Янги Ўзбекистон 11.12.2022

2020 йил 25 январдан чиқа бошлаган

Ижтимоий-сиёсий газета № 252 (774), 2022 йил 11 декабрь, якшанба

ªЗБЕКИСТОН ¯ИШЛО¯ ХªЖАЛИГИ ЖАМИЯТИМИЗНИНГ ЯНГИ ҚИЁФАСИ
ХОДИМЛАРИГА

Қадрли юртдошлар! Бу жараёнда инсон қадри ва манфаатларини етиштириш, фермер ва деҳқонлар манфаатдорли- 30 ЙИЛ ВА
Ҳурматли деҳқон ва фермерлар, аграр соҳа таъминлаш устувор вазифа сифатида биринчи гини ошириш чоралари кучайтирилади. 36 МИЛЛИОН НУФУС
ходимлари! ўринга қўйилмоқда.
Муҳтарам фахрийлар! Шу билан бирга, маҳаллий шароитга мос, арзон ²аётни осонлаштириб,
Меҳнат мавсуми охирлаб, соҳадаги ишлар сар- Бу ҳақда сўз юритганда, бошоқли дон етишти- қишлоқ хўжалиги техникаларини ишлаб чиқариш, кайфиятни кºтаришга ¿аратилган
ҳисоб қилинаётган мана шу қутлуғ дамларда сиз, риш ва харид қилишнинг янги тизими жорий эти- уларни фермер ва деҳқонларимизга имтиёзли давлат сиёсати ³а¿ида мусо³аба
азизларни, сизлар орқали бутун халқимизни бугун- либ, деҳқонларимизнинг омборлари донга, рўзғори шартларда етказиб бериш, субсидиялар ажратиш
ги касб байрамингиз — Қишлоқ хўжалиги ходимла- қут-баракага тўлаётгани, аграр соҳани молиявий ва қўшимча молиялаштириш имкониятлари кен- Мамлакатимизда давлат фуқаролик хизмати соҳасидаги
ри куни билан чин қалбимдан самимий муборак- қўллаб-қувватлаш мақсадида халқаро имтиёзли гайтирилади. Қишлоқ хўжалигида хизмат кўрсатиш муносабатларни тартибга солиш борасида катта эврилиш бўлди.
бод этаман. кредитлар ажратилгани, маҳсулот етиштириш, сифати ва даражасини ошириш, амалиёт ва илм- Бу ислоҳот мустақилликка эришганимиздан буён ортга сурилиб келди.
Ушбу шукуҳли айёмда, аввало, ҳалол пешона суғориш, уруғ ва кўчат сотиб олиш билан боғлиқ фан интеграциясини мустаҳкамлаш масалалари Ниҳоят, Президентимиз 2022 йил 8 август куни “Давлат фуқаролик
тери, фидокорона меҳнати билан ердан ноз-неъ- харажатлар субсидия ҳисобидан қоплаб берилаёт- ҳам эътиборимиз марказида бўлади.
мат ундириб, ҳаётимизга қут-барака, файзу қувонч ганини таъкидлаш лозим. хизмати тўғрисида”ги қонунни имзолади.
олиб кирадиган миришкор деҳқонларимиз, барча Маҳсулот ишлаб чиқаришни кўпайтириш, банд-
соҳа ходимларига энг эзгу тилакларимизни билди- Ўзбек пахтасига жорий этилган бойкот бекор ликни таъминлаш мақсадида бошланган ижобий Қонуннинг ҳаётий аҳамияти ҳақида вий стандартлар асосида ташкил этиш-
рамиз. қилиниб, тўқимачилик соҳасидаги йирик брендлар тажриба давом эттирилиб, деҳқон хўжаликлари давлатимиз раҳбарининг ўзи бундай деди: га доир чора-тадбирлар ижроси акс этган
Биз сизларнинг тимсолингизда ҳар қандай му- мамлакатимиз пахта бозорига қайтмоқда. ташкил этиш учун қўшимча 100 минг гектардан ор- “Қонуннинг қабул қилиниши тарихий мазкур қонун билан узоқ йиллар қотиб
раккаб шароитда ҳам ўз касби ва бурчига содиқ тиқ ер аҳолига тарқатилади. воқеа бўлиб, бу масала қарийб 30 йил- қолган, бир жойда депсиниб турган ҳаёт
қолиб, эл-юртимизга сидқидилдан хизмат қилиб Деҳқон хўжаликларини ривожлантириш учун га сурилиб келди ва унинг қабул қили- тамойиллари ўзгаришни бошлади.
келаётган заҳматкаш, мард ва олижаноб инсон- жорий йилда 100 минг гектар пахта ва ғалла май- Қадрли юртдошлар! ниши, албатта, 36 миллион кишининг
ларни кўрамиз. донлари қисқартирилиб, очиқ электрон аукцион Мана шу қувончли айёмда ўзининг фидокорона ҳаётини осонлаштиради ва уларнинг Ўзбекистон адлия вазири Акбар
Айниқса, бутун дунёда иқлим ўзгариб, ер ва орқали аҳолига тарқатилди. Бунинг ҳисобидан 420 меҳнати, бой билим ва тажрибаси билан мамла- кайфиятига бевосита таъсир қилади”. ТОШҚУЛОВ билан мусоҳабамиз ҳам ана
сув ресурслари борасида ҳам турли муаммолар мингдан ортиқ янги хўжалик ташкил этилиб, 1 мил- катимиз қишлоқ хўжалиги ривожини янги босқичга шу қонуннинг мазмун-моҳияти ва умуман,
кўпайиб бораётган ҳозирги вақтда ҳақиқий мато- лион 200 мингдан ортиқ доимий ва мавсумий иш олиб чиқишга муносиб ҳисса қўшиб келаётган деҳ- Дарҳақиқат, 2022-2026 йилларга мўл- жамиятимизнинг янги қиёфасига асос
нат ва жасорат, омилкорлик фазилатларини на- ўринлари яратилгани айниқса муҳим аҳамиятга қон ва фермерларимиз, агрокластерлар раҳбарла- жалланган Янги Ўзбекистоннинг тарақ- бўлган катта ислоҳотлар фалсафаси ҳа-
моён этиб, барча қишлоқ хўжалиги экинларидан эга. ри ва ходимларига, соҳада меҳнат қилаётган барча қиёт стратегияси 10-мақсади — давлат қида бўлди.
мўл ҳосил етиштириб келаётганингиз юксак таҳ- ватандошларимизга ўз номимдан, бутун халқимиз фуқаролик хизмати тизимини замона-
син ва тасанноларга муносибдир. Ҳеч шубҳасиз, дунёда озиқ-овқат тақчиллиги номидан чуқур миннатдорлик билдираман. Давоми 3-бетда
Шу маънода, бозор ва дўконларимиздаги тўкин- тобора ортиб, минтақамизда чўллашиш жараёни Сизларни бугунги қутлуғ байрам билан яна бир
лик ва арзончилик, шаҳар ва қишлоқларимиз, хо- кучайиб бораётгани қишлоқ хўжалиги ходимлари бор табриклаб, барчангизга сиҳат-саломатлик,
надонларимиз ободлигида сизларнинг ҳиссангиз олдига ҳам долзарб вазифалар қўймоқда. оилавий бахт-саодат, эзгу фаолиятингизда улкан
беқиёс, десак, айни ҳақиқатни айтган бўламиз. ютуқлар тилайман.
Азиз дўстлар! Биз соҳани барқарор ривожлантириш ва озиқ- Доимо меҳнатингизнинг роҳатини кўриб юринг!
Кейинги йилларда мамлакатимизда барча соҳа овқат хавфсизлигини таъминлаш мақсадида аг- Ҳеч қачон кам бўлманг, азизларим, қадрдон-
ва тармоқлар қатори қишлоқ хўжалигида ҳам туб рар тармоқда бошлаган ислоҳотларимизни изчил ларим!
ислоҳотлар амалга оширилмоқда. давом эттирамиз. Хусусан, қишлоқ хўжалигида сув
таъминотини яхшилаш, сув хўжалиги инфратузил- Шавкат МИРЗИЁЕВ,
масини модернизация қилиш бўйича йирик лойи-
ҳаларни бошлаймиз. Ўзбекистон Республикаси

Пахтачилик ва ғаллачиликда бозор тамойил- Президенти
ларини кенг жорий этиш, илмий асосда маҳсулот

ИНСОНПАРВАРЛИК НАМУНАСИ ИСЛОҲОТЛАР АМАЛДА

ИШОНЧ — ²АРАКАТГА ЧОРЛОВЧИ КУЧ ЯНГИЛАНИШЛАР
СИЛСИЛАСИ
ёки ма³кумлар ¿айси мезонлар асосида афв этилади?
Амударё туманининг Бойовул маҳалласида яшовчи ижтимоий ҳимояга муҳтож,
Президентимиз жорий йил 7 декабрь Юртимиз инсонпарварлик сиё- Президентимиз афвга оид фармон- боқувчисини йўқотган, икки фарзанднинг онаси Малика Аҳмедова Ўзбекистон
куни, Конституциямиз қабул ни имзолади ва бу ҳужжат кенг жа- Республикаси Президентининг тумандаги халқ қабулхонасига ёрдам сўраб мурожаат
қилинганининг 30 йиллиги муносабати сатини ўзида мужассам этган афв моатчилик томонидан байрамга қилган эди. Шундан сўнг аёлнинг турмуш шароити ўрганилди ва унга Қорақалпоғистон
билан “Жазо муддатини ўтаётган, муносиб туҳфа сифатида қабул қи- Республикаси Жўқорғи Кенгеси Раиси Аманбай Оринбаев Президентимиз совғаси – икки
қилмишига чин кўнгилдан пушаймон этиш институти, унга оид фармон- линди, — деди А.Шодмонов. — Ке- хонали уйни топширди. Бундан ташқари, оиланинг доимий даромад манбаини яратиш
бўлган ва тузалиш йўлига қатъий чиримли бўлиш ўзбек халқининг қон- мақсадида у тумандаги 43-мактабгача таълим ташкилотига ишга жойлаштирилди.
ўтган бир гуруҳ шахсларни афв этиш лар ижроси, самарали жиҳатлари қонига сингиб кетган улуғ фазилат.
тўғрисида”ги фармонни имзолади. Халқимиз азал-азалдан хато қилган Давоми 4-бетда
Ҳужжатга мувофиқ, билиб-билмай ва ижтимоий аҳамияти хусусида инсонларни кечириб, уларга тўғри
жиноят содир этган, ҳозир қилмишига йўл кўрсатишга ҳаракат қилиб кел- ТАҲЛИЛ ВА ТАҚҚОС
чин кўнгилдан пушаймон бўлиб жазо мухбиримиз Ўзбекистон Президен- ган.“Кечиримлилик ва бағрикенглик
муддатини ўтаётган, лекин тузалиш ти ҳузуридаги Афв этиш маса- кучлиларнинг сифатларидандир”, ШОЛИЧИЛИК КЛАСТЕРИ
йўлига қатъий ўтган 402 шахс афв лалари бўйича комиссия раиси деган пурмаъно гап ҳам бежиз ай-
этилди. ўринбосари, Олий Мажлис Қонун- тилмаган. ²осилдорлик ошиб,
чилик палатаси депутати Адҳам сифат яхшиланди
ШОДМОНОВ билан суҳбатлашди. Давоми 2-бетда
4-бетга қаранг.
— Яқиндагина кўп миллатли хал-

қимиз Конституциямизнинг 30 йил-

лик байрамини кўтаринки кайфият-

да нишонлади. Байрам арафасида

ОБОД ҚИШЛОҚ Олисдан қараганда,
деярли йил — ўн икки
ТО¡ ЭТАГИДАГИ ой қори эримайдиган
ЭРТАКМОНАНД ША²АРЧА пурвиқор тоғлар ўзгача
салобат билан кўзга
ташланади. Яқинлашиб
бораркансиз,
табиатнинг ажиб
манзараларидан
кўзингиз қувнайди.
Тоғ этагида жойлашган
қишлоқларнинг
одамлари, меҳнаткаш,
бағрикенг ва танти
бўлади. Бирор
тепаликка чиқиб,
эрта тонгдан қишлоқ
аҳолисининг турмуш
тарзини кузатадиган
бўлсангиз, ҳавасингиз
ортса-ортадики, асло
афсус чекмайсиз.

Давоми 2-бетда

2 2022 йил 11 декабрь, 252-сон Сиёсат

ИНСОНПАРВАРЛИК НАМУНАСИ шунмай, кимгадир кўр-кўрона эргашиб
жиноятга қўл урганлар бўладими, улар-
ИШОНЧ — ²АРАКАТГА ЧОРЛОВЧИ КУЧ нинг аксарини умумлаштирадиган бир
ёки ма³кумлар ¿айси мезонлар асосида афв этилади? жиҳат бор. У ҳам бўлса, оиласи бағрига
қайтиш ва эркин, озод, фаровон ҳаётга
Бошланиши 1-бетда Шу ўринда бир масалага эътибор қа- Яқинда янги таҳрирда қабул қилинган маҳрум қилиш жазосини ёки жазонинг Ўрганиш жараёнида маҳкум то- интилиш.
ратмоқчиман. Илгари мамлакатимизда Меҳнат кодексида бу ҳолатни тартибга ўталмаган қисмини енгилроқ жазо би- монидан содир этилган жиноятнинг
Улуғ Алишер Навоий “Маҳбуб ул- кўп ҳолларда амнистия актлари қабул солиш бўйича алоҳида нормалар ки- лан алмаштириш, судланганликни олиб ижтимоий хавфлилик даражаси, унинг Ваҳоланки, узоқ йиллардан буён
қулуб” асарида ўз қилмишидан пу- қилинар эди. Амнистияда аввал жиноят- ритилган. Бундан ташқари, Президен- ташлаш. ўз қилмишидан чин кўнгилдан пушай- жазони ўтаётган маҳкум бир пайтлар
шаймон бўлган гуноҳкор бандалар- лар тоифаси белгиланиб, кейин шу тои- тимиз Конституциявий комиссия аъзо- монлиги, жиноят натижасида етказил- ишсизлик, моддий етишмовчиликдан
нинг тавбаси афв этилиши қанчалик фага тушадиган шахслар аниқланган. лари билан учрашувда судланганлик Бу эса ҳар бир талабгорни афв этиш ган моддий зарарнинг қоплангани ва қийналиб, жиноят йўлига кириб қол-
муҳимлиги ҳақида ҳикматли сўзларни ҳолати ўша шахснинг қариндошларига масаласига индивидуал ёндашилиши- бошқа оқибатлар бартараф қилингани, ганига кўп гувоҳ бўлганмиз. Ўша вақт-
ёзиб қолдирган. “Тавба гуноҳкор бан- Албатта, амнистия жиноят содир эт- таъсир қилмаслиги Асосий қонунимиз- ни билдиради. маҳкумнинг шахсини тавсифловчи маъ- ларда унинг дардини эшитадиган ва
данинг кўнгил кўзгусини гуноҳ занги- ган одамларни кечириш бўйича муҳим да ҳам муҳрланиши кераклиги бўйича лумотларга, унинг ёши, соғлиғининг ҳо- йўл кўрсатадиган “мард” топилмаган.
дан тозалайди, афв сайқали билан у механизмлардан бири. Бироқ таҳлил- муҳим ташаббусларни илгари сурган Энди йиллар кесимидаги маълу- лати, оилавий аҳволи, жазонинг содир Ўқиб, олий маълумотли бўламан деса,
кўзгунинг юзини ёритади”, дейди му- лар кўрсатмоқдаки, олдиндан чуқур эди. Демак, кимнингдир ноқонуний хат- мотларга тўхталсак. 2017 йилда 2700 этилган қилмишнинг ижтимоий хавфли- жойларда таълим муассасаси сониям
тафаккир бобомиз. ўрганмасдан туриб, жавобгарликдан ти-ҳаракати ёки ҳаракатсизлиги туфай- нафар, 2018 йилда 623 нафар, 2019 лик даражасига мутаносиблигига ало- кам, талаб эса юқори бўлган. Ишлаб,
озод қилишни белгилаш қилмишига ли судлангани унинг қариндошларига, йилда 776 нафар, 2020 йилда 616 на- ҳида эътибор қаратилади. Жабрлан- меҳнат қилиб оиласига даромад олиб
Охирги беш йилда пушаймон бўлмаган, етказилган за- яқинларига салбий таъсир кўрсатиши фар, 2021 йилда 637 нафар шахс афв ганлар ва жамоатчиликнинг, жумладан, кираман деса, ўрта маълумотли, аммо
Президентимиз рарни тўлиқ қопламаган шахслар ҳам тарихда қолди, деб бемалол айта ола- этилган. Жорий йилда эса Конституция маҳкум яшаган маҳалла вакилларининг қўлида тайинли касб-ҳунари бўлмаган
ташаббуси билан амнистия доирасига кириб қолишига миз. қабул қилинганининг 30 йиллиги муно- фикрлари ҳам атрофлича ўрганилади. ёшларни ҳеч ким ишга қабул қилмаган.
элимиз учун муҳим сабаб бўлган. Бу эса амнистияга туш- сабати билан афв этилган 402 нафар Кредит олиб, тадбиркорлик қиламан
саналар, Ҳайит ган кимсаларда жазони ҳис этмаслик, — Суҳбатимиз аввалида беш йил шахсни ҳам ҳисобга олганда жами 605 — Афв этилишини сўраб деса, қоғозбозлик, сансалорлик, таъ-
байрамлари арафасида бизга ҳамма нарса мумкин, деган давомида беш мингдан ортиқ киши афв этилди. мурожаат қилган маҳкумлар магирликдан боши чиқмаган. Хуллас,
айрим жиноятларга нотўғри кайфият шаклланишига олиб ҳамюртимиз афв этилганини қайд билан якка тартибда суҳбатлар у ёки бу сабабли ўз йўлини топа олма-
қўл урган, аммо келган. этдингиз. Йиллар кесимидаги Афв этиш Ўзбекистон Республика- ўтказилиши ҳақида тўхталдингиз. ганлар озгина манфаатдорликни ваъда
қилмишидан чин рақамлар ҳақида маълумот бера си судлари томонидан ҳукм қилинган Бу суҳбатларнинг аҳамияти, қилган ҳар қандай кимсаларга эргашиб
кўнгилдан пушаймон — Ҳозиргина яқин ўтмишдаги оласизми? Умуман олганда, Ўзбекистон Республикаси фуқарола- самарадорлигини қандай кетаверган ва қилмишининг ижтимоий
бўлган ва тузалиш вазиятни эсладингиз. Ёдингизда айнан кимлар қайси мезон ва рига, чет эл фуқароларига ва фуқа- баҳолайсиз? оқибатини тўғри баҳолай олмаган.
йўлига ўтган 5 мингдан бўлса, илгари қамалиб чиққан шакллар асосида афв этилиши ролиги бўлмаган шахсларга нисбатан
ортиқ шахс афв ёки судланганларни ҳамда мумкин? Бу яқинлари жазони қўлланилади. Маҳкум ёки жазони ўтаб Суҳбатларда биз маҳкумларга ке-
этилди. уларнинг қариндошларини ишга ижро этиш муассасасида бўлган бўлган шахс томонидан ёзма шакл- йинги йилларда Янги Ўзбекистонда ке-
қабул қилмаслик ёки мансаб муштарийларимиз учун ҳам да берилган афв этиш тўғрисидаги чаётган кенг кўламли ислоҳотлар ҳамда
Кимларгадир оддий статистик маълу- пиллапояларидан кўтарилишига қизиқ бўларди, назаримда. жамиятимизнинг сиёсий-ҳуқуқий, ижти-
мот бўлиб туюладиган ушбу рақамлар йўл қўйилмаслик ҳолатлари бор 2017 ЙИЛДА 2700 НАФАР, 2018 ЙИЛДА моий-иқтисодий қиёфаси шиддат билан
қанчадан-қанча инсонларнинг ҳаётида эди. Қилмишидан пушаймон — Афв этиш маҳкумни жазодан тў- 623 НАФАР, 2019 ЙИЛДА 776 НАФАР, ўзгараётганини жонли мисоллар ёрда-
туб бурилиш даври бошланганини анг- бўлгани сабабли яқинда афв лиқ ёки қисман озод этадиган ёки суд 2020 ЙИЛДА 616 НАФАР, 2021 ЙИЛДА мида тушунтирамиз. Халқимиз оғирини
латади. Тасаввур қилинг, билиб-билмай этилган жиноятчиларнинг томонидан тайинланган жазони бошқа 637 НАФАР ШАХС АФВ ЭТИЛГАН. енгил қилиш, одамларимизнинг ҳаёт
босган биргина ножўя қадами оқибати- кейинги тақдири нима бўлади? енгилроқ жазо билан алмаштирадиган ЖОРИЙ ЙИЛДА ЭСА КОНСТИТУЦИЯ даражаси ва сифатини яхшилаш мақ-
да озодлигидан маҳрум бўлган шахс- ёхуд судланганликни олиб ташлайдиган ҚАБУЛ ҚИЛИНГАНИНИНГ садида жорий этилган “Темир дафтар”,
нинг эркинлиги чекланади, иродаси — Юқоридаги фармонга кўра, афв инсонпарварлик актидир. 30 ЙИЛЛИГИ МУНОСАБАТИ БИЛАН “Ёшлар дафтари”, “Аёллар дафтари”
синовдан ўтади. У ташқарида, оиласи- этилган шахслар нафақат оиласи ва АФВ ЭТИЛГАН 402 НАФАР ШАХСНИ ҳақида тўлиқ маълумот берамиз. Улар
да, маҳалласида, қўйингки, мамлака- яқинлари бағрига қайтиши, балки улар- Афв этиш муайян ҲАМ ҲИСОБГА ОЛГАНДА ЖАМИ ҳам анойи эмас. Оила аъзолари, яқин-
тимизда юз бераётган ўзгаришлардан, нинг ижтимоий ҳаётга мослашиб, фой- маҳкумга нисбатан 605 КИШИ АФВ ЭТИЛДИ. лари билан учрашувлар давомида кўп
имкониятлардан тўла-тўкис баҳраманд дали меҳнат билан шуғулланиши, жа- индивидуал тартибда янгиликлардан хабар топади. Хусусан,
бўлолмайди. Тўғри йўлни танлаган миятда муносиб ўрин топиши масаласи амалга оширилади илтимосномалар Ўзбекистон Респуб- — Якка суҳбатлар давомида маҳкум- барча бўғиндаги мансабдор шахслар
тенгдошлари, қариндошлари сингари ҳам алоҳида назорат қилинмоқда. ҳамда уни оқлайдиган ликаси Президенти ҳузуридаги комис- ларга жиноятга қўл урилишига сабаб фуқаролар билан юзма-юз учрашиб,
оиласидаги тўй-маъракаларга бош-қош ва у томонидан сия томонидан дастлабки тарзда кў- бўлган ҳолатлар, вазиятлардан тор- уларнинг дарду ташвиши билан қоғозда
бўла олмайди. Жиноятчининг айбсиз Қариндоши судлангани сабабли жиноят содир этганлик риб чиқилади. тиб, жазони ижро этиш муассасасидаги эмас, амалда жиддий шуғулланаётгани-
фарзандлари отаси ёки онасининг меҳ- ишга жойлашишда тўсқинликка учра- фактини бартараф хулқ-атвори, атрофдагилар билан муно- дан хабардор.
ридан бебаҳра бўлиб вояга етади. Маҳ- ши масаласи узил-кесил ҳал бўлган. қиладиган ҳолат Қонун ҳужжатлари билан афв этиш сабатигача бўлган маълумотлар ҳақида
кумнинг ота-онаси кексайганда бошини ҳисобланмайди. тўғрисида илтимоснома қўзғатиш ҳу- саволлар берилади. Инсоннинг кўзи Ёки айтайлик, электрон карточкада-
хам қилиб юриши эса адолатдан эмас- қуқи берилган шахс (орган)лар томо- одамни алдай олмайди. Қилмишидан ги пулларни банкоматлар орқали нақд
лигини эсламасак ҳам бўлади. Бу борадаги айрим рақам ва маъ- нидан ҳам ёзма шаклда киритилиши пушаймон бўлганларни, аввало, кўзи, пулга айлантириш, миллий валюта кур-
лумотларга тўхталишдан олдин бир мумкин. ундан кейин сўзига қараб ажратамиз. сининг “қора бозор”да бир хил, банк-
Афв этиш институти давлатимиз раҳ- масалага аниқлик киритишим керак. ларда бошқача бўлиши, хорижий валю-
барининг сиёсий иродаси билан юрити- Президентимизнинг 2018 йил 8 майдаги Ҳуқуқни муҳофаза қилувчи орган- Турли жиноят билан қўлга тушган, таларни сотиб олиш, фуқароликка эга
лаётган инсонпарвар сиёсатнинг ёрқин фармони билан тасдиқланган Ўзбекис- лар, судлар, жамоат ташкилотлари турфа тақдир, хулқ-атвор, дунёқараш бўлиш, Ўзбекистоннинг исталган ҳуду-
намунасидир. Мазкур механизм қилми- тон Республикасида афв этишни амал- вакилларидан иборат ишчи гуруҳлар эгалари билан суҳбатлашишга тўғри ке- дидан уй-жой ва мол-мулк сотиб олиш
шидан пушаймон бўлган ва тузалиш йў- га ошириш тартиби тўғрисидаги низомга Ўзбекистон Республикаси Президен- лади. Уларнинг сўзи, маслаги ва ҳаёт- ҳамда уларни рўйхатга қўйиш билан
лини танлаган жиноятчиларнинг умиди асосан, афв этиш қуйидаги шаклларда ти ҳузуридаги Афв этиш масалалари даги мақсади ҳам бир-биридан фарқла- боғлиқ муаммолар тарихда қолганини
сўнишига, орзулари ушалмай армонга амалга оширилади. бўйича комиссия билан ҳамкорликда ниши мумкин. Умрбод ёки узоқ муддатга ҳам яхши билади.
айланишига йўл қўймайди. Тўғри йўл- жойларга чиқиб, ҳар бир маҳкум билан озодликдан маҳрум қилишга ҳукм этил-
дан юришга аҳд қилган маҳкумларнинг Булар — асосий ва ижро этилмаган якка тартибда суҳбат ўтказиш орқали ган шахслар бўладими ёки тушуниб-ту- Мухтасар айтганда, бугунги маҳкум
оиласига алоҳида қувонч, хурсандлик қўшимча жазодан тўлиқ ёки қисман озод уларнинг шахси ўрганиб чиқилади. эртага озодликка чиқса, ҳалол меҳна-
бахш этади. Сўз билан таърифлашнинг қилиш, жазодан муддатидан илгари ти ва ҳаракати билан ҳаётда рўшнолик
имкони йўқ бўлган ҳис-туйғуларни уйғо- шартли озод қилиш, умрбод озодликдан кўриши мумкинлигини англаб етади.
тади бу институт.
Ишонч — бу ҳар бир тирик инсон-
да, жамиятда бўлиши керак бўлган хо-
тиржамлик, ҳис-туйғу ва инсонларни
ҳаракатга чорловчи куч. Бугун ишонч
билдирилган ва афв этилган ҳамюрт-
ларимиз атрофдагиларнинг кўмаги
билан ўз йўлини топа олса, жамияти-
миз тараққиётининг энг асосий сифат
кўрсаткичлари яхшиланиб боришига
умид қиламан.

“Янги Ўзбекистон” мухбири
Улуғбек АСРОРОВ
суҳбатлашди.

ОБОД ҚИШЛОҚ ТО¡ ЭТАГИДАГИ ЭРТАКМОНАНД ША²АРЧА

— Маҳалламизнинг асосий драйве- Бугун Варганзада 1000
ри боғдорчилик, — дейди “Варганза” гектардан ортиқ анорзор
маҳалла фуқаролар йиғинидаги ҳоким ташкил этилган. Бежиз
ёрдамчиси Комил Одилов. — Ҳозир бу соҳа қишлоқнинг
1300 дан ортиқ хонадон бўлса, ҳар бир асосий иқтисодий
ҳовлида анор етиштирилади. Ўрта ҳи- драйвери ҳисобланмайди.
собда бир йилда 25-30 миллион сўмгача Сабаби бу ҳудуднинг
даромад олишади. Шунингдек, кейинги табиий-иқлим шароити
пайтда лимончилик ҳам яхши ривож- анорчилик учун жуда
ланмоқда. Иссиқхоналар барпо этилиб, қулай, тармоқдан
цитрус мева кўпайтириш йўлга қўйил- келаётган даромад аҳоли
моқда. Жорий йилда жами 963 миллион даромадининг катта
сўм кредит ажратилиб, 170 дан ортиқ қисмини ташкил этади.
хонадонда янги иссиқхоналар қурилди.
Бошланиши 1-бетда ҳам, набиралари ҳам бу ишнинг устаси бозорларининг аксариятида Варганза Бу эса аҳолини иш билан таъминлаш йў- иш билан таъминлаганмиз, — дейди Яна бир жиҳати, бу ҳудуд аҳолиси
бўлиб кетган. анорларини учратишингиз аниқ. лидаги ҳаракатлар самараси, десак хато фермер хўжалиги раҳбари Зуҳрбек анорни махсус совиткичларда эмас,
Варганза Китоб туманининг олис тоғ- бўлмайди. Каримов. — Боғимизда улфи, туятиш, балки ўзига хос архитектурага эга
ли ҳудудида жойлашган. Бу қишлоқнинг Айни шу паллада бир-икки хона- Ишсиз фуқаронинг ўзи йўқ беданак каби анор навлари экилган. омборхоналарда, табиий шароитда
нафақат вилоятда, балки мамлакатга донда эмас, бутун қишлоқда совуқ- Маҳаллада кўпчилик боғдорчилик Иссиқхоналаримизда эса лимон ўсти- сақлашни маъқул кўради. Шундай
ҳам донғи кетган, десак адашмаган бў- дан асраш учун анор тупроқ билан Бугун “Варганза” маҳалла фуқа- билан машғул бўлса, бир қисми фер- рилмоқда. Фермер хўжалиги ташкил қилинса, маҳсулот сифатига путур
ламиз. Аслида, бу жойни қишлоқ дейиш кўмилмоқда. Ҳар бир ҳовлида ҳашар. ролар йиғинида етти мингдан ортиқ мер хўжаликларида ишлайди. Етти этганимга ўн йилдан ошди. Боғ қилиб, етмайди, узоқ вақт яхши сақланади.
унчалик ҳам тўғри эмас. Бир-биридан Ашурали ота қўшниси билан саломла- киши яшайди. 1373 хонадон мавжуд. нафар йирик тадбиркор бўлиб, улар, шунинг ортидан кам бўлганим йўқ. Халқ Бу усул орқали Варганза деҳқонлари
чиройли иморатлар, муҳташам уйлар, шаркан, бу йилги ҳосилдорлик ҳақида Маҳаллада бирор ишсизни топа ол- асосан, боғдорчилик маҳсулотларини дастурхонига шириндан-ширин мева ҳар йили март ойига қадар бозорлар-
фаровон кўчалар, маиший хизмат шо- сўрайди. майсиз. Асосан, ўзини ўзи банд қи- хорижга экспорт қилиш билан шуғул- етказиб бераётганимиздан мамнунмиз. ни анор билан узлуксиз таъминлашга
хобчалари жойлашуви боис, Варган- либ, боғдорчилик ортидан рўзғор теб- ланади. Ҳозир Россияга мева-сабзавот Бу йил ҳам ҳосилдорлигимиз анча яхши эришиб келади.
зани тоғ этагидаги гўзал шаҳарчага — Шукр, ёмон эмас, — дея юзига та- ратишмоқда. экспорти йўлга қўйилган. бўлди. Омборларимиз анорга тўлиб,
қиёслаш мумкин. Мақоламиз давоми- бассум югуради қўшнининг. — Бу мав- аҳоли учун янада арзонлашмоқда. Ба- Дарвоқе, қишлоқ аҳолисининг аза-
да ушбу қишлоқ одамларининг турмуш сум ҳар йилгидан янада яхшироқ бўлди. “Сардорбек Каримов Зуҳрбекович” раканинг барчаси боғбонда. Шукрки, лий орзуларидан бири ушалиши учун
тарзи ва меҳнатсеварлиги ҳақида сўз Ўтган мавсумда 7-8 тонна анор олган- фермер хўжалиги фаолият тури ҳам, йилимиз баракали бўлди. Буни бозор- ҳаракат бошланган. Варганзаликлар
юритамиз. дик, бу йил 10 тоннадан ортиқ чиқса асосан, боғдорчилик бўлиб, уч гектар ларимиздаги мева мўл-кўллигидан ҳам бир неча йилдирки, қўшимча ер бўл-
керак. Шу сабаб ўғлимнинг ҳам шашти майдонда анор етиштиради. англаш мумкин. са, боғдорчиликни янада кенгайтириш
Меҳнатнинг таги роҳат баланд. Ўз вақтида анорга эътибор қа- истагида. Бу борада эса керакли чора-
ратиб, ҳозир совуқдан асрашга кириш- — Оиламиз билан бирга яна ўн Бугун Варганзада 1000 гектардан тадбирлар ишлаб чиқилиб, амалий иш-
Ашурали ота эрта тонгдан фарзанд- ган. Яқинда набирамни уйлантирамиз. беш нафар қишлоқдошимизни доимий ортиқ анорзор ташкил этилган. Бежиз ларга киришилган. Жумладан, лалми
ларию набираларини уйғотиб, барчани Янги уй қурдик. Бунинг барчаси шу боғ- бу соҳа қишлоқнинг асосий иқтисодий ерлардан 500 гектар ажратилиб, Осиё
ҳашарга чорлайди. Ўзи ҳаммадан ол- дорчиликнинг орқасидан. драйвери ҳисобланмайди. Сабаби бу тараққиёт банки молиявий кўмагида
дин қўлига кетмон олиб, ҳовлига йўл ҳудуднинг табиий-иқлим шароити анор- ушбу ҳудудга сув чиқариш ҳамда том-
олади. Шаҳд билан кетмонни ерга урар- — Бизда ҳам ёмонмас. Машина ол- чилик учун жуда қулай, тармоқдан ке- чилатиб суғориш тизимини ташкил этиш
кан, отанинг ҳаракати ёшларни хижо- дик, набирамиз контрактга ўқишга кир- лаётган даромад аҳоли даромадининг чоралари кўрилмоқда. Янги ўзлаштири-
лат қилиб, тезда келиб, ишга киришиб ди, қолганини шунга ишлатдик, — дея катта қисмини ташкил этади. ладиган ердан аҳолига 25 сотихдан ер
кетади. Ашурали ота набираларига бош Ашурали ота чаққон ҳаракат қилаётган ажратилиб, деҳқон хўжаликлари қилиб
бўлиб, ҳар бир анор новдасини эҳтиёт- ёш йигитчага ишора қилади. — Меҳнат- Қишлоқда етиштирилаётган анорнинг берилади. Демак, келгусида Варганзада
корлик билан кўмиб чиқишга ундайди. нинг таги роҳат, деганларидек, анорчи- асосий қисми қорадона навидир. Бугун анорзорлар кўпайиб, аҳоли даромади
Хас-хашак йиғиб, ётқизиб чиқилган ликнинг орқасидан рўзғоримиз бут, ҳеч Варганзада фаолият юритаётган 50 дан ошади. Бозорларимиз янада қут-барака-
новдалар устига тўшаб, тупроқ ташлаб бир камимиз йўқ. зиёд фермер хўжалигининг асосий йўна- ли бўлади.
чиқилгач, ота яна бир кўздан кечирар лиши ҳам айнан анорчилик ҳисоблана-
ва ишонч ҳосил қиларди. Фарзандлари Варганза анорлари хуштаъмлиги би- ди. Фермерлар бугун анор парваришида Акбар РАҲМОНОВ,
лан машҳурлиги бор гап. Шу боис, қиш- замонавий усулларни қўллаш, ҳосил- “Янги Ўзбекистон” мухбири
лоқда суҳбатлар анор ҳақида бошланиб, дорликни кўпайтириш ҳаракатида.
анор билан тугайди. Аҳолининг асосий
даромади ҳам шунинг ортидан. Юртимиз

Давр нафаси 32022 йил 11 декабрь, 252-сон

ЖАМИЯТИМИЗНИНГ ЯНГИ ҚИЁФАСИ

30 ЙИЛ ВА
36 МИЛЛИОН НУФУС

²аётни осонлаштириб, кайфиятни кºтаришга
¿аратилган давлат сиёсати ³а¿ида мусо³аба

ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний пайдо бўлади: давлат хизмати бирлиги ҚОНУННИ ИШЛАБ ЧИҚИШ ВА ҚАБУЛ
манфаатларининг устуворлигига катта нима учун зарур ва давлат фуқаролик ҚИЛИШДАГИ ЭНГ КАТТА ТЎСИҚ СИЁСИЙ
эътибор қаратилмоқда. Бу борадаги хизматчисининг ўзи ким? ИРОДАНИНГ ЕТИШМАГАНИ БЎЛДИ.
ислоҳотлар қатор тизимли муаммолар ФАҚАТГИНА 2017-2021 ЙИЛЛАРДА ЎЗБЕКИСТОН
ва камчиликларнинг олдини олишга А.Тошқулов: — Бу саволингизга жа- РЕСПУБЛИКАСИНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ
хизмат қилмоқда. Муҳими, бундай ис- воб беришдан олдин ўзгараётган дунё- БЕШТА УСТУВОР ЙЎНАЛИШИ БЎЙИЧА
лоҳотлар халқимиз кундалик ҳаётида ўз нинг принципиал жиҳатларига эътибор ҲАРАКАТЛАР СТРАТЕГИЯСИ ҚАБУЛ ҚИЛИНИШИ
ифодасини топаётгани билан аҳамият- қаратиш ўринли бўлади. Бугунги дунё НАФАҚАТ ДАВЛАТ ХИЗМАТИ ТИЗИМИНИ
лидир. тарқоқ муҳитни кечирмайди. Геосиёсий ҚОНУНЧИЛИК ДАРАЖАСИДА ТАРТИБГА
вазият, экологик ўзгаришлар, иқтисодий СОЛИШ, БАЛКИ УНИ БУТУНЛАЙ ИСЛОҲ
“Давлат фуқаролик хизмати тўғриси- таназзуллар, буларнинг бари минтақа- ҚИЛИШГА АСОС БЎЛИБ ХИЗМАТ ҚИЛДИ.
да”ги қонун имзоланиши ва кучга кири- вий, дунёвий яхлитликни, ҳамжиҳатлик-
Бошланиши 1-бетда ши эса шу тизимга янги мазмун-маъно ни талаб қилади. ва бошқа ғайриқонуний мақсадларда яраша турмушимизда янги тутумлар мумкин эмас (юқори турувчи орган-
бахш этиши билан ҳаётий қудрат касб фойдаланмаслик, шунингдек, ўз мансаб пайдо бўлмоқда. Улардан бири — ўз- лслииакёрсгхиаийзмэмагатанчсбиалўбалдрмоиаргблаианлраинонлбииинрйг,қадфтаувоқларардтоа-,
Л.Сувонов: — Кейинги йилларда этади. Шундай қалтис шароитда давлатла- фаолиятига, давлат органлари, уларнинг ликни англаб яшаш. юқори турувчи органлар ва ташкилот-
халқимиз “Янги Ўзбекистон орзуси” раро ўзаро боғлиқликда ривожланиш мансабдор шахслари ва фуқаролари Биз энди истаймизми-йўқми, тарих- ларнинг буйруқлари ва топшириқлари-
билан яшамоқда. Бунда ҳам ниҳоятда Давлат хизмати масалаларини тар- тенденциялари юзага келяпти. Бунда, фаолиятига ноқонуний таъсир кўрсатиш- дан улги олиб яшашга мажбурмиз. Та- ни бажариш, даврий аттестациядан
теран маъно, зўр ҳаётий эҳтиёж мужас- тибга солувчи қонуннинг қабул қилинга- аввало, ҳар бир давлатнинг ички тар- га йўл қўймаслик, қонун ҳужжатларида рихдаги хатоларни такрорлашга асло ўтиш ёки асосий билим ва дунёқараш
сам. Аввало, инсон дунёга келдими, ор- ни давлатимиз раҳбари томонидан илга- тиб-таомилларини ўзгартириш, замон белгиланган муддатларда ва тартибда ҳаққимиз йўқ. даражасини аниқлаш бўйича тест си-
зу-умидлар, эзгу ният ва режалар билан ри сурилган “Халқ давлат идораларига талабларига мослаштириш заруратини даромадлари ва мол-мулки тўғрисидаги Шундай экан, барибир ҳар бир мақ- новларида иштирок этиши мантиқан
яшайди. Шу боис, кишилик жамиятини эмас, давлат идоралари халққа хиз- келтириб чиқармоқда. Давлат бошқа- декларацияни тақдим этиши зарур. садга эришишда, аввало, ўз вазифаси- нотўғри кўринади).
яхши ва муносиб ҳаётга бўлган ишонч мат қилиши керак”, деган демократик руви ва давлат хизматчилари билан га масъулият билан ёндашувчи кадр-
мустаҳкамлаб туради. тамойилни амалда рўёбга чиқариш ва боғлиқ бу жараён Ўзбекистонда ҳам Бундан ташқари, педагогик, илмий лар ҳал қилувчи аҳамият касб этишини Давлат фуқаролик хизматчилари
ҳаётга татбиқ этиш учун муҳим ҳисоб- алоҳида масъулиятли шароитда ривож- ва ижодий фаолият ҳамда акциядор- такрорлашдан чарчамаймиз. Шундай сиёсий сабабларга кўра эмас, балки
Бу ишонч муҳитининг туташ нуқтаси, ланади. Бу қонунга ва унинг атрофидаги ланмоқда. лик жамиятларининг эркин муомалада эмасми? умумий қоидаларга мувофиқ уларнинг
истайсизми-йўқми, барибир сиёсий ту- фаол мунозараларга катта эътибор бе- бўлган акцияларига қонунчиликда бел- малакаси асосида давлат ташкилотида
зумлар билан боғлиқ. Биз бу ҳақиқатни рилиши сабабини англатади. Яна бир жиҳат борки, буни ҳам ҳеч гиланган талаблар доирасида эгалик А.Тошқулов: — Бу — замон талаби. хизмат қилади. Доимий давлат фуқа-
ўтган йиллар мисолида кўрдик. Гувоҳ биримиз унутишга асло ҳаққимиз йўқ. қилиш ҳолларидан ташқари бошқа ҳақ Шунинг учун Президентимиз доимо ролик хизмати профессионал малака
бўлдикки, давлат бошқаруви халққа Бу жиҳатлар нималарда акс этади, Бизнинг бугунги авлод ниҳоятда му- тўланадиган фаолият, тадбиркорлик давлат хизматчиларининг масъулия- ва бетарафлик талабларига жавоб бе-
очилмас, раҳбарлар халқ билан муло- деб сўрасангиз, аввало, давлат хизма- раккаб ва қалтис бир шароитда яшаяп- билан шуғулланишга, тадбиркорлик тини оширишга алоҳида эътибор қара- риши лозим. Бетарафлик — сиёсий ва
қотга киришмас экан, одамларнинг ор- тининг умуммиллий характери такомил- ти. Зиммамизда жуда катта тарихий фаолияти субъектларини ташкил этиш- тиб, ҳар биримизга зарур шароитлар маъмурий кучларнинг бўлиниши, ман-
зу-умидлари орзулигича қолиб кетаве- лашади, деган бўлардим. Шунингдек, аҳамиятли вазифалар турибди. Чунки га, уларнинг муассиси (иштирокчиси) яратиш, ўз вазифамизга юқори масъ- саб поғоналаридан кўтарилиб бориш-
ради. қонун давлат фуқаролик хизмати соҳа- фарзандларимизнинг эртанги фаровон бўлишга, тадбиркорлик фаолияти субъ- улият ва виждонан ёндашишни талаб да партиявий манфаатларнинг мавжуд
сидаги муносабатларни, яъни давлат ҳаётига кафолатли пойдеворни бугун ектида ташкилий-бошқарув, маъмурий- қилиб келади. Бошқача бўлиши ҳам эмаслигидир.
Шу маънода, “Янги Ўзбекистон орзу- органлари ва ташкилотлари бошқарув биз қўйишимиз керак. Йўқса, эртага хўжалик вазифаларини бажаришга йўл мумкин эмас.
си” пайдо бўлиши ҳам халқпарвар ис- ходимларининг меҳнатини тартибга со- кеч бўлади. Биз бутун бошли келажак- қўйилмайди. Шу маънода, давлат фуқаролик хиз- Биз бугун замон талаблари ва “Янги
лоҳотларнинг ёрқин самараси ва интиқ лади. Шу билан бирга, Ўзбекистон фу- ни бой бериб қўйишимиз мумкин. Шу мати тарихида бошланган янги давр Ўзбекистон руҳи”дан келиб чиқиб, давлат
кутилган уйғониш даврининг эҳтиёж ме- қароларининг давлат органлари ва таш- маънода, тўғри, бугун биз қийналамиз, Шунингдек, қонун нормаларида ўзи муҳити қандай аҳамиятли эканини анг- фуқаролик хизматига кириш талаблари-
васидир, дейиш мумкин. килотларида жамият манфаатларини аниқроғи, ўзимизни қийнашимиз керак. хизмат қилаётган давлат органи назо- лаш мушкул эмас. Келинг, шу ўринда бу ни ҳам ўзгартиряпмиз. Яъни бу жараён
кўзлаган ҳолда амалга оширадиган ҳақ Эртага кексайганимизда, бугунги ҳаёт рати остидаги ёки у билан алоқалар жараён жаҳон тажрибасида қандай ке- энди танлов асосида номзодни давлат
Агар мен сизга эмас, аксинча, сиз тўланадиган касбий фаолиятини назар- йўлимизни эслаб фахрлансак арзийди. ва манфаатларга эга бўлган ташки- чаётганига бир назар ташлаймиз. фуқаролик хизмати лавозимига тайин-
менга “Журналист сифатида янги да тутади. Илгари бундай тушунча йўқ лотлардаги улушларни, пайларни ва Биринчидан, бизнинг қонунимиз- лаш орқали амалга оширилади. Давлат
давр ислоҳотларининг халқимиз ҳаё- эди, энди фуқаролик хизмати давлат Энди бевосита саволингизга кела- акцияларни бевосита ёки вакиллар нинг номи “Давлат фуқаролик хиз- фуқаролик хизматига давлат тилини би-
тини ўзгартириб юборган икки муҳим хизматининг бошқа турларидан нимаси диган бўлсак, давлат хизмати бирлиги орқали олишга, ўз хизмат ваколатла- мати тўғрисида”. Яъни умумий қабул ладиган, давлат фуқаролик хизмати ла-
йўналишини қандай изоҳлайсиз?”, билан фарқ қилиши аниқ бўлди. Умуман нима учун зарур, деяпсиз. рини жисмоний ва юридик шахслар- қилинган қоидага кўра, деярли барча возимларини эгаллаш учун тегишли ма-
дея савол берсангиз, бундай дердим: олганда, давлат хизматини фуқаролик, нинг манфаатларини кўзлаб бажариш мамлакатларда давлат хизматчилари лака талабларига ва бошқа талабларга
биринчиси — “давлат — жамият — ҳуқуқни муҳофаза қилувчи, дипломатик, Давлат бошқаруви миллий тизими- ёки бажармаслик эвазига улардан фуқаролик (касбий) ва сиёсий хиз- жавоб берадиган Ўзбекистон Республи-
инсон” тамойили “инсон — жамият ҳарбий ёки сиёсий каби турларга ажра- нинг асосий ресурси давлат хизматчи- бирон-бир мукофот, фойда ёки сов- дмаагтичлиалраркгаабиб:ўлдианвалдаит (хусусан, қуйи- каси фуқаролари қабул қилинади. Чет эл
— давлат” тамойили томон ўзгарга- тиш мумкин. Уларнинг ҳар бири ҳуқуқий ғалар олишга, чет давлат фуқароли- ва фуқаролик мутахассислари ва экспертлари давлат
нида, иккинчиси — ошкоралик ва сўз мақоми, ўзининг табиати ва вазифасига ларидир. Давлат хизматининг табиати гини олишга, ўзининг ваколатларини хизматлари — Буюк Британияда, тан- фуқаролик хизмати лавозимларини қо-
эркинлиги берилганида. Мана шу икки кўра бир-биридан фарқланади. турли мамлакатларнинг сиёсий тизими- сиёсий партияларнинг, бошқа жамоат лов ва ҳомийлик — АҚШда, Федерация нунчиликда белгиланган тартибда эгал-
қудратли сиёсий руҳ бирлашиб, бошқа га қараб фарқ қилса-да, давлат хизма- бирлашмаларининг ва улар органла- билан хусусий ёки жамоатчилик ҳуқу- лаши мумкин. Чет эл мутахассислари ва
жабҳадаги ислоҳотларнинг самарадор Аввало, ушбу қонун ва уни ишлаб ти ва инсон капитали сифатида давлат рининг манфаатларини кўзлаб амал- қий муносабатларда бўлган мансаб- экспертларининг хизматни ўташ тартиби
бўлиши ва халқ манфаатларига хиз- чиқиш ғояси кеча пайдо бўлмаганини хизматчилари бўйича асосий ғоялар га оширишга ҳақли эмаслиги алоҳида дор шахслар — Германияда). ҳамда шартлари тегишли шартнома асо-
мат қилишини таъминламоқда. Шундай таъкидлаш керак. Давлат хизматини қо- ҳамда ёндашувлар ягонадир. белгиланган. Иккинчидан, давлат-оммавий сек- сида белгиланади.
эмасми? нуний тартибга солиш бўйича биринчи млтоаертнтхсоидаёъисмзиоллйааррихии,ҳзимссуаодтбьчляилалнаааррди(иФгар(нпаандрцаливая--,
уринишлар ўтган асрнинг 90-йилларида Давлат хизматини ислоҳ қилишнинг Муҳим жиҳати шундаки, давлат фу- Буюк Британияда ва бошқаларда), Хусусан, қонун давлат фуқаролик
А.Тошқулов: — Суҳбатимиз бошида- амалга оширилган (“Давлат хизмати энг муҳим вазифаларидан бири ман- қаролик хизматчилари Ўзбекистон Рес- вазирлар, маҳаллий ҳокимият ор- хизмати тизими бирлиги ва барқарор-
ноқ сиз мени очиқроқ, халқчил тилда га- тўғрисида”ги қонун лойиҳасини ишлаб сабдор шахснинг ҳуқуқий мақомини фу- публикаси ҳудудидан ташқарида ҳисоб- ганлари ходимлари (Буюк Брита- лиги, қонунийлик, адолат, халққа хизмат
пиришга чорлаётганингизни сезяпман. чиқиш бўйича биринчи топшириқ ҳуку- қаро ва давлат хизматчиси сифатида варақлар очишга ва уларга эга бўлишга, нияда), давлат бошлиғи томонидан қилиш, давлат органлари ва мансабдор
Ҳа, бугун давлат хизматчиларининг ак- матнинг 1993 йил 27 июлдаги қарорида уйғунлаштиришдир. Бунда давлат ва кўчмас мулкка ва бошқа мол-мулкка тайинланган давлат хизматчилари шахсларнинг жамият ва фуқаролар ол-
сарияти журналистлар билан шундай назарда тутилган. Давлат хизматини давлат хизматчиларининг манфаатла- эгалик қилишга ҳақли ҳисобланмайди. ёки Сенат кенгаши розилиги билан дидаги жавобгарлиги, инсон ҳуқуқлари,
мулоқотга тайёр, жумладан, мен ҳам. тартибга солиш юзасидан кейинги ри балансига риоя қилиш давлат хизма- Фақат бу тартиб чет давлатда таълим тайинланган давлат хизматчила- эркинликлари ва қонуний манфаатла-
топшириқ Ўзбекистон Республикаси тининг самарали амалга оширилишига олиш, стажировка ўташ ва тиббий хиз- ри (федерал ижро этувчи органлар- рининг устуворлиги, очиқлик ва шаф-
Албатта, фикрингизга тўлиқ қўши- Президентининг 2005 йил 10 мартда- таъсир этувчи шартлардан биридир. матлардан фойдаланиш мақсадида нинг раҳбарлари ва бошқалар), юқори фофлик, холислик, давлат хизматчи-
ламан. Ўз навбатида, яна бир муҳим ги қарори, шунингдек, коррупцияга қар- очилган ҳисобварақлар, шунингдек, мансабдор шахслар (Канадада), юқо- ларининг ҳуқуқий ва ижтимоий ҳимояси
ислоҳот ҳақида гапиришни истардим. ши курашиш бўйича миллий режаларда Бу, биринчи навбатда, давлат хиз- давлат фуқаролик хизматига киришдан ри ижро этувчи ҳокимият органлари сингари давлат фуқаролик хизматининг
Бу — мамлакатимизда давлат хиз- ҳам назарда тутилган эди). мати самарали, ягона механизм сифа- олдин олинган ва ошкор қилинган мол- фаолиятини ташкил этишни таъмин- қатор асосий тамойилларини ҳам бел-
матчиларининг янги қиёфаси шаклла- тида ишлаши учун керак. Бунинг учун мулкларга татбиқ этилмайди. лайдиган ишончли шахслар (АҚШда гилайди.
наётгани. Қонунни ишлаб чиқиш ва қабул қи- эса умумий мақсадлар ва қарашларга маслаҳатчилар, вазирлик котиблари
лишдаги энг катта тўсиқ сиёсий иро- эга идоралараро ҳамкорликнинг ягона Л.Сувонов: — Президентимиз ва бошқалар), одатда давлат хизма- Демак, ушбу қонун “Инсон қадри
Келинг, бугун шу ҳақда кўпроқ гап- данинг етишмагани бўлди. Фақатги- тизимини яратиш муҳим аҳамиятга эга. “Янги Ўзбекистон стратегияси” ки- ти тўғрисидаги намунавий қонун- учун”, “Давлат идоралари халқимизга
лашсак. Мавриди келганда айтиш ке- на 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Шу боис, “Давлат фуқаролик хизмати тоби муқаддимасида минг йиллардан ларнинг тартибга солиш доираси- хизмат қилиши керак”, деган юксак та-
рак, мамлакатимизда давлат хизматини Республикасини ривожлантиришнинг тўғрисида”ги қонун давлат органлари буён эскирмай келаётган “Дунёда ҳеч га киритилмайди. Уларнинг мақоми мойиллар халқимиз ҳаётида ўз ифода-
бешта устувор йўналиши бўйича Ҳа- ва ташкилотларида фаолият юритаёт- қачон бир хил тонг отган эмас”, деган махсус ҳужжатлар билан тартибга со- сини топаётганинг ёрқин намунасидир.
ривожлантириш, бунда сифат ва са- ракатлар стратегияси қабул қилиниши ган 118 мингдан ортиқ давлат хизмат- иборани ишлатган. Ўзгараётган дунё линади.
марадорликни ошириш, тизимга ҳар нафақат давлат хизмати тизимини қо- чисининг ҳуқуқий мақомини белгилаб ҳақидаги мулоҳазаларингиз менга яна Учинчидан, баъзи мамлакатларда Л.Сувонов: — Хулоса қилишимиз
томонлама малакали, билимли кадр- нунчилик даражасида тартибга солиш, берувчи нормалар асосида фаолиятни шу ҳикматли иборани эслатди. Бундан бундай чегаралаш ҳатто қонун номида мумкинки, мамлакатимизда том маъ-
ларни жалб қилишнинг мутлақо янги, балки уни бутунлай ислоҳ қилишга асос тартибга солувчи ягона ҳужжат сифа- англаш мумкинки, ҳаёт ҳеч қачон бир акс эттирилган (хусусан, Германияда нода бошланган катта ислоҳотлар ҳар
аввал кузатилмаган механизми жорий бўлиб хизмат қилди. тида вужудга келди. Қонунда давлат маромда тўхтаб қолган эмас, табиат “Давлат амалдорлари тўғрисида”- қачонгидан ҳам жадал ва қизғин бир
қилинди. хизматчилари ваколатлари, ҳуқуқлари, ўзгаряпти, башарият ўзгаряпти. Шунга ги қонун мавжуд. Қозоғистонда бир оз паллага кирмоқда. Янги Ўзбекистоннинг
Л.Сувонов: — Дарвоқе, фуқаролик бурчлари ва мажбурияти, давлат хизма- бошқача ёндашув бўлиб, “Давлат хиз- тараққиёт стратегиясида кўзда тутилган
Мана шу жараёнда давлат фуқаро- жамияти ҳар бир давлат хизматчиси ти билан боғлиқ чекловлар, давлат хиз- мати тўғрисида”ги қонун сиёсатчилар- мақсадларни амалга ошириш йўлида
лик хизмати тизимининг бирлиги ва бар- зиммасига катта масъулият ҳам юк- матида коррупция, манфаатлар тўқна- га ва мансабдор шахсларга нисбатан биринчи йилни ҳам катта ютуқлар би-
қарорлиги, қонунийлик, адолат, халққа шувининг олдини олиш чоралари ҳамда бир хил татбиқ этилади. Бироқ қонун- лан якунлаш палласида турибмиз. Бу
хизмат қилиш, давлат органлари ва лаяпти. Бунда, биринчидан, фуқаро- давлат хизматчиларининг ахлоқий хулқ- нинг ўзида барча давлат хизматчилари натижалар бизни янги марралар сари
мансабдор шахсларнинг жамият ва фу- лар билан муомала маданияти сўрала- атвори қоидалари белгиланган. сиёсий ва маъмурий давлат хизмат- чорлаб турибди. Ана шу йўлда бугун сиз
қаролар олдидаги жавобгарлиги, инсон ди. Иккинчидан, шу муаммоларни ҳал чиларига бўлиниши кўрсатилган. Шу билан фикрлашганимиз — давлат фу-
қилишда жонбозлик кўрсатиш, тезкор Давлат фуқаролик хизматчиси ким? мчбииалллааанрриҳбгаиаврогтлааа, акдилалхвуулқслаутисидясетияёрилсгииайбэгахари)ч.замнаотр-- қаролик хизматини такомиллашаётга-
қарорлар қабул қилиш масъулияти юк- У ўз фаолиятини давлат фуқаролик хиз- Фуқаролик ва сиёсий хизматчилар ни жуда муҳим ва ҳал қилувчи аҳамият
ланади. Учинчидан, давлат хизмат- мати лавозимларида амалга оширувчи билан боғлиқ масалаларни ягона қо- касб этади, албатта.
чиларининг ички маданияти, маъна- фуқаро. Қонунга кўра, у манфаатлар тўқ- нун доирасида ҳуқуқий тартибга солиш
вий-эстетик қиёфаси ҳам гўзал бўлиши нашувидан қочиш, холис бўлишга маж- Сизга бугунги мусоҳаба учун миннат-
талаб қилинади. бурдир. Ўз мансаб мавқеидан шахсий дорлик билдирамиз.

Агар буларнинг ҳар бирини жамлаб, Мусоҳабадош
ижтимоий масъулиятли давлат хизмат- “Янги Ўзбекистон” мухбири
чисининг яхлит бир қиёфасига таъриф
берадиган бўлсак, бундай саволлар Лутфулла СУВОНОВ

4 2022 йил 11 декабрь, 252-сон Жараён

ИСЛОҲОТЛАР АМАЛДА аҳолининг ўз маблағи ҳисобига харид бозорга олиб чиқаётганимиз, энг авва-
қилинган 12 минг 19 газ баллони ҳам бо- ло, ўз ҳамқишлоқларимизнинг эҳтиё-
— Қабулхонамизга жорий симга қарши синовдан ўтказилиб, ёрлиқ- жини қондириш, халқни рози қилишга
йилнинг 30 сентябрига лар ёпиштирилди ва рақамлаштирилди. қаратилган.
қадар жисмоний ва юридик Натижада 2021 йилнинг 1 июнь санаси-
шахслардан 1970 мурожаат дан бошлаб суюлтирилган газ баллонла- Иссиқхона хўжалигидан ҳар йиғим-те-
келиб тушган бўлиб, уларнинг ри ID карталар орқали тарқатилмоқда, — рим мавсумида 1 миллиард сўм миқдори-
31,6 фоизи ижобий ҳал дейди “Амударётумангаз” газ таъминоти да даромад олинаётганини ҳисобга олсак,
этилди ва 48,3 фоизи ҳуқуқий бўлими бошлиғи Нурбек Ҳалимбетов. хўжалик ишчиларини ижтимоий қўллаб-
маълумот бериш орқали ҳал қувватлаш, хўжаликни янада ривожланти-
қилинди. 0,8 фоиз мурожаат Аҳолини суюлтирилган газ билан таъ- риш имконияти ҳам катта эканлигини би-
эса назоратга олиниб, зарур минлаш сифатини янада яхшилаш мақ- лиш қийин эмас. Шунингдек, пешона тери
тушунтиришлар берилди. садида туманда 2014 йилда Амударё газ эвазига етиштирилган ҳосилни нест-нобуд
Битта мурожаат кўрмасдан тарқатиш пункти қурилиб, ишга туширил- қилмай сифатли сақлаш, бозорда ўз мав-
қолдирилди, 9 таси рад ган эди. қеини мустаҳкамлаш мақсадида сиғими
этилди. 800 тонналик замонавий музлаткич қурил-
— Филиал тасарруфидаги шохобча- гани айни муддао бўлди.
ларга узоқ бўлган энг чекка қишлоқлар,
хусусан, Тошқалъа, Юқори қишлоқ, Беш- Айни кунларда иссиқхонада кечки поми-
овул, Хизр эли маҳаллалари, Жумуртов дор ҳосили пишиб етилган. Ҳосилни турли
шаҳарчаси, Чойкўл, Бобур, Тўлқин, На- зараркунанда ҳашаротлардан асраб-авай-
зархон овуллари ҳамда Тор ёп, Қорамон, лаш, озиқлантириш, буташ, ораларини
Босув, Боғ, Арна бўйи маҳаллаларида чопиқ қилиб, шамоллатиш, ҳаво ҳарорати
яшовчи истеъмолчиларга суюлтирилган мўътадиллигини сақлаш чоралари кўрил-
моқда. Яна бир неча кундан сўнг помидор
ЯНГИЛАНИШЛАР СИЛСИЛАСИ Қозоғистонга экспорт қилинади.

Бошланиши 1-бетда платформаси орқали 773,7 гектар ер Тобора ривожланиб бораётган отола- лаётган эътибор ва соҳа мутахассислари газ баллонларини автомашиналар орқали “Оқ олтин Амударё” фермер хўжа-
майдони 2866 нафар фуқарога ажратилди. рингология соҳаси янгиликларидан хабар- учун берилаётган имтиёзлар туфайли етказиб бермоқдамиз, — дейди Нурбек лиги — тумандаги кўптармоқли корхо-
— Қабулхонамизга жорий йилнинг 30 Бунинг эвазига шу кунгача 7 минг 417 на- дор бўлиб бориш, ўз устида ишлаш, ўқиб, Ғ.Тожибоев хусусий клиникаси ҳузурида Ҳалимбетов. — Туманимиздаги 38 та мак- налардан бири. Хўжалик пахтачилик,
сентябрига қадар жисмоний ва юридик фар фуқаронинг бандлиги таъминланди. изланиш эса унинг энг севимли машғу- 2022 йилнинг август ойида клиник таш- табгача таълим ташкилотида ҳам суюлти- ғаллачилик, пиллачилик, паррандачилик
шахслардан 1970 мурожаат келиб туш- Улардан 2818 нафари доимий ишга жой- лоти. Ғайратжон мижозларига намунали хис-лаборатория хизматини ҳам ишга ту- рилган газ баллонларидан фойдаланила- каби йўналишлар бўйича ҳар йили юқо-
ган бўлиб, уларнинг 31,6 фоизи ижобий лашган бўлса, 1105 нафари ҳақ тўланади- хизмат кўрсатиш, айниқса, ёш болалар ширди. Эндиликда Амударё тумани аҳо- ди. Мазкур ташкилотларда суюлтирилган ри натижаларга эришиб келмоқда. Шу
ҳал этилди ва 48,3 фоизи ҳуқуқий маълу- ган жамоат ишларига жалб қилинди. 3494 ўртасида кўп учрайдиган қулоқ, томоқ, лиси қулоқ, томоқ, бурун касалликларини газга бўлган эҳтиёж юқорилиги учун таъ- билан бирга, фермер хўжалиги Вазирлар
мот бериш орқали ҳал қилинди. 0,8 фоиз нафар фуқаро эса ўзини ўзи банд қилган бурун касалликларини эрта аниқлаш ва эндоскопик усулда аниқлаш мақсадида минотда узвийликни таъминлашга алоҳи- Маҳкамасининг 2022 йил 18 январдаги
мурожаат эса назоратга олиниб, зарур шахслар сифатида рўйхатдан ўтди. олдини олиш мақсадида 2022 йилнинг ап- Нукус ва Урганч шаҳарларига қатнамай- да эътибор қаратиляпти. “Иссиқхона хўжаликлари фаолиятини
тушунтиришлар берилди. Битта муро- рель ойида “Аму мед комплекс” хусусий диган бўлди. Чунки ушбу клиникада бе- самарали ташкил этиш бўйича қўшимча
жаат кўрмасдан қолдирилди, 9 таси рад “Аму мед комплекс” халқ клиникасини ташкил этди ва замонавий морлар учун барча шароитлар мавжуд. Иссиқхоналар — даромад чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарори иж-
этилди. Қолганини эса кўриб чиқиш жа- хизматида отоларингология хизматини йўлга қўйди. Айни пайтда клиникада 5 нафар малака- манбаи росини таъминлаш, қишлоқ жойларида
раёни давом этмоқда, — дейди Амударё ли ходим доимий иш билан таъминланган иссиқхона хўжаликлари фаолиятини йўл-
тумани Халқ қабулхонаси мудири Эркин Ғайратжон Тожибоев ёшлигидан ши- Мамлакатимиз тиббиёт соҳасида ху- ва мижозлар учун зарур шарт-шароитлар Йил давомида қишлоқ хўжалиги маҳ- га қўйиш орқали қишлоқ аҳолисининг иш-
Ражабов. — Шуни алоҳида таъкидлаш фокорлик касбига қизиқди. Ўғлининг орзу- сусий секторни ривожлантиришга қарати- яратилган. сулотлари етиштириб, аҳолининг озиқ-ов- сиз қатламини қўллаб-қувватлаш билан
керакки, ҳар бир мурожаат атрофлича ларини қўллаб-қувватлаган ота-онаси уни қатга бўлган эҳтиёжини таъминлашнинг бирга, сархил сабзавот маҳсулотлари
ўрганилиб, ўз вақтида жавоб бериляпти. яхши ниятлар билан Тошкентга ўқишга Газ таъминотида узилиш энг самарали усулларидан бири иссиқхо- етиштиришни кўпайтиришга ўз ҳиссаси-
Бундан ташқари, тумандаги давлат ор- юборди. бўлмайди на хўжаликларини ташкил этишдир. Аму- ни қўшиш мақсадида помидор ва бодринг
ганлари ва ташкилотлар томонидан му- дарё туманида ҳам бу йўналиш сўнгги етиштиришга ихтисослашган иссиқхона
рожаатларни кўриб чиқиш муддатларига Синовлардан муваффақиятли ўтган Ғай- Айни пайтда Амударё туманида 12 йилларда сифат жиҳатидан янги босқичга хўжалигини ташкил этди.
амал қилиниши ҳам назоратга олинган. ратжон Тошкент тиббиёт академияси тала- минг 46 хонадон суюлтирилган газ бал- кўтарилди. Бугун туманда иссиқхона хў-
баси бўлди. Таҳсил олиш жараёнида нафа- лонларидан фойдаланади. Президенти- жалигини сердаромад соҳага айлантирган — Фермер ва деҳқон хўжаликларини
Давлатимиз раҳбарининг 2021 йил қат замонавий, балки халқ табобатига оид мизнинг 2020 йил 5 октябрдаги “Рақамли деҳқонлар талайгина. қўллаб-қувватлаш фондининг 1 миллиард
3 декабрдаги “Маҳаллаларда тадбир- манбалар асосида ҳам ўз билимини бойит- Ўзбекистон — 2030” стратегиясини тас- сўмлик имтиёзли кредити ва ўз маблағи-
корликни ривожлантириш, аҳоли банд- ди. Ўзи танлаган йўналиш — отоларинголо- диқлаш ва уни самарали амалга ошириш “Манғит Инвест плюс” масъулияти миз ҳисобидан 0,50 гектар майдонда ис-
лигини таъминлаш ва камбағалликни гия соҳасини янада пухта ўрганиш мақса- чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармони чекланган жамияти раҳбари Жалғасбой сиқхона хўжалиги фаолиятини йўлга қў-
қисқартириш масалалари бўйича ҳоким дида 2011-2014 йиллар давомида Тошкент ижросини таъминлаш мақсадида ҳудуд- Баймуратов 2018 йилда Тошёп овули йиб, 5 нафар ҳамқишлоғимиз бандлигини
ёрдамчилари фаолиятини ташкил этиш тиббиёт академиясининг магистратура бў- ларда суюлтирилган газни тарқатишда ҳудудида 1 гектар майдонда имтиёзли таъминладик, — дейди фермер хўжалиги
чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорига лимида таҳсил олиб, юқори малакали ото- “E-gaz Billing” дастури жорий қилинган. Бу кредит асосида сабзавотчиликка ихти- раҳбари Анвар Холимбетов. — Хўжали-
асосан, Халқ қабулхонаси томонидан ту- ларинголог-магистр дипломини олди. бажарилаётган ишларнинг шаффофлиги- сослаштирилган иссиқхона қурди. Қури- гимизнинг 0,25 гектарига бодринг, 0,25
мандаги ҳоким ёрдамчилари фаолияти ни таъминлаш имконини бермоқда. лиш ишлари якунлангач, ўша йилнинг илк гектарига помидор кўчатлари экилган. Эр-
ўрганилиб, натижалари халқ депутатла- Иш фаолиятини Амударё туман тиб- баҳорида эртаки помидор кўчатини ўтқаз- таки ҳосилдан яхшигина даромад олдик.
ри туман кенгаши сессияларида муҳока- биёт бирлашмаси кўп тармоқли марказий — Ушбу вазиятдан келиб чиқиб, та- ди. Оила аъзоларидан ташқари 10 нафар Бугунги кунда кечки сабзавотларни ҳам ўз
ма қилиб борилмоқда. поликлиникасида отоларинголог-шифо- биий газ етиб бормайдиган барча хона- кишини ишга олди. Ўша йилиёқ ҳосил вақтида экиб, агротехник тадбирларни си-
кор сифатида бошлаган Ғайратжон То- донларга ID карталари тарқатилди. “Аму- ҳам, даромад ҳам яхши бўлди. Баҳорда фатли амалга оширмоқдамиз.
— Ўрганиш шуни кўрсатмоқдаки, ҳо- жибоев қисқа фурсатда нафақат ҳамкасб- дарётумангаз” газ таъминоти филиали помидор ҳосилини йиғиштириб олишгач,
ким ёрдамчилари томонидан жорий йил ларининг, балки халқнинг ҳам ишонч ва томонидан суюлтирилган газдан фойда- ўрнига кечки помидор уруғларини қада- Қиш фасли бўлишига қарамай, иссиқ-
бошида тумандаги 36 минг 65 хонадон- эътиборини қозонди. ланувчи хонадонлар учун 27 минг 982 газ ди. Эртаки помидор май ойидаёқ бозор хонада пишиқчилик палласи бошланган.
нинг барчаси хатловдан ўтказилган ҳам- баллони ижарага берилган. Шунингдек, растасига олиб чиқилган бўлса, кечки по- Тартиб билан ипларга тортилган бодринг
да тоифаларга ажратилган, — дейди мидор ноябрь-декабрь ойларида пишиб- ва помидор пайкалларида ҳосил мўл. Иш-
Эркин Ражабов. — Натижада 8 минг 579 етилиб, харидоргир маҳсулотга айланди. чилар пайкалларни бегона ўт босмаслиги,
нафар меҳнатга лаёқатли ишсиз бор- Жалғасбой Баймуратов раҳбарлигида зараркунанда ҳашаротлар, айниқса, чир-
лиги аниқланган. Уларнинг бандлигини иссиқхона хўжалиги фаолиятини юри- кай тушмаслиги учун ниҳолларга турли
таъминлаш ва аҳолининг даромад ман- тишнинг ҳадисини олган ишчилар ўша гербицидлар, озиқлантирувчи витамин-
баини шакллантириш мақсадида ҳоким 2018 йилнинг ўзидаёқ бу йўналиш мўл- лар билан ишлов бериб, пишиб, етилаёт-
ёрдамчилари кўмаги билан 3090 нафар кўл даромад манбаи эканлигини ўз меҳ- ган ҳосилни йиғиб-териб олишга тараддуд
фуқарога имтиёзли кредит олиш учун натлари, фидойиликлари билан амалда кўрмоқда.
тавсияномалар берилиб, шу кунгача намоён этди.
2700 нафарга яқин фуқаронинг лойиҳа- — Жорий йил иссиқхона хўжалигимиз-
лари банк кредити билан молиялашти- Мана, тўрт йилдирки “Манғит Инвест дан илк ҳосилни йиғиб оламиз, — дей-
рилган. Аҳолининг томорқада бандли- плюс” МЧЖ иссиқхона хўжалигида йил ди Анвар Холимбетов. — Режаларимиз
гини таъминлаш мақсадида 266 нафар давомида помидор етиштирилиб, аҳоли ҳақида олдиндан бирон нарса дейишга
фуқарога жами 885,4 миллион сўм суб- дастурхонига тортиқ қилинмоқда. ҳали эрта, ниятларимиз эзгу, даромади-
сидия маблағлари ажратилган. 4 та коо- миз яхши бўлса, катта сиғимли музлаткич
перация ташкил қилиниб, уларнинг иш — Маҳсулотларимизнинг 60 фоизи- қуришни ўйлаб қўйганмиз. Қолаверса, ис-
бошлаши учун 144 нафар фуқарога жами ни экспортга чиқарамиз. Йилига эртаки сиқхонамизни кенгайтириш ҳам режамиз-
432,1 миллион сўм маблағ ажратил- помидор ҳосилидан 80 тонна, кечки по- да бор. Мақсадимиз халқимизга экологик
ган. Шу билан бирга, тумандаги умумий мидор ҳосилидан яна шунча, жами 160 тоза, сархил сабзавот маҳсулотларини
майдони 901,2 гектар бўлган қишлоқ хў- тонна сархил маҳсулот етиштиришни етказиб бериш.
жалиги ерлари захирага олиниб, бугун- йўлга қўйганмиз, — дейди Жалғасбой
ги кунда “E-AUKSION” электрон савдо Баймуратов. — Бизда 100 фоиз ҳосил- Жорий 2022 йилда ўз фаолиятини бош-
ни экспортга йўналтириш имконияти лаган мазкур иссиқхона хўжалиги ишчила-
бор. Лекин 40 фоиз маҳсулотни ички рининг ҳам шижоатлари баланд. Ташқари-
да қиш нафаси уфуриб турган бир пайтда
ям-яшил пайкалларда пишиб етилаётган
ҳосилни йиғиштириб олишга тараддуд кў-
рилмоқда.

Минажатдин ҚУТЛИМУРАТОВ,
“Янги Ўзбекистон” мухбири

ТАҲЛИЛ ВА ТАҚҚОС Фақат бугина эмас. Кластер ташаббуси
билан Россия ва Жанубий Корея техно-
ШОЛИЧИЛИК КЛАСТЕРИ логияси асосида шолини қайта ишлаш
кичик заводи, уруғ тозалаш ва саралаш
²осилдорлик ошиб, сифат яхшиланди ускуналари ишга туширилди. Бундан таш-
қари, 1,5 гектар ерда интенсив боғ яратил-
Андижон вилояти Пахтаобод туманидаги “Акрамжон Ихтиёр” — Соҳага илмий ёндашиш орқали гек- ди, 50 тонна сиғимга эга музлаткич қуриб
кўп тармоқли фермер хўжалиги негизида шоличилик кластери тарлар ҳосилдорлигини ошириш, янги нав битказилди. “Соҳил” маҳалла фуқаролар
ташкил этилганига уч йил бўлди. Ўтган вақт давомида тупроқ- ва технологияларни яратишда кластер йиғини ҳудудида савдо дўкони, маҳалла
иқлим шароитига мос навларни танлаш, маҳсулот етиштириш, хўжалиги билан узвий ҳамкорлик қилиб гузари қурилди, йигирмадан ортиқ янги
қайта ишлаш, соҳага илғор технологияларни жалб этиш орқали келяпмиз, — дейди Андижон қишлоқ хў- иш ўрни яратилди.
манфаатдорликни таъминлашга бўлган эътибор ошди. Натижада жалиги ва агротехнологиялари институти
ҳосил миқдори кўпайди, маҳсулот сифати яхшиланди. ўқитувчиси Абдукарим Абдуллаев. — Айни Айни пайтда Андижон вилоятида шо-
кунда ғалладан бўшаган майдонларда кў- личилик йўналишида 12 кластер фаолият
Дастлабки йилларда мавжуд майдон- иқлим шароитимизга мослиги, кам сув чат усулида шоли етиштириш борасида иш сармоя экин майдонлари мелиоратив ҳо- Мавсум олдидан янги навларнинг ўзига кўрсатиб келмоқда. Улар ихтиёрида 11
лардан 55 центнердан ҳосил олинган бўл- истеъмоли ва юқори ҳосилдорлиги билан олиб боряпмиз. Такрорий экин сифатида латини яхшилаш, сифатли уруғ ва бошқа хос хусусияти ҳақида мутахассислар би- минг 827 гектар экин майдони бор. Жо-
са, бу мавсумда 80 центнердан ошди. ажралиб туради. Жорий мавсумда бу нав- экилган шоли гектаридан 70 центнергача зарур анжомлар сотиб олиш билан боғлиқ лан маслаҳатлашиб иш олиб борамиз. рий мавсумда шоличиликка ихтисослаш-
Жорий йилда шоличиликка ихтисослашти- ларнинг ҳар гектаридан 110-120 центнер- ҳосил беради. Бу миқдор ғалла ҳосили би- ишларга сарфланади. Ўз вақтида амалга Экин майдонларини тайёрлаш, парва- тирилган кластерлар томонидан 52 минг
рилган 39 фермер хўжалиги билан тузилган га етказиб ҳосил олинди. Бундан ташқари, лан қўшиб ҳисобланганда гектарлар йил- оширилган агротехник чора-тадбирлар ришлаш билан боғлиқ ишларда ҳам улар тоннадан ортиқ шоли етиштирилди.
шартномага мувофиқ, 171,1 гектар ерда “Садаф”, “Искандар”, “Тарона”, “Тантана”, лик ҳосилдорлиги 140-150 центнерга ета- экинлар ҳосилдорлигини ошириш, сифа- яқиндан кўмак беради. Жорий мавсумда 5
серҳосил шоли навлари етиштирилди. Янги “Мустақиллик”, “Хитой-370” сингари сер- ди. Бугун одамларнинг ерга, ишга бўлган тини яхшилашда қўл келаётгани билан гектар ерда шолининг “Искандар” навини — Бу борада ҳали ишга солинмаган
тизимнинг жорий этилиши, харажатлар миқ- ҳосил навларни етиштириш борасида из- муносабати ўзгарди. Ҳар ким меҳнатига аҳамиятли. парваришлаб, гектаридан 80 центнердан имкониятларимиз кўп, — дейди Анди-
дорини тежаш орқали кўп ва сифатли маҳ- ланишлар олиб боряпмиз. яраша даромад кўрмоқда. ҳосил олдик. Бу аввалги йилларга таққос- жон вилояти шоличилик уюшмаси раиси
сулот олиш имконияти яратилди. — Илгарилари ҳамма ўз билганича иш лаганда 30 фоиз кўп. Дастлабки ҳисоб- Хуршидбек Шаҳобиддинов. — Айниқса,
Шоли уч хил усулда экилади. Биринчи- Шу кунга қадар аксарият шоликорлар олиб борарди. Навларни саралаш, кўпай- китобларимизга кўра, соф даромадимиз бизнинг вилоят шароитида мавжуд экин
— Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил си — сувга сочиш орқали, иккинчиси — кў- фақат маҳаллий навларни экиш ва қайта тириш, касалликларга қарши курашиш салмоғи 150 миллион сўмдан ошади. Бу майдонларидан самарали фойдаланиш
12 декабрдаги “Шоличиликни барқарор чат усули ва учинчиси — қуруқ ерга эгат ишлаш билан кифояланган. Натижада ҳо- борасида яхлит тизим йўқ эди, — дейди ишчи-хизматчилар манфаатдорлигини муҳим. Шу мақсадда Избоскан тумани-
ривожлантиришга доир қўшимча чора- усулида. Дунё тажрибасида бугун кенг силдорлик миқдори камайиб, таннархи кў- “Шаҳобиддин Тожибой” фермер хўжалиги ошириш, янги техникалар сотиб олиш ва да иссиқхонада шоли кўчати етишти-
тадбирлар тўғрисида”ги қарори ижроси қўлланилаётган усул кўчатлаб экиш ҳис- тарилиб кетган, манфаатдорлик ҳам шунга раҳбари Камолиддин Тожибоев. — Шоли- қўшимча тармоқлар фаолиятини йўлга риб, очиқ майдонларга экиш борасида
доирасида хўжалигимиз фаолиятида ай- сасига тўғри келади. Шоли етиштириш- яраша бўлган. Чунки янги навларни олиб чиликда кластер тизимининг йўлга қўйил- қўйиш имкониятини беради. тажриба олиб боряпмиз. Бу усул мав-
тишга арзигулик лойиҳалар амалга оши- нинг бу жиҳати ўзига хос афзалликларга келиш, илмий асосда ҳосил етиштириш, гани бу борада янги имкониятлар яратди. жуд экин майдонлари ҳосилдорлигини
рилмоқда, — дейди кластер иш юритувчи- эга. Аввало, уруғ эллик фоизга, минерал замонавий техника ва технологиялардан ошириш, бир йилда икки марта шоли
си Ихтиёржон Холмирзаев. — Айни кунда ўғит ва сув миқдори 30-40 фоизга тежа- фойдаланиш, янги ташаббусларни қўл- етиштиришда қўл келади. Қолаверса,
20 дан зиёд ички ва хорижий навларни лади. Саралаб экилган кўчатлар тез ри- лаб-қувватлаш билан боғлиқ шароитлар шоличиликда замонавий уруғ, сеялка
маҳаллийлаштириш борасида изланиш- вожланиб, ҳосилдорлик миқдори ошади, йўқ эди. Кластер фаолияти бу борада янги ва кўчатлаб экиш техникалари сотиб
лар олиб боряпмиз. Республика шоличи- эрта пишади, маҳсулот таннархи камаяди. имкониятлар эшикларини очди. Эндилик- олганларга харид қилинган ускуна ва
лик илмий-тадқиқот институти ва Андижон Кластер ташаббуси билан Жанубий Корея- да кластер ва фермер ўртасида тузилган жиҳозлар қийматининг 20 фоизигача
қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялари дан замонавий кўчат экиш техникаси олиб шартномага мувофиқ, ҳосил етиштириш давлат бюджетидан қоплаб берилиши
институти олимлари билан ҳамкорликда келинди. Замонавий технология бир кунда билан боғлиқ бўлган сарф-харажатлар- соҳа ривожида қўл келмоқда.
“Вьетнам-2”, “Вьетнам-3” шоли навини ма- 8 гектар майдонга кўчат қадайди. Бундан нинг 60 фоизи бўнак сифатида олдиндан
ҳаллийлаштиришга эришдик. Бу навлар ташқари, сув ва меҳнат сарфи тежалади. тўлаб берилади. Бу маҳсулот етиштирув- Бир сўз билан айтганда, шоличилик
чилар учун катта имконият. Яъни берилган кластерларининг самарали фаолияти
аҳолининг гуруч маҳсулотларига бўлган
талабини қондириш, бозорларда нарх-на-
вонинг барқарор бўлиши ва дастурхонлар
тўкинлигига хизмат қилмоқда.

Расулжон КАМОЛОВ,
“Янги Ўзбекистон” мухбири

Жамият 52022 йил 11 декабрь, 252-сон

НИГОҲ

ТАФАККУР И¯ЛИМИНИ
ªЗГАРТИРАЁТГАН ВО¯ЕЛИКЛАР

ОНГДА РЎЙ БЕРАЁТГАН УЙҒОНИШ ТУРМУШИМИЗНИ
ЯХШИЛАШГА ХИЗМАТ ҚИЛАЁТГАНИ ҲАҚИДА

ИБРАТЛИ ТАШАББУСЛАР Холмуҳаммад КАРИМИЙ, инсон боласи ихтиро қилган дастурлар во-
Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси аъзоси ситасида барча юмушларни бажаришни
ЗАМОН ТªЛ¯ИНЛАРИДА СУЗУВЧИ ёшларнинг кўпи билиб, кенг фойдаланишга
МАЪРИФАТ КЕМАЛАРИ Мамлакатимиз истиқлолга эришган дастлабки йиллар... Аксарият одамлар ўтгани қувонарли ҳол.
пахта даласини ҳаёт деб билади. Ўзинг учун ўзинг курашишинг, яшашинг
“Китоб совға қил ва маънавият улаш” керак деган масалада тажриба, тушунча оқсаган. Мустақил яшаш Ана энди бошқа бир масала ҳам жамоат-
лойиҳаси ёруғ келажакка хизмат қилади кўникмаларини эгаллаш эса осон эмас. Қора меҳнат орқали тирикчилик чилик орасида киши билмас даражада ри-
ўтказган одамлар дуч келган ишга ёпишди: мардикорлик, ҳаммоллик, олиб- вожланиш, дунё халқлари каби эркин яшаш
сотарлик каби юмушлар билан ҳаёт кечиришни ўзлаштирди. Аммо бу ечим йўли сари юз очди. Бу нақд пулнинг “пластик
эмаслиги йиллар ўтган сайин кишилар онгида равшанлаша бошлади. карта” шакли эди. Бу ҳол халқимизга мутлақо
бегона бўлган тушунча, тасаввур эди. Очиғи,
Дониёр ЎРОЛОВ, 83 миллион сўмлик ваучер Иккинчи томондан, мана шунақа ҳаёт ум- ҳамон янгиликларга кўникма ҳосил қилмаё- бир умр далада юрган одам учун пулнинг
Республика болалар кутубхонаси монига худосизлар мафкурасидан мутлақо тир. Чунки шартномани расман бирор идо- нақд эмаслиги ҳам аввалига бир оз қўрқув
директори Яқинда Халқ таълими вазирлиги ишчи гуруҳи ва холи тушунчага эга бўлган ёшларнинг ке- рага топшириб хотиржам бўлганмиз. Лекин келтириб чиқарди. Ахир у нақд пул олиб ҳаёт
Республика болалар кутубхонаси мутасаддилари- либ қўшилиши ижобий ҳодиса эди. Албатта, бугунги тараққиёт бу жараёнда ҳам замона- кечирган-да. Ҳаёти ҳам уй ва дала ўртасида
Инсоннинг маънавий улғайишида нинг Наманган вилоятига сафари давомида “Китоб- ёшларнинг бундай ҳаётга рози бўлмаслиги, вий услубни талаб қилмоқда. кечган. Ўн йиллар давомида ўз қишлоғидан
китоб муҳим аҳамият касб этар экан, лар карвони” тадбири ташкил этилди. Тадбир дои- уларнинг иш ва имкон илинжида дунё бўй- чиқмай яшаган одамларнинг сон-саноғи йўқ
фарзандларимиз қалбида унга нисбатан расида вилоятдаги 710 та умумтаълим мактабига лаб тарқалиб кетишига олиб келди. Ушбу Ҳаётимизга қўл телефони кириб келиши эди. Бошқа республикалар бўйлаб сафарга
меҳр-муҳаббатни янада кучайтириш, жами 83 миллион сўмлик 21 минг дона бадиий ада- ҳаракатларнинг ўзига яраша яхши-ёмон то- ақл бовар қилмас ҳодиса. Аслини олганда, чиққанлар ҳам табиат ўзгаришини ёки тил
мутолаага иштиёқни ошириш эртамизнинг биёт туҳфа қилинди. 83 миллион сўмлик ваучерни монлари кўплаб муҳокамаларга сабаб бўл- бу жараённи давр маҳсули сифатида қабул ва урф, миллат бошқалигини кўрган, холос.
ёруғ бўлишига хизмат қилади. Шу мақсадда топширган вазир ўринбосари Ваҳобжон Ражапов ди. Аммо аста-секин илм ўрганаётган ёшлар қилсак, ҳолатга муносабатимиз мўътадилла- Ҳаёт бир хил, нарх-наво, товарлар, хизмат
2019 йил март ойида Президентимиз хайрли ушбу маънавий бойлик эртанги кунимиз эгалари- тафаккурида янгича турмуш тарзи шаклла- шади. Кимлардир қўл телефонининг оммала- кўрсатиш худди ўз маҳалласидаги каби. Ил-
ташаббусни илгари суриб, Бош вазирдан нинг камолоти ва тафаккури юксалишига хизмат нарди. Ваҳоланки, бу жараён жамиятда бўй шишидаги салбий ҳолатларни санаб чиқади. ғор фикрли дейилган ўша одамлар онги нақд
тортиб, ҳар бир раҳбарни ўзи таълим олган қилишини таъкидлади. кўрсатмаган, улар билган, кўрган ҳаётнинг Тўғри, бу нарса ёшларнинг дунёқарашини пулдан бошқасини қабул қилолмасди.
мактаб кутубхонасига китоб совға қилишга янги имкониятларини ҳали бошқаларга синг- ўзгартириб юборди. Асосан, салбий таъсир-
даъват этган эди. Ана шу ибратли ташаббус, Барча ҳаракатлар китобга диришга қодир эмасди. лари жамиятда яққол кўзга ташланиб қолди. Бугунги авлод дунёни кўриб келмоқда,
мана тўрт йилдирки, юртимиз бўйлаб яхши муҳаббатни ошириш учун Аммо бошқа жараёнларга солиштирадиган хусусан, мамлакатимизда ҳам “OLX.uz”,
анъанага айланди. Нафақат раҳбарлар, балки Чунки бир ишни қойиллатиб қўймаган ёки бўлсак, оддий ёки ҳаётнинг нормал бир бў- “Korzink.go”, “eSavdo.uz”, “Paymart” каби бир
олимлар, санъат ва маданият намояндалари, Республика болалар кутубхонаси “Ижодкор жамиятда ўз исботини топмаган жараёнга лаги сифатида қабул қилсак бўлаверади. Не- талай “онлайн” магазинлар ҳаётимизга кириб
шоир ва ёзувчилар ҳам ўзлари ўқиган болалар” тўгарагидаги ёшларнинг ижодий ишла- ҳали оммани ишонтириш қийин кечарди. гаки ҳаётда узоқ йиллик турғунлик ҳам паро- келиши одамларнинг дунёқарашини ўзгарти-
мактабда бўлиб, китоб совға қилмоқда. рини “Ўзбекистон” радиосида эфирга узатишни Лекин нима бўлганда ҳам бу саф кенгайиб, кандаликни келтириб чиқаришини ўз кўзимиз риб юбормоқда. Энди одамлар ўтирган жойи-
йўлга қўйди. Шу кунгача “Ўзбекистон” радиоси- тобора эркин тафаккурли ёшларнинг таъ- билан кўрдик. Бир сўз билан айтганда, зид- да хоҳлаган нарсасига буюртма бериб сотиб
Ёшларни китобхонликка даъват этиш раҳбар- нинг “Яхши кайфият” ва “Болалар учун” эшитти- сири ортиб борди. Улар, биринчи навбатда, диятлар тадбирсизликдан келиб чиқадиган олиши мумкин. Нафақат сотиб олиши, ҳатто
ларнинг ўз мактабига китоб совға қилиши би- ришларида тўгарак аъзоларининг 300 дан зиёд жисмоний меҳнат эмас, ақлий меҳнат орқа- ҳолат. Ҳаёт таклиф қилган ҳар бир нарсага ўзининг маҳсулоти ёки нарсасини эълон бе-
лан чекланиб қолмаётганини таъкидлаш лозим. шеъри ўқиб эшиттирилди. “Ижодкор болалар” ли ростмана умр кечиришни, фарзандла- тадбир билан ёндашиш оқиллар иши. риб, уйида ўтирган ҳолда сотишни ҳам йўлга
Бугунги кунда Президентимизнинг 2019 йил 30 тўгарагининг 51 нафар истеъдодли ўқувчиси ви- рининг истиқболини ҳам шу йўлда кўрарди. қўйди.
сентябрдаги “Халқ таълими тизимидаги лоятлардаги ижод мактабларига қабул қилинди. Ўз навбатида, ақлий меҳнат техникалашган Худди шу каби қўл телефонига интернет
мактабдан ташқари таълим сама- Ушбу тўгарак аъзолари иштирокида 138 та шеър- замонда фақат технологик ривожланиш во- алоқаси мослаштирилганидан кейин у ҳақда Мисол учун, “Payme”ни олайлик, бу ти-
радорлигини тубдан ошириш чо- хонлик кечаси ўтказилди. Республика болалар ситасида эканлиги кундек равшан. Аммо бу жиддий бош қотиришга тўғри келди. Мамла- зим орқали коммунал тўловларни амалга
ра-тадбирлари тўғрисида”ги кутубхонаси болалар ижодини қўллаб-қувват- ҳолнинг “тафаккури қотиб қолган” омма учун катимиз ҳаётидаги ўн йилликларни муқояса ошириш мумкин. Тўлов қоғозини кўтариб,
қарори ижроси доирасида лаш мақсадида уларнинг 4412 та ижодий ишини таъсири анча суст кечар, жараёнда янги қилсангиз, ҳаммаси ўз ўрнига тушиб кетади. идорама-идора узоқ навбатларда туриб, ке-
Халқ таълими вазирлиги ижтимоий тармоқларда ёритди. Бугунги кунда авлоднинг иш тажрибалари тезда оммала- Кимлардир телефондан алоқа воситаси ва йин Халқ банкини излаш сарсонгарчиликла-
ва Республика болалар шиб кетавермасди. Гўё ташқи томондан бир суратга тушиш учун фойдаланаётган ёки ри унутилди. Қўлингиздаги телефон орқали
кутубхонаси томонидан мактабларда, турли ўқув масканларида, туртки керак эди. ўйин ўйнаётган бўлса, бордир. Ёшларнинг пластик картангиз (ҳамён)дан сонияларда
қатор ишлар амалга оши- шунингдек, аҳоли гавжум жойларда ахлоқини бузишга катта ҳисса қўшаётгани- барчасини бажариш мумкин. Осиё халқ-
рилмоқда. Хусусан, ўқув китоб ярмаркалари ўтказилмоқ- Халқимизнинг маънавий ютуқларидан ни ҳам инкор қилиб бўлмайди. Аммо унинг ларида қон-қариндошлик ришталари жуда
даргоҳлари кутубхонала- да. Бундан ташқари, “Йилнинг муҳими — ҳужжатга бўлган муносабатнинг дунё халқлари фойдаланаётган жиҳатла- мустаҳкам. Шундай бўлса-да, ўзаро олди-
рини китоб ва уларнинг энг яхши китоби”, “Энг яхши шаклланиши бўлди. “Паспорт стол” эшикла- рини ҳам ҳисобга олайлик. Аслида, кекса берди, бир-бирига ёрдам кўрсатиш ҳам шу
электрон шакли билан китобхон оила”, “Йилнинг рида кечаю кундуз одамларнинг тирбандли- авлоднинг кўзига балодек кўринаётган қўл тизим орқали кўз очиб юмгунча ҳал бўл-
бойитишга алоҳида эъти- энг яхши болалар китоби”, гини йиллар бўйи кузатиш мумкин эди. Ана телефони ривожланган дунё халқлари каби моқда. “Paycent” тизими орқали хориждаги
бор қаратиляпти. “Йилнинг энг яхши аудио- шу босқичлар жараёнида халқнинг онгида бугун бизнинг ёш кадрларимиз меҳнат қуро- яқинлар билан ҳам худди шундай олди-бер-
китоби”, “Йилнинг энг қандайдир бир янгиланиш пайдо бўла бош- лига айланиб бораётгани сир эмас. Айниқ- ди қилиш йўлига ўтилди. Бу тизим нафақат
Янги платформа яхши электрон китоби” лади. Бу жараённи бутун оммани қамраб ол- са, сўнгги йилларда бу нарса оммалашиб яқинларнинг олди-бердиси, балки саёҳатчи-
самарали назоратни каби танловлар ўтказиш, ган ҳодиса сифатида қабул қилсак бўлади. кетди. Энди у эрмак эмас, ҳақиқий дўстга лар, хизмат сафаридагилар, бизнесменлар
“Китобхонлик фестивали” айланиб, одамларнинг оғирини енгил қил- ва бошқа юмушларни бажарувчилар ҳам
таъминлайди каби байрамларни таш- Яна бир жиҳат омманинг ҳуқуқий билим- моқда. кенг фойдаланишга ўтди. Оила бошлиғи ои-
кил этиш орқали ёшлар- сизликка маҳкум этилганидир. Мустабид ту- ласи таъминотини узоқдан туриб ҳал қиляп-
Айни пайтда халқ таълими тизи- нинг китобга муҳаббатини зум ҳужжатдан йироқ одамлар ўртасида қўр- Масалан, шу қўл телефонининг ичида ти. Телефонда сўзлашув эса ҳол-аҳволни
мида 10 099 та кутубхона мавжуд бўлиб, оширишга ҳаракат қилин- қувни ушлаб туришга интилган. Бир парча дунё билан боғланиб, иш фаолиятини олиб билишга хизмат қилиши керак.
шундан 1 таси Республика болалар кутубхона- моқда. муҳрли қоғозни кўрсатиб, шу нарса сенинг бориш мумкин бўлган дастурлар жойлашга-
си, 13 таси вилоят болалар кутубхонаси ҳамда тақдирингни ўзгартириб юборади ёки... деса ни, ҳисоб-китоб ишлари, ижодий фаолият Ҳаётнинг қон томири бўлган молиявий му-
10 085 таси мактаб кутубхоналаридир. Мактаб ку- Қашшоқликнинг бир ишониб қоладиган даражага етган эдикки, ёки масофадан туриб илм олиш, қўйингки, носабатда ҳам бугунги кунда ҳаммасида банк
тубхоналарига қарийб 5,5 миллион ўқувчи аъзо. учи ўқимасликка бориб бу қоғоз нима, деган савол бериш журъати тизими назорати ўрнатилаётгани янада қуво-
ўлдирилган эди. Кўр-кўрона ишонч ва қўрқув нарли. Энди шаҳар ва туманларда мавжуд
Кутубхоналарда жами 16 миллионга яқин китоб тақалади одамларнинг онгу шуурига мустаҳкам ўрна- ҳар бир банкнинг одамларга қулайлик яра-
фонди мавжуд. Уларнинг фондини янада бойитиш шиб қолиб, шу тахлит яшаш одат тусига кир- тиб, “банкомат”лар ўрнатгани ҳақида айтиб
мақсадида ҳар йили ўқувчиларга синфдан ташқа- Китоб ўқишнинг фойдали жиҳатлари ҳақида ганди. Одамлар қоғозларга ўралган ҳаётда ўтсам... Ҳар бир бекат, маиший хизмат кўрса-
ри мутолаа учун бадиий адабиётлар харид қили- улуғларнинг ҳикматлари кўп. Инглиз файласуфи ўзидан-да чўчиб яшарди. Шунинг учун ўзини тиш маркази олдидаги бундай беминнат хиз-
нади. Бекон китобга бундай таъриф берган: “Китоблар пинҳон тутиш ҳолатлари кўп кузатилган. Би- мат кўрсатиш объектлари туфайли кишилар-
замон тўлқинларида сузувчи ва ўзининг қимматба- рон шикоят пайдо бўлганда ҳам ёзма шакл- нинг онгида жуда катта ўсиш юз берди.
Халқ таълими вазирлиги томонидан китобхон- ҳо юкини авлодлардан-авлодларга авайлаб элтув- да беришдан одамлар чўчирди. Шу сабаб
ликни тарғиб қилишда замонавий ахборот-ком- чи тафаккур кемаларидир”. Француз ёзувчиси ва уларнинг айримларигина ҳужжат билан боғ- Энг муҳими, бугун ривожланган дунёнинг
муникация технологиялари имкониятларидан файласуфи Дидро эса китоб мутолаасининг инсон лиқ ишларда қатнашарди, холос. мезони бўлган молиявий операциялар шу те-
ҳам самарали фойдаланишга катта эътибор қа- ҳаётида тутган ўрни ҳақида “Одамлар ўқишдан лефонлар воситасида бажарилиши кишилар-
ратилмоқда. тўхташлари билан фикрлашдан ҳам тўхтайдилар”, Аксарият одамларнинг давлат идорала- га қулайлик туғдирмоқда. Мана шу жиҳатлар
деган эди. рига қоғоз кўтариб боришга журъати етма- билан биз истар-истамас ҳолатда ҳам дунё
2020 йилда Халқ таълими вазирлиги томони- ган. Ҳатто банкдан кредит олиш учун ҳам бозорига аралашиб кетяпмиз. Айниқса, дунё
дан Тошкент шаҳридаги 5 та умумтаълим мактаби Статистик маълумотларга кўра, умуман китоб минг бир истиҳола ичида қоларди. Лекин бозорининг ядроси бўлган банк тизимининг
кутубхонасида “Рақамли кутубхона” платформаси ўқимайдиган инсонларнинг 43 фоизи қашшоқлик- ҳаёт мажбуриятидан бу ишларга ҳам арала- фаоллиги бизнинг юртимизга ҳам ўз таъси-
ташкил этилди. Зеро, мактаб кутубхоналари фао- да яшайди. Китоб ўқиш ва қашшоқлик ҳақида бир шишга мажбур бўлишди. Дастлаб бу жараён рини ўтказди. Дастлаб банк соҳасидаги му-
лиятини рақамлаштириш Халқ таълими вазирли- ибратли ҳаётий ҳикоя бор: ўртасида юлғичлар пайдо бўлиб, ўн йиллар тахассислар бу нарсадан чўчиб тургани бор
ги олдида турган муҳим лойиҳалардан биридир. давомида кўплаб бузғунчиликларни пайдо гап. Аммо босқичма-босқич ҳаётий мажбу-
Лойиҳанинг биринчи босқичида пойтахтимизнинг “Турли миллатга мансуб икки қўшнининг тенгқур қилди. Саводсиз (айниқса, молиявий ишлар- рият тақозоси билан ўргана бошладик.
электрон кутубхона тизимига ўтказиладиган 5 та ўспирин ўғиллари бор экан. Бир куни биринчи қўш- да), ҳужжатнинг қандай кучга эгалигини анг-
туманидаги умумтаълим мактаблари кутубхонала- ни ўғлига бир доллар берибди. Ўғли бозорга бо- лаб етмаган одамлар онгсизлигидан фойда- Қарабсизки, бизни чўчитган ҳолат, аслида,
ри зарур жиҳозлар билан таъминланди. риб, бир долларга қатиқ сотиб олибди. Уйга келиб, ланиб, қанчадан-қанча қаллобликлар юзага биз ўйлаганчалик мураккаб эмас экан. Ҳатто
айрон қилибди. Айронни сотиб, ўн доллар пул то- чиққани ҳеч кимга сир эмас. Лекин одамлар банк тизимининг фаоллашуви бутун жамияти-
2022 йилга келиб платформа пойтахтнинг 41 та пибди. Пулнинг беш долларини отасига берибди. бора-бора ҳаётнинг аччиқ сабоқларидан миздаги ўзаро ишончга (идора билан одамлар
умумтаълим мактаби кутубхонасида синовдан ўт- Ота-бола хурсанд бўлибди. дарс олди. Айниқса, янги авлод вакиллари орасида), бизнес муносабатларга енгил шаба-
казилди. Ҳозирги вақтда юртимиздаги бошқа мак- ҳар бир оилада ақли тўлишгани сайин бу да олиб киргандек. Дунё ҳамжамияти билан
табларда ҳам “Рақамли кутубхона” платформаси- Иккинчи қўшни ҳам ўша куни ўғлига бир доллар нарсалар ўз-ўзидан барҳам топди. тенгма-тенг муносабатга киришишимиз учун
ни жорий этиш давом этмоқда. берган экан. Ўспирин пулни олиб, унга чўнтагидаги кенг йўл очилмоқда. Қотиб қолган қоғозбозлик
пулни ҳам қўшиб, китоб дўконига чопибди. Физи- Ҳамон ўз қарашларидан воз кечолмаган кайфияти, ўз қўли билан нақд пулни санаб
Бу платформанинг қулайлиги шундаки, кутубхо- кага оид битта китоб олмоқчи бўлиб юрган экан. ёки қолоқ тушунчали одамлар томонидан олиш каби бош оғриқлар ўрнига ишончли бир-
на фондидаги барча китоблар тўғрисидаги маълу- Лекин пули етмагани учун дўкончи билан қолгани- янгиликларни қабул қилиш қийин кечаётган гина “код” рақами билан қанча миқдор бўли-
мотлар сақланиб, улар устидан самарали назорат ни пул топганида олиб келиб беришга келишибди. бўлса ҳам атрофдагиларнинг ҳаётга бошқа- шидан қатъи назар, пул ўтказиш операцияла-
ташкил этилади. Ушбу тизим нафақат ўқувчилар, Уйга бориб, китобни астойдил ўқий бошлабди. ча муносабати туфайли уларда ҳам қандай- ри банк ходимларининг ҳам кўп ғалвалардан
балки ўқитувчилар учун ҳам қатор қулайликлар дир ўзгаришлар содир бўла бошлади. Ариза қутилишига сабаб бўляпти.
яратади. Хусусан, кутубхона фондидаги ўн минг- Орадан ўн йил ўтибди. Биринчи қўшнининг бо- ёзиб, шартнома қилиб идорама-идора кўта-
лаб китоб орасидан керакли адабиётларни калит ласи ҳалигача бозорда айрон сотар ва тирикчили- риб юришлар эскича услуб экани ҳаммага Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, одамлар
сўз орқали топиш ва мавжуд китоблар мониторин- ги ўтаётганидан хурсанд экан. Иккинчи қўшнининг маълум. Аммо онг-шуурида қоғозга ишонч онгида бир уйғониш рўй бермоқда. Бу катта
гини юритиш имконияти мавжуд. боласи эса АҚШнинг “Силикон” водийсида ойига ва қўрқув кайфияти сақланиб қолганлар ижобий ҳодиса. Агар онг-шууримиздаги уй-
ўн минг доллар маош оларкан”. ғонишлар янада жадаллашса, халқимиздан
Бундан ташқари, барча ҳудудий болалар кутуб- кўплаб Бухорий, Беруний, Ибн Сино, Хораз-
хоналари ҳам “Рақамли кутубхона” платформаси- *** мий, Навоий каби мутафаккирлар чиқишига
га уланган бўлиб, улар томонидан платформага Кўплаб юртдошларимиз ўзлари таҳсил олган ишонч кучайиши турган гап. Улуғ ва шонли
мунтазам равишда электрон ресурслар киритиб мактабга совға қилаётган китоблар, асосан, ўғил- тарихга эга халқимиз дунёга яна ўша улуғ-
борилмоқда. Ҳозирги кунга қадар унга жойланган қизлар маънавиятини юксалтирувчи адабиётлар- ворлиги, илғор тафаккур зиёсини намоён эта
адабиётлар сони 238 990 мингтани ташкил эта- дан, яъни қизиқарли эртак, шунингдек, ўзбек ва олади.
ди. Шунингдек, 2022 йилда Республика болалар жаҳон адабиёти намуналаридан иборатлиги қу-
кутубхонаси томонидан ўзбек ва жаҳон адабиё- вонарли ҳол. Чунки инсон қалбини тарбиялашда,
тининг 200 номдаги юксак намуналарининг аудио- унда Ватанга, халққа муҳаббат уйғотишда, имон-
китоб вариантлари яратилиб, кутубхонанинг www. ли, иродали, виждонли бўлиб тарбия топишида
kitob.uz сайтига жойлаб борилмоқда. бадиий адабиётнинг роли беқиёс.
“Китоб совға қил ва маънавият улаш” шиори
остида ўтказилаётган бу каби ташаббуслар кела-
жакда Учинчи Ренессансни ёшлар билан бирга қу-
ришга, янги дунёқарашга эга авлод шаклланишига
муносиб хизмат қилади.

6 2022 йил 11 декабрь, 252-сон Маънавият

МИЛЛАТ ФИДОЙИЛАРИ

ИЛМ БАЙРО¢ИНИ
БАЛАНД ТУТГАН ОЛИМ

МА²МУДХªЖА ёхуд Ғайбуллоҳ ас-Саломнинг ўзбек
БЕ²БУДИЙ таржимашунослиги ривожидаги ўрни
²А¯И¯АТИ
Одилжон САФАРОВ, Жўраев, Ғулом Хўжаев, Султонму- биринчи иш эканлигини таъкидлаб,
Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат род Олимов, Адҳамжон Эргашев, шундай ёзади, “Ушбу асарнинг кў-
ўзбек тили ва адабиёти университети доценти, Салоҳиддин Ҳайитов, Хонимқул То- лами жуда кенг, унда минг йиллик
филология фанлари номзоди жиев, Ўктамали Нурматов, Баҳодир таржима тарихининг қисқача очер-
Эрматов, Зебо Салимова, Ҳамдам ки берилган. Шу даврга оид лоақал
Башарият бисотидаги мўъжизалардан бири тил, бошқаси Исмоилов, Салим Жабборов, Зоҳид- тавсифий биография тузишнинг ўзи
ёзув бўлса, яна бири таржимадир. Усиз асрлар давомидаги жон Содиқов, Муҳаббат Бақоева ка- бутун бир илмий ходимлар коллек-
маданиятлараро мулоқотни ҳам, ижтимоий ва халқаро билар шулар жумласидан. тивининг мунтазам ишлашини талаб
тараққиётни ҳам тасаввур қилиб бўлмайди. Шу боис, таржимага қилган бўлар эди”.
оид масалалар доим ҳаммани қизиқтириб келган. XX асрда “Олмон таржимашунослигида ҳер-
эса илмий, бадиий таржима ишларининг назарий ва амалий меневтик таржима ва скопос (мақсад) Бундай саъй-ҳаракатлар ўзбек
асосларини яратишга жиддий эътибор қаратила бошланган. назарияси масалалари” мавзусидаги таржимашунослигининг нисбатан
номзодлик ишим ҳимоясидан сўнг қисқа вақт ичида нафақат шакллани-
Бу маънавий хазинани қанча кўп ўргансак, бугунги кунда ҳам Республикамизда бу мавзу тарихи Муаллифларнинг ёзишича, “Тар- мен ҳам улар сафига қўшилганман. шига, балки халқаро миқёсда эъти-
бизни ташвишга солаётган кўп саволларга жавоб топамиз. Бу бебаҳо филология фанлари доктори, про- жима муҳаббат фарзандидир. Наф- Шу иш бўйича 1995-1996 йилларда роф этилишига ҳам олиб келган. Ма-
бойликни қанча фаол тарғиб этсак, халқимиз, айниқса, ёшларимиз фессор, Ўзбекистонда хизмат кўрсат- рат билан таржима қилиб бўлмайди. ДААД (Немис Академик алмашув салан, рус адабиётшуноси, адиби ва
бугунги тинч ва эркин ҳаётнинг қадрини англаб етади. ган фан арбоби, Халқаро Бобур му- Бобур қалами остидан чиққан Навоий хизмати)нинг йиллик стипендиати си- таржимони В. Россельс бу ҳолни чех
кофоти соҳиби Ғайбуллоҳ ас-Салом тасвирини истаган бошқа тилда қай- фатида Берлиндаги Эркин (Freie) ва олими Иржи Левийнинг “Искусство
Шавкат МИРЗИЁЕВ, фаолияти билан чамбарчас боғлиқ. та тиклаш учун бу табаррук зотга ўзга Ҳумболдт университетларида мала- перевода” китобига ёзган сўзбошиси-
Ўзбекистон Республикаси Президенти шундай бир ҳазрати инсон — Бобур ка ошириш имкониятига эга бўлдим. да шундай ифодалайди: “Москва ва
Ўзбек тили Давлат тили мақомига Мирзо мавқеидан туриб қарамоқ, Ленинграднинг дастлабки маданий
эришган илк дамлардан бошлаб, ил- унинг кўзлари билан қарай билмоқ Устознинг таржима илмида амал- метрополияларидан ташқари, Киев,
гаригидек Ғайбулла Саломов эмас, керак. Акс ҳолда, меҳр ёлқини ўрнига га оширган ишларининг моҳияти ва Тбилиси, Тошкент каби шаҳарларда
ўзбекона тарзда Ғайбуллоҳ ас-Салом аҳамиятидан хабардор бўлиш ҳам- назарий марказлар пайдо бўлгани-
ма учун бирдек фойдалидир. Чунки ни, масалан, 1966 йилнинг баҳорида
Туркистон жадидлари меросини ўрганиш Равшановнинг вафотидан кейин яқинда нашр Олимнинг “Таржима таржима ишларига дахлдорлик ҳисси Москвада бўлиб ўтган бадиий таржи-
шўролар тузуми даврида тақиқланган эди. ХХ этилган “Беҳбудий ҳақиқати” китоби, аниқ архив назариясига кириш” китоби ҳаммада ва ҳамма замонларда бўл- ма бўйича барча симпозиумларнинг
аср 80-йиллари охирларида бу соҳага қўл ури- далилларига асосланган фикр-мулоҳазалари 2016 йилда Тошкент давлат ган. Таржимавий тафаккур эса ҳеч энг мазмунлисида кузатиш мумкин
ла бошланган. Юртимиз мустақиллигидан сўнг муайян маънода ойдинлик киритди. Ушбу китоб- шарқшунослик институти қачон ҳаммада бир хил бўлмаган. Бу эди”.
жадид маърифатпарварлари, хусусан, уларнинг нинг дастлабки саҳифаларида Абдурауф Фит- таржимашунослик кафедраси ҳол XX аср таржимашунослари тар-
етакчиси Маҳмудхўжа Беҳбудий (1875-1919) ратнинг “Беҳбудий сағанасини изладим” шеъри мудири Х.Ҳамидов ташаббуси жима масалаларини турлича тушу- Албатта, ўшанда Ғайбуллоҳ ас-Са-
ҳаёти, фаолияти ва меросини ўрганишга қизи- берилгани диққатга сазовор. билан лотин ёзувида қайта ниб ва талқин қилиб келганликлари- ломнинг асосий мақсади Ўзбекистон
қиш янада кучайди. Буюк аллома мероси ҳақида нашр этилди. да яққол намоён бўлади. олий ўқув муассасаларида таржима
кўплаб китоблар ёзилди ва беҳбудийшунослик- Асар муқаддима ўрнида берилган “Мавзуга илмини фан сифатида ўқитишни йўл-
ка асос солинди. қайтиб”, “Улуғ ният, чўнг зиддият”, “Беҳбудий- деб аталишни маъқул билган олим- совуқ лоқайдлик, эътироф ўрнига Албатта, бундай талқинлардан га қўйиш бўлган. 1969 йилнинг кузида
нинг танилиши ва довруғи”, “Таранг тортилган нинг илмий-ижодий фаолияти ўзбек эътироз, тасдиқ ўрнига инкор туйғуси қай бири илмий асосларга эга ёки собиқ ТошДУнинг журналистика фа-
Давлатимиз раҳбари ташаббуси билан 2020 ришталар”, “Беҳбудий, Бухоро ва советлар”, таржимашунослигини шакллантириш ҳосил қилиш, ўзни ва ўзгани алдаб эга эмаслигини фарқлай олиш керак. культетида тегишли кафедра очили-
йилда халқимиз тарихининг мураккаб даврида “Сафар ва хатар”, “Қопқон. Ўлжа. Фараз”, “Қар- ва унинг халқаро миқёсдаги нуфузи- қўйиш ҳам мумкин”. Маълумки, ҳар қандай халқ бисоти- ши билан унинг шу мақсади амалга
маърифат машъалини баланд кўтариб чиққан шини қийратган уч довул”, “Беҳбудийнинг сўнгги ни оширишга қаратилган. даги адабиётлар икки бебаҳо фонд- ошган. Ёш олим дастлаб шу кафедра
улуғ аллома ва жамоат арбоби Маҳмудхўжа кунлари”, “Беҳбудийнинг сўнгги манзили” бобла- Таржимашунос олимнинг кўплаб дан иборат, бири ўша халқ вакиллари мудири вазифасини бажарувчи, бир
Беҳбудийнинг 145 йиллик таваллуди кенг ни- ри ва хотимадан иборат. Устознинг саъй-ҳаракати билан мақола ва таржималарга ёзган тақ- яратган адабиётлар бўлса, иккинчиси йилдан кейин эса унинг мудири лаво-
шонланиб, қамровдор маънавий-маърифий 1961 йилдан Тошкентда “Таржима ризлари ҳам унинг ўз соҳасининг таржима адабиётларидир. зимида фаолият юритган.
тадбирлар, илмий анжуманлар, давра суҳбат- Ушбу фаслларда муаллифнинг кейинги 15 санъати” мақолалар тўплами чоп эти- устаси, ҳақиқий фидойиси бўлгани-
лари ўтказилди ва анчагина асарлари нашр йил давомидаги самарали изланишлари, XIX ладиган бўлди, 1969 йилнинг кузида дан далолат беради. Ҳар ҳолда зук- Агар адабиёт сўзи одатдагидай Янги фан бўйича ўқув дастурла-
этилди. Президентимиз фармонига кўра, етук аср охири — ХХ аср бошларида Туркистондаги ЎзМУ (собиқ ТошДУ) журналистика ко ўқувчи бу ишлар замирида қанча тор маънода (бадиий адабиёт) эмас, ри, ўқув қўлланма ва дарсликлар
аллома “Буюк хизматлари учун” ордени билан ижтимоий, маданий ҳаёт, жадидчилик ҳаракати, факультетида “Таржима назарияси билим ва тажриба, қанча меҳнату ма- кенг маънода (турли соҳаларга оид тайёрлаш ҳам олимнинг зиммасига
тақдирланди, у ҳақида фильм яратилди. хусусан, Беҳбудийнинг ҳаёти ва фаолияти, ўли- ва таҳрир-нашриёт ишлари” кафед- шаққат, изланиш, қанча фидойилик адабиётлар маъносида) тушунила- тушган. 1978 йилда у “Таржима на-
ми мавзулари аниқ далиллар асосида муфас- раси очилди. ётганини илғаб олиши қийин эмас. диган бўлса, таржима нақадар муҳим зариясига кириш”, 1983 йилда “Тар-
Мустабид даврдаги мураккаб воқеа-ҳодиса- сал ёритилган. ижтимоий ва халқаро аҳамият касб жима назарияси асослари” номли
лар, бир-бирига қарама-қарши сузаётган кема- Албатта, Ўзбекистонда таржима Домланинг ўттиз йилдан зиёд этишини англаш қийин эмас. китобларини чоп эттиради. Бу орада
лар орасида қолган қайиқ, табиийки, ҳалокатга Китобда таъкидланганидек, Маҳмудхўжа илмини ўқитишни яхши йўлга қўйиш даврни ўз ичига оладиган педагогик Москвада “Литературные традиции
учрар эди. Туркистон жадидлари етакчиси Маҳ- Беҳбудий ҳақиқатига етиш ниҳоятда машаққат- шу фан соҳасига оид дарсликлар, фаолияти дастлаб ТошДУнинг жур- Изланишлар далолат беришича, и проблемы художественного пере-
мудхўжа Беҳбудий ҳам ана шундай уммонда ли, бардавом иш бўлиб, вақт ўтган сари йўлдаги ўқув қўлланмалари, монографиялар налистика факультетида бошланиб, кўп асрлик таржима ишлари тиллар, вода. Сравнительно — стилистичес-
маҳв этилди. Улуғ сиймонинг хорижга сафари жумбоқлар, чигалликлар ўз ечимини топиб бо- чоп этилишини тақозо қилган. Ана шу кейинчалик шу университет роман- ёзувлар, луғатлар, адабиётлар та- кий и типологический анализ” мавзу-
амалга ошмай, сирли ўлими содир бўлган, тўғ- ради. Тошкент, Самарқанд ва бошқа йирик ша- эҳтиёжга кўра, Ғайбуллоҳ ас-Салом ўз герман филологияси (ҳозирги хори- раққиётига, шунингдек, муайян халқ сидаги докторлик диссертациясини
рироғи, большевиклар амирликни бу мудҳиш ҳарлардаги архив ҳужжатларида ушбу асардаги соҳаси бўйича монографиялар, ўқув жий филология) факультетида давом вакилларининг тафаккури тараққиё- ҳимоя қилади.
жиноятга ундаганди. Алломанинг қатл этилиши фикр-мулоҳазаларни тасдиқлайдиган, тўлдира- қўлланмалари ва дарсликлар чоп эт- этган. Бу орада Ўзбекистондаги фи- тига катта таъсир қилиб келган.
ҳақида 1919 йил 25 мартдан то 2010 йилгача диган, янгидан-янги фикрларни очадиган далил- тирган. “Русчадан ўзбекчага бадиий лологик олий ўқув муассасаларида Ғайбуллоҳ ас-Саломнинг дарслик-
турли тахмин ва фаразлар мавжуд эди. лар мавжудлиги, уларни қунт ва чидам билан таржиманинг баъзи масалалари хусу- таржима илми фан сифатида ўқити- Ғайбуллоҳ ас-Салом таъбири лари ҳақида унинг ўзи адабиётшунос
теран ўрганиш масалага тўла-тўкис ечим топиш сида”, “Мақол, матал ва идиомаларни ладиган кафедралар ташкил этилган. билан ифодалайдиган бўлсак, “Тар- олим, профессор Сайди Умиров би-
Беҳбудийшунос олимлар асарларида ва имконини беради. таржима қилиш масаласига доир”, ЎзДЖТУда алоҳида таржимонлик фа- жима орқали халқлар бир-бирлари лан 1999 йили “Мулоқот” журналида-
миллий қомусимизда алломанинг сўнгги кунла- “Тил ва таржима”, “Таржима ташвиш- культети фаолият юритадиган бўлган. билан муомала қилган, олимлар бир- ги суҳбатида шундай деган:
ри ҳақида бир хил, яъни қуйидагича мулоҳаза Китоб Беҳбудийнинг Қаршидаги кунларига лари” каби қўлланмалар устознинг бу- бирлари билан фикрлашган, адиблар
юритилади: “1919 йилнинг эрта баҳорида Маҳ- анча ойдинлик киритиб, бу ҳақдаги олдинги та- гунги авлодга қолдирган ноёб мероси- Шундай қилиб, ТошДУ таржи- бир-бирлари билан мулоқотда бўл- “Шу хилдаги “Кириш” ва “Асослар”
мудхўжа Беҳбудий хорижга чиқиб кетаётганида саввурларни анча ўзгартирди. Унда ёзилиши- дир, десак адашмаган бўламиз. машунос олимлар тайёрланадиган ган. Ҳамма замонларда — хоҳ ада- беш мамлакатда чоп этилган: Герма-
Инқилобий фавқулодда комиссия аъзолари кў- ча, Беҳбудий Тахтақорача довонида ушланган, марказга айланган. Ғайбуллоҳ ас- бий, хоҳ илмий, хоҳ сиёсий китоблар ния, Франция, Польша, Россия, Ўз-
магида Бухоро амирлиги одамлари томонидан хабар Қарши беги Тоғайбек томонидан Амир Олим сифатида эса “Ваҳийдан Саломнинг илмий раҳбарлиги ва таржимаси бўлсин — халқ, у яратган бекистон. Менинг қаламимга мансуб
қўлга олинади, ҳамроҳлари Муҳаммадқул ва Олимхонга етказилган. У Шаҳрисабздан Қар- келур бир садо”, “Жаҳонгашта Бобур- илмий маслаҳатчилигида кўплаб ёки яратаётган маданият, фан, ада- мазкур жиддий нашрларнинг мароқ
Мардонқул билан биргаликда зиндонга ташла- шига келтирилиб, шаҳардаги Кўҳна Чорсу кўча- нома”, “Эзгуликка чоғлан, одамзод”, тадқиқотчи ва олимлар таржима на- биёт ва санъат бундан фақат наф билан ўқилиши сири шундаки, улар-
нади ва қатл қилинади. Бу воқеа Самарқандда сидаги 21-уйда бир ярим йил тутқунликда сақ- “Эй умри азиз”, “Ҳалоллик бозорда зарияси, қиёсий адабиётшунослик, кўрган”. да жуда ноёб маълумотларни териб-
бир йилдан кейин маълум бўлади”. ланган. Беҳбудий 1919 йил мартда эмас, балки сотилмайди” каби китобларни нашр қиёсий тилшунослик, адабий алоқа- тергилаб, саралаб, хиллаб берган-
1920 йил сентябрда қатл этилиб, у ва ҳамроҳ- эттирди. ларга оид мавзулар бўйича номзод- 1961 йили домланинг “Рус ти- ман”.
Бошқа бир манбада келтирилишича, 1919 ларининг жасади Эшони Шаҳид қабристонига лик ва ҳатто докторлик диссертация- лидан ўзбекчага мақол, матал ва
йил ёзида Қарши зиндонида тўрт бегуноҳ ин- дафн этилган. Муаллиф мустақиллик даври- ларини ҳимоя қилган. Нажмиддин идиомаларни таржима қилиш маса- Олимнинг “Таржима назариясига
сон — Маҳмудхўжа Беҳбудий, шериклари Мар- да ёзилган ушбу китобларида ҳам Комилов, Комилжон Жўраев, Неъ- ласига доир” номли монографияси кириш” китоби 2016 йилда Тошкент
донқул Шомаҳмуд ўғли, Маҳмудхўжа Ўринбой Беҳбудийнинг ёш шогирди Абдулҳамид Чўл- тилшунослик, адабиётшунослик, матилла Отажонов, Ҳамидулла Ка- чоп этилган. Кейинчалик у “Бадиий давлат шарқшунослик институти тар-
ўғли, шунингдек, Қарши шаҳрилик Аҳмад қатл пон устозига бағишлаб марсия ёзган: таржима ва таржимашунослик ма- роматов, Сайдамин Аъзамов, Зуҳ- таржиманинг лексика-фразеология жимашунослик кафедраси мудири
қилинган. салаларини шу даражада сингдириб риддин Исомиддинов, Муҳаммад масалалари” мавзусидаги номзодлик Х.Ҳамидов ташаббуси билан лотин
Шунинг учун юлдуз каби ярқираб, юборганки, бу ҳол унинг ўз соҳасига Али, Абдусалом Умаров, Раъно диссертациясини ҳимоя қилади. ёзувида қайта нашр этилди.
Беҳбудийнинг сўнгги кунлари ҳақидаги тари- Элда қолган исминг билан тураман. меҳри ва садоқати бошқача бўлгани- Файзуллаева, Самад Азимов, Тилак
хий ҳақиқатга қашқадарёлик таниқли адабиёт- Шул исмни эслаб, чизган йўлингдан дан, ҳаёт фалсафасини таржимавий 1965 йили Жуманиёз Шарипов Ғайбуллоҳ ас-Саломнинг “Тил ва
шунос ва тарихчи олим Ўзбекистонда хизмат Йироқ кетмай, қимирламай юраман. тафаккур нуқтаи назаридан ҳам аниқ “Ўзбекистонда таржима тарихидан” таржима” китоби ҳам шу икки дарс-
кўрсатган ёшлар мураббийси, профессор Поён Алломанинг қабри мазкур қабристондаги ва равшан ифодалай олиш даража- мавзусида тайёрлаган 482 бетлик ликдан сира қолишмайди.
Равшанов анча ойдинлик киритди. Эшони Шаҳид мақбараси ва Абдулатиф ан-На- сига эришганидан далолат беради. монографияга муҳаррирлик қилади
сафий марқаби ёнида жойлашганди. 1926-1936 ва унга ўзининг ўн бетлик мазмунли Ўзбекистонда 1961-1985 йиллар-
Олим кўп йиллар давомида Туркистон жа- йилларда зиёратгоҳга айланган эди. 1937 йил Илм-маърифат аҳли таржимага муқаддимасини илова қилади. да “Таржима санъати” мақолалар
дидчилик ҳаракати дарғаси Маҳмудхўжа Беҳбу- баҳорида Беҳбудий қабри устидаги айвон ва де- оид ишларга ҳар доим бевосита ёки тўплами чоп этилиб тургани ҳам
дийнинг ҳаёти ва фаолияти, ҳаётининг охирги ворлар бузилган ва аллома қабри ҳам унутил- билвосита дахлдор бўлиб келган. Ҳо- Унда Ғайбулла Саломов мазкур Ғайбуллоҳ ас-Саломнинг саъй-ҳара-
кунлари билан тинимсиз шуғулланди. Унинг наз- ган. Мазкур фикрларни П.Равшанов қаршилик зир ҳам, бундан кейин ҳам шундай асар, асосан, араб, форс ва рус катлари билан бевосита боғлиқ. Шу
дида, ўзбек халқи маданияти ва маърифатини қариялардан суриштириб, қатор аниқликлар ки- бўлиб қолиши табиий. тилларидан ўзбек тилига таржима тўпламнинг 3-6-китобларини шакл-
ривожлантириш, мустақиллик руҳини тарғиб қи- ритганки, бу рисолада ҳам батафсил баён этил- қилиш тарихига оид республика- лантиришда домлага шогирди Тилак
лиш учун Маҳмудхўжа Беҳбудий миллатга ҳаво ган. Ғайбуллоҳ ас-Салом шогирди миздагина эмас, собиқ иттифоқдаги Жўра яқиндан ёрдам берган. Устоз-
билан сув каби зарур эди. Китобда Беҳбудий ҳазратларининг мураккаб Н.Отажон билан ҳамкорликда тай- шогирд ўртасидаги қизғин ижодий
ва зиддиятли ҳаёти, фаолияти, хусусан, унинг ёрлаб чоп эттирган “Жаҳонгашта жараёнга — муҳокама ва мунозара-
Поён домла Беҳбудий меросига қизиқиб, ўлими билан боғлиқ тафсилотлар ва аллома Бобурнома” китобида қайд этилган ларга кўп марта гувоҳ бўлган Ўзбе-
2006-2011 йилларда Қашқадарё вилояти ва сифатидаги ўрни ҳақидаги янги ва аниқ далил- қуйидаги мулоҳаза эътиборга лойиқ: кистон халқ шоири Муҳаммад Юсуф
туманлари архивларида тинимсиз ишлади. Ху- ларга асосланган фикр-мулоҳазалар мухтасар ўзининг Тилак Жўра ҳақидаги фикри-
сусан, вилоят давлат архивидаги 172-фондни ва ҳаққоний баён этилганини жадидчиликда, қо- “Бадиий адабиётда шундай нодир ни шеърга солиб, қуйидагича ифода-
топиб, яқиндан танишди ва қатор мақолалар лаверса, беҳбудийшуносликда муҳим янгилик, обидалар борки, уларни қайта яра- лагани эътиборга лойиқ:
ёзди. Унинг “Ўзбекистон адабиёти ва санъати” деб баҳолаш мумкин. тишда фақат матн доирасида ўра- У хўп дейди, демас:
газетасида чоп этилган “Беҳбудийнинг сўнгги Вақт югурик, бамисоли азим дарё каби шитоб лашиб қолиб бўлмайди. Олайлик,
кунлари”, “Беҳбудийнинг сўнгги манзили” мақо- билан жўшиб оқаверади. Уни асло орқага қайта- Бобурнинг кимлигини билмай туриб, “Менга ҳам керак”,
лалари ўз вақтида зиёлилар ўртасида кучли акс- риб бўлмайди. Бир асрлик Беҳбудий ҳазратлари “Бобурнома”ни таржима қилиб бўла- Ишонмасанг, бориб ўзидан сўра.
садо берган эди. ҳақиқати жумбоқлари ҳам тобора ёрқинлашаве- дими? Бундай ҳолларда ўгирилаёт- Жонингни прокатга бер десанг, Тилак
ради. ган муайян асарнинг адабий, илмий, Икки қўллаб тутар: марҳамат, жўра.
Президентимизнинг 2020 йилги Олий Маж- ижтимоий-сиёсий, тарихий, инсоний Мен уни туғилмай туриб билардим,
лисга Мурожаатномасида Маҳмудхўжа Беҳбу- Очил БЎРИЕВ, муҳитдан ташқари, ҳатто табиий, жўғ- Мурғак чоғ жаннатда юзин кўрганман.
дий таваллудининг 145 йиллиги ва унинг ме- Қарши давлат университети рофий иқлимни ҳам билишга тўғри Тегирмончиликни орзу қилардим,
росини чуқур ўрганиш, халқимиз, айниқса, ёш келади”. Унга ҳавас қилиб шоир бўлганман.
авлодга етказиш даъвати устозга янада куч ба- профессори,
ғишлаб, маърифатпарвар аллома ҳақида жид- Фидойи олим Ғайбуллоҳ ас-Са-
дий тадқиқнома яратишга бел боғлади. Гулора РАВШАНОВА, ломни тарбиялаган шогирдлари,
тарих фанлари бўйича фалсафа бетакрор асарлари ва Ўзбекистонда
Юқорида таъкидланганидек, 2010 йилгача яратган ўзига хос таржима мактаби
Маҳмудхўжа Беҳбудийнинг сўнгги кунлари ҳақи- доктори (PhD) туфайли ҳар бир ўзбек зиёлиси фахр
да кўплаб тахминлар мавжуд эдики, бунга Поён ва ғурур билан эсга олади.

“Янги Ўзбекистон” ва “Правда Востока” Бош муҳаррир: Таҳририятга келган қўлёзмалар тақриз қилинмайди ва Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Навбатчи муҳаррир: Абдурауф Қоржовов
газеталари таҳририяти” ДУК Салим ДОНИЁРОВ муаллифга қайтарилмайди. Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги Мусаҳҳиҳ: Насиба Абдуллаева
Дизайнер: Хуршид Абдуллаев
МУАССИС: Газетанинг етказиб берилиши учун обунани расмийлаштирган томонидан 2020 йил 13 январда 1047-рақам билан рўйхатга олинган.
Ўзбекистон Республикаси ташкилот жавобгар. Нашр индекси — 236. Буюртма Г-1264. Манзилимиз:
80849 нусхада босилди. 100029, Тошкент шаҳри,
Вазирлар Маҳкамаси Газета таҳририят компьютер марказида саҳифаланди. Матбуотчилар кўчаси, 32-уй
Газетанинг полиграфик жиҳатдан сифатли чоп этилишига Ҳажми — 3 табоқ. Офсет усулида босилган. Қоғоз бичими А2.
Баҳоси келишилган нархда. ЎзА якуни — 21:50 Топширилди — 22:15
“ШАРҚ” НМАК масъул.
Босмахона телефони: (71) 233-11-07 “ШАРҚ” нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси
босмахонасида чоп этилди.
Девонхона: (0-371) 233-70-98 Котибият: (0-371) 233-56-60 Эълонлар: (0-371) 233-57-15 E-mail: [email protected]
Босмахона манзили: Тошкент шаҳри, Буюк Турон кўчаси, 41-уй.