилоят марказларида қийнаб келаётган эди. ри ва Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил қазиш ишларининг тўртдан бир қисми ба-
сўнгги йилларда кўплаб 28 апрелдаги тегишли фармойишига асо- жарилиб, 94 дона темир­бетон блоклари
иншоотлар барпо Мазкур автомобиль йўналиши би- сан, мазкур автомобиль йўлининг 3 кило- монтаж қилинди. 12 та манзилда котло-
этилаётганининг бош лан кесишган темир йўлдан ҳар куни метридаги темир йўл устидан йўл ўтказ- ванлар қайта кўмилмоқда.
сабаби ҳам одамларнинг юк поездлари ўтади. Поезд қатнови ту- гич қуриш лойиҳаси ишлаб чиқилди.
вақтини тежаш, файли автомобиль йўли маълум вақт Мухтасар қилиб айтганда, айни пайт-
узоғини яқин қилиш, ёпилади. Баъзида тепловознинг йўлни Унга кўра, “Умумий фойдаланишда- да Назарбек шаҳарчасига олиб борувчи
тирбандликларни олдини алмаштириб олиши учун 10 дақиқа вақт ги автомобиль йўлларини қуриш ва ре- автомобиль йўли билан кесишган темир
олишдан иборат. кетади. Айниқса, эрталаб ва кечқурун конструкция қилиш дирекцияси” давлат йўл ҳудуди катта қурилиш майдонига
йўлнинг ёпилиши натижасида Тошкент унитар корхонаси буюртмачи сифатида айланган. 2023 йилда якунланиши режа-
шаҳрига ишга бораётган ва қайтаётган белгиланди. Лойиҳани эса “Йўл — ло­ лаштирилаётган ушбу замонавий кўприк
аҳоли автотранспортларидан иборат йиҳа бюроси” масъулияти чекланган фойдаланишга топширилгач, 32 мингдан
тирбандлик ҳосил бўлади. жамияти тайёрлади. Бош пудратчи этиб зиёд маҳаллий аҳоли ва ҳайдовчилар-
“Кўприкқурилиш трести” унитар корхона- нинг қимматли вақти тежалади, тирбанд­
си таркибидаги 13­кўприкқурилиш отря- 18,5 метр бўлган темир йўл кўприги замонавий техникаларда тупроқ ишла- ликнинг олди олиниб, экологиянинг ҳола-
ди танланди. ҳамда 28 метр узунлик, 12,5 метр кенг­ рини бажардик. Шундан сўнг мустаҳкам ти янада яхшиланади.
ликдаги автомобиль йўли кўпригини темир­бетон пойдеворлари босқичма­
Мутахассислар томонидан ишлаб қуриш режалаштирилди. босқич тайёрланди. Айни пайтда ер ости рустам ҲаЙдаров,
чиқилган лойиҳага кўра, янги йўл ўтказ- йўл ўтказгичининг пойдеворларида қури- журналист
гични темир йўл остидан тоннель шакли- — 2021 йилнинг сўнгги ойларида лиш ишлари тугатилиб, лойиҳа доираси-
да ўтказиш самарали деб белгиланди. ушбу йирик лойиҳанинг дастлабки қури- да навбатдаги юмушлар бажарилмоқда.
Шундан сўнг умумий узунлиги 398 метр, лиш ишлари бошлаб юборилди, — дей­ Ҳозирда бу ерда 50 нафарга яқин тажри-
кенглиги 22 метр, кўприк ости баландли- ди 13­кўприкқурилиш отряди муҳандиси бали мутахассис билан янги кўприк қу-
ги эса 7 метр бўлган тоннель типидаги Зафаржон Иргашев. –— Дастлаб тажри- риш ишларини олиб боряпмиз. Қурилиш
йўл ўтказгич, тоннель устидан ўтувчи бали мутахассисларимиз билан лойиҳа- объектига зарур бўлган темир­бетон
3 изли, узунлиги 32,25 метр, кенглиги нинг ҳар бир жиҳатини пухта ўрганиб,

Нигоҳ 52022 йил 29 июль, 153-сон

30 июль — Хал¯лаР дªстлиги куни ўзБеКистон — умумиЙ уЙимиз

2021 йил 10 февралда жАнубИй КОРеЯ
Президентимиз “Халқлар ВА ЎзбеКИСТОн
дўстлиги” кунини Ў Р ТАС И Д А г И
белгилаш тўғрисида”ги Д И П Л О М АТ И К
қонунни имзолади. АЛОқАЛАР РАСМАн
Шу муносабат билан 1992 йИЛДА
30 июль — Ўзбекистонда Ў Р н АТ И Л гА н.
“Халқлар дўстлиги” АСЛИДА бу
куни деб эълон ИККИ ХАЛқнИнг
қилинди. Иккинчи ДЎСТЛИгИ
йилдирки, ушбу кунда 1937 йИЛДА 70
Ўзбекистон ҳудудида МИнгДАн ОРТИқ
истиқомат қилаётган КОРейС ОИЛАСИ
130 дан ортиқ миллат М А ж б у РА н
ва элат вакиллари юРТИМИзгА ОЛИб
тинчлик, фаровонлик К е Л И н гА н И Д А н
ва ҳамжиҳатликда б О Ш Л А н гА н .
яшаётганини байрам
қилмоқда.

ВАТАНИ БИРНИНГ – ТИЛАГИ БИР, азизбек амонов, Валерий Тян, Олий Мажлис депутати Виктор
ТИЛАГИ БИРНИНГ – ЮРАГИ БИР Бухоро давлат университети Пак, Ўзбекистон Республикасининг Корея
биринчи проректори, социология Республикасидаги элчиси Виталий Фен, рассом
Барчамиз унутмаслигимиз лозим: кўп мил- фанлари бўйича фалсафа доктори Николай Шин, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган
латлилигимиз олдимизга ҳеч қандай тўсиқ журналист Владимир Ким, тиббиёт фанлари
қўймайди, аксинча, миллий тотувликни гўзал ойдин орзулар рўёби доктори, профессор Александр Шек ҳам бор.
намойиш этишимиз билан бутун дунёга ўрнак
эканимизни унутмаслигимиз керак. Бу мус­ Халқлар дўстлиги асрлар давомида юрти- Юртимизда сўнгги йилларда кечган ислоҳот-
тақиллигимизни асраб­авайлаш йўлидаги миз заминида қадрият даражасида шаклла- лар туфайли вақтинча Ўзбекистон фуқароси
асосий йўналишимиз бўлмоғи даркор. ниб, сўнгги беш йилда янги босқичга кўтарилди. мақомида яшаб келган аксарият корейс мил-
Буни давлатимиз раҳбари таклифи билан юрти- латига мансуб бўлган инсонларга юртимизнинг
Ўзбекистон жамиятининг яхлитлиги ва барқа- мизда 30 июль — Халқлар дўстлиги куни этиб доимий фуқароси паспорти берилди. Жумла-
рорлигини сақлашнинг ягона йўли барча ўзбе- белгилангани ва Ўзбекистон Республикасининг дан, 2019 йили ҳам мана шундай муаммоси бўл-
кистонликларнинг сиёсий онгини умумий фуқа- “Халқлар дўстлиги кунини белгилаш тўғриси- ган 70 нафар корейсга Ўзбекистон фуқаролиги
ролик қадриятлари асосида шакллантиришдир. да”ги қонуни қабул қилингани мисолида яққол тақдим этилди.
Ҳар бир фуқаро ўзини, аввало, ўзбекистонлик, кўриш мумкин.
ўз миллати фарзанди, деб ҳис қилгандагина Бугунги кунда Ўзбекистон корейс маданий
миллатлараро муносабатларнинг юксак мада- марказлари ассоциациясининг вилоятларда
нияти шаклланади. 22 та бўлими бор. Бу бўлимларда корейслар ўз
она тилини ўрганади, бошқа этник бирлашма-
Шундагина давлатда чинакам миллий тотув- лар билан бирга Ўзбекистон Республикасининг
лик, сиёсий ва ижтимоий барқарорликка эри-
шиш мумкин. Халқлараро мулоқотнинг юксак БАХТИЁР МИЛЛАТЛАР ОшЁНИ
маданияти тамойилларига амал қилган шахс ёхуд 85 йиллик шонли дºстлик йºлига назар
мейербек ЭргашБоев, одатда ижтимоий фаол, истиқболли, келажак-
ка ишонч билан қарайди. Этник гуруҳлар ўр- Байрам сифатида айнан 30 июль таклиф қи- Давлатларимиз ўртасидаги дўстона муно- давлат ва миллий байрамларини ҳамда Соллал
ўзбекистонда шанхай тасидаги тотувлик — ирқи, миллати ва диний лингани бежиз эмас. БМТ Бош Ассамблеясининг сабатларни қўллаб­қувватлаш ҳамда халқла- — корейсча янги йил, Тано — ёз байрами ва
эътиқодидан қатъи назар, барча фуқаролар- 2011 йил 3 майдаги 65­сессиясида қабул қилин- римизни янада яқинлаштиришда юртимизда Чусок — ҳосил байрами каби корейс халқи-
ҳамкорлик ташкилотининг нинг бир­бирини қўллаб­қувватлашга тайёрли- ган резолюциясида халқлар, давлатлар, мада- истиқомат қилаётган кўп сонли корейс диаспо- нинг миллий байрамларини нишонлайди. Ўзбек
ги ва дўстлик ришталарида ифодасини топмоғи ниятлар ва инсонлар ўртасидаги дўстлик, тинч­ раси муҳим роль ўйнайди. Бугун мамлакатимиз- халқининг азалий миллий таомлари: ош, қозон
Халқ дипломатияси маркази лозим. ликни таъминлаш билан боғлиқ ҳаракатларни да корейс халқининг 180 мингдан зиёд вакили кабоб, норин, ҳалим, сумалак, турли сомсалар
илҳомлантириш ҳамда маданий хилма­хилликни истиқомат қилмоқда. деярли барча корейс хонадонида тайёрланади
бош мутахассиси Халқлар дўстлиги давлат аҳамиятига эга ҳурмат қиладиган жамиятлар ўртасида кўприк ва севиб истеъмол қилинади. Корейсларнинг
бўлган жуда муҳим масаладир. Кўп миллат- ўрнатиш мақсадида 30 июлни Халқаро дўстлик Юртимизда яшаётган корейс миллатига ман- “чимчи” ва бошқа салатларини барча ўзбек
Миллий сиёсатимиз ўз йўналишлари бўйича ли давлатда иқтисодий ривожланиш суръати куни сифатида кенг нишонлаш белгиланган. суб аҳолини бир жойда жамлаётган Ўзбекистон дастурхонида кўриш мумкин. Шунингдек, юрти-
демократик ва концептуал, илғор ва яратув- юқори даражада бўлади. Чунки кўп миллатли корейс маданий марказлари ассоциацияси мав- мизда корейс филологияси 12 та олий таълим
чандир. Дунёдаги мураккаб вазиятга қарамай, давлат кўп тилли давлат демакдир. Бу эса хо- Бугун юртимизда истиқомат қилаётган 130 дан жуд. Ассоциация фаолияти ва корейс халқининг муассасасида, 48 та мактаб ва лицейда ўқитил-
Ўзбекистонда миллатлараро муносабатлар рижий технологияларни ўзлаштиришни осон- ортиқ миллат ва элат вакиллари аллақачон ўз- юртимизга келган илк йиллари ва бугунги куни моқда. Ҳар иккала халқ вакиллари ўзбек ёки ко-
барқарор суръатларда ривожланмоқда. Ҳар лаштиради ва миллий иқтисодиётни чет дав- ларига “Бағрикенг диёрнинг бахтиёр инсонлари” ҳақида янада кўпроқ маълумот олиш мақсадида рейс фильмларини томоша қилади, шу тилдаги
бир миллат, этник гуруҳ бундай вазиятда жа- латлар билан ҳамкорликда ривожлантиришга шиорини маёқ қилиб, Ватанимиз иқтисодиё­ муассаса раиси Виктор Пак билан суҳбатлашдик. қўшиқларни севиб куйлайди, эшитади.
мият ва давлат олдидаги масъулиятини янада кенг йўл очади. Давлатлараро дипломатик тининг турли тармоқларида, таълим, соғлиқни
чуқур англамоқда. алоқалар йўлга қўйилади, халқимиз фаро- сақлаш, илм­фан ва маданият каби ижтимоий — Бугун бағрикенг Ўзбекистонда истиқомат Ўхшаши йўқ марказ
вонлиги ошади. Тараққий этган иқтисодиётни, соҳаларда самарали меҳнат қиляпти. Жонажон қилаётган миллат ва элатлар орасида корейс
Жаҳоннинг демократик, кўп миллатли дав- фаровон сиёсий, маънавий ҳаётни ва ривож­ юртимизнинг гуллаб­яшнаши, мустақиллигини диаспорасига мансуб фуқаролар ҳам аҳил­ 2019 йилда пойтахтимизнинг Яшнобод тума-
латларига назар ташласак, уларнинг барчаси ланган инфратузилмани шакллантиришнинг мустаҳкамлашга, халқаро майдондаги обрў­ иноқ яшаб келмоқда, — дейди В.Пак. — Бундан нида қулайлиги, кўркамлиги бўйича Осиё мам-
полиэтникликни сақлаш ва жамиятдаги демок­ энг зарур шарти ўзаро консенсус ва бирла- эътибори ва имижини оширишга муносиб ҳисса 85 йил аввал собиқ иттифоқ раҳбариятининг лакатларида тенгсиз Корейс миллий маданият
ратик механизмларни мустаҳкамлаш йўлидаги шувдир. қўшмоқда. Сеул шаҳридан 5000 километр узоқда тегишли қарори билан корейс миллатига ман- маркази биноси қурилди. Ушбу марказ Ўзбекис­
тўсиқларни бартараф этишда узоқ ва машаққат- — Тошкент шаҳрининг “Халқлар дўстлиги” боғи- суб аҳоли Шарқ мамлакатларининг чекка ҳу- тон Республикаси ва Корея Республикаси раҳ-
ли йўлни босиб ўтганини кўришимиз мумкин. Кўплаб тадқиқотлар натижалари ва давлат- дан корейс қўшиқларининг янграётгани бунинг дудларига кўчирилган. Жумладан, ўша вақтда барлари томонидан тантанали равишда очилиб,
лар тажрибаси кўрсатадики, миллатлар ўрта- яққол мисоли. Ўзбекистон ҳудудига 70 мингдан ортиқ корейс фойдаланишга топширилди.
Дунё тарихий тажрибаси кўрсатадики, қайси сидаги тотувлик ва тинчликка фақатгина этник оиласи поездларда келтирилиб, жойлаштирил-
босқичда, қандай шароитда бўлмасин, халқлар ўр- гуруҳларнинг ўзаро бир­бирини тушуниши, яхши шерик билан узоққа ган. Мамлакатимизнинг асосан, Тошкент вилоя- Мазкур маданият уйи 460 ўринли кинокон-
тасидаги бирдамликни таъминлаш давлат ва жа- ҳамжиҳатлиги билан эришиш мумкин. Шу боис, борасан! ти, Қорақалпоғистоннинг Оролбўйи ҳудудидаги церт ва конференциялар зали, кутубхона, ба-
мият учун муҳим масала бўлиб қолаверади. Ўзбе- бағрикенглик ғоялари ҳар бир фуқаронинг ҳаёт маҳаллий аҳоли бу миллат вакилларини қучоқ диий галерея, ресторан ва хизмат хоналарни ўз
кистоннинг ушбу йўналишдаги тажрибаси халқаро шеригига айланиши лозим. Жанубий Корея ва Ўзбекистон ўртасидаги очиб кутиб олган, нон­туз, уй­жой берган, оғи- ичига олган. Бугун марказ аллақачон жамоатчи-
экспертлар томонидан юқори баҳоланмоқда. дипломатик алоқалар расман 1992 йилда ўрна- рини енгил қилиб, мослашиб яшашига кўмак­ лик ва ёшлар интиладиган, муштарак маданият­
Жамиятни модернизация қилиш ва илмий­тех- тилган. Аслида бу икки халқнинг дўстлиги 1937 лашган. Бугун Ўзбекистон ҳудудининг Тошкент ни бойитадиган, тотувлик муносабатлари акс
Миллатлараро тотувлик ва ҳамжиҳатлик, ник инқилобни кучайтириш шароитида давлат йилда 70 мингдан ортиқ корейс оиласи мажбуран шаҳри ва Тошкент вилоятида жуда ихчам ва этган ажойиб масканга айланди. Бу жой алоҳи-
мамлакатимиз бирлиги ва бирдамлигини қан- органлари, жамоат институтларининг муҳим ва- юртимизга олиб келинганидан бошланган. қулай жойлашиб яшамоқда. Нисбатан камроқ да стратегик шерик давлатлар — Ўзбекистон ва
ча эътироф этсак кам. Мустақилликнинг ўтган зифаси миллий муносабатларни ривожлантириш қисми эса бошқа вилоятларда ҳам истиқомат Жанубий Корея муносабатлари тарихидаги яна
йилларида ўзбекистонликлар ижтимоий барқа- ва мустаҳкамлаш йўлида тизимли, мақсадли Президентимиз 2017 йил 22­25 ноябрь кунла- қилмоқда. Бир ойлик йўлда шароити йўқ, совуқ бир ёрқин маскан, десак, муболаға бўлмайди.
рорлик, миллатлараро тотувлик, ватанпарвар- ишларни амалга оширишдан иборат. ри давлат ташрифи билан Корея Республикаси- поездга солиб жўнатилган корейсларнинг бир Янги бинода кўплаб янгиликлар амалга оши-
лик ва миллий ўзига хосликни таъминлашнинг да бўлганида мамлакатнинг ўша пайтдаги Прези- фоиздан кўпроғи, асосан, кексалар, касаллар ва риляпти. Корейс тилида китоб ва газеталар чоп
намунавий моделини яратди. Миллатлараро муносабатлар маданияти- денти Мун Чжэ Ин бу ҳақда тўхталиб, жумладан, ёш болалар ҳалок бўлган. Мана шундай азобли этилмоқда, кўргазмалар, концерт ва фестивал-
нинг моҳиятини, ривожланиш динамикасини, шундай деган эди: “Ўзбекистонга 80 йил муқад- ҳолда юртидан айрилган муҳожирларни охири лар, спорт мусобақалари ўтказилмоқда.
Тинчлик ва ҳамжиҳатликда яшаётганимиз- бу борадаги хорижий давлатлар тажрибасини дам миллатдошларимиз узоқ Шарқдан мажбуран йўқ хаёллар, ечими номаълум саволлар қийнар-
дан кейин унинг давомчиси бўлиш ҳам фуқа- чуқур ўрганиш лозим. Умуминсоний ривожла- кўчириб келтирилган пайтда ўзбек халқи уларни ди. “Қаерга кетяпмиз?”, “Бизни кимлар, қандай Икки давлат раҳбарларининг 2021 йил де-
ролик бурчимиздир. Давлатимиз раҳбари таъ- нишни таъминлаш, халқлар ўртасида салбий илиқ кутиб олган ва эҳтиром кўрсатган, ҳозир ҳаёт кутяпти?”, “Ҳаётимиз қандай кечади?” деган кабрь ойидаги учрашувида Президентимиз 2022
кидлаганидек, “Бугун биз ўз олдимизга янги ҳодисалар ва деформациялар юзага келиши- ҳам корейс миллатдошларимиз энг кўп яшаб ке- жавобсиз саволлар билан Ўзбекистонга келади. йилни “Ўзбекистон ва Корея Республикаси ўр-
Ўзбекистонни барпо этишдек буюк мақсад- нинг олдини олишимиз зарур. лаётган юрт Ўзбекистондир. Корея халқи Ўзбе- тасидаги ўзаро алмашинувлар йили” деб эълон
ни қўйдик. Ҳеч шубҳасиз, бу борада жамия- кистонни биродар юрт сифатида билади ва мен Ўша вақтларни эслаганда бувам: “Ўзбекис­ қилишни, Тошкентда Корейслар тарихи музейи
тимизда қарор топган дўстлик ва бирдам- Халқлар дўстлиги ижтимоий­этник жамоалар Ўзбекистон ҳақида гапирганда доим қалбимда тонга келганимизда кеч куз кирган, қишнинг ҳамда Корейс маданият ва санъат уйи қошида
лик муҳити мамлакатимиздаги тинчлик ва тараққиётини ва умуминсоний цивилизацияни миннатдорлик туйғуларини ҳис этаман”. боши эди. Аҳоли ҳам ундай ўзидан ортган халқ кутубхона ташкил этишни таклиф этди. Ҳозир бу
барқарорликни сақлаш ва мустаҳкамлаш, белгиловчи муҳим белгилардан бири. Ватани бўлмаган. Шундай бўлса­да, бизни бир хонали борада ишлар давом этмоқда.
ислоҳот ва янгиланишлар йўлидан изчил бирнинг — тилаги бир, тилаги бирнинг — юра- уйига киритиб, ўртасидан парда тортиб жой бер-
илгарилаб бориш, Ўзбекистоннинг халқаро ги бир. Бизни тақдирнинг ўзи нафақат ҳудудий, ган, дастурхонидаги борини баҳам кўрган. Буни — Бугун корейс миллати вакиллари Янги
майдондаги обрў-эътиборини оширишнинг балки қалбан бирлаштирди. Бугун ушбу ришта- ҳеч қачон эсингдан чиқарма”, дер эди. Ўзбекистонни ривожлантириш ва Учинчи
мустаҳкам асосидир”. ларни янада мустаҳкамлашимиз, бир куч бўли- Ренессанс пойдеворини барпо этишда ўзбек
шимиз ҳар қачонгидан муҳимдир. Мана 65 ёшга кирган бўлсам, эсимни таниб- халқи билан бир тан, бир жон бўлиб ҳаракат
Ўзбекистон жамиятининг муваффақияти манки, ҳали ўзбек билан корейс тортишибди, де- қилмоқда, — дейди Ўзбекистон корейс мада-
фуқароларнинг миллатлараро муносабатлар ган гапни эшитганим йўқ. Икки халқ қўни­қўшни ний марказлари ассоциацияси масъул ходи-
маданиятини қадрлаши билан боғлиқ. Бунга бўлиб, аҳил яшаб келмоқда. Ўзим ҳам маҳалла- ми Наталья Шек. — Аслида ўзбек ва корейс
мамлакатимиз мустақилликнинг илк даврла- даги ўзбек йигитлар билан дўстлашиб, улғайган- халқларининг менталитети ўзаро жуда яқин.
риданоқ дунёвий, ҳуқуқий давлат сифатида ман. Ҳозиргача дўстлигимиз давом этмоқда. Икки миллатни меҳнатсеварлик, тотув яшашга
ривожлана бошлагани, ҳар бир шахснинг ҳуқуқ интилиш, фидойилик каби фазилатлар бир-
ва эркинликлари Конституцияда кафолатланга- Бағрикенг диёрда лаштириб туради. Буни тарихда ва бугун ўзбек
ни катта таъсир кўрсатди. ва корейслар ҳамкорлигида барча соҳада бажа-
Мамлакатимизда яшаётган корейс миллати- рилаётган ишлар натижасидан билиш мумкин.
Бугун, афсуски, давлат тузуми мувозанати га мансуб юртдошимизнинг 300 нафарга яқи- Корейс миллий маданият маркази ҳам икки халқ
бузилган, фаровонлиги йўқолган мамлакатлар ни давлатимизнинг юксак орден ва унвонлари ҳамкорлигини тарихий асосларга таянган ҳолда
сони анчагина. Жаҳон дипломатиясининг айрим билан мукофотланган. Улар орасида депутат- янада мустаҳкамлаш, мамлакатнинг бугуни ва
илғор моделлари ҳам йиллар мобайнида давом лар, ҳукумат аъзолари, хизмат кўрсатган фан, келажагини юксалтириш йўлида кенг кўламли
этиб келаётган динлараро ва миллатлараро маданият ва санъат арбоблари, юқори мала- ишларни бажармоқда. Ассоциациямиз марка-
низолар алангасини ўчира олмаётганига гувоҳ кали мутахассислар бор. Булар қаторида Ўз- зида янги лойиҳалар, жумладан, корейслар
бўлмоқдамиз. бекистон Қаҳрамони, Хивадаги Меҳрибонлик тарихи музейи, кутубхона ташкил этилмоқда.
уйи директори Вера Пак, мактабгача таълим Бу ерда корейслар тарихи ва маданиятини ил-
Миллатлар ва халқларни бирлаштирувчи вазири Агриппина Шин, Вазирлар Маҳкамаси мий тадқиқ этиш, корейс миллати вакилларига
тарихий омил умумий ғоялар ва қадриятларни ҳузуридаги Миллатлараро муносабатлар ва хо- ўзи яшаётган замин тили — ўзбек тили ҳамда
шакллантиради. Узоқ йиллар мобайнида бир рижий мамлакатлар билан дўстлик алоқалари корейс тилида ёзиш, ўқиш, гапиришни ўргатиш
тупроқда яшаган халқлар орасида ўз­ўзидан қўмитаси раисининг хорижий алоқалар ва ва- ҳам режалаштирилган...
қарама­қаршиликлар пайдо бўлмайди. Фақат тандошлар билан ишлаш бўйича ўринбосари
қандайдир сиёсий режага эга бўлган фаоллар
ўз кўзлаган мақсадларига эришиш учун улар
ўртасида низолар келтириб чиқариши мумкин.

Ўз юрти тинчлиги учун қайғурадиган ҳар бир
фуқаро ҳар қандай шароитда ҳам юрт тинчли-
гини бузадиган иш тутмаслиги керак. Бироқ буз­
ғунчиларнинг ҳийла­найрангларидан қутулиш
осон эмас.

6 2022 йил 29 июль, 153-сон

усмон носиР таваллудининг 110 йиллигига

£АЙДАСАН, ВАТАНИМ,
ТИНГЛАГИЛ НОЛАМ...
болалигимдан усмон носир шеърияти ёхуд шоир яшаган ³овли топилди
шайдоси эдим. наманган заминида туғилган
шоир билан ниҳоятда фахрланар, унинг
равон мисраларини такрорлаб юрар эдим:

Сен юрагимнинг чашма суви сен, ҳамон давом этмоқда. Тадқиқот ишларига шўнғи- унинг укаси Самадхўжа оиласи билан яшайдилар. Кўплаб масжидлар бўлган. Жумладан, Авлиё дом-
Сен кўзларимнинг гавҳар нурлари. ган чоғимда шоир “Қайдасан, Ватаним, тинглагил Холамбибининг укалари Абдураҳмон ва Абдуқаюм ла ва Ҳайдар закотчи масжидлари бугун ўз истиқ-
Сенинг баҳонгни ким сўраса, де: нолам”, дея фарёд чекаётгандек бўлаверади. домлалар ўз синглиси ва жиянини Танҳогўр бува болини кутиб турибди. Яъни Усмон Носир туғил-
“баҳом умрингнинг баҳосига тенг!” зиёратгоҳи ҳудудидаги ота ҳовлисига кўчирадилар. ган даҳа ўтган асрнинг бошларида шаҳарнинг энг
Шоирнинг кўплаб мухлислари Усмон Носир та- Бу ерда икки йил яшагач, Холамбиби асли қўқон- эътиборли жойларидан бўлган.
Усмон Носир шеърияти ҳеч кимникига ўхша- валлуд топган жой ҳақида қизиқмоқда. Ҳозир бар- лик Носирҳожи Масодиқовга турмушга чиқади. Но- Манбаларда Наманган шаҳрининг Танҳогўр
магани, ўша давр адабиёти андозалари ва қолип­ ча манбаларда шоир Наманган шаҳридаги Чуқур- сирҳожи Масодиқов Қўқондан Наманганга келин
ларига сиғмагани билан ҳам ўзига хосдир. Шеър­ кўча даҳаси Танҳогўр маҳалласида туғилган, деб бўлиб тушган холаси Тошбибиникида яшар, пахта
ларида шоирнинг тирик, оташин, исёнкор руҳи ёзилган. Ўрганишлар давомида шаҳарнинг Илғор, заводида ишларди. Носир ака Холамбиби билан
сезилиб туради. Усмон Носир шеърияти, аввало, Амир Темур, Чорсу маҳаллаларида яшовчилар ўртасида фарзанд туғилгач, оиласини Қўқонга кў-
ҳаётийлиги, жозибадорлиги, шундай бўлса­да, билан суҳбатлар ўтказяпмиз. Давлат архивидаги чириб, ўзи Наманган боғида ўрнашиб олган рус
ниҳоятда содда ва равонлиги учун ҳам халқ қал- ҳужжатлар асосида ҳам изланишлар олиб борил- гарнизонида таржимонлик қилган.
бига яқин. Улғайганим сари Усмон Носир ҳаёти ва моқда.
ижодига қизиқишим ошиб борди. Қаерда ва кимдан Адабиётшунос олим Алихон Халилбеков Усмон
шоир ҳақида бирор янгилик эшитсам, ўша хабар- Суҳбатларимиз давомида Наманган шаҳрининг Носирнинг онаси ҳақида бундай маълумотларни
нинг қанчалар ҳақиқатга яқинлигини текширишдан Амир Темур маҳалласида яшовчи Одилхон Икро-
сира эринмасдим. Айниқса, 2021 йил сентябрда мовнинг маълумотлари қизиқиш уйғотди. У бундай маҳалласи деганда ҳозирги Бобур шоҳкўчаси-
давлатимиз раҳбари наманганлик сайловчилар ҳикоя қилади: нинг эл “Болтавойнинг самовари” деб биладиган
билан учрашувда 2022 йилда Усмон Носир та- даҳасини тушунишимиз керак. Бу ердаги Танҳогўр
валлудининг 110 йиллиги муносиб нишонланиши- — 1963­1965 йилларда Тельман номидаги кол- шоирнинг кўплаб МуХлислари усМон носир таваллуд бува зиёратгоҳи шундан гувоҳлик беради. Ҳозир
ни маълум қилган чоғида қалбим фахрга тўлди. хозга Юнусали Йўлдошев раислик қилган. Колхоз топган жой ҳақида қизиқМоқда. ҳозир барча Манбаларда “Илғор” МФЙдаги Бешкапа ва Зарбдор кўчала-
“Усмон Носир айни ижодий куч­қувватга тўлган машҳур эди. Оромбахш боғи, қишда ҳам ёздаги- шоир наМанган шаҳридаги чуқуркўча даҳаси танҳогўр рининг Марғилон кўчасига туташиб кетган қисми
25 ёшида қамалиб, қатағон қилинди. Чунки мус­ дай иссиқхонаси ундан ҳам машҳур эди. Отам Маҳалласида туғилган, деб ёзилган. ўрганишлар давоМида оралиғида Адҳам Охунд ҳазратларининг ҳовлиси
табид тузум бундай миллатпарвар, ватанпарвар Мўйдинхўжа Икромов иссиқхонани бошқарарди. шаҳарнинг илғор, аМир теМур, чорсу Маҳаллаларида бўлган. Унинг катта қизи Холамбиби 1886 йилда
инсонларни ўзининг энг ашаддий душмани, деб Мен, 6­7 ёшли бола унга қарашардим. Давлат яшовчилар билан суҳбатлар ўтказяпМиз. давлат арХивидаги туғилган, 1957 йил 17 сентябрда отасининг ҳов-
ҳисоблар эди. Шунинг учун ҳам шоир умрини қа- арбоблари, халқ артистлари бири қўйиб, бири ҳужжатлар асосида ҳаМ изланишлар олиб борилМоқда. лисида вафот этган. Бу ҳовлида унинг укалари —
моқхоналарда азоб­уқубатда ўтказиб, 1944 йили келарди. Шоир Ғафур Ғулом раис билан қадрдон мударрис Абдураҳмон домла, масжид имоми
32 ёшида вафот этади. Келгуси йили юртимизда бўлиб кетганидан 0033 ТНВ рақамли, қаймоқранг Абдуқаюм домла яшаган.
Усмон Носир таваллудининг 110 йиллиги муносиб “ГАЗ­21” автомашинасида ҳайдовчиси Мустафо Юқоридаги ҳудудда Адҳам Охунднинг набира-
нишонланади”, деди Шавкат Мирзиёев. ака билан кўп бора ташриф буюрган. Шунда Ғафур Ғулом Чархийга юзланиб, “Сиз уни ёзган: “Адҳам Охунд қизи Холамбиби 1886 йил- си, Абдураҳмон домланинг қизи Мавлудахон яша-
доим қўқонлик деб келгансиз, наманганлик экан­ да туғилган. Умри ўғли доғида, абгорлик билан, ган. Унинг фарзандлари ёки набиралари бўлиши
2022 йил 10 февралда Президентимизнинг Меҳмонларни раиснинг маданий­маиший ку Усмон Носир”, деди. фарёд чекиб, турли маҳкамаларга бош уриб на- мумкин. Мазкур ҳовлининг девораро қўшниси
“Оташин шоир, таржимон ва драматург Усмон ишлар бўйича ўринбосари Эсомхон Нажмиддинов жот кутиб ўтди... Муроди ҳосил бўлмаган онаизор Қўқондан келин бўлиб тушган Тошбиби (Тошбуви)
Носир таваллудининг 110 йиллигини кенг нишон- кутиб олар эди. Ғафур Ғулом келса, Андижон, Бундан завқланган Эсомхон ака ўша вақтдаги доғ­ҳасратда ўртана­ўртана ўғлининг гўдаклиги- бўлган. У Холамбибининг эри, Усмон Носирнинг
лаш тўғрисида”ги қарори қабул қилинди. Наман- Қўқон, Марғилон шоирлари ҳам келиб, йўқлаб кети- Куйбишев кўчаси урушдан аввал Чуқуркўча деб даги иси ва изларини излаб она шаҳри Наманган- ўгай отаси Носир ҳожи Масодиқовнинг холасидир.
ган аҳли ушбу қарорни жуда катта ҳаяжон ва ғурур шарди. Ўшанда Чархий келди. Мен ёш бола бўлиб, аталгани, Усмон Носир мактаб ёнидаги колхоз га келди (1957 йил 17 сентябрда — Р.И.), ўз онаси Айни дамда Наманганда оташин шоир ва дра-
билан кутиб олди. Қарорда Усмон Носир ҳаёти унинг исмини эшитиб таажжубланганман. Негаки, саройи ўрнида отаси Маматхўжа эшон ҳовлисида жон берган супада оғзидан қон отилиб дунёдан матург Усмон Носир таваллудининг 110 йиллигига
ва фаолиятини, хусусан, унинг қатағон даврида бувимнинг ип йигирадиган чархи бўларди­да. Бир туғилганини айтиб берди. ўтди”... тайёргарлик ишлари қизғин кечмоқда.
кечган йилларини ўрганиш, ҳозирга қадар номаъ- гал Ғафур Ғулом, Чархий, Эсомхон ака суҳбатла- шаPҳрSи:ниШногиҳрозтиругғиилАгамниркТўчеамдуар, яъни Наманган
лум бўлиб келаётган қўлёзма асарлари тақдири рида Усмон Носир ҳақида сўзлашди. Шунда Эсом- Шоир ҳақидаги суҳбат уйимизда ҳам давом этди. Мақсадимиз Усмон Носирнинг Намангандаги номидаги маҳал-
ҳақида маълумотлар тўплаш мақсадида ишчи хон ака, “Мен Усмон Носирнинг етти пуштини би- Ўшанда дадам 40­45 ёш, бувим Эшонойим Аълохў- авлодларини топиш ва улар шажарасини яратиш- лада жойлашган 22-умумий ўрта таълим макта-
гyруҳ тузилиб, унинг Ички ишлар вазирлиги, Дав- ламан. У бизнинг колхозда туғилган”, деди қатъий. жаева эса 75 ёшларда эди. “Ойи, маҳалламиздан дир. Отаси Маматхўжа (Муҳаммадхўжа) эшон ка- би 1968 йилда қурилган бўлиб, 230 ўринли муас-
лат хавфсизлик хизмати, шунингдек, Россиядаги шоир чиққан экан”, деди отам. Бувим “Бу ердан саллик туфайли 1914 йил баҳорида 40 ёшлар ча- сасада 630 нафар ўқувчи таълим олаётган эди.
тегишли архив материаллари билан танишиши шоир чиқмаган, чиқса мен эшитардим”, деб рад масида вафот этган. Самадхўжа Маматхўжанинг Ўтган қисқа вақтда ушбу мактаб Президенимиз-
учун шароит яратилиши айтиб ўтилган. Наман- этди. “Маматхўжа эшоннинг ўғли шоир бўлиб кет- укаси бўлган, вафоти номаълум. Уларнинг яшаш нинг “Оташин шоир, таржимон ва драматург
ган шаҳрида Усмон Носир ҳайкали ўрнатилиши, ган экан”, деди дадам. “Ҳа, эшон ўлгач, Холамбиби манзили Наманган шаҳри, “Амир Темур” МФЙ, Усмон Носир таваллудининг 110 йиллигини кенг
Тошкент ва Наманган шаҳарларидаги кўчаларга боласини олиб, қишлоққа кўчиб кетганди, ўша бола Жийдакапа кўчаси, 58­60­уй бўлган (собиқ Чуқур- нишонлаш тўғрисида”ги қарорида белгиланган
Усмон Носир номи берилиши ҳам белгиланган. шоир бўлган экан­да”, деди бувим ҳайратланиб... кўча даҳаси). Аввалги Куйбишев кўчаси Наманган чора-тадбирлар доирасида қайта таъмирланди.
шаҳрининг Энгельс (ҳозирги Жийдакапа кўчаси) Айни пайтда ҳудудда 540 ўринли замонавий мак-
Айни қарор биз каби ижод аҳлига ҳам ўзгача Ушбу хотираларни бизга сўзлаб бераётган колхози. таб биноси қад ростламоқда. Мазкур мактабга
куч­ғайрат ва илҳом бағишлади. Шоир ҳаёти ва Одилхон Икромов 1956 йилда туғилган. 1975­1983 Усмон Носир номи берилиши режалаштирилган.
ижодига оид янги маълумотлар асосида “Шеърият йилларда отаси ўрнида Тельман номидаги колхоз Тадқиқотчиларнинг таъкидлашича, Энгельс
дийдасида қотган кўз ёш” ва “Ўзбекнинг Лермон- иссиқхонасини бошқарган. Маҳаллий аҳоли ора- даҳаси шаҳарнинг энг обод гўшаларидан бўл- раҳимжон ирисов,
тови” китобларимни чоп эттирдим. Изланишларим сида ҳозиргача оғиздан оғизга ўтиб келган тахмин ган. Чуқуркўча — Жийдакапа кўчасидан Наман- тадқиқотчи
бор: “Холамбиби ўз ўғли билан қишлоққа кўчиб ган — Андижон йўналиши автобуслари қатнаган.
кетган”, дея хотирлашади. 4­поликлиника, болалар боғчаси, шаҳардаги
2­болалар кутубхонаси ҳам шу ерда жойлашган.
Усмон Носирнинг дадаси Маҳмудхўжа — Муҳам-
мадхўжа эшон вафот этганидан сўнг она­бола

БоҚиЙ мерос

“ДЕНГИЗ” БАХшИЛАР УСТОЗИ сини кўтариб юр”, “Устозинг рухсат бер-
май, сен термани бошлама”, “Устозинг
Халқимизда устоз ва шогирд муносабатлари қадимий сенга ўз фарзандидай ишонсин”, “Усто-
анъаналарга эга. устознинг шогирдга бўлган меҳр, ихлоси, зинг сендан рози бўлса, икки дунёинг
айни вақтда шогирднинг устозга беқиёс эҳтироми, ишончи, обод бўлади”, “Устозинг гапини икки қил-
ҳурмати шу қадар томир отиб кетганки, бу мавзу мақоллардан ма”, “Устозинг оиласини ҳеч қачон ёддан
тортиб, достонларгача бўлган оғзаки ижод намуналарида ҳам чиқарма, изида қолганларни рози қил,
ўзининг бадиий ифодасини топган. агар имконинг етса, ҳаққига қуръон тило-
ват қилдириб тур”, “Мабодо обрўйинг ба-
Бахтиёр аҲмедов, куйни ўргатган ёхуд янги бир сўзни айт- орасида. Қадимдан ҳам шундай бўлган. ёш бахшилар тарбиясида муҳим ўрин ту- уларда бевосита иштирок этиши билан ланд бўлиб кетса, устозингдан миннатдор
республика бахшичилик ган, ўқитган ҳар бир кишини устоз сифа- Ҳозиргача бу анъана бор ва давом этиб тиши билан аҳамиятли. боғлиқ. бўл”, “Қанча улуғ бўлсанг ҳам устозингга
санъати маркази давлат тида қадрларди. Уларга нисбатан хиёнат келмоқда. Ўтган асрнинг етмишинчи йил- бош эг”, “Сендан улуғларнинг бари устоз­
муассасаси устоз-шогирд қилиш, шаънига ёмон сўз дейиш бахшига лари охирига қадар тўйда хизмат қилган Тўйга борадиган бахшининг кийини- Қодир бахши бахшичилик санъатини дир” каби шогирдлари қулоғига доимо
мактаби бўлими бошлиғи батамом ёт эди. бахшига бир кўпкари ёки курашдаги ўр- ши, ўзини тутиш одоби ҳақида ҳам қа- мукаммал эгаллаб, устозлик мақомига қуядиган ўгитлари жуда кўп бўлган. Унинг
тача соврин (улоқ, қўзи, тўн) берилган. тор ўгитлар мавжуд. Жумладан, “Тўйга етишгандан сўнг элма­эл, юртма­юрт ке- шогирдлари учун доим такрорлаб келади-
Устоз­шогирдлик анъанаси, айниқса, Қодир бахши устоз­шогирд анъанала- Кейинги йилларда бу анъанадан беха- боришдан олдин соқол­мўйловингни ол зиб, ўзбекчилигимизни ўрганди, ўрган- ган насиҳатларидан бири:
бахшичиликда жуда кучли. Унда аждод- рини давом эттириб, устозларидан олган бар айрим бахшилар хизматига ўзлари ва сочингни тозалаб юв, тирноқларингга дигина эмас, бадиий тадқиқ этди. Халқ
лар ва авлодлар, мерос ва ворислик, улгулари ҳамда ҳаёт тажрибаси асосида нарх бичадиган, бир соатлик, икки соат- эътибор бер”, “Тўйхонага жулдур кийи­ урф­одатлари, удумлари, расм­русумла- — Ҳов, йигитлар, лочинларим, қулоқ
шунингдек, кеча, бугун ва эртанинг ўзаро бахшичилик санъатининг этика­эстети- лик хизматига анча­мунча ҳақ сўрайди- ниб борма, иложи бўлса тўнда бор”, ри, анъаналарини, маросимларини, турфа солинглар! Нима учун суви оз бўлса­да,
алоқалари мужассам. Халқимиз турмуш каси ва саҳна маданияти хусусида бир ган бўлиб қолишди. Бу жиҳатдан Қодир “Тўйхонага очиқ чеҳра билан кириб бор, байрамлари, оилавий, маиший лавҳала- ариқ шилдираб оқади, биласизларми?
тарзининг юксалишида халқ оғзаки ижо- қатор ўгитлар ёзиб, қолдирган. Ўгитла- бахши уларга ўхшамасди. У устози Умир борганда, аввало, салом бер ва истиқ- ри, халқ ўйинларини асарларига кўчириб, Бўлмаса эшитинглар. Ариқдан озгина
дининг аҳамияти катта бўлиб, бугунги рида бахшининг чолғуси — дўмбиранинг бахшининг ёнида туриб, тўрт метр ала- болингга чиққанлар билан кўришиб чиқ”, жуда ишонарли ва ҳаққоний акс эттирди. сувдан бошқа ҳеч нарса йўқ, у шунинг
кунга қадар ёш авлод тарбиясига муно- муқаддаслиги, унинг бахши учун аҳамия­ чага икки кунлаб достон айтганига гувоҳ “Тўйда билмаган достонингни айтма, учун бир фасл шалдираб оқади. Иссиқ
сиб ҳисса қўшиб келмоқда. Халқ оғзаки ти ва бу илоҳий созни асраб­авайлаш, бўлган, ўзи ҳам йўқчилик, муҳтожлик достонни бошлашдан олдин насиҳат Қодир бахшининг устозларни ҳурмат келиши билан эса қурийди. Денгиз­чи,
ижодининг муҳим йўналиши бўлган дос­ эъзозлаш ҳақида тўхталиб ўтган. Маса- азобини торта­торта вояга етган эди. Шу ва яхшиликка етакловчи термалардан қилиш ҳақида шогирдларига қолдирган денгиз?! Денгизда сув ҳам мўл, унинг та-
тонлар узоқ асрлар давомида яратилиб лан, унинг “Дўмбирани қўлинг ювилган боис, тўйга боргунча ҳам, боргандан сўнг бошла”, “Хизмат тугагандан кейин тўй панд­насиҳатлари унинг ҳаёт мактабини гида қанчалаб қимматбаҳо тошлар, мар-
келган ва турли ижтимоий­иқтисодий бўлса ушла”, “Бахши бўлсанг дўмбирани ҳам хизматига нарх қўймасди. Тўй эгаси эгасининг розилигини ва дуосини олиб, жуда чуқур ўрганганини кўрсатади. варид, гавҳарлар, олтинлар, чексиз­че-
шароитларда куйланган. ҳоворга ташлама, ундан ҳеч ким ҳакка- берган материални очиб қарамас, пулни жўна”, “Берган ҳаққига талашма, агар у гарасиз бойликлар мавжуд. Боз устига,
ламасин” каби бир қатор пурмаъно ўгит- санаб кўрмас эди. Амаллаб тўй бераёт- номард бўлса, сен дуо бериб кет” каби “Устоз етти отага тенгдир”, “Биров- унда баҳайбат жониворлар ҳам бор. Шул
Устоз­шогирд анъаналарини ўзида лари мавжуд. ган, аммо ният қилиб шу бахшини чор- насиҳатомуз ўгитлари бахшининг халқ- ни устозим деб ушлама, агар ушласанг, сабаб денгиз жимиб оқади, у ҳеч қачон
мужассам этиб, унинг давомийлигини лаган тўй эгаларидан иложи борича ҳеч чил қадриятларимизни теран билиши, унинг ҳурматини жойига қўй”, “Давра- қуримайди. Ҳа, денгизнинг ичи ҳар хил
таъминлаган Қодир бахши Раҳимовнинг Қодир бахши ўз даврида кўпгина ри- нарса олмасликка ҳаракат қилар ва ўзи да, тўйда устозинг билан бирга бўлсанг, дурларга тўла. Асрлар оша эл­юртга
ҳаёти ва ижодини намуна қилиб кўр- воятларни билиш билан бир қаторда, дуо бериб кетаверарди. чечанлик қилма, бирга юрсанг, дўмбира- об­ҳаёт беради. Сиз шогирдлар ҳам
сатсак бўлади. Қодир бахши бир қатор улардаги фалсафий­ахлоқий маънони унча­бунчага қуриб қоладиган “ариқ” бах-
таниқли бахшилардан бахшичилик сир- чуқур тушунар ва унга ўзи ҳам амал қи- Қодир бахши Раҳимов устозлари ши бўлмай, “денгиз” бахши бўлинглар.
ларини ўрганди ва уларни ўзининг устоз­ лар эди. Эл орасида танилиб, ундан ёнида юриб, тўйларда бахшининг ўзини
лари деб тан олди. Шу боис, ўзига бир достон матнлари ёзиб олина бошлаган тутиши, тўйда хизмат қилиш одобини Унинг бу фалсафий насиҳатига бу-
даврда ҳам шу эътиқодга, ҳурматга со- ўрганди, амал қилди ва бу ҳақда бир қа- гун кўплаб шогирдлари амал қилиб кам
диқ қолди. Устозларининг репертуари тор ўгитларни ёзиб қолдирди. Бугунги ёш бўлгани йўқ. Ўзбекистон халқ бахшилари
ёзиб олинмаган, чоп этилмай қолган бахшиларимизнинг ушбу ўгитларга амал Қаҳҳор ҳамда Абдумурод бахши Раҳи-
бўлса­да, улардан ўрганганини тан олиб, қилиши жуда зарурдир. Жумладан, “Тўй- мовлар, Махмадмурод бахши Ражабов,
номини абадийлаштиришга ҳисса қўшди. чилардан фойдаланиш йўлини излама, Бойқўчқор бахши Аҳмедов, Шодмон
агар уларнинг ўзлари марҳамат қилса, бахши Хўжамбердиев, “Дўстлик” ордени
Одамлар орасида бахшилар ҳақида чегарадан ошма” ёки “Бир кунда икки ки- соҳибаси Зулхумор бахши Шерназарова,
гап кетганда, уларнинг тўйма­тўй юри- шига ваъда берма”, “Бир кунда ғажирдай “Шуҳрат” медали соҳиби Равшан бах-
ши, хизматларига юқори нарх қўйиши ке­ учта тўртта тўйни кезма” каби ўгитлари ши Маматмуродов, Муҳаммади бахши
йинги вақтларда тез­тез айтилиб қолди. Эшбоев каби кўплаб шогирдлари унинг
Тўғри, бахшиларнинг ризқ­насибаси эл ўгитларига амал қилиб, эл орасида обрў­
эътибор топдилар ва ўзлари ҳам бугунги
кунда устоз­шогирдлик анъаналарини да-
вом эттириб, кўплаб ёшларга бахшичилик
санъатидан сабоқ бериб келмоқда.

“Янги Ўзбекистон” ва “Правда Востока” Бош муҳаррир: Таҳририятга келган қўлёзмалар тақриз қилинмайди ва Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Навбатчи муҳаррир: Авазбек Худойқулов
газеталари таҳририяти” ДУК Салим ДоНИёРоВ муаллифга қайтарилмайди. Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги Мусаҳҳиҳ: Шерзод Маҳмудов
Дизайнер: Зафар Рўзиев
МУАССИС: Газетанинг етказиб берилиши учун обунани расмийлаштирган томонидан 2020 йил 13 январда 1047­рақам билан рўйхатга олинган.
Ўзбекистон Республикаси ташкилот жавобгар. Нашр индекси — 236. Буюртма Г­764. Манзилимиз:
82285 нусхада босилди. 100029, Тошкент шаҳри,
Вазирлар маҳкамаси Газета таҳририят компьютер марказида саҳифаланди. Матбуотчилар кўчаси, 32­уй
Ҳажми — 3 табоқ. Офсет усулида босилган. Қоғоз бичими А2.
Газетанинг полиграфик жиҳатдан сифатли чоп этилишига Баҳоси келишилган нархда. ЎзА якуни — 02:30 Топширилди — 03:05

“ШАРҚ” НМАК масъул. “ШАРҚ” нашриёт­матбаа акциядорлик компанияси
босмахонасида чоп этилди.
Босмахона телефони: (71) 233­11­07
Босмахона манзили: Тошкент шаҳри, Буюк Турон кўчаси, 41­уй.
Девонхона: (0­371) 233­70­98 Котибият: (0­371) 233­56­60 Эълонлар: (0­371) 233­57­15 E­mail: [email protected]