Янги Ўзбекистон 28.05.2021

2020 йил 25 январдан чиқа бошлаган

Ижтимоий-сиёсий газета № 107 (363), 2021 йил 28 май, жума

Ўзбекистон Республикаси Президентининг ИНСОН МАНФААТЛАРИ — ҲАММА НАРСАДАН УСТУН
ҚАРОРИ
Мамлакат тараққиётининг замини,
А²ОЛИГА ГЕМАТОЛОГИЯ ВА ҳеч шубҳасиз, илм-фан ва инновациялардир.
ОНКОЛОГИЯ ХИЗМАТЛАРИНИ КªРСАТИШ
ТИЗИМИНИ ЯНАДА ТАКОМИЛЛАШТИРИШ Шавкат МИРЗИЁЕВ,
Ўзбекистон Республикаси Президенти
Тª¡РИСИДА
¯ОНУН ИЖОДКОРЛИГИ ФАОЛИЯТИНИ

ИЛМИЙ ВА АХБОРОТ-ТА²ЛИЛИЙ ЖИ²АТДАН

Гематология ва онкология йўна- б­ илан биргаликда 2021 йил 1 сен- 2. Соғлиқни сақлаш вазирлигининг ТАЪМИНЛАШ ДАВР ТАЛАБИ
лишларида амалга оширилаётган тябрга қадар янги биноларни замо- Республика ихтисослаштирилган ге-
ислоҳотларни изчил давом эттириш, навий талаблар асосида, хусусан матология илмий-амалий тиббиёт Фозилжон ОТАХОНОВ, мутафаккир боболаримиз асос сол- и­ слоҳотларидан бири илм-фанни
мазкур соҳада аҳолига кўрсатилаёт- уларда катталар ва болалар учун маркази ҳузурида Болалар гемато- Ўзбекистон Республикаси ган тамаддун моҳиятини дунё аҳли ривожлантириш, соҳа фидойилари-
ган тиббий хизматлар сифати, кўла- алоҳида жарроҳлик, жонлантириш, логияси, онкологияси ва клиник Олий Мажлиси ҳузуридаги ҳали-ҳамон ҳайрат билан эътироф ни ҳар жиҳатдан қўллаб-қувватлаш
ми ва самарадорлигини ошириш, бе- интенсив терапия, трансфузиология иммунологияси марказини ташкил Қонунчилик муаммолари ва этади. Буюк аждодларимизнинг илм- учун янги механизмлар жорий этил-
морлар учун қулай шарт-шароитлар ва трансплантология бўлимлари, этиш тўғрисидаги таклифига розилик парламент тадқиқотлари институти фан, адабиёт, фалсафа каби турли гани бўлди. Шу мақсадда 2016 йил
яратиш ҳамда уларни зарур дори шунингдек, радио диагностика ва берилсин. директори соҳаларда эришган ютуқлари, бизга 29 декабрда Президентимизнинг
воситалари билан узлуксиз таъмин- радио даволаш бўлимлари, бакте- қолдирган бой мероси инсониятнинг “Ўзбекистон Республикаси Фанлар
лаш, шифохоналарни замонавий риологик лаборатория, махсус овқат Белгилансинки: Инсоният ривожланиш тарихи- маънавий мулки бўлиб қолди. академиясининг академиклари
диагностика лабораториялари ва тайёрлаш бўлинмасини, болалар- 2022 йил 1 январдан бошлаб Бо- нинг асосини илм-фан ташкил эта- фаолиятини янада такомиллашти-
тиббий техникалар билан жиҳозлаш га таълим олиш имкониятини яра- лалар гематологияси, онкологияси ва ди. Гап шу ҳақда кетганида, олим ва Биз бугун янги тараққиёт даврини риш ва рағбатлантириш чора-тад-
мақсадида: тишни назарда тутган ҳолда қуриш клиник иммунологияси маркази Рес- бошладик. Илм-фанга, зиёлиларга эъ- бирлари тўғрисида”ги фармони қа-
ишлари олиб борилиши ва тиббий публика ихтисослаштирилган гемато- тибор кучайди. Кейинги йилларда мам- бул қилинди. Фармон билан Фанлар
1. Республика ихтисослашти- техникалар билан жиҳозланишини логия илмий-амалий тиббиёт маркази лакатимизда илм-фанни ривожлан- академиясининг ҳақиқий аъзолари-
рилган гематология илмий-ама- ­таъминласин; таркибидан чиқарилиб, мустақил мар- тириш мақсадида кўплаб эзгу ишлар ни фан-таълим ва ишлаб чиқаришга
лий тиббиёт маркази Тошкент ша- каз сифатида фаолият юритади; қилинди, соҳанинг мустаҳкам ҳуқуқий фаол жалб этиш, бу жараёнда инте­
ҳар, Ч­ илонзор тумани, Арнасой Молия вазирлиги (Т.Ишметов) Болалар гематологияси, онко- базаси шакллантирилди. грацияни чуқурлаштириш, юқори ма-
кўчасида янги барпо этилган тиб- билан биргаликда Республика их- логияси ва клиник иммунология- лакали кадрлар тайёрлашда олим-
биёт муассасаси биноларига опера- тисослаштирилган гематология ил- си маркази Тошкент шаҳар, Чилон- Биринчидан, Президентимизнинг ларнинг ролини кучайтириш каби
тив бошқарув ҳуқуқи асосида бепул мий-амалий тиббиёт маркази янги зор тумани, Арнасой кўчасида янги саъй-ҳаракатлари билан Ўзбекистон таҳсинга сазовор ишлар қилинди.
жойлаштирилсин. биноларга жойлаштирилаётганли- барпо этилган тиббиёт муассасаси илм-фанига янги ҳаёт бахш этилди,
гини инобатга олган ҳолда унинг ту- биноларидан бирига оператив бош- унга янгича ва замонавий дунёқараш Бир сўз билан айтганда, Президен-
Соғлиқни сақлаш вазирлиги зилмаси, штатлар жадвали ва хара- қарув ҳуқуқи асосида бепул жойлаш- асосида ёндашила бошланди, бу жа- тимиз илм-фан аҳли, жумладан, акаде-
(А.Хаджибаев): жатлар сметасини қайта кўриб чиқиб, тирилади; раёнда илмий фаолиятнинг янги тари- микларимизнинг фаол ҳаётини таъмин-
тасдиқласин. хий даври учун замин ҳозирланмоқда. лаб берди, десак айни ҳақиқат бўлади.
Қурилиш вазирлиги (Б.Зокиров) Давоми 2-бетда
ва Молия вазирлиги (Т.Ишметов) Хусусан, Шавкат Мирзиёевнинг Давоми 3-бетда
давлат раҳбари сифатидаги илк

“ЯНГИ ªЗБЕКИСТОН” УЧУН МАХСУС ҚАРОР ВА ИЖРО

Кувайт миллий телевидениеси БОКС Бугун ўзбек боксчиларини дунё
Ўзбекистон ислом қадамжолари ªЗБЕКИСТОН ИМИЖИ
ЮКСАЛИШИГА танийди. Улар ринг қиролига айланган.
ҳақидаги видеороликларни ХИЗМАТ ¯ИЛАДИ
эфирга узатди Биргина жорий йилнинг ўтган даврида

боксчиларимиз дунёнинг

10 га яқин давлатида ўтказилган халқаро

мусобақаларда 80 га яқин медални қўлга

киритган бўлса, шундан 30 дан ортиғи

олтиндир.

Президентимизнинг 2021

йил 29 апрелдаги “Боксни янада

ривожлантириш чора-тадбирлари

тўғрисида”ги қарори ўзбек боксини

янги босқичда ривожлантириш, янада

шарафли ютуқларни қўлга киритиш,

юртимизнинг халқаро майдондаги

нуфузини бундан-да ошириш йўлида

муҳим ҳуқуқий асос бўлди, дейиш

мумкин. Давоми 5-бетда

ЗАМОНДОШ

“ЮК ТАШУВЧИ БªЛИБ
¯ОЛИБ КЕТИШИМ МУМКИН ЭДИ...”

ЮРТИМИЗДА ХАЛҚАРО ХИРШ ИНДЕКСИ БЎЙИЧА
ЭНГ ЮҚОРИ БАҲО ОЛГАН ЁШ ОЛИМ ҲИКОЯСИ

Кувайт миллий телеканали Ўзбекистон элчихонаси билан ҳамкорликда
Тошкент шаҳридаги “Сузук ота” мажмуаси ҳақидаги видеороликни
оммабоп кечки дастурда намойиш этди.

Видеоролик Ўзбекистон ташқи масжид ва мақбарадан иборат. маркази, Имом Бухорий ва Имом 4-бетга қаранг.
ишлар вазирлигининг “Дунё” АА то- 2019 йилда ушбу зиёратгоҳда Термизий халқаро илмий-тадқиқот
монидан тайёрланган бўлиб, у “Ўзбе- кенг кўламли таъмирлаш ва обо- марказлари фаолияти ҳақида ба- “ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОН” ГАЗЕТАСИДА ЯНГИ ЛОЙИҲА
кистон: ислом қадамжолари” турку- донлаштириш ишлари амалга тафсил маълумот берди.
мининг навбатдаги лавҳасидир. оширилди. Эндиликда газетада QR-код билан эълон қилинган мақолаларни
Элчи, шунингдек, мамлакат сайёҳ- видео кўринишида ҳам томоша қилиш имконияти бор.
Дастурда барча ҳунармандлар Теледастурда иштирок этган Ўз- лик саноатини ривожлантириш, тари- Мазкур QR-кодни сканер қилиш орқали лавҳага ўтинг.
устози сифатида эътироф этила- бекистоннинг Кувайтдаги элчиси хий шаҳарлар ва замонавий сайёҳлик
диган аллома Сузук ота меъморий Баҳромжон Аълоев ўзбек халқининг йўналишлари салоҳияти, инфрату-
мажмуасининг қурилиши тарихи бой тарихи, маданий, маънавий зилмани яхшилаш ҳамда модерниза-
ҳақида маълумот берилган. Су- ва илмий мероси, республикада ция қилиш бўйича олиб борилаётган
зук ота нафақат Тошкент шаҳри, тарихий обидалар ва қадамжолар- ишлар, визасиз ва соддалаштирил-
балки ундан узоқ ўлкаларда ҳам ни сақлаш ва ободонлаштириш ган виза бериш режимларини жорий
таниқли шахс бўлган. Ҳазрат ўз борасида бажарилаётган тизимли этиш, Кувайт ва Тошкент ўртасида
истеъдоди, халқни бирлаштириш ишлар ҳақида сўзлаб берди. Дип- мунтазам авиақатновларни йўлга қў-
қобилияти, ибратомуз амаллари ломат телетомошабинларга ўзбек йиш ҳақида гапирди.
билан машҳур бўлиб, аҳоли томо- халқининг бой маънавий меросини
нидан у кишига катта ҳурмат-эҳти- ўрганиш ва тарғиб қилиш бўйича Кувайт миллий телевидениеси
ром кўрсатилган. қатор илмий муассаса ва марказ- режиссёри Ҳажар ал-Муҳанна ўзбек
лар, жумладан, Халқаро ислом халқининг бой маънавий-маърифий
Мажмуа 1392 йилда Соҳибқи- академияси, Ислом цивилизацияси меросига юксак баҳо берди.
рон Амир Темур даврида ­қурилган
Давоми 2-бетда

2 2021 йил 28 май, 107-сон Сиёсат

Ўзбекистон Республикаси Президентининг
ҚАРОРИ

А²ОЛИГА ГЕМАТОЛОГИЯ ВА ОНКОЛОГИЯ ЎЗБЕКИСТОН
ХИЗМАТЛАРИНИ КªРСАТИШ ТИЗИМИНИ ЯНАДА РЕСПУБЛИКАСИ
ВАЗИРЛАР МАҲКАМАСИДА
ТАКОМИЛЛАШТИРИШ Тª¡РИСИДА
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Муборак нефть ва газ қазиб чиқариш
Бошланиши 1-бетда 2022 йил 1 январга қадар “Онко-назорат” (Cancer- тиббиёт бирлашмалари лабораторияларининг Маҳкамаси Раёсатининг навбатдаги бошқармасининг 2018-2020 йилларга
назорат) хоналарининг зарур тиббий техникалар би- аниқлик даражасини ошириш, лаборатория ши- мажлиси бўлиб ўтди. Унда Экология мўлжалланган дастури ижроси учун 7,9
2021-2022 йилларда Қорақалпоғистон Республи- лан жиҳозланишини таъминласин. фокорларининг анализларни таҳлил қилиш малака- ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш млрд сўм маблағ сарфланиб, атмос-
каси ва вилоятлар болалар кўп тармоқли тиббиёт сини ошириш; давлат қўмитаси раиси А.Мақсудов, ферага чиқарилаётган газ миқдори 16,3
марказларининг болалар гематологияси бўлими не- 9. Белгилансинки, Қорақалпоғистон Республика- “Ўзбекнефтгаз” АЖ бошқаруви раиси тоннага камайтирилган, 493,4 гектар
гизида умумий штатлар ва стационар ўринлар дои- си Вазирлар Кенгаши Раиси, вилоятлар ва Тошкент аҳолининг онкогематологик саводхонлигини М.Абдуллаев ҳамда тегишли вазирлик майдондаги бузилган ер рекультивация
расида Болалар гематологияси ва онкологияси шаҳар ҳокимлари: ошириш бўйича тарғибот-ташвиқот ишларини жа- ва идоралар раҳбарларининг “Табиатни қилинган, 12,6 минг туп турли мевали
бўлимлари ташкил этилади. даллаштириш. муҳофаза қилиш тўғрисида”ги қонун иж- ва манзарали дарахт кўчати экилган,
“Онко-назорат” (Cancer-назорат) хоналари таш- роси бўйича Қорақалпоғистон Респуб- 2,9 млн м3 йўлдош сув ер ости қатлами-
3. Тошкент шаҳар ҳокимлиги (Ж.Артикходжаев), кил этилишига шахсан жавобгар ҳисобланади; Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги ликаси, Қашқадарё, Наманган, Сурхон- га жойлаштирилган.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги (У.Собиров), Молия ва- (А.Ходжаев), Ўзбекистон Миллий телерадиокомпа- дарё ва Фарғона вилоятларида амалга
зирлиги (Т.Ишметов) ва Қурилиш вазирлиги (Б.Зо- ўз ҳудудларида гематологик ва онкологик ка- нияси (А.Хаджаев) ва Ўзбекистон Миллий ахборот оширилаётган ишлар юзасидан ҳисобо- “Ўзбекнефтгаз” АЖ тизимидаги кор-
киров) 2021 йил 1 сентябрга қадар Республика салликларни эрта аниқлаш ҳамда муваффақиятли агентлиги (А.Кўчимов) Соғлиқни сақлаш вазирлиги ти эшитилди. хоналарда атроф-муҳитни муҳофаза
ихтисослаштирилган онкология ва радиология ил- даволаш кўрсаткичларининг ошиши, касаллик оқи- ҳамда Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар қилиш ва табиий ресурслардан оқилона
мий-амалий тиббиёт маркази учун Тошкент тиббиёт батида юз берадиган ўлим ҳолатининг камайишига Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимлик- Мажлисда кейинги йилларда мам- фойдаланиш ишларини амалга ошириш
академияси клиникасининг бўш турган ҳудудида за- эришилганлиги улар фаолиятининг самарадорлиги- лари билан биргаликда гематологик ва онкологик лакатимизда атроф-муҳитни муҳофаза давом эттирилмоқда.
монавий янги бино-иншоотлар комплексини қуриш ни баҳолашда асосий мезонлардан бири сифати- касалликларни эрта диагностика қилишнинг аф- қилиш, табиий ресурслардан оқилона
ва жиҳозлаш бўйича лойиҳа-смета ҳужжатларини да эътироф этилади. залликларини акс эттирувчи аниқ рақамлар, ҳаётий фойдаланиш ва экологик хавфсизликни Мажлисда, шунингдек, нефть ва газ
ишлаб чиқсин. мисоллар ёрдамида қисқа метражли видео ролик, таъминлаш борасида давлат органла- қидириш, қазиб чиқариш, қайта ишлаш,
10. Соғлиқни сақлаш вазирлиги (А.Хаджибаев) қўлланмалар тайёрлаш ва жамоатчиликка етказиш ри, хўжалик бирлашмалари, тадбиркор- узатиш ва сотиш жараёнида атроф-му-
4. Республика гематология, онкология ва ра- ва Давлат божхона қўмитаси (М.Азимов) икки ҳафта бўйича зарур чораларни кўрсин. лик субъектлари, жамоат ташкилотлари ҳитни муҳофаза қилиш ҳамда табиий
диология марказлари фаолиятини самарали муддатда, истисно тариқасида, 2019-2021 йилларда ва кенг жамоатчилик билан ўзаро ҳам- ресурслардан оқилона фойдаланиш бў-
ташкил этиш бўйича ишчи гуруҳи таркиби 1-ило- тузилган (тузиладиган) шартномалар асосида Соғ- 15. 2021-2022 йиллар давомида аҳоли орасида корликнинг янги механизмларини жорий йича аниқланган камчиликлар муҳокама
вага мувофиқ тасдиқлансин. лиқни сақлаш вазирлигининг буюртмасига мувофиқ гематологик ва онкологик касалликларни эрта аниқ- этиш йўналишида тизимли ишлар олиб қилинди.
импорт қилинган тиббий буюм ва техникалар, дори лаш, беморларни даволаш ва уларнинг профилак- борилаётгани алоҳида таъкидланди.
Ишчи гуруҳи (Б.Мусаев): воситалари “Эркин муомалага чиқариш” божхона тикасини кучайтириш учун хорижий грантлар, тех- Тегишли вазирлик ва идоралар раҳ-
2021 йил 1 сентябрга қадар Тошкент шаҳар, режимида расмийлаштирилишини таъминласин. ник ва бошқа ташқи беғараз кўмак маблағларини “Ўзбекнефтгаз” АЖ томонидан 2020 барларининг ҳисоботи якунида “Ўзбек-
Чилонзор тумани, Арнасой кўчасида янги барпо жалб этишнинг мақсадли кўрсаткичлари 3-иловага йилда 33,1 млрд м3 газ, 125,1 минг нефтгаз” АЖ тизимидаги корхоналарда
этилган тиббиёт муассасаси негизида 300 ўринли 11. Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар мувофиқ тасдиқлансин. тонна нефть, 818,6 минг тонна конден- бу борада амалий чоралар кўриш ва
замонавий Республика ихтисослаштирилган гема- Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликла- сат қазиб чиқарилган бўлиб, бунда ат- экологик хавфсизликни таъминлаш бў-
тология илмий-амалий тиббиёт маркази фаолияти рининг ҳудудларда гематология ва онкология хиз- Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенга- мосфера 136 минг тонна турли газлар йича кўрсатмалар берилди. Бунда қуйи-
илғор хорижий тиббиёт муассасаларининг тажриба- матлари сифатини ошириш, ҳудудий кўп тармоқли ши Раиси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимлари чиқарилган, ариқ ва дарёларга ҳамда дагиларга алоҳида эътибор қаратилди:
сидан келиб чиққан ҳолда йўлга қўйилишини; тиббиёт марказлари ва онкология диспансерлари ҳамда инвестициялар ва ташқи савдо вазирининг жойларнинг рельефига 18,1 млн м3 оқо-
икки ой муддатда Болалар гематологияси, онко- моддий-техника базасини мустаҳкамлаш мақса- ўринбосари Б.Абидов мазкур қарорга 3-иловада ва сув ташланган ва атроф-муҳитга 41,1 2021-2022 йилларда “Ўзбекнефтгаз”
логияси ва клиник иммунологияси маркази фаолия- дида 2-иловага мувофиқ тасдиқланадиган тиббий назарда тутилган мақсадли кўрсаткичларга эриши- минг тонна чиқинди жойлаштирилган. АЖ тизимидаги 4 та корхонада оқова
тини ташкил этиш ва ривожлантириш, салоҳиятли техникалар ва сарф материалларини марказлашти- лиши учун шахсан масъул ва жавобгар этиб белги- сувни тозаловчи замонавий локал ин-
кадрлар билан таъминлаш ва жиҳозлаш концепция- рилган тартибда харид қилиш тўғрисидаги таклифи лансин. Нефть ва газ қидириш, қазиб чи- шоотларни янгидан қуриш ва 6 та кор-
сининг ишлаб чиқилишини; маъқуллансин. қариш, қайта ишлаш, узатиш ва со- хонада мавжудларини модернизация
Болалар гематологияси, онкологияси ва клиник Бош вазир ўринбосари — инвестициялар ва таш- тишда атроф-муҳитга салбий таъ- қилиш, шунингдек, 2 та корхонада чанг-
иммунологияси маркази фаолиятини ташкил этиш- Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кен- қи савдо вазири С.Умурзаков: сирларни камайтириш ва табиий газни тутувчи 6 та ускунани модерниза-
га хорижий экспертлар ва етакчи илмий-тадқиқот гаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари ресурслардан оқилона фойдаланиш ция қилиш ҳисобига уларнинг тозалаш
муассасалари жалб қилиниши, молиявий, ташкилий ушбу бандда назарда тутилган зарур маблағлар- мазкур қарорга 3-иловада назарда тутилган мақсадида “Ўзбекнефтгаз” АЖ томо- самарадорлигини 99,5 фоизга етказиш;
ва бошқа зарур чоралар амалга оширилишини; нинг 40 фоизи 2021 йил 15 июнга қадар, қолган 60 мақсадли кўрсаткичларнинг ижроси тўғрисида нидан 130 млрд сўм маблағ назарда
суяк кўмиги ўзак ҳужайраларини кўчириб ўтказиш фоизи 2021 йил 1 октябрга қадар маҳаллий бюджет- ҳар чорак якуни бўйича Ўзбекистон Республикаси тутилган 102 та тадбирдан иборат атроф-муҳитни муҳофаза қилиш,
амалиётини биринчи босқичда Республика ихтисос- ларнинг қўшимча манбалари ҳисобидан Соғлиқни Президенти Администрациясига ахборот киритиб ҳаракатлар дастури тасдиқланган. табиий ресурслардан оқилона фойда-
лаштирилган гематология илмий-амалий тиббиёт сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Онкогематологик ва борсин; 2019-2020 йилларда дастурда белги- ланиш ва экологик хавфсизликни таъ-
марказида, кейинчалик эса Болалар гематологияси, даволаш қийин бўлган касалликларга чалинган бе- ланган тадбирлар ижросига 73 млрд минлаш бўйича ягона электрон маълу-
онкологияси ва клиник иммунологияси марказида морларни соғломлаштиришга кўмаклашиш жамғар- аҳоли, хусусан Оролбўйи минтақасидаги болалар сўм маблағ сарфланган. мотлар базасини шакллантириш;
ҳам жорий этилишини; масига ўтказилишини таъминласин. орасида гематологик ва онкологик касалликларни
Республика ихтисослаштирилган онкология ва эрта аниқлаш, беморларни даволаш ва уларнинг про- Мазкур дастурни амалга ошириш 2021-2025 йилларда корхоналар
радиология илмий-амалий тиббиёт маркази учун Молия вазирлиги (Т.Ишметов), зарур ҳолларда, филактикасини кучайтириш учун тизимли равишда доирасида кейинги йилларда Бухоро фаолияти давомида атмосфера ҳаво-
қуриладиган бино-иншоотлар комплекси соҳа- ушбу бандда кўрсатилган тиббий техникаларни ха- грант маблағларини жалб этиш чораларини кўрсин. нефтни қайта ишлаш заводида “Евро- сини устувор ифлослантирувчи манба-
даги илғор хорижий тиббиёт муассасаларининг рид қилиш харажатлари учун Қорақалпоғистон Рес- 4” ва “Евро-5” синфли экологик тоза лардан намуна олиш ва уларни таҳлил
тажрибасини инобатга олган ҳолда ташкил эти- публикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар 16. Гематологик, онкологик ва ирсий иммуно- дизель ёнилғиси ишлаб чиқарилиши қилиш бўйича автоматик станциялар
лишини; маҳаллий бюджетларига Ўзбекистон Республикаси логик касалликларга чалинган фуқароларга кўр- йўлга қўйилди, 710 га бузилган ер ре- ҳамда корхоналарга туташ ҳудудларда
марказлар жойлаштириладиган биноларни таъ- республика бюджетидан 2022 йил 1 июнга қадар сатилаётган тиббий хизматлар самарадорлиги культивация қилинди, ишлатилган 230 стационар кузатиш пунктларини ташкил
мирлаш ва жиҳозлаш стандартлари ушбу соҳадаги қайтариб бериш шарти билан бюджет ссудаларини ва сифатини ошириш мақсадида беморларнинг тонна техник мой, ишлатилиб бўлин- этиш;
илғор хорижий тиббиёт муассасалари тажрибаси ажратсин. электрон рўйхатини юритиш тизими жорий ган 29 тонна шина ва таркибида симоб
асосида ишлаб чиқилишини ҳамда жиҳозланишини этилсин. моддаси бўлган 26 минг дона люминес- маълумот алмашишнинг тезкор ва
таъминласин. 12. Соғлиқни сақлаш вазирлигига мазкур қарор- цент лампа утилизация қилинди, ишлаб электрон тизимини жорий этиш мақ-
5. Молия вазирлиги (Т.Ишметов) онкология ёр- нинг 11-бандида харид қилиниши белгиланган тиб- Соғлиқни сақлаш вазирлиги (А.Азизов) Ахборот чиқариш жараёнидан ҳосил бўлган 585 садида атмосфера ҳавоси сифатини
дамини такомиллаштириш ва онкология хизматини бий техникаларни етказиб бериш ҳақидаги импорт технологиялари ва коммуникацияларини ривож- тонна қора ва 12 тонна рангли металл назорат қилиш учун корхоналарда ўр-
янада ривожлантириш билан боғлиқ харажатлар шартномаларини “Лойиҳалар ва импорт контракт- лантириш вазирлиги (О.Пекось) билан биргаликда чиқиндилари қайта ишланди, 2 минг натилган автоматик станцияларни “Ўз-
учун Давлат бюджетидан 2021 йилда қўшимча 60 ларини комплекс экспертиза қилиш маркази” ДУКда 2021 йил якунига қадар беморларнинг электрон тонна атрофидаги маиший чиқиндилар гидромет” марказининг маълумотлар
миллиард сўм ҳамда 2022 йилдан бошлаб 125 комплекс экспертизадан ўтказган ҳамда контракт рўйхатини, жумладан, унда гематологик ва онколо- полигонларга жойлаштирилди, шунинг- базасига интеграция қилиш;
миллиард сўмдан кам бўлмаган миқдорда маблағ тузилганлиги тўғрисидаги ахборотни махсус ахборот гик беморлар рўйхатини шакллантириш, уларнинг дек, атроф-муҳитни кўкаламзорлашти-
ажратилишини таъминласин. порталига жойлаштирган ҳолда, ишлаб чиқарувчи- электрон тиббий карталарини юритиш ва беморлар- риш мақсадида 45 минг туп мевали ва конларда қудуқларни бурғулашдан
6. Белгилансинки, 2022 йил 1 январдан бошлаб ларнинг энг яхши таклифларини танлаб олиш йўли ни даволаш жараёнларини кузатиш имкониятлари манзарали дарахт ҳамда 152 минг дона сўнг рекультивация ишлари амалга
қизлар ва аёллар орасида онкологик касаллик- билан тўғридан-тўғри тузишга рухсат берилсин. яратилишини назарда тутган ҳолда ишлаб чиқсин. гул кўчати экилди. оширилмаган ер майдонлари ва шлам
лар тарқалишининг олдини олиш ва эрта диаг- омборларини ўрганиб чиқиш, уларнинг
ностика қилиш қуйидаги миллий дастурлар асоси- 13. 2021 йил 1 июлдан бошлаб шундай тартиб ўр- 17. Гематология ва онкология хизматлари- рўйхатини шакллантириш, рекультива-
да амалга оширилади: натилсинки, унга кўра: ни янада ривожлантиришга йўналтирилган ция ишларини бажариш жадвалини тас-
9-14 ёшдаги ўсмир қизларни одам папилломаси чора-тадбирлар режаси 4-иловага мувофиқ диқлаш ҳамда уни амалга ошириш.
вирусига қарши вакцина билан эмлаш; гематология, онкология, клиник иммунология, тасдиқлансин.
30-55 ёшдаги аёллар орасида бачадон бўйни ва трансфузиология ва шу соҳадаги лаборатория йў- “ЯНГИ ªЗБЕКИСТОН” УЧУН МАХСУС
45-65 ёшдаги аёллар орасида кўкрак бези саратони налишлари бўйича ёш мутахассисларнинг хо- 18. Соғлиқни сақлаш вазирлиги (У.Собиров):
скрининги. риждаги етакчи илмий ва тиббиёт марказлари а) икки ой муддатда: Кувайт миллий телевидениеси
Молия вазирлиги (Т.Ишметов) 2022 йилдан бош- иш жойларида малака ошириши ва стажировка гематология ва онкология касалликларини даво- Ўзбекистон ислом қадамжолари
лаб Давлат бюджети параметрларини шаклланти- ўташи билан боғлиқ харажатлар Давлат бюджети лашда фойдаланиладиган дори воситалари рўйха-
ришда мазкур бандда кўзда тутилган харажатларни ҳамда Онкогематологик ва даволаш қийин бўлган тини, уларнинг самарадорлигини ҳисобга олган ҳол- ҳақидаги видеороликларни
молиялаштириш учун зарур маблағларни назарда касалликларга чалинган беморларни соғломлашти- да, қайта кўриб чиқсин ва ҳар йили янгилаб борсин; эфирга узатди
тутсин. ришга кўмаклашиш жамғармаси маблағлари ҳисо- манфаатдор вазирлик ва идоралар билан бир-
Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кен- бидан тўлиқ қоплаб берилади; галикда қонунчилик ҳужжатларига ушбу қарордан Бошланиши 1-бетда — Ўзбекистоннинг маърифатли ислом-
гаши Раиси, вилоятлар, Тошкент шаҳар ҳамда ту- келиб чиқадиган ўзгартириш ва қўшимчалар тўғри- ни дунёга тарғиб қилиш борасидаги
ман (шаҳар) ҳокимлари мазкур бандда белгиланган беморларнинг онкология ва гематологияга их- сида Вазирлар Маҳкамасига таклифлар киритсин; — Ўзбекистоннинг Кувайтдаги саъй-ҳаракатларини қадрлаймиз. Бугун
қизлар ва аёллар орасида онкологик касалликлар тисослаштирилган давлат тиббиёт муассасалари б) уч ой муддатда Ички ишлар вазирлиги (П.Бобо- элчихонаси кўмагида миллий Тошкент шаҳридаги “Сузук ота” маж-
тарқалишининг олдини олиш ва эрта диагностика йўлланмалари асосида позитрон-эмиссион то- жонов), Фармацевтика тармоғини ривожлантириш телевидениемизда томошабинларни муаси ҳақида ажойиб фильм намойиш
қилиш миллий дастурларини тегишли ҳудудларда мография текширувидан ўтиши билан боғлиқ агентлиги (С.Кариев) билан биргаликда онкологик этилди. Президент Шавкат Мирзиёев-
самарали ва тўлиқ ижросини таъминлашга ҳам- харажатлари Давлат бюджетидан қопланади; беморларнинг даволаб бўлмайдиган босқичида Ў­ збекистоннинг замонавий тараққиё- нинг бевосита раҳбарлигида мақбара
да ажратилаётган маблағларнинг манзилли ишла- уларга наркотик ва психотроп воситаларни буюриш ти, мамлакатда амалга оширилаётган ва масжидни таъмирлаш, қўшимча ин-
тилишига шахсан масъул ҳисобланади. онкологик ва гематологик беморларнинг Қора- тартибини соддалаштириш, шунингдек, оғриқ қол- кенг кўламли ўзгаришлар, шунингдек, шоотлар барпо этиш, мажмуани ободон-
7. Туман (шаҳар) кўп тармоқли марказий поли­ қалпоғистон Республикаси ва вилоятлардан рес- дирувчи наркотик ноинъекцион воситаларни ама- ўзбек халқи анъаналари ва қадриятла- лаштириш бўйича қилинган ишлар юк-
клиникаларининг “Аёллар маслаҳатхона”лари тар- публика ихтисослаштирилган марказларига темир лиётга татбиқ этиш бўйича Вазирлар Маҳкамасига ри, буюк аждодларининг жаҳон ва ис- сак таҳсинга лойиқ. Ишончим комилки,
кибида мунтазам равишда аёллар орасида кенг йўл ва авиатранспорт воситалари орқали кели- таклиф киритсин; лом цивилизацияси ривожига қўшган бундай махсус дастурлар ­Кувайт аҳоли-
кўламли бирламчи текширишларни амалга оши- ши билан боғлиқ харажатлар тегишли маҳаллий в) 2022 йил 1 мартга қадар катталар ва болалар- салмоқли ҳиссаси билан таништириш сининг Ўзбекистонга бўлган қизиқишини
радиган “Онко-назорат” (Cancer-назорат) хонала- бюджетлар маблағлари ҳисобидан тўлиқ қоплаб да гематологик, онкологик ва иммунологик касал- яхши анъанага айланди, — деди у.­ оширишга хизмат қилади ва мамлакат-
ри ташкил этилсин. берилади. ликларни ташхислаш, даволаш ҳамда беморларга ларимиз ўртасида сайёҳлик алоқалари-
Белгилансинки: паллиатив ёрдам кўрсатиш стандартлари ва клиник ни ривожлантиришга ёрдам беради.
ушбу хоналар 2022 йил 1 январдан бошлаб ҳуду- Соғлиқни сақлаш вазирлиги (У.Собиров), Молия протоколларини Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкило-
дий соғлиқни сақлаш умумий бюджет фонди доира- вазирлиги (Т.Ишметов) ва Транспорт вазирлиги тининг тавсиялари асосида қайта ишлаб чиқсин. Эслатиб ўтамиз, Кувайт миллий
сида ташкил этилади; (И.Маҳкамов) бир ой муддатда мазкур бандда бел- 19. Мазкур қарор ижросини самарали ташкил телевидениесида яқинда пойтахти-
ушбу хоналардаги текширувлар сифати Республи- гиланган харажатларни давлат томонидан қоплаб этишга шахсий жавобгар этиб соғлиқни сақлаш ва- миздаги “Хасти Имом” мажмуасида
ка ихтисослаштирилган онкология ва радиология ил- бериш тартибини ишлаб чиқсин ва тасдиқлаш учун зири А.М.Хаджибаев ва унинг ўринбосари У.Ю.Со- сақланаётган Ҳазрати Усмон Мусҳа-
мий-амалий тиббиёт маркази томонидан махсус ах- Вазирлар Маҳкамасига киритсин. биров белгилансин. фи ҳақида “Дунё” ахборот агентлиги
борот бошқаруви тизими орқали назорат қилинади. Қарор ижросини ҳар чоракда муҳокама қилиб бо- томонидан тайёрланган видеоролик
8. Соғлиқни сақлаш вазирлиги (Э.Баситханова) 14. Соғлиқни сақлаш вазирлиги (А.Иноятов, риш, ижро учун масъул идоралар фаолиятини му- ҳам эфирга узатилган эди.
Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, У.Собиров, Э.Баситханова) уч ой муддатда вофиқлаштириш ва назорат қилиш Бош вазир ўрин-
вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари билан Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг тавсиялари, босари Б.М.Мусаев ва Ўзбекистон Республикаси “Дунё” АА
биргаликда: гематологик ва онкологик касалликларни камайти- Президенти маслаҳатчисининг биринчи ўринбосари
икки ой муддатда мазкур қарорнинг 7-бандида риш бўйича ижобий тажрибага эга хорижий давлат- Л.Н.Тўйчиев зиммасига юклансин. Ал-Кувайт
белгиланган чора-тадбирларни амалга ошириш бў- лар тажрибаси асосида қуйидагиларни назарда ту- Амалга оширилаётган чора-тадбирлар натижа-
йича манзилли дастурларни ишлаб чиқсин; тувчи гематологик ва онкологик касалликларни эрта дорлиги юзасидан ҳар чорак якуни бўйича Ўзбе-
2021 йил якунига қадар “Онко-назорат” (Cancer- аниқлаш дастурини тасдиқласин: кистон Республикаси Президентига ахборот бериб
назорат) хоналарида фаолият кўрсатувчи шифокор- борилсин.
ларни тайёрлаш ишларини якунласин; бирламчи бўғин шифокорларининг гематоло-
гик ва онкологик касалликлар тўғрисидаги ҳуш­
ёрлигини ошириш бўйича қисқа муддатли семи-
нар-тренинглар ўтказиш;

Ўзбекистон Республикаси Ш.МИРЗИЁЕВ
Президенти

Тошкент шаҳри,
2021 йил 27 май

Нигоҳ 32021 йил 28 май, 107-сон

ИНСОН МАНФААТЛАРИ — ҲАММА НАРСАДАН УСТУН

¯ОНУН ИЖОДКОРЛИГИ ФАОЛИЯТИНИ ИЛМИЙ ВА
АХБОРОТ-ТА²ЛИЛИЙ ЖИ²АТДАН ТАЪМИНЛАШ ДАВР ТАЛАБИ

Илмий ва ижодий изланишларини ҳар томонлама си юзасидан илмий ташкилотлар, олимлар таъминлаш” масалалари бўйича фунда- мазмунига қўйиладиган талаблар, шунингдек,
қўллаб-қувватлаш, улар учун зарур шарт-шароитлар маслаҳатлари ва тавсияларини, шунингдек, ментал назарий тадқиқотлар бажарилиши парламент фаолиятини ахборот-таҳлилий жи-
экспертлар хулосаларини олиш, қонун ло- ва уларда ривожланган хорижий давлатлар ҳатдан таъминлаш яхлит тартиби ҳам ўзининг
яратишни биз ўзимизнинг бирламчи вазифамиз йиҳаси Қонунчилик палатасига киритилгуни- тажрибаси чуқур ўрганилиб, таҳлил қилини- ҳуқуқий ечимини топганича йўқ.
сифатида кўришимиз даркор. га қадар жамоатчилик фикрини ўрганишни, ши лозим. Бунда ҳар иккала тушунча бир-
шу жумладан, илмий-тадқиқот муассасала- бирига яқин, бир-бирини тўлдириб турувчи Ечим ва таклиф. Албатта, илм олишнинг
Шавкат МИРЗИЁЕВ, ри вакиллари иштирокида ўрганишни таш- тушунчалар бўлса ҳам уларнинг ўзига хос чеки ва чегараси бўлмаганидек, парламент
Ўзбекистон Республикаси Президенти кил этиш, қонун лойиҳаси устидаги иш ту- жиҳатлари мавжуд эканига эътибор қаратиш фаолиятини илмий жиҳатдан таъминлашнинг
галланганидан сўнг унинг сифатига баҳо мақсадга мувофиқ. Бу йўналишдаги илмий ҳам қатъий белгиланган тартиби бўлиши ва
Бошланиши 1-бетда фанлар доктори бўйича 184 та диссертация му- бериш учун илмий экспертизадан ўтказиш тадқиқот ишларида Қонунчилик муаммолари унга сўзсиз амал қилиш лозим, деган фикрдан
ваффақиятли ҳимоя қилинди. каби жараёнларда ўз аксини топади. ва парламент тадқиқотлари институтида ўт- йироқдамиз.
Иккинчидан, ўтган йиллар мобайнида ҳаётий ган 3 йил давомида тўпланган амалий тажри-
аҳамияти эътибордан четда қолган илм-фан ва 1993-2015 йилларда 111 нафар, Шунингдек, зарур ҳолларда қонун лойиҳаси- бани ҳам ўрганиш фойдадан холи бўлмайди. Парламент фаолиятини илмий жиҳатдан
илмий фаолият натижаларини ишлаб чиқариш 2016-2020 йилларда 73 нафар ни тайёрлашни илмий муассасаларга белгилан- таъминлашнинг ҳуқуқий асосларини янада та-
жараёнларига бевосита интеграция қилиш мақ- ган тартибда, ўз ваколати доирасида топшириш Институт илмий ходимлари комиллаштиришга қаратилган “Қонун лойиҳа-
садида янги механизмлар жорий этилди, илм- тадқиқотчига юридик фанлар доктори (DSc) ёки уларга шартнома асосида буюртма бериш, ларининг экспертизаси тўғрисида”ги махсус
фан кашфиётлари ва янги ишланмаларнинг қий- илмий даражаси берилган. энг яхши қонун лойиҳаси учун танловлар эълон томонидан 2020 йилда қонун қонун қабул қилиш мақсадга мувофиқ.
мати ошишига эришилди. қилиш амалиёти ҳам жорий этилди.
1993-2015 йилларда 535 нафар, лойиҳалари ва амалдаги қонунлар Мазкур қонунда қонун лойиҳасини экспер-
Мазкур ислоҳот натижасида ҳақиқатда фуқа- 2016-2020 йилларда 114 нафар ТАДҚИҚОТ ИНСТИТУТИ тизадан ўтказишнинг умумий қоидалари, ху-
роларнинг оғирини енгиллаштиришга ва ишлаб ФАОЛИЯТИ юзасидан 29 та илмий хулоса тайёрланган. сусан, экспертларга қўйиладиган талаблар ва
чиқариш жараёнларини ривожлантиришга хиз- тадқиқотчи юридик фанлар бўйича фалсафа махсус қоидаларда ҳар бир турдаги эксперти-
мат қиладиган илмий тадқиқот ишларига ало- доктори (PhD) илмий даражасини олган. Президентимиз ташаббуси билан 2017 йили “Ногиронлиги бўлган шахсларнинг занинг (иқтисодий, молиявий, илмий, экологик,
ҳида эътибор қаратилди. Пировардида халқи- Олий Мажлис ҳузурида ташкил этилган Қонун- ҳуқуқлари тўғрисида”ги, “Томорқа коррупцияга қарши, гендер-ҳуқуқий ва бошқа)
мизнинг тарихий илмий қиёфаси яна дунё узра ҚОНУН ИЖОДКОРЛИГИ чилик муаммолари ва парламент тадқиқотла- хўжалиги тўғрисида”ги, “Геном бўйича ўзига хос жиҳатлари, яъни уларнинг мақсади,
қайтадан кенг қулоч ёза бошлади. ФАОЛИЯТИНИ ИЛМИЙ ВА ри институти депутат ва сенаторларнинг яқин давлат рўйхатига олиш тўғрисида”ги, асосий вазифалари, объекти ва субъектлари,
АХБОРОТ-ТАҲЛИЛИЙ ЖИҲАТДАН кўмакчиси сифатида Олий Мажлис фаолияти “Инновацион фаолият тўғрисида”ги, хулосаларнинг шакли ва мазмунига қўйилади-
Учинчидан, илм-фан соҳасининг ҳуқу- самарадорлигини оширишда ўзига хос роль ўй- “Стратегик режалаштириш тўғрисида”ги ган талаблар белгиланиши лозим.
қий базаси янада мустаҳкамланди. Хусусан, ТАЪМИНЛАШ намоқда. Энг асосийси, парламент фаолиятида қонун лойиҳалари, Шаҳарсозлик, Экология
2017-2020 йиллар мобайнида соҳани ривож- ҳар бир ўзгаришнинг илмий ва ахборот-таҳли- кодекси лойиҳалари шулар жумласидан. Шунингдек, Парламент фаолиятини ахбо-
лантиришга қаратилган 100 дан зиёд нор- Қонун ижодкорлиги деганда муайян қо- лий базаси яратиляпти. рот-таҳлилий жиҳатдан таъминлашга оид
матив-ҳуқуқий ҳужжат, шундан 3 та қонун, нунни яратишга бўлган эҳтиёжни аниқлаш, Долзарб масала. Амалдаги қонунларда услубий қоидаларни ишлаб чиқиш ва Олий
П­ резидентнинг 50 дан ортиқ фармон ва қа- қонун лойиҳасини ишлаб чиқиш, манфаат- Ўтган давр мобайнида институт томонидан қонун лойиҳаси устидаги иш тугалланганидан Мажлис палаталари Кенгашларининг қарорла-
рори қабул қилиниб, ижросини таъминлаш дор субъектлар билан келишиш, Қонунчилик амалдаги қонунлар ва қонун лойиҳалари юза- сўнг унинг сифатига баҳо бериш учун қонун- ри билан тасдиқлаш мақсадга мувофиқ.
мақсадида Вазирлар Маҳкамасининг тегишли палатасига киритиш, қонун лойиҳасини кў- сидан 138 та илмий хулоса, Олий Мажлис па- чилик ташаббуси ҳуқуқи субъекти қарорига би-
қарорлари ишлаб чиқилди. риб чиқиш ва қабул қилиш, уни Сенат томо- латалари қарорларининг 21 та лойиҳаси, 380 га ноан лойиҳа ҳуқуқий ва бошқа хил (иқтисодий, Учинчиси — парламент фаолиятини илмий
нидан маъқуллаш, қонунни Президент томо- яқин ахборот-таҳлилий маълумот тақдим этил- молиявий, илмий, экология, коррупцияга қар- ва ахборот-таҳлилий жиҳатдан таъминлашнинг
“Илм-фан ва илмий фаолият тўғриси- нидан имзолаш ва эълон қилишдан иборат ди, давлат дастурлари лойиҳаларига 100 дан ши ва ҳоказо) экспертизадан ҳам ўтказилиши ташкилий масалалари.
да”ги, “Мактабгача таълим ва тарбия тўғ- илмий-назарий, ижодий ва амалий жараён ортиқ таклиф берилди, депутатлар ва сенатор- мумкинлиги ҳамда экспертлар экспертиза нати-
рисида”ги, “Таълим тўғрисида”ги қонунлар, тушунилади. лар фаолиятига услубий жиҳатдан кўмакла- жалари бўйича тегишли хулоса тақдим этиши Бу фаолиятни амалга ошириш ҳозирги кун-
П­ резидентимизнинг 2020 йил 29 октябрдаги шиш мақсадида 4 та илмий-амалий қўлланма белгиланган. Аммо қонун лойиҳалари бўйича да бевосита Қонунчилик муаммолари ва пар-
“Илм-фанни 2030 йилгача ривожлантириш Шу маънода ўтган тўрт йилда миллий парла- ва халқаро конференция материаллари тўпла- юқорида санаб ўтилган экспертизани ўтказиш ламент тадқиқотлари институти, Олий Мажлис
концепциясини тасдиқлаш тўғрисида”ги, 2020 ми тайёрланди. методологияси тўла-тўкис яратилмаган. палаталари девонларининг тегишли таркибий
йил 6 ноябрдаги “Ўзбекистоннинг янги тарақ- бўлимларига ҳамда Олий Мажлис палаталари
қиёт даврида таълим-тарбия ва илм-фан со- Институтда илмий-маслаҳат кенгаши Ечим ва таклиф. Қонун лойиҳаси бўйича қўмиталари ҳузурида жамоатчилик асосида
ҳаларини ривожлантириш чора-тадбирлари тузилди, БМТнинг парламентаризмни ри- илмий экспертиза ўтказишнинг асосий мақса- ташкил этилган Эксперт гуруҳлари зиммасига
тўғрисида”ги фармонлари шулар жумласидан. вожлантириш бўйича ўқув маркази ташкил ди унинг илмий асослантирилганини ўрганиш, юклатилган.
таҳлил қилиш ва хулоса чиқариш.
Тўртинчидан, илм-фан ва таълим тизимини қилинди, “Қонунчилик муаммолари ахборот- Долзарб масала. Аммо Олий Мажлис пала-
тубдан такомиллаштириш ҳамда илм-фан ва- номаси” илмий-амалий журналини чоп этиш Бу жараёнда қонун лойиҳаси нормалари ил- таларига илмий ва ахборот-таҳлилий жиҳатдан
килларини моддий ва маънавий қўллаб-қувват- йўлга қўйилди. мий асослантирилгани (илмий-ҳуқуқий тадқиқот), кўмаклашишда муаммолар йўқ, дегани эмас.
лаш бўйича жуда катта миқёсда ишлар амалга Бу йўналишда ўз ечимини кутаётган муаммо-
оширилмоқда. Шу ўринда савол туғилади: мамлакатимизда қонун ижодкорлиги принциплари ва замонавий лар мавжуд.
парламент фаолиятини илмий ва ахборот-таҳ- услубларга риоя этилгани, соҳадаги халқаро ҳу-
Хусусан, Фанлар академияси ва унинг инс- лилий жиҳатдан таъминлаш, давлат ва жамият қуқнинг эътироф этилган стандарт ва меъёрлари, Қонун ва қарор лойиҳалари бўйича тақдим
титутларига янгидан ҳаёт бахш этилиши нати- ҳаётининг барча жабҳаларидаги ислоҳотларга ривожланган мамлакатлар қонунчилиги ва илғор этилган илмий хулосалардан фойдаланиш жа-
жасида тизимдаги илмий муассасалар сони 20 монанд бўлиши йўлида бугунги кунда қандай амалиёти ўрганилгани, улар қонун лойиҳасида раёни ва самарадорлиги қандай? Мисол учун,
тадан 35 тага етказилди. Академияга сайлов- долзарб масалалар кун тартибига чиқмоқда? акс эттирилгани, белгиланган нормалар Консти- қонун лойиҳалари юзасидан тақдим этилган ил-
лар қайта тикланди. Илмий ишланмалар ва тад- туциямизнинг принцип ва нормаларини ривож- мий хулосалар барча депутат ва сенаторларга
қиқот натижаларини ҳар томонлама қўллаб-қув- Биринчиси — парламент фаолиятини ил- лантиришга, Ўзбекистон Республикасининг 2030 ҳамда қонунчилик ташаббуси субъектларига
ватлаш мақсадида Инновацион ривожланиш мий ва ахборот-таҳлилий жиҳатдан таъмин- йилгача бўлган даврда барқарор ривожланиш со- тарқатилиши керакми ёки улар бу каби илмий
вазирлиги ташкил этилди, бир қатор иннова- лашнинг илмий-назарий, методологик асосла- ҳасидаги миллий мақсад ва вазифаларни рўёбга хулосалардан қанчалик фойдаланяпти, деган
ция марказлари, илмий кластер ва технопарк- рини такомиллаштириш масаласи. чиқаришга, халқаро рейтинг ва индекслардаги масала ҳозиргача ўз ечимини кутяпти.
лар фаолияти йўлга қўйилди. мамлакатимиз ўрнини яхшилашга қаратилганини
Долзарб масала. Ҳозиргача парламент ўрганишдан иборат бўлиши керак. Шунингдек, Қонунчилик палатаси ва Сенат
Ўтган тўрт йилда илм-фан соҳасини молия- фаолиятини илмий ва ахборот-таҳлилий ялпи мажлисларига илмий муассасалар ва-
лаштириш 4 карра кўпайди. Илмий ходимларни жиҳатдан таъминлашнинг мазмун-моҳияти Иккинчиси — парламент фаолиятини илмий киллари, мутахассислар ва олимлар таклиф
моддий рағбатлантириш мақсадида уларнинг илмий жамоатчилик томонидан етарли дара- ва ахборот-таҳлилий жиҳатдан таъминлашнинг қилиниши мумкин. Аммо уларнинг мазкур маж-
иш ҳақи 3 баробар оширилди. Фан доктори ва жада очиб берилмагани мазкур вазифалар- ҳуқуқий асосларини янада такомиллаштириш лисларда қандай иштирок этиши, яъни кун тар-
номзодлари учун алоҳида устама ҳақлар белги- ни амалга ошираётган субъектлар фаолияти масаласи. тибидаги масала юзасидан (хусусан, қонун ло-
ланди. самарадорлиги пасайишига сабаб бўлмоқда. йиҳаси бўйича) тайёрланган илмий хулосанинг
Пировардида бу ҳолат парламент фаолияти- Долзарб масала. Норматив-ҳуқуқий ҳужжат- депутат ва сенаторлар ҳукмига ҳавола этилиши,
2019 йилдан Фанлар академияси тизимида- нинг илмий асосларини такомиллаштириш ларда парламент фаолиятини илмий ва ахбо- маърузачига берилган саволларга жавоб бери-
ги ташкилотлар тўғридан-тўғри давлат бюджети борасида айрим муаммоларни юзага кел- рот-таҳлилий жиҳатдан таъминлаш тўғрисида- ши, қўшимча маъруза билан чиқиши мумкинми
ҳисобидан молиялаштиришга ўтказилди. тирмоқда. Бунга сабаб “парламент фао- ги нормалар етарли даражада белгиланмаган ёки фақат мажлисларда иштирок этиш билан
лиятини илмий жиҳатдан таъминлаш” ва ёки бу соҳада фақат диспозитив нормалар ўз кифояланиши керакми, деган масалаларга ҳам
ЮРИДИК ФАННИ ментимиз қиёфаси, фаолияти мазмун-моҳияти “парламент фаолиятини ахборот-таҳли- ифодасини топган. Хусусан, юқорида келтирил- ойдинлик киритиш мақсадга мувофиқ.
тубдан ўзгарганини айтиш жоиз. лий жиҳатдан таъминлаш” тушунчаларига ган қонунларда палаталар қўмиталари кири-
РИВОЖЛАНТИРИШ МАСАЛАЛАРИ илмий-назарий таъриф берилмагани, улар- тилган қонун лойиҳаларини кўриб чиқиш бўйи- Мамлакатимизда парламент тадқиқотлари-
2017 йил 12 июль куни Президентимиз- нинг мақсади, асосий вазифалари, объект ва ча ишчи гуруҳлар тузиши, уларнинг таркибига, ни амалга оширадиган юқори малакали мута-
Юридик таълим ва фан тизимини тубдан нинг Олий Мажлис палаталари, сиёсий пар- субъектлари, амалга ошириш механизмлари жумладан, илмий муассасалар вакилларини ва хассислар ва олимлар сони жуда кам. Бунинг
такомиллаштириш, уларнинг халқаро таълим тиялар ҳамда Ўзбекистон Экологик ҳаракати илмий тадқиқот предмети ва объекти сифа- олимларни жалб этиш, шунингдек, улар Қонун- натижасида илмий ва ахборот-таҳлилий мате-
майдонидаги рақобатбардошлигини таъмин- вакиллари билан видеоселектор йиғилиши- тида тўла-тўкис ўрганилмаганидир. чилик палатаси ва Сенатнинг ялпи мажлисла- риалларни тайёрлашда муаммони чуқур, яъни
лаш, юридик кадрлар тайёрлаш сифатини даги маърузасида билдирилган “парламент рига таклиф қилиниши мумкинлиги тўғрисидаги илдизигача ўрганиш имконияти чекланган, ил-
ошириш мақсадида 2020 йил 29 апрелда ҳақиқий демократия мактабига айланиши, Ечим ва таклиф. “Парламент фаолиятини нормалар киритилган, холос. мий хулосалар ва таҳлилий материалларнинг
Президентимизнинг “Ўзбекистон Республи- ислоҳотларнинг ташаббускори ва асосий илмий жиҳатдан таъминлаш” ва “парламент сифати ҳар доим ҳам юқори савияда эмас.
касида юридик таълим ва фанни тубдан ижрочиси бўлиши керак”лиги ҳақидаги ғоя- фаолиятини ахборот-таҳлилий жиҳатдан Бундан ташқари, қонун лойиҳаларини ил-
такомиллаштириш бўйича қўшимча чора- си парламентимиз томонидан изчил амалга мий, иқтисодий, молиявий экспертизадан ўт- Мамлакатимизда Қонунчилик муаммолари
тадбирлар тўғрисида”ги фармони қабул ошириб келинмоқда. казишнинг аниқ тартиб-тамойиллари, эксперт- ва парламент тадқиқотлари институти
қилинди. ларга ва экспертиза хулосасининг шакли ва
Айни пайтда миллий парламент қонун илмий ходимларининг сони 32 нафарни
Ҳужжатга мувофиқ, Самарқанд, Наман- ижодкорлиги фаолиятида “қонуннинг бир-
ган, Термиз давлат университетларида юри- дан-бир манбаи ва муаллифи том маъ- ташкил этади. Бу ўртача ҳар 8 депутат ва
дик факультетлар ҳамда ЎзРФАнинг давлат, нода халқ бўлиши шарт”, деган устувор
ҳуқуқ ва сиёсий-ҳуқуқий таълимот соҳасида тамойилни белгилаб олди. Бунинг ёрқин ми- сенаторга 1 нафар илмий ходим бириктириш
фундаментал, амалий тадқиқотлар олиб бо- соли шуки, парламент аъзоларининг муҳим
радиган Давлат ва ҳуқуқ институти ташкил ижтимоий, социал-иқтисодий аҳамиятга эга мумкинлигини кўрсатади.
этилди. бўлган қонун лойиҳаларини кўриб чиқишнинг Парламент тадқиқотлари институтлари
барча босқичида уларни жойларда фуқаро-
Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Олий ат- лар билан кенг муҳокама қилиш, аҳолининг штатлари Японияда 847 нафар
тестация комиссияси (ОАК) томонидан юри- фикр-мулоҳазаларини бевосита жойига чи-
дик фанлар бўйича олий малакали илмий қиб ўрганиш ва кўриб чиқилаётган қонун ло- (772 депутатга) ва АҚШда 4 минг нафардан
ва илмий-педагог кадрлар ихтисосликла- йиҳаларини шу асосда такомиллаштириш
ри рўйхатига 13 та ихтисослик шифри ки- амалиёти тизимли йўлга қўйилди. зиёдни (535 депутат ва сенаторга) ташкил
ритилган. Мазкур рўйхатдан сўнгги йилларда
12.00.11 — Парламент ҳуқуқи, 12.00.12 — Қонун ижодкорлиги фаолиятини илмий жи- этади.
Коррупция муаммолари, 12.00.13 — Инсон ҳатдан таъминлашнинг ҳуқуқий асослари бел-
ҳуқуқлари жой олди. гиланган. Ечим ва таклиф. Қонунчилик муаммола-
ри ва парламент тадқиқотлари институтининг
Диссертацияларнинг асосий илмий нати- Булар қонунлар лойиҳасини илмий муас- ҳуқуқий мақомини Олий Мажлис палаталари
жаларини чоп этиш тавсия этилган илмий сасаларга тақриз учун юбориш, қонун ло- регламенти тўғрисидаги қонунлар даражасида
нашрлар ва журналлар рўйхати йилдан-йил- йиҳасини тайёрлаш учун тузиладиган ишчи мустаҳкамлаш, унинг қонун ижодкорлиги жа-
га кенгайиб бормоқда. Мазкур рўйхатга жами гуруҳ (комиссия) таркибига илмий ташки- раёнидаги иштироки механизмини аниқ бел-
95 та, жумладан, 23 та миллий, МДҲнинг 43 та, лотлар вакилларини киритиш, уларнинг гилаш, шунингдек, институтнинг Олий Мажлис
Е­ вропанинг 15 та, Американинг 8 та, Осиёнинг фаолиятини таъминлаш учун қонун лойиҳа- палаталари қўмиталари ҳузурида фаолият
6 та мамлакати нашрлари киритилган. юритаётган эксперт гуруҳлари, парламент тад-
қиқотларини амалга ошираётган олимлар ва
Мамлакатимизда юридик фанлар бўйича илмий изланувчилар билан ўзаро ҳамкорлик
ОАК қарори билан етакчи олий таълим ёки ил- йўналишларини белгилаш таклиф қилинди.
мий тадқиқот муассасалари ҳузурида илмий
даражалар берувчи 11 та кенгаш тузилган. Хулоса қилиб айтганда, мамлакатимизда амал-
га оширилаётган ислоҳотлар фуқаролар ҳуқуқла-
1993-2020 йилларда юридик фанлар номзо- ри, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ҳар
ди (юридик фанлар бўйича фалсафа доктори) томонлама таъминлашга, уларнинг фикрини тўла-
илмий даражасини олиш учун 649 та ва юридик қонли ҳисобга олиш ва “Инсон манфаатлари —
ҳамма нарсадан устун” тамойилини рўёбга чиқа-
ришга қаратилган тизимлаштирилган қонунчилик
базасини шакллантиришда парламент фаолияти-
ни илмий ва ахборот-таҳлилий жиҳатдан таъмин-
лаш муҳим аҳамият касб этади.

4 2021 йил 28 май, 107-сон

ЗАМОНДОШ

“ЮК ТАШУВЧИ БªЛИБ ¯ОЛИБ КЕТИШИМ МУМКИН ЭДИ...”

ЮРТИМИЗДА ХАЛҚАРО ХИРШ ИНДЕКСИ БЎЙИЧА ЭНГ ЮҚОРИ БАҲО ОЛГАН

ЁШ ОЛИМ ҲИКОЯСИ

“Агар сизга таълим қиммат тую- Ҳаким Йўлдошев олган сурат. Хирш индекси ва баҳолаш улкан база яратиш устида ишлаяпмиз. Бу рини кўрганимда чана орқалаган онам,
лаётган бўлса, илмсизлик қанчага база нима учун керак? қўшимча тўгаракларга пул топиб берган
тушишини текшириб кўринг!”, — де- мезони отам кўз ўнгимда гавдаланади. Ичим-
ган эди давлат арбобларидан бири. Биз яратаётган база Оролбўйида олиб дан ўтадиган бу туйғуларни сўз билан
Биз турмуш ташвишларига шу қадар Scopus дунёнинг энг нуфузли илмий- бориладиган геологик ва гидро-геологик таърифлай олмайман.
ўралашиб қолганмизки, баъзида китоб таҳлилий рейтинг платформаларидан жараёнларни сўнгги инновацион тех-
варақлаш ҳам эриш туюлади. Шоу- бири бўлиб, илмий мақолалар муаллиф- нологиялар асосида масофадан туриб Ўзбекистон университетлари
бизнес вакилларининг эса уйи қандай лари, олимлар, журналлар, ташкилот- бошқариш имконини беради. Яъни, му-
эканлигидан тортиб, кечки овқатга лар, мамлакатлар рейтингларини тузиш тахассислар пойтахтдан туриб, у ердаги нега юқори рейтинг
нима еганигача биламиз. Лекин мамла- имконини беради. Ундан ўрин олиш учун жараёнларни кузатади, таҳлил қилади,
кат иқтисодиёти, илм-фани ривожига илмий мақола ёзиш талаб этилади. Рей- муаммо юзага келган жойлар тўғрисида рўйхатига кира олмаяпти?
ҳисса қўшаётган шахслар фаолиятига тингда ўсиш учун мазкур илмий мақолага маълумотларни олиб, тегишли ташкилот-
қизиқмаймиз. ҳавола берилиши, олимлар ўз маъруза- ларга жўнатади. Бу ҳам вақт, ҳам маблағ- Мамлакатимиз олий таълим муас-
ларида ундан фойдаланиши керак. Бу ни тежайди. сасалари кўп йиллардан бери халқаро
Шу мақсадда илм-фан тараққиё- қанча кўп бўлса, шунча яхши. Мақолага рейтингларга киришга ҳаракат қилиб
тига ҳисса қўшаётган замондош- ҳавола берилиши унинг илмий ҳамжа- Илм йўлини танлаган келади. Айниқса, сўнгги йилларда бу
ларимиз фаолияти, ёш авлодга мият учун ҳақиқатда муҳим эканини бил- жараён анча жадаллашди. Биласизми,
мотивация бўладиган фикр-мулоҳа- диради. оиласини қай даражада рейтингга киришнинг талаблари жуда
заларни мунтазам бериб боришга кўп. Битирувчиларни иш билан таъмин-
аҳд қилдик. Бугунги қаҳрамонимиз “Хирш индекси” 2005 йилда америка- таъминлай олади? лаш, халқаро университетлар билан
меҳнат фаолиятини поезд бекатида лик олим Жорж Хирш томонидан олим- алоқани кенг йўлга қўйиш ҳамда таъ-
юк ташувчиликдан бошлаб, кейинча- ларнинг илмий фаолияти натижадор- Бу саволни бундан бир неча йил ол- лим сифати каби тамойиллар уларнинг
лик геолог олим даражасини эгалла- лигини ҳисоблаш учун таклиф этилган дин сўраганингизда “Унчалик таъминлай энг муҳимларидир. Бизнинг олий ўқув
ган Шамшодбек Акмаловдир. кўрсаткичдир. Мазкур индекс олим, ил- олмайди” деб жавоб берган бўлишарди. юртларида иш билан таъминлаш мақ-
мий ташкилот ёки илмий марказ номи- Чунки ҳақиқатан илм аҳлининг ойлик мао- танарли даражада эмас. Қолаверса,
Онам укамни мактабга саъй-ҳаракати, меҳнатларини кўриб Шамшодбек Акмалов дан нашр этилган мақолалар ва ундан ши ҳаттоки юк ташувчиникидан ҳам паст- профессор-ўқитувчиларнинг ҳаммаси
кўмак бергим келди. 11-синфга ўтга- 1987 йили Тошкент олинган иқтибослар сонига асосланади. роқ эди. Аммо сўнгги йилларда Президен- ҳам чет тилини яхши билмайди. Бунинг
чанада олиб борар эди нимда поезд бекатида юк ташувчи вилоятининг Ўрта Чирчиқ Масалан, олимнинг 10 та мақоласидан тимиз томонидан эътибор ошиб, ҳозир ўз оқибатида чет эл университетлари би-
бўлиб ишлай бошладим. Қишлоғимиз туманида туғилган. Техника жами 10 марта иқтибос келтирилса, ишининг устаси, билимли ва чет тилларни лан алоқалар кенг йўлга қўйилмайди.
Хизматчи оиласида туғилганман. ёнида Тошкент сув омбори бор. Кич- фанлари бўйича фалсафа унинг “Хирш индекси” 10 га тенг. Агар у биладиган ҳаракатчан олим манаман де- Мана шу иккита омил университетла-
Отам иқтисодчи, онам кадрлар бўйича киналигимизда у ерга кўп борардик. доктори. Тошкент 100 та мақола чоп этган бўлса-ю, улар- ган тадбиркор билан беллаша олади. римизни оёғидан чалаверади.
мутахассис. Ёшлигимиз қишлоқда ўт- Бу ердаги масъул кишиларнинг сувни ирригация ва дан фақат бир марта иқтибос келтирил-
ган. Уйда асосан деҳқончилик ва чор- кузатиши, ифлосланишининг олдини қишлоқ хўжалигини ган бўлса, унинг индекси 1 га тенг деб Бугунги кунда фан номзодининг ойлиги Франция қандай
вачилик билан машғул эдик. Ота-онам олиш ҳамда балиқларни броконьер- механизациялаш баҳоланади. 6 миллион сўмдан ошади. Унинг ойлигига
зиёлиларга ўзгача ҳурмат билан қараш- лардан сақлаш борасида қилаётган муҳандислари 15 фоиз устама қўшилади. Агар у доктор- ривожланди?
ган ва илмлиларни қадрлаб келишган. ишларини кўриб, биз ҳам сув хўжалиги институтининг бакалавр ва Ўзбекистонда илк маротаба Иннова- лик диссертациясини ёқлаб, профессор
бўйича мутахассис, жамиятга керакли магистратура босқичларини цион ривожланиш вазирлиги томонидан унвонини олса, ойлигига яна 60 фоиз ус- Францияга докторантура учун ўқиш-
Биласиз, илгари 5-синфдан чет шундай инсон бўлишни ору қилганмиз. битирган. Рус, инглиз ва Хирш индекси бўйича энг юқори мақомга тама қўшиб берилади. Агар тадқиқотчи га борганимда, тўғриси, бироз ҳайрат-
тили дарслари ўтила бошларди. Ле- француз тилларини билади. эга бўлган олимлар тақдирланди. Бунинг халқаро тил сертификатига эга ёки чет эл ландим. Бир томонда замонавий ци-
кин мен 4-синфдалигимдаёқ инглиз Мактабни тугатгач, Тошкент ирри- Докторантура босқичини учун “Elseiver” базасига мамлакатимиз- базаларида мақола чоп этган бўлса, бун- вилизация бўлса, икккинчи томонда
тилига қизиқиб қолганман. Ота-онам гация ва қишлоқ хўжалигини механи- Франциянинг Лиль илм- да илмий ижод билан шуғулланаётган га ҳам қўшимча маблағлар ёзилади. кўҳна тарих. Бир дўстимдан сўрадим:
шароитлари у қадар яхши бўлмаса-да, зациялаш муҳандислари институтига фан ва технологиялар олимлар тўғрисида маълумот сўраб, му- — Бизга кимё ўқитувчимиз Ў­ збекистон
китоблар олиб бериб, мен билан шу- ўқишга топширдим. Шартнома асоси- университетида тамомлаган. рожаат жўнатилди. База эса иқтибослик Тадқиқотчи ўн кунда ҳудудида Менделеев жадвалидаги
ғулланишга ҳаракат қилишарди. Бош- да ўқишга тавсия этилдим. Бу хабарни Инновацион ривожланиш даражаси энг юқори олимлар рўйхатини барча элемент бор, деб айтарди. Сиз-
ланғичдан юқори синфга ўтгач, “Ана ота-онамга етказиб, ўқимаслигимни, юк вазирлиги томонидан тақдим этди. Шуни айтишим мумкинки, 5-6 минг евро топиши ларнинг ерингиздаги асосий элемент
энди ҳақиқий инглиз тили ўқитувчиси ташувчи бўлиб қолаверишимни айтдим. Хирш индекси энг юқори бундай баҳолаш мезонида Ўзбекистон- эса оҳактош. Шундай экан, Франция
билан тил ўрганаман”, деб ўйлаган- Тўғри-да, ўша пайтларда юк ташувчилар ёш олимлардан бири дан инсон омили иштирок этмади. мумкин, агар... қандай қилиб ривожланди?
дим, хурсандчилигим узоққа борма- олий маълумотлилардан кам топмасди. сифатида тақдирланган.
ди: мен ўқиётган 15-мактабда инглиз Шунда ота-онам “Ҳозир билагингда куч- Бугунги кунда ҳудудларнинг Оролни сақлаб қолиш Нафақат илм соҳасига кирган одам, У шундай жавоб берди:
тили ўтилмас эди. Суриштирсак, ма- қувватинг бор. 5-10 йил, нари борса 20 гидрологик ва гидро- балки барча учун ҳам чет тилни билиш — Бизда ғоя бор ва бу ғоя дунёдаги
ҳалламиздан 8 километр узоқликдаги йил ишларсан. Кейин-чи? Инсондаги геологик мониторингини қийин, аммо... жуда муҳим ва зарур. Агар тадқиқотчи барчага керак!
43-мактабда инглиз тили ўқитувчиси жисмоний имкониятнинг ҳам чегараси олиб боришда ахборот инглиз тилини яхши билса, унга имко- Ана шунда тушундимки, инсоннинг
бор экан. Укамнинг ҳам 6 ёшдан қа- бор. У бир кун тугайди. Илм олган инсон технологияларини Орол денгизи нафақат Ўзбекистон, ният эшиклари янада кенг очилади. жисмоний меҳнатидан кўра, ақлий са-
бул қилинишини инобатга олиб, биз- эса ҳеч қачон ишсиз, даромадсиз қол- такомиллаштириш балки бутун инсониятнинг глобал муам- лоҳияти қиммат туради.
ни ўша мактабга ўтказишди. Ўшанда майди. Шартнома пулини бир амаллаб йўналишида илмий изланиш моларидан бири. Номзодлик диссерта- Университетимизда чет элда таълим
икки йилгача, яъни мослашгунимизча тўлаймиз, сен, албатта, ўқишинг керак”, олиб бормоқда. циямда унга қуйиладиган Сирдарё мисо- олишни таъминловчи халқаро грант Инсон ресурси ва илмий
8 километр масофага онам укамни дея қатъий туриб олишди. Агар ўшанда лида Оролга борадиган ҳамда буғланиб дастурлари кўп. Шулардан Эрасмус
қиш кунлари чанага соларди, мен эса ота-онам ўқишга ундамаганида, илмга кетадиган ер ости ва ер усти сувларининг мундус дастурига кирувчи иккита ми- салоҳият
ёнларида уйдан вақтли чиқиб мактаб- қизиқтириб, шароит яратиб бермагани- ҳаракатини масофадан ўрганишда ахбо- солни келтираман. Буларнинг бири
га кетар эдик. Онам дарсимиз камроқ да ҳозир катта эҳтимол билан юк ташув- рот технологияларини яратишни мақсад Руминияга, бири Словакия давлатига Ўзбекистон — серқуёш диёр. Қишлоқ
кунлари чиқишимизни кутиб ўтирар, чи бўлиб юрган бўлардим. қилдик. Афсуски, сув сатҳини ўлчаш ҳам- берилади. Бу лойиҳа доирасида бир хўжалиги бўйича имкониятларимиз бе-
дарслар чўзилса, уйга қайтар ва яна да Оролбўйи минтақасида гидрологик профессор-ўқитувчини ўн кунга ста- қиёс. Ер ости ва ер усти бойликларимиз
шунча йўл босиб, бизни олиб кетарди. ва гидро-геологик тадқиқотларни олиб жировкага жўнатамиз. Олимнинг кун- ҳам кам эмас. Аммо улар чекланган. Бир
Демоқчиманки, ота-онам ўқийман, илм боришда ишлатиладиган техника ва тех- далик харажатларига кунига 250 дан кун келиб тугайди.
оламан, мана бу китобни олмоқчиман, нологиялар жуда эскирган. Услублар ҳам 750 еврогача стипендия ажратилади.
мана бу тўгаракка бораман, десак ҳеч эски. Ҳозир сувни назорат қилиш учун у Яшаш ва транспорт харажатларидан Бугун ҳукуматимиз бизга манфаатли
қачон йўқ демасди. ҳудудга боришнинг ҳожати йўқ. Бу ишни орттириб, 5-6 минг евро атрофида таклифни илгари суряпти: “Ҳозир имкон
сунъий йўлдош ҳамда бошқа замонавий стипендия олиб қайтиши мумкин. Энг ва ресурслар борида ўқинг, илм олинг!”.
Юк ташиб, олий технологиялар орқали ҳам амалга оши- асосийси, илм ва ишлаб чиқариш уйғун
риш мумкин. Яна бир ачинарли томони, олиб борилгани сабаб, далаларга бо- Дарҳақиқат, табиий бойликларга суя-
маълумотлилардан кўп илмдаги бу янгилик ва янги ташаббус- риб қишлоқ хўжалиги корхоналарининг ниб қолмаслик керак. Инсон ресурсига
ларни кекса авлод вакиллари томонидан ишлашини бевосита кузатиш имкония- инвестиция киритиб, уни ривожланти-
даромад топардим қабул қилиниши қийин кечмоқда. тига эга бўлади. Мана сизга тил билган ришимиз зарур. Тараққиёт драйверлари
олимнинг ўн кунлик даромади ва эри- шуни тақозо этяпти. Бўлмаса, жилов
Уйимизнинг олдида поезд бекати Оролни сақлаб қолиш қийин. Бу жуда шадиган муваффақиятларидан бири. бошқаларнинг қўлига ўтиб кетади...
бор. Оиламиз катта, мен бош фар- оғриқли масала. Аммо унинг атрофида
зандман. Ота-онамнинг оила боқиш, ландшафтлар ҳосил қилиб, унга келиб Мен ҳам бир неча маротаба чет дав- “Янги Ўзбекистон” мухбири
фарзандларни ўқитиш учун қилаётган тушаётган ва буғланаётган сув ҳаракати- латларга бордим, малака оширдим, Соҳиба МУЛЛАЕВА
ни назорат қилиш мумкин. Айни пайтда ўқидим, илмий изланишлар олиб бор- ёзиб олди.
Қорақалпоғистон ҳудудида қудуқлар ўр- дим. Ҳар гал чет эл илмий доиралари
натиб, сув билан боғлиқ ишларни масо- вакиллари ичида юрганимда, уларнинг
фадан бошқаришга йўл-йўриқ кўрсатувчи бизга ҳурмат билан муомала қилганла-

БУГУННИНГ ЁШЛАРИ

ТАЛАБАНИНГ УЛКАН ЮТУ¡И ал-Бухорий номидаги халқаро илмий- ортида, аввало, онамнинг меҳнат-
тадқиқот марказида ўтадиган илмий лари мужассам, — дейди Моҳинур.
Бугунги кунда мамлакатимиз Ёш олима Моҳинур Рўзиева Иш- тин-қизлари: ўтмиш ва бугун” мавзу- анжуманларда ҳам қатнашиб келади. — Чунки у 38 йил давомида мактаб-
ёшлари сафида билимли, тихон туманида туғилган. Ўқувчилик сида илмий изланиш олиб боряпти. да ёшларга таълим-тарбия бериб
иқтидорли ва ноёб истеъдод чоғларидан билим олишга бўлган Унинг бу мавзудаги кўплаб мақола- М.Рўзиева яқинда Қозоғистон келган. Эсимда, жуда кичик ёшимда
соҳиблари оз эмас. Айниқса, ўз қизиқиши ва интилиши сабабли кўп- лари АҚШ, Буюк Британия, Польша, Республикаси пойтахти Нур-Cултон онамга эргашиб мактабга борардим.
ақлу тафаккури билан дунёга лаб фан олимпиадаларида қатнаш- Украина, Ҳиндистон, Россия, Қозо- шаҳрида МДҲ давлатлари ўртасида У ерда ўқитувчиларга ҳавас билан
танилаётган, юксак минбарларда ган. Айниқса, тарих фанига меҳри ғистон каби давлатларнинг нуфузли ўтказилган “Йилнинг энг яхши ёш боқиб, ўзимни устозлардек тасаввур
ватанимиз шарафини муносиб бўлакча эди. Мактабни аъло баҳо- илмий журналларида чоп этилган. олими — 2021” халқаро танловида этардим. Бу менинг болалик тасав-
ҳимоя қилаётган ёшлар алоҳида ларга тугатгач, Самарқанд давлат қатнашиб, тарих ва ҳуқуқ йўналиши вурларим эди, албатта. Ҳозир аниқ
эътиборга молик. университетининг тарих факульте- Моҳинур ҳали жуда ёш. Шунга қа- бўйича биринчи ўринни эгаллади ва режаларим бор. Келажакда буюк аж-
тига ўқишга кирди. Ҳозир 3-босқичда рамай, кўплаб халқаро конференция, олтин медаль билан тақдирланди. додларимиз каби илм-фан йўлида
ўқиш билан бирга, “Ўзбекистон хо- форум, анжуманларда спикерлик хизмат қилишни мақсад қилганман.
қилади, маърузалар ўқийди. Имом Айни пайтда у Россиянинг Қозон
шаҳрида ўтадиган халқаро форумда Гулсум ШОДИЕВА,
қатнашишга тайёргарлик кўрмоқда.
“Янги Ўзбекистон” мухбири
— Биз оилада беш нафар қиз
бўлиб, мен кенжасиман. Бу ютуғим

Спорт 52021 йил 28 май, 107-сон

ҚАРОР ВА ИЖРО

БОКС Ўтган йилги пандемия шароити боксчила- ўринбосари Сакен Пўлатовнинг Осиё бокс феде-
римизнинг машғулотларни тўлақонли ўткази- рацияси вице-президенти этиб сайланиши ҳам жа-
шига салбий таъсир қилди. Шунга қарамай, ҳон бокс оламининг Ўзбекистон боксига ҳурмати ва
давлатимиз томонидан яратиб берилган эътирофидан далолатдир. Шунингдек, ўзбек бокс
шарт-шароитлар натижасида Олимпия ўйин- мактабида камолга етган ўнлаб мураббий ва мута-
ларига тайёргарлик кўраётган спортчилари- хассисларимиз дунёнинг бир қатор давлатлари-
миз мураббийлар, мутахассислар назорати- да мураббий сифатида фаолият кўрсатмоқда.
да машқларни масофавий шаклда ўтказди. Ғурур билан айтиш керакки, Хитой, Ҳиндистон,
Федерация мутахассислари кундалик машғу- Япония, БАА, Малайзия каби давлатлар бокси
лотларни доимий тарзда таҳлил этиб, зарур ривожида ўзбек мураббийларининг муносиб
тавсияларни бериб турди. Ўғил болалар тер- хизмати бор. Бугун маҳоратли бокс мутахассис-
ма жамоаси тўлиқ таркибда Токио Олимпиа- ларини етказиб бериш, уларни хорижий мамла-
даси йўлланмаларини қўлга киритган бўлса, катларга “экспорт” қилиш борасида ҳам Ўзбе-
қизлар терма жамоаси аъзолари 3 та йўллан- кистоннинг ўз тажрибаси борлигини таъкидлаш
ма соҳибига айланди. лозим. Айни кунларда 15 дан зиёд мураббийи-
миз турли давлатлар ёшларига боксдан сабоқ
Жорий йилнинг июль-август ойларида бермоқда.
Я­ пони­янинг Токио шаҳрида Олимпия ўйин-

ªЗБЕКИСТОН ИМИЖИ ЮКСАЛИШИГА

Бошланиши 1-бетда ХИЗМАТ ¯ИЛАДИ

Ўзбекистон бокс федерацияси бош Андижон, Бухоро, Қашқадарё ва Тошкент вилоят- тўғридан-тўғри дунёнинг 100 дан зиёд давлатида лари бўлиб ўтиши режалаштирилган. Ҳозир — Токио Олимпиадасидан кейин
котиби Муроджон МАММАДАЛИЕВ ларида бокс бўйича олий спорт маҳорати мактаб- DAZN телеплатформасида намойиш этилди. Шу асосий таркиб спортчиларимиз тўрт йиллик- боксчиларимизни қандай мусобақалар
билан суҳбатимиз ушбу қарор ижросини лари давлат муассасаси шаклида қайта ташкил пайтгача юртимизда ўтказилган бирор спорт му- нинг энг нуфузли мусобақасига тайёргарлик кутяпти?
таъминлаш, ўтган давр мобайнида соҳада этилади. Бундан ташқари, 2025 йилгача спорт собақаси бу қадар катта аудиторияни қамраб ол- кўрмоқда.
амалга оширилган ишлар ва истиқболдаги таълими муассасаларидаги бокс билан мунтазам маган эди. — Спорт мусобақалари йил ўн икки ой
вазифалар хусусида бўлди. шуғулланадиган ўқувчилар сонини 27 минг на- Шу ўринда Олимпия ўйинлари бошланиши давом этади. Токио Олимпиадаси даврида
фаргача етказиш назарда тутилган. Бокс заллари ҳолатига тўхталадиган бўлсак, олдидан боксчи қизларимизнинг бу йилги жа- ўсмирлар ва ёшлар терма жамоалари Евро-
— Суҳбатимиз аввалида Президентимиз мамлакатимиздаги мавжуд 209 спорт залида бокс ҳон чемпионатида тарихий ғалабага эришга- па ва Осиё минтақаларида ўтказиладиган
қарори ижросини таъминлаш борасида Қарорда иқтидорли боксчиларни танлаш ва машғулотларини ташкил этиш мумкин. Ўзбекис- нини айтиб ўтмасак бўлмас. Жорий йилнинг халқаро турнирларда қатнашади. 2021 йил
Ўзбекистон бокс федерацияси томонидан саралаш, уларни профессионал спортчилар си- тондаги 5 та спорт мажмуасида нуфузли бокс 13-23 апрель кунлари Польшанинг Кельце 26 октябрь — 6 ноябрь кунлари Сербиянинг
қилинаётган ишлар ҳамда мазкур фатида тайёрлашнинг янги тизимини йўлга қўйиш мусобақаларини ўтказиш учун шароит бор. Лекин шаҳрида ёшлар ўртасида ўтган жаҳон чем- Белград шаҳрида жаҳон чемпионати бўлиб
ҳужжатнинг мамлакатимиз бокс бўйича ҳам аниқ вазифалар белгиланган. Хўш, юртимизда боксга ҳар томонлама ихтисослашти- пионатида боксчиларимиз 3 та олтин, 1 та ку- ўтади. Ҳозир мураббийлар кенгаши мазкур
мактабининг келгуси фаолиятига таъсири янгича тизим дегани нима? рилган махсус бокс мажмуаси мавжуд эмас. Шу муш ва 6 та бронза медални қўлга киритди. чемпионатда иштирок этадиган терма жамоа
тўғрисидаги фикрларингизни билмоқчи маънода, Президентимиз имзолаган қарор Айниқса, боксчи қизимиз Нигина Ўктамова- таркибини аниқлаш устида иш олиб бормоқ-
эдик. Маҳоратли спортчини камолга етказишда учта асосида келгуси 5 йил ичида давлат-ху- нинг олтин медалга сазовор бўлиб, ўзбек бок- да. Боксчиларимиз 2019 йили Россияда ўтган
муҳим бўғин мавжуд. Мактаб — олий маҳорат сусий шериклик шартлари асосида 7 си тарихида қизлар орасида биринчи жаҳон жаҳон чемпионатида умумжамоа ҳисобида
— Шубҳасиз, бу қарор Ўзбекистонда боксни мактаби — терма жамоа. Шу пайтгача бу кетма- та махсус бокс зали- чемпиони унвонини қўлга киритиши ўзига хос 1-ўринни эгаллаганди. Сербияга йигитла-
ривожлантиришнинг устувор вазифаларини бел- кетликда узилишлар мавжуд эди. Эндигина бокс ни ташкил этиш воқелик бўлди. римиз чемпион мамлакат спортчилари си-
гилаб берди. Ҳар бир соҳанинг ривожи, унинг жа- залига кириб келган болани олий маҳорат мак- белгилангани фатида боради. Бундан ташқари, 2022 йили
мият ҳаётида ўз ўрнига эга бўлиши тегишли дас- табига етмасдан йўқотиб қўярдик. Ёки олий ўқув Ўзбекистоннинг — Шу кунларда Ўзбекистон терма Хитойда ўтказиладиган Осиё ўйинлари, 2024
турлар, режалар, тамойиллар билан белгиланади. юртларининг жисмоний маданият факультетида бокс ривожлан- жамоаси аъзолари Бирлашган Араб йили Парижда бўладиган навбатдаги ёзги
Жисмоний тарбия ва спорт соҳасини янги босқич- бокс мутахассислиги йўналишида ўқиётган бўл- ган етакчи дав- Амирликларининг Дубай шаҳрида Олимпия ўйинларига муносиб тайёргарлик
га олиб чиқиш, унинг тараққиётини таъминлаш бо- ғуси кадрларни кейинчалик “тополмай” қолардик. латлардан бири ўтказилаётган Осиё чемпионатида кўриш борасида ҳам зарур чора-тадбирлар
расида сўнгги йилларда ўта муҳим қарор ва фар- Бир сўз билан айтганда, мазкур ҳужжат Ўзбекис- бўлиб қолишига қатнашмоқда. Билишимизча, Олимпия кўрилмоқда. Федерация мураббий ва мута-
мон, концепция, дастурлар қабул қилинди. Бешта тон бокс оиласи тараққиётини ягона бир тузилма хизмат қилади. ўйинларида иштирок этадиган асосий хассислари иштирокида ҳар иккала мусоба-
муҳим ташаббус, Ўзбекистон спортини 2019-2021 кўринишига олиб келишни белгилади. таркиб спортчилари қитъа чемпионатига қага тайёргарлик кўриш стратегияси ишлаб
йилларда ривожлантириш концепцияси, туризм — Юртимиз боксчиларининг жалб қилинган. Умуман, Олимпия чиқилган. Шу асосда ўсмирлар ва ёшлар тер-
ва спорт тизимини такомиллаштириш, аҳолини Келажакда бокс тўгарагига қадам қўйиб, токи ғалабали одимлари халқимизнинг ўйинларига тайёргарлик жараёнлари ма жамоалари машғулотларда, мусобақалар-
оммавий спорт тадбирларига кенг жалб этиш каби катта ҳаёт мактабига учирма бўлгунча ва ундан ғурур-ифтихорига айланган. Айтинг-чи, ҳақида ҳам гапириб берсангиз. да қатнашиши белгиланган. Умуман олганда,
давлат аҳамиятига молик қатор ҳужжатлар шулар кейинги фаолияти давомида ҳам у ўзбек бокси- Ўзбекистон терма жамоасининг мустақил федерациямиз ўзбек боксининг шонли анъа-
жумласидан. нинг ягона электрон базасида қайд этиб турила- жамоа сифатида халқаро мусобақаларда — Ўтказилаётган Осиё чемпионати боксчи- наларини давом эттириш, қўлга киритилган
ди. Бошқача айтганда, ҳаётини бокс билан боғла- иштироки қачондан бошланган? ларимизнинг ҳар бир баҳсга жиддий эътибор ютуқларни янада мустаҳкамлаш борасида
Биз ўтган йиллар мобайнида айнан шу ҳужжат- ган спортчи бўладими, бўлғуси бокс мураббийи қаратаётганлиги сабабли терма жамоамиз доимий изланишда.
лар асосида иш олиб бордик ва муайян натижа- ёки мутахассисими, унинг спорт кўрсаткичлари — Ўзбекистон бокс терма жамоаси мустақил аъзолари учун муваффақиятли кечмоқда. Бу-
ларга эришдик. 2019 йилги жаҳон чемпионатида, доимий тарзда кузатилиб, таҳлил этиб борилади. жамоа сифатида илк бор 1993 йилдаги жаҳон гунгача 10 та вазндаги барча боксчиларимиз — Эътироф этиш керакки, бугун бошқа
Олимпия саралаш мусобақаларида ва бошқа чемпионатларида, 1994 йилдан Осиё ўйинлари- финал сари дадил одимламоқда. Истагимиз, спорт турларига нисбатан боксчиларимиз
халқаро спорт тадбирларида эришган ютуқлари- Бугун Ўзбекистонда боксни ривожлантиришга да, 1996 йилдан эса Олимпия ўйинларида ишти- Ўзбекистонга қитъа чемпионлари бўлиб, шо- қўлга киритаётган ютуқлар салмоқли.
мизнинг туб негизи мазкур ҳужжатлар ижросидир, йўналтирилган 266 спорт таълими муассасаси рок этишни бошлаган. 2000 йилги Сидней Олим- да-шода медаллар билан қайтиш. Халқимиз Ҳақиқатан ҳам шароит, муҳит ва эътибор
дейиш мумкин. фаолият юритади. Шундан 230 таси болалар-ўс- пиадасида Муҳаммадқодир Абдуллаевнинг ўзбек ғурурини кўтариш. бир хил бўлган вазиятда боксчилар
мирлар спорт мактаби, 13 таси спортнинг якка- бокси тарихида илк бора олтин медалга сазовор муваффақиятининг сири нимада?
Президентимизнинг “Боксни янада ривожлан- курашга ихтисослаштирилган болалар ва ўсмир- бўлиши спортчиларимиз учун янги ғалабалар Олимпия ўйинлари ҳақида шуни айтишим
тириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори том лар спорт мактаби, 15 таси ихтисослаштирилган эшигини очиб берди. 2016 йилги Рио-де-Жаней- мумкинки, барча ишларимиз белгиланган режа — Бу ерда битта муҳим жиҳат бор. Бокс жан-
маънода янги ғалабалар, ўзбек боксининг жаҳон- олимпия захиралари мактаб-интернати, 8 таси ро Олимпиадасида Ўзбекистон боксчилари 3 та асосида кетяпти. Мураббийлар кенгаши қаро- говар ва тартиб-интизомга асосланган спорт
даги обрў-эътиборини янада мустаҳкамлаш учун олимпия ва миллий спорт турлари бўйича ихти- олтин, 2 та кумуш, 2 та бронза медалга сазовор ри билан деярли барча олимпиячиларимиз Ду- тури. Бундан ташқари, йиллар мобайнида Ўзбе-
муҳим ҳужжат бўлиб хизмат қилади. Бундай дейи- сослаштирилган мактаб-интернат. бўлиб, Олимпия дунёсини ларзага келтирди. 2019 бай мусобақаларига жалб қилинган. Б­ ААдаги кистон бокс мактабида устозлардан шогирдлар-
шимизга сабаб шуки, 2016 йилги Рио-де-Жанейро йилги жаҳон чемпионатидаги 3 та олтин, 1 тадан турнир — спортчиларимиз учун Олимпия ўйин- га, катта шогирдлардан кичик боксчиларга ўтиб
Олимпиадасигача Ўзбекистон бокс федерацияси — Яқинда пойтахтимиздаги “Ҳумо кумуш ва бронза медалга бежизга эришилмагани- лари олдидан сўнгги расмий синов мусобақа- келаётган анъана — каттани ҳурмат қилиш,
доимий тарзда терма жамоани шакллантириш бў- арена” спорт саройида бокс бўйича ни, алал-оқибат, Ўзбекистон жаҳоннинг энг кучли си. Осиё чемпионатидан сўнг боксчиларимиз устозлар ўгитига амал қилиш тамойили доимо
йича иш олиб борарди. Мураббий ва мутахассис- нуфузли мусобақа ўтказилди. Айтинг-чи, боксчилар мамлакатига айланганини кўрсатди. 20 июндан 5 июлгача Янгиобод спорт базасида устувор бўлиб келган. Ҳурмат ва эътибор, бир-
лар катта босим остида ишларди. Терма жамоа- мамлакатимизда боксга ихтисослашган 10 кунлик тикланиш йиғинига жалб қилинади. бирини қадрлаш каби азалий қадриятлар бокс
ларга номзодларни саралаш учун мусобақалар залларнинг умумий ҳолати қандай? Охирги ўқув-машғулот йиғини эса 6-22 июль мураббийлари, мутахассисларининг қон-қонига
ўтказишда ҳар йили янгича тартиб-қоидаларни кунлари Японияда ўтказилади. 24 июлдан бош- сингиб кетган. Қолаверса, машғулотлардаги,
жорий этиш, изланиш қилиш мақсадида спорт со- — Ҳақиқатан, “Ҳумо арена” спорт саройида лаб боксчиларимиз Олимпиада рингида Ўзбе- мусобақалардаги тартиб-интизом, тинимсиз из-
ҳаси раҳбариятига таклифлар киритардик. Ўз нав- ўтказилган мусобақа Ватанимиз спорт тарихи- кистон шарафини ҳимоя қилишга киришади. ланишлар халқаро майдондаги ютуқларимизга
батида, улар бунинг қонуний асосини талаб қилар- да ўзига хос воқелик бўлди. Ушбу бокс жанглари пойдевор бўлиб келмоқда.
ди, биз эса боксда кучли спортчиларни танлашда — Ўзбекистон бокс федерациясининг халқаро
янгича тартибларни жорий этишни истардик. Маз- спорт ташкилотлари, хусусан, Халқаро Мамлакатимизда бокснинг бугунги ривож-
кур ҳужжат биз орзу қилган жиҳатларга тўла мос ҳаваскор боксчилар уюшмаси (AIBA), Осиё ланиш тенденцияси унга фақат оммалашган
бўлиб, терма жамоага ҳар томонлама салоҳиятли бокс федерацияси (ASBC) ва бошқа спорт спорт тури сифатида эмас, балки мамлакат
спортчиларни танлаш механизми жорий этилиши- ташкилотлари билан алоқалари қандай? аҳолиси, айниқса, ёшларни соғлом турмуш
га замин ҳозирлади. тарзига ўргатувчи, руҳий-маънавий жиҳатдан
— Бугунги даврда халқаро майдонда бирор на- иродали, матонатли этиб тарбиялаш орқали
Қайд этиш жоизки, 2020 йилги эпидемиоло- тижага эришишда халқаро ташкилотлар билан ман- она Ватанга садоқат туйғуларини шаклланти-
гик вазиятга қарамай, йил давомида 20 га яқин фаатли ҳамкорлик алоқалари ўрнатилиши муҳим. рувчи ноёб восита сифатида эътибор қаратиш-
о­ ммавий бокс мусобақаси ташкил этилди ва улар- Ўзбекистон бокс федерацияси ҳам жаҳондаги тур- ни тақозо этмоқда.
да 4 мингга яқин спортчи қатнашди. Ўзбекистон- дош ташкилотлар билан ҳар томонлама алоқалар-
да бокс бўйича мураббийлик фаолияти билан ни мустаҳкамлаб келмоқда. Хусусан, ўзбекистонлик Зеро, юртимизда бокс инфтратузилмасини
шуғулланувчилар сони 1,5 мингдан ошди. Аммо бир қатор спорт мутахассислари AIBA ва ASBCнинг моддий-техник жиҳатдан янада яхшилаш ҳамда
бу жуда кам. Шундай бўлса-да, мураббий ва му- қатор қўмиталари, ижроия бюролари аъзоси ҳисоб- халқаро талабларга мослаштириш Ўзбекистон-
тахассисларимиз доимий изланишда. Ўтган йили ланади. Айнан уларнинг профессионал фаолияти нинг жаҳон майдонидаги имижи юксалишига хиз-
Қорақалпоғистон Республикаси, Қашқадарё ва туфайли ўзбек бокси, боксчилари дунё рейтинги- мат қилади.
Навоий вилоятларида федерациямиз бўлимлари да муносиб ўринга эга бўлиб келмоқда. Яқинда
ташкил этилди. Уларга тажрибали мураббийлар, Ўзбекистон бокс федерацияси раисининг биринчи Тўлқин РЎЗИЕВ суҳбатлашди.
спортчилар бириктирилди. Қашқадарё, Навоий,
Жиззах вилоятлари ёшлари учун жаҳон ва Олим-
пия ўйинлари чемпионлари бўлган таниқли спорт-
чиларимиз Муҳаммадқодир Абдуллаев, Ўткирбек
Ҳайдаров, Фазлиддин Ғойибназаров ва Иқболжон
Холдоров доимий ўқув-машғулот йиғинлари ўтка-
зиб келмоқда.

— Янги қарор билан ўзбек бокси оламида
нималар ўзгаради?

— Очиғини айтиш керак, 2016 йилги Рио-де-
Жанейро Олимпиадасига қадар бокс бўйича
­Ўзбекистон терма жамоасининг асосий таркиби
ва захирасини ҳисобга олмаганда, ёшлар, ўсмир-
лар, қизлар терма жамоасини доимий эътибор
марказида ушлаб туриш қийин масала эди. Тўрт-
та таркибни шакллантириш, уларнинг доимий
ўқув машғулотларини таъминлаш мураккаблиги-
ни бу ишларнинг ичида юрган одам билади. Бу-
гун фахр билан айтиш керакки, давлатимизнинг
эътибори, Ўзбекистон Миллий Олимпия қўмита-
си ва ҳамкор ташкилотлар кўмаги орқали бокс
бўйича барча йўналишларда Ўзбекистон терма
жамоаси тўлиқ шакллантирилди. Уларнинг захи-
раси таъминланди.

Президентимизнинг қарори терма жамоаларни
иқтидорли спортчилар билан таъминлаш, селек-
ция тизимини ривожлантиришга беқиёс ёрдам бе-
ради. Боиси, қарорда кўрсатиб ўтилганидек, энди

6 2021 йил 28 май, 107-сон Маънавият

ОЧИҚ ГАП

²АММА БИЛАДИГАН СИР

ЁКИ КОРРУПЦИЯГА ҚАРШИ КУРАШНИ ЎЗИМИЗДАН БОШЛАЙЛИК

Қутлибека РАҲИМБОЕВА, риб, тан олиб турибди. Ўтган кун билан “олим”лар бир амаллаб мансаб атаганини рўмолчага тугиб билагига учун қўрқув туйғуси ҳеч кимга бего- неча бор тиббий т­ екширувдан ўтиб, ке-
бугунни қиёслаб ишонарли хулосалар курсисига миниб олгач, диссерта- боғлаб кирадиган бўлди. на эмас, шу жумладан, менгаям. Яна рак бўлса даволаниб, (агар шу текши-
Ўзбекистонда хизмат чиқариш учун биттагина тушунча дои- ция ёқлашнинг ўзи — тақриз ёзиб ўзимга қайтиб ўтлаб кетмадимми? Ас- рувлардан ўтиб, зарур бўлса, муолажа
расида фикрласак ҳам, бу жанобга ҳақ- бериш, ҳимоя пайти оппонентлик — Билагида бойланган рўмолча- лида, ёзмишларим янги Ўзбекистон олмаса, шифокори унга туғуруқхонага
кўрсатган маданият ходими ли раддия бўлишга арзирли кўп нарса қилиш — ҳаммасини пулга чақади- си бўлмаса, навбатчи шифокорнинг майдонига тобора бегоналашаётган, йўлланма бермайди) ўзи дунёга ке-
аён бўлади. Яна ҳам аниқроқ қилиб ган бўлишди. Ўз кучи билан миллий энсаси қотарди. “Савобга экан, сен узоқлашган сари мамлакатимиз ҳаво- ладиган чақалоғининг соғломлигига
Ҳамма биладиган бўлса, айтсак, Ўзбекистоннинг нима учун янги ғоя мавзусида номзодлик диссерта- бора қол”, деб мени дард тутаётган си мусаффо бўлиб бораётган порахўр- ишонгач, нима учун билагига рўмолча
унинг нимаси сир? Ўзбекистонга айланиб бораётганини циясини ёзган бир синглимиз ёқлаш аёлнинг ёнига йўлларди, — деган эди лик деган балои азим ҳақида эди. танғисин? Дўконларимизда ўзимизни-
Гап шундаки, у ҳақда тушунмаганларга тушунтириб қўйса арафасида киноя билан гапирган бир пайтлар пойтахтдаги номдор ту- килардан тортиб исталган давлатнинг
кўпчиликнинг ичида баланд бўлади. Масалан, юқорида сўз бошла- эди: “Нуқул келиб-кетаверибман, ғуруқхоналардан бирида ишлаётган Икки-уч йилдан буён ўғил-қизлари мебеллари тиқилиб ётган бўлса, ким
овоз билан гапирмайдилар. ганимиз коррупция соҳасини олайлик. доя-ҳамшира. мактабни битираётган ота-оналар қал- мудирнинг кўнглини олиш учун ортиқча
Иложи борича, ҳеч Ўтган асрнинг охирларига келиб бу ил- Қарши — Тошкент орасида қатнай- харажат қилади? Қайтага ҳозир дўкон-
ким йўғида шивирлаб лат шу қадар илдиз отиб, томир ёзиб верибман, домлам, “унингизни ту- Хуллас, ўша йиллари касбим тақо- бида “Яхши ўқиса, албатта, олийгоҳга дорлар харидорлар атрофида парвона.
сўзлашадилар. Пинҳона кетдики, ҳатто бу борада норозиликлар затинг”, деб бир қайтаради, “бунин- зоси билан қайси касб эгалари билан киради”, деган ишонч пайдо бўлди ва Мактабларда ҳам вундеркинд болалар
узатадилар. Айтилса ҳам бўлганида (енг ичида, албатта) катта гизни ўнгланг”, деб икки қайтаради. суҳбатлашиб, уларнинг ҳаётига чуқур- бу ишонч йилдан-йил мустаҳкамланиб талаш: чунки ҳамма илм даргоҳларига
“Ҳеч ким билмасин”, минбарлардан баъзи инсонлар томо- Ахийри мендан олдин ҳимоя қилган роқ кирсам, порахўрлик масаласи бир боряпти. сон ва сифат бўйича баланд рейтинг
“Бировнинг хабари нидан “Қайси давлатда пора йўқ экан? бир дўстимдан маслаҳат сўрадим. тоғора балчиққа ўхшаб чиқиб келаве- керак, рейтинги тушиб кетса, мактаб
бўлмасин”, “Тағин тарқалиб Қани, менга шундай бир мамлакатни “Шунча ёшни қаерда яшаб юрибсиз, рарди. Янги машина олиш учун гараж Чунки порахўрликка қарши қудрат- иқтисодига салбий таъсир қилади.
кетмасин” , “Тилингга кўрсатинглар-чи” тарзидаги гаплар ҳам ойдан тушганмисиз, нима бало? мудирига пора, узатаётган қизига хо- ли қонунларнинг ишлай бошлагани бу
маҳкам бўл” тарзидаги янгради. “Қистир-қистир” ашуласини айтиб риж мебелини харид қилишга дўкон му- иллатнинг томирига болта ураётган Яқинда набирасини боғчага жой-
гаплар айтилади. Сир бўлса, кириб бормайсизми домлангизнинг дирига пора... Ҳатто пахта, пилласини бир омил бўлса, яна бир омил (бу — лаштиришга борган бир дугонамиз га-
нега уни ҳамма билади? Бундай гаплар порахўрликка “оқ ҳузурига, битмаган ишларингиз то- яхшироқ навга ўтказиш учун пунктдаги асосийси) фуқароларнинг меҳнатига пириб берди:
Чунки бу дунёда ҳар йўл”дай туюлди, шекилли (аслида бу моқдан сариёғ ўтгандек силлиқ би- тегишли шахсларга узатмаса, маҳсуло- яраша ҳақ тўланаётгани. Маошлар
банданинг иши бошқасига минг бир сабабнинг бири, холос), бу тиб кетади”, деди. Айтганини қил- тининг қиймати кўтарилмайди... салмоқли даражада ошаётгани. Ҳуқуқ- — Келиним билан “Ягона дарча”-
тушади. мараз иллатнинг қаноти ёзилиб кетди. гандим, уч йил судралган ишим икки тартибот ходимлари, маориф, маъ- га бордик. Навбатимиз етмаган экан,
Айниқса, олий ўқув юртларига кириш ҳафтада битди”. “Сиз ўша пайтда ҳам журналист навият соҳалари, тиббиёт ва бошқа секингина “Бирор йўли йўқми?” деб
Қопчиғингни бўшатиб, чўнтагинг- бозордаги савдо-сотиқ кўринишини эдингиз, қўлингизда қаламингиз бор йўналишларда иш ҳақининг бир неча сўраган эдик, “Ягона дарча”да иш-
ни йиғлатса ҳам ўзингни югуртирмай олди. “Манави институтнинг ставкаси Мана шу икки оғиз гапданоқ ном- эди, нуфузли бир журналда ишлар бор кўтарилгани жамиятимиз об-ҳаво- лаётган аёл: “Ҳеч қанақа йўли йўқ.
ишингни битирадиган нарса айнан шу бунча экан, бунисиники эса бунча”... зодлик, докторлик учун ёзилган илмий эдингиз, нимага бу иллатни фош қилиб сини тозалаётгани, поклаётгани, ҳат- Йўллар бекилиб кетганига анча бўл-
бўлгани учун унинг борлигидан ҳамма Абитуриент билан (тўғрироғи, ота-она- ишлар ҳимоясида нималар тош-тарозу ташламагансиз?” дегингиз келиб тур- то нафси ҳакалак отган бандаларнинг ди. Қачон навбатингиз етса, ўша ари-
хабардор. Кимдир “соққа”, яна кимдир си билан) домлалар орасида олди-бер- қилиб баҳоланганини бемалол билиб ганини ҳис қиляпман. Ўзимни жудаям ҳам нафсини жиловлаётгани бор гап. зангиздаги боғчага жойлашади наби-
“шапка”, “қалпоқ” деб номлайдиган ди масаласида воситачилик қиладиган олса бўлади. оқламоқчи эмасман-у, лекин уриниб Коррупциянинг йўлига тўсиқ қўяётган рангиз, навбатингиз етганда ўзимиз
(бундан ҳам бошқа номлари бор, қизи- олғирлар пайдо бўлди. Уларнинг ўз кўрганман. Бир ёзганим манзилсиз, асосий омиллардан яна бири — яра- қўнғироқ қилиб чақирамиз”, деди.
ғи шундаки, ҳар бир соҳа ўзидан келиб жаргонлари ҳам туғилди. Биттаси — Пора ўраб, чирмаб ташламаган би- исм-фамилиясиз бўлиб чоп этилган. тилаётган шароитлар туфайли турли Рости, қувонганимдан кўзларимга ёш
чиқиб, унга турли-туман ном қўяди) “Ўқчи”... Мияси зўр ишлайдиган тала- рорта соҳа қолмади. Ўқишни тугатгач, Шундаям ҳамкасбларимдан яхшигина ёш, турли касбдаги аҳолининг тафак- келди. Келиним, “Ойижон, ишимиз
бу нарсанинг пора (турк қардошлари- ба ёки ўз калласи билан диссертация ишга кириш — пора. Хизмат вазифа- олқишлар эшитганман. Яна бир урин- кур тарзи юксалаётгани. Дейлик, мак- битмади-ку, нимага суюняпсиз?” деб
миз узримизни қабул қилишар, чунки ёзаётган аспирант (нимага “ўз калласи сидан кўтарилиш ҳам шу. Мукофот, ганимизда — таҳририятга юборилган табларда ўқиш сифати яхшиланяпти, ҳайрон бўлган эди, “Бу жавобларга
улар муомалаларидаги пулни шундай билан” деганимни мақоланинг давоми- унвонларга сазовор бўлиш “соққа” ёзма шикоятни текшириб, тилхат олиб, демак, ўз кучига ишониб олийгоҳга ҳуж- етгунимча бу дунёсида эллик йил
атайдилар) эканини аллақачон сез- да изоҳлайман) беш-олтита талабгор билан. Болангни тузукроқ боғча ёки имзо тўплаб юрганимизда, устидан ши- жат топширган абитуриент кириш учун яшадим, қизим”, дедим. Барибир ке-
дингиз. Қайсидир эътирозчи дўстимиз: билан шартлашади. Улар билан бирга мактабга беришнинг ҳам енг ичида коят қилинган судьянинг одамлари биз тугунига пул тугиб югурмайди. Жуда линим менинг юрагимдан ўтганларни
“Ёв қочса, ботир кўпаяр” қабилида иш ўқишга кириш учун ҳужжатларини топ- тўлови бор. Шифохона, туғуруқхона- икки аёл журналистни итга талатмоқчи бали пастлик қилса, суперконтракт де- тушунмади...
қиляпсиз. Бугун мамлакатимизда кор- ширади. Кимлардир уларнинг бир гу- лар... Кўзи ёришга кираётган жувон- бўлган. Бир кекса муаллимнинг қўра- ган гаплар бор, пулини очиқ-ошкор, ҳеч
рупцияга қарши бутун бир тизим иш- руҳга тушишини (бекорга эмас, албат- лар навбатчи шифокор гўдагини эсон- сига кириб жон сақлаб қолганмиз. Жон кимдан паналанмай давлатга тўлайди. Майли, ҳақ-ҳуқуқини таниб, ўзини
лаяпти. Коррупцияни жиловлайдиган та) таъминлайди. “Ўқчи” ўзига тегишли омон дунёга келтириб бериши учун учун, оила учун, айниқса, ф­ арзандлар Ҳомиладор аёл ҳам туғруққача бир ўзи ҳимояга шайлаб ўсаётган авлод-
қонунларимиз орқамизда тоғдай бўлиб тест варақасига қўлини ҳам теккизмай- га бизнинг “боламга яхши қарасин”,
турибди”, дея гапимни оғзимдан олиш- ди, чунки бунга улгурмайди ҳам. Гар- дея боғчага совға кўтариб чопган кун-
га ҳаракат қилаётганига ҳам шубҳа йўқ. данига олганларни эса ишлаб чиқади. ларимиз, бирор ташвишимизга ечим
Аслида ҳам шундай. Гапимнинг аввал- Бахти чопиб, ўқишга кириб кетса, ман- топиш учун амалдорларнинг қабулхо-
лари кўпроқ ўтган замонга тегишли. датдан сўнг “ўқчи”лар пулини олади. насида конверт ушлаган қўлларимиз
Лекин яқинда бир жанобнинг радио титраб ўтирган пайтларимиз (қандай
тўлқинлари орқали берган интервьюси Иш шунгача етдики, кириш учун бел- берар эканман, олармикин, олса, оз
қулоғимга тушди. гиланган пулни тўлаган абитуриент- кўрмасмикин, деб, албатта) бутунлай
ларнинг баъзилари ҳатто имтиҳонга тушунарсиз бўлсин. Улар “Мамлакати-
У юртимиздан узоқда туриб: “Беш- ҳам кирмай қўя қоладиган бўлди. Унинг мизда одил қонунлар ишлайди ва биз
олтита иморат, беш-олтита йўл қурил- ўрнига ўша “ўқчи”лар кириб ишни бити- ҳимояланганмиз”, деган ишонч билан
гани билан Ўзбекистон янги Ўзбекистон риб чиқадиган бўлди. Натижада олий яшасин. Охирги кунларини ўтказаёт-
бўлиб қоладими?”, дея кўр-кўрона ай- ўқув юртлари талабалари орасида ган, жон таслим қилаётган порахўрлик
тиб юборди. Майли, биз кейинги йил- саводсизлик шу қадар авжга чиқдики, сарқитлари уларнинг тиниқ шуурларига
ларда қурилганларини ва бу қурилган- бир гал: “Ўзбек мактабини битирган соясини солмасин...
лар йиллар давомида елкаси офтоб бола қандай қилиб еврогуруҳда ўқияп-
кўрмаганларнинг юзларини кулдирга- ти, тағин бу олийгоҳда қийиндан-қийин Она диёримизнинг чиндан ҳам ян-
нини санаб ўтирмайлик. Бу ҳақиқатни фанлар ўқитилса”, деб ажабланганим- гиланаётганига ишончсиз қараган ва бу
фақат биз эмас, олис-яқинлар ҳам кў- да, суҳбатдошларимдан бири: “Э, опа, ҳақда ўйламай гапириб юборган жаноб
ҳозир битта қуриган ёғочни стулга мих- ҳақида ҳам “Ит ҳурар, карвон ўтар” қа-
лаб, “шу ўқийди” десангиз, пули бўлса билида муносабат билдиришни хоҳла-
ўқийверади. Ҳеч ким уни “Бу — ёғоч, маяпман, балки билиб-билмай гапириб
одам эмас”, деб кесиб ташламайди”, юборгани учун уялишини, хижолат
деган эди. тортишини истайман. Бир киши ҳақида
фикр айтишнинг қанчалар масъулияти
Талабаларни бир четга қўйиб бор. Бутун бир мамлакат ҳаётига му-
турайлик, диссертациясини биров- носабат билдириш жавобгарлиги эса
га пул эвазига ёздирадиган ясама ундан минг, миллион карра ортиқроқ.
“олим”лар ҳам пайдо бўлди. Ўша Ҳар ким шу ҳақиқатни теран ҳис қилиб
яшагани яхши.

МЕНИНГ ФИКРИМ

БОЛАЛАР АДАБИЁТИ — АДАБИЁТ ОСТОНАСИ
Наима АНВАРОВА, қарайди. Аммо тиббиётда сафсата бўлмайди,
Ўзбекистон Миллий университети талабаси аксинча, у математикадан-да аниқ фактларга
таяниб иш кўради.
Бугун китоб дўконларида исталган китобни учратиш мумкин, бироқ
уларнинг ўқувчилари кам, баъзилари ўша ерда ойлаб, йиллаб ўз эгасини Кузатган бўлсангиз, Европада болалар
кутиб қолаётгани ҳам бор гап. Мана шу каби ҳолатларни бартараф этиш, ёш адабиётига эътибор ниҳоятда катта. Ўзбекис-
авлодни китобга, мутолаага муҳаббатли этиб тарбиялаш мақсадида кейинги тонда таълим тизимидаги ислоҳотлар, албат-
йилларда қатор тизимли ишлар қилинди. та, болалар адабиётини ҳам четлаб ўтмас-
лиги керак. Улуғ шоиримиз Абдулла Орипов
Китоб нашр этиш, унинг савдосини йўлга қў- уюштирдик. Ойбек уй-музейида ходимлар “Болалар адабиёти — фаришталар адабиё-
йиш, китобхонлик маданиятини ошириш бора- бизга фильм қўйиб беришди. Унда Мусо Тош- ти” деган эди. Модомики, болалар адабиёти
сида қабул қилинган қарор ва фармонлардан муҳаммад ўғли Ойбекнинг болалиги, қандай адабиёт остонаси экан, бу ерда яшнаб турган
кўзланган бирламчи мақсад ҳам эртамиз эга- қилиб адабиётга кириб келгани, аёли Зарифа ниҳолларни парвариш қилишимиз, улар би-
ларини маънан баркамол этиб тарбиялашдир. Саидносирова билан кечирган ҳаётидан лав- лан фахрлана олишимиз лозим. Ҳарфни та-
Президентимиз илгари сурган беш муҳим та- ҳалар намойиш этилди. Матн Зарифа Саидно- нимайдиган бола ёзувни тушунмайди дегани-
шаббусда китобхонликка алоҳида эътибор қа- сированинг “Ойбегим менинг” асаридан ўқил- дек, болалар адабиётини ўқиб, тасаввурини
ратилгани бежиз эмас. моқда. Фильмни кузатар эканмиз, атрофдан бойитмаган, сўз бойлигини ошириб, нутқини
“Шу китобни ўқиш керак!”, “Мен уйга бориб, ал- ривожлантирмаган бола Навоий ёки Шекспир
Тўғри, китобни мажбурлаб ўқитиб бўлмайди. батта, Ойбекнинг шу китобини ўқийман!” деган асарларини қандай тушунсин? Бунинг учун
Ёшларни мутолаага жалб қилиш учун уларнинг шивир-шивирлар эшитиларди. Фильмдан сўнг болани китобга қизиқтира билиш, сусайган
қизиқишидан келиб чиқиш керак. Ҳозир ёшлар- ходимлар берган китоблар болаларга чинакам эътиборни ошириш керак.
га “Сенга китоб олиб берсам ўқийсанми?” деб совға бўлди.
эмас, балки “Телефонимдаги аудиокитоблар- кичрайишни бошлайди. Агар нимадир ўқиса, Буни замондошларимиз жуда яхши била-
дан сенга ҳам ташлаб берайми?” десак, уларга Мутолаа ҳақида тиббиёт мутахассислари мия қобиғи борган сари кенгайиб, онг ва тафак- ди, лекин негадир кўпчилиги бунга худди од-
кўпроқ маъқул келади, назаримизда. бундай дейди: “Мия жуда мураккаб тузилишга кур ҳамда идрок этиш кучая боради”. дий гап, қўпол қилиб айтганда, сафсатадек
эга. Агар киши бирон нарса мутолаа қилмаса,
Яқинда ёш ижодкорларнинг “Сўз” тўгара- хоҳ у газета, хоҳ китоб бўлсин — мия қобиғи
ги аъзолари билан бирга музейларга саёҳат

“Янги Ўзбекистон” ва “Правда Востока” Бош муҳаррир: Таҳририятга келган қўлёзмалар тақриз қилинмайди ва Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Навбатчи муҳаррир: Башорат Юнусова
газеталари таҳририяти” ДУК Салим ДОНИЁРОВ муаллифга қайтарилмайди. Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги Мусаҳҳиҳ: Ойдин Аляутдинова
Дизайнер: Хуршид Абдуллаев
МУАССИС: Газетанинг етказиб берилиши учун обунани расмийлаштирган томонидан 2020 йил 13 январда 1047-рақам билан рўйхатга олинган.
Ўзбекистон Республикаси ташкилот жавобгар. Нашр индекси — 236. Буюртма — 1744. Манзилимиз:
79242 нусхада босилди. 100029, Тошкент шаҳри,
Вазирлар Маҳкамаси Газета таҳририят компьютер марказида саҳифаланди. Матбуотчилар кўчаси, 32-уй
Газетанинг полиграфик жиҳатдан сифатли Ҳажми — 3 табоқ. Офсет усулида босилган. Қоғоз бичими А2. ЎзА якуни — 23:20 Топширилди — 00:20
чоп этилишига “KOLORPAK” МЧЖ масъул. Баҳоси келишилган нархда.

Девонхона: (0-371) 233-70-98 Котибият: (0-371) 233-56-60 Эълонлар: (0-371) 233-57-15 E-mail: [email protected] “KOLORPAK” МЧЖ босмахонасида чоп этилди.
Босмахона манзили: Ўзбекистон, 100060.
Тошкент, Янги шаҳар кўчаси, 1-А уй.
Босмахона телефони: (78) 129-29-29