องค์ความรู้ทางประวัติศาสตร์

ประวตั ิศาสตร์
(History)

ประวตั ศิ าสตร์ : ศึกษาถึงพฤติกรรมและประสบการณ์

ของมนุษยใ์ นอดีตที่เกี่ยวพนั กบั อดีต ปัจจุบนั อนาคต

ประวตั ศิ าสตร์ : การศึกษาเรื่องราวหรือเหตุการณ์

สาคญั ของสงั คมมนุษยใ์ นอดีตจากหลกั ฐานต่างๆ

เวลาและสถานที่

• เป็นปัจจยั สาคญั ท่ีผลกั ดนั ใหเ้ กิดความแตกต่าง
ในสังคมมนุษย์

ตวั อย่าง : เวลา

• ยโุ รปในช่วงเวลาใน คริสตศ์ ตวรรษท่ี 16 ยอ่ มมีความแตกต่างจาก
ยโุ รปในปัจจุบนั

ตวั อย่าง : สถานท่ี

• เมื่อวนั ที่ 7 เมษายน พ.ศ. 2310 กรุงศรีอยธุ ยาไดถ้ กู ทาลายยบั เยนิ แต่
ในเวลาเดียวกนั ที่เมืองจนั ทบุรี กลบั เป็นเมืองท่ียงั มน่ั คงสมบูรณ์
เพราะไม่ไดถ้ ูกพม่าโจมตี

จงยกตวั อยา่ งเวลา และสถานท่ีท่ีทาใหเ้ หตุการณ์ทางประวตั ิศาสตร์
ของนกั เรียนแตกต่างกนั

หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์

: ร่องรอยในอดีตของมนุษย์

การนับศักราช

แบบไทย แบบสากล

ม.ศ. (มหาศกั ราช) ค.ศ. (คริสตศ์ กั ราช) เร่ิมนบั เป็นคริสตศ์ กั ราช 1
(ค.ศ. 1) หรือ A.D. 1
- เป็นการนบั แบบโบราณท่ีรับมาจากอินเดีย หลงั พทุ ธศกั ราช 621 ปี
- เผยแพร่เขา้ มาสู่ดินแดนสุวรรณภูมิผา่ นทางพวกพราหมณ์และพอ่ คา้ - A.D. 1 ( Anno Domini) หมายถึง “In the year
- พบมากในศิลาจารึกสมยั สุโขทยั และศิลาจารึกเก่าๆ of the Lord” หรือปี แห่งพระเจา้
 จ.ศ. (จุลศกั ราช)
- รับมาจากพม่า เร่ิมนบั หลงั พทุ ธศกั ราช 1181 ปี - B.C. ยอ่ มาจาก “Before Christ” (ก่อนพระ
- พบในพงศาวดารลา้ นนา สุโขทยั อยธุ ยา และรัตนโกสินทร์ตอนตน้ เยซู)
ร.ศ. (รัตนโกสินทร์ศก)
ฮ.ศ. (ฮิจเราะห์ศกั ราช)
- เริ่มนบั เมื่อปี พ.ศ. 2325 คือปี ที่สถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ - ศกั ราชของศาสนาอิสลาม
- เริ่มในสมยั ร.5 และ ร.6 เปลี่ยนไปใช้ พทุ ธศกั ราชแทน - เริ่มนบั เม่ือ พระนบี มูฮมั หมดั ศาสดาของ
 พ.ศ. (พทุ ธศกั ราช)
ศาสนาหนีออกจากเมืองเมกกะห์ไปยงั เมืองเมดินะ
- ไทยยดึ หลกั การนบั พ.ศ. 1 เมื่อพระพทุ ธเจา้ ปรินิพพานแลว้ 1 ปี ตรงกบั พทุ ธศกั ราช 1123
- ใชม้ าต้งั แต่สมยั พระนารายณ์มหาราช แต่แพร่หลายใน ร.6

หลกั เกณฑก์ ารเทียบศกั ราช

ม.ศ. + 621 = พ.ศ. พ.ศ. – 621 = ม.ศ.
จ.ศ. + 1181 = พ.ศ. …….-……..=……..
ร.ศ. + 2324 = พ.ศ. …….-……..=……..
ค.ศ. + .......... =………. ……- 543 = ค.ศ.
ฮ.ศ. + 1122 =………… ……- ……. = ฮ.ศ.

ตวั อย่างการเทยี บศักราช

• จารึกพอ่ ขนุ รามคาแหงใชม้ หาศกั ราช และระบุศกั ราช (ศก หรือ สก) ท่ี
มีการจดั ทาจารึกไวว้ า่ “...๑๒๑๔ ศก ปี มะโรง...” ตรงกบั พทุ ธศกั ราช
๑๘๓๕ (ม.ศ. ..........+.......... = พ.ศ............. จ.ศ...................
ร.ศ.......................ฮ.ศ....................)

• จารึกวดั ป่ าแดงสมยั สุโขทยั ใชจ้ ุลศกั ราช และปรากฏศกั ราชที่จารึกวา่
“เมื่อศกั ราชได้ ๗๖๘ จอนกั ษตั ร เดือนอา้ ย แรม ๑๐ ค่า วนั อาทิตย.์ ..”
ตรงกบั พทุ ธศกั ราช ๑๙๔๙ (จ.ศ. ..........+.......... = พ.ศ............. ค.ศ
...................ม.ศ.......................ฮ.ศ....................)

ตวั อย่างการเทียบศักราช

• สงครามโลกคร้ังที่ 1 (ค.ศ.1914 - 1918) เร่ิมข้ึนในยโุ รปเม่ือ ค.ศ.1914
ประเทศไทยประกาศสงครามต่อฝ่ ายมหาอานาจกลางและเขา้ ร่วมกบั
ฝ่ ายสมั พนั ธมิตรในพ.ศ. 2460 หรือ ค.ศ. 1917 (พ.ศ. 2460 -....... =
ค.ศ............. จ.ศ...................ม.ศ.......................ฮ.ศ....................) ซ่ึง
แสดงใหเ้ ห็นวา่ ไทยดาเนินนโยบายเป็นกลางมาตลอดจนถึงช่วงทา้ ย
ของสงครามจึงตดั สินใจเขา้ ร่วมกบั ฝ่ ายสมั พนั ธมิตร

ตวั อย่างการเทียบศักราช

• สงครามโลกคร้ังที่ 2 (ค.ศ.1939 - 1945) เริ่มในยโุ รปเมื่อ ค.ศ.1935
หลงั จากน้นั ไดข้ ยายไปทวั่ โลก ในเอเชีย ญ่ีป่ ุนไดเ้ ร่ิมสงครามมหา
เอเชียบูรพาเมื่อวนั ที่ 8 ธนั วาคม ค.ศ.1941 และยกพลข้ึนบกในประเทศ
ไทยโดยอา้ งวา่ เพ่ือขอยกทพั ผา่ นไปยงั พม่าและอินเดีย ส่งผลใหไ้ ทย
ตอ้ งประกาศสงครามต่อฝ่ ายพนั ธมิตรเมื่อวนั ท่ี 25 มกราคม พ.ศ. 2485
(ค.ศ..................จ.ศ...................ม.ศ.......................ฮ.ศ....................)

การแบ่งยคุ สมยั ทางประวตั ิศาสตร์ไทย

• 1. สมยั ก่อนประวตั ิศาสตร์ : ยงั ไม่ปรากฏหลกั ฐานเป็นลายลกั ษณ์
อกั ษร ไดแ้ ก่ ยคุ หินเก่า หินกลาง หินใหม่ สาริด เหลก็

• 2. สมยั ประวตั ิศาสตร์ ปรากฏหลกั ฐานการประดิษฐต์ วั อกั ษรไทย
ของพอ่ ขนุ รามคาแหง พ.ศ. 1826 ตามหลกั ศิลาจารึกหลกั ที่ 1 แบ่ง
ได้ 3 ลกั ษณะ

ราชอาณาจักร / ราชธานี

สมยั สุโขทยั (พ.ศ. 1792 - 1981 )
สมยั อยุธยา (พ.ศ.1893 - 2310)

สมยั ธนบุรี (พ.ศ. 2310 - 2325)
สมยั รัตนโกสินทร์ (พ.ศ.2325 - ปัจจุบนั )









การปกครอง

สมยั สมบูรณาญาสิทธิราชย์ สมยั ประชาธิปไตย
(พ.ศ. 1792 - 2475 ) (พ.ศ.2475 - ปัจจุบนั )

ประวตั ศิ าสตร์สากล

สมัยโบราณ
(ก่อนสุโขทยั – ร.3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ )

สมยั ใหม่
(ปรับปรุงประเทศ (ร.4) – พ.ศ.2475)

สมยั ปัจจุบนั

(พ.ศ. 2475 - ปัจจุบัน)

ยุคสมยั ทางประวตั ศิ าสตร์สากล

สมยั โบราณ ประมาณ 3500 ปี ก่อนคริสตศ์ กั ราช จนถึง ค.ศ.
476

สมยั กลาง อยใู่ นช่วงปี ค.ศ. 476 – ค.ศ. 1492

สมยั ใหม่ เร่ิมในปี ค.ศ. 1492 – ค.ศ.1945

สมยั ปัจจุบนั เร่ิมต้งั แต่ ค.ศ. 1945 จนถึงปัจจุบนั (ร่วมสมยั )

การเปรียบเทยี บยคุ สมยั ระหว่างประวตั ศิ าสตร์สากลกบั ไทย

ประวตั ิศาสตร์สากล ประวตั ศิ าสตร์ไทย
สมยั โบราณ
สมยั กลาง สมยั โบราณหรือสมยั ก่อนสุโขทยั

สมยั ใหม่ สมยั สุโขทยั
สมยั อยธุ ยา
สมยั ปัจจุบนั /ร่วมสมยั
สมยั ธนบุรี
สมยั รัตนโกสินทร์

สมยั ปัจจุบนั /ร่วมสมยั