Янги Ўзбекистон 03.07.2022

2020 йил 25 январдан чиқа бошлаган

Ижтимоий-сиёсий газета № 132 (654), 2022 йил 3 июль, якшанба

О¡ИЗБИРЧИЛИГИМИЗНИ Ўзбекистон Республикаси Президентининг
АСРАБ-АВАЙЛАШ, ФАРМОНИ

ТИНЧЛИК ВА БАР¯АРОРЛИК ¯ОРА¯АЛПО¡ИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
МУ²ИТИНИ СА¯ЛАШ – ²УДУДИДА ФАВ¯УЛОДДА ²ОЛАТ
ЖОРИЙ ЭТИШ Тª¡РИСИДА
БАРЧАМИЗНИНГ БУРЧИМИЗДИР
Ўзбекистон Республикаси Конституцияси- ж) қурол, ўқ-дорилар, портловчи модда- қурол, жанговар ва махсус техника қўлла-
Ўзбекистон Республикаси Президенти нинг 93-моддаси 19-банди ҳамда Ўзбекистон лар, махсус воситалар, заҳарли моддалар нилган ҳолда зўравонлик ҳаракатлари билан
Шавкат Мирзиёев 2 июль куни Нукус шаҳрига Республикасининг “Фавқулодда ҳолат тўғри- сотилиши тақиқлансин, шунингдек, дори ва бирга юз берадиган тўқнашувларда иштирок
сида”ги Конституциявий қонунининг 5-7-мод- гиёҳвандлик воситалари, психотроп мод- этаётган қарама-қарши курашаётган тараф-
ташриф буюрди. даларига мувофиқ: далар, прекурсорлар ҳамда этил спирти ва ларни ажратиш;
алкоголь маҳсулотлари муомаласининг ало-
Маълумки, айни кунларда Ўзбекистон бу жараён шунча давом этади. Бу борада фақат 1. Фуқароларнинг хавфсизлигини таъ- ҳида тартиби жорий этилсин; қонунга хилоф қуролли тузилмалар фао-
Республикаси Конституциясини ислоҳ қилиш бў- халқимиз билан бамаслаҳат иш олиб борамиз, — минлаш, уларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини лиятига чек қўйишда иштирок этиш;
йича муҳокамалар жараёни кетмоқда. Аслида, деди Президент. ҳимоя қилиш, қонунийлик ва ҳуқуқ-тарти- з) жисмоний шахслардан қурол ва ўқ-до-
амалдаги қонунчилигимизга кўра, парламентнинг ботни тиклаш мақсадида Қорақалпоғистон рилар, заҳарли моддалар, юридик шахс- Фавқулодда вазиятларнинг олдини олиш
ўзи ҳам Конституцияга ўзгартиш киритиш вакола- Халқимиз ҳукмига ҳавола этилган мазкур Конс- Республикаси ҳудудида 2022 йил 3 июль лардан эса қурол, ўқ-дорилар ва заҳарли ва ҳаракат қилиш давлат тизимининг куч-
тига эга. Шунга қарамай, Президентимиз бу бора- титуциявий қонун лойиҳаси ҳали қабул қилинма- куни соат 00:01 дан 2022 йил 2 август моддалар билан бир қаторда ҳарбий ва лари таркибида фавқулодда вазиятларнинг
даги қонун лойиҳасини умумхалқ муҳокамасида ган, умумхалқ муҳокамасига қўйилган, холос. Шу куни соат 00:00 га қадар бўлган даврда ўқув-ҳарбий техника, портловчи ва радиоак- оқибатларини бартараф этишда, шунингдек,
кўриб чиқишни ҳамда референдум ўтказиш йўли боис, давлатимиз раҳбари Қорақалпоғистоннинг фавқулодда ҳолат жорий этилсин. тив моддаларнинг вақтинчалик олиб қўйили- одамларнинг ҳаётини сақлаб қолишда ишти-
билан қабул қилишни таклиф этди. ўзига хос этник, маданий хусусиятлари, миллий ши таъминлансин. рок этиш.
урф-одат ва қадриятлари, алоҳида ҳуқуқий мақо- 2. Қорақалпоғистон Республикаси ҳудуди-
Лекин айрим жойларда масаланинг моҳияти- мини эътиборга олиб, лойиҳадаги Қорақалпоғис- да фавқулодда ҳолат амал қилиши даври- 5. Фавқулодда ҳолат режими шароитида 7. Комендант Р.М.Джураев манфаатдор
ни талқин қилишда тушунмовчилик ҳолатлари тон Республикасининг ҳуқуқий мақомига оид нор- да соат 21:00 дан соат 07:00 га қадар қўлланиладиган чора-тадбирларнинг амалга вазирлик ва идоралар билан биргаликда
ҳам учради. Жумладан, лойиҳада кўзда тутилган маларни ўзгартиришсиз қолдириш зарурлигини комендантлик соати жорий этилсин. оширилиши учун масъул этиб Қорақалпо- Қорақалпоғистон Республикаси ҳудудида
Қорақалпоғистон Республикасига оид айрим нор- таъкидлади. Яъни Конституциянинг 70-, 71-, 72-, ғистон Республикаси ҳудуди комендатураси, хавфсизликни таъминлаш ва ҳуқуқ тар-
маларга бир гуруҳ шахслар томонидан норозилик 74-, 75-моддалари ўзгаришсиз қолдирилади. 3. Фавқулодда ҳолат амал қилиши дав- Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар ва- тиботни сақлаш, шунингдек, Ўзбекистон
билдирилди. Бунинг оқибатида 1 июль куни Нукус рида Қорақалпоғистон Республикаси зирлиги, Ўзбекистон Республикаси Миллий Республикасининг “Фавқулодда ҳолат тўғ-
шаҳрининг марказий кўчаларида намойишлар — Такрор айтаман: ўзбек ва қорақалпоқ халқ- ҳудудининг комендатураси ташкил гвардияси, Ўзбекистон Республикаси Давлат рисида”ги Конституциявий қонуни талаб-
уюштирилди. Маҳаллий давлат ҳокимияти орган- лари ўртасидаги қардошлик, ўзаро ҳурмат ва этилсин ва унга Ўзбекистон Республикаси- хавфсизлик хизмати, Ўзбекистон Республика- ларига мувофиқ бошқа чора-тадбирларни
лари биноларини ноқонуний эгаллашга уриниш меҳр-оқибат, оғизбирчилигимизни асраб-авай- нинг “Фавқулодда ҳолат тўғрисида”ги Конс- си Фавқулодда вазиятлар вазирлиги, шунинг- амалга ошириш учун барча зарур чора-
ҳаракатлари содир этилди. лаш, юртимизда ҳукм сураётган тинчлик ва бар- титуциявий қонунида назарда тутилган бар- дек, Фавқулодда вазиятларнинг олдини олиш ларни кўрсин.
қарорлик муҳитини сақлаш — барчамизнинг бур- ча ваколатлар берилсин. ва ҳаракат қилиш давлат тизимига кирувчи
Шу муносабат билан давлатимиз раҳбари Нукус чимиздир. Конституциявий ислоҳотларимизнинг бошқа давлат органлари ҳамда ташкилотла- 8. Ўзбекистон Республикаси Бош про-
шаҳрига етиб келиб, Қорақалпоғистон Республика- бош мақсади ҳам айнан мана шундан иборат. Ўзбекистон Республикаси Миллий гвар- рининг кучлари ва воситалари белгилансин. курори Н.Т.Йўлдошев ушбу Фармон билан
си Жўқорғи Кенгеси депутатлари ва жамоатчилик Янги Ўзбекистон, Янги Қорақалпоғистонни ал- диясининг қўмондони Рустам Мирзаевич ўрнатилган чоралар ва вақтинчалик чек-
вакиллари билан учрашди. батта биргаликда қурамиз, — дея таъкидлади Джураев Қорақалпоғистон Республикаси 6. Фуқароларнинг ҳаёти ва соғлиғи учун ловларнинг амалга оширилишида қону-
давлатимиз раҳбари. ҳудудининг коменданти этиб тайинлансин. аниқ таҳдид, ҳуқуқни муҳофаза қилиш орган- нийликка риоя этилишини таъминласин.
Шавкат Мирзиёев конституциявий ислоҳотлар ларининг ходимларига ҳужум қилиш, улар-
Ватанимизнинг бугунги ва келажак ҳаёти учун ғоят Мамлакатимиздаги барча ислоҳотлар, муҳока- 4. Фавқулодда ҳолат амал қилиши дав- нинг қурол ва техникасини эгаллаб олиш 9. Ўзбекистон Республикаси Вазир-
муҳим аҳамиятга эга бўлган масала экани, муҳока- малар, ҳеч шубҳасиз, демократия ва ҳуқуқий ме- рида қуйидаги чоралар ва вақтинчалик ҳолатларини инобатга олиб, шунингдек, Ўз- лар Маҳкамаси Ўзбекистон Республикаси
маларда кўп миллатли халқимиз кўплаб таклиф ва зонлар асосида амалга оширилиши қайд этилди. чекловлар ўрнатилсин: бекистон Республикасининг “Фавқулодда ҳо- Вазирлар Маҳкамасининг захира жамғар-
тавсияларини билдираётганини таъкидлади. лат тўғрисида”ги Конституциявий қонунининг маси ва бошқа давлат манбаларидан фав-
Айни вақтда тинчлик ва осойишталик, жамоат а) жамоат тартибини, ўта муҳим ва 23-моддасига мувофиқ қуйидаги вазифалар- қулодда ҳолат режимини таъминлаш учун
Тартибга кўра, “Ўзбекистон Республикасининг хавфсизлигини бузишга уринаётган ҳар қандай тоифаланган объектларни ҳамда аҳолининг ни амалга ошириш учун Ўзбекистон Респуб- зарур маблағларни ажратсин.
Конституциясига ўзгартиш ва қўшимчалар кири- шахсларга нисбатан қонун доирасида қатъий ҳаёт фаолиятини таъминловчи инфрату- ликаси Мудофаа вазирлигининг кучлари ва
тиш тўғрисида”ги эълон қилинган қонун лойиҳаси чоралар кўрилиши, “Қонун — устувор, жиноятга зилма объектларини муҳофаза қилиш ку- воситалари қўшимча равишда жалб этилсин: 10. Мазкур Фармон 2022 йил 3 июль куни
умумхалқ муҳокамасидан ўтказилади. Фуқаро- жазо муқаррар” деган қоидани амалда таъмин- чайтирилсин; соат 00:01 дан эътиборан кучга киради ва
лар томонидан билдирилган фикр ва мулоҳаза- лаш учун куч ва имкониятлар етарли экани таъ- фавқулодда ҳолат жорий этилган ҳудудга оммавий ахборот воситаларида дарҳол
лар асосида Қонунчилик палатаси томонидан кидланди. б) Қорақалпоғистон Республикасида ҳа- кириш ва ундан чиқишнинг алоҳида режими- эълон қилиниши шарт.
такомилига етказилади. Кейин эса мазкур лойи- ракатланиш эркинлиги, шу жумладан, транс- ни таъминлаш;
ҳа Ўзбекистон Республикаси референдумига қў- Президент барча юртдошларимизни ҳамжиҳат- порт воситалари учун чеклансин; 11. Мазкур Фармон Ўзбекистон Республи-
йилиб, фуқароларимиз эркин овоз бериш орқали лик ва бирдамликка, оқилона иш кўришга, турли аҳолининг ҳаёт фаолиятини ва транс- касининг Олий Мажлиси палаталарига тас-
ўзларининг бу масала бўйича хоҳиш-иродасини ғаразли чақириқ ва ҳаракатларга берилмасликка в) жисмоний шахсларнинг шахсини портнинг ҳаракатланишини таъминловчи диқлаш учун юборилсин.
ифода этади. Шундан кейингина Ўзбекистон Рес- даъват этди. тасдиқловчи ҳужжатлар текширилиши, объектларни ҳамда инсонларнинг ҳаёти ва
публикасининг Конституциясига киритилаётган уларнинг шахсий кўрикдан ўтказили- соғлиғи, шунингдек, атроф-муҳит учун юқо- 12. Мазкур Фармоннинг ижросини назорат
ўзгартиш ва қўшимчалар қонуний тусга киради. Учрашувда Қорақалпоғистон Республикаси ши, улардаги ашёлар ва транспорт во- ри хавф туғдирадиган объектларни муҳо- қилиш Ўзбекистон Республикасининг Бош
Жўқорғи Кенгеси депутатлари, жамоатчилик вакил- ситалари кўздан кечирилиши таъмин- фаза қилиш; вазири А.Н.Арипов ва Ўзбекистон Респуб-
— Янгиланаётган Конституциямизни такомили- лари сўзга чиқиб, халқимизнинг оғизбирчилигини лансин; ликаси Президенти ҳузуридаги Хавфсизлик
га етказиш учун қанча вақт ва муддат керак бўлса, қўллаб-қувватлади. кенгаши котиби В.В.Махмудов зиммасига
г) Қорақалпоғистон Республикасига кириш юклансин.
ЎзА ҳамда ундан чиқиш чеклансин;
Ўзбекистон Республикаси
д) тинч йиғилишлар, кўнгилочар, спорт ва
бошқа оммавий тадбирлар ташкил этилиши Президенти Ш. МИРЗИЁЕВ
ва ўтказилиши тақиқлансин;
Тошкент шаҳри,
е) юридик шахслар фаолиятини тўхтатиб 2022 йил 2 июль
туриш ёки тугатишга қаратилган иш таш-
лашлар ва бошқа ҳар қандай ҳаракатлар
тақиқлансин;

ИНСОН ҚАДРИ УЧУН ҚОРАҚАЛПОҚ Ўзбекистон Республикаси
ЭЛИГА Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси
“...юртимизда яшаётган ҳар бир фуқаронинг, бутун
халқимизнинг фаровонлигини таъминлашга Устюрт кенгликларидан водий боғларигача ва Сенатининг
хизмат қиладиган “Янги Ўзбекистон — халқчил ва Қорақалпоқ, сен билан бир азиз ермиз, жигар. ҚЎШМА ҚАРОРИ
инсонпарвар давлат” ғоясини амалга оширишга Нохос тебраниб қўйди Ватан боғлари кеча,
алоҳида эътибор қаратамиз”. Ахир гул-япроғи бир, битта томирмиз, жигар. ªЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ПРЕЗИДЕНТИНИНГ
Шавкат МИРЗИЁЕВ, Сенинг оқ ўтовларинг менинг қалбим сингари,
Ўзбекистон Республикаси Президенти Сенинг Қоражонларинг менинг Алпим сингари, “¯ОРА¯АЛПО¡ИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
Сенинг қадринг улуғдир менинг қадрим сингари, ²УДУДИДА ФАВ¯УЛОДДА ²ОЛАТ
ЯНГИ ªЗБЕКИСТОН — Оролингга интилган Амумиз, Сирмиз, жигар. ЖОРИЙ ЭТИШ Тª¡РИСИДА”ГИ
ХАЛ¯ЧИЛ ВА
Сен билан мен дарс олган китоблар чанг босмасин, ФАРМОНИНИ ТАСДИ¯ЛАШ ²А¯ИДА
ИНСОНПАРВАР ДАВЛАТ Деворга илуғлик тор-қўбизлар занг босмасин,
Шодон суҳбатимизни эзгин оҳанг босмасин,
Бугун халқимиз янги Ўзбекистон сади бўлганини, бунда адолат ва Бирда Навоий, бирда Бердақ шоирмиз, жигар. Ўзбекистон Республикаси Конститу- 1. Ўзбекистон Республикаси Президентининг
ва Учинчи Ренессанс йўлида собит, одил ҳукмдор масалалари энг олий цияси 78-моддаси биринчи қисмининг 2022 йил 2 июлдаги “Қорақалпоғистон Республи-
илдам ва баҳамжиҳат бораётгани ўринда турганини кўрамиз. Орзуси, эртаси бир, тақдири бир Ватанмиз, 19-бандига ва “Фавқулодда ҳолат тўғри- каси ҳудудида фавқулодда ҳолат жорий этиш тўғ-
барчамизга ғурур-ифтихор бағиш- Ёруғ кунлар йўлида тадбири бир Ватанмиз, сида”ги Ўзбекистон Республикаси Конс- рисида”ги ПФ–164-сонли Фармони тасдиқлансин.
лайди, келгуси марралар сари яна- Биргина Амир Темур бобомиз- Дунё харитасида тасвири бир Ватанмиз, титуциявий Қонуни 8-моддасининг учинчи
да руҳлантиради ва янгидан-янги нинг “Адолат ҳар бир ишда ҳам- Қорақалпоқ, сен билан мангуга бирмиз, жигар. қисмига мувофиқ Ўзбекистон Республика- 2. Ушбу Қўшма қарор дарҳол Ўзбекистон
куч-ғайрат ато этади. Агар мендан роҳингиз ва дастурингиз бўл- си Олий Мажлисининг Қонунчилик пала- Республикаси Президентига юборилсин.
“Халқчил ва инсонпарвар давлат- син”, деган пурҳикмат тузуклари Носиржон ЖЎРАЕВ, таси ва Сенати ҚАРОР ҚИЛАДИЛАР:
нинг асосий белгиси нима?” деб орқали куч-қудрат фақат адолат Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси аъзоси 3. Ушбу Қўшма қарор қабул қилинган кундан
сўрашса, ҳеч иккиланмай, “Амалда ва ҳамжиҳатликда экани, давлат эътиборан кучга киради.
адолат ҳукмронлиги — халқчил ишларида ҳамиша адолат устун бў-
ва инсонпарвар давлатнинг энг лиши, фидойи инсон ва одил ҳукм- Ўзбекистон Республикаси Ўзбекистон Республикаси
муҳим мезони”, деб жавоб берган дор эса бутун умр эл-юрт ташвиши Олий Мажлиси Қонунчилик Олий Мажлиси
бўлардим. Чунки адолат ҳукмрон билан яшаши ва буни амалда кўр-
юртда ҳақиқат тантанаси, қонун сатиши кераклиги ҳақида ўз замон- палатасининг Спикери Сенатининг Раиси
устуворлиги, тинчлик, ижтимоий дошларига ва авлодларга уқтирган Н.ИСМОИЛОВ Т. НОРБОЕВА
тенглик, бунёдкорлик ва тараққиёт эзгу ғоялари ҳали-ҳамон давлат
амалда барқарор, одамлар ўз ҳаё- арбоблари, сиёсатчи-таҳлилчилар, Тошкент шаҳри,
тидан рози бўлади. Тарихга назар ҳуқуқшунослар, бир сўз билан айт- 2022 йил 2 июль
ташлайдиган бўлсак, мана шундай ганда, дунё ҳамжамияти томонидан
фаровон давлат буюк аждодлари- дастуриламал сифатида ўрганил-
мизнинг азалий орзуси, бу йўлдаги моқда.
эзгулик курашчиларининг бош мақ-
Давоми 3-бетда

2 2022 йил 3 июль, 132-сон Сиёсат

ТАРАҚҚИЁТ ЙЎЛИ

БОШ ¯ОНУН — ЯНГИ ЗАМОН
РУ²ИНИНГ ИНЪИКОСИ

Мансур БЕКМУРОДОВ, розилигини ва шукроналигини кескин
Ўзбекистон Республикаси оширди. Шу йилнинг ўтган даврида дав-
Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви лат идоралари ва маҳаллаларнинг ички
академияси кафедра мудири имкониятларини уйғунлашган ҳолда
ишга туширишдан иборат кенг кўламли
Конституциявий ислоҳотларни амалга ошириш зарурати ва оқилона ислоҳотлар натижасида 736
мамлакатимизда моҳиятан янги давлат ва янги жамият минг ишсиз фуқаронинг кафолатли иш,
шакллантирилишидан иборат катта мақсадимиз мантиғи билан доимий даромад манбаларига эга бўлга-
изоҳланади. “Янги Ўзбекистон” атамаси билан баравж бунёд ни мисли кўрилмаган даражадаги воқеа
этилаётган давлат, аввало, мамлакатдаги инсонлар ва жамоаларга бўлди.
нисбатан меҳрли муносабатни устувор сиёсат даражасига кўтариши
билан эътиборли. Ижтимоий давлат ва касби
комиллик нисбати
Дарҳақиқат, ўтган олти йил мобай- Бугун янги Ўзбекистон фуқаролари миллий ва умуминсоний
нида ватанимизда халқчил, ҳеч кимни Кейинги 5-6 йил давомида амалга қадриятлар асосида узлуксиз маънавий юксалишга, ватанимиз
эътибордан четда қолдирмайдиган, ошириб келинаётган кенг кўламли исло- сиёсатига содиқликни ҳамда ватанпарварликни намойиш этишга
фуқароларнинг барча табақалари ва- ҳотлар бутун борлиғича инсон қадрини тайёр авлод сифатида дунё ҳамжамияти даврасидан муносиб ўрин
киллари, хусусан, ёшларнинг иқтидори юксалтиришга қаратилгани мамлака- олмоқда. Зеро, ҳозирги дунё тараққиёти, тез ўзгариб, янгиланиб
ва имкониятларини тўла рўёбга чиқара- тимизда “де факто” том маънодаги иж- бораётган давр руҳи жадаллик ва шиддаткорлик ҳамда юксак
диган давлатнинг мустаҳкам пойдевори тимоий давлатнинг катта ишонч билан касбий ва интеллектуал етукликни талаб этади.
барпо этилди. Бу янги давлат ўзининг барпо этилаётганини асослайди. Зеро,
маърифатпарвар, халқпарвар хусусия- қонунлар, фармон ва қарорлар ҳам ўз Одамлар ватанимизда кечаётган ис- ижтимоий давлат инсонни муҳофаза- умуминсоний ва миллий қадриятларга эҳтиёжини ҳаётий талаб сифатида ол-
ти, инсон қадрини устувор сиёсатга ай- даъвоси ва миқёси жиҳатидан Конститу- лоҳотлар натижалари ва ижобий ўзга- ловчи ва улуғловчи ижтимоий сиёсат асосланган позитив позицияларда мус- димизга қўяётган эди.
лантиргани, ҳаммани ва ҳар бир инсон- цияни тубдан ислоҳ қилиш, унинг кўла- ришларни ўз ҳаёти, кундалик турмуши- негизида бунёд этилади. Президенти- таҳкамланиши, жамоатчилик кўз ўнги-
ни бахтли, саодатли, бадавлат, теран мини кенгайтириш масаласини кун тар- да ҳис эта бошлади. миз Шавкат Мирзиёев ташаббуслари да ижтимоийлашуви, турли-туман ёт Янги Ўзбекистон — миллий
билимли ва фаровон қилиш мақсадла- тибига қўйди. Хусусан, мамлакатимизни билан қабул қилинган қонунлар, фар- ғоялардан муҳофазаланиш ҳамда мус- бирлашганлик тимсоли
ри билан халқимиз ва дунё жамоатчи- жадал ривожлантириш бўйича Ҳаракат- Камбағалликни қисқартириш вазифа- монлар ва қарорлар эса, моҳият эъти- таҳкам маънавий ва мафкуравий им-
лиги диққатини тортмоқда. лар стратегиясини амалга ошириш мо- си давлат сиёсати даражасига кўтарил- борига кўра, ижтимоий давлатнинг мус- мунитетга эга бўлиш имкониятини ҳам Маълумки, ҳар қандай давлат кучи
байнида эришилган мисли кўрилмаган ди. Яқин 5 йилда камбағалликни икки таҳкам ҳуқуқий пойдевори бўлиб хизмат яратади. халқнинг маънавий якдиллиги, ўзаро
Замонанинг тезкор суръати натижалар, инсон манфаатининг илк баробарга қисқартириш стратегияси қилади. бирлашганлик даражаси билан белги-
Маълумки, конституция мамлакат дафъа биринчи ўринга чиқарилгани, белгиланди. Шу пайтгача Ўзбекистон- Айнан шу катта инновацион мақсад, ланади. Маънавиятни юқори даражада
руҳи, менталитети, мақсадлари ва ин- “Халқ давлат идораларига эмас, дав- да давлат томонидан эҳтиёжманд оила Янги Ўзбекистонда инсон омилини яъни инсон капиталини ҳар тарафлама ривожлантириш ватанпарварлик билан
тилишларини ифода этувчи асосий лат идоралари халққа хизмат қили- ва одамларга кўрсатиб келинган ёр- ҳар тарафлама фаоллаштириш бораси- ривожлантириш орқали умумжамият чамбарчас боғлиқ. Президентимиз ало-
ҳужжат сифатида эътироф этилади. ши керак”, деган тамойилнинг устувор дамларнинг шакли ҳам, миқдори ҳам да амалга оширилаётган ишлар инсон миқёсида халқ фаровонлигини таъмин- ҳида таъкидлаганидек, ҳар қандай дав-
Конституция мамлакатнинг нафақат бу- сиёсатга айлангани, Янги Ўзбекистон- ислоҳ этилди. Энг муҳими, унинг хал- капиталини дунё талаблари даражаси- лаш ва моҳиятан янги маърифий-интел- латдаги маънавий сиёсат негизида бит-
гунги ҳаёти мазмунини, балки халқнинг нинг тараққиёт стратегиясида қўйилган қаро инклюзив ташкилотлар томони- да шакллантириш мақсадларини янги лектуал юксалишга эришишдан иборат та нарса, яъни ватанпарварлик ётади.
эртанги куни, яқин ва узоқ истиқболида 100 та катта мақсад, Учинчи Ренессанс дан танқид қилиб келинган субсидиар босқичга кўтаришни тақозо этмоқда. ялпи умуммиллий ижтимоий ҳаракат Амалдаги бош қомусимизда мана шу
белгиланган катта, стратегик мақсадла- пойдеворини барпо этиш борасида моҳияти ҳам тубдан ўзгарди. Ижтимоий жараёнлари амалдаги Ўзбекистон Конс- тушунчалар қўлланилмаган.
рини ҳам ўзида ифодалаши зарур. амалга оширилаётган ялпи ижтимоий ёрдам кўрсатиш орқали инсонни интел- Президентимиз мамлакатимизни титуцияси мазмунида акс этмагани ҳам
Мамлакатимиз бугун ижтимоий, иқ- ҳаракат кўлами кенгайиб бораётгани лектуал, малакавий ривожлантиришни ҳар томонлама ривожлантириш, халқ Бош қомусимиз мазмунини жиддий қай- Бугун янги Ўзбекистон фуқаролари
тисодий ва маънавий-интеллектуал ҳамда 2030 йилга бориб ватанимизнинг кўзда тутувчи, дунё ҳамжамияти то- фаровонлигини таъминлаш, маъна- та кўриб чиқишни кун тартибига қўяди. миллий ва умуминсоний қадриятлар
ривожланиш даврига кирдики, амалга ўрта даражадан юқори ривожланиш- монидан эътироф этилган шакл, яъни вий-интеллектуал юксалиш ва камба- асосида узлуксиз маънавий юксалишга,
оширилаётган ислоҳотлар кўлами ва га эришган давлатлар қаторидан ўрин ҳар бир одамнинг ўз қобилияти ва им- ғалликни икки баробар қисқартириш, Конституция миллат руҳини ватанимиз сиёсатига содиқликни ҳам-
бунёдкорлик ҳаракати бўйича қабул қи- олишидан иборат мўлжаллар шулар кониятларини рўёбга чиқариш тажри- пировардида ундан тамомила фориғ ифодалайди да ватанпарварликни намойиш этишга
линган фармон ва қарорлар, бошқа ди- жумласидан. баси қўллана бошланди. Бундай исло- бўлиш мақсадларини айнан инсон ка- тайёр авлод сифатида дунё ҳамжамия-
ректив ҳужжатлар ўз маъносига кўра, ҳот натижасида, аввалги даврлардаги питалини ривожлантириш билан боғ- Янги Ўзбекистонда конституциявий ти даврасидан муносиб ўрин олмоқда.
моҳиятан бундан 30 йил муқаддам қабул Мамлакатимизда асрлар мобайни- ёндашув, яъни инсонга моддий ёрдам лади. Дарҳақиқат, чуқур билим, юксак ислоҳотларнинг ижтимоий зарурати Зеро, ҳозирги дунё тараққиёти, тез ўз-
қилинган Конституция ва қонунлар маз- да орзу қилиб келинган халқ давлати, тарзида бериладиган маблағларнинг маънавий-интеллектуал салоҳият со- амалдаги Конституциямиз матнида гариб, янгиланиб бораётган давр руҳи
муни доирасига амалда сиғмай қолди. халқпарвар бошқарувнинг тўлақонли аҳолини боқимандаликка ўргатиб қўюв- ҳиблари, турли касб-ҳунар эгалари, иш- халқимиз маънавияти, мақсадлари ёр- жадаллик ва шиддаткорлик ҳамда юк-
Энг аввало, янги Ўзбекистоннинг тизими ва янги халқчил бошқарув сиё- чи амалиётга барҳам берилди. нинг кўзини билувчи миришкор деҳқон қин ифода этилмагани, ўзбек халқининг сак касбий ва интеллектуал етукликни
стратегик йўли, тараққиёт методоло- сатига мос бўлган тузилмалар барпо ва чорвадорлар, омилкорлик билан иш меҳмондўст ва бағрикенг феъл-атвори, талаб этади.
гияси ўзгарди. Бундан 6 йил илгари этилди. Халқни эшитиш, аҳоли муам- Одамларга моддий-молиявий кўмак тутадиган тадбиркор, ҳунарманд, турли инсонпарвар табиати негизида мамла-
амалда бўлган тараққиёт моделидаги моларини ҳал этишга махсус йўнал- бериш орқали уни амалда оёққа турға- хизмат соҳаси ходимлари, ишбилармон катимизда яшаб турган турли миллат Мамлакатимизда миллий тараққиётга
икки муҳим йўналиш, яъни ижтимоий тирилган давлат идоралари фаолия- зиш, маънавий-интеллектуал жиҳатдан саноатчилар, олимлар, моҳир педагог- ва элатларнинг эркин яшаши ва фао- эришиш талаблари билан инвестиция,
ва иқтисодий ривожланиш суръатлари- ти йўлга қўйилди. Илгари амалиётда кучайтириш негизида инсонни тубдан лардан ҳеч қачон ишсиз ёки камбағал лият юритишини кафолатловчи мазмун инновацияни кучайтириш, инсон капита-
ни эволюцион тарзда, босқичма-босқич умуман бўлмаган услуб, яъни аҳоли ўзгартириш, касбий ёки маърифий ри- чиқмайди. тўлиқ ва равшан бўлмагани билан ҳам лини ривожлантириш муҳим аҳамиятга
олиб бориш ҳамда барча тараққиёт та- мурожаатларини оператив тарзда қа- вожлантиришга эришиш, шундай ёнда- изоҳланади. Шунингдек, бугунги замон- эга. Шу боис, янги Ўзбекистонда инсон
шаббусларини “давлат бош ислоҳотчи” бул қилиб, тезкор реакция қилишга қа- шув орқали реал ҳолатни тамоман ях- Беш муҳим ташаббус — нинг шиддаткор руҳини ифодаловчи капитали ижтимоий, интеллектуал ва
позициясидан туриб амалга ошириш ратилган Президентнинг Халқ ва Вир- шилаш йўлига ўтилди. ҳаракатлантирувчи куч атамалар ишлатилмаган. иқтисодий юксалишнинг ҳақиқий драй-
услубидан воз кечилди. Уларнинг ўрни- туал қабулхоналари, Бош вазирнинг верига айланади. Бу мамлакатимизнинг
га тараққиётни илм-фан ва инновацион Тадбиркорлар мурожаатларини кўриб Вертикал тизим ислоҳоти Инсон капитали халқимизни эҳтиёж- Дунё минг йиллар мобайнида икки янги Конституцияси мазмунини айнан
технологияларни қўллаган ҳолда, ба- чиқиш қабулхонаси, барча ҳудудларда Фуқароларни доимий даромад ман- мандлик занжиридан тамоман халос куч, икки бир-бирига зид маданият, шу устувор жиҳатни янада кучайтириш
равж, катта шиддат билан амалга оши- ҳоким, вазир қабулхоналари фаолияти баига эга қилиш, “Ҳар бир оила — тад- этиш билан бирга, мамлакатимизнинг яъни куч ва тинчлик маданияти ўрта- асосида такомиллаштиришни тақозо
рувчи ёндашув ҳамда ижтимоий-иқтисо- кундалик турмуш тарзи ва халқимиз биркор” шиори остида тадбиркорликни ривожланган давлатлар қаторидан сидаги муросасиз курашлар доираси- этади ва ҳар бир фуқарони ўз фаолия-
дий ислоҳотларнинг ҳаракатлантирувчи қалбига кириб боришга улгурди. кенг ёйиш, қишлоқдаги ишсиз ёшларга муносиб ўрин олишини ҳам кафолат- да яшаб келади. Ўзбекистон давлати ти, касби, ҳунари доирасида энг етук,
кучи сифатида “Жамият — ислоҳот- узоқ муддатга ер ажратиб бериш ўзининг лайди. Шу боис, Президентимиз мам- уруш, зўрлик ва куч маданиятини қора- энг малакали бўлишга, “касби комиллик”
лар ташаббускори” деган тамомила Ҳар бир инсон эътиборда ижобий натижаларини бера бошлади. лакатимизда инсон капитали билан лайди, дўстлик, тинчлик, ҳамкорлик ва даражасига эришишга масъул ва жа-
янги тамойил ҳаётимизга кириб келди. Тараққиёт стратегияси вазифала- Айниқса, давлат бошқаруви вертикал ти- қуролланмаган бирорта ҳам фуқаро инсонларга яхшилик қилиш мадания- моатчилик олдида ҳисобдорлик ҳолати-
Миллатнинг буюк мақсадлари ри бажарилиши, Президентимизнинг зими маҳаллагача туширилиб, бевосита қолмаслиги учун ҳаракат қилмоқда. Ай- тини ёқлайди. Шу эътиқоднинг ўзиёқ ни юзага келтиришни ижтимоий зарурат
Гарчи Ўзбекистон Конституцияси қа- доимий эътибори билан мамлакати- ҳоким ёрдамчиси, ёшлар етакчиси ва хо- нан шу мақсаднинг амалий рўёби таъ- Конституциямизга ўзгартириш киритиш даражасига чиқаради.
бул қилинганидан буён ўтган йиллар мизда аҳоли ҳаёти тубдан яхшиланди. тин-қизлар фаоли штат бирликлари ор- лим тизимининг барча босқичларида
мобайнида Бош қонунимиз матнига ўн- қали амалга оширилиши халқимизнинг беш муҳим ташаббус кенг жорий этили-
лаб ўзгартириш ва тузатишлар киритил- ши ва унинг доирасига мамлакатимиз-
ган бўлса-да, ҳаётимизнинг янги мазму- нинг барча ёшлари қамраб олинганида
ни ҳам сўнгги йилларда қабул қилинган намоён бўлади.

Беш муҳим ташаббус бир томондан
барча ёшларни интеллектуал бадиий-
эстетик ва жисмоний такомиллаштириш
жараёнига қамраб олса, иккинчи то-
мондан узлуксиз таълим йўналишлари
доирасида олинган билимларни муас-
саса ва ҳудуднинг ўзида реал амалиёт-
га айлантириб, ўқувчиларда дастлабки
тажриба ва кўникма орттиришга шароит
яратса, учинчи томондан, ёшларнинг

ХАЛҚАРО ФОРУМ

МАРКАЗИЙ ОСИЁ ДАВЛАТЛАРИ ОМБУДСМАНЛАРИ УЧУН Айни пайтда Ўзбекистонда конститу-
ЯНГИ МАСЛАҲАТЛАШУВ ПЛАТФОРМАСИ циявий ислоҳотлар жараёни бошланган
ва бунда, энг аввало, инсон ҳуқуқлари
Ўзбекистон ташқи сиёсатида Марказий Осиё давлатлари билан ҳимоя қилишга қаратилган иккита му- кафолатланиши, амалга оширилиши
ҳамкорлик устувор вазифа сифатида белгиланган. Бу Олий ҳим ҳужжат қабул қилинганини олқиш- ва ҳимояланишига асосий эътибор қа-
Мажлиснинг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили (омбудсман), лашини билдирди. Имзоланган икки ратилмоқда. Ўз навбатида, омбудсман
БМТнинг мамлакатимиздаги ваколатхонаси, АҚШ Халқаро томонлама меморандумлар ҳамда институти ҳуқуқлари кенгайтирилаётга-
тараққиёт агентлиги миссияси, ЕХҲТнинг Ўзбекистондаги форум якунида қабул қилинган Тош- ни Ўзбекистоннинг демократик ривож-
лойиҳалари координатори, Халқаро қамоқхоналар ислоҳоти кент декларацияси Марказий Осиё ланишига хизмат қилади.
ташкилоти билан ҳамкорликда ташкил этилган “Марказий давлатларида инсон ҳуқуқларини ҳи-
Осиё давлатлари омбудсманларининг инсон ҳуқуқ ва моя қилиш, қийноқларнинг олдини — Ўзбекистонда аёллар ва бо-
эркинликларини таъминлашдаги ҳамкорлиги” мавзусидаги олиш чораларини кўриш ва минтақа лалар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва
форумда ҳам ўз аксини топди. фуқаролари орасида инсон ҳуқуқла- рағбатлантириш, шунингдек, уларга
ри тўғрисида ҳуқуқий хабардорликни яратилаётган имконият ва преферен-
Бу тадбир минтақа омбудсманла- омбудсман давлат органлари, корхо- ФОРУМДАН КЎЗЛАНГАН МАҚСАД МИНТАҚА оширишга ҳисса қўшишини қайд этди. циялар борасида юритилаётган дав-
рининг биринчи форумидир. Форум на, муассаса, ташкилотлар ва мансаб- ОМБУДСМАНЛАРИНИНГ ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИ СОҲАСИДАГИ лат сиёсатига юқори баҳо бериш мум-
доирасида икки томонлама меморан- дор шахсларнинг инсон ҳуқуқлари ва ХАЛҚАРО ҲАМКОРЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ, ДОЛЗАРБ — Инсон ҳуқуқлари ўз-ўзидан таъ- кин, — дейди Қозоғистоннинг Инсон
думлар имзоланди ҳамда Тошкент дек- эркинликларига оид қонун ҳужжатла- МАСАЛАЛАР БЎЙИЧА МУҲОКАМАЛАР ТАШКИЛ ҚИЛИШ минланиб қолмайди. Буни омбудсман ҳуқуқлари бўйича вакили Эльвира
ларацияси қабул қилинди. рига риоя этилиши устидан парламент ҲАМДА БУ ЙЎЛДАГИ САЪЙ-ҲАРАКАТ ВА ИМКОНИЯТЛАРНИ институтлари амалда кўрсатмоқда, — Азимова. — Бу борадаги Ўзбекистон
назоратини таъминлашда ваколатга БИРЛАШТИРИШДАН ИБОРАТ. деди ЕХҲТнинг Ўзбекистондаги лойи- тажрибаси бошқа давлатлар учун на-
Форумдан кўзланган мақсад минтақа эгалиги, барқарор ривожланиш мақсад- ҳалари координатори в.б. Ханс-Ульрих муна бўлиши керак.
омбудсманларининг инсон ҳуқуқлари ларига эришишда ўрни муҳимлигига Им. — Қолаверса, минтақада тинчлик ва
соҳасидаги халқаро ҳамкорлигини ри- эътибор қаратди. осойишталикни таъминлашда омбудс- Форумда иштирок этган инсон ҳу-
вожлантириш, долзарб масалалар бў- манларнинг ўзаро ҳамкорлиги муҳим қуқлари бўйича вакиллар амалга
йича муҳокамалар ташкил қилиш ҳамда АҚШ Халқаро тараққиёт агентли- аҳамият касб этади. Ҳар бир мамлакат оширилаётган ишларнинг мантиқий
бу йўлдаги саъй-ҳаракат ва имконият- гининг Ўзбекистондаги миссияси ди- яхши тажрибага эга. Ушбу форумнинг давоми сифатида омбудсманларнинг
ларни бирлаштиришдан иборат. ректори Микаэла Мередит Марказий айнан Ўзбекистонда ўтказилаётгани минтақавий даражадаги ҳамкорлиги-
Осиёнинг беш давлати омбудсман- ҳам бежиз эмас. Чунки сўнгги йилларда ни мустаҳкамлашга, Марказий Осиё-
Унда БМТнинг Ўзбекистондаги вако- лари минтақада инсон ҳуқуқларини Ўзбекистонда инсон ҳуқуқларини таъ- да инсон ҳуқуқлари бўйича миллий
латхонаси координатори Роли Астхана минлаш соҳасида кечаётган чуқур исло- институтлар ривожланиши ва хал-
ҳотлар бошқа давлатлар учун ҳам қизиқ. қаро миқёсда тан олинишига хизмат
қиладиган инсон ҳуқуқлари бўйича
минтақавий институт яратишни так-
лиф қилди.

Лутфулла СУВОНОВ,
“Янги Ўзбекистон” мухбири

Нигоҳ 32022 йил 3 июль, 132-сон

ИНСОН ҚАДРИ УЧУН

ХАЛ¯ЧИЛ ВА ИНСОНПАРВАР ДАВЛАТ

Фозилжон ОТАХОНОВ, кўплаб ваколатларнинг марказдан ҳу- ри кенгашлари ва ҳокимликлар ҳузурида томонидан қабул қилинаётган қарорлар органларининг ўрни тобора ортиб бо- кенгашларини ҳудудларда мавжуд
Олий Мажлис ҳузуридаги дудларга ўтказилганига гувоҳ бўламиз. синов тариқасида Жамоатчилик-масла- қонунийлигини таъминлаш, кенгашлар раётганини кўрсатади. Чунончи, бир- муаммоларни ҳал қилишдаги асосий
Қонунчилик муаммолари ва ҳат кенгашлари ташкил этилди. фаолиятида доимий комиссиялар ўрни гина 2021 йилда маҳаллий бюджет- бўғинга айлантириш келгуси ислоҳот-
парламент тадқиқотлари Кучли фуқаролик жамиятини барпо ва ролини кучайтириш муҳим босқичга ларнинг даромадлар қисми прогнозга ларнинг амалий давоми ҳисобланади.
институти директори, этиш, ҳақиқий халқ ҳокимиятчилигини “ТАШАББУСЛИ БЮДЖЕТ”: кўтарилди. нисбатан 119 фоизга, харажатлар қис- Бу борада:
юридик фанлар доктори, қарор топтириш ва фуқаролар ман- ҲУДУДЛАР РИВОЖИГА ми режага нисбатан 111 фоизга бажа-
профессор фаатларини ишончли ҳимоя қилишда ҲИССА ҚЎШИШ Уларнинг ҳудудларда кенг кўламли рилди, жорий йилнинг биринчи чораги- биринчидан, халқ депутатлари
маҳаллий давлат ҳокимияти вакиллик ИМКОНИЯТИ ислоҳотларни амалга ошириш, аҳоли да эса даромадлар 114 фоизга ижро кенгашларида доимий асосда фаолият
Бошланиши 1-бетда органлари алоҳида ўринга эга. Юрти- муаммоларини ҳал этиш борасидаги этилиб, харажатлар қисми 15 минг юритувчи депутатлар корпусини
мизда ҳокимиятнинг вакиллик орган- Маҳаллий давлат ҳокимияти орган- фаолияти барқарор ва доимий тус ол- 532 миллиард сўмни ташкил этди. шакллантириш ва уларнинг ваколат-
Буюк аллома Алишер Навоий сиёсат лари вазифасини ҳокимлар бошчилик ларининг маҳаллий бюджет маблағла- моқда. Муқаддам 3-4 ойда бир марта Амалга оширилган чора-тадбирлар на- ларини кенгайтириш орқали ҳудудий
адолат асосига қурилсагина давлат қиладиган вилоятлар, туманлар ва рини бошқариш бўйича мустақиллигини ўтказилган маҳаллий кенгаш сессияси тижасида 2021 йил давомида маҳаллий ижро органлари фаолияти устидан
мустаҳкамланишини, умумбашарий шаҳарлар (туманга бўйсунадиган ша- ошириш, бюджет ижроси марказга боғ- бугунги кунда ҳар ойда ва пухта тайёр- бюджетларнинг даромад кўрсаткичи назоратни кучайтириш. Бунда туман
ғоя бўлмиш инсонпарварлик — бошқа- ҳарлардан ташқари) Халқ депутатлари лиқлигини кескин камайтириш жараён- гарликлар билан, муҳокама ва муноза- 5724,9 миллиард сўм ортиғи билан ва шаҳар Халқ депутатлари кенгашла-
лардан фарқловчи жиҳатларидан қатъи кенгашлари амалга оширади. Улар фу- ларини чуқурлаштириш, ҳудудларни раларга бой тарзда ўтмоқда, ҳар бир ижро этилди. рида камида 2-3 нафар депутат доимий
назар, инсонни ҳурмат қилиш, унинг қаролар ва давлат манфаатларини кўз- ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш сессияда ўртача 5-6 та масала кўриб асосда ишлайдиган тартиб жорий этиш;
бахт-саодатини таъминлаш, ўзгалар лаб фаолият юритади. дастурларини кафолатланган молия- чиқилмоқда. Қонунчилик палатаси томонидан ри икккеиннгчашидлаанр,ининХгалқмаҳадлелпаултаартдалгаи-
бахтиёрлигидан мамнун бўлиш эканини лаштириш манбалари билан таъмин- Халқ депутатлари вилоят, туман ва ша- муаммоларни ҳал қилишдаги ролини
таъкидлайди. Зотан, “Одами эрсанг, Ёдимизда бор, Шавкат Мирзиёев лаш бўйича кенг кўламли ишлар амалга 2019 йил декабрь ойида мамлака- ҳар кенгашлари билан алоқаларни ри- ошириш, уларнинг ҳудудларни ижти-
демагил одами, Ониким йўқ халқ ға- 2016 йил 7 декабрда Конституциямиз- оширилмоқда. тимизда маҳаллий кенгашларга бўлиб вожлантиришга алоҳида эътибор қара- моий-иқтисодий ривожлантириш, аҳо-
мидин ғами” мисралари ҳам бежиз ай- нинг 24 йиллиги ҳамда 2016 йил 14 Ҳудудлар билан боғлиқ амалга оши- ўтган сайловлар натижасига кўра, бар- тилиб, бугун маҳаллий депутатлар қуйи лининг турмуш даражасини ошириш,
тилмаган. декабрда Президентлик лавозимига ки- рилган муҳим бюджет ислоҳотларидан ча даражадаги маҳаллий кенгашларга палатанинг қўмита, фракция ва ялпи маҳаллий бюджетни шакллантириш
ришиш тантанали маросимларида пар- яна бири — Ташаббусли бюджет йўлга жами 6570 депутат сайланганига эъти- мажлисларида иштирок этмоқда. Па- ва назорат қилиш бўйича масъулияти-
Комил ишонч билан айта оламизки, ламент ва жамоатчилик назоратининг қўйилди. Бу жараён “Очиқ бюджет” ах- бор қаратадиган бўлсак, бу жуда катта латага киритилган қонун лойиҳаларини ни кучайтириш.
бугун юртимизда одамларни рози қи- таъсирчан механизмларини шаклланти- борот портали орқали ҳар йоийллиариикдкаи) куч эканига, ўз навбатида, депутатлар- кўпроқ қўмиталар ва фракцияларда, шу
лиш йўлида олиб борилаётган ислоҳот- риш, жойларда аҳолини ўйлантираётган маротаба (февраль, июль нинг онги, уларнинг сиёсий фаоллиги жумладан, маҳаллий депутатлар би- Бунда маҳалла муаммоларини дои-
лар, кенг қамровли саъй-ҳаракатлар, муаммолар ва уларнинг мурожаатлари ўтказилади. Бу, айниқса, ҳудудлардаги ва фуқаролик позицияси ҳар томонла- лан муҳокама қилиш амалиёти кенг тус мий ўрганиш ва бартараф этишда маҳал-
қабул қилинаётган қонун, фармон ва қа- қандай ҳал қилинаётганига алоҳида умумманфаатли муаммоларни бево- ма ўзгариб бораётганига амин бўламиз. олиб бормоқда. Бу эса қонун лойиҳала- лий депутатларнинг фаол иштирокини
рорлар, ҳар бир инсонга кўрсатилаётган эътибор қаратиш мақсадида шаҳар ва сита фуқароларнинг кўпчилик овози Биргина ўтган йилнинг ўзида маҳаллий рини ҳар томонлама маромига етказиш- таъминлаш, ичимлик ва оқова сувлари,
алоҳида эътибор замирида улуғ бобо- туманларда ҳақиқий аҳволни ўрганиб, билан ҳал этиш имкониятини яратди. кенгашларнинг 3 мингдан зиёд сессия- га шароит яратмоқда. ички йўллар, бошқа инфратузилма объ-
калонларимиз эзгу ғояларининг амалий тегишли раҳбарларнинг ҳисоботини Масалан, бу йил мазкур харажатлар сида маҳаллий ижро органлари раҳбар- ектларини қуриш, бандлик дастурини
ифодаси мужассам. Халқ депутатлари кенгашлари сессия- учун туман (шаҳар) бюджетларида 1,5 ларининг ҳисоботлари (ахборотлари) Хусусан, жорий йилнинг биринчи тасдиқлашни Халқ депутатлари туман ва
си муҳокамасига киритиш тартибини триллион сўмдан ортиқ маблағ кўзда эшитилди. Бунинг натижасида раҳбар- чорагида қабул қилинган “Маъмурий шаҳар кенгашлари ваколатига ўтказиш,
Бинобарин, Президентимиз Шавкат ва маҳаллий кенгашларда ана шундай тутилган. ларга нисбатан тегишли чора кўриш бў- тартиб-таомиллар тўғрисида”, “Дав- фуқаролар учун очиқлигини таъминлаш
Мирзиёев ўз фаолиятининг илк кунида- муҳокамалар ўтказиш тизимини жорий Жорий йилнинг биринчи чорагида йича 322 та таклиф киритилди. Хусусан, лат қарзи тўғрисида”, “Давлат мулкини мақсадида “Электрон халқ кенгаши де-
ноқ халқимиз азалдан юксак қадрлаб, этиш таклифларини билдирди. республика бўйлаб фуқаролар томони- 74 мансабдор шахсни эгаллаб турган бошқариш тўғрисида”, “Давлат фуқаро- путатлари” концепциясини ҳаётга изчил
ҳамма нарсадан устун қўйиб келадиган дан ташаббус қилинган 69,7 мингта ло- лавозимидан озод этиш масаласи қў- лик хизмати тўғрисида”, “Ташқи меҳнат татбиқ этиш;
адолат туйғусини ҳаётимизда яна- Шу асосда кейинги беш йилда ма- йиҳадан жамоат манфаатларига хизмат йилди (2020 йилда 32 нафар). миграцияси тўғрисида”, “Қўриқлаш фао- ларудчаигничивдаакни,ллмикаҳаолрлгаалналранриингбижлоайн-,
да кенг қарор топтиришни ўзининг ҳаллий давлат ҳокимияти органла- қилувчи 40,2 мингтаси овоз бериш жа- лияти тўғрисида”ги ва бошқа қонунлар халқ депутатлари кенгашларининг
биринчи даражали вазифаси этиб рининг қонуний асослари такомил- раёнига ўтказилди. Уларнинг 17,3 минг- Аҳоли муаммоларини амалий жиҳат- фикримизга мисол бўла олади. Олий Мажлис Сенати билан, ҳокимлик-
белгилади. Шу асосда амалга ошири- лаштирилди. таси (25 фоиз) ички йўлларни, 10,1 дан ҳал қилиш ва ҳудудларни ривож- ларнинг вазирликлар ва уларнинг ҳуду-
лаётган кенг қамровли саъй-ҳаракатлар лмаирнигнтиа,с4и,3(1м5ифногтиазс)иум(6умфтаоъилзи) ммамкаткатбагба-- лантиришда маҳаллий кенгашлар ро- Шунингдек, бугунги кунда Қонунчи- дий бўлинмалари билан алоқаларини
мамлакатимизнинг бу йўлдан оғишмай Маҳаллий кенгаш, унинг депутати ча таълим муассасаларини таъмирлаш лини ошириш масалаларига қаратилган лик палатаси депутатларининг электо- мустаҳкамлаш;
доимо илгари бораётганини амалда ва ҳокимларнинг қонуний ваколатла- ва жиҳозлаш билан боғлиқ тадбирлар- эътибор ва бу борадаги саъй-ҳаракат- рат билан мулоқоти мунтазамлик касб
намоён қилмоқда. Шу нуқтаи назардан, ри кенгайди. Бундан ташқари, маҳал- ни ташкил этди. 2021 йилда эса фуқа- лар амалда ўз натижасини кўрсатмоқда. этиб, улар томонидан ҳар ойнинг охирги тўртинчидан, маҳаллий кенгаш-
халқчил ва инсонпарвар давлат — лий кенгаш депутатининг ҳуқуқлари ролар томонидан илгари сурилган 41,1 Биргина ўтган йилнинг ўзида маҳаллий ҳафтасида ўз сайлов округларида ўт- ларнинг котибиятлари фаолиятини
инсон қадр-қиммати, унинг ҳуқуқлари, ҳамда сайловчилар ва уни депутат- мингта лойиҳадан 23 мингтаси келгуси кенгашлар томонидан фуқароларнинг казилаётган учрашувларда маҳаллий янада кучайтириш чораларини кўриш
эркинликлари ва қонуний манфаатлари ликка номзод қилиб кўрсатган сиё- овоз бериш босқичига ўтказилган. Овоз 29 мингдан ортиқ муаммоси, маҳаллий кенгашлар депутатлари ҳам партия- кўзда тутилмоқда.
амалда таъминланган, энг юқоридан то сий партия билан олиб борадиган бериш жараёнида 1,1 миллион фуқаро кенгашлар депутатларининг ўз сайлов вийлигидан келиб чиқиб, мулоқотларга
энг қуйигача барча давлат хизматчила- ишлари кўлами, депутатлик назорати қатнашиб, юқоридаги таклифлардан ўзи округида аҳоли вакиллари билан учра- кенг жалб этилмоқда. Чунончи, шу йил- Шунингдек, маҳаллий давлат ҳоки-
ри халқ учун хизмат қиладиган мамла- объектлари кенгайтирилди. учун муҳим, деб ҳисоблаган таклифлар- шувларида кўтарилган 77 мингга яқин нинг январь-март ойларида Қонунчилик мияти органлари фаолиятининг инс-
катдир. га овоз берган. муаммоли масалаларнинг 63 мингдан палатаси депутатлари томонидан, шу титуционал асосларини замон талаб-
ИНСТИТУЦИОНАЛ Халқ депутатлари туман ва шаҳар- ортиғи ижобий ҳал этилгани ҳам “Халқ- жумладан, маҳаллий давлат ҳокимияти ҳлаалрбииэгратиминшчоисд,лаажшмойтаилҳааррлидлшаи,гйбиуҳмбоаоксирамалдлааил:калранри-
Хўш, янги Ўзбекистонда халқчил ЎЗГАРИШЛАР — лар кенгашлари томонидан овоз бериш чил ва инсонпарвар давлат” ғояси органлари, Халқ қабулхоналари ва те- нинг молиявий имкониятларини янада
ва инсонпарвар давлатнинг ҳуқуқий ВАКОЛАТЛАРНИ натижаларига кўра ғолиб деб топилган ҳаётимизда тобора чуқур илдиз отиб гишли мутасадди ташкилотлар билан кенгайтириш ва ҳар бир вазифа ижро-
асослари мавжудми? 1594 та лойиҳага Фуқаролар ташаббу- бораётганини яна бир бор тасдиқлайди. ҳамкорликда жойларда жами 3958 та си, шунингдек, сарфланаётган маблағ-
МАРКАЗДАН ҲУДУДЛАРГА си жамғармаларидан 407,1 миллиард хонадонга ташриф буюрилган, 2442 та лар юзасидан жамоатчилик олдидаги
Мамлакатимизда халқчил ва ин- ЎТКАЗИШНИНГ МУҲИМ сўм маблағ ажратиш тўғрисида қарор Маҳаллий бюджетлар ижроси таҳ- учрашув ўтказилган, уларда 50 мингдан ҳисобдорлигини ошириш;
сонпарвар давлат ғоясининг асосчиси ОМИЛИ қабул қилинган. Шундан 408 таси ички лили ҳам маҳаллий давлат ҳокимияти зиёд фуқаро, шу жумладан, 4,7 мингдан оргиакнклианрчиин,имдаеҳмалолкриайтиижкротҳаомкоиймиилялтари
Шавкат Мирзиёев ҳисобланади. Мазкур йўллар, 367 таси таълим муассасалари, ортиқ тадбиркорлик субъекти вакилла- асосида шакллантириш, шу жумладан,
ғоя дастлаб Ҳаракатлар стратегияси ва Маҳаллий давлат ҳокимияти орган- 131 таси ичимлик сув, канализация ва ри билан бевосита мулоқот, шунингдек, ҳокимларни сайлаш тизимини жорий
унинг асосида 2017—2021 йилларда ларининг аҳоли муаммоларини ҳал қи- суғориш тизимларини қуриш (таъмир- 8111 фуқаро қабули ташкил этилди. этишнинг ҳуқуқий асосларини яра-
босиб ўтилган ривожланиш йўлининг лиш бўйича ролини, тегишли ҳудудни лаш) ва 115 таси кўча чироқлари билан тиш. Зеро, Президентимиз 2021 йил
моҳияти ва амалий ифодасида намоён ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришда боғлиқ масалалар ҳисобланади. Сенат томонидан Халқ депутатлари 6 ноябрдаги инаугурация маросимида
бўлган бўлса, 2021 йилдаги сайловол- ундаги раҳбарларнинг ташаббускорли- вилоят, туман, шаҳар кенгашининг наму- Халқ депутатлари кенгашлари ва ҳо-
ди тадбирлари ҳамда Президентликка гини ошириш мақсадида қатор амалий МАҲАЛЛИЙ навий регламенти ҳамда Халқ депутат- кимлар ваколатларини аниқлаштириш-
сайлов натижасида эса халқимизнинг ишлар қилинди. Жумладан, маъму- КЕНГАШЛАРНИНГ ФАОЛИЯТ лари вилоят, туман, шаҳар кенгашининг га доир режалар ҳақида сўз юритиб:
хоҳиш-иродаси ва келгуси тараққиёт рий-ҳудудий секторлар ташкил этилди, доимий комиссиялари тўғрисидаги на- “Энди кенгашнинг раҳбари ижро ор-
йўлидаги ягона стратегик мақсадига ай- муаммоларни амалий ҳал қилиш бўйи- САМАРАДОРЛИГИ ОШДИ гани раҳбари бўлиши мумкин эмас-
ланди. ча жаҳонда ўхшаши йўқ “Темир даф- мунавий низом қонунчиликка киритилган лигини халқимизнинг ўзи айтяпти.
тар”, “Аёллар дафтари” ва “Ёшлар Юқорида таъкидлаганимиздек, ке- ўзгартишлар асосида қайта ишлаб чиқи- Вақт-соати келди, қонуний масала-
Кейинчалик бу ғоя 2022—2026 йил- дафтари” йўлга қўйилди. Туман, шаҳар, йинги беш йилда маҳаллий давлат ҳо- либ тасдиқланди. Маҳаллий кенгашлар ни ҳам жой-жойига қўямиз. Шундай
ларга мўлжалланган Янги Ўзбекистон- вилоят ҳокимликларида инвестиция- кимияти органларини институциявий, депутатлари, котибиятлар фаолиятини қилиб, демократик йўналишларда
нинг тараққиёт стратегиясида айнан ларни фаол жалб этиш бўйича ҳоким ташкилий жиҳатдан тизимли ривож- самарали ташкил этиш, депутат сўрови катта пойдевор яратамиз. Агар шу
бош тамойил сифатида барча устувор ўринбосарлари лавозими жорий қилин- лантириш, халқ вакиллари фаолияти- бўйича услубий қўлланмалар тайёрла- пойдевор бўлса, анчагина ижро ор-
йўналишларда ва 100 та мақсад маз- ди. Ҳудудларда профилактика инспек- ни доимий такомиллаштириб боришга ниб, жойларга етказилди. гани раҳбарлари ҳам халқ томонидан
мунида ўз ифодасини топди. Даставвал тори фаолиятига баҳо бериш ва уларни устувор аҳамият қаратилди. Бу амалда жиловланади. Халқ деганим — депу-
халқчил ва инсонпарвар давлат ҳар рағбатлантириш ёки уларга нисбатан ўзининг ижобий натижасини бериб, дав- Сирасини айтганда, парламентнинг татлар томонидан, депутатлар дега-
бир фаолиятини ўз фуқаролари билан эгаллаб турган лавозимидан озод этиш- лат бошқарувини ташкил этиш тизими- ижро ҳокимияти фаолияти устидан пар- ним — халқ сайлаган вакиллар томо-
бамаслаҳат, баҳамжиҳат, ошкора ва гача бўлган жазо чораларини қўллаш да “халқ ҳокимиятчилиги” принцип- ламент назорати ҳудудларда бевосита нидан”, дея алоҳида таъкидлаган эди.
шаффоф тарзда ташкил этиши ҳам- бўйича ИИВ органларига кўриб чиқили- ларига асосланган вакиллик органлари таъминланишида маҳаллий кенгашлар
да амалга ошириши ўлароқ, Тараққиёт ши мажбурий бўлган тақдимнома кири- роли ва таъсир доираси ортди. Халқ роли сифат жиҳатидан ортиб бормоқ- Шу муносабат билан, туман ва ша-
стратегияси лойиҳаси халқимиз орзу- тиш имконияти шакллантирилди. депутатлари маҳаллий кенгашлари да. Зеро, демократия ҳаётимизнинг ҳар ҳар ҳокими лавозимига номзод тегиш-
мақсадлари ва манфаатлари асосида фаолияти самарадорлиги ошди, улар бир жабҳасида қарор топиши учун ҳоки- ли кенгашда энг кўп депутатлик ўрни-
тайёрланиб, умумхалқ муҳокамасига Кўп қаватли уй-жой мулкдорларининг миятлар бўлиниши тамойилида ўзаро ни эгаллаган партия гуруҳи томонидан
қўйилди ва келиб тушган 17,5 мингдан умумий йиғилишига бошқарувчи ташки- бир-бирини тийиб туриш ва мувозанат- илгари суриладиган амалиётни йўлга
зиёд таклиф таҳлили асносида янада лот, бошқарувчи ёки ширкат бошқаруви ни сақлаш жараёни қуйи тизимларда, қўйиш, ҳокимликка номзод Халқ де-
такомиллаштирилди. раиси билан тузилган шартномани бе- жойларда таъминланиши керак. Бу бо- путатлари кенгашида ҳудудни ривож-
кор қилиш тўғрисида таклиф киритиш рада Халқ депутатлари маҳаллий кен- лантириш бўйича ўз дастурини ҳимоя
Инсон қадрини юксалтириш ва ҳуқуқи берилгани ҳудудларда ижтимоий гашлари мустаҳкам ўрин эгалламоқда. қилиб, лавозимга тасдиқланадиган тар-
эркин фуқаролик жамиятини янада муаммоларнинг олдини олиш самара- тибни жорий этиш;
ривожлантириш орқали халқпарвар дорлигини оширди. Ўзбекистон тажриба- КЕЛГУСИДАГИ ВАЗИФАЛАР мияутчиинчориг, анмлааҳраиллтиоймоднаивдлаантҳудҳуодкиий-
давлат барпо этиш — Тараққиёт стра- сида биринчи янги йўналиш — “Обод ва Бошланган ислоҳотларни давом этти- ижро органларининг штат бирлиги ва
тегиясининг биринчи устувор йўналиши хавфсиз маҳалла” концепцияси амалга риш, албатта, олдимизга қўйилган олий тузилмаларини белгилаш амалиётини
этиб белгилангани диққатга сазовор. Маз- оширилди ва унга кўра, фуқаролар йиғи- мақсад ва эзгу ғоялардан кўзланган босқичма-босқич кенгайтириш, ҳудуд-
кур йўналишдаги 12 та мақсад ва 42 та ни раиси сайланади, профилактика инс- амалий натижа бир бутунлигини таъ- ларда амалга ошириладиган вазифа-
вазифанинг ҳар бири инсон қадрини улуғ- пекторлари эса 5 йил муддатга лавозим- минлайди. Бу борада ҳуқуқий асос бўл- лар бўйича “ваколатлар реестри”ни
лашга хизмат қилувчи халқчил ва инсон- га тайинланиши белгиланди. ган ҳужжат — Тараққиёт стратегиясида шакллантириш.
парвар давлат барпо этишда ҳал қилувчи қатор муҳим мақсад ва вазифалар бел-
аҳамият касб этади. 2020 йил 1 июлдан ўзини ўзи бошқа- гиланди. Хусусан, Халқ депутатлари Бунда ҳудудий ижро идораларининг
риш органларини молиялаштиришнинг ваколатлар реестрини шакллантириш,
Бугун янги Ўзбекистонда халқчил ва янги тизими жорий этилиб, маҳаллалар- турли ташкилотлар томонидан такрор-
инсонпарвар давлат белгиларини ҳаёти- нинг иқтисодий салоҳияти янада ошди. ланадиган 500 дан ортиқ функциялар-
мизнинг барча жабҳаларида кўришимиз Ҳар бир маҳаллада тадбиркорликни ни мақбуллаштириш;
мумкин. Фикримизни маҳаллий давлат ривожлантириш, аҳоли бандлигини таъ-
ҳокимияти органлари мисолида да- минлаш, камбағалликни қисқартириш тўртинчи, маҳаллий бошқарув
вом эттирсак. Бу борадаги ўзгаришлар- бўйича ҳоким ёрдамчиси, аёллар ва фаолиятига ахборот технологияла-
нинг умумий жиҳати шундаки, уларда ёшлар масалалари билан алоҳида ва рини кенг жорий қилиш, ҳудудларнинг
манзилли ишлашни янада жадаллаш- 4и0нфдраантоурзитлимқа,,жиужмлтаидмаони, йтрваансбпоошртқа,
тириш мақсадида хотин-қизлар фао- соҳалар бўйича маълумотларни жам-
ли ва ёшлар етакчиси лавозимлари ловчи таҳлилий геопорталларини
ташкил қилинди. Улар зиммаларидаги ишга тушириш келгусида амалга оши-
вазифаларни бажариш билан бир қа- рилиши муҳим бўлган долзарб вазифа
торда, ўз функцияларини амалга оши- ҳисобланади.
риш доирасида, маҳаллий кенгашлар
ва ҳокимларга тегишли ҳудуд ва аҳоли Мухтасар айтганда, маҳаллий давлат
муаммоларини самарали ҳал қилишда ҳокимияти органларидаги ўзгаришлар ва
ҳам амалий кўмакчи сифатида майдон- бу борадаги келгуси ислоҳотлар жамият
га чиқмоқда. қурилиши ва давлат бошқарувини тако-
миллаштириш, ваколатларни марказдан
Шу ўринда таъкидлашни истардикки, ҳудудларга ўтказиш ва соҳалар бўйича
Ўзбекистон Республикаси Олий Мажли- самарали ҳамда сифатли ташкил этиш-
си ҳузуридаги Қонунчилик муаммолари ни изчил давом эттириш, пировардида
ва парламент тадқиқотлари институ- кўзланган мақсадга эришишга доир ус-
тининг БМТ Тараққиёт дастури билан тувор йўналишларнинг амалий натижа-
ҳамкорликдаги “Маҳаллий давлат ҳо- дорлигини таъминлашга имкон беради.
кимияти органлари ҳузурида Жамоат-
чилик-маслаҳат кенгашларини тузиш
ва потенциалини ошириш” лойиҳаси
доирасида Сирдарё, Сурхондарё ва На-
манган вилоятларининг Ховос, Шўрчи ва
Косонсой туманларида Халқ депутатла-

4 2022 йил 3 июль, 132-сон

ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИ

¯УЁШЛИ ЗАМИН,

УНУМДОР ТУПРО¯ САХОВАТИ

ЮРТИМИЗ МЕВА-САБЗАВОТЧИЛИК ЕТИШТИРИШ УЧУН
КЕНГ ИМКОНИЯТЛАРГА ЭГА

Ҳусниддин КАРИМОВ, Бугунги кунга келиб аҳоли сони йил сайин ошиб бориши, глобал иқлим Қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини Аҳоли томорқаларида енгил конс- Такрорий экин экишнинг аҳамияти кат-
Боғдорчилик ва иссиқхона ўзгариши, экин ерлари ҳамда сув ресурслари чекланганлиги озиқ-овқат қадоқлаш, қуритиш, сақлаш ва қайта трукцияли ихчам иссиқхоналарнинг та. Мазкур усулда тупроқ юзаси узлуксиз
хўжалигини хавфсизлигини долзарб масалага айлантирди. ишлаш бўйича 110 та корхонанинг та- кенг миқёсда қурилиши нафақат мам- равишда ўсимлик қоплами билан таъмин-
ривожлантириш агентлиги Авваллари ҳосилдорлик юқори бўлиши учун серунум тупроқ, мўътадил лаблари ўрганилиб, фермер, деҳқон, лакатимиз экспорт салоҳиятини оши- ланади. Шунинг учун ҳам тупроқ жуда қи-
директори об-ҳаво, ариқларни тўлдириб оқадиган сув талаб қилинган бўлса, ҳозирги иссиқхона хўжаликлари ва бошқа қиш- риш, балки аҳолини қўшимча даромад зиб кетмайди. Натижада эса намликнинг
давр ҳар қандай иқлим шароити ва ҳар қандай ердан юқори ҳосил олиш лоқ хўжалиги корхоналари томонидан билан таъминлашга хизмат қилаётга- йўқолиши, тупроқ шўрланиши ва қуриб
Президентимизнинг 2019 йил 20 чораларини кўришни талаб қилмоқда. Меҳнат ва харажатдан кўра кўпроқ етиштирилган мева-сабзавот маҳсулот- ни билан ҳам аҳамиятлидир. Бу бозор- қолиши кузатилмайди. Такрорий экинлар
мартдаги “Ўзбекистон Республикасида даромад олиш, экспортбоп мева-сабзавотлар етиштиришга бўлган эҳтиёж ларини сотиб олиш бўйича фьючерс ларни мева-сабзавот маҳсулотлари экинзор микроиқлимини, даланинг фи-
боғдорчилик ва иссиқхона хўжалигини қишлоқ хўжалиги тармоқлари олдига катта вазифаларни қўймоқда. Боиси, шартномалар тузишга кўмаклашиш ти- билан барқарор таъминлашда муҳим тосанитар ҳолатини, тупроқдаги микро-
янада ривожлантириш чора-тадбир- жаҳон бозорларида сифатли қишлоқ хўжалиги маҳсулотларига талаб юқори. зими яратилди. омил бўлмоқда. биологик жараёнларни яхшилайди. Шу
лари тўғрисида”ги қарорига мувофиқ, жиҳатдан ҳам эртаки экинлар ва ғалладан
Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузурида баробарида қўшимча иш ўринлари яра- ҳажмини ошириш. Бунинг учун эса янги 2022-2026 йилларга мўлжалланган Ҳозир юртимизда 3 минг 148 та фер- бўшаган майдонларга такрорий экинни
Боғдорчилик ва иссиқхона хўжалиги- тиши билан ҳам аҳамиятли. бозорлар топиш керак. Бозор бўлмаса, Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт страте- мер ва қишлоқ хўжалиги корхонаси ҳам- оқилона жойлаштириш ҳамда тўлиқ эки-
ни ривожлантириш агентлиги ташкил гиясида қишлоқ хўжалигининг йиллик да тадбиркорлик субъектининг жами лишини таъминлаш бўйича тегишли вази-
этилган эди. Боғдорчилик тармоғи ва Қуёш суйган, тупроғи сахий юртда экспорт ҳам бўлмайди, соҳада жорий ўсиш суръатларини камида 5 фоизга 6,2 минг гектарга яқин иссиқхонаси бор, фалар белгиланган. Жорий йилнинг ўтган
иссиқхона хўжаликларида бошқарув ти- яшаймиз. Ўлкамизда етиштирилган қилинган янги тизимларнинг самараси етказиш белгиланган. Бунинг учун эса шундан 876 гектар ёки 17 фоизида гид- даври мобайнида 61,1 минг гектар май-
зимини такомиллаштириш, шунингдек, мева-сабзавотлар тотли ва фойдали. сезилмайди. Шунинг учун ҳам сўнгги масъуллар зиммасига жорий йилда ропоника усули йўлга қўйилган. донга такрорий экинлар экилди.
замонавий ресурстежамкор техноло- Таркиби инсон саломатлиги учун зарур йилларда жаҳон бозори талабини мун- деҳқончиликда ўсиш суръатини ўртача
гиялар асосида юқори сифатли, рақо- микроэлементлар ва турли биологик тазам ўрганиб, имкониятлардан сама- 6 фоиз ошириш чораларини кўриш ҳам- Фахр билан айтишимиз мумкин: юрти- Марказий Осиё мамлакатлари геог-
батбардош ва экспортбоп маҳсулотлар моддалар билан бойлиги жиҳатидан рали фойдаланиш, экспортда изчил- да 25 минг гектарда интенсив боғ ва 50 миз қишлоқ хўжалигининг боғдорчилик, рафик жойлашуви, иқлим шароити,
ишлаб чиқариш ҳажмларини кенгайти- дунёда етакчи. Тан олиш керак, 4-5 йил ликни таъминлашга алоҳида эътибор минг гектарда янги узумзор барпо этиш, сабзавот ва полизчилик сингари етакчи қишлоқ жойларда етарлича меҳнат ре-
риш агентликнинг асосий вазифалари- аввал ҳам бу борадаги экспорт кўрсат- қаратилмоқда. бу орқали эса ўртача ҳосилдорликни тармоқларида бой тажриба ва юксак ил- сурслари мавжудлиги туфайли мева-
дан бири саналади. кичларимиз паст эди. Маҳсулот мазали мевада 84 центнердан 110 центнерга, мий салоҳиятга эга. Соҳа истиқболига сабзавот етиштиришда дунёнинг бошқа
ва витаминларга бой бўлиши мумкин, Боғдорчилик ва иссиқхона хўжали- узумда 120 центнердан 135 центнерга қаратилаётган алоҳида эътибор мана шу ҳудудларига нисбатан анча устунликка
2021 йил 15 декабрдаги “Мева-саб- лекин жаҳон бозоридаги ҳолат ўрганил- гини ривожлантириш агентлигининг етказиш вазифаси юкланди. тажрибани янада ривожлантириб, сер- эга. Буларнинг барчаси ушбу минтақа
завотчилик соҳасини давлат томонидан маса, экспорт талабларига жавоб бера- ҳудудларда лойиҳа офислари фао- даромад йўналишга айлантиришга асос давлатларига экспортни бир неча баро-
қўллаб-қувватлаш, тармоқда кластер ва диган маҳсулотларни етарли миқдорда лияти йўлга қўйилган. Бугунги кунда Жорий йилнинг ўтган даври мобайни- бўляпти. Мева-сабзавот, узум, полиз ва бар ошириш имконини беради.
кооперация тизимини янада ривожлан- етиштириш ўз-ўзидан қийинлашади. Шу мазкур масканларда фермер, деҳқон да агентлик томонидан 19,5 минг гектар картошка каби боғ ва дала неъматлари-
тириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги жараённи осонлаштириш учун деҳқон, хўжаликлари ва бошқа қишлоқ хўжа- боғ, 21,7 минг гектар узумзор ташкил қи- ни етиштириш ҳажми эса тобора ортиб Бугун халқаро майдонда фаол бўлиш,
қарорида ҳам мева-сабзавот экинла- қайта ишловчи ва экспорт қилувчи кор- лиги корхоналарининг мева-сабза- линди, 48,3 миллион туп мевали дарахт бормоқда. Маҳсулотларга бўлган ички хорижий мамлакатларнинг илғор ама-
ри етиштириш, сақлаш, қайта ишлаш хоналар ўртасида тизимли ҳамкорлик вотчилик йўналишидаги бизнес ре- ва узум кўчати етказиб берилди. Тар- эҳтиёжни тўлиқ таъминлаш баробарида, лиётини ўрганиш, халқаро ташкилотлар
билан шуғулланувчи, шунингдек, “да- йўлга қўйилиши зарур эди. Кластер ти- жалари, лойиҳаларини ишлаб чиқиш моқни ривожлантириш йўлидаги саъй- гилос, узум, ўрик, олхўри, ёнғоқ, карам билан ҳамкорлик қилиш, самарали ло-
ладан-растагача” тамойили асосида зими бунинг ечими бўлди. бўйича яхлит бир тизим яратилди. ҳаракатлар самараси ўлароқ, охирги каби мева ва сабзавотларни экспорт қи- йиҳаларни амалга ошириш давр тала-
қўшилган қиймат занжирини яратувчи Бугун мутахассислар миришкорларга 4-5 йилда мева-сабзавот экспортида лиш бўйича мамлакатимиз дунёда етак- би. Шундан келиб чиқиб, агентлигимиз
мева-сабзавотчилик кластерлари (коо- Мева-сабзавотчиликни ривожлан- кўчат ва уруғ, минерал ўғитлар етказа- узумнинг улуши икки баравар кўпайди. чи давлатлар сафидан мустаҳкам жой айнан боғдорчилик, уруғчилик, кўчатчи-
перациялар) фаолиятига кўмаклашиш тиришда энг муҳим жиҳат — экспорт ди, маслаҳатлар бериб боради. эгаллаётгани фикримиз исботи. Давлат лик, сабзавотчилик, иссиқхона хўжали-
юзасидан амалга оширишимиз зарур Аслида ҳам узумчилик боғдорчилик- статистика қўмитаси маълумотларига ги бўйича хорижий компаниялар билан
бўлган чора-тадбирлар аниқ белгилаб нинг сердаромад тармоқларидан бири. кўра, 2022 йилнинг январь-май ойларида мустаҳкам ҳамкорлик алоқаларини йўл-
берилган. Агар бир гектар ғалла майдонида 2 Ўзбекистон қиймати 335 миллион АҚШ га қўйган. Хусусан, БМТнинг Озиқ-овқат
киши ишлаб, ўртача 20 миллион сўмлик долларига тенг бўлган 615,6 минг тонна ва қишлоқ хўжалиги (ФАО), Европа Итти-
Теран ўйлаб қарасак, нима учун соҳа- маҳсулот етиштирса, узумчиликда 10 мева-сабзавот экспорт қилган. Бу кўр- фоқининг ASK, АҚШнинг USAID ташки-
ни ривожлантиришга алоҳида эътибор нафаргача аҳолини иш билан таъмин- саткич ўтган йилнинг мос даври билан лотлари, шунингдек, Германия, Япония,
қаратилаётганини англаш қийин эмас. лаб, ўртача 300 миллион сўмлик маҳ- солиштирилганда 44 минг тоннага ошган. Испания, Италия каби давлатларнинг
Бу борадаги чора-тадбирлар саноат сулот етиштириш, қолаверса, қўшилган йирик компаниялари билан ҳамкорликда
тармоқларининг хомашёга, аҳолининг қиймат яратиш, 25 минг долларлик экс- Агентлигимиз фаолиятининг муҳим соҳа ривожи учун хизмат қиладиган ло-
озиқ-овқатга бўлган талабини қондириш порт қилиш мумкин. йўналишларидан яна бири сабзавотчи- йиҳалар амалга оширилмоқда.
ликдир. У ердан самарали фойдаланиш
Илм-фан ютуқлари, жаҳоннинг илғор имконини беради. Яъни сабзавотларни Аграр соҳа ривожланиб, амалиётга
тажрибаси жадал татбиқ этилаётгани дарахтлар ва бошқа тик ўсувчи экинлар замонавий илм-фан ютуқлари, интенсив
туфайли тармоқда самарадорлик орт- билан бирга экиш мумкин. 2022 йил ҳо- агротехнологиялар қўлланилаётгани,
моқда. Тобора оммалашиб бораётган сили учун боғ-ток қатор ораларига 84,1 деҳқон ва боғбонлар фаолияти ҳар то-
интенсив боғдорчилик ердан унумли минг гектар сабзавот, 11,5 гектар полиз, монлама рағбатлантириб келинаётгани
фойдаланиб, юқори ҳосил олишда му- 13,5 минг гектар картошка экилди. Бу, тармоқ учун янги уфқларни очиб берди.
ҳим омил бўлаётир. Мутахассислар ўз навбатида, сувни тежашга ҳам хиз- Бу жараёнда паст рентабелли экин май-
фикрича, мазкур усулда анъанавий мат қилади. Етиштирилган маҳсулот- донлари босқичма-босқич қисқартири-
боғлардагига нисбатан 5-6 баробар кўп ни сотиш мақсадида қайта ишловчи ва либ, ўрнида янги боғ-роғлар барпо эти-
ҳосил етиштириш мумкин. Одатий усул- экспорт қилувчилар талаблари асосида лаётгани, сабзавот ва полиз экинлари
да бир гектар майдонга кўпи билан 400 1,5 миллион тонна сабзавот ва полиз жойлаштирилаётгани ички ва ташқи бо-
тупгача кўчат қадалади, интенсив боғ- маҳсулоти учун буюртмалар шакллан- зорни сархил неъматлар билан тўлди-
дорчилик бу кўрсаткични 2,5 минг тупга- тирилди. ришда қўшимча имкониятлар яратмоқда.
ча етказиш имконини беради.

ЯНГИЧА ЁНДАШУВЛАР

О¯¯ªР¡ОН ТАЖРИБАСИ: имкониятга эга. Негаки, унинг бағрида
шонли тарихимизнинг шавкатли ёдгор-
ИЛМИЙ ТАДҚИҚОТГА АСОСЛАНГАН РИВОЖЛАНИШ РЕЖАСИ ликлари ястаниб ётибди.

Норбой КАРИМОВ, тадбиркорликка жалб қилиш, фуқаро- Сирдарёнинг ўнг қирғоғида жойлаш-
Тошкент давлат иқтисодиёт университети ларга психологик ва юридик хизмат ган Шоҳрухия археологик ёдгорлиги
профессори, иқтисод фанлари доктори кўрсатишда ҳар бир ҳудудда фаолият қадимда Банокант деб аталган. Бу қа-
кўрсатаётган “Ишга марҳамат” мономар- димий макон милодий I асрлардаёқ
Ҳар бир соҳада илм ривожланса, пировард натижада казлари муҳим ўрин тутади. Оққўрғонда- мустаҳкам бошқарув тизими, яъни
иқтисодий барқарорлик таъминланади. Мазкур жараён муайян ги мономарказ ҳам давлатимиз раҳбари- қароргоҳ — арк ва аҳоли яшайдиган
кетма-кетликда бажарилиб, режа ёки лойиҳа тузилади, бу, нинг 2020 йил 11 августдаги “Камбағал қисм — шаҳристон сифатида шуҳрат
ўз навбатида, кутилган натижага эришиш йўлидаги саъй- ва ишсиз фуқароларни тадбиркорликка қозонган. IX-XII асрларда шаҳар ри-
ҳаракатларга йўл очади. жалб қилиш, уларнинг меҳнат фаолли- вожланиб, Банокат номи билан танга-
гини ошириш ва касб-ҳунарга ўқитишга лар зарб қилинган, кўҳна кент мустақил
Худди шундай мақсадда Тошкент солиқ инспекцияси, молия бўлими ва қаратилган ҳамда аҳоли бандлигини таъ- Ишчи гуруҳ туманнинг ижтимоий спорт заллари, кўчаларни таъмирлаш фаолият юритган. Мўғуллар босқини
давлат иқтисодиёт университети олим- ер кадастрини тузиш бўлими раҳбар- минлашга оид қўшимча чора-тадбирлар ҳаёти, ўсиш нуқталарини ҳар бир ма- талаб этилаётган бўлса, Бирлик ма- даврида вайрон этилгач, орадан бир
ларига Тошкент вилояти Оққўрғон ту- ходимлари билан ўтказилган бевоси- тўғрисида”ги қарорига мувофиқ ташкил ҳалла кесимида ўрганиб, мавжуд муам- ҳалласидаги “Ёшлар боғи” ҳудудида ярим аср вақт ўтиб, Амир Темур ҳукм-
мани ижтимоий-иқтисодий тараққиёти та мулоқотлар ва таҳлиллар қўшимча этилган. Ушбу замонавий масканда 20 молар ечимлари бўйича таклифлар очиқ ва ёпиқ соғломлаштириш маска- ронлиги даврида қайта тикланган ва
дастурининг саноатни ривожлантириш, солиққа тортиш базаларини аниқлаш, дан ортиқ касб бўйича ўқув курслари таш- тайёрлади. Мисол учун, “Султонобод”, ни (бассейн) ташкил этиш муаммоси- Шоҳрухия номини олган.
капитал қурилиш, коммуникациялар, жумладан, жисмоний шахслардан оли- кил этилиши белгиланган. “Тортувли”, “Мустақиллик”, “Хонобод”, ни 300 миллион сўм имтиёзли кредит
коммунал хўжалик, инвестициялар ва надиган мол-мулк, ер солиғи тўловчи- “Сувти” маҳалла фуқаролар йиғинла- ажратиш, “Ором” дам олиш масканини Шоҳрухия қалъаси тарихини чуқур ва
ташқи савдо масалалари бўйича “йўл ларини тўлиқ қамраб олиш ва тушум- Ишчи гуруҳ томонидан унинг фао- рида бўш турган бино ва иншоотлар туман маданият бўлими балансига ўт- синчковлик билан ўрганиш, археологик
харита”сини ишлаб чиқиш вазифаси лар тушишини таъминлаш, савдо ва лияти ўрганилганда, қатор йўналиш- туман ҳокимлиги захирасига олинган, казиш ва имтиёзли шартларда давлат- қазиш ва амалий тадқиқот ишларини
юклатилди. Тузилган ишчи гуруҳ тўрт умумий овқатланиш корхоналари фао- даги ўқув дастурларини қайтадан кў- лекин улар аукцион орқали ўз эгалари- шериклик асосида салоҳиятли инвес- жадаллаштириш тақозо этилади. Унинг
секторга бўлиниб, тумандаги 29 та ма- лиятини мониторинг қилиш, ер захи- риб чиқиш, хусусан, WEB дастурлаш ни қанча тез топса, шунча кўп самара торга бериш орқали ҳал этиш мумкин қадимги шон-шуҳрати, беназир шав-
ҳаллага тайинланган ҳоким ёрдамчила- раларини аукционга чиқариш, қишлоқ курсини такомиллаштириш зарурлиги, келтиради, янги иш ўринлари яратила- бўлади. катини тиклаш ҳудудни улкан туризм
ри билан биргаликда ҳар бир ҳудуднинг хўжалигида фойдаланиладиган ерни амалий кўникмаларни шакллантириш, ди. Бунинг учун бу биноларни тадбир- платформасига айлантиришга асос бў-
мавжуд салоҳияти, драйвер ўсиш нуқта- қайтадан кадастрлаш зарурлигини кўр- яъни қурилиш кранини бошқариш учун корлик субъектларига ажратиш бўйича Бир қарашда Оққўрғон ҳудуди жиҳат- лади. Ҳудудда жойлашган Шомилқори
лари, келгусида амалга ошириладиган сатди. Бу йўналишлар бўйича аниқ тав- амалиётни пойтахтдаги қурилиш кор- масъул идора ва ташкилотлар ваколат- дан кичкина тумандек кўринади. Лекин ва Қонқатепа зиёратгоҳлари негизи-
лойиҳалар ўрганилди, ташаббускорла- сиялар ишлаб чиқилди. хонасида ўтказиш механизмини ишлаб ларини ўз вақтида бажаришлари ке- сайёҳлик салоҳиятига эътибор қаратил- да эса зиёрат туризмини ташкил этиш
ри билан бирма-бир муҳокама қилинди. чиқиш самара бериши аён бўлди. Шу рак. Бошқа маҳаллалардаги мактаб, са, нафақат юртимизда, балки жаҳонда мумкин. Мазкур объектларни тиклаш
Бугунги кунда одамларни иш билан билан бирга, мономарказда аҳолининг ҳам ўз мавқеига эга бўлиши учун катта бўйича лойиҳалар ишлаб чиқиш ва
2022 йилга туман маҳаллий бюд- таъминлаш, бирор фаолият турига жалб талабларидан келиб чиққан ҳолда, кон- уларни вилоят маданий мерос илмий
жети 49,4 миллиард сўм даромад, этишнинг энг самарали йўли уларни диционер ва музлаткич таъмирловчи кенгаши экспертизасидан ўтказиш юза-
110,5 миллиард сўм харажат ва 43,8 касб-ҳунарга ўқитиш ва малакали мута- усталар тайёрлаш, газон экиш ҳамда сидан тавсиялар ишлаб чиқилди ҳамда
миллиард сўм трансферт миқдорида хассисга айлантиришдир. Банд бўлмаган ландшафт дизайни бўйича касбга ўрга- бу ёдгорликларни университетимизнинг
тасдиқланган. Бюджет даромадлари- аҳолини ишга жойлаштириш, касб-ҳунар, тувчи ўқув курслари ташкил этиш, ўқув туризм факультети амалиёт базасига
ни оптималлаштириш ва трансфертни хорижий тил курслари, рақамли техно- сифатини янада яхшилаш учун олий айлантириш таклиф этилди.
камайтириш учун яна қандай имко- логияларга ўқитиш, ижтимоий қўллаб- ўқув юртларининг профессор-ўқитув-
ниятларни ишга солиш мумкин? Туман қувватлаш ва ҳимоя қилиш, шунингдек, чилари ҳамда касблар кесимида мала- Хуллас, университетимиз олимла-
кали етук мутахассисларни жалб этиш рининг илмий тадқиқотларига таянган
мақсадга мувофиқ бўлади. ҳолда, Оққўрғон туманини ижтимоий-
иқтисодий ривожлантириш бўйича “йўл
харитаси” лойиҳаси ишлаб чиқилди.
Натижада 2022-2025 йилларда амалга
оширилиши режалаштирилган лойиҳа-
ларнинг дастлабки рўйхати юзага кел-
ди. Уларнинг таҳлили туманда қиймати
2 триллион 703 миллиард сўм бўлган
72 та лойиҳа бажарилиши ортидан қа-
рийб 2 мингта иш ўрни яратилиши мум-
кинлигини кўрсатмоқда.

Жараён 52022 йил 3 июль, 132-сон

ИЛМ-ФАН ХОРИЖДАГИ ВАТАНДОШ

ТЕЛЕМЕДИЦИНА ХИЗМАТИ АҚШда олимлар ҳам, талабалар ҳам
Ўзбекистонни яхши билади. Ҳар йили
ИННОВАЦИОН ЁНДАШУВ ОРҚАЛИ университетимизда талабалар билан
Наврўз байрамини нишонлаймиз.
Хорижлик талабаларим ўзбек
миллий таомларини севиб истеъмол
қилади, санъатимиз намуналаридан,
шеърларимиздан баҳраманд
бўлади. Бу байрамдан бир олам
таассурот билан қайтади. Қўшма
Штатларда ўзбекистонлик олимлар,
ҳамюртларимиз турли соҳаларда
ишлайди. Улар ўз фаолияти билан
юртимиз салоҳиятини кўрсатиб
бермоқда.

МАМЛАКАТИМИЗ ТИББИЁТИ БАРЧАМИЗНИНГ МА¯САДИМИЗ
БИР — ЯНГИ ªЗБЕКИСТОН
СИФАТИНИ ОШИРАДИ
ТАРА¯¯ИЁТИГА ²ИССА ¯ªШИШ
Бахтинур ХУДАНОВ, аҳволини кузатиб бориш учун те-
тиббиёт фанлари доктори, лемедицинанинг мазкур туридан
фойдаланади.
Қудратжон ЮСУПОВ,
Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш Мунтазам равишда текширув-
вазирлиги Тошкент вилояти ҳудудий инновацион ларга муҳтож бўлган беморларнинг
ривожланиш бошқармаси бошлиғи соғлиғини назорат қилиш мақсадида
узоқдан мониторинг олиб боришни
Мамлакатимизда тиббиёт соҳасига инновацион технологиялар кенг таъминлашда эса телемедицинанинг Кузатаётган бўлсангиз, “Янги Ўзбекистон” газетаси саҳифаларида чет элда яшаб, мамлакатимиз ривожига
жорий этилишига алоҳида эътибор қаратилиб, бу борада тизимли яна бир тури қўлланилади. Бу ишлаб ўз ҳиссасини қўшаётган, Ўзбекистон келажаги учун қайғураётган ватандошларимиз билан суҳбатлар бериб
ишлар олиб борилмоқда. Амалиётга татбиқ қилинаётган ана шу чиқаришда хавф омиллари юқори боряпмиз. Уларнинг орасида турли соҳа эгалари, талаба-ёшлар бор. Бу галги меҳмонимиз АҚШдаги Эмори
технологиялардан бири — телемедицина хизмати. бўлган иш жойларидаги ходимлар-
нинг соғлиғини назорат қилишда қўл университети профессори, исломшунос ва шарқшунос олим Раҳимжон АБДУҒОФУРОВ.
Хўш, телемедицина ўзи нима? Унинг тиббиёт келади.
ривожидаги аҳамияти қандай?
Шифокорларнинг шошилинч мас-
Телемедицина — масофадан ту- тиббиёт ходимларининг ўзаро ҳам- лаҳат беришини таъминлаш, жарроҳ- Наманганда университет етарли. Айниқса, ҳозир бу каби олий ривожи биз учун жуда муҳим. Юрт-
риб тиббий хизмат кўрсатишни таш- корлигини масофадан туриб таъмин- лик операцияларини жонли эфирда очиш орзусидаман таълим муассасаларига бўлган та- даги янгиликлардан, ўзгаришлардан
кил этиш, тиббиёт ходимларининг лашга мўлжалланган. тақдим этиш, бу жараёнда шифокор- лаб ва эҳтиёж юқори. Университет ҳамиша хабардормиз. Ҳозир ахборот
телекоммуникация, интернет техно- лар ўзларини қизиқтирган саволлар Наманганда туғилганман. Катта филиалини ўзим туғилиб ўсган На- технологиялари ривожланган давр-
логиялари ёрдамида ўзаро ҳамкор- Телекоммуникация технологияла- билан мурожаат қилиши, ёш мутахас- оиламиз. Мен еттинчи фарзандман. манган вилоятида очиш ниятида- да масофа ҳеч қандай аҳамиятга эга
лигини ўрнатиб, тиббий хизмат сифа- рининг универсаллиги туфайли аҳо- сислар учун ўқув жараёнини ташкил Ёшлигимдан Алишер Навоий, Заҳи- ман. Бу борада дастлабки ишлар ал- бўлмай қолди.
тини ошириш жараёни. ли саломатлигини таъминлаш учун қилиш ҳамда фикр алмашиш, тиб- риддин Муҳаммад Бобур каби Шарқ лақачон бошлаб юборилган. Бундан
бирламчи тиббий-санитария ёрдами, биёт ходимлари ва талабалар учун мутафаккирлари ижодига қизиққан- ташқари, ахборот технологиялари “Ватандошлар” жамоат фонди ор-
Унинг афзалликлари шундаки, ихтисослашган тиббий хизматлар, масофавий таълимни таъминлаш ман. Уларнинг асарларини завқ- ёки бошқа соҳаларда энг илғор ла- қали юртимизда ўтказиладиган турли
бунда, биринчидан, олис ҳудуддаги юқори технологияли тиббий ёрдам, (онлайн конференциялар ва маъру- шавқ билан ўқиганман. Байтлар бораторияларни Ўзбекистонга олиб илмий анжуманлар, маданий-маъри-
беморларга малакали ва сифатли шошилинч ва ихтисослашган тез залар)да ҳам телемедицинадан фой- қатида яширинган мазмунни илғаш- келишни мақсад қилганмиз. Шу мақ- фий тадбирларда мунтазам иштирок
тиббий хизмат кўрсатиш йўлга қў- тиббий ёрдам, тиббий реабилитация даланилади. га ҳаракат қилганман. Кейинчалик садда энг номдор институт ва етакчи этиб келаман. Жорий йилнинг фев-
йилса, иккинчидан, масофадан туриб йўналишларида телемедицинадан илмий ишим ҳам айнан шу мавзуда банклар билан ҳамкорликда ишлаш раль ойида Ўзбекистон Республикаси
ташхис қўйиш ва даволаш ишларини фойдаланиш мумкин. Ургут ва Оҳангарон — бўлди. ниятидамиз. Лойиҳаларни амалиёт- Президенти ҳузуридаги Давлат бош-
амалга ошириш мумкин. Бунинг на- телемедицина хизмати га татбиқ этиш учун жуда яхши жа- қаруви академиясида 2022-2026 йил-
тижасида беморларни телемедици- Телемедицина алоқасини ўрна- 1993-1998 йилларда Наманган моани шакллантирдик. Тақдим эт- ларга мўлжалланган Янги Ўзбекистон-
на хизматлари орқали реал вақтда тишда “шифокор-шифокор” ўзаро йўлга қўйилган давлат университетининг шарқшу- ган ғоямизга Ўзбекистон томонидан нинг тараққиёт стратегиясини “Инсон
текшириш ва даволаш имкониятлари ҳамкорлиги — шифокорлар ўртасида инновацион туманлар нослик йўналишида таҳсил олдим. яхши фикрлар билдирилиб, қўллаб- қадрини улуғлаш ва фаол маҳалла
ошади. маълумот алмашиш, шунингдек, тиб- 1996-1997 йилларда Ўзбекистон Рес- қувватланмоқда. йили”да амалга оширишга оид Давлат
бий таълим, тиббий хизматлар кўрса- Бутун дунёда ривожланишнинг публикаси Олий таълим вазирлиги дастури мазмун-моҳиятини халқаро
Ҳаммаси телефон тиш соҳалари учун электрон ахборот, янги босқичига чиқаётган, COVID-19
ихтиросидан кейин интеграциялашган рақамли ва теле- пандемияси шароитида аҳамияти стипендияси билан Мисрдаги Қоҳира Яқин келажакда миқёсда кенг тарғиб қилиш мақсадида
коммуникация технологияларидан янада ортган телемедицина хизма- университетида араб тили ва адабиё- хорижликлар бизнинг ўтказилган давра суҳбатида онлайн
бошланди фойдаланиш ҳамда “бемор-шифо- тини мамлакатимиз тиббиётида кенг ти йўналишида ўқидим. 2002-2004 университетларда ўқишни тарзда иштирок этдим.
кор” ўзаро ҳамкорлиги — тиббий тад- татбиқ этиш ҳозирги кундаги долзарб йилларда АҚШнинг Вандербильт уни-
Телемедицина узоқ йиллик тарихга қиқотлар натижаларини ёки шифо- вазифалардан саналади. верситетида магистратура босқичида орзу қилади АҚШда олимлар ҳам, талабалар
эга. 1879 йилда тиббиёт йўналиши- кор хулосаларини беморга етказиш, ўқишни давом эттирдим. Уни битир- ҳам Ўзбекистонни яхши билади. Ҳар
даги “Lancet” илмий журналида чоп унинг беморга маслаҳат беришини Президентимизнинг 2021 йил 1 гач, юртимизга қайтиб, кўп йиллар Мен кўп йиллар давомида хорижий йили университетимизда талабалар
этилган мақолада айтилишича, ши- ташкил этиш принциплари мавжуд. апрелдаги “Илмий ва инновацион давомида таълим соҳасида фаолият мамлакатларда тажриба орттирдим. билан Наврўз байрамини нишонлай-
фокор ёш боланинг йўталини эшитиш Ҳозирги кунда мамлакатимизда “ши- фаолиятни ривожлантириш бўйича кўрсатдим. 2011-2013 йилларда Ва- Билимимни, малакамни мустаҳкамла- миз. Хорижлик талабаларим ўзбек
учун телефон алоқасидан фойда- фокор-шифокор” типидаги телемеди- давлат бошқаруви тизимини тако- йоминг университетида халқаро ало- дим. Энди уларнинг барчасини ўзим миллий таомларини севиб истеъмол
ланган ва боланинг онасига керакли цина хизмати йўлга қўйилмоқда. миллаштириш тўғрисида”ги фар- қалар бўйича иккинчи магистратура- туғилиб ўсган диёрга йўналтириш, қилади, санъатимиз намуналаридан,
тавсия берган. Бу телемедицинанинг монига мувофиқ, Қорақалпоғистон да таълим олиб, шу университетда билганларимни ватандошларимга шеърларимиздан баҳраманд бўлади.
тарихи Александр Белл телефонни Телемедицина, асосан, катта ша- Республикаси ва вилоятларда ин- араб тилидан дарс бера бошладим. улашиш вақти келди. Яна бир мақса- Бу байрамдан бир олам таассурот би-
ихтиро қилган даврларданоқ бошлан- ҳарлардан узоқда яшайдиган аҳоли новацион ҳудудга айлантирилаётган 2020 йилда дунёнинг нуфузли таъ- дим — ўзбек аёлларининг аниқ фан- лан қайтади. Қўшма Штатларда ўзбе-
ганидан далолат беради. учун айни муддао. Чунки ҳамманинг туманлар рўйхати тасдиқланди. Маз- лим муассасаларидан бири — АҚШ- ларга қизиқишини орттириш, Америка кистонлик олимлар, ҳамюртларимиз
ҳам моддий нуқтаи назардан тиб- кур ҳудудларда илм-фан ютуқлари даги Эмори университетида доктор- университети орқали нафақат Ўрта турли соҳаларда ишлайди. Улар ўз
Ўтган асрдан бошлаб бутун дунёда бий кўрикдан ўтиш, даволаниш учун ва инновацион технологияларни лик унвонига сазовор бўлдим. Ислом Осиё, балки бошқа хорижий давлат- фаолияти билан юртимиз салоҳияти-
кузатилган технологик ривожланиш катта шаҳарларга бориб-келишига жорий этиш ишларини жадаллашти- гуманизми бўйича диссертация ёқла- лардан ҳам талабаларни Ўзбекис- ни кўрсатиб бермоқда.
барча соҳалар сингари телемедицина имконияти етмаслиги мумкин. Те- риш мақсадида чора-тадбирлар иш- ган олим сифатида айни пайтда маз- тонга олиб келиш. Хорижликлар ҳам
тараққиётига ҳам хизмат қилди. Хусу- лемедицина орқали эса бир шифо- лаб чиқилди. кур университетда исломшунослик бизнинг салоҳиятимизни кўрсин, бил- Миллат манфаатидан
сан, 1948 йилга келиб, АҚШда рентген корнинг иккинчи мутахассис билан фанларидан дарс беряпман. син. Сабаби, Ўзбекистон қадимдан устун ҳеч нарса йўқ!
тасвири 38 километр масофага уза- ахборот телекоммуникация восита- Самарқанд вилоятининг Ургут, Шарқнинг интеллектуал маркази бў-
тилди. 1950 йилда эса биринчи марта лари ва технологиялар ёрдамида Тошкент вилоятининг Оҳангарон Диссертациямни ислом гуманизми либ келган. Президентимизнинг Учин- Одамий эрсанг, демагил одами,
клиникада телемедицина йўлга қўйил- масофадан туриб мулоқот қилиши, туманлари ҳам ушбу рўйхатга кири- ҳақида Азизуддин Насафий, Алишер чи Ренессанс ғояси ҳам Ўзбекистонни Ониким, йўқ халқ ғамидин ғами.
ди. Ўтган асрнинг 60-йиллари боши- тегишли тавсиялар олиши орқали тилди. Ана шулардан келиб чиқиб, Навоий каби олимларнинг араб, форс қайтадан илм марказига айлантириш-
да NASA ва Совет космонавтикасида беморларнинг марказий шаҳарлар- Инновацион ривожланиш вазири ва ҳамда турк тилларидаги манбалари дир. Бу борада Ўзбекистонда қувват Навоий ҳазратларининг ушбу маш-
телемедицина қўлланила бошланди. га бориб келишига ҳожат қолмайди. вилоятлар ҳокимлари биргаликда асосида ёздим. Илмий иш учун ушбу етарли. Давлатимиз раҳбари ташаб- ҳур байти инсонпарварлик ғоясини,
Унда космонавтларнинг юрак уриш Ўша жойнинг ўзида уларга керакли тасдиқлаган чора-тадбирлар режаси- йўналишни танлашимдан мақсад ҳам буси атрофида барчамиз бирлашсак, ислом гуманизмини ўзида мужассам
муолажа кўрсатилади. га мувофиқ, Самарқанд вилоятининг ҳазрат Навоий асарларини инглиз яқин келажакда хорижликлар бизнинг қилган. Бу байтлар орқали Алишер
Ургут ва Тошкент вилоятининг Оҳан- тилига таржима қилиш билан бирга, университетларда ўқишни орзу қила- Навоий ўзидан бошқанинг ғамини
тезлиги, қон босими каби кўрсаткич- Мазкур усулнинг яна бир афзал- гарон туманларида телемедицина унинг ислом гуманизмига қўшган ҳис- диган, Ўзбекистон томон интиладиган, емаган киши инсонпарварликка эга
ларни масофадан туриб кузатиш им- лиги шундаки, беморлар тез-тез ўз хизматини ташкил этиш белгиланган сасини дунёга танитишдан иборат. Учинчи Уйғониш даври манзараси би- эмас, деб айтади. Шундай экан, ҳар
конияти мавжуд эди. соғлиғини кузатиб бориш имкония- эди. Унга кўра, Инновацион ривожла- лан танишишга иштиёқманд бўлади. бир юртдошимиз Ҳазратнинг ўгитла-
тига эга бўлади, катта шаҳарлар- ниш вазирлиги стартап гранти дои- Бундан ташқари, Ўрта Осиёни ўр- рию аждодлар ҳикматларига риоя
Ўзбекистонда ҳам телемедицина даги ёки хорижий давлатлардаги расида “Innovative Developers” МЧЖ ганиш институтида консультантлик Юртимиз тараққиёти қилган ҳолда, қай жойда, қай ша-
технологияларидан 2000 йилларда етук мутахассислар, профессор- томонидан ҳамкор ташкилотлар би- қиламан. Ўрта Осиё, умуман олганда, учун хорижлик роитда бўлмасин, миллат манфаати-
фойдаланила бошлади. Хусусан, па- лардан маслаҳат олиш имкони лан биргаликда шу йилнинг 10 янва- Ўзбекистон заминида улуғ аждодлар ни унутмаслиги, бошқа мамлакатда
тологоанатомик текширувлар, биопсия яратилади. рида Самарқанд вилоятининг Ургут яшаб ўтган. Шундай экан, бу замин- ватандошларнинг фикри Ватани шарафини елкасида кўтариб
учун олинган тўқималарнинг микрос- туманида инновацион телемедицина нинг фарзандлари бугун ҳам ўз юрти- муҳим экани қувонарли юрганини ҳис этиши лозим. Дунёнинг
копик тасвирларини масофага узатиш Телемедицинанинг ҳам бир нечта хизмати ташкил этилди. Яқинда мана мизда туриб хорижлик ёшлардан кам турли нуқталарида ўз салоҳиятини
ва маслаҳат олиш, видеоконферен- тури мавжуд. Улардан бири шифо- шундай хизмат Оҳангарон туманида бўлмаган билимларни ўрганиши шарт, Биз ўзбекистонликмиз, Америка- намойиш қилаётган Ўзбекистон ёш-
цалоқа орқали мутахассислар билан корлар ва беморларни реал вақтда ҳам йўлга қўйилиб, “Telemed Clinic” деб ҳисоблайман. Зеро, Ўзбекистонда да яшасак ҳам уйда она тилимизда ларига айнан шу масъулиятни унут-
боғланиш асосида илк бор ана шундай (онлайн) мулоқот қилиш имконияти клиникаси иш бошлади. бугунги ислоҳотлар барча учун кенг мулоқот қиламиз, фарзандларимизга маган ҳолда, қадам қўйишларини
хизматлар кўрсатила бошланган эди. билан таъминлаш. Бунда сеанслар йўл очди. Ўқийман, изланаман деган ўзбекона маданият, миллийлигимизни маслаҳат берамиз. Чунки келгуси ав-
шифокорлар ва беморларнинг жой- Мазкур телемедицина хизмат- йигит-қизларга барча шароит муҳайё. ўргатамиз. Руҳимиз, қалбимиз, орзу- лодга порлоқ келажакни қолдиришга
Ҳам вақт, ҳам нақд лашувидан қатъи назар, амалга оши- лари бошқа ҳудудлардаги, хусусан, Ёшлар меҳнат қилишдан қочмаса бўл- умидларимиз она Ватан билан бирга. айнан улар масъул.
тежалади рилиши мумкин. пойтахтимиз ва хориждаги етакчи гани.
тиббиёт марказлари билан алоқа ўр- Буюк бобокалонларимиз ишла- “Ватандошлар”
Телемедицина турли тиббий хиз- Яна бир тури беморнинг аҳво- натган ҳолда касалликларга ташхис Мен фаолият кўрсатаётган уни- рини бутун дунёга инглиз тилида жамоат фонди Ахборот
матларни (беморнинг аҳволини ку- лини масофадан мониторинг қи- қўйиш, даволаш ва профилактикани верситет жаҳонда етакчилардан. танитиш муҳим вазифаларимиздан
затиш, маслаҳат бериш, ўқитиш), лишни таъминлаш билан боғлиқ. ўз ичига олган телемедицина хиз- Ўзбекистонда Америка моделида бири. Бундан ташқари, Ўзбекистон- хизмати раҳбари
шунингдек, телекоммуникация тех- Бунда шифокорлар кўпинча энг матларини амалга оширмоқда. Ушбу ўқитиладиган университетлардан да бўлаётган ислоҳотлар, таълим Уфора ҲАБИБУЛЛАЕВА
нологияларидан фойдаланган ҳолда, яқин поликлиникага бора олмай- хизматлар интернет тармоғи орқали бирини очиб, самарали фаолият соҳасидаги ўзгаришлар диққат мар-
диган ёки ўзларига хизмат кўрсата маълумотларни узатувчи, хориждан юритишни мақсад қилганман. Бу казимизда. Ўзбекистон тараққиёти, ёзиб олди.
олмайдиган кекса беморларнинг келтирилган замонавий ускуналар — борада Ўзбекистонда имкониятлар
электроэнцефлограф, ультратовуш
ташхиси ускунаси, электрокардио-
граф, дерматоскоп, отоскоп, стетос-
коп билан жиҳозланган. Улар маълу-
мотларни тасвир, видео, аудио ёзув
воситасида маслаҳат берувчи мута-
хассис томонидан интернет тармоғи
орқали етказиб бера олади ва кон-
силиум ташкил қилиш ёки маслаҳат
олишга хизмат қилади.

Мухтасар айтганда, туманларда
телемедицина хизматининг ташкил
этилаётгани, қайси ҳудудда яшаши-
дан қатъи назар, аҳолининг сифат-
ли ва малакали тиббий хизматдан
фойдаланиш, касалликларни эрта
аниқлаш ва асоратлари ривожлани-
шининг, ортиқча вақт ва маблағ сарф-
ланишининг олдини олиш, келгусида
тиббий туризмнинг ривожланишига
ҳамда хорижликларнинг юртимизда
даволаниш учун ташриф буюришига,
бир сўз билан айтганда, мамлакати-
миз соғлиқни сақлаш соҳаси ривожи-
га хизмат қилади.

6 2022 йил 3 июль, 132-сон

ОНА ТАБИАТ МУҲОФАЗАСИ

“²ИСОР”ДА ¯ОР ¯ОПЛОНИ
КªПАЙМО¯ДА

Олисдан қараганда булутларга ёндош баланд тоғ чўққилари қизил суғур, жайрани учратиш мумкин. Ҳудуднинг серсув манбаларидан
фақат тошлардан иборатдек кўринади. Бироқ ўзига хос Шунингдек, бургут, болтаютар, оқбош бири Қизилсув дарёси денгиз сатҳидан
табиати, бетакрор манзаралари, ноёб ҳайвонот дунёси ва қумой, тасқара, Ҳимолай улари, как- 4000-4300 метр баландликда жойлаш-
сўлим ҳавоси ҳар қандай кишини мафтун этиши табиий. лик каби бошқа жойларда кам учрай- ган Авғойи калон довонидан бошлана-
Тошкан Турсунов “Ҳисор” давлат қўриқхонасига назоратчи диган ноёб қушлар ҳам макон қурган. ди. Унинг узунлиги 110 км.ни, сув йиға-
бўлиб ишга кирганига ўн йилдан ошди. Болалигидан табиат диган майдонининг сатҳи эса 650 кв.км.
шайдоси бўлган Тошкан ака ўз ишига тезда кўникиб кетди, Ўзига хос иқлим ва ни ташкил этади. У тоғ чўққиларидаги
касбига фидойилик билан ёндашди. ирмоқлар қорларнинг эриши ҳамда Қизилбулоқ,
Қалъасой, Шилҳазор, Авғойи калон
Бугун эса юртимизда табиатни ас- Ҳайвонот олами Қўриқхона иқлими тез ўзгарувчан. каби сойлар сувидан ҳосил бўлади. ни муҳофаза қилиш, ўрганиш қўриқхона одамларни табиат қўйнига ва ўзига хос
раш борасида қилинаётган ҳаракатлар Куз ва қиш фаслларида кўп ёғингар- ходимларининг асосий вазифаларидан манзаралардан баҳраманд бўлишига
ва айнан Тошкан ака каби тажрибали Қўриқхона ҳудудида сўнгги йилларда чилик кузатилади. Май ойидан сен- Ҳисор қўриқхонаси ҳудудида катта- бири ҳисобланади. Ҳозирда ҳудуд- ҳамда шу орқали иш ўринларини яра-
инсонлар меҳнати эвазига қўриқхона- йўқолиб кетиш хавфи бўлган ҳайвонлар тябрга қадар ёғинларнинг камлиги кичик 10 га яқин кўл бор. Жумладан, да 970 дан ортиқ турдаги ўсимликлар тишга замин ҳозирлайди.
да сўнгги йилларда йўқолиб бораётган мавжуд. Жумладан, қор қоплони “Қизил ёки умуман бўлмаслиги ўсимликлар Ғилонда 3 та, Миракида 3 та, Танхоз- аниқланган. Улар орасидан камёб ва
ноёб ҳайвонлар яна қайта кўпайиши- китоб”га киритилган. Кейинги ўн йил- вегетациясига салбий таъсир кўрса- дарё ҳудудида 3 та кўл мавжуд. Бугунги йўқолиб бораётган 30 турдаги ўсимлик Яқинда “Ташриф маркази”нинг очи-
га эришилмоқда. Табиатнинг ўзига хос ликларда анча камайиб бормоқда. Ми- тади. кунга қадар улар тўлиқ ўрганилмаган, “Қизил китоб”га киритилган. Жумладан, лиш маросими бўлиб ўтди. Иштирок-
ўсимликлар дунёси асраб келинмоқда. сол учун, 1970-1980 йилларда Чотқол фақатгина кўлларнинг денгиз сатҳидан Дилбанд лола, Улуғвор лола, Нор ши- чилар лойиҳа доирасида қўриқхонада
қўриқхонасида бор-йўғи 1-3 таси ҳисоб- Дарё ирмоқлари бу ернинг табиа- баландлиги, эни ва бўйи аниқланган, рач, Оқ парпи, Сунбул каврак, Ўзбекис- бажарилган ишлар билан яқиндан та-
Музликлар макон га олинган бўлса, бу даврда “Ҳисор”да тини доимо яшилликка буркаб туради. холос. тон чиннигули шулар сирасига киради. нишди. Марказда қўриқхонанинг гўзал
топган чўққи кузатилмаган. Ҳозирги кунда мазкур табиати акс эттирилган бурчаклар таш-
қўриқхонада 32-37 бош қор қоплонлари Юқоридаги музликлардан бошланган Қўриқхона ҳудудидан бошланиб, Эътироф этиш керакки, “Ҳисор” дав- кил этилган. Қизиқувчилар шу ернинг
“Ҳисор” давлат қўриқхонаси мамлака- қайд этилган. Оқсув, Танхоз ва Қизилдарё қор, муз, Қашқадарё воҳаси бўйлаб оқаётган Оқ- лат қўриқхонасида туризмни ривожлан- ўзида қўриқхонанинг умумий кўриниши-
тимизнинг жануби-шарқий қисми, Шаҳ- ер ости сувлари ва ёғинлардан шакл- дарё, Тонхоздарё ва Қизилдарёлар ви- тириш мақсадида кенг кўламли ишлар дан таассурот олиши мумкин.
рисабз, Яккабоғ ва Қамаши туманлари — Йилдан-йилга йўқолиб бораётган ланади. лоят аҳолисининг 35-40 фоизини ичим- амалга оширилмоқда. Хусусан, Давлат
ҳудудида, Ҳисор тоғ тизмасининг ғарбий ҳайвонлар орасида кўпайиш кузатил- лик суви билан таъминлайди. экология қўмитаси ҳамда БМТ Тарақ- — Ажойиб лойиҳалар туфайли қўриқ-
ёнбағирларида, денгиз сатҳидан 1750 моқда, — дейди қўриқхона назорат- Оқсув дарёсининг асосий ирмоқла- қиёт дастурининг Ўзбекистондаги ва- хонамизда экотуризм ривожланмоқда, —
метрдан 4366 метргача баландликлар- чиси Т. Турсунов. — Биз назорат олиб ридан бири — Тамшуш денгиз сатҳи- Ўсимликлар дунёси колатхонасининг “Глобал аҳамиятга дейди “Ҳисор” давлат қўриқхонаси илмий
да жойлашган. Қўриқхона жануби-шарқ- борадиган ҳудудларда қор қоплони дан 3500 метр баландликда жойлашган эга биохилмахиллик учун зарур бўл- ходими Беҳруз Бегалиев. — Шу билан
да Сурхондарё вилояти билан, шарқда ва қўнғир айиқ каби ноёб ҳайвонлар Хўжақулбарлос қояларидан бошлана- Қўриқхона ўсимликлар дунёсига ган муҳим тоғли ҳудудларда табиий бирга, келажакда янада кенгроқ иш олиб
эса Тожикистон билан чегарадош. яшайди. Шу боис, кейинги пайтда олиб ди. Кўкошсой, Зардолисой, Шоюрти, жуда бой. Табиатнинг хилма-хил ўсим- ресурслардан барқарор фойдаланиш боришга режа-дастурлар тузилмоқда.
борган кузатишларимиз натижасида Лайлоқча, Майданак, Юртикалон каби ликларини янада кўпайтириш ва улар- ва ўрмонларни бошқариш” лойиҳаси Жумладан, Ўзбекистон Фанлар акаде-
— Ҳудудимизда денгиз сатҳидан айнан қор қоплони кўпаяётганининг 32 та катта-кичик сойлар суви Оқсувга доирасида “Ҳисор” давлат қўриқхонаси мияси Ботаника ва Зоология илмий-тек-
4500 метр баландликкача бўлган тоғ гувоҳи бўлдик. Сўнгги пайтларда улар қуйилади. биноси ёнида “Ташриф маркази” қад шириш институти, Ўзбекистон Миллий
чўққилари мавжуд, — дейди “Ҳисор” болаларини ҳам эргаштириб юргани- ростлади. Шунингдек, ҳудуддаги Мира- университети, Тошкент аграр универси-
давлат қўриқхонаси раҳбари Қаҳра- ни учратяпмиз. Бу қўриқхона ҳудуди ки бўлимининг Сувтушар шаршараси тети, Самарқанд давлат университети,
мон Нормуҳаммедов. — Жумладан, доимий назоратда, ёввойи жонивор- атрофида енгил типдаги экотуристик Қарши давлат университети ва бошқа ил-
Ҳазрати Султон, Хўжа Қиршивар, Биби ларнинг тинч, осуда ҳаёт кечиришига инфратузилма қуриш учун 5 та дам мий салоҳиятга эга муассасалар билан
Ўлмас, Номсиз каби чўққилар маҳоба- қулай муҳит яратилганини билдиради. олиш жойи, 2 та кузатиш майдончаси ҳамкорликда илмий изланишлар тизимли
ти ҳар қандай кишини ҳайратга сола- Биздан йиртқич ҳайвонлардан нега қурилмоқда. йўлга қўйиляпти.
ди. Улардан бирининг тепасига чиқиб қўрқмаслигимиз сабабини кўп сўраша-
кузатсангиз, бетакрор еттита чўққига ди. Ўн йилдан ортиқ шу ерда ишлаган — Асосан, “Ҳисор”нинг қўриқланмай- Ўзига хос гўзал манзаралари, пур-
кўзингиз тушади. Уларнинг деярли бош бўлсам, ҳеч қачон бирор йиртқич бизга диган ва хавфсиз ҳудудларида экоту- виқор тоғлари ва баланд чўққилари,
қисми булутлар орасида бўлади. Ном- ҳамла қилмаган. Боиси, ҳайвонларнинг ризмни ривожлантириш ишлари амалга такрорланмас ҳайвонот олами ҳамда
сиз — мамлакатимиздаги энг баланд ҳам ўз табиат қонуни бор. Улар инсон- оширилмоқда, — дейди “Ҳисор” давлат ранг-баранг ўсимликлар дунёси билан
чўққи ҳисобланади. Бу тоғ тепалигига ларга нисбатан анча сезгир. Бизни шу қўриқхонаси раҳбари Қ. Нормуҳамме- кишини ром этувчи “Ҳисор” давлат қў-
ҳалигача бирор киши чиқа олмаган. яқин атрофга келаётганимизни олдин- дов. — Шунингдек, келгусида Ҳазрати риқхонаси ходимлари олдиларига қўй-
Унинг баландлиги денгиз сатҳидан дан билади. Қолаверса, сиз унга озор Султон зиёратгоҳига ҳам чиқиб бориш- ган мақсадга эришмоқда. Энг асосийси,
4421 метрни ташкил этиб, музликлар- бермасангиз, боласига ёки уясига за- ни ташкил этиш, маҳаллий ва хорижий табиат мувозанати ўз жойида.
дан иборат. Бу ҳудудда Ботирбой ном- рар етказмасангиз, у ҳеч қачон сизга туристларга намунали хизмат кўрса-
ли музликлар майдони мавжуд бўлиб, ҳужум қилмайди. тишни ташкил этиш чора-тадбирлари Акбар РАҲМОНОВ,
умумий майдони 1600 гектарни ташкил ишлаб чиқилмоқда. Бу эса келгусида “Янги Ўзбекистон” мухбири
этади. Шу жойдан Тўпалангдарё ва Оқ- Ҳозирда айнан қўриқхона ҳудудида
сувдарё ўзанлари бошланади. Музлик- нафақат қор қоплони, балки Тяньшан
лардан бошланган сув пастликларга қўнғир айиғи, Туркистон силовсини,
оқиб, катта дарёга айланади. Ўрта Осиё қундузи, тўнғиз, Сибирь тоғ
эчкиси, бўри, тулки, қум товушқони,

МАДАНИЙ МЕРОС ўз бобоси ҳаёти ҳақида батафсил маълу-
мот беради.
МЕЪМОРИЙ УСЛУБДАГИ МЕ²МОНХОНА
Меҳмонхонанинг ғарбий томонига
ҳам мозийдан сўзлайди, ҳам завқ беради Андижон шаҳрининг Хакан ҳамда Жалабек
ҳудудидаги бузилиб кетаётган ва XIX аср
Мамлакатимизда рўйхатга олинган тарихий ёдгорликларнинг водийси наққошлик санъатига хос анъана охири, XX аср бошларига оид икки мас-
қарийб 30 фоизга яқини меъморий обидалар бўлиб, улар билан сайқал берилган. Уста Саидмаҳмуд жиднинг нақшинкор шифт қисми кўчириб
мамлакатимизни тарихий маданий ёдгорликларга бой ўлкалардан Норқўзиев фаолиятида ўзининг тўлиқ ак- келиниб, айвон шаклида қайта тикланган.
бири сифатида дунёга танитади. Юртимиз мустақилликка сини топган бу анъана нақшлари гулла-
эришишдан олдин бу меъморий ёдгорликлар, обидаларнинг рининг хонавор жойлаштирилгани ҳамда 1920 йилларда обидадан ўрта мактаб
аксарияти бузилган, таъмирталаб, ярим вайрона ҳолатда эди. умумий кўринишда қизил туснинг тантана- ва саводсизликни тугатиш курслари си-
ворлиги билан ажралиб туради. Миллий фатида фойдаланиб келинган. Уруш йил-
Сўнгги йилларда ана шундай иншоот- Қурилишда ўз даврининг таниқли сиркорликда қизил ранг олов, қуёш, уму- сиятлари билан бирга XIX аср охири ва ёпилган мўъжазгина ҳаммом бунёд этил- ларида эвакуация қилинган аҳолига бош-
лар, ёдгорликларни қайта қуриш, таъ- меъморларидан, кейинчалик Ўзбекистон ман, иссиқлик ҳисобланган. Усталар қизил ХХ аср бошлари меъморчилигига хос бўл- ган. Кичик ҳажмдаги бундай ҳаммомлар пана, кейинчалик қишлоқ хўжалик билим
мирлаш, асл тарихий асосда бунёд этиш- Республикаси Фанлар академиясининг ранг билан меҳмонхонага иссиқлик олиб ган “Эклектика”, яъни шарқ ва ғарб санъ- қадимдан карвонсарой ва меҳмонхона юрти ўқувчилари учун ётоқхона вазифаси-
га жиддий эътибор қаратиляпти. Зеро, фахрий аъзоси, Ўзбекистон халқ меъмо- кирган. ати уйғунлигини кузатиш мумкин. Ўймакор каби жамоатчилик биноларининг тарки- ни ўтаган.
уларда ғоят ноёб саналмиш халқ амалий ри даражасига эришган Уста Юсуфали нақшларнинг асоси, гули ва бандларига бий қисми ҳисобланган. Ҳаммом гумбаз-
санъати намуналари ўзгача жилоланиб, Мусаев (1869–1947 й.), Уста Тошхон ва Умумий қизил тусдаги шифтларига яшил, қизил, пушти, кўк ва зарҳал ранглар лик бинолар, хусусан, ўзбек миллий анъ- 1970-1975 йилларда Андижон махсус
нафақат чет эллик сайёҳлар, балки юрт- Уста Яҳё ҳамда уларнинг шогирдлари яшил, кўк, зархал, пушти, сариқ ва оқ ранг- уйғунлигида сайқал берилган. Биринчи ва анавий ҳаммомчилиги бўйича ўзига хос таъмирлаш устахонаси томонидан олиб
дошларимизни ҳам ҳайратга солади. Бу иштирок этган. Сир наққошлик санъати лар уйғунлигида, асосан, ўсимликсимон иккинчи қават айвон деворларининг юқо- мактаб яратган Уста Юсуфали Мусаев борилган таъмирлаш ишларидан сўнг,
эса, ўз-ўзидан, мамлакатимизнинг сайёҳ- устаси қўқонлик Саидмаҳмуд Норқўзиев ва геометрик бетакрор нақшлар битил- ри қисмига икки қатор безамин ўйма ҳо- ижодидан намуна сифатида сақланмоқда. вилоят ўлкашунослик музейининг тасви-
лик салоҳияти, қолаверса, ички туризмга (Ўзбекистон халқ рассоми)нинг ҳам ҳисса- ган. Арроқи сарроф юзаларига “сандуқа”, шия нақши, унинг остидан асоси кўк қирма рий ва амалий санъат бўлимлари ташкил
ҳам ижобий таъсир кўрсатади. си катта бўлган. “патниси”, “қўшбанд”, навога “нақши гуза- услубда “чор калит” ва “чор барг” ислимий Аҳмадбек ҳожи халқ орасида диёнатли, этилган.
ро”, “нақши мутаасил”, тўсинларга “гули нақшлари ва пастки изора (панел) қисмла- халқпарвар инсон сифатида обрў қозон-
Шу ўринда алоҳида таъкидлаш жоизки, Меҳмонхона ўз даврига хос меъмор- битта”, “якрафтор ислимий”, “дурафтор рида қирма услубдаги геометрик ганчкор- ган. У меҳмонхонадан ташқари Андижон- 1983 йилда Ўзбекистон Республикаси
юртимизда байрамлар муносабати билан чилик анъаналари уйғунлигида бунёд ислимий”, вассаларга “пошшойи”, “ғунча”, лик нақш намуналари кўзга ташланади. да иккита масжид қурдирган. Ҳожи ота 90 Олий Кенгаши қарори билан Республика
эълон қилинаётган дам олиш кунларида этилган. Умумий тархи “П” шаклида, ши- “мадоҳил” нақшлари Фарғона водийси йилга яқин умр кўриб, инқилобдан кейин- миқёсидаги маданий мерос объекти си-
самолёт, поезд чипталарига чегирмалар молий томони икки қаватли бўлиб, бирин- наққошлик мактабига хос руҳиятда адо Мазкур меҳмонхона Аҳмадбек ҳожи- ги ҳаётини Қашқарда ўз ҳурмати, обрў ва фатида давлат муҳофазасига олинган.
бериш яхши анъанага айланиб боряп- чи қавати пишиқ ғиштдан, иккинчи қавати этилган. Меъморий ёдгорликнинг яна бир нинг ташқи ҳовлиси бўлиб, кутиш зали- эътиборини сақлаган ҳолда ўтказган бўл-
ти. Бундан кўзланган мақсад ҳам ички синч асосида хом ғиштдан қад ростлаган. бадиий қиймати шундаки, болохона шиф- нинг ғарбий томонидан ичкарига ўтувчи са-да, Андижонга қайтиш умиди чексиз Мустақилликнинг дастлабки йиллари-
туризмни ривожлантириш, бой маданий Шарқий ва жанубий томонлари бир қават- тидаги сир нақшлар ўз аслида жуда яхши махсус йўл қилинган. Залнинг ғарбий то- армонга айланган. Аҳмадбек ҳожининг на- да вилоят Мусулмонлар идораси ҳамда
меросимиздан халқимизни кенгроқ баҳра- ли, хоналар миллий анъанавий бир даҳ- сақланиб қолган. Биз хона безакларидан монида миллий услубда қурилиб, “шол- бираси, истеъдодли ўзбек ёзувчиси Ёқуб- “Олтин мерос” хайрия жамғармаси, 2009
манд этишдир. лиз ва катта уй кўринишидаги 14 та, яъни фақат наққош маҳоратигагина эмас, хона ғоми” ва “чор қирра” гумбазлари билан бек Яквалхўжаев “Қайтар дунё” романида йилдан вилоят ҳунармандлар уюшмаси
7 жуфт хонадан иборат. Барча қават хо- ички безакларининг ўзбек халқ меъмор- бошқармасининг идораси сифатида фой-
Андижонда ҳам тарихий-меъморий наларининг олдида марказий қисми бироз чилигига хос шарқона руҳият намунасига даланилади.
обидалар жуда кўп. Улар орасида Аҳ- кўтарилган, яъни кайвонли айвон бунёд ҳам гувоҳ бўламиз.
мадбек ҳожи меҳмонхонаси алоҳида этилган бўлиб, бу обиданинг кўриниши Ҳозирги кунда обидада мукаммал таъ-
ўрин тутади. Мажмуа халқ амалий бе- учун алоҳида маҳобат касб этади. Меҳмонхона шимолий қисмидаги пи- мирлаш ишлари олиб борилмоқда.
зак санъатининг сир наққошлик ва ганч шиқ ғиштдан ҳашамдор қилиб қурилган
ўймакорлиги турлари билан безатилган. Иккинчи қават хона ва айвони ҳам- қабулхонага алоҳида эътибор берилган. Халқаро сайёҳлик йўналишига кири-
Мазкур обида 1905-1907 йилларда ан- да биринчи қават айвонларининг шифти Ташқи эшик ва дераза атрофлари ҳамда тилган ушбу меъморий обида вилоятдаги
дижонлик сахий инсон, Аҳмадбек ҳожи вассажуфт услубида ёпилган. Меҳмонхо- баланд, кўркам шифтлик, ўзига хос меҳ- маданий меросимизнинг бетакрор наму-
Темурбек ўғли буюртмаси билан меҳ- нанинг вассажуфт, босма ва осма услуб- роб ва токчалар гўзаллиги билан уйғун- наларидан бўлиб, юртимизга келаётган
монхона ва иш юритиш жойи сифатида лардаги қўш наво ва арроқи сарроф усу- лашган ички хоналари ўйма, қолпаки ва хорижий сайёҳларни миллий меъморчи-
бунёд этилган. лида шакл берилган шифтларига Фарғона қирма услубларда битилган ганчкорлик лик санъати билан амалий таништириш
намуналарида кўҳна ва анъанавий хусу- баробарида, аҳоли ва, айниқса, келгуси
авлодни она диёримизга, унинг бебаҳо
меросига муҳаббат руҳида тарбиялаш
учун хизмат қиладиган мўътабар даргоҳ
сифатида қадрлаб келинмоқда.

Авазбек ПОЗИЛЖОНОВ,

Фарғона давлат

университети магистри

“Янги Ўзбекистон” ва “Правда Востока” Бош муҳаррир: Таҳририятга келган қўлёзмалар тақриз қилинмайди ва Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Навбатчи муҳаррир: Муножат Мўминова
газеталари таҳририяти” ДУК Салим ДОНИЁРОВ муаллифга қайтарилмайди. Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги Мусаҳҳиҳ: Насиба Абдуллаева
Дизайнер: Хуршид Абдуллаев
МУАССИС: Газетанинг етказиб берилиши учун обунани расмийлаштирган томонидан 2020 йил 13 январда 1047-рақам билан рўйхатга олинган.
Ўзбекистон Республикаси ташкилот жавобгар. Нашр индекси — 236. Буюртма Г-764. Манзилимиз:
82285 нусхада босилди. 100029, Тошкент шаҳри,
Вазирлар Маҳкамаси Газета таҳририят компьютер марказида саҳифаланди. Матбуотчилар кўчаси, 32-уй
Газетанинг полиграфик жиҳатдан сифатли чоп этилишига Ҳажми — 3 табоқ. Офсет усулида босилган. Қоғоз бичими А2.
Баҳоси келишилган нархда. ЎзА якуни — 03:10 Топширилди — 05:00
“ШАРҚ” НМАК масъул.
Босмахона телефони: (71) 233-11-07 “ШАРҚ” нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси
босмахонасида чоп этилди.
Девонхона: (0-371) 233-70-98 Котибият: (0-371) 233-56-60 Эълонлар: (0-371) 233-57-15 E-mail: [email protected]
Босмахона манзили: Тошкент шаҳри, Буюк Турон кўчаси, 41-уй.