The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

№ 56 (312), 2021 йил 19 март, жума кунги Янги Ўзбекистон нашри

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by media.yuz.uz, 2021-03-19 00:20:45

Янги Ўзбекистон 19.03.2021

№ 56 (312), 2021 йил 19 март, жума кунги Янги Ўзбекистон нашри

Keywords: газета,янгиликлар,узб,ўзб,янги ўзб,Янги Ўзбекистон,кун янгиликлари,чирчиқ,ТОШКЕНТ ВИЛОЯТИ,19.03.2021

2020 йил 25 январдан чиқа бошлаган

Ижтимоий-сиёсий газета № 56 (312), 2021 йил 19 март, жума

ТОШКЕНТ ВИЛОЯТИ А/ОЛИГА МУНОСИБ ШАРОИТ ЯРАТИШ

НУ+ТАИ НАЗАРИДАН _ЗГАРАДИ

Президент Шавкат Мирзиёев 18 март куни Тошкент вилоятида амалга оширилаётган бунёдкорлик ва ободонлаштириш ишлари, Лекин айни пайтда аҳоли сони ўсиб, қишлоқ мирланиб, замонавий маданият саройи барпо
йирик корхоналар фаолияти билан танишди, аҳоли билан мулоқот қилди. хўжалиги маҳсулотларига талаб ортмоқда. этилди.

Давлатимиз раҳбари дастлаб Чиноз тумани сув ресурслари тақчиллиги йилдан-йилга куча- асосан эгатлаб суғорилмоқда. Кўп ерлар лазер- Шу боис давлатимиз раҳбари сувни тежаш, Файзобод кўчасида қад ростлаган маҳалла
сув хўжалигида амалга оширилаётган ишларни йиб бормоқда. Сўнгги 50 йил давомида Марка- ли ускуна билан текисланмаган. Коллектор-дре- унинг аниқ ҳисобини юритиш ва самарали фой- марказида “Обод ва хавфсиз маҳалла”, “Маҳал-
кўздан кечирди. зий Осиёдаги музликлар майдони тахминан 30 наж тармоқлари эскирган. Буларнинг оқибатида даланиш зарурлигини доим таъкидлаб кела- ла раиси — ислоҳотчи” тамойиллари асосида
фоизга қисқарган. Қишлоқ хўжалиги экинлари сув жуда кўп исроф бўлмоқда. ди. 2020 йил 10 июлдаги Президент фармони фуқаролар билан ишлаш, ижтимоий муаммо-
Маълумки, глобал иқлим ўзгариши туфайли билан тасдиқланган Ўзбекистон Республикаси ларни ҳал қилиш бўйича янги тизимни сама-
сув хўжалигини ривожлантиришнинг 2020-2030 рали жорий этиш учун барча имконият яратил-
йилларга мўлжалланган концепциясида шу бо- ган. Бинода маҳалла фуқаролар йиғини раиси,
радаги барча масалалар ўз ифодасини топган. унинг ўринбосари ва турли йўналишлар бўйича
Ушбу концепцияга мувофиқ, жорий йил 24 фев- маслаҳатчилари, профилактика инспектори ўза-
ралда сув ресурсларини бошқариш ва иррига- ро уйғун ва самарали фаолият кўрсатади.
ция секторини ривожлантиришнинг уч йиллик
стратегияси қабул қилинди. Унда сув тежовчи Аҳоли, айниқса, ёшларнинг китобхонлик ма-
технологияларни жорий қилишни кенгайтириш даниятини юксалтириш, дам олиш шароитлари-
ва давлат томонидан рағбатлантириб бориш, ни яхшилаш учун “Китобхонлар боғи”нинг барпо
бу соҳага хорижий инвестицияларни жалб этиш қилингани — маҳалла ҳаётида катта воқеа бўл-
бўйича аниқ вазифалар белгиланган. ди. Бу хиёбон — мамлакатимиз ва жаҳондаги энг
нодир меъморий обидаларнинг ихчам макетла-
Чиноз тумани Янгиобод қишлоғидаги экин рини ўзида мужассам этган.
майдони айнан шундай ишлар натижаси. Бу жой-
да 1 миллион 350 минг доллар инвестиция эва- Давлатимиз раҳбари шу ерда маҳалланинг
зига 850 гектар ер қайта ўзлаштирилган. Жами турли миллатга мансуб вакиллари билан суҳбат-
202 минг куб метр сиғимга эга 3 та сув ҳавзаси лашди.
барпо этилиб, экинларни томчилатиб суғориш
йўлга қўйилган. — Бугун келишимдан мақсад — Тошкент ви-
лоятида ҳам замонга муносиб шароит яратиш.
Янги қўриқ ернинг 702 гектарига қўшқатор Вилоятда салкам 3 миллион аҳоли бор. 150 минг
усулда, плёнка остида “Андижон-72” навли пахта нафари ишсиз. Шунинг учун ҳар бир маҳаллада-
экилади. Бунинг учун замонавий сеялкалар олиб ги “ўсиш нуқталари”ни топиб, шунга жавобгар-
келинган. Улар чигит экиш билан бир вақтда том- ларни белгилаб, керакли маблағларни бериб,
чилатиб суғориш шлангларини ўрнатиб, плёнка одамларни иш билан таъминлашимиз керак.
билан ёпиб кетади. Ичимлик суви, электр энергияси, йўл, таълим
ва бошқа шароитларни яхшилаш зарур. Бу мақ-
148 гектарда экспортбоп полиз маҳсулотлари садлар, йирик ва ўрта лойиҳалар учун вилоят-
етиштирилади. Жумладан, унинг бир қисми иш- га 119 триллион сўм йўналтирилади. Ҳали ҳеч
сиз ёшларга бўлиб берилади. бир вилоятда бундай марра олинмаган, — деди
Президент.
— Экишдан олдин сотишни ўйлаш керак.
Ерни тадбиркорга бериш зарур. Чунки у бо- Мулоқотда Чиноз туманидаги ўзгаришлар,
зорни билади, рақобатни билади, — деди имкониятлар ҳақида ҳам гапирилди.
Шавкат Мирзиёев.
— Ўзи Чиноз туманида ишсиз бўлиши керак
Қайта фойдаланишга киритилган бу ерларда эмас. Ери кенг, одамлари меҳнаткаш. Ҳар бир
220 киши доимий, 1 минг 200 дан зиёд аҳоли уйда, ҳар бир кўчада маданият бўлиши керак.
мавсумий иш билан таъминланади. Халқимиз айтганидек, олма пиш, оғзимга туш,
деган билан натижа бўлмайди. Биргаликда ҳа-
Шундан сўнг Президент Шавкат Мирзиёев ракат қилишимиз зарур. Ўзгаришларни истасак,
Чиноз туманидаги Эшонобод маҳалласини бо- ҳаммамиз онгли равишда ўзгаришимиз керак, —
риб кўрди. деди Шавкат Мирзиёев.

Бу ерда 3 мингдан зиёд аҳоли яшайди. Улар- Давоми 2-бетда
га муносиб турмуш шароитлари яратиш мақса-
дида “Обод қишлоқ” дастури доирасида уйлар,
мактаблар, йўллар ва коммунал тармоқлар таъ-

ЯНГИЧА ЁНДАШУВ ПРЕЗИДЕНТ ¯АРОРЛАРИ — ²АЁТДА ВА НАЗОРАТДА

технологиялар ерга ишлов беришдан САМАРАЛИ ИЖРО ИНТИЗОМИ —
тортиб, тайёр маҳсулот олишгача бўлган ИСЛО/ОТЛАР НАТИЖАДОРЛИГИНИНГ
жараёнларни ортиқча меҳнат ва сарф-ха-
ражатларсиз, илғор техника, рақам- МУ/ИМ ОМИЛИДИР
лаштирилган ускуналар ёрдамида аниқ
¯ИШЛО¯ ХªЖАЛИГИ ва пухта бажариш имконини беряпти. Давлат ҳокимиятининг жамият олдидаги энг асосий вазифаси сифатида аҳоли ҳаёти даражаси
ЕРЛАРИДА ДРОНЛАР Натижада юртимизда қишлоқ хўжалиги ва сифатини ошириш бўйича ислоҳотларнинг натижадорлиги бевосита уларни амалга оширишга
ерларида рақамли ахборот тизимларини
жорий этиш кўлами кенгайиб бормоқда. қаратилган ҳужжатлар ва қарорларни ижро этиш бўйича интизомнинг қатъийлигига боғлиқ.

замонавий агротадбирларда янги босқич Қишлоқ хўжалиги фаолиятини за- Хусусан, адлия органлари ва муас- “технологик занжир”нинг қуйидаги учта
монавий дрон технологиялари асосида сасалари фаолиятига тааллуқли бўл- устувор бўғинига алоҳида эътибор қа-
Ирода ТОШМАТОВА, рақамлаштириш илмий-амалий лойиҳаси ган қарорлар ижросини ташкил қилиш ратиш керак:
“Янги Ўзбекистон” мухбири доирасида иш олиб бораётган Тошкент бўйича ўзининг аниқ мақсадга йўнал-
давлат иқтисодиёт университети, Тош- тирилган қарорларини қабул қилиш, биринчидан, ҳужжатда унинг ижро-
Ўзбекистонда қишлоқ хўжалиги соҳаси аввалгидек кент давлат аграр университети ҳамда Русланбек ДАВЛЕТОВ, уларни тегишли ходимларга муддати- сини ташкил этиш учун масъул бўлган
эмаслиги, энди у илм-фанга асосланган, замонавий Солиқ қўмитаси ҳузуридаги Кадастр Ўзбекистон Республикаси да ва тўлиқ етказиш ҳамда назорат давлат органи ва ташкилоти олдида
йўналишлардан бирига айланиб бораётгани ҳақида кўп агентлигининг “Геоинновация маркази” адлия вазири картотекаларини юритиш тизими турган вазифаларни муваффақиятли
гапиряпмиз. Чиндан ҳам, бугунги қишлоқ хўжалиги тизими ДУК мутахассислари ҳам мазкур йўна- йўлга қўйилган. ва мақбул йўл билан ижро қилиш ме-
бир неча йил олдингисидан тубдан фарқ қилади. лишда дастлабки натижаларга эриша Ўзбекистон Республикаси ханизмлари аниқ белгилаб берилиши
бошлади. Лойиҳа Президентимизнинг Президентининг “Қонунчилик ҳуж- Шунингдек, вазирлик марказий ап- лозим;
Бунга соҳани тубдан такомиллашти- гияларни қўллаш эвазига эришилмоқда. 2021 йил 3 февралдаги “Қишлоқ хўжа- жатлари ижросини самарали ташкил парати ҳамда ҳудудий бўлинмаларда
риш, ишларни ташкил этишда ресурсте- Илм-фан ютуқлари, олимларнинг из- лигида билим ва инновациялар тизими этишда давлат бошқаруви органлари ижро интизомининг ҳолати, энг аввало, иккинчидан, ҳужжатда белгиланган
жамкор ва энг сўнгги инновацион техноло- ҳамда замонавий хизматлар кўрсатишни ва маҳаллий ижро этувчи ҳокимият Ўзбекистон Республикаси Президен- вазифа ва топшириқларни ўз вақтида
ланиш ва тажрибаларига асосланган бу янада ривожлантириш тўғрисида”ги фар- органлари раҳбарларининг шахсий тининг ҳужжатлари ва топшириқлари, ва натижадор ижросини таъминлаш
мони ҳамда бошқа тегишли қарорлар асо- жавобгарлигини кучайтиришга доир шунингдек, Ҳукумат қарорлари бажари- учун имкон даражадаги самарали йўл
сида амалга оширилмоқда. Жорий йил қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”- лиши пухта таҳлил қилиниб, ҳар ҳафта танланиши зарур;
март ойида Тошкент вилоятининг Қибрай ги Фармонида айнан мана шу йўналишда раҳбар ҳузурида танқидий муҳока-
туманидаги 10 гектар ғалла майдони, ижро интизомини мустаҳкамлаш бўйича ма ва амалий чора-тадбирлар кўриб учинчидан, ҳужжат ижросини амалга
4 гектар токзор ва 5 гектар шудгорлан- устувор вазифалар белгилаб берилди. келинади. ошириш учун энг кам маблағ, ресурс
ган ерда ўтказилган илк тажриба-синов ва энергия сарфланиши зарурлиги
ишлари муваффақиятли кечди. Жараён- Фармон билан Давлат раҳбарининг Ўз навбатида, вазирликнинг инобатга олиниши лозим.
да фойдаланилган битта дрон белгилан- ҳужжатлари ва топшириқларининг тўлиқ Президент ҳужжатлари ва топшириқла-
ган майдонларда кузатув ишларини атиги ва ўз вақтида ижро этилиши юзасидан ри бўйича назорат механизмининг бир- Умуман олганда, ушбу жиҳат янги
6 дақиқада якунлади. назорат олиб бориш билан боғлиқ вази- ламчи бўғинига айланиши тизимдаги сиёсат ва ислоҳотларни татбиқ этишда
фалар Адлия вазирлигига юклатилди. барча раҳбарлар ва мутахассисларнинг кўплаб давлатлар учун жуда долзарб
Давоми 4-бетда касбий даражаси ва ишчанлик мала- масала, зеро мазкур жараёнга кўплаб
Таъкидлаш жоизки, вазирликда ижро касини янада оширишни ҳамда юксак омиллар таъсир ўтказади.
“ЯНГИ ªЗБЕКИСТОН” УЧУН МАХСУС интизомини мустаҳкамлаш мақсадида шахсий масъулиятни талаб этади.
2007 йилдаёқ иш юритишнинг ички жа- Президентимизнинг ушбу Фармон-
Ингрид БРОЦКОВА: МЕНИ ªЗБЕКИСТОНДА АМАЛГА раёнлари автоматлаштирилиб, элек- ҲУЖЖАТ ИЖРОСИНИ лари юқоридаги тамойиллардан келиб
ОШИРИЛАЁТГАН ИСЛО²ОТЛАР КªЛАМИ трон ҳужжат айланиши тизими тўлиқ чиққан ҳолда, самарали ижро тизимини
²АЙРАТГА СОЛДИ жорий этилган. ТАЪМИНЛАШ МЕХАНИЗМЛАРИ шакллантиришга қаратилган.

Ўзбекистон ва Словакия турли соҳаларда, жумладан, фармацевтика, ВА ШАКЛЛАРИ Фармонда давлат органлари ва таш-
қишлоқ хўжалиги ва сув ресурсларини бошқариш тармоқларида килотларида республика даражасида
ўзаро ҳамкорликни мустаҳкамламоқда. Бу ҳақда Словакия Ҳар қандай ҳужжатнинг ижросини ҳам, ҳудудий даражада ҳам Президент
ташқи ва Европа ишлари вазирлигининг давлат котиби Ингрид таъминлашда Давлатимиз раҳбари- ҳужжатлари ва топшириқлари амалга
Броцкова мамлакатимиз Ташқи ишлар вазирлигида бўлиб ўтган нинг мазкур Фармонларида белгилан- оширилиши бўйича назорат ва ҳисоб-
музокаралардан сўнг берган интервьюсида маълум қилди. ган амалий механизмлар, шакллар ва дорликни ташкил этиш тартиби содда
У Ўзбекистонга биринчи марта ташриф буюрганини таъкидлади. усуллардан самарали фойдаланиш қилиб тушунтирилган, таъбир жоиз бўл-
зарур. Бу борада ҳужжатлар ижросини са, “технологик занжир” ҳар бир ҳа-
Давоми 2-бетда таъминлаш бўйича ягона ва узлуксиз ракат кесимида очиб берилган.

Давоми 3-бетда

2 2021 йил 19 март, 56-сон Сиёсат

ТОШКЕНТ ВИЛОЯТИ А/ОЛИГА МУНОСИБ ШАРОИТ ЯРАТИШ

НУ+ТАИ НАЗАРИДАН _ЗГАРАДИ

Бошланиши 1-бетда ҳосилдорликни 60 центнердан ошириш, хорижга нак кўрсатаётган ёш оилаларга ажратилган. жалар тақдимоти ўтказилди. барча шароитларни яратамиз. Саноатни кўтариш,
100 минг АҚШ доллари миқдорида гуруч экспорт Президент Шавкат Мирзиёев қурилишнинг бо- Тошкент вилоятида энг кўп юқори қаватли уй- иш жойлари очиш, йўлни, иссиқлик таъминотини
Маҳаллада давлат хизматлари маркази шохоб- қилиш режалаштирилган. яхшилаш бўйича катта ишларни бошлаяпмиз, —
часи, банк филиали, тиббиёт пункти, тикувчилик риши билан танишди. лар Чирчиқ ва Ангрен шаҳарларида жойлашган. деди давлат раҳбари.
корхонаси ҳам ташкил этилган. “ТСТ Rice” корхонасида 365 нафар, умуман, Шу ерда Чирчиқ шаҳрини ривожлантириш бў- Чирчиқдаги кўп қаватли уйларнинг 352 тасида ис-
кластерда 8 минг 750 нафар аҳоли ишламоқда. сиқлик таъминоти мавжуд, қолганларида бошқа Шавкат Мирзиёев ҳудуддаги муаммоларни,
Давлатимиз раҳбари “Қўжакент текстил груп” йича бош режа муҳокама қилинди. Янги турар жой- турдаги мосламалар ўрнатилган ёки умуман иссиқ- аҳолининг талаб ва истакларини сўради. Ифтихор
корхонасидаги иш жараёнини кўздан кечирди. — Мана, инсон ҳуқуқлари деймиз. Энг катта лар қуриш, эски уйларни реновация қилиш, бўш лик таъминоти етиб бормаган. Бу аҳоли турмуши маҳалласидаги учрашувда тадбиркорлик қилмоқчи
ҳуқуқлардан бири — иш билан таъминланиш. Биз- турган бинолардан самарали фойдаланиб, Тош- ёмонлашувига олиб келаётган эди. бўлган йигитга ер ажратиш бўйича шаҳар ҳокимига
Бу ерда икки сменада 500 нафар хотин-қиз нинг ҳамма ҳаракатларимиз шунга қаратилган. кент шаҳридаги айрим ишлаб чиқариш корхона- кўрсатма берди. Президентни кўришни орзу қилиб,
ишламоқда. Охирги бир ярим ойда 100 минг дол- Одамларни ишли қилсак, аҳоли жон бошига даро- ларини шу ерга кўчириш ҳамда янги лойиҳаларни Тақдимот чоғида шу ҳақда маълумот берилди. давлат раҳбари олдига чиққан болакайни бағрига
ларлик тайёр кийимлар экспорт қилинган. Корхо- мадни кўпайтирсак, сотиб олиш қобилияти ошса, жойлаштириш бўйича кўрсатмалар берилди. Шаҳардаги 90 километр иссиқлик тармоқларининг босиб суратга тушди.
нанинг ўзида тикиш-бичишни ўргатувчи 200 ўринли бошқа ҳамма ҳуқуқлар ўзи жой-жойига тушади. 49 километри таъмирталаб экани айтилди.
ўқув маркази ҳам очилган. Шунинг учун Тошкент вилоятини ишсизлик мини- — Чирчиқни инновацион, инвестицион шаҳар Президентимиз “Лола” маҳалласида ҳам бўлди.
мал даражада бўлган ҳудудга айлантирмоқчимиз. қилиш мумкин. Шунинг учун ҳамма биноларни ин- 44 та қозонхонадан 15 таси эскирган. Жорий Давлатимиз раҳбари маҳалла раиси, нуронийлар
Мутасаддиларга тадбиркорларга кўмаклашиб, Вилоятда бунинг учун ҳамма шароит бор, — деди вентаризациядан ўтказиш керак. Бу ерда ҳамма йилда уларни мукаммал таъмирлаш, 4 та локал ҳамроҳлигида 35-уйдаги ижтимоий ҳимояга муҳтож
бино ва маблағлар ажратиб, бундай кичик корхона- Шавкат Мирзиёев. инфратузилма бор. Автомобиль ва темир йўллар- қозонхонани, 28 километр иссиқлик тармоқларини оилага кириб, ҳол-аҳвол сўради.
ларни кўпайтириш ва 3 минг нафар хотин-қизни иш нинг ўтказувчанлигини ошириш, жамоат транспор- алмаштириш, уйларнинг иситиш тизимларини ўз-
билан таъминлаш бўйича кўрсатма берилди. Асосий эътибор экспортни кўпайтириш, янги бо- тини ривожлантириш керак. Қулайлик яратилса, гартириш кўзда тутилган. Булар бўйича тақдимот “Лола” маҳалла фуқаролар йиғинида қарийб
зорларни ўзлаштиришга қаратилмоқда. Хусусан, аҳоли ҳам, ишбилармонлар ҳам келади, — деди қилиниб, молиялаштиришни ҳал этиш ва куз-қиш 3 минг нафар турли миллат вакиллари яшайди.
“Маҳаллабай” тизими асосида амалга ошири- келгуси йили гуруч экспортини 500 минг АҚШ долла- Шавкат Мирзиёев. мавсумигача ишларни якунлаш юзасидан кўрсат- Маҳалла аҳли ижтимоий ҳимояга муҳтож оилалар-
лаётган ишлар ҳақида ҳам маълумот берилди. Энг рига етказиш мўлжалланган. Бундан ташқари, “ТСТ малар берилди. га алоҳида ғамхўрлик кўрсатади.
аввало, одамларни ташвишлантираётган муайян Сluster” кластерининг 2021-2023 йилларга мўлжал- Президент Чирчиқ шаҳар иссиқлик таъминот
масалалар аниқланди. Булар сув, йўллар, чироқ, ланган тўрт босқичли лойиҳаси доирасида 114 мил- корхонасини ҳам бориб кўрди. Тошкент вилоятининг 7 та шаҳри ва туман “Темир дафтар”, “Аёллар дафтари”, “Ёшлар
бандлик масалаларидир. Мавҳум, узоқ муддатга лион долларлик тайёр тўқимачилик ва тикувчилик марказларидаги 4 минг 948 та кўп қаватли уйга дафтари”га кирганларни иш билан таъминлашга
мўлжалланган эмас, 3-6 ойлик дастурлар ишлаб маҳсулотлари экспорт қилиниши кўзда тутилган. Чирчиқ шаҳрида жами 911 та кўп қаватли уйга иссиқлик етказиб бериш масаласи ҳам муҳокама ҳудуддаги 6 та тадбиркорлик субъекти ҳам ҳисса
чиқилади. 14 та қозонхона хизмат кўрсатади. Шулардан бири қилинди. Ҳозирги кунда бу уйларнинг 48 фоизи ис- қўшаяпти. Жорий йилда бу ерда яна 2 та лойиҳа
Шу ерда вилоятда қишлоқ хўжалиги ва тўқима- 1957 йилда қурилган. Бу қозонхона очиқ тизимда сиқлик манбаига уланган. 343 километр иссиқлик амалга оширилади.
Агар дастурлар тўлиқ амалга оширилса бир чиликни ривожлантириш бўйича лойиҳалар тақди- ишлайди. Яъни, шаҳар ичимлик суви тармоғидан тармоқлари таъмирталаб. 133 та қозонхонадан 69
йилдан сўнг мавжуд муаммоларнинг каттагина моти ўтказилди. сув олиб, уни иситиб, хонадонларга тарқатади. Бу тасини янгилаш зарур. Маҳалла раиси Муборак Абдураҳимова
қисми ҳал этилади, камбағалликни қисқартиришга ортиқча сув ва газ ёқилғиси сарфини юзага келти- Президентга ҳудудда икки ярим йилдан буён жи-
эришилади. Қайд этилишича, 2021-2022 йилларда қишлоқ раётган эди. Президент одамлар бу йил қишдаги каби со- ноятчилик қайд этилмаганини айтди.
хўжалиги йўналишида мева-сабзавот, доривор вуқда қийналмаслиги учун қозонхоналарни босқич-
Президентимиз шу ерда оммавий ахборот воси- ўсимликларни қайта ишлаш, музлаткич, агрологис- Шу боис бу ерда Туркия технологияси асосида ма-босқич янги тизимга ўтказиш юзасидан топши- Президент йўл-йўлакай меҳнат фахрийлари би-
талари вакиллари билан мулоқот қилди. тика маркази, чорвачилик мажмуаси, иссиқхона- янги қозонхона барпо этилмоқда. Ушбу ускуналар риқлар берди. лан ҳам самимий суҳбатлашди. Улар мамлакатимиз-
лар барпо этиш, узумзор ва боғ яратиш каби ло- автоматлаштирилган тизимда, ёпиқ усулда ишлай- даги тинчлик-осойишталик, Чирчиқ шаҳридаги ўзга-
Давлатимиз раҳбари Тошкент вилоятининг Қуйи йиҳалар амалга оширилади. ди. Бу дегани, сув кимёвий тозаланиб, иситилиб, Вилоятдаги ичимлик сув тармоқларини янгилаш ришлардан мамнун эканини айтиб, дуолар қилди.
Чирчиқ туманидаги “ТСТ Сluster” кластери томо- сўнг кўп қаватли уйларга юборилади. Ушбу усулда бўйича ҳам вазифалар белгиланган. Шу мақсадда
нидан бунёд этилган шолини қайта ишлаш заводи Ушбу мақсадлар учун 218,4 миллион доллар, сув марказлашган тармоқдан эмас, сизот сувлар- 1 минг 57 та маҳалла ўрганилганда, 145 тасида мар- Президент Шавкат Мирзиёев Юқори Чирчиқ
фаолияти билан танишди. шу жумладан, қарийб 95 миллион доллар хорижий дан олиниб, ёпиқ тизимда ишлатилади. казлашган ичимлик суви йўқлиги маълум бўлди. туманидаги “Евро Глобал Инвест” масъулияти
инвестиция йўналтирилиб, 7 минг 800 дан ортиқ чекланган жамияти фаолияти билан танишди.
“ТСТ Rice” номли ушбу масъулияти чекланган янги иш ўринлари яратилиши кўзда тутилган. Жум- Лойиҳанинг қиймати 16 миллион доллардан Жорий йилда вилоятда “Обод қишлоқ” ва “Обод
жамиятда шоли етиштириш ва уни чуқур қайта ладан, жорий йил якунига қадар 40 минг гектар зиёд бўлиб, Жаҳон банки кредити асосида молия- маҳалла” дастурлари доирасида 450 мингдан зиёд Бугун юртимизда қурилиш кўлами кенг. Шу боис
ишлаш бўйича тўлиқ саноат занжири яратилган. узумзор, 60 минг гектар боғ ташкил этилади. лаштирилади. аҳолини ичимлик суви билан таъминлаш чоралари янгича дизайндаги темир-бетон материалларига
Ўтган йили 2,6 минг гектардан ортиқ ерда “Лазур- кўрилади. Натижада ичимлик суви билан таъмин- талаб юқори.
ний”, “Искандар”, “Мустақиллик”, “Нукус” навлари- Оҳангарон ва Паркент туманларида “Textile Янги қозонхонанинг қуввати 75 мегаватт бўлади. лашни ҳозирги 68 фоиздан 80 фоизга етказиш ре-
дан мўл ҳосил етиштирилган. technologies group” масъулияти чекланган жамияти Қурилиш ишлари уч босқичда амалга оширилади. жалаштирилган. Ўтган йили декабрда иш бошлаган “Евро Глобал
томонидан агросаноат кластери ташкил этилади. Модернизация натижасида шаҳарда 24 километр Инвест” корхонаси йирик йиғма темир-бетон панел-
Айтиш жоизки, илгари шоликорлар фаолияти Қиймати 60,3 миллион доллардан иборат мазкур иссиқлик қувури тортилиб, 175 та кўп қаватли уй, Президент Чирчиқ шаҳрига ташрифи чоғида лари тайёрлашга ихтисослашган. Мазкур лойиҳа-
тарқоқ бўлгани учун тузук даромад ололмасди. Ай- лойиҳанинг биринчи босқичи 2021-2022 йилларда 19 та ижтимоий соҳа объектлари иссиқлик тизими Ифтихор маҳалласига кириб кўрди. Кўп қаватли нинг умумий қиймати 40 миллион евро. 7 гектарлик
ниқса, шолини қайта ишлашда кўплаб муаммолар- амалга оширилиб, 40 минг гектар яйлов ва лалми билан сифатли таъминланади. 12 миллион метр уйларда яшаётган одамлар билан суҳбатлашди. ишлаб чиқариш майдонига Италия, Германия ва Ав-
га дуч келинарди. ер майдони ўзлаштирилади. куб табиий газ, 3,4 миллион киловатт электр энер- стриядан замонавий линиялар келтириб ўрнатилган.
гияси, 300 минг куб сув тежалади. Атмосферага Давлат раҳбарининг маҳаллаларни айлангани
2021 йил 2 февралдаги “Шоли етиштиришни Лойиҳанинг 2022-2023 йилларга мўлжалланган чиқаётган 4,7 минг тонна газ ушлаб қолинади. бу гал ҳам аҳолининг кўнглини кўтарди. Одамлар Корхона маҳсулотлари жаҳон стандартларига
янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғриси- иккинчи босқичида эса 5 минг бош наслли қора- очиқ юз билан Президентга пешвоз чиқди. Кимдир мос. Мазкур қурилиш материаллари ишлатилган
да”ги Президент қароридан сўнг соҳада ўзгариш- мол, 50 минг қўй ва эчки боқиш йўлга қўйилиб, Бу мамлакатимизда татбиқ этилаётган даст- саломлашишга, кимдир ўз муаммосини айтишга уйлар таннархи бошқаларга нисбатан 30 фоиз ар-
лар бошланди. чорвачилик комплекси, сутни қайта ишлаш корхо- лабки пилот лойиҳа бўлиб, Чирчиқ, Андижон, Са- ошиқди. зон бўлади. Маҳсулотлар рангли қилиб тайёрлани-
наси, ёғ экстракцияси заводи, дон ва омихта емни марқанд, Бухоро шаҳарлари ва Тошкентнинг Сер- ши ҳам мумкин.
“ТСТ Rice” мажмуаси майдони ҳам илгари қайта ишлаш корхонаси барпо этилади. гели туманида жорий этилиши кўзда тутилган. — Чирчиқ бир пайтлар донғи кетган шаҳар
ташландиқ жой эди. 27 миллиард сўмликдан зиёд эди. Охирги вақтларда анча “чарчаб” қолганди. Кластер усулидаги корхона йилига 500 минг куб
лойиҳа туфайли ушбу 6 гектар ҳудудда замонавий Чирчиқ — Тошкент вилоятининг энг йирик бешта Шу ернинг ўзида вилоятда электр энергияси, Бу деганим, трубалари эскирган, иссиқлик тизими метр бетон маҳсулотлар ишлаб чиқариш, 1 милли-
мажмуа барпо этилди. У хирмон майдони, умумий шаҳридан бири. Пойтахтга яқинлиги, ишлаб чиқа- иссиқлик, ичимлик суви таъминоти ҳамда шаҳар- “чарчаган”, сув тақчил, кўчаларни ёритиш йўқ. Те- он тонна тош майдалаш, яна шунча асфальт тай-
сиғими 15 минг тонналик 2 та ёпиқ омбор, шолини риш корхоналари кўплиги аҳоли сони ва уй-жойга ларда коммунал хизматларни яхшилаш бўйича ре- гирмон навбати билан дегандек, энди бу ерда ҳам ёрлаш қувватига эга. Бу ерда, шунингдек, ички ва
тозалаш ва қуритиш цехи ҳамда қайта ишлаш за- бўлган талаб ортиб боришига сабаб бўлмоқда. ташқи эшиклар, дераза ромлари, мебеллар ҳам
водини ўз ичига олган. ясалмоқда.
Шаҳарнинг Шодлик маҳалласида қурилган 4 та
Шолини тозалаш ва қуритиш цехи тўртта линия 16 қаватли уй аҳолининг ўсиб бораётган талабини Давлатимиз раҳбари материаллар ишлаб чиқа-
билан жиҳозланган. Уларнинг ҳар бири орқали бир таъминлашга қаратилган. Уларда жами 288 хона- риш ва қурилишнинг тўлиқ “занжири”ни ташкил
сменада 120 тонна шолини қуритиш имкони бор. дон бўлади. Тўрталаси ҳам шу йил фойдаланишга этиб, уй-жойлар нархини янада арзонлаштириш,
Бу ерда бошқа дуккакли маҳсулотларни тозалаш топширилади. кўпроқ ёшларни ишга жалб этиш зарурлигини таъ-
ва қуритиш ҳам мумкин. кидлади.
Ушбу уйлар қисқа муддатда қуриб битказила-
Шолини қайта ишлаш заводи Туркиянинг “Yashar ди. Зилзилабардошлиги юқори, замонавий Hi-Tech — Шундай кластерларни бошқа ҳудудларда,
Makina” компанияси ускуналари билан жиҳозлан- усулида бунёд этилган. Йўлаклари кенг, ҳар бир Самарқанд ва водий вилоятларида ҳам кўпайти-
ган. Улар ёрдамида энг юқори навдаги гуруч маҳсу- йўлакка иккитадан лифт ўрнатилган. Чунки, бу уй- риш керак. Қурилишда энг муҳими нарх, сифат
лотлари ишлаб чиқарилади. Чунки “ақлли” ускуна- ларда хонадонлар сони кўп. ва муддат. Шунинг учун рақобатбардош қурилиш
лар гуручни нафақат катта-кичиклиги, балки ранги материаллари тури кўп бўлса, нарх-наво арзон-
бўйича ҳам саралайди. Уйларнинг шифти баланд, газ қувурлари фасад лашади. Бу корхонада малакали мутахассислар
қисмидан ўтган. Бу ёнғин хавфсизлиги жиҳатидан тайёрлаш учун марказ ташкил этиш керак, — деди
Ҳозирги пайтда завод бир йилда 40 минг тонна ҳам ишончли. Ҳар бир квартира ёнғин ўчириш ти- Президент.
маҳсулотни қайта ишлаш қувватига эга. Истиқбол- зими ва газ анализаторлари билан таъминланган.
да режалаштирилган иккинчи босқич ҳам ишга ту- Агар газ ҳиди чиқса, хонадонга келаётган табиий Корхонада айни пайтда 850 нафар ишчи меҳнат
ширилгач, корхона қуввати икки баробарга ортади. газ оқими автоматик тарзда ўчирилади. қилади. Йил якунигача иш ўринларини 1 минг 500
тага етказиш режалаштирилган.
Бу ерда замонавий лаборатория ҳам бор. Қабул Бу — Тошкент вилоятида қурилган дастлабки 16
қилинаётган шолининг намлиги, қуритиш ва қайта қаватли уйлар бўлиб, Чирчиқ шаҳрига янги қиёфа Шу ерда 2021-2022 йилларда Тошкент вилояти-
ишлаш жараёнлари, шунингдек, гуруч маҳсулот- бахш этган. да амалга ошириладиган инвестиция лойиҳалари
ларининг сифат кўрсаткичлари доимий назорат тақдимоти ўтказилди.
қилиб борилади. 17 та хонадон ногиронлиги бор ҳамда уй-жойга
муҳтож аёлларга, 15 таси ўз соҳасида алоҳида ўр- ЎзА
“Даладан дастурхонгача” тамойили асосида иш
юритаётган шоличилик кластерида жорий йилда

“ЯНГИ ªЗБЕКИСТОН” УЧУН МАХСУС Ш²Т МАТТ КЕНГАШИНИНГ

Ингрид БРОЦКОВА: 36-ЙИFИЛИШИ ТªFРИСИДА

МЕНИ ªЗБЕКИСТОНДА АМАЛГА Тошкентда 18 март куни Ўзбекистон Республикаси раислигида Шанхай Ҳамкорлик
ОШИРИЛАЁТГАН ИСЛО²ОТЛАР КªЛАМИ Ташкилоти Минтақавий аксилтеррор тузилмаси (ШҲТ МАТТ) Кенгашининг
навбатдаги — ўттиз олтинчи йиғилиши бўлиб ўтди.
²АЙРАТГА СОЛДИ
Тадбирда Ҳиндистон Республикаси, Қозоғистон илмий-амалий конференциясини ўтказишга келишиб
Бошланиши 1-бетда мақсадга катта ўзгаришларсиз етиб бўл- Ингрид Броцкова Ташқи ишлар вазирли- Республикаси, Хитой Халқ Республикаси, Қирғиз Рес- олинди.
майди ва бу жуда ҳам масъулиятли вази- гида бўлиб ўтган музокаралардан мамнун- публикаси, Покистон Ислом Республикаси, Россия
“Мен ушбу ташриф якунларидан жуда фадир. Аммо айнан ана шундай саъй-ҳа- лигини билдирди. Мулоқот чоғида Ўзбе- Федерацияси, Тожикистон Республикаси, Ўзбекистон ШҲТга аъзо давлатлар ваколатли органларининг
мамнунман ва ундан бой таассуротлар ракатлар самарасида давлатнинг изчил кистон — Словакия кун тартибидаги кенг Республикаси ваколатли органлари ҳамда ШҲТ МАТТ террорчилик фаолиятини молиялаштириш каналла-
олдим, — деди у. — Ўзбекистонга ўпка- ривожланишига эришилади”. кўламли масалалар муҳокама қилинди. Ижроия қўмитаси делегациялари иштирок этди. рини аниқлаш ва бартараф этиш бўйича ҳамкорлиги-
нинг сунъий шамоллатиш мосламаларини ни такомиллаштиришга қарор қилинди.
ишлаб чиқаришга ихтисослашган қўшма Ингрид Броцкова ўзаро ҳамкорлик ис- У, албатта, Ўзбекистонга Томонлар минтақавий хавфсизликнинг жорий ҳо-
корхонанинг расмий очилиш маросимида тиқболлари ҳақида фикр юритиб, бу бора- яна ташриф буюриб, латини кўриб чиқдилар, ШҲТ ҳудудида терроризм, БМТ Хавфсизлик Кенгашининг хорижлик жанга-
иштирок этиш учун келдим. Пандемия ша- да ҳали фойдаланилмаган имкониятлар мамлакатимизнинг сепаратизм ва экстремизмга қарши кураш соҳасида ри-террорчилар ҳаракатланишининг олдини олишга
роитини инобатга олган ҳолда, менимча, кўплигини таъкидлади. меъморий обидалари, амалдаги вазиятни муҳокама қилдилар, ШҲТга аъзо қаратилган 2178 ва 2396 рақамли Резолюциялари
ушбу ускуналар катта аҳамиятга эга бўла- тарихий ва диққатга давлатлар ваколатли органлари ўртасидаги ҳамкор- талаблари бажарилиши доирасида йўловчилар ҳақи-
ди. Янги корхона нафақат республика, “Ушбу мавзу ҳам бугунги музокаралар сазовор жойлари, хусусан, ликнинг бугунги даражаси бўйича фикр алмашдилар, даги дастлабки ахборотлар ва йўловчилар қайд эти-
балки бутун минтақа учун ушбу мослама- кун тартибидаги муҳим масалалардан дунёга машҳур Самарқанд, халқаро террорчилик ташкилотлари томонидан хавф- лиши ёзувлари тўғрисидаги маълумотлар тизимини
ларни ишлаб чиқариши режалаштирилган. бири бўлди. Янги заводнинг очилиши Бухоро, Хива ва бошқа сизликка нисбатан мавжуд бўлган замонавий таҳдид жорий этиш масаласи кўриб чиқилди.
Заводнинг очилиш маросимида иштирок бошқа компаниялар учун яхши туртки бў- қадимий шаҳарларни ва хатарларга қарши биргаликда курашиш чоралари-
этишдан ташқари, мен Ўзбекистон ҳуку- лиши ва уларни Ўзбекистон билан ҳам- зиёрат қилиш, ўзбек ни белгилаб олдилар. ШҲТ МАТТ фаолиятини ривожлантириш ва ШҲТ-
мати вакиллари билан учрашиш имкони- корлик қилишга ундашига ишончим ко- халқининг санъати га аъзо давлатлар ваколатли органлари ўртасидаги
ятига ҳам эга бўлдим. Шуни таъкидлашни мил. Делегациямиз таркибига Словакия ва маданияти, унинг Йиғилиш давомида ШҲТ МАТТ Кенгашининг ҳамкорликни мустаҳкамлашга қўшган шахсий ҳиссаси
истардимки, мени Ўзбекистонда амалга ишбилармон доираларининг ўзбекистон- меҳмондўстлиги ва миллий ШҲТга аъзо давлатлар раҳбарлари Кенгашига ШҲТ учун бир қатор ШҲТга аъзо давлатлар ваколатли ор-
оширилаётган ислоҳотлар кўлами ҳайрат- лик шериклар билан ҳамкорлик қилаётган таомлари намуналари МАТТнинг 2020 йилдаги фаолияти тўғрисидаги Ҳи- ганлари ходимлари ва ШҲТ МАТТ Ижроия қўмитаси
га солди. вакиллари ҳам киритилган”, — деди у. билан яқинроқ танишиш соботи маъқулланди. ШҲТга аъзо давлатлар Тер- мансабдор шахслари Кенгаш Ёрлиғи ва ШҲТ МАТТ
истагида эканини роризм, сепаратизм ва экстремизмга қарши кураш Эсдалик нишони билан тақдирландилар. Қирғиз Рес-
Бундай ўзгаришлар жараёни мамлакат Давлат котиби Ўзбекистон ва Словакия билдирди. бўйича 2019-2021 йилларга мўлжалланган ҳам- публикаси, Покистон Ислом Республикаси ва Россия
раҳбарияти томонидан ҳаётга татбиқ эти- турли соҳаларда, жумладан, фармацевти- корлик дастурининг 2020 йилда бажарилиши, ШҲТ Федерацияси вакилларига “Шанхай Ҳамкорлик Таш-
лаётган ислоҳотлар моҳиятини тушунти- ка, қишлоқ хўжалиги ва сув ресурсларини “Дунё” АА МАТТ Кенгаши қарорлари ижроси хусусидаги ахбо- килотига аъзо давлатнинг Шанхай Ҳамкорлик Ташки-
риш учун аҳоли билан доимий мулоқотда бошқариш тармоқларида ўзаро ҳамкор- рот кўриб чиқилди. лоти Минтақавий аксилтеррор тузилмаси Кенгашида-
бўлишни талаб қилади. Агар замонавий ликни мустаҳкамлаётганини қайд этди. У, ги Фахрий вакили” унвони берилди.
жамият қуриш, атроф-муҳитга дўстона шунингдек, Ўзбекистоннинг Словакияда ШҲТга аъзо давлатлар Терроризм, сепаратизм ва
муносабатга асосланган барқарор соғлом дипломатик ваколатхонасини очиш бўйича экстремизмга қарши кураш бўйича 2022-2024 йил- ШҲТ МАТТ Ижроия қўмитаси фаолиятини ташки-
иқтисодиётга эришишни истасангиз, бу таклиф билдирди. Маълумки, Ўзбекистон- ларга мўлжалланган ҳамкорлик дастури лойиҳаси лий, молиявий ва кадрлар масаласи бўйича таъмин-
нинг Австриядаги дипломатик миссияси маъқулланди. ШҲТ МАТТ Ижроия қўмитасининг ўтган лаш юзасидан қарорлар қабул қилинди.
раҳбари, шунингдек, Словакиядаги элчи даврдаги фаолиятига ижобий баҳо берилди.
ҳам ҳисобланади. ШҲТ МАТТ Кенгашининг навбатдаги йиғилишини
2021 йилда ШҲТга аъзо давлатлар ваколатли ор- 2021 йил сентябрь ойида Ўзбекистон Республикаси
ганларининг навбатдаги “Пабби — Антитеррор-2021” ҳудудида ўтказиш тўғрисида келишувга эришилди.
қўшма аксилтеррор ўқув машқларини, ШҲТга аъзо
давлатлар ваколатли органлари чегара хизмати раҳ- Йиғилиш ишчанлик руҳида, дўстона муҳитда ўтди.
барларининг 8-йиғилишини ва ШҲТ МАТТ 8-халқаро
Ғайрат ХОННАЗАРОВ,
ЎзА мухбири

Сиёсат 32021 йил 19 март, 56-сон

ПРЕЗИДЕНТ ¯АРОРЛАРИ — ²АЁТДА ВА НАЗОРАТДА

САМАРАЛИ ИЖРО ИНТИЗОМИ — ИСЛО/ОТЛАР

НАТИЖАДОРЛИГИНИНГ МУ/ИМ ОМИЛИДИР

Бошланиши 1-бетда қабул қилишда масъулиятни зиммасига олиш- шунингдек, қонунчилик ҳужжатлари ва топ- жорий қилинган механизмларнинг пировард Шу билан бирга, эндиликда янги тизимга
дан қочиш сифатида баҳоланиши мумкин. шириқларининг ўз вақтида ва натижали ижро мақсадидир. мувофиқ, ҳар ярим йилликда масъул ижро-
Адлия вазирлиги томонидан ҳам қонунчи- этилишини таъминлашда, “Ijro.gov.uz” тизи- чиларнинг ижро интизоми тегишли кўрсат-
лик ҳужжатлари ва топшириқларни ижрочи- Жумладан, лойиҳа тегишли вазирлик ва мида назоратни олиб бориш ва мазкур тизим- Зеро, ҳурматли Президентимиз кичларга мувофиқ баҳоланади ва уларнинг
ларга ўз вақтида етказиш, мазмун-моҳиятини идораларга келишиш учун тақдим этилганда ни юритишда Адлия вазирлигининг масъу- Ш. Мирзиёевнинг Ўзбекистон Республикаси рейтинги эълон қилиниб борилади.
тушунтириш, тўлиқ ва сифатли ижро этилиши- улар томонидан ўзининг фаолият соҳаси ва лияти белгиланди. Олий Мажлисга Мурожаатномаларида таъкид-
ни ташкил этишга доир тавсияларни ўз ичига ваколати бўйича экспертизадан ўтказиш ўрни- ланганидек, “ислоҳотларимиз самарасини Бу рейтинг давлат органлари ва ташки-
олган ҳуқуқий-услубий қўлланма барча учун га фақатгина қонунчилик техникасининг айрим Хусусан, Адлия вазирлигига тизим фаолия- ҳар бир инсон ўз ҳаётида ҳис этиши учун лотлари томонидан қонунчилик ҳужжатлари
тушунарли бўлган ва содда тилда тайёрланди қоидаларини бузилганлиги ҳолати юзасидан тини самарали ташкил этиш бўйича бир қатор қабул қилинаётган ҳужжатлар ижросини ўз ва топшириқлар ўз вақтида, сифатли, са-
ҳамда барча давлат органи ва ташкилот раҳ- ҳамда лойиҳада назарда тутилган масала- жиддий қўшимча вазифалар, шу жумладан, вақтида ва самарали таъминлаш лозим”. марали ҳамда натижадорлик билан ижро
барининг кундалик фойдаланиши учун юбо- ларни ўзидан соқит қилиш бўйича эътирозлар қонунчилик ҳужжатлари ва топшириқларнинг этилганлиги, маълумотларнинг тўлиқлиги
рилди. билдириб келинмоқда. ўз вақтида, тўлиқ ва сифатли амалга ошири- ШАХСИЙ МАСЪУЛИЯТ ВА ва ҳаққонийлиги, кўзланган мақсадларга —
лишини таъминлаш юзасидан соҳалар, ҳу- кўрсаткичларга эришилганлиги каби усту-
Жойларда Фармоннинг мазмун-моҳиятини “Сифатли ҳужжат” ўзига хос интеграция- дудлар ва идоралар кесимида манзилли ва “ТЕМИР ИНТИЗОМ” — ИЖРО вор индикаторлар асосида шакллантирилади.
ҳамда ундан кўзланган мақсадларни “маҳал- лашган кўрсаткич сифатида самарали ижро тематик таҳлилий ўрганишларни олиб бо-
лабай” тамойили асосида, шунингдек, пойдеворини белгилаб берадиган бир қатор риш ва жойлардаги ҳолат мониторингини НАТИЖАДОРЛИГИ ГАРОВИ Ўйлаймизки, бу амалиёт ҳам ҳужжатлар
оммавий ахборот воситалари ва ижтимоий муҳим таркибий қисмларни ўз ичига олади. юритиш вазифалари юклатилди. ижроси ҳолатини яхшилашда ўз самарасини
тармоқларда пресс релиз, инфографика, мах- Хусусан: Давлат органлари ва ташкилотлари ҳуж- кўрсатади.
сус видеодарслар, слайд ва бошқа визуал Юқоридагилардан келиб чиқиб, Адлия ва- жатлар ижро ҳолати тўғрисида маълумотлар-
таништирув воситалари орқали кенг етказиш биринчи таркибий қисм — қонунчилик зирлигига унинг зиммасига юклатилган янги нинг ўз вақтида тақдим этилишини таъмин- ҲАР БИР ҲУЖЖАТ ЖАМОАТЧИЛИК
амалиёти йўлга қўйилди. ҳужжатларини амалий рўёбга чиқариш ҳамда вазифаларнинг самарали ижросини ташкил лашлари шарт.
қонун ҳужжатларини ижро этилмаслиги эҳти- этиш учун бир қатор қўшимча ваколатлар НАЗОРАТИ ОСТИДА БЎЛАДИ
Мисол учун, жорий йилнинг март ойи- моли лойиҳа босқичидаёқ экспертиза қилини- ҳам берилди. Шу жумладан, вазирлик эн- Қонунчилик ҳужжатлари ва топшириқлар-
да вазирликлар, идоралар ҳамда ҳудудлар ши лозим; диликда “Ijro.gov.uz” тизимига киритилган нинг ижросини самарали амалга оширили- Президентимиз томонидан халқимизнинг
кесимида Фармоннинг мазмун-моҳиятини маълумотлар тўлиқлиги ва ҳаққонийлигини шига тўсқинлиқ қилаётган объектив, субъ- фаровон ҳаётини таъминлаш йўлида илга-
тушунтириб бериш бўйича давлат органла- иккинчи таркибий қисм — ҳужжат ло- текшириш, тизимга зарур маълумотларни ўз ектив сабаблар, муаммолар аниқланган ри сурилган аниқ ғоялар, ташаббуслар ва
ри ва ташкилотларининг раҳбар ва масъул йиҳасида белгиланаётган вазифалар кўла- вақтида киритиш юзасидан кўрсатмалар бе- тақдирда, уларни бартараф этиш бўйича тез- таклифларни рўёбга чиқариш жараёнини на-
ходимлари учун ўқув-амалий семинарлар ми, муддати ва мураккаблилиги унинг ижроси риш каби ваколатларга эга бўлди. кор таклифлар ишлаб чиқилиб, юқори турув- зорат қилишга жамоатчиликни жалб қилиш
ўтказилди. Ушбу семинарларда Ўзбекистон юклатилаётган масъул ташкилотларнинг им- чи идорага ахборот киритилиши лозим. Яъни, долзарб вазифадир.
Республикаси Президентининг ҳужжатлари ва кониятларига мос равишда белгиланганлиги Таъкидлаш лозимки, ҳужжатлар қанчалик ҳар битта ҳолатга нисбатан тезкор реакция
топшириқлари ижросини “республика-вило- баҳоланиши керак; тез ижрочиларга етиб борса, уларнинг ижроси кўрсатиш даркор, топшириқ ижросини якунига Шунга кўра, ҳар бир давлат органи ва таш-
ят-туман-маҳалла” тизими асосида ташкил ҳам ўз вақтида ташкил этилади, энг муҳими етказмаслик хавфи келиб чиқишига фавқу- килоти томонидан ҳужжатлар ижросини таъ-
этилиши аниқ соҳа ва ҳудудлар мисолида ту- учинчи таркибий қисм — ҳужжат лойиҳа- қимматли вақт ресурси ҳужжат айланишига лодда ҳолат сифатида қаралиши керак. минлашда жамоатчилик назоратини ташкил
шунтириб берилди. сида белгиланган топшириқларни бажариш эмас, балки топшириқни сифатли адо этишга этиш учун зарур шароитлар яратиш борасида
учун зарур молиявий ресурслар миқдори ва сарфланади. Чунки, давлат органлари ва ташкилотла- самарали чоралар кўрилиши лозим.
Уларда иштирокчиларнинг қабул қилина- кафолатланган манбалар таҳлил қилиниши ри тизимга топшириқлар ижроси бўйича за-
ётган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар бўйича ўз зарур; Шунга кўра, давлат органлари ва ташкилот- рур маълумотларни ўз вақтида киритмаса ёки Зеро, мамлакатимизда давлат ва жамият
қарорларини тайёрлаш ва қабул қилиш, улар ларида ҳужжатлар келиб тушгандан уч кун нотўғри маълумотлар киритса, шунингдек, бу ўртасида сифатли мулоқотни йўлга қўйиш,
бўйича назорат юритиш, ҳудудий даражада тўртинчи таркибий қисм — ҳужжат ло- муддатда (агар ҳужжатнинг ўзида бошқа муд- борада кўрсатмаларни ўз вақтида ёки лозим аҳолига ислоҳотларнинг мақсади, вазифала-
назорат ва ҳисобдорликни ташкил этишга оид йиҳасида белгиланган вазифа ва топши- дат кўрсатилмаган бўлса) улар бўйича аниқ даражада бажармаса, уларга қонунчиликка ри ва натижалари ҳақида тезкор, холис ва тў-
50 дан ортиқ саволлари ҳамда “Ijro.gov.uz” риқларни тўлиқ ҳажмда амалга ошириш учун ижрочилар, муддатлар ва бажариш меха- мувофиқ интизомий, маъмурий ва бошқа жа- лиқ ахборот етказиш, фаолиятимиз шаффоф-
тизимининг мобиль версиясини яратиш, қо- иқтисодий-ижтимоий инфратузилма мавжуд- низми кўрсатилган топшириқларни тайёрлаш, вобгарлик чоралари қўлланилиши мумкин. лигини ошириш, жамоатчилик билан ўзаро
нунчилик ҳужжатлари ва топшириқлар ижроси лиги ўрганилиши керак. уни имзолатиш ҳамда ижрочиларга етказиш ҳамкорлик алоқаларини, ахборот хизматлари
мониторинги самарадорлигини ошириш би- чоралари кўрилиши лозим. Шунга кўра, биз доимий равишда ҳужжат- фаолияти самарадорлигини тубдан ошириш
лан боғлиқ бир қатор таклифлари юзасидан Бошқача айтганда, “сифатли ҳужжат” ло- лар ижросини таҳлил қилиш ҳамда давлат ишлари жадал амалга оширилмоқда.
фикр-мулоҳазалар алмашилди. йиҳаси қабул қилинган ҳужжатнинг ижроси Биз қонунчилик ҳужжатлари ва топши- органлари ва ташкилотлари, хўжалик бирлаш-
ким томонидан, қачон ва қандай ташкил риқларни рўйхатга олишдан бошлаб, унинг малари фаолиятини ўрганиш орқали монито- Жумладан, мунтазам равишда давлат ор-
Шу ўринда, айтиб ўтишимиз керак, “Янги этилишини аниқ белгилаб бериши зарур. ижро механизмларини белгилаш ва ижрога ринг қилиб борамиз. ганлари ва ташкилотларининг ҳужжатлар
Ўзбекистон” газетасида эълон қилинган Ижро мониторинги барча иштирокчиларга ҳар қаратиш, ижросини таъминлаб, ахборот кири- ижросини таъминлаш борасидаги фаолияти-
Вазирлар Маҳкамаси аппарати бошқарув- қандай эҳтимолий тўсиқлардан, шунингдек, тишга қадар бўлган жараённи, шу жумладан, Таҳлил жараёнида топшириқлар ижро эти- ни “Президент қарорлари — ҳаётда ва на-
чиси Р. В. Абдуқодиров билан суҳбатдан ишнинг кутилаётган ва кутилмаган оқибатла- ижро ҳолати юзасидан муносабатни (таъсир лиши бўйича маълумотларга холис баҳо бе- зоратда” рукни остида жамоатчилик назорати
Президентимизнинг давлат органлари ишини рини прогноз қилиш имконини беради. чоралар, кўрсатма ва бошқа), яъни улар би- риш мақсадида қуйидаги мезонларни бел- воситаларидан кенг фойдаланган ҳолда “Юк-
янгича ташкил қилиш борасидаги мазкур Фар- лан боғлиқ ҳар қандай жараённинг тўлиқ элек- гилаб олаяпмиз: салиш” умуммиллий ҳаракати ва “Тараққиёт
мони мазмун-моҳиятини англаб етишда ўзига ИЖРОНИ ТАШКИЛ ЭТИШГА трон платформа орқали автоматлаштирил- стратегияси” маркази иштирокида ёритиш ва
хос қўлланма сифатида фойдаланишни тав- ган ҳолда амалга оширилиши чораларини биринчиси — қонунийлик, яъни қонунчи- муҳокама қилиш ишлари ташкил этилмоқда.
сия этамиз. КОМПЛЕКС ЁНДАШИЛАДИ кўраяпмиз. лик ҳужжатларида назарда тутилган қоидалар
ва талабларга тўлиқ риоя этилганлиги; Бугунги кунга қадар ушбу рукн остида фар-
Бинобарин, суҳбатда Фармон талаблари Президент ҳужжатлари ва топшириқла- Ҳудудларда ишни ташкил этишда, агар ҳуж- мацевтика, жисмоний тарбия ва спорт соҳала-
асосида ижро интизомини мустаҳкамлашнинг ри ижро қилиниши назоратини таъминловчи жатларда ҳокимликлар, давлат органлари ва иккинчиси — долзарблик, яъни қабул қили- рида топшириқлар ижро ҳолати кенг жамоат-
устувор йўналишлари аниқ, равшан ёритил- “Ijro.gov.uz” ижро интизоми идоралараро ташкилотлари, хўжалик бирлашмаларининг наётган қонунчилик ҳужжатларида белгилана- чилик эътиборига етказилди.
ган, шунингдек, Президент ҳужжатлари ва ягона электрон тизими энди янги формат- ҳудудий бўлинмалари тўғридан-тўғри масъул ётган вазифа ва топшириқларнинг Ўзбекистон
топшириқлари билан ишлаш, ижро интизоми, да ишлайди. ижрочи этиб белгиланган бўлса, уларнинг на- Республикаси Президенти томонидан олиб Умуман олганда, давлат ҳокимияти ва бош-
назоратни ташкил этиш, бу борада раҳбар- зорати ҳудудий миқёсда ҳам — горизонтал борилаётган давлат сиёсати ҳамда амалга қаруви органлари фаолиятининг очиқлиги,
ларнинг шахсий масъулияти қандай бўлиши Аслида ислоҳотлар жадаллашувининг амалга оширилади. оширилаётган ислоҳотларнинг мазмун-моҳи- шаффофлиги принципини тўла рўёбга чиқа-
кераклиги билан боғлиқ барча жиҳатлар очиб дастлабки босқичи — 2017 йилдаёқ Президент ятига мослиги; риш учун биз бундай институтлардан кенг
берилган. ҳужжатлари ва топшириқларини вазирликлар, Хусусан, Қорақалпоғистон Республикаси фойдаланишимиз зарур, мунтазам равишда
идоралар, маҳаллий ижро ҳокимияти органла- Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ҳамда Тошкент учинчиси — тўлиқлик, яъни ҳужжатлар- жамоатчилик мониторинги, жамоатчилик
Бундан буён барча ҳужжатлар ҳудди шу ри ва бошқа ташкилотлар томонидан ижро қи- шаҳар ҳокимликлари, туман ва шаҳар ҳоким- да кўзланган мақсадларга — кўрсаткичларга эшитувларини ўтказишимиз, ушбу институт-
тартибда ижрочиларга ва жамоатчиликка ту- линишини назоратини йўлга қўйиш мақсадида ликлари, шунингдек давлат органлари ва таш- эришганлиги (сони, миқдори, ҳажми ва бошқа ни “пастдан тепага” — вертикал асосда
шунтириб борилади. мазкур тизим жорий қилинган эди. килотлари, хўжалик бирлашмаларининг ҳуду- кўрсаткичлар); ишлаш тизимида олиб боришимиз керак.
дий бўлинмаларида топшириқларнинг ижро
СИФАТЛИ ҲУЖЖАТ — САМАРАЛИ Ўтган даврда “Ijro.gov.uz” тизимига 246 та қилиниши доимий равишда мониторинг ва тўртинчиси — ҳаққонийлик, яъни топши- Жамоатчилик мониторинги ва жамоатчилик
вазирлик, идора ва маҳаллий ҳокимлик ор- таҳлил қилиб борилади. риқлар ижроси натижалари бўйича маълумот- эшитувларини ташкил этишда биз жамият ва
ИЖРО ПОЙДЕВОРИ ганлари ҳамда уларнинг 4 мингдан ортиқ ларнинг амалда қилинган ишлар билан ўзаро давлат ҳаётининг энг муҳим масалаларини
бўлинмалари уланган, 28 мингдан ортиқ хо- Ҳудудий адлия органлари ҳужжатлар ижро мувофиқлиги; қамраб олишга ҳаракат қиламиз, ушбу жара-
Таъкидлаш жоизки, Фармонда киритилаёт- димларга тизим орқали маълумот алмашиш ёнга нодавлат нотижорат ташкилотлар, экс-
ган ҳужжатлар лойиҳалари давлат органлари имконияти берилган. натижаларини тўлиқлиги ва ҳаққонийлигини, бешинчиси — тезкорлик, яъни топшириқ пертлар, мутахассислар ва кўнгилли фуқаро-
ва ташкилотлари томонидан етарлича иқти- ижроси бўйича маълумотлар уни таҳлил қи- ларимизни жалб этамиз.
содий, молиявий ва ҳуқуқий экспертизадан Фармонга кўра, 2021 йил 1 майдан бош- шу жумладан, амалий натижаларни кўздан лиш учун етарли муддат қолганда киритил-
ўтказилмаётганлиги туфайли ижро интизоми лаб эса барча давлат органлари ва ташки- ганлиги, масъул ижрочи томонидан ижро Чунки жамоатчилик назорати бизга қонун-
кутилган даражада эмаслиги қайд этилган. лотлари ҳамда маҳаллий давлат ҳокими- кечириш мақсадида жойларга чиқиш орқа- муддатларини узайтириш бўйича киритилган чилик ҳужжати ва топшириқлар ижросини
яти органларида ижрони назорат қилиш ва ли ўрганади, ижро муддати яқинлашган топ- таклифларнинг амалий долзарблиги; муайян ҳудудда ёки соҳада натижадорлиги
Бу бежиз эмас, ўзимизнинг вазирлик ми- ҳисоботларни шакллантириш фақат “Ijro.gov. шириқлар ижросини ўз вақтида таъминлаш юзасидан давлат ҳокимияти органлари фао-
солида айтсак, биргина ўтган 2020 йилда uz” тизимида амалга оширилади. олтинчиси — масъулиятлилик, яъни ҳуж- лиятига баҳо бериш билан бирга, зарур бўл-
ҳуқуқий экспертизадан ўтказилган (2 259 та) бўйича зарур ҳолларда ҳудудда жойлашган жатлар ижросини ўз вақтида ва сифатли таъ- ган ҳолларда уларни коррекция қилиш, яъни
норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларининг Янги тизимга кўра, қонунчилик ҳужжатлари минлаш борасида масъул ижрочилар томо- тўғрилаш, тузатиш имконини ҳам беради.
739 таси ёки 32,7 фоизини қонунчилик ҳуж- ва топшириқлар ҳаракати ҳақида, яъни улар- идораларга ҳуқуқий-услубий кўмаклашиш нидан ўз ваколати доирасида кўрилган барча
жатлари нормаларига зид эканлиги, жиддий нинг ижросини ташкил этиш қуйидагича 5 та чораларини кўриб боради. зарурий чоралар. Биз жамоатчилик мониторинги ва жамо-
(концептуал) камчиликларнинг кўплиги сабаб- босқичда амалга оширилади: атчилик эшитувларини ташкил этиш тартиби
ли ташаббускор вазирлик ва идораларга қай- Янги тизимнинг энг муҳим жиҳатларидан Чунки, масъул идоралар томонидан қонун- тўғрисида низом ишлаб чиқаяпмиз. Бу ҳужжат
таришга мажбур бўлганмиз. биринчи босқичда — қонунчилик ҳужжат- чилик ҳужжатлари ва топшириқларнинг аниқ ҳам давлат органлари ва ташкилотлари ҳамда
лари ва топшириқларнинг электрон нусхалари бири, муайян соҳадаги сиёсатни амалга оши- амалий натижаларга эришилиши таъминлан- жамоатчилик назорати субъектлари учун ҳам
Мисол учун, Молия вазирлиги томонидан Ўзбекистон Республикаси Президенти Адми- масдан, юзаки бажарилиши ҳолатларига дуч ҳуқуқий, ҳам амалий жиҳатдан фойдали бўла-
ҳуқуқий экспертизага тақдим этилган 121 та нистрацияси томонидан “Ijro.gov.uz” тизими риш бўйича ҳужжатларнинг барча ижрочилари келаяпмиз. Узоққа бормайлик, жорий йилнинг ди, деб ҳисоблаймиз.
лойиҳадан 43 тасига, Ахборот технологияла- орқали Адлия вазирлигига юборилади; февраль ойида Давлатимиз раҳбарининг
ри ва коммуникацияларини ривожлантириш ва барча даражада назорат қилинади, ҳар бир Фарғона вилоятига сафари доирасида “Шоди- ***
вазирлигининг 43 та лойиҳасидан 20 тасига, иккинчи босқичда — Адлия вазирлиги ке- ёна” маҳалласига ташрифи чоғида атроф қа- Таъкидлаш жоизки, Фармон билан қонун-
Уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш вазирли- либ тушган ҳужжатлар юзасидан “Ijro.gov.uz” топшириқ ижросини таъминлаш учун Давлат ровсизлиги ва ободонлаштириш ишлари йўл- чилик ҳужжатлари ва топшириқлар ижроси-
гининг 36 та лойиҳасидан 13 тасига, Бандлик тизимида топшириқ муддатини ва масъуллар- га қўйилмаганлигининг гувоҳи бўлдик. ни ташкил этиш ва мониторинг олиб бориш-
ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг 35 та ни белгилайди; раҳбарининг ҳужжатлари орқали тақдим этил- нинг амалий тизими яратилди. Раҳбарлар ва
лойиҳасидан 12 тасига лойиҳаларнинг қабул Бинобарин, мазкур ҳудуд масъуллари то- ходимларнинг масъулиятсизлик, ўзининг
қилиниши мақсадга мувофиқ эмаслиги тўғри- учинчи босқичда — масъул ижрочилар ган барча имкониятлар ишга солинганлигига монидан “Обод қишлоқ”, “Обод маҳалла” каби тўғридан-тўғри функционал вазифаларини
сида хулоса берилган. ушбу топшириқлар ижросини ташкил этишда дастурлар, шунингдек, Бандлик ва меҳнат му- бажаришга юзаки муносабатда бўлишнинг
улар ўз вақтида, сифатли, самарали ҳамда комплекс баҳо берилади. Ана шунда якуний носабатлари вазирлиги ҳузуридаги Жамоат ҳар қандай ҳолатларига йўл қўймаслик ва
Аксарият лойиҳаларда қуйидаги тизим- натижадорлик билан ижро этилишини таъ- кўзланган мақсадга эришилади. ишлари жамғармаси имкониятларидан унум- олдинга қўйилган мақсадлар ва вазифаларга
ли камчиликлар кўп учрамоқда: минлаш мақсадида ҳар бир топшириқ бўйича ли фойдаланилмаганлиги аён бўлди. эришиш сўзсиз таъминланиши учун шахсий
аниқ механизмларни белгилаган ҳолда “йўл Комплекс баҳо беришга мисол сифатида жавобгарлиги чоралари янада кучайтирил-
биринчидан, лойиҳаларда унда берилаёт- харитаси” тайёрлайди, тасдиқлайди ва ижрога Хусусан, “Шодиёна” маҳалласида ди, эндиликда улар фаолияти натижадорлиги
ган топшириқларнинг ижросини ташкил этиш қаратади; келтирадиган бўлсак, сўнгги йилларда “Аёл- 2018-2019 йилларда жамоат ишлари умуман баҳолаб борилади.
механизмлари (топшириқ — ижрочи — муд- лар дафтари”, “Ёшлар дафтари” ва “Те- ташкил этилмаганлиги, 2020 йилда ушбу ҳу- Албатта, булардан кўзланган пировард
дат) аниқ белгилаб берилмаган; тўртинчи босқичда — масъул ижрочилар мир дафтар”га киритилган хотин-қизларни, дудда жамоат ишларини ташкил этиш юзаси- мақсад, юқорида таъкидлаганимиздай,
томонидан ҳужжат ижроси юзасидан натижа- ёшларни уй-жой билан таъминлаш, бандлик дан атиги 4 та буюртма берилганлиги маълум “Ижро интизоми — ислоҳотлар гарови”
иккинчидан, лойиҳаларда кўтарилган му- лар “Ijro.gov.uz” тизимига киритилади, Адлия бўлди. Ёки бўлмаса мазкур МФЙда жами 87 тамойили асосида жамиятимиз ҳаётидаги
аммолар, жорий ҳолат пухта таҳлил қилинма- вазирлиги натижаларни кўриб чиқади, ижро масаласини ҳал этиш, уларнинг тадбиркорлик нафар фуқаро ишсиз сифатида Аҳоли банд- ижтимоий, иқтисодий муносабатларни туб-
япти ва таклиф этилаётган янги механизмлар натижалари қониқарсиз бўлганда уларни қай- лигига кўмаклашиш марказига мурожаат қил- дан яхшилаш, аҳоли учун муносиб ҳаёт да-
амалиётга қандай таъсир қилиши баҳолан- та ишлашга жўнатади, ижро натижалари қо- билан шуғулланишларига аниқ имкониятлар ган бўлса-да, шундан фақатгина 29 нафари ражаси ва сифатини таъминлаш, халқимиз-
маяпти, бу борадаги илғор хорижий тажриба ниқарли бўлганда эса “Ijro.gov.uz” тизимида (33,3%) жамоат ишларига жалб этилган. ни рози қилишдир.
етарлича ўрганилмаяпти; қонун ҳужжатлари ва топшириқлар ижросини яратиш мақсадида Давлат раҳбарининг 30 га Қадим шарқ давлатчилиги тараққиётига
тасдиқлайди; яқин ҳужжатлари қабул қилинган. Амалга оширилган таҳлиллар жойларда қо- муҳим ҳисса қўшган Низом-ул Мулк унвонига
учинчидан, амалда бирор соҳани тартибга нунчилик ҳужжатлари ва топшириқлар ижро- сазовор бўлган ат-Тусийнинг бундан салкам
солувчи қонунчилик ҳужжати бўла туриб, ай- бешинчи босқичда — Вазирлар Маҳка- Президентимиз ҳужжатлари билан аҳоли- сини ташкил этишда нотўғри ёндашувлар минг йил олдин ёзган Сиёсатнома китобида
нан шу масалада зарурат бўлмаса-да, янги маси ва Ҳисоб палатаси томонидан топшириқ мавжудлигини ҳам кўрсатмоқда. Мисол учун, ижро интизоми ҳақида қуйидаги фикр келти-
ҳужжатлар ишлаб чиқиляпти; ижроси ўрганиб чиқилади ва тегишли қарор нинг ишчанлик фаоллигини оширишга қара- Президентимиз раҳбарлигида 2020 йил 20 рилган: “Фармоннинг ҳурмати ва куч-қувва-
қабул қилинади. август куни ўтказилган видеоселектор йиғи- ти шундай бўлиши керакки, ижро этилма-
тўртинчидан, вазирлик ва идоралар бе- тилган ишларни ақл билан ёндашув асосида лишида туман (шаҳар) ҳокимлари учун кам- гунча уни ҳеч ким қўлидан қўйиши керак
восита ўзларининг ваколатлари доирасида Бунда Фармонга мувофиқ Ўзбекистон Рес- — фуқароларни замонавий касб-ҳунар ва тад- бағалликни қисқартириш, аҳоли бандлиги дара- эмас”. Буни қарангки, бу фикрлар баён қилин-
ҳал қилса бўладиган масалалар бўйича ҳам публикаси Президенти Администрацияси жасини ошириш, “Темир дафтар”га киритилган ганига ўн аср ўтса-да ўзининг қийматини зар-
юқори турувчи органларнинг ҳужжатлари ло- қонунчилик ҳужжатлари ва топшириқлар ижро- биркорлик кўникмаларига ўқитиш, шу асосда аҳоли, аёллар ва ёшлар билан ишлаш бўйича рача ҳам йўқотган эмас.
йиҳаларини ишлаб чиқишмоқда, бу эса, қарор сини назорат қилувчи ташкилотлар фаолияти- уларни доимий даромад келтирадиган меҳнат ўқитишларни ташкил этиш вазифаси юклатил-
ни мувофиқлаштиради ҳамда уларнинг ижро ган бўлсада, аксарият ҳудудларда топшириқ
муддатини узайтириш ёки узайтиришни рад ва тадбиркорлик фаолиятига жалб қилиш орқа- мазмуни тўғри англаб етилмай, ишсиз ва банд
этиш тўғрисида якуний қарорни қабул қилади. бўлмаган фуқаролар ўқишга жалб этилган.
ли бандлигини таъминлаш йўли билан ушбу
Фармон асосида жорий этилган янги тизим- дафтарлардан чиқариш чоралари кўрилмоқда.
нинг амалиётга тўлақонли татбиқ этилиши,
Демак, бу йўналишда олдимизда турган ва-

зифа муайян ҳудудда шартли “дафтар”ларга

киритилган аҳоли қатламларини ушбу рўйхат-

лардан чиқариш учун Давлатимиз раҳба-

рининг юқорида таъкидланган ҳужжатлари

орқали яратилган имкониятлардан нақадар

унумли фойдаланилганлиги, якунда яратил-

ган иш ўринлари ва аҳолини тадбиркорликка

жалб қилиш орқали ҳудуднинг умумий ижти-

моий-иқтисодий ривожланиш кўрсаткичлари

қандай бўлганлигига баҳо беришдан иборат.
Мана шундай комплекс баҳолаш ижро ин-

тизомини мустаҳкамлаш бўйича янги киритил-
ган тартиб ва натижадорликка эришиш учун

4 2021 йил 19 март, 56-сон Жараён

ЯНГИЧА ЁНДАШУВ ҚОНУНЧИЛИКДА ЯНГИЛИК

ЭКОЛОГИК АУДИТ —

¯ИШЛО¯ ХªЖАЛИГИ атроф-му³ит му³офазаси кафолати
ЕРЛАРИДА ДРОНЛАР
та иккинчи тоифадаги хўжалик юритувчи ҳужжат кенг жамоатчиликнинг муҳока-
замонавий агротадбирларда янги босқич субъектлар мавжуд бўлиб, 2019 йилда маларидан ҳам ўтказилган.
улардан атиги 558 таси ваколатли орган-
Бошланиши 1-бетда нади. Бу қарорлар экинларнинг бир ган жойлар тўғрисида огоҳлантириш Моҳира ХЎЖАЕВА, лар томонидан ифлосланиш манбалари Эътироф этиш жоиз, қонун Норма
текис ривожланиши ҳамда агротехник каби функцияларга эга. У Android ва Ўзбекистон Республикаси мониторинги билан қамраб олинган. ижодкорлиги фаолиятини такомил-
МАЪЛУМОТ ишларда йўл қўйиладиган четланиш iOS операцион тизимларида, ГЛО- Олий Мажлис Қонунчилик лаштириш концепцияси талаблари
ва бузилишларнинг олдини олишга НАСС ва GPS навигация тизимида палатаси депутати Ваҳоланки, дунёнинг аксарият дав- асосида ҳаволаки нормалардан холи,
ОЛИШНИНГ ТЕЗКОР хизмат қилади. ишлайди. Аппаратнинг максимал учиш латларида атроф-муҳит муҳофазаси ва тўғридан-тўғри ишловчи моддалар-
тезлиги сониясига 20 метрни ташкил Мамлакатимизнинг янги табиатдан оқилона фойдаланишни на- дан иборат ҳолда ишлаб чиқилган.
УСУЛИ Компьютер экранидаги тасвирлар этади. Қолаверса, унда спорт режими, ривожланиш босқичида зоратга олиш мақсадида таъсир этувчи Шунингдек, соҳани ривожлантиришда
орқали экин касалликка учрагани, суғо- объектларни визуал аниқлаш, компас барча соҳалар каби атроф- барча хўжалик юритувчи субъектларга бюрократик тўсиқларни келтириб чиқа-
Сўнгги вақтларда учувчисиз бошқа- ришдаги хатоликлар ҳамда қаерда за- ва датчикларни такрорлаш тизимлари муҳитни муҳофаза қилиш, экологик назорат институтининг нодав- рувчи нормалар, хусусан, фаолиятни
риладиган қурилма — дронлар хиз- раркунандалар кўпайиб кетгани тўғри- мавжуд. табиий ресурслардан лат, мустақил махсус тури — экологик лицензиялаш ўрнига шаффоф меха-
матидан турли йўналишларда фой- сидаги маълумотларни ҳам аниқлаш оқилона фойдаланиш, аудит қўлланилади. Хусусан, АҚШ, Буюк низм, яъни давлат реестрига киритиш
даланиш анча оммалашиб улгурди. имкони мавжуд. Бундан ташқари, Фойдаланилаётган дроннинг ҳавода экологик муаммоларнинг Британия, Канада, Италия, Швеция, орқали жорий этилмоқда.
Замонавий технологик янгиликнинг олинган маълумотлар, тасвирлар ёр- учиш вақти 25 дақиқа бўлиб, тасвир- инсон саломатлигига Нидерландия каби давлатларда эколо-
имкониятлари уларга бўлган талаб то- дамида кучли ёмғир, дўл ва шу каби ларни 12,4 МП камера орқали қайд эта- салбий таъсирининг олдини гик аудиторлик фаолияти алоҳида қо- Қонун хўжалик юритувчи субъект-
бора ортиб боришига туртки бермоқда. табиий офатлар етказган зарар ҳамда ди. Экилган экин турлари, ернинг ҳола- олиш борасида амалга нун ҳужжати билан тартибга солинган. ларнинг ўзини-ўзи назорат қилишнинг
Масалан, илгари юқори пландан туриб бўлажак ҳосил миқдорини ҳисоблаб ти, уларни ўрганиш мақсади ва қабул оширилаётган ишлар Франция ва Норвегияда эса экологик энг самарадор усули — экологик аудит
тасвирга тушириш, қидирув ишлари ва чиқиш мумкин. Мутахассисларнинг қилинадиган ечим аҳамиятидан келиб барқарор ривожланиш аудит ишлаб чиқариш хавфсизлигини ҳисобига атроф-муҳитга таъсир кўрса-
шу каби жараёнларга анчагина вақт ва айтишича, маълумотлар компьютерга чиқиб, битта дрон ёрдамида ўртача кафолати бўлмоқда. текшириш ва давлат органларига хавф- тишнинг I ва II тоифадаги хўжалик юри-
сарф-харажат талаб этадиган самолёт ҳозирча анъанавий усуллар орқали 5 000 гектар майдонни мониторинг қи- сизликни таъминлаш, юзага келиш эҳти- тувчи субъектларни давлат органлари
ёки вертолёт жалб қилинган бўлса, ўтказилмоқда. Аммо жараённи тако- лиш имконияти мавжуд. Шу жиҳатдан, Шу маънода, давлатимиз раҳбари- моли бўлган хавфларни ўрганиш бў- аралашувисиз экологик назорат билан
энди бу вазифани дронлар ёрдами- миллаштириш мақсадида олиб бори- ўртача катталикдаги туман қишлоқ хў- нинг 2020 йил 24 январда Олий Маж- йича тегишли чора-тадбирларни қабул тўлиқ қамраб олиш имкониятини бера-
да бемалол уддалаш мумкин. Бундан лаётган илмий изланишлар келгусида жалиги майдонларини тадқиқ қилиш лисга Мурожаатномасида ишлаб чиқа- қилишда ёрдам кўрсатиш ҳамда кўчмас ди. Бу эса ўз навбатида йирик хўжалик
ташқари, бу турдаги қурилмалар йил- қайдларни узлуксиз равишда онлайн учун камида 3 та дрон етарли бўлади. риш жараёнини экологик назорат қилиш мулкни сотиб олиш мақсадларида жо- юритувчи субъектларнинг атроф табиий
дан йилга такомиллаштирилиб, улар- тарзда компьютерга узатиб боришга тизимини такомиллаштириш, экологик рий этилган. муҳитга таъсир даражаси ҳақида тўлиқ
нинг бажарадиган вазифалари, қўлла- шароит яратади. Келгусида дронлар ёрдамида олин- аудит ўтказиш тартибини қайта кўриб ва объектив маълумотларга эга бўлиш
ниш доираси янада кенгайиб боряпти. ган маълумотлар асосида далалар чиқиб, хусусий аудиторлик фаолияти- Бундан ташқари, 1991 йилдан буён имконини яратади.
СОНИЯСИГА 20 МЕТР рельефини таҳлил қилиш, ўсимликлар ни жонлантириш лозимлиги алоҳида кўп мамлакатларда тижорат банклари
Қишлоқ хўжалигида дронлардан ҳолатини баҳолаш ҳамда экинларни таъкидлангани диққатга сазовордир. бериладиган банк ссудалари бўйича Қонунда ихтиёрий равишда мана
фойдаланиш юртимиз учун янгилик. ТЕЗЛИК кузатиш учун ўзи учар қурилмалардан келажакда тўлов қобилиятига эга бўл- шундай текширув ўтказишни рағбатлан-
Одатда дала майдонлари ҳолатини ку- фойдаланиш усуллари ва алгоритмла- Ўзбекистонда экологик аудит ўтка- майдиган банк мижозларини олдиндан тириш мақсадида экологик аудит субъ-
затиш ва мониторинг қилишга бир неча Тажриба-синов ишларида дастлаб- рини ишлаб чиқиш кўзда тутилган. Шу- зишнинг ҳуқуқий асослари “Экологик аниқлаш мақсадида экологик аудитдан екти атроф-муҳитни муҳофаза қилиш
киши жалб қилиниб, жараёнлар кунлаб ки жараён ер майдонлари, ўсимликлар нингдек, ўрганилаётган объектларнинг экспертиза тўғрисида”ги, “Табиатни фойдаланишни бошлаган. Бу орқали соҳасида техник жиҳатдан тартибга со-
давом этади. Бу вазифаларни дронлар ҳолатини аниқлаш, шудгор қилинган маълумотлар базаси шакллантирилиб, муҳофаза қилиш тўғрисида”ги, “Экологик атроф-муҳит муҳофазаси соҳасидаги лиш ва норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар та-
ёрдамида бажариш орқали эса ортиқ- ерлар, узумчилик ва ғалла майдонла- дрон технологияларидан қишлоқ хў- назорат тўғрисида”ги қонунларнинг ай- қонунчиликка риоя қилмаган корхо- лабларига мувофиқ фаолият юритаётга-
ча вақт ва ишчи кучини тежаб қолиш ри ўлчамларини белгилаб олиш ҳамда жалиги фаолиятида фойдаланишнинг рим нормаларида, шунингдек, Вазирлар наларга нисбатан молиявий чоралар ни аниқланган тақдирда бир календарь
мумкин. Мутахассислар тажриба-си- уларни кузатишдан бошланди. Иш илмий-техник асослари яратилади. Маҳкамасининг 2015 йил 8 октябрдаги кўрилади. йили давомида махсус ваколатли дав-
нов ишларини олиб бораётган ил- мобайнида “DJI Phantom 4” русумли қарори билан тасдиқланган экологик ау- лат органи текширувига тортилмаслиги
мий-амалий лойиҳанинг мақсади ҳам дрондан фойдаланилди. Оғирлиги 1,4 — Лойиҳа доирасида кейинчалик дит тўғрисидаги низомда белгиланган. Халқаро амалиётда аудиторлик тек- белгиланмоқда.
шундан иборат. Учувчисиз бошқари- килограмм бўлган қурилма 500 метр- мобил телефон воситасида далалар Лекин, айтиш жоизки, амалдаги ҳуқуқий ширувининг ижобий натижалари корхо-
ладиган қурилмалар воситасида қисқа гача юқоридан 3 500 метр радиусдаги ҳолатини кузатиш имкониятини бе- ҳужжатлар тарқоқ ҳамда қатор норма- нанинг инвестицион жозибадорлигини Мустақиллик принципини таъминлаш
вақтда экин ҳолатини кузатиш, мавжуд майдонни кузатиш имкониятига эга. радиган мобил платформа, яъни қў- лар ҳавола хусусиятига эга эканлиги, ошириш, табиатни муҳофаза қилиш ва коррупция ҳолатларининг олдини
касалликларни аниқлаш, майдонлари Мослама автоматик учиш ва қўниш, шимча дастурий таъминот ҳам ишлаб соҳани тизимли тартибга солишнинг соҳасидаги фаолиятни режалаштириш, олиш мақсадида экологик аудитни айрим
харитасини тузиш шунингдек, зарар- белгиланган нуқталарни учиб ўтиш, чиқилади, — дейди Мунис Абдуллаев. ҳуқуқий механизмлари белгиланмага- тежамкор технологияларни танлаш, тоифадаги шахслар томонидан амалга
кунандаларни ўрганиш ва мониторинг мўлжал олишни интеллектуал бошқа- — Смартфондаги илова экин экилган ни туфайли мамлакатимизда экологик экологик бошқарув тизимини тўғри ва оширишни таъқиқлаш нормаси ҳам ино-
қилиш кўзда тутилган. риш, парвоз нуқтасига қайтиш, чеклан- майдонлар устида парвоз қилувчи аудит фаолияти ривожланган давлат- мақсадли ташкиллаштириш имконини батга олинган. Демократик тамойиллар
дронларни бошқаришга ёрдам беради. лар даражасидан паст кўрсаткичларда яратади. асосида соҳадаги тадбиркорлик субъект-
— Лойиҳа доирасида дрон техно- Агар фермер даланинг бирор қисмида- қолмоқда. Шунингдек, экологик аудит ларига жамоат бирлашмаларини тузиш
логиялари орқали қишлоқ хўжалигида ги ҳосилнинг етилган ёки етилмаганини ўтказган хўжалик юритувчи субъектлар Юқоридагилардан хулоса қилган ҳол- ҳуқуқи ҳамда уларга соҳани бошқариш
мавжуд муаммолар ўрганилиб, уларни билмоқчи бўлса, илова керакли жойга учун рағбатлантиришнинг ҳуқуқий меха- да айтиш мумкинки, экологик аудит бар- ва ривожлантиришга кенг имкониятлар
бартараф этиш бўйича илмий таклиф етиб бориш учун энг мақбул йўналиш- низмлари мавжуд эмаслиги ҳам, ушбу ча саноати ривожланган мамлакатларда берилмоқда. Шунингдек, ҳуқуқий ҳужжат-
ва амалий тавсиялар ишлаб чиқи- ни кўрсатиб беради. Дрон орқали эса тадбирни амалиётда кенг қўллашга амалда мустаҳкам ҳуқуқий асосга эга. га мувофиқ, республикамизда экологик
лади, — деди Тошкент давлат иқти- экинларнинг ўсиши кузатилади ва қай тўсқинлик қилмоқда. Илғор давлатлар қонунчилигини таҳ- аудит туридаги янги хизмат кўрсатиш ти-
содиёт университети рақамли иқти- вақтда ҳосилни йиғиштиришни бош- лил қилиш шуни кўрсатадики, зарурий зими яратилади. Бу аҳоли учун қўшимча
содиёт ва ахборот технологиялари лаш кераклиги тезда аниқланади. Маълумотларга қараганда, ҳозирги ҳуқуқий базанинг, хусусан, ихтисослаш- иш ўринлари барпо этиш имконияти де-
кафедраси мудири Мунис Абдуллаев. вақтда республикамизда атроф-муҳитга ган яхлит қонуннинг йўқлиги экологик ганидир.
— Шудгорланган ердаги тупроқнинг Тадқиқотлар ўз самарасини беради- таъсир кўрсатувчи 90 та биринчи ва 947 аудит хизматини тизимли жорий этишда
унумдорлиги, ғалла майдонлари, боғ ган бўлса, келгусида республикамиз- муайян муаммоларни келтириб чиқара- Қонун ваколатли давлат органлари
экинлари касалликлари, зараркунанда нинг қишлоқ хўжалигига ихтисослаш- ди. томонидан тадбиркорлик субъектлари
ҳашаротлар аниқланиб, улар тўғриси- ган бошқа ҳудудларида ҳам учувчисиз устидан доимий экологик текширув-
да маълумотлар базаси яратилади. учар аппаратларни қўллаган ҳолда ер, Куни кеча Президентимиз томони- ларни кескин қисқартириш, барча кор-
Яна бир аҳамиятли жиҳати, дронлар ўсимликлар ва зарарли ҳашаротларни дан имзоланган Ўзбекистон Республи- хоналарнинг атроф-муҳитга таъсири
орқали олинган ва қайд қилинган ама- кузатиш ҳамда мониторинг қилиш мум- касининг “Экологик аудит тўғрисида”ги даражаси тўғрисида тўлиқ ва объектив
лий маълумотлар компьютер дастур- кин бўлади. Ҳозирча эса тажриба-си- қонуни мамлакатимизда экологик аудит маълумотларга тизимли равишда эга
лари ёрдамида қайта ишланиб, улар нов ишларининг кейинги босқичи Тош- соҳасидаги муносабатларни тартибга бўлиш ҳамда экологик аудит хизматини
асосида зарурий ечимлар қабул қили- кент вилоятининг Оққўрғон туманида солишга қаратилгани билан аҳамиятли. ривожлантиришнинг ҳуқуқий асослари-
ўтказилиши режалаштирилган. Қонун давлатимиз раҳбарининг 2018 йил ни белгилаб бермоқда.
3 октябрдаги “Экология ва атроф-муҳит-
ни муҳофаза қилиш соҳасида давлат Хулоса қилиб айтганда, экологик ау-
бошқаруви тизимини такомиллаштириш дит атроф-муҳитга таъсир кўрсатувчи
бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғри- хўжалик юритувчи субъектлар сиёсати-
сида”ги қарорига мувофиқ, экологик нинг ажралмас қисми бўлиб, ўзини-ўзи
аудитни тартибга солишда халқаро таж- бошқаришининг муҳим элементи ҳисоб-
рибаларни ва стандартларни инобатга ланади. Экологик аудит институтининг
олган ҳолда ишлаб чиқилган. Ҳуқуқий устувор татбиқ этилиши эса табиат му-
саффолиги йўлида хизмат қилади.

ЖАМОАТЧИЛИК НАЗОРАТИ

ДАВЛАТ ВА ЖАМИЯТ ЎРТАСИДАГИ 2018 йилда ишга туширилди. Дастур 34 чан жамоатчилик назорати механизмла-
МУСТАҲКАМ КЎПРИК та чора-тадбирни ўз ичига олган. рини жорий қилиш ва уларни амалиётда
тўғри қўллаш, нодавлат нотижорат таш-
Давлат ва жамият бошқарувини ислоҳ этиш, очиқлик ва ошкораликни “Бюджет маълумотларининг очиқлигини Бу чора-тадбирлар доирасида жисмо- килотларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини
таъминлаш ҳамда қонун устуворлигига эришишнинг муҳим ва бюджет жараёнида фуқароларнинг ний ва юридик шахслар адлия органлари ифода қилиш белгиланган.
шарти жамоатчилик иштироки ҳисобланади. Давлатимиз раҳбари фаол иштирокини таъминлаш чора-тад- биноларида аудио-видео ёзиш мослама-
таъкидлаганидек, “жамоатчилик назорати — бу фақатгина давлат бирлари тўғрисида”ги қарори бўлди. ларидан эркин фойдаланиши мумкинли- Шунингдек, бугунги кунда маҳаллий
идоралари фаолияти устидан назорат эмас, балки жамиятнинг ўзини-ўзи ги белгиланди. Шу йўл билан эътибордан давлат ҳокимияти ва фуқароларнинг
бошқариш усули, бошқача айтганда, фуқаролик жамиятини тараққий 2020 йилдан давлат бюджети ва дав- четда қолаётган жиҳатларни, ўз вазифа- ўзини-ўзи бошқариш органлари зимма-
топтиришнинг муҳим омилларидан биридир”. лат мақсадли жамғармалари бюджетла- сини лозим даражада бажармаётган хо- сига бозор ислоҳотларини амалга оши-
ри ахборотлар батафсил баён этилган, димларни аниқлаш бўйича жамоатчилик риш, тадбиркорликни рағбатлантириш,
Шаҳноза ҲОСИЛОВА, ралик тамойилларини чуқур қарор топ- рак, деган тамойилни тўлақонли амалга илғор халқаро стандартларга мувофиқ ёрдамидан фойдаланилмоқда. хусусий мулкни ва ижтимоий инфрату-
Тошкент давлат юридик тириш, давлат ҳокимияти идоралари ошириш учун зарур. Одамлар у ёки бу тайёрланган қонун билан тасдиқланиши зилмани ривожлантириш, аҳолини иш
университети магистри фаолияти устидан самарали жамоатчи- ташкилот нима иш қилаётганини, унинг йўлга қўйилди. “Очиқ бюджет” ахборот Очиқлик ва шаффофлик давр талаби билан таъминлаш, истеъмол бозорини
лик назоратини ўрнатиш бўйича изчил фаолияти самарадорлигини билиб тури- портали ишга туширилди. Жорий йилда экан, ҳар бир давлат ташкилоти жамо- тўлдириш, одамларнинг моддий фаро-
Шу сабабли жамоатчилик назорати ишлар амалга оширилмоқда. ши лозим. эса Ўзбекистон Президентининг фармо- атчилик олдида ҳисобот бериши лозим. вонлигини ошириш ва аҳолини кучли
институти амалда ишлаши учун мамла- ни билан “Рақамли Ўзбекистон — 2030” Бундан ташқари, жамоатчилик назорати ижтимоий муҳофаза қилиш каби муҳим
катимизда яшайдиган ҳар бир фуқаро- Бу борада давлатимиз раҳбарининг Қолаверса, ҳеч қайси идора ўз хо- стратегияси тасдиқланди. тизимида, шунингдек, унинг субъектла- вазифалар қўйилган.
нинг сиёсий, ҳуқуқий ва ижтимоий фаол- 2020 йил 16 апрелдаги “Ўзбекистон димларини тўлиқ назорат қила олмайди. ри ваколатлари ва фаолиятида эъти-
лигини ошириш талаб этилади. Бунинг Республикаси Президенти ҳузуридаги Бунга ресурс ҳам, вақт ҳам етмайди. Шу Бундан кўзланган асосий мақсад дав- борга лойиқ ислоҳотлар амалга оши- Бу каби вазифаларни бажариш, ис-
учун ҳар бир маҳаллада, ҳар бир жа- Жамоатчилик палатасини ташкил этиш сабабли муаммонинг ечими сифатида лат идоралари фаолиятининг очиқлиги рилмоқда. Хусусан, Президентимизнинг лоҳотлардан кўзланган натижаларга
моада, оммавий ахборот воситаларида тўғрисида”ги фармони муҳим аҳамият жамоатчилик назорати ва замонавий ва шаффофлигини таъминлаш, интер- “2021–2025 йилларда фуқаролик жами- эришишда жамоатчилик назоратини
жамоатчилик назорати хусусида доимий касб этади. ахборот технологиялари қўлланилиши нет тармоғида очиқ маълумотларни ва ятини ривожлантириш концепциясини кучайтириш жуда муҳим. Жамоатчилик
тарғибот ишларини юритиш талаб эти- лозим. Яъни ҳар бир ходим ўзининг фа- бошқа ахборотларни жойлаштириб бо- тасдиқлаш тўғрисида”ги фармонида назорати, энг аввало, коррупция, таъ-
лади. Ушбу палата фаолиятидаги диққатни олияти тўлиқ жамоатчилик назоратида, ришни таъминлашдир. Бу борада Адлия нодавлат нотижорат ташкилотларнинг магирлик, маҳаллийчилик, ўз вазифа-
тортадиган жиҳати шуки, у кенг жамо- айтган ҳар бир гапи, ҳаракати минглаб вазирлиги барча соҳадаги ислоҳотлар- парламентда доимий вакили бўлиши сини суиистеъмол қилиш, фирибгарлик,
Ўзбекистонда жамият ҳаётининг бар- атчилик номидан нафақат ички, балки нигоҳлар кузатувида эканини ҳис қилса, нинг локомотивига айланиши мақсадга кўзда тутилган. одамлар онгини ҳар хил унсурлар билан
ча жабҳаларини эркинлаштириш, сўз ташқи сиёсатда ҳам ўз позициясига эга у ўз-ўзидан ноқонуний ҳаракатлар ҳақи- мувофиқ. заҳарлаш каби таҳдидларнинг олдини
ва матбуот эркинлиги, очиқлик ва ошко- бўлади. да ўйлаб ҳам кўрмайди. Унга кўра, нодавлат нотижорат таш- олиш ҳамда уларга барҳам беришга хиз-
Вазирлик фаолияти ҳақида кенг жа- килотларнинг Олий Мажлис Қонунчилик мат қилиши билан аҳамиятли. Фуқаро-
Давлат органининг очиқлиги, авва- Бу борадаги ислоҳотларнинг энг моатчиликка мунтазам ахборот бериб палатаси ва унинг қўмиталари (комиссия- лик жамиятида кишиларнинг фаоллиги,
ламбор, ҳисобдорлик учун керак. Яъни муҳим босқичларидан бири Президен- бориш, уларнинг ҳуқуқий маълумотларга лар) мажлисларида иштирок этувчи дои- ижтимоий ҳодисаларга бефарқ бўлмас-
халқ давлат органига эмас, балки дав- тимизнинг 2018 йилда қабул қилинган бўлган эҳтиёжини таъминлашга қаратил- мий вакили институти жорий этилади. лиги, давлат органлари ҳар бир раҳбар
лат органи халққа хизмат қилиши ке- ган “Очиқ адлия” (“Open Justice”) дастури ходими ўз фаолиятининг жамоатчи-
Доимий вакилнинг асосий вазифа- лик назорати остида эканини чуқур ҳис
лари этиб қонун лойиҳалари ва қуйи этиши жамият ривожининг устунлари-
палатанинг ваколатларига кирадиган дандир.
масалалар бўйича муҳокамалар ва йиғи-
лишларда ижтимоий шериклик, таъсир-

52021 йил 19 март, 56-сон

МИЛЛИЙ АНЪАНАЛАР ИНСОНПАРВАРЛИК

НАВРªЗ ИЛА ТАШНА КЎНГИЛЛАРГА
ТОЗА ЙИЛ МЕ/Р УЛАШИШ

МУБОРАК БªЛСИН! халқимизнинг азалий эзгу қадрияти

Нодир КАРИМОВ, Зардушт Наврўз байрамини нишонлашга катта урғу Янги кийим ва гуллар (сумбул ва лола) — эрон- Алишер ИНОҚОВ, марали таклифлар тайёрланади ва ўз вақтида
Тошкент давлат шарқшунослик берганини таъкидлайди. Қадимги Парфия, Аҳмоний- ликлар Наврўзни янги кийим ва гуллар билан кутиб амалиётга жорий этилади.
университети ҳузуридаги лар давлатида Наврўз кенг нишонлангани тўғрисида олишга алоҳида эътибор беришади. Тиббий-ижтимоий хизматлар
Шарқ маданияти ва меросини маълумотлар учрайди. Абу Бакр Наршахий (899- Мамлакатимиздаги ҳар бир “Саховат” ва
тадқиқ этиш илмий тадқиқот 959) “Бухоро тарихи” асарида Наврўз куни Сиёвуш Меҳмонга бориш — Наврўзнинг энг яхши одат- агентлиги директори “Мурувват” интернат уйидаги шарт-шароит ўр-
маркази илмий ходими қабри бошида одамлар хўроз сўйишларини ва бунга ларидан бири кексалар, қариндошлар ва қўни-қўш- ганилади. Қўшимча бино қуриш, таъмирлаш ва
уч минг йилдан ортиқроқ вақт ўтганини ёзган. Демак, нилар ҳолидан хабар олишдир. Мамлакатимизда жиҳозлаш, моддий-техник базасини яхшилаш
НАВРЎЗ ҚАЕРДА тарихий далилларга асосланса, Наврўз 25-30 асрдан бўйича аниқ чора-тадбирлар режаси ишлаб чиқи-
НИШОНЛАНАДИ? кўпроқ вақт давомида байрам қилинмоқда. Жамоавий тайёрланадиган таомлар — сума- эҳтиёжмандларга ёрдам лади. Уруш ва меҳнат фахрийлари пансионатида
лак, ҳалим Наврўзнинг энг тансиқ таомлари. маданий-маърифий тадбирларни ўтказиш учун
Биз учун ҳамиша севимли бўлган Наврўз байра- Наврўз Араб халифалиги даврида нишонланма- бериш, беморлар ҳолидан янги бино қурилиб, ушбу муассасага туташ уч
мини Қора денгиз бўйлари, Болқон, Кавказ, Ғарбий, ган. IX-X асрларга келиб Ўрта Осиё ва Эрон ҳудуд- Буғдой етиштириш — бу баҳорнинг келишига гектар ташландиқ ерда “Нуронийлар” боғи бунёд
Марказий ва Жанубий Осиё халқлари кенг нишон- ларида халифаликдан мустақил давлатлар пайдо ишорадир. хабар олиш, ўзгалар кўмагига этилади. “Саховат” ва “Мурувват” интернат уйла-
лайди. Хусусан, Ўзбекистон, Озарбайжон (беш кун), бўлган. Бу давлатларда Наврўзни нишонлашга қў- рида қўшимча ва ёрдамчи вазифалар, яъни таом
Aлбания, Aфғонистон, Босния ва Герцеговина, Гру- йилган чекловлар бекор қилинган. Шу даврдан токи Шам ёндирмоқ — Наврўзда оиланинг сони қадар муҳтож, кўнгли ўксик, ҳаракати тайёрлаш, кир ювиш, тозалаш, техник хизмат
зия, Ҳиндистон, Эрон (13 кун), Қозоғистон (4 кун), 1920 йилларгача Наврўз Ўрта Осиё халқларининг шам ёндирадилар. кўрсатиш, ахборот-коммуникация таъминотини
Қирғизистон, Хитой (айрим ҳудудлари), Мўғулистон, севимли байрами сифатида тантана қилинган. Аммо чекланган, ногиронлиги бўлган ташкиллаштиришда аутсорсинг хизматидан фой-
Покистон, Россия Федерацияси (Бошқирдистон, 1920 йилларда совет давлати маҳаллий халқлар- Уришганларнинг ярашиши — Наврўзда ҳеч ким даланиш қамрови кенгайтирилади.
Доғистон, Татаристон ва бошқа вилоятлар), Тожикис- нинг кўплаб миллий анъаналарини таъқиб остига аразлашиб қолмаслиги керак. Барча гиналашган, шахсларнинг ҳурматини
тон (4 кун), Туркманистон (2 кун), Туркия каби дав- олган. Ҳатто 1985-86 йилларда Наврўз Ўзбекистонда уришганлар ярашадилар. 2021-2022 йилларда Қорақалпоғистон Респуб-
латларда Наврўз севимли байрамлар сирасига кири- “хавфли анъана” сифатида кўрилган. Мустақиллик жойига қўйиш, қадрлаш, меҳр- ликасидаги “Тахиатош” санаторийси, Жиззах
тилган ва бир кундан ўн уч кунгача байрам қилинади. халқимизга кўплаб миллий қадриятларни қайтарди. Ялла — қадим даврлардан бери мавжуд бўлган
Шулардан бири Наврўз байрамидир. 1991 йилдан рақс. Бунинг маъноси инсонларнинг бирлигидир. мурувват кўрсатиш, ижтимоий- вилоятидаги ногиронлиги бўлган шахсларни ре-
Сўнгги йилларда Наврўзни нишонлаш бошқа бошлаб Наврўз умумхалқ байрами даражасида ни- абилитация қилиш ва протезлаш маркази, Наво-
шонланмоқда. ЎЗБЕКИСТОНДА НАВРЎЗ сиёсий ҳаётга жалб этиш ий вилоятидаги Нурота “Мурувват” интернат уйи,
қитъа мамлакатларида ҳам оммалашмоқда. Маса- Наманган вилоятидаги “Косонсой” санаторийси,
лан, 2009 йилнинг 30 мартида Канада парламен- НАВРЎЗБОБО Юқоридагилардан кўринадики, Наврўз байрами давлат ва жамиятнинг бугунги Тошкент шаҳридаги Ногиронлиги бўлган шахс-
ти Наврўзни Канаданинг миллий тақвимига қўшиш юртимизда янада гўзалроқ нишонланади. Халқимиз ларни реабилитация қилиш ва протезлаш мил-
тўғрисида қонун қабул қилган бўлса, 2010 йил 15 Янги йил Қорбобо билан қизиқроқ бўлгани каби Наврўз арафасида ризқ-рўзимиз манбаи — она ерга кундаги устувор вазифалари лий марказида қурилиш-реконструкция ишлари
мартда AҚШ Вакиллар палатаси Наврўзнинг мада- Наврўз ҳам Наврўзбобо билан янада завқли ўтади. алоҳида меҳр билан ишлов бериб, уруғ қадайди, ме- амалга оширилади.
ний ва тарихий аҳамиятини эътироф этиш тўғриси- Юқорида айтилганидек, Наврўз кўпгина халқларда вали ва мевасиз кўчатлар ўтқазади, хилма-хил тан- ҳисобланади.
да қарор қабул қилган. 2009 йил 30 сентябрда эса янги йилнинг биринчи куни сифатида нишонлана- Аслида, мазкур тиббий-ижтимоий муассаса-
ЮНЕСКО томонидан Наврўз номоддий маданий ди. Афсоналарга кўра, Наврўзнинг ҳам мифологик сиқ таомлар, пишириқлар тайёрлайди, турли мусо- Тақдир тақозоси туфайли “Сахо- лар қурилиш-реконструкция ишларини амалга
мерос сифатида рўйхатга олинган. 2010 йил 23 фев- тимсоли — Аму Наврўз ёки Баба Наврўзи бор. Халқ бақалар, ўйин-кулгилар, сайиллар бўлиб ўтади. ват” ва “Мурувват” уйларида яқин- ошириш бўйича манзилли дастурларга кири-
ралда БМТ Бош Ассамблеясининг 64-сессиясида 21 ривоятларига кўра, у ҳар йили баҳор бошида Янги ларининг меҳрига маҳтал бўлиб тилган эди. Аммо муайян сабаблар туфайли
март — Халқаро Наврўз куни деб эълон қилинган. йил — Наврўз бошланишини нишонлаш учун пайдо Дарҳақиқат, ўз халқига қайтарилган янги йил — умргузаронлик қилаётган юртдош- ишлар белгиланган муддатларда бажарилмади.
бўлади. Баъзи тарихчиларнинг ёзишича, у “Шоҳно- Наврўз барчага олам-олам қувонч келтириб, маъна- ларимиз алоҳида диққат-эътибор- Жиззах вилоятидаги “Маржонсуви” санаторийси,
НАВРЎЗ — ИНСОНИЯТНИНГ ма” достонидаги Зол — Рустамнинг отаси рамзий вий озиқ берадиган, тақвимда муҳрланган қадимий да. Улар тўлиқ давлат таъминотига Самарқанд вилоятидаги Ургут “Мурувват” интер-
ЭНГ ҚАДИМГИ БАЙРАМИ тимсоли ҳисобланади. Aму Наврўз байрамида бола- анъанамиздир. олинган. нат уйи, Тошкент вилоятидаги “Товоқсой” сана-
ларга ҳадялар улашади. торийси ҳамда Тошкент шаҳридаги “Мурувват”
Тарихчи Гардизий “Зайн ул-ахбор” асарида зар- Мумтоз шоиримиз Огаҳий айтганидек: Аслида, бундай эзгу ишлар аср- интернат уйида аҳвол оғир. Гарчи манзилли дас-
душтийлар байрамлари орасида Наврўзни эслатиб, НАВРЎЗ УДУМЛАРИ Эй ёр, сенга тангри таборак бўлсин, лар давомида юртимиз аҳли учун турларда назарда тутилмаган бўлса-да, уларда
Наврўз ила тоза йил муборак бўлсин. ҳавас қилишга арзигулик анъана 2022-2023 йилларда қурилиш-реконструкция
Уй, кўча-атрофни тозалаш — бу байрам арафа- Ёки: бўлиб келган. Ушбу қадрият бугунги ишларини бажариш белгилаб олинди. Андижон,
сида уйлар ва унинг атрофи озода бўлиши, дарахт- Илоҳи ҳар кунинг Наврўз бўлсин, кунда янги кўриниш ва замонавий Навоий, Сирдарё ва Сурхондарё вилоятларида
лар чиройли шаклга келтирилиши муҳим ҳисоб- Ҳамиша толеъинг феруз бўлсин. мазмун-моҳиятни ўзида мужассам- 2022-2023 йилларда уруш ва меҳнат фахрийла-
ланади. лаштирган шаклларда қайта жон- ри, пенсионер ва ногиронлиги бўлган шахслар
ланди. Янада сайқалланди, ривож- учун маҳаллий санаторийлар ташкил этилади.
ҲУНАРМАНДЛИК ланди, такомиллашди. Бунга эса “Саховат” уйларининг ҳар бири автобуслар би-
Президентимизнинг кенг қамровли лан таъминланади. Автобус хизматлари йўлга
ЧУСТ ДЎППИЛАР, АНДИЖОН ДЎППИЛАР, саъй-ҳаракатлари туртки бўлмоқда. қўйилади ва кексалар режали тартибда юрти-
ҲУМО ҚУШЛИ ДЎППИЛАР мизнинг диққатга сазовор жойлари ва зиёрат-
Хусусан, давлатимиз раҳбари гоҳларга олиб борилади. Бу эса, нуроний отахон
Муножат МЎМИНОВА, Наманган вилоятига ташрифи даво- ва мунис онахонларнинг мароқли ҳордиқ чиқа-
“Янги Ўзбекистон” мухбири мида Наманган шаҳрида жойлашган “Саховат” риб, саломатлигини мустаҳкамлаб олиши, ҳаё-
интернат уйида истиқомат қилаётган фуқаро- тини мазмунли ўтказишида муҳимдир.
“Қайга бормай, бошда дўппим, ғоз юрарман гердайиб”, лар ҳолидан хабар олди. Улар билан самимий
деганида севимли шоиримиз Эркин Воҳидов миллий бош мулоқотда бўлди. Ушбу масканда ижтимоий ҳи- Қолаверса, тиббий реабилитация тизимини
кийимимизга қанчалар ҳақли бино қўйганини ҳамиша азизу мояга муҳтож фуқароларни қўллаб-қувватлашга тубдан яхшилаш, “Саховат” ва “Мурувват” ин-
мукаррам дўппиларимизга боқиб кўзимиз қувнаганида яна қаратилган ишлар, ногиронлиги бўлган шахслар- тернат уйларида мунтазам чуқурлаштирилган
бир карра ҳис қилиб, ғурурланамиз. Икки ўрим сочнинг га кўрсатилаётган ғамхўрликлар, улар учун яра- тиббий кўрик ўтказиш ҳамда соғломлаштириш-
устига нозик қўниб, зулфлар ҳуснига ҳусн қўшган ироқи тилаётган қулайликлар, имкониятлар тўғрисида га қаратилган чора-тадбирлар режаси ишлаб
дўппилар қизларимизга зеб берса, қалампир гулли, бодом сўз юритилди. Президентимизнинг муассасага чиқилиб, тасдиқланади. Бу муассасалар туман
гулли, тошкент дўппи, чуст дўппи, андижон дўппилар ташрифидан васийликка олинганлар ниҳоятда (шаҳар) бирламчи тиббий-санитария хизмати
йигитларимизни асл беклардай безайди. мамнунлик изҳор этди. Чунки қарийб тўрт йил- муассасалари, ҳудудий тиббиёт бирлашмалари,
дан буён уларни қийнаб келаётган муаммолар Тошкент шаҳридаги илмий-амалий марказлари-
Дўппи, айниқса, йигит кишининг — Президентимизнинг бизга бўл- биралари билан биргаликда нозик дид нафисроқ тикиш устида иш олиб бо- ижобий ҳал этиладиган бўлди. Жумладан, тўрт га номма-ном бириктирилди. Мазкур муассаса-
ҳаётида ёрқин из қолдирадиган қадр- ган эътиборидан гўё яшариб кетгандек риляпти. ой ичида “Саховат” интернат уйи учун янги бино ларда давлат таъминотига олинган кексалар ва
ли, табаррук бош кийим. Тафаккур бўлдим, тўғриси, — дейди опа. — Ахир соҳибларига етказиб беряпти. Шу ўрин- қуриб берилади. Шу тариқа мазкур даргоҳда тў- ногиронлиги бўлган шахсларнинг саломатлик
юритсак, бунга изоҳ жоиз эмас. Ўғил “Меҳнат шуҳрати” ордени меҳнати- Хулоса ўрнида айтиш мумкинки, лиқ давлат таъминотига олинган фуқароларни даражаси алоҳида дастур асосида мунтазам
бола ҳаётида дўппи билан боғлиқ илк мизга берилган юксак мукофот-ку. Ҳу- да эътироф этиш жоизки, Андижоннинг пандемия халқимизни ҳар томонлама Фарғона вилоятидаги шундай муассасага кўчи- баҳолаб борилади. Уларни ихтисослаштирилган
хотиралар ўша суннат қилдириш ма- наримни бундан-да кенг ёйишим, шо- синовдан ўтказиш билан бир қаторда риш хусусидаги гап-сўзларга чек қўйилди. Нуро- илмий-амалий тиббиёт марказларига бирикти-
росими, хатна тўйи билан бошланади. гирдлар сафини янада кенгайтиришим Шаҳрихонидаги ҳар икки хонадоннинг азалдан тиниб-тинчимас, заҳматкаш нийлар бундан жуда миннатдор бўлди, қувонди. риш ва шу орқали давлат бюджети ҳисобидан
Кейин эса улар бўй етиб, уйланган кераклигини чуқур ҳис қилиб, буёғига бобо деҳқон, қўли гул ҳунармандлар- Суҳбат давомида азалий қадриятларимиздан бепул соғломлаштиришни йўлга қўйиш, ҳар йили
куни яхши ниятлар билан атаб олин- чарчашга ҳаққим йўқ, деган қатъиятни бири ё дўппидўзлик, ё тўн тикиш, ёки нинг давомчилари эканимизга шукрлар саналган, нуроний отахон ҳамда онахонларни бир марта республикадаги энг яхши санаторий-
ган куёвлик дўпписи, ота бўлгач, ўғил дилимга тугдим. келтиришга ҳам чоғлади. Негаки, бутун эъзозлаш, ҳурматини янада юқори даражага ларга бепул йўлланма бериш назарда тутилган.
уйлаб ёки қиз чиқарганида кийилган пичоқчилик, қўйингки, ҳунармандчилик- дунё аҳли давомли карантин талабла- кўтаришдек масъулиятли ва шарафли вазифа-
қудалик дўппилари билан янада гў- Дил тубидан, самимият ила айтил- ридан озурда бўлиб, анъанавий тур- ларни бажариш кун тартибига қўйилди. Агентлик тасарруфидаги барча тиббий-ижти-
заллашади. Мана шу ҳолатларда ган бу гаплар салкам ярим асрлик фао- нинг қайсидир тури билан машғул. мушга қайтиш учун қонунбузарликлар- моий муассасалар, яъни санаторийлар ва реа-
кийилган дўппиларнинг ҳаммаси йигит лияти давомида 300 дан зиёд шогирд- ни-да амалга ошираётган бир пайтда Шунингдек, Президентимиз пойтахтимиздаги билитация қилиш ва протезлаш марказлари фа-
киши ҳаётининг энг бахтли онларига ни камолга етказган, 20 нафар аёлни — Бу ҳам тирикчилик, ҳам энг са- аксарият юртдошларимиз ота-бобоси- Уруш ва меҳнат фахрийлари учун республика олияти чуқур таҳлил қилинади. Уларга эътибор
хизмат қилади. доимий иш билан таъминлаган дўппи- дан мерос ҳунарини бир он қўймади. 60 пансионатига ҳам борди. Ётоқхона ва даволаш кучайтирилади. Муаммоларга тезкор ва самара-
дўзнинг бу ҳунар ривожига янада фаол вобли, шарафли иш, — дея дўппининг фоизи қишлоқларда истиқомат қилади- хоналарида яратилган шароитларни кўздан ке- ли ечим топиш чоралари кўрилади. Шунингдек,
Шаҳрихонлик дўппидўз Ёрқиной ёндаша бошлаганига бир ишора бўлди. ган аҳолимиз кафтдеккина бўлса-да, ўз чирди. Бу ердаги нуронийлар билан учрашди, тизимли тарзда маданий-маърифий тадбирлар,
Тўйчиева водию воҳани дўппи билан Дўппидўзлар сулоласининг бешинчи хосиятига алоҳида урғу берди опа. — томорқасида лоақал оиласи эҳтиёжини дилдан суҳбатлашди. Пансионат ёнида боғ бар- концерт дастурлари, турли тўгараклар ташкил
таъминлаётган қўли гул ҳунармандлар- авлоди бўлган Ёрқиной опа Шаҳри- яратиш билан андармон бўлди. Кулол- по этиш, бундай масканларда фаолият юритувчи қилинади. Шоир-ёзувчилар, актёрлар билан
дан. Ёрқиной опа 8 март — Халқаро хоннинг ўзига хос, фақат ипак билан Нега десангиз, умра, ҳаж зиёратлари- лик, ёғоч ўймакорлиги, каштадўзлик, тиббий ходимлар маошини ошириш масаласини ижодий учрашувлар ўтказилади. Халқ таълими,
хотин-қизлар куни арафасида давлат тикиладиган сирға гулли дўпписини ўз заргарлик, дўппидўзлик кабилар билан ҳам алоҳида кўриб чиқиш зарурлигини таъкид- олий ва ўрта махсус таълим муассасалари хо-
мукофотига сазовор бўлди. шогирдлари — қизлари, келинлари, на- га кетаётганлар ҳам дўппиларимиздан машғул бўлганлар эса энг оғир синовли лади. Маданият ходимлари, хонандалар мунта- димлари билан ҳамкорликда “Саховат” ва “Му-
кунларда ҳам “Уйда қолинг” шиорига зам кўнгилочар тадбирлар ўтказиши, Ёзувчилар рувват” интернат уйларида давлат таъминотига
харид қилганларида кўзимга ёш кела- шундоқ ҳам рисоладагидек амал қил- уюшмаси янги китоблар тақдим этиши, турли олинганларнинг ҳаёт кечириш сифатини яхши-
ди. Шу билан бирга, доно халқимиз то- маънавий-маърифий учрашувлар ташкил этиши лашга эришилади.
ди. Қўл меҳнатимиз табаррук жойларга пиб айтган “Ҳунар — ҳунардан ризқинг лозимлиги қайд этилди. Бундай эътибордан ва-
унар” мақолининг мазмунини ҳунар- сийликка олинганлар беҳад мамнун бўлди. Айни пайтда ҳукумат томонидан кексалар
азиз бошларга кўтарилганча етиб бор- мандларимизнинг ўзлари ҳам панде- ва ногиронлиги бўлган шахсларнинг ҳуқуқлари-
мия даврида янада чуқурроқ ҳис эт- Тарихий воқеага айланган мазкур ташриф ни ҳамда тўлақонли ҳаёт кечиришларини таъ-
яптими, ўзимиз ҳам бир кун, албатта, дилар, десак хато бўлмайди. Айниқса, доирасида видеоконференция тарзида учрашув минлашга қаратилган қарор лойиҳасини ишлаб
оиласи, фарзандлари тарбияси билан бўлиб ўтди. Унда Қорақалпоғистон Республика- чиқиш масаласида амалий ҳаракатлар бошлан-
етиб борамиз, деб қувонаман. бир пайтда ўз ишини ҳам тўхтатмаган си ва вилоятлардаги ижтимоий муассасалар, ган.
Опанинг ўз устида тинимсиз ишла- Ёрқиной опа каби ҳунарманд аёллари- ҳудудларда фаолият кўрсатаётган 34 та “Сахо-
мизни бутун дунё аёлларига ибрат қил- ват” ва “Мурувват” интернат уйлари раҳбарлари Юртимизда аҳоли манфаатларини таъмин-
ши, инновацияга интилиши самараси са арзигулик! иштирок этди. Мамлакатимиздаги “Саховат” ва лаш, айниқса, ёлғиз кексалар, пенсионер ва
ўлароқ, эндиликда ҳумо қуши тасвири “Мурувват” интернат уйларидаги шароитлар, ногиронлиги бўлган фуқароларни ижтимоий
туширилган дўппилар ҳам урфга ай- тиббий-ижтимоий хизматларни яхшилаш маса- қўллаб-қувватлаш, улар ҳолидан хабар олиш,
ланиб кетса ажаб эмас! Негаки, ҳунар- лалари муҳокама қилинди. Вазирлар, ҳокимлар- ғамхўрлик кўрсатиш учун барча зарур шарт-ша-
манд устанинг айтишича, намуна учун нинг ҳисоботи тингланди. “Саховат” интернат уй- роит яратилган. Мамлакатимизда аҳолини ижти-
тикилган ана шу кўринишдаги битта ларидаги тиббий ускуна ва жиҳозларни янгилаш, моий ҳимоя қилишнинг мавжуд барқарор меха-
дўппи ҳавасманд бир харидор томо- замонавий физиотерапия бўлимлари ташкил низми жамиятнинг ҳимояга муҳтож қатламлари,
нидан яхши ният билан сотиб олинган. қилиш бўйича топшириқ берилди. Васийликка айниқса, кам таъминланган оилалар, ёлғиз қа-
Демак, ҳумо гулли инновацион дўппи- олинганларнинг турмуш даражасини оширишга риялар, ногиронлиги бўлган шахслар, вақтинча
нинг бозори чаққон бўлишига, эл ора- қаратилган самарали ишларни бажариш, мав- ишсизлар ва бошқа ёрдамга эҳтиёжманд аҳоли
сида тез урфга айланишига шубҳа йўқ. жуд муаммоларни тезкор ҳал этиш кераклиги вакилларига манзилли ижтимоий хизмат ва ёр-
Зеро, ҳумо қушининг бошимиз узра қа- қайд этилди. Тиббий-ижтимоий ёрдамни ташкил дам кўрсатишга қаратилади.
нот ёйиши бахтимиз нишонаси эканини этиш масаласида қатор муҳим вазифалар белги-
халқимиз яхши билади. ланди. Тиббий-ижтимоий хизматлар агентлигини
Вазирлар Маҳкамаси тузилмасига ўтказиш за-
Айни пайтда Ёрқиной опа ва шо- рурлиги таъкидланди. Бу борада мутасаддилар-
гирдлари томонидан янги услубдаги га тегишли топшириқлар берилди.
дўппиларни илк намунасидан ҳам
Шу боис, агентлик ҳамда унинг ҳудудий тиб-
бий-ижтимоий хизматлар бўлинмалари туман
(шаҳар) шўъбалари зиммасига юклатилган шун-
дай шарафли ва ўта масъулиятли вазифани
бажаришга киришган. Ўз олдига аниқ мақсад-
ларни белгилаб олган. Жумладан, Тиббий-ижти-
моий хизматлар агентлигини Вазирлар Маҳка-
маси ҳузурида қайта ташкил этиш борасида
жадал саъй-ҳаракатлар олиб борилади. Агент-
ликни кекса ва ногиронлиги бўлган шахсларга
тиббий-ижтимоий хизмат кўрсатишдаги вако-
латли давлат органи этиб белгилаш вазифасини
бажаришга қаратилган чора-тадбирлар ишлаб
чиқилади ва ижроси ўз вақтида таъминланади.

“Саховат” ва “Мурувват” интернат уйларида
меҳнат қилаётган ишчи-ходимларнинг ойлик
маошига юз фоиз устама тўлаш тартиби жорий
этилади. Мазкур муассасалардаги кексалар ва
ногиронлиги бўлган фуқаролар шахсий гигие-
на воситалари билан тўлиқ таъминланади. Бу-
нинг учун эса ушбу шахсларнинг озиқ-овқат ва
дори-дармон таъминоти учун ажратиладиган
маблағ миқдорини ошириш ҳамда бюджетдан
қўшимча маблағ ажратиш масаласида қатор са-

6 2021 йил 19 март, 56-сон Маънавият

ЎЗБЕКИСТОН ХАЛ+ ШОИРИ АБДУЛЛА ОРИПОВ ТАВАЛЛУДИНИНГ 80 ЙИЛЛИГИГА

ЎЗ ХАЛ+ИНИНГ ОВОЗИ

БЎЛГАН ИЖОДКОР

“...Узоқ йиллик тажрибамдан хулосам шулки, ижодкор истеъдодининг
даражасидан қатъи назар, иложи борича ўзини ёлғон-яшиқдан олиб қочсин.
Иложи борича катта ва кичик ҳақиқатларни бир-биридан фарқлай олсин.
Яъни ҳар доим ҳам шахсий кечинмаларини бутун бир халқнинг кечинмалари
деб эълон қилишдан ўзин тийсин...”, — дейди Ўзбекистон Қаҳрамони, халқ
шоири Абдулла Орипов “Кўрган билганларим” деб номланган мақоласида.
Ҳа, устоз шоиримиз халқ дардини ўз шахсияти фильтридан ўтказа билган
буюк истеъдод соҳиби эди. У ўзининг шахсий дардини халқники деб эмас,
балки халқнинг дардини ўзиники деб билди. Филология фанлари доктори,
профессор Нурбой ЖАББОРОВ билан бу улкан қалб ёлқинлари нурафшон
этган кенгликлар ва ҳаёт ҳақиқатлари акс этган ижод дурдоналари борасида
суҳбатлашдик.

— Абдулла Ориповнинг илк китоби — “Митти — Аввало, Абдулла Орипов дастлабки асарлари- ғуни ҳам моддийлаштира оладиган, шеърий ифодани ижодкор сифатида у озод руҳ эгаси эди. Масалан, ўт- Терцинага хос назарий қоидаларни ўзбек тилидаги
юлдуз” 1965 йилда нашр этилган. Ўзбекистон халқ даёқ ўз сози билан куйлаш, бошқалардан туйғу ол- сир руҳ уйғунлигида тасвирлай биладиган нодир ис- ган асрнинг олтмишинчи йилларида “Она тилимга”, таржимада бериш... Айтишгагина осон. Бу мураккаб
шоири Эркин Воҳидов: “Митти юлдуз”нинг пай- маслик, шунинг баробарида, овозини ўзгаларга бериб теъдод эгаси. Аслида табиат тасвирига бағишланган “Тилла балиқча”, “Оломонга” сингари шеърларни ишни юксак даражада уддалагани, биринчидан, шо-
до бўлиши шеъриятимиз осмонида янги қувноқ, қўймаслик сингари мезонларга асосланган ижодий ана шу шеър ҳам Ватанга бўлган чўнг муҳаббат изҳо- ёзиш ўша давр муҳити билан зиддиятга бориш дегани ирнинг юксак маҳорати билан изоҳланса, иккинчидан,
чароғон юлдуз пайдо бўлганидан дарак беради”, дастурини эълон қилган эди. Иккинчидан, у адаби- ри билан якунланаётир. Абдулла Орипов шеърияти- эди. Жумладан, “Она тилимга” шеъридаги булбул — ижод заҳматидан лаззат ола билгани исботидир. Акс
деб ёзганди ўшанда. Мунаққидларимизнинг таъ- ётнинг асл моҳиятини миллий руҳ ифодасида деб дан бенасиб бўлиш, бу ижод сирларини ўрганмаслик бетакрорлик рамзи. Бошқа ҳеч кимникига ўхшамагани ҳолда бу иш ярим йўлда қолиб кетиши мумкин эди.
кидлашича, замонавий ўзбек шеъриятининг ке- билди. Бу ҳақда шоир мана бундай ёзган эди: “Майли, ижод аҳли учун оғир йўқотиш бўлади, деб ўйлайман. учун унинг каломи минг йиллар ўтса-да, ўзгармайди. Демак, бу катта масъулият талаб қилади. Устоз шоир-
йинги олтмиш йиллик йўли “Митти юлдуз”га қа- буюкларга интилиш бўлсин, жаҳоннинг, башариятнинг Бунга эҳтиёж ҳам сезмайди. Тўти эса — тақлид тим- нинг айтишича: “Асарда агар бир сатрнинг иккинчиси
раб белгиланган... энг илғор фикрларига ошнолик бўлсин, Ғарб, Европа, — Истиқлол йилларида туғилганлар устоз соли. Шу боис, у ачинмоққа сазовор. Шу сабабдан ҳам билан қофияси бузилса, шу иморат таг-туги билан ну-
Америка дейсизми, майли, Лотин Америкаси, майли, шоиримизни кўпроқ мадҳия муаллифи деб би- унга нисбатан “шўрлик” эпитетини қўллайди шоир. раб кетади. Занжир узилади! Мен бу билан катта бир
— Аслида “Митти юлдуз”ни йўлчи юлдуз деб аташ Ойми, Марсми... даражасида фикрлашсин, лекин ўз- лишади. Аслида ўзига хос гимн бўлган, руҳ-фикр Шоирнинг булбул куйини шеърга солаётгани сабаби ишни бажардим, деб айтишни хоҳламайман. Лекин
мумкин. Абдулла Ориповдан кейин адабиёт майдони- бек фикрласин, ўзбекча фикрласин! Агар шу “кички- уйғунлигининг гўзал намунаси — “Биринчи муҳаб- — она тилининг мавжудлиги. Тилини йўқотганлар эса воқеликка объектив баҳо беришим керак”.
га кирганлар орасида ундан таъсирланмаган, унинг нагина” шарт бажарилса, қолганига, албатта, эриша- батим” ярим аср бурунги ёшларнинг севги нома- тўти билан қисматдош бўлишга маҳкум — бу шеърдан
шеърият мактабидан сабоқ олмаган ижодкорни то- миз”. Аслида бу шарт “кичкинагина” эмас. У — асосий ларию хотира дафтарларини безаб, ошиқларнинг келиб чиқадиган бадиий хулоса. Устознинг ўзлари бу Назаримда, бу улуғ шоирнинг таржималари кат-
пиш маҳол. Масалан, шоирнинг тенгдоши, Ўзбекис- шартлардан бири. Адабиёт миллий руҳдан айрилса, дил рози сифатида мактубларга жойланган экан... шеър қандай оқибатларга олиб келгани ҳақида мана та тадқиқотларга мавзу бўла олиши масаланинг бир
тон халқ шоири Рауф Парфи “Энг узоқ ёзилган тар- айтиш мумкинки, ҳамма нарсадан айрилади. Шунинг бундай ёзган эди: “Саккиз қаторлик шу шеър бошимга жиҳати. Яна бир муҳим томони шундаки, Абдулла
жимаи ҳолим” шеърида: “Дарс: Алишер Навоийдан учун ҳам шоир ана шу масалага алоҳида урғу беради. — Китобдан йироқ, мутолаадан бебаҳра авлодга саккизта бомба бўлиб тушишини туш кўрибманми? Ориповнинг таржима ҳақидаги қарашлари ҳам алоҳи-
то Абдулла Ориф”, дея эътироф этади. Атоқли шоир тегишли сиз айтган фикрлар. Ёшларимизнинг маъри- Ҳозирги ёшлар она тилимизга давлат тили мақоми бе- да ўрганилиши керак.
Усмон Азим шеър аслида нима эканини “Митти юл- Бу ўринда муҳим бир фикрни айтиш зарур: Абдул- фатсиз қолишига рози бўлмаслигимиз керак. Ҳолбуки, риш ҳақидаги қонунни “ҳатто” уддалаб бажара олиш-
дуз” мутолаасидан кейин англаганини таъкидлайди. ла Ориповнинг ўзи ижодда ана шу бадиий-эстетик ўтган асрнинг олтмишинчи йилларидан бошлаб бир маяпти. У маҳалларда-чи?.. Шеър чиққач, “Ҳали се- — Устоз шоиримиз тарих сохталаштирилга-
Азим Суюн “Биз шеъриятга “Митти юлдуз” таъсири- талабга тўлиқ амал қилган. Биргина мисол. Данте ва- неча авлод ижодкорларгина эмас, ҳатто оддий одам- нинг она тилинг борми? Ҳали сен жаҳон социализми ни, диний ва миллий қадриятлар топталганини
да кирганмиз”, дейди. Сирожиддин Саййид, Маҳмуд тани бўлган Италия сафарларидан бирига шоиримиз лар ҳам Абдулла Орипов шеъриятининг оташин мух- ғоясига қаршимисан? Ота-онанг ким? Қайси миллат- кўплаб ҳасратли сатрларида ифода этади. “Му-
Тоир, Иқбол Мирзо, Эшқобил Шукур, Азиз Саид... бу иқтисодчи академик Қаландар Абдураҳмонов билан лислари бўлганига гувоҳмиз. Катта адибимиз Хуршид чининг боласисан?” деган бир дунё тазйиқ остида қол- ножотни тинглаб”дан бошлаб “Ўзимни мозий-
рўйхатни узоқ давом эттириш мумкин. Уларнинг бар- бирга борган. “Манзаралар” деган шеъридаги мана бу Дўстмуҳаммад устоз Абдулла Орипов таваллудининг ганман. Катта миннатдорлик билан бир гапни айтиб нинг...”, “Паҳлавон Маҳмуд қабри қошида”, “Али-
часи Абдулла Орипов ижодхонасидан сабоқ олганини сатрларга эътибор беринг: етмиш йиллиги арафасида Миллий университетда ўтишим керак: балки қамашга, балки мени йўқ қилиб шер”, “Мўмин Мирзо”, “Темур боғлари”, “Фурқат
эътироф этади. бўлган адабий учрашувда қизиқ бир маълумотни ҳай- юборишга асос бўладиган уч-тўртта шеърим, яъни нидоси”, “Оташга сиғинди бир замон халқим”,
Қаландар, ана бу денгизга қара, рат билан айтгани эсимда. Гулистон шаҳрида бўлган “Она тилимга”, “Минораи калон тепасидаги лайлак”, “Алишернинг онаси” ва ҳоказо ўнлаб шеърлари-
“Митти юлдуз”нинг адабий жараёнга таъсири шун- Қайнаб ётган ҳис бу, илоҳий туғён. тадбирда Хуршид ака Абдулла Ориповнинг “Биринчи “Ўзбекистон” каби тизмалар Александр Твардовский да, “Барҳаёт обида” киносценарийси, “Ҳаким ва
дай бўлдики, Ватан, халқ ҳақида чучмал, таъсирсиз Жазавага тушар бунда ҳар зарра муҳаббатим” шеърини ўқий бошлабди. Шунда шеър- ҳамда Қайсин Қулиев ёрдами билан “Новый мир” жур- ажал” достони, “Соҳибқирон” номли беш парда-
сўзлар назм намунаси ўлароқ тақдим этилаётган бир Абдуҳошим ғижжак чалганисимон. ни бошдан-охир бутун зал жўр бўлиб ижро этган. Мен налида босилиб чиқмаганида эди, ўша тақдир чархпа- ли шеърий драмасида Абдулла Ориповнинг ба-
замонда ўзбек шеъриятида бирданига яшин чақнади, “ижро этган” дея таъкидлаётганим бежиз эмас. Чунки лаги қаёққа қараб айланиб кетиши мумкинлигини мен диий нигоҳи туркий улуснинг ўтмиш ҳаёти, буюк
момақалдироқ гулдиради гўё. Бу яшин сабабли вата- Кўрдингизми, Абдулла Орипов Римдаги денгиз тасаввур қилдим: улар чин кўнгилдан сиймоларининг тақдири орқали бугуннинг ижти-
нинг — бутуниттифоқ, миллатинг — совет, деган сох- тўлқинида ҳам ўзбекнинг тимсолини кўради. Ҳар зар- муҳаббат билан ўқиган шеърни. ҳозир ҳатто тасаввур ҳам қила ол- моий-фалсафий, маънавий-ахлоқий масалалари-
та туйғуларга ўт кетди. Бу момақалдироқ Ватан ҳақи- раси жазавага тушаётган тўлқинни қайнаб ётган ҳисга майман”. га жавоб излашга қаратилди. Нурбой ака, бу жа-
даги кўнгилда яшириниб ётган кечинмалардан бонг ташбеҳ қилган бошқа шоирни биласизми? Ёки уни Устоз Абдулла Орипов шеър ёзиш воблар қанчалик салмоқли ва ўринли бўлди?
урди. “Мен нечун севаман Ўзбекистонни?” — бундай ғижжак чалаётган Абдуҳошим Исмоиловга қиёслаш бобида тенгсиз экани исбот талаб қил- Она тилимиз тақдирига ку-
саволни Абдулла Ориповгача ҳеч ким бу тарзда кун кимнинг хаёлига келиши мумкин?! Кейинги бандда майди. Шеърни тингловчининг қалбига йиниш миллатнинг қисматига — Ватан ва миллатга муҳаббат даъват ёки чақи-
тартибига қўя олмаган эди. Бунинг ўша замон учун шоир мана бундай ёзади: етиб борадиган даражада ўқиш бора- куйиниш демакдир. Ҳукмрон риқ эмас. У юракнинг туб-тубидан ички эҳтиёж сифа-
қанчалик жасорат бўлганини ҳар бир инсофли одам сида ҳам беназир эди. Нечоғли буюк коммунистик мафкура миллий тида туғилиши зарур бўлган туйғу. Ватанни севмоқ
эътироф этади. Гоҳида жим қолар тиниқиб, тўлиб, шоир бўлса, шунчалик салоҳиятли тилларнинг бора-бора йўқолиб, унинг тарихини, муайян даврлардаги тараққиёти
Хаёлга нималар келмас шу онда. нотиқ ҳам эди у. 2015 йили хорижда ягона тилга сингиб кетиши ҳақида- ва таназзули сабабларини илмий асосда чуқур анг-
Хўш, шоир ўша кезлари урф бўлганидек, СССР- Денгизни чой тўла пиёла қилиб даволаниб келган кезлари устозни ги сохта ва зарарли ғояни тарғиб ламоқ, келажаги ёруғ ва нурли бўлиши учун жону
ни эмас, нима учун она юрти Ўзбекистонни севади? Елпиниб ўтирсанг Шоҳимардонда. Миллий университетда ўтказиладиган қилиб турган бир вазиятда бундай жаҳонни бағишламоқ орқали бўлади. Миллатга
Нима сабабдан унинг тупроғини кўзига тўтиё қилади, тил байрамига таклиф қилдим. Устоз шеърни ёзиш бошини кундага муҳаббат унинг шону шарафи, юксалиши йўлида
муқаддас, танҳо дея сифатлайди уни? Қаранг-а, бошқа одам етти ухлаб тушида ҳам кўра таклифни хурсандлик билан қабул қўйиш билан баробар эди. Фақат ўзни фидо этмоқ, бор билим ва салоҳиятини ана
олмайдиган бундай туйғу фақат чинакам шоир хаёли- қилди. Университет маданият саройи катта жасорат соҳибигина бундай шу мақсадга сафарбар қилмоқдир. Абдулла Орипов
Аслида дунёда танҳо нима бор? гагина келиши мумкин. Денгизни чой тўла пиёла қи- катта зали профессор-ўқитувчилар ишга қўл уриши мумкин эди. Бу шеърияти тарих ҳақиқатларининг бадиий ифодаси
Пахта ўсмайдими ўзга элда ё? либ, Шоҳимардонда елпиниб ўтириш — туйғу нақадар ва талабалар билан тўлган. Абдулла амалда мустақиллик орзусини қа- орқали ватандошларимиз қалбида ана шу муқаддас
Ёки қуёшими севгимга сабаб? миллий, ташбеҳ нечоғли оҳорли, бадиият қанчалар Орифни идеал деб биладиган ўзбек ламга олиш билан баробар эди. туйғуни комил бир даражада тарбиялашга хизмат
Ахир қуёшли-ку бутун Осиё. мукаммал-а! Ҳайратланмасликнинг иложи йўқ! Ана филологияси ва журналистика факуль- қилди, хизмат қилаётир. Шоирнинг “Ўзбекистон”,
шу сатрларда Абдулла Орипов шеъриятининг яна тетларигина эмас, математика, физи- Замондан ўзиб кетгани учун “Қарши қўшиғи” каби шеърларида тарихий воқелик
Кўнгилларга титроқ солувчи ана шундай саволлар- бир етакчи хусусияти намоён бўлган: ижодининг даст- ка, кимё, биология, тарих, география... ҳам Абдулла Орипов шеърияти- шунчалик маҳорат билан тасвирланганки, Ватан ва
дан сўнг шоир фикр оқимини кутилмаган ўзанга бу- лабки давридан то сўнгги асарларигача, нима ҳақда хуллас, барча факультетлар ёшлари нинг тадқиқ қилинмаган жиҳат- миллатнинг шонли ўтмиши кўз ўнгингиздан худди ки-
ради. Дилўртар саволларга ҳеч кимнинг хаёлига ҳам ёзмасин, Ватанга, халққа муҳаббат туйғуси билан иштирок этяпти тадбирда. Устоз кир- лари кўп. Уларни англаш, ўсиб нотасма каби ўтади. Шоир сизни ўша муҳитга олиб
келмаган ҳароратли жавобни тақдим этади: йўғрилган бўлади. ганда, зал оёққа қалқди ва олқишлар жаранглади. Сўз келаётган ёшларимиз онгу шуу- кириб қўяди, буюк аждодлар нафасини сезасиз. Шу-
навбати замонамизнинг улуғ шоирига берилганда, та- рига, руҳиятига сингдириш адаби- нинг баробарида, тарихдаги хатоликлар, халқимиз
Хўш, нечун севасан Ўзбекистонни, Абдулла Орипов шеъриятга юксак талаблар би- лаба ёшлар яна бир карра самимий олқишлади. ётшунослигимиз олдида турган долзарб вазифалар- бошидан кечган мусибатлар сабаблари теран ва кўн-
Сабабини айтгин десалар менга, лан ёндашган шоир. Мақолаларидан бирида шоир дандир. гилни титроққа соладиган даражада таъсирли бади-
Шоирона гўзал сўзлардан олдин шеър қандай мезонларга жавоб бериши зарурлигини Устоз оз эмас, кўп эмас, роппа-роса қирқ беш ми- ий талқин этилади.
Мен таъзим қиламан она халқимга: мана бундай кўрсатган эди: “Ҳозирги шеъриятимиз- нут шеър ўқиди. Менинг эса жоним ҳалак: мабодо — Абдулла Орипов Дантенинг “Илоҳий коме-
Халқим, тарих ҳукми сени агарда да шаклдаги ранг-баранглик қарор топаётгани мени адабиётдан йироқ бирор талаба одобсизлик қилиб дия” асарини адиб-арбоб Шароф Рашидов такли- Тарихни ўрганишдан мурод аслида ибратдир.
Мангу музликларга элтган бўлсайди, қувонтиради. Ранг-баранглик ҳеч қачон эскирмайди. қўйса, устознинг кайфиятига ёмон таъсир қилиши фига кўра таржима қилади. У кечани кеча, кун- Ҳазрат Алишер Навоий таъбири билан айтганда, ўт-
Қорликларни макон этган бўлсайдинг, Фақат унинг замирида бетакрор мазмун, гўзал таш- мумкин эди-да, ахир... Лекин... Ҳақиқий шеър ҳамма- дузни кундуз демай бу ижодий жараёнга шўнғиб мишда “не ишдин мамлакат обод, қаю ишдин улус
Меҳрим бермасмидим ўша музларга? беҳ, сирли руҳ бўлса, бас”. Бу талабларни бажариш ни мухлис қилиб қўяр экан. Биз китобдан, адабиётдан кетади. Бироқ устоз шоиримиз ўз суҳбатларидан барбод бўлганини” англамоқ ва хулоса чиқармоқдир.
осон эмас. Агар ҳазрат Алишер Навоийдан то Аб- йироқ деб ўйлайдиган замонамиз ёшлари қирқ беш бирида мазкур асар ва унинг таржимасини таҳлил Абдулла Орипов шеъриятида тарих тасвир айни шу
Бу шеърнинг ёзилиш тарихи ҳақида шоирнинг ўз дулла Ориповгача бўлган шеъриятни кузатадиган минут давомида ҳайрат билан тинглади устознинг қилишга адабиётшунослигимиз тайёр эмас экан, мақсадга хизмат қилади.
сўзларига қулоқ тутайлик: “Ўша даврда Ўзбекистонни бўлсак, қаламга олинмаган қайси мавзу қолган? Ана шеърларини. Абдулла ака нутқини якунлагач, зал яна деган фикрни айтади...
пахтаси учун, олтини учунгина ҳурмат оёққа қалқиб, гулдурос қарсаклар билан олқишлади. “Катта шоир ҳамиша ўз вақтида майдонга келади,
қилган, ҳурмат қилмаган бўлса-да, шун- шу саволни қўядиган бўлсак, бе- Тадбир тугагач, ёшлар устоз билан изма-из бориб, у — Фақат “Илоҳий комедия”гина эмас, Абдулла у — ҳамиша тарихий. Зотан, катта шоир ўз халқи-
дан фойдаланган қудратли мустамла- такрор мазмун деган талабни кишидан дастхат олишди. Юзлаб талабалар замо- Ориповнинг жаҳон шеърияти дурдоналаридан амалга нинг овози, унинг орзу-умидлари ва инсон қалби из-
качи кучлар бўлган. Уларнинг руҳияти бажариш нечоғли мушкул экани намизнинг атоқли ва ардоқли шоирини машинагача оширган бадиий таржималари ҳали ўрганилган эмас. тиробларининг ифодачисидир. Бироқ, энг асосийси,
муқаррар кишининг ғашини қўзғар эди, яққол аён бўлади. Лекин ҳақиқий эҳтиром билан кузатиб қўйди. Мен эса ҳаяжон би- Ҳолбуки, уларни ўрганиш улуғ шоиримизнинг ижод у — ўз даврининг ҳаками ва куйчиси, у — жарчи ва
шунда мен, хўп, сен бойлиги учун севар шоир топади шундай мавзуни. лан: “Устоз, кўряпсизми, бугунги ёшлар ҳам сизнинг лабораториясига чуқур кириш имкониятини яратади. файласуф, у — сўз сеҳргари ва узлатга чекинган му-
экансан, севмасанг-да фойдаланасан, Устоз шоирнинг ушбу сўзлари ху- шеърларингизнинг оташин мухлисларидир. Улар сиз- Тўғри, устоз шоир сиз таъкидлаган фикрни айтгандан тафаккир дарвеш. Буларнинг бари унга қалб изҳорини
ҳолбуки, ўша пахта ҳам меники, олтин сусида кўп ўйлаганман. Чинакам ни нақадар эъзозлашини исботлаяптилар”, дедим. кейин ёш адабиётшуносларимиз томонидан “Илоҳий ҳаммага бирдай тушунарли, севимли, шу билан бир-
ҳам, аммо мен нима учун севаман Ўз- истеъдод эгаси заҳмат чекади- Абдулла аканинг юз-кўзидан хурсандлиги яққол сези- комедия” ва “Жаннатга йўл”нинг қиёсий таҳлилига га, кўтаринки, теран маънолар моҳиятини ифодалаш
бекистонни?! Агар мангу музликларда ган бўлса, дастлабки икки шарт- либ турар эди. доир мақолалар эълон қилинди. Лекин булар етарли учун ато этилган. Шу боис, шоирнинг сўзларидан за-
яшаган бўлсанг ҳам, халқим, мен бир ни — бетакрор мазмун ва гўзал эмас. мондошлари ҳам, келгуси авлодлар ҳам фахрланиб
чукча ё ёқутга ўхшаган бўлганимда ҳам ташбеҳни уддалаши мумкин. — “Ҳақиқий шоир ўз замонидан икки қадам ол- юрадилар. Абдулла Орипов менга XXI асрга қадам
сен учун жонимни берар эдим-ку! — де- Бироқ сирли руҳ деган талабни динда юради. Шу боис, ўзи мансуб бўлган даврга Абдулла Орипов таржималари — улкан хазина. қўйган даврларимизнинг буюк маданий аҳамиятга мо-
ган мухолиф кайфият ва фикр билан ўз бажариш... Тангри таоло ярлақа- кўпинча бегона бўлиб қолади”, дея кўп таъкидла- Бу хазинага эга бўлмоқ учун, таржима малакасини лик ана шундай шоири бўлиб гавдаланади”. Дунёга
вақтида ёзилган бу!”. ган, юксак салоҳият ато этилган шади. Ижодкорнинг муросасизлиги, назаримизда, ҳосил қилиш учун ҳам уларни ўрганиш зарур. Ма- машҳур қирғиз адиби Чингиз Айтматов улуғ шоир-
шоирларгина бунга эриша олади. замон ёки давр ўртасида эмас, балки унинг шахси салан, “Илоҳий комедия” итальян адабиётига хос нинг халқимиз олдидаги хизматларини ана шундай
“Халқим, тарих ҳукми сени агарда Абдулла Орипов ана шу неъматга ва ботинидаги “мен” ўртасида кечади. Бу аёвсиз ҳар бир банди уч мисрадан таркиб топган мураккаб эътироф этган эди. Ҳақиқатан, Абдулла Орипов ўз
Мангу музликларга элтган бўлсай- муяссар бўлган бениҳоя кам сон- кураш ижодкорни ё саодат, ё фалокатга элтиши шеърий шакл — терцинада ижод қилинган. Абдулла халқининг овози бўла олган буюк ижодкордир. Шоир
ди, Қорликларни макон этган бўл- ли ижодкорлар сирасига киради. мумкин. “Мен” — Аллоҳнинг амри, илоҳий сас. Ориповнинг маҳорати шундаки, у ана шу шакл қону- асарлари яна кўп асрлар давомида нафақат ўзбек
сайдинг, Меҳрим бермасмидим ўша Машҳур “Баҳор” шеъри аслида Мана шу акс-садони англаган инсонгина ўзлигини ниятларини мукаммал ўрганган ва таржимада уни адабиёти, балки жаҳон халқлари адабий-эстетик та-
музларга?” — бундаги кинояни пайқаш достон даражасидаги асар. Ана кашф этишга қодир. Шундай эмасми? сақлай билган. Устоз шоирнинг ўзи мана бундай ёзади: факкури ривожига хизмат қилишига ишонамиз.
қийин эмас. Энг муҳими, бу киноя катта шу шеърнинг якуний сатрларига “...терцинада уч қатор баравар келаверади. Лекин
бадиий умумлашмага асос берган: бир эътибор беринг-а: — Абдулла Орипов ижодий тақдири мисолида бу уч қатор баравар бўлгани билан қофиялар занжир “Янги Ўзбекистон” мухбири
гапларингиз айни ҳақиқатдир. У чиндан ҳам замонаси- бўлиб, бир-бири билан боғланиб кетаверади. Шарқ Мухтасар ТОЖИМАМАТОВА суҳбатлашди.
Юртим, сени фақат бойликларинг-чун Қизғалдоқ баргидек учар дилдан ғам, дан ўзиб кетган ижодкор эди. Эҳтимол шахс сифатида мумтоз адабиётидаги аруз вазнининг бузилиши қан-
Севган фарзанд бўлса кечирма асло. Тошқинлар киради қалбимга маним. замон билан муроса қилган кезлари бўлгандир. Лекин чалик сакта бўлса, бу ерда терцинанинг бузилиши
Баҳоринг муборак бўлсин ушбу дам, ҳам шеърий жиноятга айланиб кетиши мумкин”.
— Катта шоиру адиблар ижодда ўз йўли- Менинг, Ўзбекистон, дилбар Ватаним!
га, тутумига эга бўлади. Нурбой ака, сизнингча,
Абдулла Ориповнинг ижод концепцияси қандай Кўнгилдаги ғамнинг қизғалдоқ баргидек учиши —
мезонларга асосланади? Шоир асарларининг ўзи- бундай ифодани ўйлаб топиб бўлмайди. Тошқинлар
га хослиги нималарда кўринади? киради қалбимга маним — туйғуни бундай ифодалаш
ҳар кимга ҳам насиб этмайди. Абдулла Орипов — туй-

МУАССИС: Бош муҳаррир: Салим ДОНИЁРОВ Таҳририятга келган қўлёзмалар тақриз Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Навбатчи муҳаррир: Ирода Тошматова
қилинмайди ва муаллифга қайтарилмайди. Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги Мусаҳҳиҳ: Асолат Аҳмадқулова
Ўзбекистон Республикаси “Янги Ўзбекистон” газетаси учун масъул: Газетанинг етказиб берилиши учун обунани Дизайнер: Зафар Бакиров
Вазирлар Маҳкамаси бош муҳаррирнинг биринчи ўринбосари томонидан 2020 йил 13 январда 1047-рақам билан рўйхатга олинган.
расмийлаштирган ташкилот жавобгар. Нашр индекси — 236. Буюртма — 984. Манзилимиз:
Бахтиёр Абдусатторов Газета таҳририят компьютер марказида 11453 нусхада босилди. 100029, Тошкент шаҳри,
Матбуотчилар кўчаси, 32-уй
саҳифаланди. Ҳажми — 3 табоқ. Офсет усулида босилган. Қоғоз бичими А2.
Газетанинг полиграфик жиҳатдан сифатли Баҳоси келишилган нархда. ЎзА якуни — 03:10 Топширилди — 04:20
чоп этилишига “KOLORPAK” МЧЖ масъул.
“KOLORPAK” МЧЖ босмахонасида чоп этилди.
Девонхона: (0-371) 233-70-98 Котибият: (0-371) 233-56-60 Эълонлар: (0-371) 233-57-15 E-mail: [email protected] Босмахона манзили: Ўзбекистон, 100060.
Тошкент, Янги шаҳар кўчаси, 1-А уй.
Босмахона телефони: (78) 129-29-29


Click to View FlipBook Version