The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

№ 201 (457), 2021 йил 9 октябрь, шанба кунги Янги Ўзбекистон нашри

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by media.yuz.uz, 2021-10-11 00:44:26

Янги Ўзбекистон 09.10.2021

№ 201 (457), 2021 йил 9 октябрь, шанба кунги Янги Ўзбекистон нашри

Keywords: 2021 йил 9 октябрь,09.10.2021,шанба,Янги Ўзбекистон

2020 йил 25 январдан чиқа бошлаган

Ижтимоий-сиёсий газета № 201 (457), 2021 йил 9 октябрь, шанба

ИСЛО²ОТЛАР НАТИЖАСИ ²АР БИР ИНСОН,
²АР БИР ОИЛА ВА МА²АЛЛА ²АЁТИДА
Я¯¯ОЛ СЕЗИЛИШИ КЕРАК

Президент Шавкат Мирзиёев жойлардаги бунёдкорлик ишлари, йирик лойиҳалар билан танишиш, Газетамизнинг бугунги сонида сайловолди
халқ билан мулоқот қилиш мақсадида 8 октябрь куни Сурхондарё вилоятида бўлди.
ташвиқоти доирасида

Давлатимиз раҳбари ўз сафарини Президент ушбу муассаса ўрнида Ахборот технологиялари, матема- келиб, маҳсулотларга бозор топиши- “Адолат” социал-демократик партиясидан
буюк аллома Ҳаким ат-Термизий мақ- 1 минг 500 ўринли замонавий мактаб тика, кимё-биология фанларига их- миз керак. Бу ҳам қўшимча даромад,
барасини зиёрат қилишдан бошлади. барпо этиш мақсадга мувофиқлигини тисослашган 19 та мактаб ташкил янги иш ўринлари бўлади, — деди Ўзбекистон Республикаси Президентлигига номзод
таъкидлади. этилади. Президент.
Аллоҳ таолодан юртимизга тинч- Баҳром Абдуҳалимовнинг сайловолди
лик ва фаровонлик тилаб дуо қилин- — Мамлакатимиз бугун ўз олдига Президент Термиз шаҳридаги Гу- Сайдулла ота бугунги кунда ўғли
ди. қўяётган мақсадларни амалга оши- листон маҳалласида бўлди. тадбиркор, келини шифокор бўлиб ташвиқоти бўйича мақола
радиганлар — кадрлар. Муаллим- ишлаётгани, неваралари яхши таъ-
Шавкат Мирзиёев Термиз шаҳри- нинг обрўйини кўтариб, таълимни Сўнгги йилларда бу ерда янги уй- лим олаётгани, турмушига шукр қи- чоп этилмоқда.
да сурхондарёлик сайловчилар би- тўғри йўлга қўймас эканмиз, натижа лар, савдо ва маиший хизмат шохоб- лишини айтди.
лан учрашув ўтказди. бўлмайди. Шунинг учун келгуси беш чалари, болалар ўйингоҳлари барпо Мазкур мақола Ўзбекистон Республикаси
йилда мактабларни таъмирлаш ва қилинди. Ҳовлиларда яшовчилар — Шукроналик — энг эзгу қадрият,
Шундан сўнг Президентимиз Тер- реконструкция қилиш бўйича янги ердан унумли фойдаланиб, деҳқон- — деди Шавкат Мирзиёев. — Ҳозир Президентлигига номзодларга сайловолди
миз шаҳридаги 9-ихтисослаштирил- Миллий дастур қабул қилинади, — чилик, чорвачилик, паррандачилик яшаш учун ҳам, ўқиш, ишлаш учун
ган мактаб-интернатини бориб кўрди. деди Шавкат Мирзиёев. билан шуғулланади. ҳам ҳамма шароит бор. Энг аввало, ташвиқоти учун ажратилган бепул нашр майдони
юртимизда тинчлик-осойишталик бў-
Бу мактаб 1979 йилда қурилган. Давлат раҳбари ушбу мактаб ўқи- Давлатимиз раҳбари шу ерлик лиши керак. доирасида эълон қилинмоқда. 2-бетга қаранг
Бинолар эски, хоналар камлиги ту- тувчилари билан суҳбатлашди. Улар Сайдулла Мирзаев хонадонига ки-
файли талабга жавоб бермай қолган. мактаб таълимини яхшилаш ва му- риб, оиланинг яшаш шароитлари би- Давлатимиз раҳбари Термиз САЙЛОВЧИЛАР ЯГОНА
Ўқувчи ўрни бор-йўғи 250 та. аллимларни рағбатлантириш бўйича лан танишди. шаҳрининг Мангузар маҳалласида ЭЛЕКТРОН РªЙХАТИ:
таклифларини айтди. қурилган замонавий кўп қаватли уй- ТАКОМИЛ ВА ТАРА¯¯ИЁТ
Бугунги кунда мактаб қувватига Оила бошлиғи узоқ йиллар чўпон- ларни ҳам кўздан кечирди.
нисбатан 2 баробар кўп юклама би- Шу ерда Сурхондарё вилоятида лик қилган. Турмуш ўртоғи Ҳосият ая Бугунга келиб замонавий ахборот технологияларининг
лан ишламоқда. Шунингдек, фан ва умумтаълим тизимини ривожлан- билан 6 нафар фарзандни тарбия- Шу билан Президент Шавкат сайлов жараёнига таъсири ҳам сезиларли даражада ошди.
спорт тўгаракларини ташкил этиш тириш чоралари муҳокама қилин- лаб, вояга етказган. Хонадон обод. Мирзиёевнинг Сурхондарё вилоятига Сўнгги йилларда сайлов амалиётида ахборот-коммуникация
учун имконият етарли эмас. ди. Сурхондарё вилоятида 96 минг Томорқадаги иссиқхонада лимон кў- ташрифи ниҳоясига етди. Давлати- технологияларининг замонавий имкониятларидан
қўшимча ўқувчи ўрни яратиш ре- чатлари экилган. миз раҳбари Тошкентга қайтиб келди. фойдаланиш бўйича муайян тажриба тўпланди. Бу фуқаролар
Шунга қарамай, таълим сифати жалаштирилган. Бунинг учун 21 та сайлов ҳуқуқларининг Ўзбекистон Конституцияси ва миллий
жуда яхши. Ўқувчиларнинг олий таъ- янги мактаб ва 358 та мактаблар- — Сурхондарё — Худо берган за- М.ЭЛМУРОДОВ, қонунчиликка, халқаро сайлов стандартларига мувофиқ,
лим ва ихтисослаштирилган мактаб- да янги бинолар қурилади, 116 та мин. Бу ерда қишлоқ хўжалигидан А.ХУДОЙҚУЛОВ, амалда таъминланишига замин яратмоқда.
ларга кириш кўрсаткичлари юқори. мактаб мукаммал таъмирланади. бир йилда уч марта ҳосил олиш мум- Х.МАМАТРАЙИМОВ,
кин. Шундан фойдаланиб, ривожлан- ЎзА мухбирлари
Қолаверса, атрофда янги уйлар ган давлатлардан технология олиб
қурилиб, аҳоли сони кўпайиши билан
мактабга талаб ошиб бормоқда.

Бугуннинг гапи Ҳозирда миллий сайлов жараёнида кор фойдаланиши учун махсус мобиль
замонавий АКТ кенг кўламда қўлла- иловалар шулар жумласидандир. Яра-
МАМЛАКАТ ТАРА¯¯ИЁТИ ВА РАВНА¯И нилмоқда. Сайлов жараёнини бошқа- тилаётган бундай имкониятлар сайлов
Олий таълим исти¯бОли билан муштарак риш ахборот тизими (СЖБАТ), сай- жараёни самарадорлигини оширишга
ловчиларнинг ягона электрон рўйхати хизмат қилаётир.
Таълим-тарбия, илм-фан — инсоният тамаддунининг тамал (СЯЭР), сайлов жараёнларини видео-
тоши, мамлакатни тенглар ичра тенг қиладиган, миллатни кузатув, интерактив хизматларга эга МУҲИМ ВАЗИФАЛАРДАН
буюк қиладиган куч. Шу боис, бугун мамлакатимизда таълим бўлган Ўзбекистон Республикаси Мар- БИРИ
соҳасини тубдан такомиллаштириш давр талабига айланган. казий сайлов комиссиясининг расмий
Барча соҳалар қатори олий таълим тизимига рақамли веб-сайти (масалан, “Ўзингизни сай- Ривожланган мамлакатларда сайлов
технологиялар ҳамда замонавий усулларни жорий этишга ловчилар рўйхатидан топинг”, “Сайлов жараёнларида замонавий ахборот тех-
алоҳида эътибор қаратилмоқда. Пандемия шароити мазкур участкасини аниқлаш ва ўзгартириш” нологиялари имкониятларидан самара-
жараённи тезлаштирди. ва бошқалар) ва “Saylov2021” мах- ли фойдаланилиши сайловнинг очиқлиги
сус вебпортали, электрон почта, мах- ва ошкоралигини таъминлашнинг асосий
Мамлакатимизда олий таълимни ришни тақозо этади. Юртимизда сус telegram bot, facebook, instagram, омили сифатида қаралмоқда.
ривожлантиришга қаратилган стра- олийгоҳлар сони 141 тага етказил- youtube ва twitterдаги тезкор хабарлар,
тегик мақсад ва вазифалар кейинги гани, 26 та хорижий олий таълим сайлов комиссиялари аъзолари тез- Давоми 3-бетда
бир неча ўн йилликларга мўлжал- муассасасининг филиаллари очил-
ланган талаб ва эҳтиёждан келиб гани натижасида олий таълимга қа- Қиш эшик ҚоҚмоҚда
чиқиб, олий маълумотли кадрларни бул квотаси уч баробар оширилди.
тайёрлаш масаласини ҳам қамраб Мисол учун, жорий йилда 182 минг
олган. нафар ёш талабалар сафидан жой
олди.
Мазкур вазифа ижроси, шубҳа-
сиз, олий таълимга қамровни оши- Давоми 5-бетда

ижтимоий ҳимоя МЕЗОНДАН КЕЙИН
КУНЛАР СОВУ£...
“АёЛЛАР ДАфтАРИ”:
фаровон ³аёт ва бахт келтираётган ташаббус Куз кириб келди. Ҳадемай совуқ кунлар эшик қоқади.
Совуқ мавсумда аҳолини энг кўп ташвишга соладиган
Гулшан Раҳмонова Навбаҳор туманидан. Ёшлигидан биринчи гуруҳ ногирони. масалалардан бири иситиш тизими билан боғлиқ экани
Онаси билан яшайди. Қирқ ёшга яқинлашган бу аёл пешонасига ёзилган қисматидан ҳеч кимга сир эмас. Айни кунларда куз-қиш мавсумига
ҳеч қачон ёзғирмаган. Туман мутасаддиларидан тузилган ишчи гуруҳ келиб, ундан тайёргарлик ишлари белгиланган режа асосида олиб
ҳол-аҳвол сўраганида бехосдан кўнгли ўксиб, йиғлаб юборди. Негаки, у ўзини шу борилмоқда. Кўп квартирали уй-жойлар, иссиқлик
жамиятнинг тўлақонли аъзоси, қадрли ва эътиборда эканлигини ҳис этди. Чунки корхоналари, сув, канализация объектларини таъмирлаш,
болалигидан дард билан олишиб, ўзгалар парваришига муҳтож эди. Бировнинг қўлига фуқароларга совуқ кунларда электр, газ таъминоти,
муте бўлиб яшаш қанчалик оғир эканини унингдек ҳеч ким тўла англаёлмаса керак. суюлтирилган газ, кўмир етказиб беришга тайёргарлик,
ижтимоий соҳа объектларини куз-қиш мавсумига ҳозирлаш
...Йиллар ўтгани сайин юришга Қўлларим ишласа-да, аравачамда ишлари давом этмоқда. Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил
бўлган умиди саробга айланди. Но- бориб юз-қўлимни ювишни ҳам 17 сентябрдаги “Иқтисодиёт тармоқлари, ижтимоий соҳа
гиронлик аравачасига михланиб ўти- эплай олмасдим. Ҳовлимиз таъмир- объектлари ва кўп квартирали уй-жой фондини 2021/2022
риш унинг тақдирига ёзилган қисмат талаб бўлиб қолган эди, оқлашга эса йиллар куз-қиш даврида барқарор ишлашга тайёрлашни
бўлиб қолди. Бу ҳам етмагандек, оғир қурбимиз етмасди. Ҳозир уйларимиз таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори билан
турмуш шароити, қўли калталиги уни таъмирланиб, янгидан қурилгандек мазкур жараёнларга 2,5 триллион сўм маблағ ажратилди.
янада эзарди. бўлди. Уйда мен учун қулай шарт-ша- Ишларнинг боришини назорат қилиш учун тегишли
роит яратилган. Уй ичида ювиниш хо- вазирлик, идора, ташкилотлар вакилларидан иборат
— Оёқларим ҳаракатланмаса-да, налари, ҳатто, ҳовлида аравачамда республика комиссияси ҳамда унинг ҳудудий бўлинмаларида
кўзим кўриб, юрагим уриб турганига айланиб юришим учун йўлакча ҳам 24 соат давомида ишлайдиган махсус штаблар тузилган.
шукр қиламан, — дейди Гулшан Раҳ- қилиб берилди. Айниқса, бу шароит-
монова. — Тўғри, турмуш шароити- дан онам беҳад хурсанд, тинмай дуо УЙ ИССИҚ — ҳужжатларида тақиқланмаган бошқа
миз оғир, нафақа пули уйни таъмир- қилади. КЎНГИЛ ХОТИРЖАМ
лаш у ёқда турсин, дори-дармонимга манбалар ҳисобидан 4 388 та кўп қа-
етмайди. Давоми 5-бетда Республика ва маҳаллий бюджет,
банк кредитлари, уй-жой мулкдорла- ватли турар жойни сифатли таъмир-
ри ширкатлари маблағлари ва қонун
лаш белгиланган бўлиб, ҳозирга қадар

уй-жойларнинг 4 мингтаси таъмирлаб

бўлинди. Давоми 4-бетда

2 2021 йил 9 октябрь, 201-сон Сиёсат

КЕЛАЖАККА ДАХЛДОР ДАСтУР

шу кунларда мамлакатимизда президент сайлови муносабати билан ТАълИМ ВА фАН жАМИяТНИ
тарғибот-ташвиқот ишлари авж палласига кирди. ҳар бир фуқаро шу азиз ТАРАҚҚИЁТГА элТуВЧИ АСОСИй
МезОН, дРАйВеР ҲИСОБлАНАдИ.
юртимизнинг келажагига бефарқ бўлмаган фарзанд сифатида сайлов
жараёнига алоҳида эътибор қаратмоқда.

маълумки, бу галги президент сайловида бешта сиёсий партиядан бешта
номзод кўрсатилди. улар халқимиз учун ўз сайловолди дастурларини эълон

қилди. Бу ҳам мамлакатимизда демократик тамойилларнинг, сайловда
шаффофлик, адолат устуворлигининг ўзига хос намойиши бўлди. эндиги гап
халқимизнинг президентликка муносиб номзодни танлаб олишида қолди.

Мен “Адолат” СДП аъзоси бўлганим учун ҳам бошқа фанлардан жуда кўп кашфиётлар қилин- моий мақомини оширишга йўналтирилган билан тараққий этишга алоҳида эътибор қара- Баҳром Абдуҳалимов сайловолди дасту-
партиямиз номзодини яхши танийман. Баҳром ган ҳамда бу кашфиётларни амалга оширишда илмий-ташкилий чора-тадбирларни муво- тилган. рида нафақат олимларни, балки ҳар қандай
Абдуҳалимов ҳар бир ишга масъулият билан Марказий осиёлик алломалар — Муҳаммад фиқлаштириб келмоқда. ихтиро ва ихтирочиларни қўллаб-қувват-
ёндашади. Бирор ишни бошласа, охирига етка- Мусо Хоразмий, Аҳмад Фарғоний, Аҳмад Мар- Айниқса, илм-фан — адолат ва тараққиёт лаш, рағбатлантириш ва уларга зарур ша-
зишга ҳаракат қилади. вазий, Яҳё ибн Абу Мансур, Аҳмад ас-Сарахсий, Шунингдек, Баҳром Абдуҳалимов партия ну- омили йўналиши муҳим аҳамиятга эга. Бугунги роитларни яратишни асосий масалалардан
Аббос ал-Жавҳарий, Аҳмад ас-Сағоний, Абдул- фузини янада ошириш, сон ва сифат жиҳатидан кунда бутун дунёда, таъбир жоиз бўлса айтиш бири сифатида белгилаб олган. Шунингдек,
Б.Абдуҳалимов Тошкент давлат университе- лоҳ ибн Амажур ат-Туркий каби аждодларимиз янгилаш, “Адолат” социал-демократик партия- мумкинки, ҳар бир соҳада ривожланиш учун иқтисодиётнинг ҳақиқий локомотиви бўлган
тининг шарқшунослик факультетида араб тили қолдирган илмий мероснинг аҳамияти катта сининг давлат ҳокимияти вакиллик органлари- шиддатли рақобат муҳити юзага келган. Ана муҳандис, технолог, агроном-механизатор
филологияси бўйича таълим олган. бўлган. Баҳром Абдуҳалимов ана шу академия- даги депутатлик гуруҳлари фаолиятини янада шундай муҳитда фақат замонавий илм-фан, каби мутахассислар сонини янада кўпай-
нинг дунё тарихида тутган ўрни ва бу борада мустаҳкамлашга қаратилган комплекс чора-тад- юқори технологиялар ва инновация ютуқларини тириш, малакасини ошириш чораларини
Баҳром Абдуҳалимов шарқшунос сифатида Марказий осиёлик алломаларнинг ҳиссаси бирларни ишлаб чиқишда ва амалга оширишда кенг жорий этиш орқали тараққиёт сари илдам- кўришга эътибор қаратмоқда. Ушбу чоралар
амалиётни ҳам, илм-фан соҳасида тадқиқотчи- ҳам жонбозлик кўрсатиб келмоқда. лаш мумкин. сифатли кадрлар ва мақсадли мутахассис
ликни ҳам биргаликда олиб борди. тайёрлашга, уларнинг юртимиз меҳнат бо-
илм-фан — адолат ва тараққиёт омили Бутун дунёда тараққиётнинг тамал тоши, зорида ўз ўрнини топишига хизмат қилади.
У Ливия Араб Республикасида таржимон, йўналиши муҳим аҳамиятга эга. мамлакатни қудратли, миллатни буюк эта ола- Меҳнат бозорида зарур ва эҳтиёж мавжуд
Ўзбекистон Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг Бугунги кунда Бутун дунёда, таъБир диган соҳа, шубҳасиз, илм-фандир. Шу боис, мутахассисликларни аниқлаб, олий таъ-
Хорижий мамлакатлар билан илмий-техник ҳам- жоиз Бўлса айтиш мумкинки, ҳар Бир жаҳоннинг етакчи давлатлари илм-фанни ри- лимга кадр тайёрлашга буюртма бериш
корликлар бошқармасида етакчи ходим, ҳарбий соҳада ривожланиш учун шиддатли вожлантиришга биринчи галдаги вазифа сифа- ишлари йўлга қўйилса, албатта, бу чоралар
таржимон сифатида фаолият юритди. рақоБат муҳити юзага келган. ана шундай тида қарайди. Жумладан, бугунги кунда мам- юрт фаровонлигига йўл очади.
муҳитда фақат замонавий илм-фан, юқори лакатимизда барча соҳалар сингари илм-фан
1985 йилда Ўзбекистон Республикаси Фан- технологиялар ва инновация ютуқларини соҳасида ҳам кенг кўламли ислоҳотлар амал- Мамлакатимизда фундаментал фанлардан
лар академияси Шарқшунослик институтида кенг жорий этиш орқали тараққиёт сари га оширилаётгани бежиз эмас. Зеро, Учинчи олинган ижобий натижаларни тиббиёт ва соғ-
кичик илмий ходимликдан бошлаб, 2003 йил- илдамлаш мумкин. Ренессанс пойдеворини яратишда илм-фаннинг лиқни сақлаш, қишлоқ хўжалиги, озиқ-овқат
да илмий ишлар бўйича директор ўринбосари аҳамияти катта. хавфсизлиги ва биотехнологиялар, гидрология
лавозимигача бўлган йўлни босиб ўтди. Тарих хусусида “Байт ул-ҳикма” ва Марказий Осиё “Адолат” СДП ўз олдига яқин ва ўрта муд- ва сув муаммолари, энергетика, муқобил энер-
фанлари номзоди, тарих фанлари доктори олимларининг Бағдоддаги илмий фаолия- датли стратегик вазифаларни белгилаш ва Маълумки, кейинги йилларда мамлакатимиз- гия манбалари ва ресурс тежамкор технология-
илмий унвонларига муносиб тадқиқотларни ти (IX-XI асрларда аниқ ва табиий фанлар)” уларни амалга ошириш вазифасини қўйди: да илм-фанни ривожлантириш, юқори билим ва лар, экология ва атроф-муҳит муҳофазаси каби
амалга оширди. монографиясини яратди. мамлакатимиз қудратини янада мустаҳкам- малакага эга бўлган, рақобатдош кадрлар тай- соҳаларга жорий қилиш ишларини изчиллик би-
лаш, эркин бозор иқтисодига асосланган адо- ёрлаш мақсадида олий ўқув юртлари сони бир лан давом эттириш орқали мамлакат иқтисодий
у 2003-2005 йилларда Олимнинг 100 га яқин мақола, рисола ва латли демократик давлат қуришни давом этти- неча баробарга оширилди, шунингдек, ўттизга қудратини мустаҳкамлаш вазифаларига ҳам
Тошкентдаги Халқаро монографиялари чоп этилган. Аҳмад Фарғо- риш, фуқаролик жамиятини шакллантиришни яқин хорижий олий таълим муассасаларининг алоҳида эътибор қаратилган.
Вестминстер университети нийнинг Англиядаги Бодлиан кутубхонасида жадаллаштириш ва фуқаролик жамияти инс- филиаллари очилди. Номзод ўз дастурида маз-
проректори, кейинчалик сақланиб қолган “Астрономия асослари” номли титутларини мустаҳкамлаш, халқимиз турмуш кур ислоҳотлар жараёнини қўллаб-қувватлаб, “Адолат” СДП номзоди Ўзбекистонда
ЎзРфА Шарқшунослик қўлёзмаси ҳам Баҳром Абдуҳалимов томонидан даражасини янада ошириш, халқаро муно- уни янада самарали давом эттириш тарафдори жаҳоннинг Гавайи, Канар ороллари ҳамда
институти директори, тадқиқ этилган. сабатларда Ўзбекистон нуфузини кўтариш эканлигини билдирган. Чилида жойлашган энг нуфузли обсервато-
2006-2008 йилларда ҳамда иштирокини кенгайтириш каби маса- риялар билан рақобатлаша оладиган Майда-
Президент маслаҳатчиси Баҳром Абдуҳалимов турли йилларда кўплаб лалар Баҳром Абдуҳалимовнинг сайловолди “Адолат” СДП адолатпарвар жамият ва давлат нак обсерваториясидан унумли фойдаланган
лавозимларида ишлаган. халқаро анжуманларнинг ташкил этилишида дастурида 10 та устувор йўналиш сифатида барпо этишда таълим, илм-фан ва инновациянинг ҳолда, астрономия соҳасида аждодларимиз
Айни пайтда Баҳром фаол қатнашди ва илмий маърузалар қилди. ўз аксини топган. аҳамиятини ошириш чораларини қўллаб-қувват- илмий меросидаги илғор анъаналарни ўрга-
Абдуҳалимов ЎзРфА лаб келмоқда. Олиб борилган ислоҳотлар сама- ниш ишларини давом эттириш тарафдори. Бу,
Шарқшунослик инсититути Баҳром Абдуҳалимов Ўзбекистон Респуб- Мен номзоднинг сайловолди дастуридан раси ўлароқ Ўзбекистон тарихида биринчи марта ўз навбатида, ёшларимизда илм-фанга ҳамда
директори ва фанлар ликаси Фанлар академияси вице-президен- ўрин олган айрим устувор йўналишларга алоҳи- “Илм-фан ва илмий фаолият тўғрисида”ги қонун юқори технологияларга бўлган қизиқишни
академияси вице- ти сифатида илмий-тадқиқот натижаларини да тўхталиб ўтмоқчиман. қабул қилинди. Илм-фанни 2030 йилгача ривож- оширишга хизмат қилади.
президенти, шунингдек, ҳаётга жорий этиш, фан ва таълим тизим- лантириш концепцияси тасдиқланди. Чунки таъ-
“Адолат” СдП сиёсий лари интеграциясини кучайтириш ишлари- Жумладан, дастурда адолатли жамият ва лим ва фан жамиятни тараққиётга элтувчи асосий Ўзбекистон дунёда
кенгаши раиси сифатида га бош-қош бўлиб, юқори малакали илмий адолатпарвар давлат қуриш, ижтимоий адолат- мезон, драйвер ҳисобланади. математика соҳасида
фаолият юритиб келмоқда. мутахассисларни тайёрлаш, бу жараёнда ни қарор топтириш, таълим соҳасида адолат етакчи мамлакатлардан
халқаро илмий ҳамкорликни жадаллашти- устуворлигини таъминлаш, юксак маънавият Ўз навбатида, Баҳром Абдуҳалимов бугун- бири ҳисобланади. Шу боис,
Баҳром Абдуҳалимовнинг асосий ил- риш, олимларнинг обрў-эътибори, ижти- ги кунда мамлакатимизда амалга оширилаёт- мазкур соҳадаги илғор олий
мий-тадқиқот мавзуси IX асрда Бағдодда фао- ган олий таълим муассасаларини жаҳон уни- ўқув юртлари, хусусан, АҚШ,
лият юритган “Байт ул-ҳикма” билан боғлиқ. верситетларининг World University Rankings еИ, МдҲ, Ҳиндистоннинг
Тарихда Бағдод Маъмун академияси деб ном (QS Rankings) рўйхатига киритиш, бу жараён- ахборот технологиялари
олган бу илм-маърифат масканида математи- да мавжуд талабларни бажариш асосида дунё бўйича етакчи университет,
ка, астрономия, табобат, кимё, география ва тан оладиган университетлар ва марказлар марказлари билан
қаторига қўшишга хизмат қиладиган чора-тад- ҳамкорликда миллий
бирларни ҳаётга изчил татбиқ этишни таклиф мутахассислар тайёрлашни
қилмоқда. кучайтириш, миллий
Силикон водийсини
яратиш борасида сўнгги
йилларда юртимизда амалга
оширилаётган муҳим
вазифалар ҳам номзоднинг
назаридан четда қолмаган.

Илм-фанни ривожлантиришдаги устувор
йўналишлардан яна бири мамлакатимизда
“яшил” иқтисодиётни шакллантириш, углерод
двуокисини ҳавога чиқаришни камайтириш,
сувни тежовчи ва сифатини яхшиловчи, мин-
тақамиз шароити ва аҳоли учун мос миллий
тадқиқотлар, технологияларни яратишни янада
рағбатлантиришдир. Чунки келажак авлодлари-
мизнинг соғлиғи ва ижтимоий тараққиёти атроф-
муҳит барқарорлигини сақлаш билан чамбарчас
боғлиқ.

Хулоса ўрнида сайловчиларни бизнинг ном-
зодимизни қўллаб-қувватлашга чақираман.

тоҳир поЛВоноВ,
“адолат” Сдп Хоразм вилоят

кенгаши раиси

ªзбекистОн “адОлат” сОциал-демОкратик партиясидан нОмзОд
ба²рОм абду²алимОвга ОвОз беринг!

Сиёсат 32021 йил 9 октябрь, 201-сон

Сайлов кодексида сайловчилар рўйхатига ўзгартиришлар киритишни
тўхтатиш муддати ўзгартирилиб, сайловга беш кун қолганда бўлиши
белгиланди. Чет давлатларда турган фуқароларга сайловчилар
рўйхатидаги ўзига тегишли маълумотлар билан танишиш имконияти
Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги (ТИВ), Ўзбекистон
Республикасининг чет давлатлардаги дипломатик ва бошқа
ваколатхоналари расмий веб-сайтлари орқали ҳам таъминланади.

САЙЛОВЧИЛАР ЯГОНА ЭЛЕКТРОН РªЙХАТИ:
ТАКОМИЛ ВА ТАРА¯¯ИЁТ
СайЛоВ
гулноза РаҳимоВа, нинг фаолияти тартиби тўғрисида”ги низомида ҳам изчил такомиллаштирилмоқда. Сайлов жараё- мидаги олий ҳарбий таълим муассасаларида таъ-
ўз аксини топган. Шунингдек, фуқаролар сайлов нини бошқариш ахборот тизимини жорий этиш лим олаётган, муддатли ҳарбий хизматни ўтаётган ташкиЛотчиЛаРининг
Ўзбекистон Республикаси ҳуқуқларининг тўлиқ амалга оширилишини таъ- давом этмоқда. Тизим аҳолини сайлов жараё- ва ҳарбий қисмлардаги фуқаролар ҳақидаги маълу-
минлаш ва бир неча бор овоз беришнинг олдини нининг бориши тўғрисида кенг хабардор қилиш мотларни ДПМга тақдим этиш белгиланган. Мавжуд СжБат дан
марказий сайлов олишга қаратилган “Сайловчиларнинг ягона элек- ва сайловчилар рўйхатини шакллантиришда айрим ваколатли органларнинг сайловчи фуқаролар
трон рўйхатидан фойдаланишнинг айрим масала- фуқаролар ҳисобини юритиш имконини бера- тўғрисида тақдим этадиган маълумотлари ва тақ- фойдаЛаниш
комиссиясининг доимий асосда лари тўғрисида”ги МСКнинг махсус қарори қабул ди. Бу сайловчилар рўйхати тўғрилигини таъ- дим этадиган муддатлари қонунчиликка киритилган
қилинди. минлайди ва икки марта овоз бериш имкония- ўзгартиш ва қўшимчалар орқали аниқлаштирилди. кЎникмаЛаРини
ишловчи аъзоси тини истисно қилади. Буларнинг ҳаммаси ваколатли органлар томонидан
2019 йилги сайлов кампанияси давомида сай- тақдим этиладиган маълумотлар орқали ҳар бир ошиРишга аЛоҳида
Бошланиши 1-бетда лов жараёнига АКТни татбиқ этиш бўйича кўрилган МДҲ Парламентлараро ассамблеяси экс- сайловчи бошқа сайловчилар рўйхатига киритили-
амалий чора-тадбирлар қаторида қуйидагиларни пертлар гуруҳининг кузатуви натижаларига шининг олдини олишда муҳим аҳамиятга эга. эътиБоР ҚаРатиЛди. Бу
Шуни таъкидлаш керакки, АКТни кенг жорий алоҳида кўрсатиш мумкин: кўра, Ўзбекистон Республикаси Президен-
этиш орқали миллий сайлов жараёнини янада тининг “Сайлов жараёнига замонавий ахбо- ДEМОКРАТИК ТАМОЙИЛЛАРГА БоРада РеСпуБЛикада
такомиллаштиришга қаратилган биринчи қадам СЯЭРни шакллантириш доирасида ваколатли рот-коммуникация технологияларини жорий АМАЛ ҚИЛИБ
сифатида Ўзбекистонда 2017 йили сайловчилар- вазирлик ва идоралар билан биргаликда 2018 йил- этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори 35 мингдан зиёд
нинг ягона электрон рўйхатини шакллантириш нинг ноябридан 2019 йилнинг апрель ойига қадар Ўзбекистон тарихида илк бор Қонунчилик па- Маълумки, умумийлик, тенглик, эркинлик, адо-
борасида ишлар бошланди. Бунда Вазирлар уйма-уй юришлар орқали аҳоли рўйхатга олинди. латасига сайловлар учун сайлов кампанияси латлилик, махфийлик, очиқлик ва ҳисобдорлик окРуг Ва учаСтка
Маҳкамасининг қарори билан “Ўзбекистон Рес- Фуқароларнинг паспорт маълумотлари етти мил- бошланишига қадар СЯЭР ва СЖБАТ шакл- умумэътироф этилган халқаро сайлов тамойилла-
публикаси сайловчиларининг ягона электрон лионга яқин кўчмас мулк объектлари кадастр рақа- ланишига имкон яратди. АКТдан фойдаланиш ри ҳисобланади. Ушбу демократик тамойилларнинг СайЛоВ комиССияЛаРи
рўйхатини шакллантириш ва юритиш тўғриси- мига бириктирилди. Натижада 20,5 миллиондан сайлов жараёни ташкилотчилари ишини се- амалдаги ифодаси сайлов пайтида ҳар бир овоз ҳи-
да”ги низом тасдиқланган эди. Мазкур ахборот ортиқ сайловчидан ташкил топган СЯЭР шакллан- зиларли енгиллаштиришга, сайлов қонунчи- собга олиниши ва ҳар бир фуқаро давлат ҳокимияти аъзоЛаРи, опеРатоРЛаР
тизими 2017 йил декабрь ойида Тошкент шаҳар тирилди ва улар сайлов участкаларига автоматик лиги бузилишини истисно қилишга имкон яра- вакиллик органларини шакллантиришда бевосита
халқ депутатлари кенгашига сайловларда си- равишда тақсимланди. таётгани таъкидланди. “Бундан ташқари, иштирок этишида ўз аксини топади. Бундан ташқари, Ва СиёСий паРтияЛаР
новдан ўтказилди ҳамда хорижий ва маҳаллий рақамли технологиялар сайловчиларнинг сай- сайлов жараёнида сайловчилар рўйхатига киритил-
мутахассислар томонидан ижобий баҳоланди. Сайлов кампанияси даврида участка сай- лов ҳуқуқларидан фойдаланиш имкониятлари- ганлар сони-салмоғи асосида, масалан, маъмурий аъзоЛаРи ЎҚитиЛди.
Эндиликда ушбу йўналишдаги энг муҳим вазифа лов комиссиялари (УСК) томонидан яна бир ни сезиларли даражада кенгайтирди. Масалан, бирликлар сони ва сайлов участкаларининг жой-
— сайлов жараёнини бошқариш ахборот тизими- марта уйма-уй юрилиб сайловчилар рўйхати чет элдаги фуқаролар saylov.mfa.uz веб-сайти лашуви, сайлов участкаларига етказилиши лозим Чет элда вақтинча ёки доимий истиқомат қи-
ни жорий этиш, бутун мамлакат бўйлаб сайлов- аниқлаштирилди. Сайловлар давомида ташкил орқали хориждаги сайлов участкаларига сай- бўлган бюллетенлар ва сайлов материалларининг лаётган сайловчилар ўзлари яшаб турган мам-
чиларнинг ягона электрон рўйхатини шаклланти- этилган барча 6720 сайлов округи ва 10260 сай- ловчилар рўйхатига киритишни сўраб электрон миқдори, овоз беришда қатнашганлар сони кабилар лакатдаги сайлов участкаларида сайловчилар
риш ва такомиллаштиришдан иборат. лов участкаси СЯЭР билан ишлаш учун интернет шаклда мурожаат қилиши мумкин эди. Умуман билан боғлиқ муҳим қарорлар қабул қилинди. рўйхатига киритиш учун ёзма равишда ариза бе-
тармоғига уланди. Мавжуд телекоммуникация олганда, сайлов кампанияси даврида чет элда риши ёки сайлов ўтказилишидан ўн беш кун ол-
Айни пайтда мазкур соҳадаги ислоҳотларни тармоғи орқали интернет хизматларини кўрса- бўлган Ўзбекистон Республикаси фуқарола- Миллий қонунчиликда СЯЭР ваколатли дав- дин ТИВнинг расмий веб-сайти орқали электрон
амалга ошириш энг муҳим вазифалардан бири тишнинг техник имконияти мавжуд бўлмаган олис рига қийинчиликларсиз овоз бериш ҳуқуқидан лат органларининг ахборот базаларига муво- шаклда мурожаат қилиши мумкин. Ўз навбатида,
сифатида белгилаб олинди ва қатор ҳужжатлар ва тоғли ҳудудларда жойлашган 40 га яқин сай- фойдаланиш учун қулай шароит яратилди”, фиқ сайловчи фуқаролар, уларнинг доимий ва ТИВ хорижий сайлов участкаларида сайловчи-
қабул қилинди. Хусусан, замонавий АКТни тат- лов участкаси интернет тармоғига сунъий йўл- дейилади МДҲ Парламентлараро ассамблеяси вақтинча яшаш жойлари манзиллари ҳақидаги лар рўйхатига киритилган фуқаролар тўғрисида
биқ этиш орқали сайлов жараёнини ислоҳ қилиш дош орқали уланди. 60 та сайлов участкасига 120 экспертлар гуруҳи ҳисоботида. ахборотни ўз ичига олган давлат ахборот ресур- умумлаштирилган маълумотларни СЯЭРга те-
Ҳаракатлар стратегиясини 2018 йилда амалга та видеокузатув камералари трансляцияси МСК- си сифатида таърифланади. Сайловчиларнинг гишли тузатишлар киритиш учун ДПМга тақдим
оширишга доир давлат дастурида кўзда тутилган нинг халқаро матбуот марказида ва веб-сайтида, ягона электрон рўйхати Сайлов кодексига му- этади. Қандайдир сабабга кўра, сайловчилар
эди. Ҳужжатда замонавий АКТ кенг жорий этилиши вофиқ, ДПМ томонидан берилган сайловчилар рўйхатига фамилияси кирмай қолган сайлов-
мамлакатдаги сайлов жараёнини янада такомил- умумийлик, тенглик, эркинлик, адолатлилик, махфийлик, — фуқаролар ҳамда сайлов кампанияси даво- чиларнинг фамилиялари сайловчининг шахси,
лаштиришнинг энг муҳим йўналишларидан бири очиқлик ва ҳисобдорлик умумэътироф этилган халқаро мида сайловчилар рўйхатларини аниқлашти- фуқаролиги ва яшаш жойини тасдиқловчи ҳуж-
сифатида белгилаб берилди. сайлов тамойиллари ҳисобланади. ушбу демократик риш орқали УСКлар томонидан тақдим этилган жат асосида сайловчилар рўйхати иловасига ки-
тамойилларнинг амалдаги ифодаси сайлов пайтида ҳар бир сайловчилар тўғрисидаги маълумотлар асосида ритилади.
Президентнинг “Сайлов жараёнига замонавий овоз ҳисобга олиниши ва ҳар бир фуқаро давлат ҳокимияти шакллантирилади ва янгиланади. Кейинчалик
ахборот-коммуникация технологияларини жо- вакиллик органларини шакллантиришда бевосита иштирок СЯЭРдан ҳар бир сайлов участкаси учун сай- Cайловчиларга янада қулайлик яратиш мақса-
рий этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори этишида ўз аксини топади. Бундан ташқари, сайлов ловчилар рўйхати олинади. Жазони ижро этиш дида жорий йилнинг 20 августида МСК томонидан
бу борадаги ҳуқуқий базанинг муҳим таркибий жараёнида сайловчилар рўйхатига киритилганлар сони- муассасаларида, ҳарбий қисмларда, касалхона- “Сайлов участкасини аниқлаш ва ўзгартириш бў-
қисмидир. Шунингдек, “Ўзбекистон Республикаси салмоғи асосида, масалан, маъмурий бирликлар сони ва ларда ва бошқа стационар тиббий муассасалар- йича интерфаол хизмат кўрсатиш тартиби тўғри-
Марказий сайлов комиссияси фаолиятини тако- сайлов участкаларининг жойлашуви, сайлов участкаларига да вақтинча бўлган, шунингдек, чет элда яшовчи сида”ги низом қабул қилинди. Унга кўра сайловчи
миллаштириш бўйича ташкилий чора-тадбирлар етказилиши лозим бўлган бюллетенлар ва сайлов сайловчиларнинг рўйхатлари ушбу муассасалар СЯЭРдаги сайлов участкаси ҳақидаги маълумот-
тўғрисида”ги қарорида ҳам сайлов жараёнини материалларининг миқдори, овоз беришда қатнашганлар раҳбарлари ёки тегишли дипломатик ваколатхо- лар билан унинг доимий ёки вақтинча яшаш ман-
ривожлантиришнинг устувор вазифалари билан сони кабилар билан боғлиқ муҳим қарорлар қабул қилинди. налар томонидан тузилади. зили ўзаро номувофиқ бўлган тақдирда сайлов
бирга, ушбу соҳада AКТдан кенг фойдаланиш, участкасини ўзгартириши мумкин. Ушбу интер-
ахборот хавфсизлигини таъминлаш борасида энг шунингдек, “O‘zbekiston-24” телеканалида ТАКОМИЛЛАШТИРИШ Ҳар бир уСК тузилганидан кейин фаол хизмат Ўзбекистон Республикаси Ягона ин-
муҳим вазифалар белгилаб берилган. намойиш қилиниши орқали сайлов жараёнлари- ДАВОМ ЭТМОҚДА уч кун ичида СяэРда тақсимланган терактив давлат хизматлари портали ва МСКнинг
ни реал вақт режимида тўғридан-тўғри кузатиб мазкур участка сайловчиларининг расмий веб-сайти орқали кўрсатилади. МСКнинг
Ушбу жараёнга МСК (умумий раҳбарликни ва бориш имконияти яратилди. СЯЭР билан ишлашнинг ҳуқуқий асослари- дастлабки рўйхатини олади. расмий веб-сайти, Ягона интерактив давлат хиз-
мувофиқлаштиришни амалга ошириш), Aхборот ни янада такомиллаштириш ишлари давом эт- уСК сайловчиларнинг дастлабки матлари портали ва СЖБАТ ўртасидаги идора-
технологиялари ва коммуникацияларини ривож- Тажриба тариқасида 20 та сайлов участка- моқда. Жорий йилнинг ўзида бир неча муҳим рўйхатини олганидан кейин лараро электрон ахборот алмашинуви ёрдамида
лантириш вазирлиги (ягона технологик ёндашув), сида сайловчилар паспортларининг биометрик норматив-ҳуқуқий ҳужжат қабул қилиниши бунинг уни мазкур участка ҳудудида амалга оширилади.
Ер ресурслари, геодезия, картография ва давлат маълумотларини идентификация қилувчи 60 та тасдиғидир. Хусусан, 8 февралда “Сайлов қо- яшовчи аҳолини уйма-уй
кадастри давлат қўмитаси (реестрларни юритиш) мослама ўрнатилди. СЯЭР тўла СЖБАТ билан нунчилиги такомиллаштирилиши муносабати би- айланиб чиқиш йўли билан Жорий этилаётган сайлов участкасини ўзгар-
ва “UNICON.UZ” — “Фан-техника ва маркетинг бирлаштирилди ва сайловолди кампанияси дав- лан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун аниқлаштириш чораларини кўради. тириш бўйича янги хизмат тизими сайловчиларга
тадқиқотлари” маркази давлат унитар корхонаси рида ва сайловлар якуни бўйича тезкор, ишончли ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш уСК сайловчилар рўйхатини янада қулайлик яратиш билан бирга, УСКлар фа-
(тизимни яратиш ва унга техник хизмат кўрсатиш) маълумотларни шакллантириш учун асос бўлди. тўғрисида”ги қонунда сайловчилар рўйхати билан аниқлаштириш бўйича ишда олияти самарадорлигини оширишга кўмаклашади.
жалб этилди. Ушбу ахборот тизимида Олий Мажлис аъзолари, ишлашга доир янги қоидалар кўзда тутилган. иштирок этиш учун жамоатчилик Бундан ташқари, Сайлов кодексида сайловчилар
вилоят ва туман (шаҳар) сайлов округлари, сайлов вакилларини жалб этиши рўйхати хусусида баҳслашув имкониятларини тар-
Сайловчиларнинг ягона электрон рўйхатини участкалари тўғрисидаги маълумотлар тўпланди. Сайлов кодексида сайловчилар рўйхатига мумкин. Туманлар ва шаҳарлар тибга солувчи қоидалар мавжуд. Ҳар бир фуқаро
шакллантириш ва ундан фойдаланиш тизимини МСК веб-сайтида “Ўзингизни сайловчилар рўйха- ўзгартиришлар киритишни тўхтатиш мудда- ҳокимликлари сайловчиларнинг сайловчиларнинг рўйхатларидаги хато ёки но-
янада такомиллаштириш чора-тадбирлари дасту- тидан топинг” хизмати ишга туширилди, ундан 110 ти ўзгартирилиб, сайловга беш кун қолганда рўйхатларини аниқлаштириш аниқлик тўғрисида УСКга арз қилиши мумкин. УСК
рини амалга оширишда Aхборот технологиялари мингдан ортиқ фуқаро сайлов кампанияси давоми- бўлиши белгиланди. Чет давлатларда турган ишларига кўмаклашади. 24 соат ичида мурожаатни текшириши ва хатони
ва коммуникацияларини ривожлантириш вазир- да фойдаланади. фуқароларга сайловчилар рўйхатидаги ўзига ёки ноаниқликни бартараф этиши ёхуд мурожаат
лиги томонидан тегишли вазирлик ва идоралар тегишли маълумотлар билан танишиш имко- Сайлов комиссиялари аҳолини уйма-уй айла- қилувчига унинг мурожаати рад этилгани тўғри-
билан ҳамкорликда хорижий тажрибани ўрганиб, Сайлов ташкилотчиларининг СЖБАТ дан нияти Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар ниб чиқиш натижалари сайловчилар рўйхатига сида асослантирилган жавоб бериши шарт. Шу
2019 йилда мамлакат парламенти ва маҳаллий фойдаланиш кўникмаларини оширишга алоҳи- вазирлиги (ТИВ), Ўзбекистон Республикаси- сайловчиларнинг фамилияси, исми, отасининг билан бирга, сайловчиларнинг рўйхатларига ўз-
кенгашларга бўлиб ўтган сайловларда фойдала- да эътибор қаратилди. Бу борада республикада нинг чет давлатлардаги дипломатик ва бошқа исми, туғилган санаси ва яшаш манзилига оид гартишлар киритиш сайловга беш кун қолганида
ниш учун сайлов жараёнини бошқариш ахборот 35 мингдан зиёд округ ва участка сайлов комисси- ваколатхоналари расмий веб-сайтлари орқали ўзгартириш киритишига асос бўлади. Сайловчи- тўхтатилади.
тизими ишлаб чиқилди ва жорий этилди. ялари аъзолари, операторлар ва сиёсий партия- ҳам таъминланади. ларнинг рўйхати ҳар бир сайлов участкаси бўйича
лар аъзолари ўқитилди. УСК томонидан тузилади ҳамда унинг раиси ва ко- ХАЛҚАРО АМАЛИЁТ ВА МИЛЛИЙ
Сайловчиларнинг ягона электрон рўйхатини Шунингдек, жорий йилнинг 6 майида Вазир- тиби томонидан имзоланади. Сайлов куни сайлов ҚОНУНЧИЛИК
шакллантириш ва ундан фойдаланиш тартибини ХАЛҚАРО ЭЪТИРОФ лар Маҳкамасининг “Ўзбекистон Республикаси участкаларида СЯЭРдан олинган сайловчилар
назарда тутувчи нормаларни (4-боб. Сайловчилар сайловчиларининг ягона электрон рўйхатини рўйхатларидан фойдаланилади. Шундай қилиб, ДИИҲБнинг сайлов қонунчилиги таҳлили бўйи-
рўйхатини тузиш) ишлаб чиқиш ва Сайлов кодек- ЕХҲТнинг Демократик институтлар ва инсон шакллантириш ва юритиш тартиби тўғрисида”- битта сайловчи битта эмас, балки бир нечта сай- ча тавсияларида овоз бериш ҳуқуқи фақатгина қо-
си лойиҳасига киритиш бўйича ишлар фаол олиб ҳуқуқлари бўйича бюроси (ДИИҲБ) Сайловларни ги низомга ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш лов участкалари рўйхатида бўлиши ҳолатлари- нунчилик базасида шахснинг сайловчи сифатида
борилди. 2019 йилнинг 25 июнида қабул қилинган кузатиш миссиясининг Ўзбекистонда 2019 йилги ҳақида”ги қарорининг қабул қилиниши фуқа- нинг олди олинади. рўйхатдан ўтиши учун қулай тартиб яратилган, сай-
кодекс сайловчилар тўғрисидаги маълумотларни парламент сайловлари бўйича якуний ҳисоботида роларнинг конституциявий ҳуқуқларини амал- ловчилар рўйхатларининг тўғрилиги таъминланган,
тўплаш ва СЯЭРни шакллантириш (28-модда), сайлов жараёнига АКТнинг жорий этилиши муҳим га оширишига қулай шароит яратишга ҳамда Сайлов кодексида фуқароларга УСК бино- овозларнинг адолатли ҳисобланишига кафолат мав-
фуқароларни сайловчиларнинг рўйхатлари билан муваффақият сифатида эътироф этилди. Жумла- уларнинг бевосита сайлов ҳуқуқлари кафолат- сида сайловчилар рўйхати билан танишиш, жуд бўлганда ҳақиқий аҳамиятга эга. Тўлиқ шаффо-
таништириш, шунингдек, ундаги хато ёки ноаниқ- дан, “Сайловчилар ягона электрон рўйхатининг ишга лари таъминланишига хизмат қилади. Хусусан, шунингдек, МСКнинг расмий веб-сайти орқали флик тамойили сайловчиларни рўйхатга олиш ва
лик тўғрисида участка сайлов комиссиясига арз туширилиши жорий сайловдаги муҳим ютуқ ва ав- Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўми- сайловчилар рўйхатидан ўзига тегишли маълу- сайловчилар рўйхатини юритишнинг асосий стан-
қилиш (29, 30-моддалар) масалаларини тартибга валги сайловларда қўлланган ёндашувга қараганда таси ҳузуридаги Кадастр агентлиги томонидан мотлар билан танишиш имконияти яратилади. дартларидан бири сифатида белгиланган.
солди. анча ижобий силжиш бўлди”, дейилади ҳисоботда. фуқароларнинг кўчмас мулк объектлари кадастр Чет давлатларда турган фуқароларга сайлов-
рақамлари ва улар жойлашган манзили маълу- чилар рўйхатидаги ўзига тегишли маълумотлар Ўзбекистонда СЖБАТ ва СЯЭР ДИИҲБнинг
Сайловда сайловчиларнинг электрон рўйхати- МДҲ кузатувчилар миссияси фикрича, парла- мотларини тақдим этиш белгиланиши СЯЭРни билан танишиш имконияти ТИВ, Ўзбекистон Рес- мунтазам равишда янгиланиб ва турли манбалар
ни тузиш, аниқлаштириш ва улардан фойдаланиш мент сайловлари давомида сайловчилар рўйхат- шакллантиришда қулайликлар яратди. публикасининг чет давлатлардаги дипломатик орқали қайта текширилиб турилувчи марказлаш-
тартиби МСКнинг “Ўзбекистон Республикаси Олий ларини тузиш ва аниқлаштириш тартиби умумий ва бошқа ваколатхоналари расмий веб-сайтлари ган сайловчилар рўйхатини шакллантириш юзаси-
Мажлисининг Қонунчилик палатасига, халқ де- сайлов ҳуқуқи принципининг амалга оширилишини Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Давлат персо- орқали ҳам таъминланади. дан берган тавсияси асосида ишлаб чиқилган. Бу
путатлари вилоят, туман ва шаҳар кенгашларига таъминлаш ва Ўзбекистон Республикасининг овоз наллаштириш марказига (ДПМ) сайловчи фуқаро- борада Буюк Британия, Дания, Россия, Жанубий
сайлов ўтказувчи участка сайлов комиссиялари- бериш ҳуқуқига эга барча фуқароларига сайлов- лар тўғрисида тақдим этадиган давлат органлари Сайловчиларнинг рўйхатлари сайловга ўн беш Корея, Мўғулистон, Қирғизистон каби мамлакат-
ларда қатнашиш имкониятини яратди. сафи кенгайтирилмоқда. Бундан буён Ўзбекистон кун қолганида, Ўзбекистон Республикасининг чет лар тажрибаси чуқур ўрганилган.
Республикаси Фавқулодда вазиятлар вазирлиги, давлатлардаги дипломатик ва бошқа ваколатхо-
ШҲТ кузатувчилари миссиясининг баёноти- Давлат божхона қўмитаси ва Миллий гвардия тизи- налари ҳузурида, санаторийларда ва дам олиш Жаҳон амалиётида автоматлаштирилган ахбо-
да таъкидланишича, Ўзбекистонда замонавий уйларида, касалхоналарда ва бошқа стационар рот тизимларини сайлов жараёнларида қўллаш-
АКТларни жорий этиш орқали сайлов жараёни даволаш муассасаларида, олис ва бориш қийин нинг минтақавий ва федерал турлари мавжуд.
бўлган ҳудудларда, қамоқда сақлаш ва озодлик- Минтақавий усул (масалан, АҚШда) сайловларни
дан маҳрум этиш жойларида тузилган участкалар- автоматлаштиришда маҳаллий сайлов органлари
да эса сайловга уч кун қолганида ҳамма танишиб жавобгарлигини назарда тутса, “федерал” усулда
чиқиши учун тақдим этилади. (масалан, Канадада) ушбу жараён марказлашган
ҳолда амалга оширилади. Иккинчи усул ўзининг
яққол афзалликлари туфайли қулайроқ ҳисобла-
нади. Автоматлаштирилган тизим сайлов тизими-
нинг электрон шакли бўлиши лозим.

Бир сўз билан айтганда, мамлакатимиз миллий
сайлов тизимига рақамли технологияларининг из-
чил ва муваффақиятли жорий этилаётгани фуқа-
роларнинг энг муҳим конституциявий ҳуқуқлари-
дан бири — сайлаш ва сайланиш ҳуқуқини амалда
таъминлашда муҳим омил бўлмоқда.

4 2021 йил 9 октябрь, 201-сон Жараён

янгича ёндашуВЛаР

Соҳиба муЛЛаеВа,
“янги Ўзбекистон” мухбири

Бундан қарийб тўрт йил олдин пахта-тўқимачилик кластерлари ва фермерларнинг ихтиёрий кооперацияларига
тегишли пахта тозалаш корхоналарида қайта ишлаш жараёни кенг йўлга қўйилган эди. 2020 йил ҳосилидан бошлаб
давлат буюртмаси бекор қилинди. Айнан шу вақтдан пахта хомашёсининг харид нархини белгилаш амалиётидан воз
кечилди. Бундан ташқари, пахта хомашёсини етиштирувчи фермер хўжаликлари, пахта-тўқимачилик кластерлари,
кооперацияларга ҳудудлаштирилган ғўза навларини эркин жойлаштириш ҳуқуқи берилди.

ПАХТАЧИЛИККА КИРИБ
КЕЛАЁТГАН ИННОВАЦИЯЛАР

Бу каби имтиёз ва имкониятлар етиштирилган Бундан ташқари, органолептик усулда пах- техника фанлари номзоди Акмал Аҳмедов. — пахта тозалаш корхонасига ўрнатилди ва — Ҳозир Пахта селекцияси, уруғчилиги ва
ҳосилни қайта ишлашдан экспорт қилишгача бўл- тани қабул қилишда сифат кўрсаткичлари да- Бу эса амалдаги ўлчаш воситаларига нисба- хомашёни тозалашдаги самарадорлиги мав- етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот
ган жараёнларга янги ва илғор инновацион техно- ражаси паст бўлиб, қайта ишлаш жараёнида тан нав ўлчаш вақтини 12-15 дақиқадан 2-2,5 жуд тозалаш машиналарига қараганда 32-36 институти олимлари селекция ва молекуляр
логияларни жорий этишга туртки беряпти. олинган тола сифати ҳам бир хил бўлмасди. дақиқагача қисқартириб, пахтани қабул қилиш фоиз юқори экани маълум бўлди, — дейди генетиканинг замонавий усулларидан фойда-
Бундай тола қайта ишланганда ундан эшилган тезлигини соатига икки баравар оширади. Янги техника фанлари доктори, профессор Эркин ланиб, юқори сифатли рангли толали ғўза нав-
Биргина Инновацион ривожланиш вазирлиги калаванинг сифати тушиб кетса, бу пахта-тўқи- яратилган ускуна пахта-тўқимачилик кластер- Мақсудов. — Бунинг натижасида тола сифати ларини яратиш устида илмий-тадқиқот олиб
томонидан пахтачилик соҳасида умумий қий- мачилик кластери иқтисодий самарадорлигига лари тайёрлов пунктлари лабораторияларига яхшиланади, электр энергияси сарфи камая- бормоқда, — дейди Ғўза биотехнологияси ла-
мати 6,5 миллиард сўмлик 11 та инновацион салбий таъсир кўрсатади. Шу сабабли, пахта- ўрнатилади ва синовлар ўтказилади. Уни жорий ди ва ҳар бир пахта тозалаш корхонасига йи- бораторияси мудири, қишлоқ хўжалиги фанлари
лойиҳа амалиётга татбиқ этилмоқда. Республи- ни инструментал усулда қабул қилишни йўлга этишдан кутиладиган йиллик иқтисодий сама- лига 1,7 миллиард сўмлик иқтисодий самара доктори, профессор Аброр Қурбонов. — Ўтган
ка бўйича эса 122 та пахтачилик-тўқимачилик қўйиш бугунги куннинг долзарб масалаларидан радорлик тайёрланадиган пахта ҳажми 10 минг беради. йили бу борада хитойлик олимлар билан бирга-
кластери, қатор пахтачилик илмий марказлари бирига айланди. Бу тизим эса кўрсаткичларни тонна бўлган тайёрлов пункти учун 109 милли- ликда лаборатория ташкил этдик, унга 500 минг
ва институтларида пахтанинг янги серҳосил, ўлчайдиган инновацион ўлчов асбобларини он сўмни ташкил этади. РАНГЛИ ПАХТА АҚШ доллари қийматидаги асбоб-ускуналар
эртапишар, қурғоқчилик ва шўрланган тупроқ яратишни тақозо этарди. ЯНА ТРЕНДДА келтириб ўрнатилди. Бугунги кунда ҳамкорлик-
шароитларига чидамли навларини яратиш бў- ТОЛА ТОЗАЛАШНИНГ ЯНГИ да янги натижаларга эришяпмиз. Табиий рангли
йича тадқиқотлар амалга оширилаётган бўлса, Бугунги кунда хомашё намлиги ва ифлос- ТЕХНОЛОГИЯСИ Биз пахтани фақат оқ рангда тасаввур қила- матоларга талаб кучайган экан, олдимиздаги
машинасозлик корхоналарида пахтага ишлов лигини замонавий автоматлаштирилган ўлчаш миз. Ҳолбуки, у нафақат оқ, балки яшил, қўнғир асосий вазифа рангли пахта етиштириб, бозор-
берадиган янги инновацион технологияларга асбобида инструментал аниқлаш тизими айрим Нав аниқлаш ҳамда намлик ва ифлосланган- ва бошқа тусга ҳам эга. даги эҳтиёжни таъминлаш, экспортни жадаллик
асосланган техника, ускуна ва жиҳозлар ишлаб тайёрлов пунктларида жорий этилган бўлиб, лик даражаси ўлчанганидан кейинги асосий иш билан йўлга қўйишдир.
чиқарилмоқда. пахта нави эса кластер усулида қабул қилин- толани тозалашдир. Ҳозирги вақтда пахта тоза- Мутахассисларнинг таъкидлашича, рангли
моқда. лаш корхоналарида ишлатилаётган 1ВПУ ру- пахта гени ўтган асрнинг 40-50-йилларида яра- Бу каби инновацион
ЭКСПРЕСС УСУЛ сумли тола тозалаш машиналари ўтган асрнинг тилган. Аммо йиллар ўтиб унинг ўрнини кимё- технологиялар рўйхатини
АФЗАЛЛИГИ — Дастлабки олинган натижаларга кўра, саксонинчи йилларида ишлаб чиқарилган бў- вий рангли бўёқлар эгаллаган ва бу навларга яна давом эттириш мумкин.
пахта навини аниқлаш учун массаси 150 грамм либ, жисмонан эскирган ва бугунги кун талаб- эътибор сусайган эди. Талаб ва таклифнинг Қорақалпоғистон тупроғига мос
Далаларда айни йиғим-терим мавсуми. Бун- бўлган намунанинг пишиб етилганлик коэффи- ларига жавоб бермай қолган. Толани тозалаш эврилишини қарангки, бугунги кунга келиб, махсус ғўза навларини яратиш,
да пахтанинг навини тезкорлик билан аниқлаш, циенти ва сифатини ўлчаш учун сарфланади- самарадорлиги 18-22 фоизни ташкил этгани яна рангли пахтага эҳтиёж кун сайин ортмоқда. ғўзани ўғитлашда глобал иқлим
намлик ва ифлослик даражасига кўра ажратиш ган вақт 60 секундни ташкил қилади, — дейди сабабли ишлаб чиқарилган толанинг сифат кўр- Айниқса, болалар кийимларини тайёрлашда. ўзгаришига мос янги озуқа
муҳим жараён ҳисобланади. Ҳозирги кунда саткичи ҳам пасайиб бормоқда. Чунки сунъий рангли матолар уларда аллергия элементларини амалиётга
фермер ҳўжаликлари етиштирган пахтани қа- қўзғаяпти. Табиий толада эса бундай ҳол куза- татбиқ этиш каби лойиҳалар
бул қилишда унинг саноат нави эталон наму- Шу жиҳатлар ҳисобга олиниб, тозалаш сама- тилмаяпти. шулар жумласидандир.
наларга солиштирилиб, органолептик усулда радорлиги юқори бўлган икки барабанли 5ВП ру-
аниқланади. Нав аниқлашда баҳсли ҳолатлар сумли тола тозалагич яратилди. Амалдаги тола Лекин рангли пахта толаси калталиги, пишиқ- Ҳар доим маҳсулотнинг ўзини сотишдан кўра,
юзага келганда, лаборатория шароитида бир тозалаш машинаси ҳамда хориждан келтирилган лик даражасининг юқори эмаслиги, дағаллиги уни қайта ишлаб экспорт қилиш манфаатли бў-
неча босқичли амалиётларда қайта кўриб чиқи- ана шундай ускуналарнинг камчиликлари ўрга- каби жиҳатлари борки, бу оқ толалига нисбатан либ келган. Бугун техника ва технологиялар
ларди. Бунга 30-35 дақиқа вақт сарфланар, бу нилган ҳолда, яратилган ушбу технология пахта бирмунча паст. Шунинг учун ҳам бугунги кунга асрида яшаётган эканмиз, пахта етиштириш ва
эса фермер хўжаликлари транспорт воситаси- тозалаш корхоналарида жорий қилинмоқда. келиб селекционер олимлар юқори сифатли, қайта ишлашда ҳам инновацион ишланмалар-
нинг кутиб қолишига олиб келиб, мунозаралар- рангли толали ғўза навларини яратишга эъти- ни қўллаш сув ва ҳаводек зарур.
га сабаб бўлар эди. — Бу ускунанинг илк намунаси 2018 йил- бор қаратмоқда.
нинг сентябрь ойида Сирдарё вилояти Бахт

Қиш эшик ҚоҚмоҚда

МЕЗОНДАН КЕЙИН КУНЛАР СОВУ£...

Бошланиши 1-бетда иссиқлик энергияси билан таъминлаш имко- қабул қилинган. Бундан бир неча кун олдин 509 километр электр узатиш тармоғи ва 19 186 Кўпчилик аҳолини асосий
нини беради. Тошкентда ташкил этилган Ўзбекистон иқтисо- та трансформатор пункти жорий таъмирланди. масала — иситиш мавсуми
Хўш, бу борада яна қандай ишлар бажари- дий форумида Veolia компанияси билан Тош- қачон бошланади деган
либ, аҳолининг қайси муаммолари бартараф Бу борадаги ишлар бошқа вилоятларда кент шаҳридаги марказий иситиш тизимини — 2021-2022 йил куз-қиш мавсумида истеъ- саволлар қизиқтириши табиий.
этиляпти? ҳам давом этмоқда. Самарқанд шаҳрида- эксплуатация қилиш, техник хизмат кўрсатиш молчиларга 31 598,2 миллион кВт соат электр Бу борада уй-жой коммунал
ги РК-1 марказий қозонхонасида жами 74, 6 ва бошқариш бўйича концессия шартномаси энергияси етказиб берилиши кутилмоқда, — хизмат кўрсатиш вазири
— Юртимизда мавжуд кўп квартирали уйлар- миллиард сўм маблағ ҳисобидан 21 мВтли тузилди. Унга кўра, дастлабки икки йилда Бек- дейди “Ҳудудий электр тармоқлари”АЖ бош ўринбосари Назиржон Назиров
нинг 19 490 таси марказий ва маҳаллий қозон- 3 та автоматик тизимли қозонни ўрнатиш темир ва Сергели иситиш тизимини модерни- бошқармаси мутахассиси Акмал Мирзаев. — Бу шундай дейди: “Вазирлар
хоналар, индивидуал иситиш қозонлари, кон- ҳамда 15,4 километр иссиқлик тармоғини зация қилиш бўйича пилот лойиҳа амалга оши- ўтган йил шу даврда нисбатан 3 632,8 милли- Маҳкамаси қарорига кўра,
трамарка ва голланд печлари орқали иссиқлик янгилаш режалаштирилган бўлса, Наманган рилади. Унинг якунлари асосида бутун шаҳар он кВт соат ёки 13,1 фоиз кўп дегани. Ҳозирги 5 кунгача об-ҳаво 8 даражадан
энергияси билан таъминланган, — дейди Уй- шаҳри Давлатобод туманидаги “Мустақиллик” бўйича модернизация дастури татбиқ этилади. кунда барча ҳудудий корхоналаримизда 400 та паст бўлса, марказий иситиш
жой коммунал хизмат кўрсатиш вазири ўринбо- ва “Халқлар дўстлиги” МФЙлар ҳудудида ҳар махсус автотранспорт мавжуд. Улар шай ҳолат- тизими ишга туширилади.
сари, республика бирининг қуввати 60 мВтга тенг бўлган 2 та — Бу каби жараёнларда тизимда ресурс га келтирилган ва алоқа воситалари билан таъ- Шу сабабли ҳозир ўртача ҳаво
комиссияси аъзоси марказий қозонхона, 60 километр иссиқлик тежовчи замонавий технологияларни кенг жо- минланган. ҳароратимиз 16-18 даража
Қурбон Турсунов. тармоғини қуриш ва 400 та индивидуал иссиқ- рий этиш белгиланган, — дейди Қурбон Турсу- бўлса, кечаси 10-9 даражагача
— Бугунга қадар лик пунктини ўрнатиш ишларига 157,5 милли- нов. — 2024 йилга қадар марказлаштирилган Халқимиз бежиз “Сунбуладан кейин сув со- тушмоқда. Шунинг учун бу
28 та марказий ва ард сўм маблағ ажратилган. иссиқлик таъминотини босқичма-босқич ёпиқ вуқ, мезондан кейин кун совуқ”, демаган. Бун- масалада, норматив меъёрлар
маҳаллий қозон- тизимга ўтказиш кўзда тутилган. Яъни бу йўна- дай кунларнинг бир зумда кириб келганини келгандан кейин, яъни беш
хона, 94 та қозон Ушбу саъй-ҳаракатлар натижасида жорий лишда амалга оширилаётган барча лойиҳа- баъзан сезмай ҳам қоламиз. Шундай кезда аҳо- кун давомида кечаси ҳарорат
ускунаси, 217,2 ки- йил юртимиздаги ижтимоий соҳа объектлари- ларда фойдали иш коэффициенти 95 фоиздан лига қулайлик яратиш мақсадида бу йил олис 8 даражадан паст бўлса,
лометр иссиқлик нинг барчаси қозонхоналар билан таъминлана- юқори бўлган иситиш қозонлари ва индивидуал ҳудудларда қиш мавсумида 15-20 кунга етади- қозонхоналар ҳокимларнинг
тармоғи мукаммал ди. Улар табиий газ ва кўмирда ишлаш имко- иссиқлик пунктлари ўрнатилади ҳамда иссиқ- ган озиқ-овқат захирасини яратишга ҳам алоҳи- махсус қарорлари билан ишга
таъмирланди. Шу ниятига эга. Мутасаддиларнинг таъкидлашича, ликни сақловчи, жумладан, пенополиуретандан да эътибор бериляпти. Махсус штаб томонидан туширилади”.
билан бирга, 66 та бу йилги қиш мавсумида аҳолига кўмир етказиб тайёрланган полимер изоляцияли ва ҳимоя кам таъминланган оилаларнинг қишда қийнал-
марказий ва маҳал- бериш билан боғлиқ муаммолар бўлмайди. Ай- қобиғига ўралган қувурлар ётқизилади. Мазкур маслиги учун чоралар кўрилади. Шунингдек, Шундай қилиб, қиш тобора яқинлашмоқда.
лий қозонхона (42 та марказий, 24 та маҳал- ниқса, охирги йилларда кўмирнинг сифати ор- янгича усул иссиқлик қопламаларидан фойда- ишчи гуруҳ қиш давомида тармоқларда юзага Пойтахт ҳокимлиги хабарига кўра, Тошкент
лий), 836 та қозон ускунаси, 530 километр ис- тиб бораётгани алоҳида таъкидланяпти. ланиш муддатини 30 йилдан зиёдроққа оши- келадиган барча узилиш, носозликларни на- шаҳридаги марказлашган иссиқлик таъминоти-
сиқлик тармоғи жорий таъмирдан чиқарилган. ради. Иссиқлик тармоқларини реконструкция зорат қилиб, тузатиб боради. Вазирлик-идора- дан фойдаланувчи истеъмолчиларни иссиқлик
СУСТКАШЛИККА ЙЎЛ ҚЎЙИЛМАЙДИ қилиш сарф-харажатларини 15 фоиз, хизмат ларга берилган вазифаларда сусткашликка йўл билан таъминлаш мақсадида 2021 йил 12 октябр-
Маълумотларга кўра, уй-жой кўрсатишда 80 фоиз, иссиқлик энергиясини ет- қўйган масъул ходимларга нисбатан эса қатъий дан ижтимоий соҳа объектларининг иситилиши
коммунал хизмат кўрсатиш Куз-қиш мавсумига тайёргарлик доирасида казиб беришдаги йўқотишларни 20 фоиз камай- чоралар белгиланган. бошланади. 14 октябрдан эса кўп қаватли турар
вазирлиги тизимида 20 та халқаро ҳамкорликдаги лойиҳаларга ҳам эъ- тириш, юзага келган авария ҳудудларини авто- жой бинолари мунтазам иситишга ўтказилади.
иссиқлик таъминоти корхонаси тибор қаратилмоқда. Жумладан, Хоразм вило- матик равишда аниқлашга имконият яратади. Жорий йил октябрь ойидан бошлаб Уй-жой
ва улар таркибида 578 та ятида иссиқлик таъминотини яхшилаш мақса- коммунал хизмат кўрсатиш вазирлиги тизимида ирода тошматоВа,
қозонхона мавжуд бўлиб, дида Оролбўйи минтақасини ривожлантириш Қишга ҳозирлик ишлари электр узатиш тизи- кўп квартирали уйни бошқариш органларининг
ҳозирги кунда шундан 500 жамғармаси маблағларидан 2021 йил учун 34,4 мида ҳам давом этмоқда. Бугунга қадар ҳудудий электрон реестри ва бошқарувчи ташкилотлар “янги Ўзбекистон” мухбири
таси ишлаб турибди. 2021 миллиард сўм ажратилган бўлиб, 10 та қозонхо- электр тармоқлари корхоналари томонидан 26 рейтинги ишга туширилди. Унда исталган фуқа-
йилда марказий ва маҳаллий на ва 11 километр иссиқлик тармоғини модер- 202,6 километр электр узатиш тармоқлари ва ро сервис компанияларини A, B, C, D тоифа-
қозонхоналарни ҳамда низация ва реконструкция қилиш лойиҳалари 9061 дона трансформатор пункти мукаммал, 49 ларига кўра баҳолаб, рейтинг натижаларини
иссиқлик тармоқларини амалга оширилади. Натижада 77 та кўп квар- бевосита кузатиб бориши мумкин.
реконструкция ва тирали уй ва 27 та ижтимоий соҳа объектининг
модернизация қилиш учун иссиқлик таъминоти таъминланади.
жами 23,1 миллиард сўм
миқдорида марказлашган Жаҳон банки иштирокида ҳам умумий қийма-
маблағлар ажратилган. ти 220,7 миллион доллар бўлган йирик лойиҳа
амалга оширилмоқда. Унинг доирасида 5 та
Хусусан, Тошкент вилояти Янгийўл шаҳри- марказий қозонхона, 136,1 километр иссиқлик
даги Турон ва РК-1 марказий қозонхоналари- тармоғини модернизация ва реконструкция қи-
нинг реконструкция қилиниши ва таъмирла- лиш, 2 056 та индивидуал иссиқлик пунктини
ниши 77 та кўп қаватли уй ва 6 та ижтимоий ўрнатиш белгиланган.
соҳа объектини марказлашган иссиқ сув ва
Тошкент шаҳри иссиқлик таъминоти эса
Франциянинг Veolia Central & Eastern Europe
компаниясига 30 йилга давлат-хусусий шерик-
лик тамойили асосида берилади ва бу бўйи-
ча Вазирлар Маҳкамасининг тегишли қарори

Нигоҳ 52021 йил 9 октябрь, 201-сон

Бугуннинг гапи ижтимоий ҳимоя

МАМЛАКАТ ТАРА¯¯ИЁТИ “АёЛЛАР ДАфтАРИ”:
ВА РАВНА¯И
фаровон ³аёт ва бахт келтираётган ташаббус
Олий таълим исти¯бОли
билан муштарак дарвоқе, Гавҳар эгамова
яқинда Ўзбекистон Касаба
Сардорбек ЮСупоВ, моддий рағбатлантиришга алоҳида эътибор қара- гулсум шодиеВа, Шу боис, хатлов жараёнларига алоҳида уюшмалари федерацияси
тошкент давлат юридик тишга хизмат қилади. эътибор қаратилиб, ижтимоий соҳадаги томонидан ўтказилган
университети кафедра мудири, “янги Ўзбекистон” мухбири муайян муаммоларга ечим излаётган би- танловнинг республика
юридик фанлар бўйича Адлия вазирлиги билан келишган ҳолда, талабаларни рорта хотин-қизларни эътибордан четда босқичида иккинчи ўринни
фалсафа доктори, тўлов-шартнома асосида ўқишга қабул қилиш параметр- Бошланиши 1-бетда қолдирмаслик, уларнинг масалаларини эгаллаб, “Cobalt” машинаси
аҚшнинг канзас университети ларини белгилаш, янги бакалавриат таълим йўналишла- пухта ўрганган ҳолда, “Аёллар дафтари” билан тақдирланган эди.
тадқиқотчиси ри ва магистратура мутахассисликларини очиш, ўзини Ҳаётдан олинган яна бир мисол. Карма- тизими доирасида ҳал этиш бирламчи ва- Бу эътибордан руҳланган
ўзи тўлиқ молиявий таъминлаш миқдоридан келиб чиқиб, налик ёлғиз она Азиза Облоқулованинг тур- зифа сифатида белгиланган эди. тадбиркор аёл бугун
Бошланиши 1-бетда тўлов-контракт асосида ўқитиш қийматини белгилаш каби мушида ҳам яқинда кескин бурилиш бўлди. ишсизликни камайтириш,
имкониятлар олийгоҳнинг бозор иқтисодиёти шароитига Истак бўлса, имконият бор бунинг учун иш ўринлари
Таққослаш учун: 2016 йилда мамлакатимиздаги тезроқ мослашувига хизмат қилмоқда. — Уйсиз ва ишсиз эдим. Оғир шаро- яратиш, фаолиятини
олийгоҳлар сони 77 та бўлиб, олий таълимга қамров итда яшардим. Турмуш қийинчиликлари, Навоий шаҳрида яшовчи Гавҳар Эгамо- кенгайтириш мақсадида
9 фоизни ташкил этарди. Қисқа муддатда олий таълим Таъкидлаш жоизки, университетларнинг молиявий йуқсиллик тинкамни қуритганди. Ёлғиз ва яқингача “Аёллар дафтари”да рўйхатда шижоат билан меҳнат
муассасалари сонининг икки баробар ортгани ва уму- барқарорлигини таъминлаш, мавжуд моддий-техник она учун бу жуда қийин, — дейди кар- турарди. Эндиликда у 20 нафар хотин-қиз- қилмоқда.
мий қамров 28 фоизни ташкил этгани нафақат ёшлар- базани мунтазам такомиллаштириб боришда хорижий маналик тадбиркор аёл А. Облоқулова. ни иш билан таъминлаган тадбиркорга ай-
нинг, балки жамиятнинг интеллектуал салоҳиятини тажрибани ўрганиш, кейин миллий олий таълим тизи- — Мутасаддилар томонидан секторлар ланди. Ҳаётидан рози, эртасидан
оширишга хизмат қилди. Қувонарлиси, олий таълимга мига жорий этиш йўллари ва усулларини тадқиқ этиш кесимида “маҳаллабай”, “фуқаробай” асо- кўнгли тўқ
қамров ўсиши изчил давом этиб, 50 фоизга оширилиши ғоят долзарб ҳисобланади. сида уйма-уй юрилиб, ҳар бир аёл билан — Одамнинг ўзида истак бўлса, ин-
Ўзбекистон ёшларининг глобал меҳнат бозорида рақо- суҳбатлашиб, уларнинг орзу-умидлари ва сон қадри улуғланган жамиятда ҳамма — Бугун юзлаб, минглаб хотин-қиз-
батбардошлигини таъминлайди. Айни пайтда илғор тажрибани ўрганган ҳолда, ўзини мақсадлари тингланди. Шунда ишчи гуруҳ нарсага эришиш мумкин экан, — дейди ларимизнинг муаммолари ижобий ечим
ўзи молиялаштиришга ўтган олий таълим муассаса- менинг ҳам ночор ҳолатимга гувоҳ бўлди. у. — Буни ўз фаолиятим мисолида кўр- топмоқда, — дейди Навоий вилояти ҳоки-
Молиявий мустақиллик самараси ларининг ҳуқуқий мақомини аниқ белгилаш, давлатга “Аёллар дафтари”га киритилдим. Ҳай- дим. Юртимизда аёлларга қаратилаётган мининг хотин-қизлар масалалари бўйича
қарашли олийгоҳлар босқичма-босқич меҳнатга ҳақ рият, кўп ўтмай мени қийнаган ҳар икки эътибордан унумли фойдаланиб, қатор маслаҳатчиси Малика Мамадиёрова. —
Мамлакатимиздаги таълим ислоҳотларида олий тўлаш, ходимлар сони, тўлов-контракт миқдори ва таъ- муаммо ҳам ҳал этилди. Уйимнинг бош- ютуқларга эришяпман. Ўзим ҳам илгари Энг олис ва чекка қишлоқлардаги аёллар-
таълим муассасаларининг мустақиллиги муҳим аҳа- лим шаклини мустақил белгилаш, олий таълим муасса- ланғич бадал пули тўлаб берилди. Авва- ишсиз аёллар тоифасида рўйхатга оли- нинг турмуш тарзи ўрганилиб, уларнинг
миятга эга. Зеро, олийгоҳларнинг меҳнатга ҳақ тўлаш, саси инфратузилмасига сервис хизматлари кўрсатиш- ло, ўзимни банд қилдим. Чунки қўлимда ниб, “Аёллар дафтари”га киритилганман. дардларига шерик бўлиш, муаммоларини
ходимлар сони, тўлов-шартнома миқдори ва таълим нинг алоҳида турлари, жумладан, бино ва иншоотлар, ҳунарим бор, тикувчиман. Лекин тикув Шу боис, турмуш шароити оғир аёлларга ҳал этиш, бандлигини таъминлаш, касбга
шаклини мустақил белгилашга босқичма-босқич ўтиши талабалар турар жойлари, спорт объектларидан фой- машинам ва жойим йўқлиги боис, чора- кўмак бериш, ишсиз қатламни камайти- қайта ўқитиш, тадбиркорликка ўргатиш,
давр талабидир. даланиш, уларни тозалаш, таъмирлаш, компьютер тех- сиз қолгандим. Ҳозир тадбиркорликка ҳам риш, хотин-қизларнинг оз бўлса-да ои- кредит ажратиш, моддий ва маънавий
никаси ва телекоммуникация тармоқларини сақлаш ва қўл урдим. Минг шукрки, шароитимни ях- ласига даромад олиб кириши мақсадида
Ривожланган давлатлар тажрибасидан маълумки, юридик хизматлар кўрсатишни аутсорсинг шартларида шилаб олдим. Асосийси, олинган кредит “Дурдона жавоҳирлари” оилавий корхо- қўллаб-қувватлаш, уй-жойлар ажратиш,
академик ва молиявий мустақилликнинг энг муҳим ташкил этиш тизимига ўтиш ишларини жадаллашти- тўловлари учун тинмай меҳнат қиляпман. насини ташкил этдим. Ҳозирда корхонада психологик ва ҳуқуқий кўмак кўрсатиш,
омили олий таълимни ўзини ўзи молиялаштириш тизи- риш мақсадга мувофиқ. Уйимнинг бир хонасида тикув цехи очиб, 20 нафар аёл билан бирга ишлаяпман. шунингдек, ҳаётга мотивация беришда
мига ўтказиш ҳисобланади. Бу олий таълим муассаса- “Аёллар дафтари”га киритилган 3 нафар 2020 йил декабрь ойида ҳокимият мута- самарали ишлар бажарилмоқда. Хусусан,
ларининг илм-фан ва инновацион йўналишдаги истиқ- Педагоглар ва тадқиқотчиларнинг аёлни ишли қилдим. Дастлаб, қўни-қўш- саддилари, маҳалла фуқаролар йиғини, вилоятда “Аёллар дафтари” тизимининг
болли масалаларини юқори турувчи ташкилотлардан халқаро интеграцияси нилардан, эндиликда қўшни маҳаллалар- Бандликка кўмаклашиш маркази ишчи иккинчи босқичи давомида 15265 нафар
мустақил ҳолда ҳал этиш имконини беради. дан ҳам мижозларимиз бор. Фаолиятимни гуруҳи келиб шароитимни ўрганиб кетди. хотин-қизнинг турли муаммолари ҳал
Олий таълим тизимини ижтимоий соҳа ва иқтисо- ривожлантириб, кўпроқ иш ўрни яратиб, Кўп вақт ўтмай, шаҳримиздаги Ибн Сино этилди. Асосийси, вилоятда хотин-қизлар
Мамлакатимизда 2020 йилдан бошлаб Ўзбекистон Рес- диёт тармоқлари эҳтиёжларидан келиб чиққан ҳолда, аёллар бандлигини таъминлашни ният кўчасида жойлашган бўш бинони бизга муаммолари билан ишлаш бўйича қатъ-
публикаси Президенти қарори асосида 10 та олий таълим фан, таълим ва ишлаб чиқаришнинг мустаҳкам интег- қилганман. ажратиб беришди. Шундан кейин иши- ий тизим ўрнатилган. Тизимдаги ҳар бир
муассасаси қатори Тошкент давлат юридик университети рациясини таъминлаш муҳим аҳамиятга эга. миз анча жадаллашди. Ҳатто, банкдан жараён ҳудуд раҳбарларининг назоратига
ҳам ўзини ўзи молиялаштириш тизимига ўтказилди. Оғир аҳволга тушиб қолган Гулшан ва 36 миллион сўм имтиёзли кредит ҳам олинган. Ҳар бир ҳудудда “Аёллар дафта-
Жумладан, АҚШнинг Ўзбекистондаги элчихонаси Азиза каби юртимиздаги бир неча минг- ажратилди. Бугун тадбиркор аёл сифа- ри” тизими билан ишлаш бўйича ҳудудий
Янги тизим миллий ва хорижий юксак малакали мута- томонидан молиялаштириладиган “Faculty Enrichment лаб аёллар айнан “Аёллар дафтари” тида эътироф ва рағбатларга муносиб штаблар фаолияти ва мониторинг тизими
хассислар фаолият юритиши учун университет жозиба- Program” (FEP) дастурини келтириш мумкин. Ушбу дас- орқали ҳаётда ўз йўлларини топиб, аҳво- кўриляпман. Ҳар бир машаққатли меҳнат йўлга қўйилган.
дорлигини оширишга, хусусан, ходимларга бериладиган тур мамлакатимиздаги олий таълим муассасалари ўқи- ли яхшиланаётганига яна кўплаб мисол- ортида, албатта, роҳат бор. Тикувчи қиз-
устамалар ва моддий рағбатлантиришнинг бошқа турла- тувчиларига тўрт ой давомида АҚШ университетларида лар келтириш мумкин. ларим ҳозир менга ҳавас билан қараша- Дарвоқе, қачон аёл ҳаётдан рози бўла-
ри миқдорини мустақил белгилаш, таълимда аутсорсинг ўз педагогик маҳорати ва касбий йўналишлар бўйича ди, бундан ўзимда катта масъулият ҳис ди? Қачонки, оиласи тинч, рўзғори фаровон
имкониятларидан фойдаланиш имкониятини берди. тажрибасини ошириш имкониятини беради. Энг аввало, хотин-қизлар муаммолари қиламан. Эндиликда 200 нафар аёлга иш бўлса. Ҳаётга татбиқ этилаётган бу тадбир-
билан ишлаш тизимининг натижадорлиги, ўрни яратишни мақсад қилдим. лар мазмун-моҳияти, мақсадлари замири-
Бундан ташқари, иқтидорли, шунингдек, ижтимоий Дастур давомида иштирокчилар дарс жараёнини мавжуд муаммоларнинг ўз вақтида сама- да ҳам опа-сингилларимизни эъзозлаш,
ҳимояга муҳтож қатламга кирувчи талабаларни кузатади, илмий конференцияларда иштирок этади ва рали ечим топишини кафолатлаш ушбу ҳақ-ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, уларга яқин-
ўзи бириктирилган АҚШ университетларининг факуль- ислоҳотларнинг бош омили бўлмоқда. дан кўмак бериш масалалари ётибди. Бугун
тет аъзолари билан ҳамкорлик қилади. Тингловчилар- айнан ана шу масалаларни амалга ошириш
нинг АҚШда ўзи бириктирилган университет ва Ўзбе- мақсадида эзгу амалларга қўл уриляпти. Бу
кистонда фаолият олиб борадиган олийгоҳи ўртасида борадаги саъй-ҳаракатлар эса эртага эмас,
ҳамкорлик ўрнатиши дастурнинг асосий мақсадлари- бугундан ўз самарасини бераётир.
дан ҳисобланади.

Бу йил AҚШнинг нуфузли 13 та университетида биз
— ўзбекистонлик 29 нафар ўқитувчи бир академик се-
местр давомида глобал олий таълимдаги сўнгги тен-
денциялар билан танишиш, янги профессионал алоқа-
лар ўрнатиш имкониятига эга бўлмоқдамиз.

Айни пайтда олий таълим муассасалари талабала-
ри, тадқиқотчи ва педагоглари учун хорижда таълим
олиш, малака ошириш имконияти бениҳоя кенг. Айниқ-
са, “Эл-юрт умиди” жамғармаси орқали эркин ва ижодий
фикрлайдиган ёшлар, шунингдек, олий таълим муасса-
салари ходимларини нуфузли хорижий олийгоҳларда-
ги бакалавриат, магистратура ва докторантурага юбо-
риш кўлами икки баробар оширилиши бу имкониятлар
кўламини кенгайтиради. Ўз навбатида, илғор хорижий
тажриба ва кўникмага эга малакали профессор-ўқитув-
чилар сонининг кўпайиши таълим сифати ва ривожига
катта ҳисса бўлиб қўшилади.

ёшЛаРга оид даВЛат СиёСати — амаЛда

Холниса РаҳмонҚуЛоВа, ²УНАРИ БОРНИНГ ТАШВИШИ Йª¯ дамиз тегсин, деган мақсадда шу ишни бошлаган
журналист эдик, шукр, кам бўлмадик.
Бошқарма томонидан “Маҳалламизнинг Сўнг ўрганганларини амалиётда мустаҳкамлади. “Ёшлар дафтари”га киритилиб, ундан то даромад
Юртимизда яратилаётган фахрий ҳунарманд аёли” лойиҳасини амалга оши- Уч йилда тикиш-бичишга қўли келишиб, буюрт- олишгача бўлган кичик йўлни босиб ўтдим. Ўзим Мадинабону ҳозир “Осмонсой” маҳалла фуқа-
имкониятлардан самарали риш бўйича чора-тадбирлар режаси тузилиб, ҳар ма асосида либослар, пардалар тикди. Ёшларга учун катта тажриба орттирдим. Келгусида Тош- ролар йиғини марказидаги “Умида ая” тикув
фойдаланиб, рўзғорини бир маҳаллада ижтимоий ҳимояга муҳтож, ишсиз қаратилаётган эътибор Дилрабони ҳам руҳлан- кент вилоятида ҳам худди шундай цех очишни цеxида онаси раҳбарлигида ишлаётир. Бугунга
бутлаётган, оиласига кўмакдош аёлларга фаол уста ҳунармандлар маҳорат дарси тирди. Тенгдошлари ҳаётидаги ўзгаришлар унинг режалаштирганман. қадар бу ердан 20 га яқин аёл-қиз ҳунар ўрганиб
бўлаётган ишбилармон ўтиб бермокда. Режага мувофиқ, Жиззах шаҳри ва Ёшлар ишлари агентлигига мурожаат қилишига чиқди. Даромади ҳам ёмон эмас. Ҳунарманд қиз
йигит-қизлар кун сайин Фориш туманидан икки ёш ҳунарманд — Сурайё туртки берди. “Ёшлар дафтари”га киритилгач, Имкониятлардан руҳланиб... тикувчиликдан ташқари, ўз тадбиркорлигини ҳам
кўпаймоқда. жумладан, жиззах Сояқулова ва Дилноза Ўктамова “Аёллар дафта- бундан унумли фойдаланишга ҳаракат қилди. бошлади. Бир йилдирки, цех қошида маҳалла хо-
вилоятида шу йилнинг ўтган ри” ва “Ёшлар дафтари”га киритилган 25 нафар Тадбиркорлик фаолиятини йўлга қўйиш учун Мадинабону Алибоева Фориш туманидаги тин-қизлари учун гўзаллик салонини юритяпти.
9 ойида 3 минг 305 нафар хотин-қизга зардўзлик ва миллий ҳунармандлик агентликка, туман ҳокимлигига кредит сўраб му- илғор ёшлардан. 21 ёшли қиз аллақачон ўз тад-
ёш тадбиркорликка ўқитиш йўналиши бўйича маҳорат дарслари ўтди. рожаат қилди. биркорлигини йўлга қўйиб улгурган. У болалиги- — Юртимизда биз ёшларга жуда катта им-
курсларини тамомлаб, махсус дан онасининг ёнида юриб, тикувчиликка меҳр кониятлар бериляпти. Фақат бундан тўғри фой-
сертификатга эга бўлди. — Жиззах шаҳридаги мономарказда банд бўл- Мурожаати ижобий ҳал бўлди, унга 28 миллион қўйди. Дастлаб, бичилган тайёр андозаларни далана олсак, бас. Тадбиркорликка қизиқиши
маган хотин-қизларга ҳунармандлик сирларини сўм миқдорида имтиёзли кредит ажратилди. тикиб юрган қиз энди ўзи мустақил замонавий ва юқори, аммо бирор сабаб билан ишини бошлай
— Ёшларни тадбиркорликка ўқитиш курслари- ўргатяпмиз, — дейди миллий либослар тикиш У шу пулга тикув машиналари сотиб олиб, ўз фа- турли бичимдаги либосларни тика бошлади. олмай турган ёшларга ҳам кўмак бериляпти.
ни ташкил этиш давом этмоқда, — дейди “Yoshlar йўналиши бўйича ҳунарманд Гавҳар Остонақу- олиятини йўлга қўйди. Бугунга келиб, шогирдла- 16 ёшимда сартарошликка қизиқа бошладим.
— kelajagimiz” жамғармасининг вилоят филиали лова. — Сафимизда ёш ҳунарманд қизлар ҳам ри билан буюртма асосида чопон, нимча, кўйлак, Она-бола тадбиркорликни уйда — бундан 8-9 Вилоятимиздаги ўқув марказида аёллар сарта-
раҳбари Отабек Шавкатов. — Ўтган давр мо- бўлиб, ўз ҳунари сиридан аёлларни хабардор замонавий услубда пардалар тикяпти. Ўзи билан йил илгари бошлаган. Кейинчалик либос тикти- рошлиги бўйича ўқидим. Ўша пайти ҳам қўлим-
байнида 447 нафар йигит-қизнинг 15 миллиард қилмоқда. бирга, яна уч нафар қизни иш билан таъминлаб, ришга талаб ошгач, фаолиятни кенгайтириш мақ- дан анча-мунча иш келар, лекин зарур ускуна-
381 миллион сўмлик бизнес лойиҳаси тижорат уларга тикувчилик касбини ўргатиб келаётир. садида тикувчилик цехи ташкил қилди. ларим йўқлиги учун қийналардим. Туманимизда
банклари томонидан молиялаштирилди. Яна 370 “Ёшлар дафтари”дан ўтказилган “Ҳоким ва ёшлар” учрашувида мен
га яқин ёшларнинг лойиҳаси ўрганилмоқда. даромадгача бўлган йўл — Инсоннинг ўзида қизиқиш, хоҳиш бўлса, — 11 ёшимда онам тикишни ўргатаман дега- каби қўлидан иш келадиган, лекин тадбир-
бир ойда 3 миллион сўмгача даромад қилса нида, йўқ, қизиқмайман, қўлимдан келмайди, корликни бошлашга қийналаётган ёшларга,
Ҳунармандлик ҳудуддаги ёшлар бандлигини Дилрабо Равшанбекова Янгиобод тумани- бўлади, — дейди Дилрабо Равшанбекова. — деб кўнмагандим, — дейди Мадинабону. — Баъ- хотин-қизларга ёрдам қўли чўзилди. Бизга гў-
таъминлашнинг ўзига хос йўналишларидан бири даги Баландчақир қишлоқ фуқаролар йиғини- Уйда ўтириб пул топиш мумкин, кўчага чиқиш ҳам зи кунлари буюртмалари битмай қолганда онам заллик салони учун керакли ҳамма ускуналар,
ҳисобланади. “Ҳунарманд” уюшмаси Жиззах ви- да истиқомат қилади. Оилада тўнғич фарзанд. шарт эмас. Ниятим — келгусида шу кичик цехни тунги соат ўн бир-ўн иккида ҳам уxламасдан ки- жиҳозлар олиб берилди. Ўшанда наҳотки, энди
лояти бошқармаси мутахассиси Марғуба Нурма- 20 ёшли қиз икки укасига ўрнак бўлиб, ўзи мус- катта корхонага айлантириш. Маҳалламиздаги йим тикар эди. Бундай пайтларда қараб турол- мен ҳам ўз ишимни бошлай оламан, деб xур-
нованинг айтишича, ҳудудда 1 минг 118 нафар тақил тадбиркорлик фаолиятини бошлади. Мана, кўпроқ аёл-қизни иш билан таъминлашни режа масдим, қўлимдан келганча ёрдамлашардим. санд бўлганман! Энди маҳалламиздаги аёл-қиз-
ҳунарманд фаолият юритади. Улардан 448 на- уч ойдирки, маҳалласида янги тикув цехи очиб, қилганман. “Ёшлар дафтари”га киришимдан ав- Ёнида туриб, кўмаклашиб тикишни ўрганиб кет- ларнинг ораста, гўзал бўлиб юришида кўмагим
фари 30 ёшгача бўлган ёшлардир. тенгдошларини иш билан таъминлаяпти. вал битта оддий тикув машинасида иш бошлаган дим. Тўғриси, бу ишни бошлашдан олдин роса тегаётганидан ниҳоятда мамнунман. Шу ўрин-
бўлсам, бугунги кунда кредит ёрдамида ишла- ўйладик, қаердан маблағ оламиз, қандай бош- да эришаётган бу ютуқларимизнинг ҳаммаси
Аждодлардан мерос ҳунарларни ўргатиш Тикувчи фаолиятини 2010 йилдан бошлади. ётган тикув машиналаримиз сони тўрттага етди. лаймиз, яxши бўладими-йўқми, деб. Уйимизда мамлакатимизда ёшлар ва хотин-қизларга қа-
орқали ҳам йигит-қизларнинг иш билан бандли- Аввал тажрибали ҳунармандга шогирд тушди. Табиийки, иш унумдорлиги, самарадорлиги орт- фақат акам ишларди. Рўзғорга оз бўлсаям фой- ратилган эътиборнинг самараси деб ўйлай-
ги таъминланяпти. Жумладан, айни пайтда ви- ди. Топаётган даромадимиздан кўнглимиз тўқ. ман. Туманимизда уйда ишсиз ўтирган ёшлар,
лоятдаги 172 нафар ҳунарманд “Устоз-шогирд” тенгдошларимиз иш билан таъминланяпти. Биз-
мактабларини ташкил этиб, 527 нафар шогирдни нинг маҳалламизда ҳам тўқимачилик цеxи очил-
камолга етказмоқда. ди. Ёшлар ана шу ерда ишлаб, оила бюджетига
ўз ҳиссаларини қўшаётганидан мамнун.

6 2021 йил 9 октябрь, 201-сон

миллат фидОйилари ХотиРа — уйғонСа гЎзаЛ

ХIХ асрнинг иккинчи ярми ХХ асрнинг биринчи ярмида шоир-ёзувчилар ВАТАНДАН ЯРАЛГАН
ғоят мураккаб тарихий шароитда яшаб ижод қилишган. Ота юртида ВАТАНДАН
турли таъқибларга учраб, ўзга эллардан паноҳ топишга мажбур бўлган КЕТМАС
шоирларнинг эса на туғилган йиллари маълум, на ёзган асарлари
авлодларга тўла етиб келган. умри дарбадарликда кечган шундай
шоирлардан бири Муҳаммадшариф Сўфизодадир. унинг аянчли ҳаёти ва
ижоди ҳозиргача етарли ўрганилмагани сабабли шоир-ёзувчиларимиз
сафидан муносиб жой ололмаётгани мутахассисларга яхши маълум.

эрксевар шоир
ёхуд “ªзбекистОн хал¯ шОири” унвОнининг

илк сО²иби

Сўфизода ўзбек ёзувчилари орасида қилади. Дунёвий фанларни енгил ва янги кўриш шарафига муяссар бўлдим. Шоир Сўфизоданинг қисқача таржимаи ҳоли”да- Таниқли шоир ва публицист, Ўзбекистонда
биринчи бўлиб 1926 йили “Ўзбекистон халқ усулда ўргатишга бел боғлайди. Айни чоғда анча кексайиб қолган, юқорида, президи- ги 1870 рақамини 1869 деб бузиб эълон хизмат кўрсатган маданият ходими,
шоири” унвони билан тақдирланган. 1937-1938 айрим шариат пешволарини, бой-амалдор- умда ўтирганлар, суҳбатлашиш насиб бўл- қилган. Шунинг учун шоир юбилейи 1969, Ўзбекистон журналистлари ижодий
йилларда минглаб сўфизодалар мангла- ларни ўткир ҳажвий тиғ билан савалайди. мади”. 1979, 1989… йилларда нишонлаб келинди. уюшмасининг собиқ раиси Саъдулла Ҳаким
йига “халқ душмани” тамғаси босилиб, отиб Бунга чидай олмаган ҳоким синф вакиллари Лекин 1993 йили “Ўзбекистон адабиёти ва таваллудининг 70 йиллиги муносабати билан
ташланганидан сўнг улар номини тилга уни ҳалок этиш пайига тушади. Буни сезган Тожикистон халқ ҳофизи Абдулмажид мах- санъати” газетасининг 23 июль сонида на- Миллий матбуот марказида хотира кечаси
олиш, асарларини ўқиш ва сақлаш қатъиян шоир Сўфизода 1915 йили яна хорижга ке- сум эса, “Сўфизоданинг шеърлари битилган манганлик Аҳмад Муҳаммад Убайд исмли ўтказилди.
тақиқланди. Кимнинг уйидан бирор “халқ тишга мажбур бўлади. дафтар шогирдлари мулла Орифжонда бор муаллифнинг “Сўфизода қачон туғилган?”
душмани”нинг китоби чиқиб қолса, уни ҳам эди. Қўлёзмадаги шеърларни кўпайтириб сарлавҳали мақоласи босилиб чиқади. Му- Ўзбекистон Журналистлари ижодий уюшмаси томони-
қамоққа олиб, борса-келмас жойларга сургун Қувди мени жоҳиллар нашр эттириш учун 1960-йилларда Тошкент- аллиф Сўфизоданинг таваллуд кунига оид дан ташкил этилган тадбирда оммавий ахборот воситалари
қилиш оддий ҳолга айланди. ўшандоғ ватанимдан, га, Набихон Чустийникига Орифжон баззоз барча рақамларни бекор қилиб, унинг 1880 ходимлари, шоир ва ёзувчилар, олий ўқув юрти профессор-
билан бирга бордик... Сўфизоданинг оқланга- йилда туғилганини “асословчи” “ҳужжат”ни ўқитувчилар, талабалар ва кенг жамоатчилик вакиллари
“Ҳақиқат эгилади, букилади, аммо синмай- Лекин қува олмас нини эшитиб жуда хурсанд бўлдик...” — деб келтиради. Наманган вилоят давлат архиви- иштирок этди.
ди” деганларидек, мустақиллик йилларида суханимни даҳанимдан, — эслади суҳбатда. Лекин уларнинг ниятлари да 173-рақам билан сақланган бу “ҳужжат”
улар ҳақидаги аччиқ ҳақиқатлар юзага чиқди. амалга ошмаган бўлса керак, дафтарни қай- шоирнинг қисқача таржимаи ҳолидан ибо- Сўзга чиққанлар Саъдулла Ҳакимнинг ўз юртини, халқини
деб, эътиқоди, иродасини яна бир бор тиклаб тариб олиб кетишган. рат бўлиб, унда бундай маълумот берил- севган инсон сифатида кечирган ҳаёти ва ижодий фаолияти,
Сўфизода тўғрисидаги илк маълумот олади. Сафар давомида у Ҳиндистонда, сўнг ган экан: “Мен 1880 йилда Чуст шаҳридаги шеърлари ва публицистик асарларида акс эттирилган ғоялар,
“Фарғона” газетасининг 1925 йил 30 март Афғонистонда ўқитувчилик билан машғул Душанбедан Абдуллоҳхон тўрага юборил- Кўнчигарлик жамоасида туғилганман. Отам келажак авлодларга ўрнак бўладиган фазилатлари ҳақида ўз
сонида учрайди. Наманганлик журналист ва бўлади. 1918 йилда Афғонистон маориф ва- ган қўлёзма шу бўлса керак, деб қўлёзманинг ерсиз камбағал бўлиб, деҳқончилик қилган хотиралари, фикр-мулоҳазаларини сўзлаб беришди.
адабиётшунос Лутфулла Олимийнинг “Уну- зирининг ўринбосари сифатида Туркистонга биринчи бетини очар эканман, қуйидаги даст- ва ўзи ерсиз камбағал синфидан эди. Аҳво-
тилган шоир” мақоласидан маълум бўлиши- афғон ваколатхонасининг тилмочи бўлиб та- хатга кўзим тушди. Биринчи бетда “Тўлқин лим ғоят тубан бўлиб, отамдан 15 ёшимда — Устоз билан бир таҳририятда ишлаб, у кишидан ҳар
ча, Сўфизода унга мактуб ёзиб, эл-юрт ман- йинланади. 1918 йил сўнгида у афғон ар- Расулов. Ўз ФА. Тил ва адабиёт институти, айрилдим, менинг билан волидам ҳам укам томонлама сабоқ олганимдан хурсандман, — дейди таниқли
фаати йўлида узоқ вақт хизмат қилганига боблари билан Ўзбекистонга қайтиб келади Ўзбек совет адабиёт сектори” деб ёзилган қолди. Шу вақтларда мен даладан ўтин та- журналист Ҳалим Сайид. — Саъдулла аканинг шогирдлари-
қарамай, унутилиб, хорлик ва зорликда умр ва шу ерда умрининг охиригача қолади. эди. Демак, бу қўлёзмадан Тўлқин Расулов- шиб келиб, сотиб ва мардикорлик қилиб, га берган меҳри, эътибори ва саховатини кўриб, у кишининг
кечираётганидан шикоят этган. Л.Олимий ўз нинг хабари бўлган, чунки олимнинг уй адре- ишлаб кун кечириб келар эдим. 1912 йилда қанчалар самимий қалб соҳиби эканлигидан фахрланган-
мақоласида дўстининг ночор бир аҳволда Бу ерда ҳам мунофиқлар қаршилигига уч- си ҳам бор эди. Қўлёзманинг охирги бетидан қўшчилик қилганман…”
яшаётганини маълум қилиш билан бирга, раб, олти ойга қамалади. Сўфизода бутун умр араб ёзувида “таваллуди Сўфизода 1869” де- ман. Журналистиканинг чағиртошли йўлларида маслаҳат-
унинг шеърларидан айрим намуналар ҳам қийинчиликлар кўрса ҳам, ўз халқига хизмат ган ёзув ўрин олган эди. Бу таржимаи ҳол лари ва рағбатларидан баҳраманд бўлдим. Айниқса, устоз
эълон қилган. қилишдан заррача тўхтамади. Унинг асарла- Иштирокиюн фирқасига она юрт олдидаги бурч ва масъулият ҳиссини ҳамма нарса-
ри “Қизил Ўзбекистон”, “Муштум”, “Фарғона” Қўлёзмани олимлар билан ўрганиб, 2007 номзод Сўфизода қалами дан устун қўяр эди.
Л.Олимий мақоласидан кейин кўп ўтмай, каби газета ва журналларда тез-тез босилиб йилда чоп этилган “Муҳаммадшариф Сўфи- билан ёзилган бўлса-да,
“Маориф ва ўқитувчи” журналининг 1926 йил турди. зода” номли рисолада баён этганмиз. ундаги таваллуд санасига Саъдулла Ҳаким ўзига хос ижодий услуби, шеърий асар-
10-11 қўшма сонида Шокир Сулаймоннинг ишониш қийин. зеро, лари билан ҳам ном қозонган. Унинг “Сен кутган баҳор”, “Ёз
“Шоир Тоҳир Сўфизоданинг қисқача таржи- Сўфизода ҳаётидаги ҳар бир янги ҳодиса- 1989 йили Чуст педагогика билим юртида маҳаллий бойлар ва оқшоми”, “Она сўз”, “Кўнгил юзи” тўпламлари алоҳида аҳа-
маи ҳоли” деган мақоласи босилиб чиқди. га ўз муносабатини билдириб борди. Сайлов, Сўфизода таваллудининг 120 йиллиги тад- руҳонийлар билан курашдан миятга эга бўлиб, унда инсон, табиат ва жамият муаммола-
ер ислоҳоти, хотин-қизлар озодлиги ҳақида бирига шоирнинг ўқувчиларини ҳам таклиф чарчаган Сўфизода, ўтган ри ўз поэтик ечимига кўтарилади. “Олис юлдуз” достонида
Ш.Сулаймоннинг 1926 йил 30 октябрда шеърлар ёзиб, халқни ҳушёр бўлишга чақир- этдик ва видеофильмга муҳрладик. Ўша йили асрнинг 20-30-йилларидаги шоирнинг адабий-фалсафий овози, олами ўзига хос тарзда
Ҳамзага йўллаган хатидан маълум бўлишича, ди, унинг моҳиятини кенг халққа тушунтир- 31 январь куни Ўзбекистон Фанлар академия- комсомоллардек, ёшини намоён бўлган.
у дастлаб ҳар икки шоирга мурожаат қилиб, ди. Унинг “Қалайсизлар” шеъри жамиятнинг си Тил ва адабиёт институтида шоирнинг яшартириб, шўролар
улардан “шу яқин кунларда ўз таржимаи ҳол- бир-биридан иқтисодий жиҳатдан фарқлана- таваллуд кунига бағишланган илмий сессия ҳукумати фойдасига — Фидойи ижодкор, қалби меҳрга тўла беназир инсон би-
лари”ни ёзиб беришни сўраган. Ш.Сулаймон- диган икки табақаси тилидан ёзилган бўлиб, бўлиб ўтди. Сессияда юртимизнинг таниқли ишлашга тайёрман, деб онт лан бирга ҳаёт кечирганим учун ниҳоятда бахтлиман, — деди
нинг шу сўзларига асосланиб айтиш мумкин- ҳар бир табақа фикри ўз тили, яъни ҳар бир олимлари турли мавзуларда нутқ сўзлади. ичган: “Агар, — деб ёзган у, — шоирнинг турмуш ўртоғи Салтанатхон Ҳакимова. — У киши
ки, унинг “Маориф ва ўқитувчи” журналида табақа учун хос бўлган луғат тузилиши ва ше- Мен ҳам изланишларим ҳақида фикрларимни ҳозирда шўролар ҳукумати ҳаётининг охирги кунларида ҳам ижод қилишдан, шогирдла-
эълон қилинган мақоласи замирида Сўфи- валари билан ифодаланади. баён қилдим. Илмий сессияда Сўфизоданинг тарафидан ҳар қандай эзгу рига маслаҳат беришдан, дўстларини руҳлантиришдан тўхта-
зоданинг ўз қўли билан ёзган маълумотно- адабий меросини ўрганиш ва юбилейини ўт- бир хизмат бўлса бўлсин, мади. Биз эллик йил бирга умргузаронлик қилдик, беш фар-
маси ётади. Шу таржимаи ҳолда ёзилишича, Сўфизода ижодий фаолиятида маъри- казиш комиссияси тузилган, комиссия тарки- қилишга тайёрман, деб зандни тарбиялаб вояга етказдик, орзу-ҳавасларимиз ушалди.
Сўфизода 1870 йили Чуст шаҳрига яқин Аҳси фатпарварлик устувор аҳамиятга эга. У га- бида мен ҳам бор эдим... таржимаи ҳолни ёзувчи Чуст Саъдулла ака умрларининг сўнгги йилларида юртимиз рав-
шаҳанд қишлоғида туғилган. зетага алоҳида аҳамият берди ва халқнинг шаҳар фирқа кандидати нақидан, ижодкорлар ва журналистлар учун яратилаётган им-
маданий ҳаётида газетанинг катта роль ўй- Тошкентдаги илмий сессиядан сўнг таниқ- Сўфизода”. Имзо ҳам, сана кониятлардан ниҳоятда руҳланиб, шогирдларини юз бераёт-
У 1893-1898 йилларда Қўқонда яшаб, нашини тушунтирди. Мазкур мавзуга бағиш- ли олимлар вилоятимиздаги юбилей тантана- ҳам қўйилмаган. Балки ган улкан бунёдкорлик ишларига камарбаста бўлишга даъват
Муқимий, Фурқат таъсирида “Ваҳший” тахал- ланган “Яшнатиб дил ғунчасин фасли баҳор ларида иштирок этишди, сўнгра тантаналар ариза бошқа бир киши қилиб яшади. У киши юртнинг орини, номусини юксак тутар,
луси билан ҳажвий асарлар яратади. Айниқ- айтар газет” деб бошланувчи ғазали, айниқса, шоир туғилган юрт — Чустда давом этди. томонидан ёзилгандир… сўзнинг кучини ва ижодкор масъулиятини чуқур англар эди.
са, унинг “Даканинг”, “Бедананг”, “Айтинг бу диққатга сазовордир. Ўшанда билим юртимиз биносига ўрнатилган
сўзимни”, “Ўпай”, “Беғубор дарду олам” каби ёдгорлик лавҳасининг очилиш маросими ҳам Сўфизоданинг 65 йиллиги нишонланган Кечада жорий йилнинг 11 октябрь куни Қибрай тума-
ҳажвий ва лирик ғазаллари эътиборга лойиқ Миён Бузрук Солиҳовнинг 1934 йилда чоп бўлиб ўтди... Мармар лавҳага, “Чуст педаго- 1935 йилдан кейин икки йил ўтгач, шоир 1937 нидаги уй манзилида Саъдулла Ҳакимнинг хотирасига
эди. Бироқ ҳали Муқимий ҳажвияси зарбидан этилган “Сўфизода ва унинг ижоди ҳақида” гика билим юрти ҳовлисида биринчи Ўзбекис- йил 8 май куни қамоққа олинади. Машҳур шо- бағишланган ёдгорлик лавҳаси очилиши маросими ўткази-
қутулиб улгурмаган замона ҳокимлари ёш рисоласи, Тўлқин Расуловнинг 1968 йилда тон халқ шоири Муҳаммадшариф Сўфизода ирни қамоққа олиш ҳақидаги қарорда унинг лиши маълум қилинди.
Муҳаммадшарифнинг кескин танқидига қар- тайёрланган “Тароналар” тўпламининг нашр (1869-1937) туғилган уй бўлган эди”, — деб туғилган санаси 60 ёш (яъни 1877 йилда
ши ҳужум бошлайди. Оқибатда у 1899 йили этилиши Ўзбекистон Фанлар академияси Тил ёзиб қўйилди. туғилган), маҳбуслик анкетасида эса 1897 йил “Эт билан тирноқдек бир жону бир тан, Ватандан яралган
Қўқондан Чустга қайтиб келади. Икки йил ўт- ва адабиёт институти олимларининг шоир деб кўрсатилган. Ватандан кетмас”, — дея куйлаган эди шоир. Она халқимиз
гач, уни амир-амалдорлар “ул беадаб ва бад ижодига бўлган қизиқиши туфайли дунё юзи- Ўтган йиллар давомида илк Ўзбекистон меҳри билан яралган дилбар мисралари ва куюнчаклик би-
аслни” даҳрийликда айблаб, қатл этишга ҳукм ни кўрди. Ўша йиллариёқ унутилган шоирнинг халқ шоири Сўфизода ҳаёти ва ижоди ҳақида Сўфизоданинг туғилган санаси манбалар- лан битилган мақолалари тафти ҳамиша қалбимиз ардоғида
чиқарадилар. ижоди айрим дарсликларга киритилди. иккита китоб — “Муҳаммадшариф Сўфизода” да қандай хилма-хил бўлмасин, модомики, бўлади.
ҳамда “Буюклик неъмати” рисолаларим нашр Шокир Сулаймон Сўфизода берган маълумот
Ўзининг ёзишича, “сўнг Маърифатпарвар шоирнинг юрти Чустда этилди. асосида “Асли исми Муҳаммад Шариф бўлиб, мухтасар тожимаматоВа,
Чустдан қочиб, Мир 1969 йили Сўфизоданинг 100 йиллиги нишон- Фарғона музофотининг Чуст шаҳрига яқин “янги Ўзбекистон” мухбири
вилоятига тафаккур ланиб, Чуст истироҳат боғига унинг бюсти ўр- Ушбу тантаналарга ҳам 31 йил бўлибди. Аҳси шаҳанд қишлоғида 1870 йилда таваллуд
қилиб, муддати 14 йил натилди, мактабларда шоир ижодига бағиш- Ўтган йиллар давомида шоир қалбимизда топган”, деб ёзган ва шоир туғилган куннинг
ҳар мамлакатда юруб” лаб турли кечалар ўтказилди. бўлса ҳам ҳурматини жой-жойига қўя ол- 65 йиллиги 1935 йил 29 январда — тирик
(“Туркистон вилоятининг мадик. Бунинг устига матбуотда шоирнинг тўйбоши иштирокида нишонланган экан, биз
газети”, 1914, 10-сон) Ана шу воқеалар сабаб Муҳаммадшариф туғилган йили турлича талқин қилиниб, юрти- шу санадан келиб чиққан ҳолда, 1870 йилни
умр кечиради. Худди шу Сўфизодани таниганман, олийгоҳни тугатиб, миздаги илм аҳлини ҳам иккилантириб қўйди. Муҳаммадшариф Сўфизоданиниг таваллуд
1900–1914 йиллар Сўфизода ўқитувчилик фаолиятим бошланганида шоир Ҳатто Наманган вилояти марказига ўрнатил- йили деб белгиласак, адолатдан бўлади” деб
дунёқарашида муҳим ижодига қизиқишим орта борди, аммо қатағон ган Сўфизода бюстининг остига “1880-йилда ёзади академик Наим Каримов.
босқич ҳисобланади. Аввал қурбони бўлган ижодкорнинг ҳаёти ва ижоди- туғилган” деб ёзиб қўйилибди...
Бокуга бориб, жалил ни ўрганай десам, бирор-бир асарини топа Эътиборлиси, 2020 йил февраль ойида
дулизода, Собир Тоҳирзода, олмадим. Фикримни пойтахтда яшайдиган Фанлар академияси Ўзбек тили, адабиё- Президентимиз Туркияга ташриф буюриб,
Муҳаммад Ҳодий каби олим инимизга айтганимда: ти ва фольклори институти олимлари то- Анқарада Туркия президенти ҳузуридаги Халқ
озарбайжон адабиётининг монидан йўлланган жавоб хатини олдим. кутубхонасининг очилиш маросимида сўзла-
тараққийпарвар вакиллари — Ҳамшаҳримизнинг ижоди тўлиқ ўрга- Унда шундай ёзилганди: “...Муҳаммадша- ган нутқида қатағон қурбони Муҳаммадшариф
билан танишади. нилмаган, сиз адабиётчисиз, Чустда яшай- риф Сўфизоданинг туғилган санаси турли Сўфизоданинг номини ҳам тилга олди.
сиз, излаб кўринг, пойтахтдан келган олимлар манбаларда турлича қайд этиб келинди.
Сўнг Арабистон шаҳарларида, Ҳиндистон Сўфизода ижодини бир ҳафта, қолаверса, Сўфизоданинг биринчи тадқиқотчиси Миён Кўп ўтмай Ёзувчилар уюшмаси томонидан
ва Туркия мамлакатларида оддий меҳнаткаш бир ой қидириб ўрганадилар, сиз доимо шу Бузрук Солиҳовнинг шоир ҳақидаги рисо- Чустда Сўфизода ижодига бағишлаб адабий
халқ ҳаётини кўради. 1910-1913 йилларда ердасиз, — дея маслаҳат берди. Натижада ласида унинг туғилган санаси 1869 йил деб кеча уюштирилди. Унутилмаган шоир хотира-
Қўнғиротда муаллимлик қилади, маърифат- дарслардан, синфдан ташқари ишлардан сўнг кўрсатилган. Ўтган асрнинг 80, 90-йилла- сига ҳурмат бажо келтирилди.
парварлик руҳидаги шеърларини ёзиб, Боку изланишларимни давом эттирдим, Сўфизода рида Намангандаги архивлардан бирида
ва Оренбургда чиқадиган рўзнома ва ойно- мактабида ўқиган, шоирни кўрган ва суҳбати- топилган анкетада Сўфизоданинг туғилган ҳусайнхон оРифий,
маларда тез-тез кўрина бошлайди. Айниқса, дан баҳра олган ўнга яқин 80-90 ёшли ўқув- санаси “1880 йил” деб кўрсатилган экан. Ўзбекистон ёзувчилар
унинг маҳоратидан дарак берувчи “Ўзбек хо- чилари билан суҳбатлашдим, хотиралар ёзиб МХХ архивидаги маълумотлар бу сананинг
нимига”, “Хонимлар исминда”, “Ватан”, “Мус- олдим. Изланишларим давомида шоиртабиат нотўғри эканини тасдиқлади. Ўзбекистон ҳу- уюшмаси аъзоси
лималар” асарлари эътиборли эди. инсон Абдуллоҳхон Тўра Сўфизода шеърла- кумати 1926 йилда Сўфизодага “Ўзбекистон
ри битилган ноёб дафтарни ҳадя қилдилар. халқ шоири” унвонини берди ва 1935 йилда
1913 йилда Чустга қайтиб келиб, етим Бу менга янада куч-қувват бериб, шоир изла- шоир таваллудининг 65 йиллиги кенг ни-
мактаблари очади ва унда муаллимлик рини қўшни Тожикистондан ҳам излашга турт- шонланди. Шу сўнгги маълумотларга қара-
ки бўлди. Душанбе шаҳрида яшайдиган олим ганда, Сўфизода 1870 йилда туғилган бўлиб
ёрдамида Тожикистон халқ ёзувчиси Сотим чиқади”, деб ёзилган эди.
Улуғзода билан учрашдик.
“Сўфизоданинг туғилган йили тур-
Улуғзода шундай эслайди: “Сўфизодани ли манбаларда 1866, 1867, 1869 деб ке-
1934 йили Тошкентда ёзувчилар съездида линади. “Чуст ҳақиқати” газетаси “Шоир

“Янги Ўзбекистон” ва “Правда Востока” Бош муҳаррир: Таҳририятга келган қўлёзмалар тақриз қилинмайди ва Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Навбатчи муҳаррир: Баҳор Хидирова
газеталари таҳририяти" ДУК Салим ДОНИЁРОВ муаллифга қайтарилмайди. Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги Мусаҳҳиҳ: Ойдин Аляутдинова
Дизайнер: Зафар Рўзиев
МУАССИС: Газетанинг етказиб берилиши учун обунани расмийлаштирган томонидан 2020 йил 13 январда 1047-рақам билан рўйхатга олинган.
Ўзбекистон Республикаси ташкилот жавобгар. Нашр индекси — 236. Буюртма — 3276. Манзилимиз:
76222 нусхада босилди. 100029, Тошкент шаҳри,
Вазирлар Маҳкамаси Газета таҳририят компьютер марказида саҳифаланди. Матбуотчилар кўчаси, 32-уй
Газетанинг полиграфик жиҳатдан сифатли Ҳажми — 3 табоқ. Офсет усулида босилган. Қоғоз бичими А2.
чоп этилишига “KOlORPAK” МЧЖ масъул. Баҳоси келишилган нархда. ЎзА якуни — 23:40 Топширилди — 01:35

Девонхона: (0-371) 233-70-98 Котибият: (0-371) 233-56-60 Эълонлар: (0-371) 233-57-15 E-mail: [email protected] “KOlORPAK” МЧЖ босмахонасида чоп этилди.
Босмахона манзили: Ўзбекистон, 100060.
Тошкент, Янги шаҳар кўчаси, 1-А уй.
Босмахона телефони: (78) 129-29-29


Click to View FlipBook Version