Dihasilkan oleh :
Chu Khoon Thin P99556
Wan Nur Hafizah Binti Wan Hussain P99588
Masna Binti Mappeati P99567
Chan Yee Lin P99552
masna binti mappeati
chan yee lin
Isi Kandungan
Prakata 1
Latar Belakang 2
Pengenalan 3
Objektif Modul 4
Strategi Pembelajaran 5
Cara Penggunaan Modul 6
Konteks Sains : Fasa-fasa Bulan 7 - 10
Teori pembelajaran 11
Uji minda 12-18
Fasa orientasi 19 - 20
Fasa pencetusan idea 21 - 23
Fasa penstrukturan semula idea 24 - 25
Fasa aplikasi idea 26 - 28
Fasa refleksi 29 - 30
Penghargaan 31
Jawapan 32
Rujukan 33
Kurikulum didefinisikan sebagai suatu pengalaman pembelajaran yang terancang ke
arah mencapai penghasilan pembelajaran yang dihasratkan (PPK, 2001). Kurikulum
Kebangsaan bermatlamat untuk melahirkan murid yang seimbang, berdaya tahan,
bersifat ingin tahu, berprinsip, bermaklumat, dan patriotik serta mempunyai
kemahiran berfikir, berkomunikasi dan bekerja secara berpasukan.
Bagi mencapai matlamat Kurikulum Kebangsaan, pernyataan Kemahiran Berfikir
Aras Tinggi (KBAT) ditulis secara eksplisit dalam dokumen kurikulum. Kurikulum
merupakan satu daripada elemen utama dalam KBAT selain daripada pedagogi dan
pentaksiran. Sehubungan dengan itu, pemahaman guru tentang pernyataan KBAT
dalam kurikulum hendaklah jelas bagi membolehkan segala bentuk aktiviti
Pengajaran dan Pembelajaran dirancang dan dilaksanakan dengan berkesan di bilik
darjah.
KBAT didefinisikan sebagai keupayaan untuk mengaplikasikan pengetahuan,
kemahiran dan nilai dalam membuat penaakulan dan refleksi bagi menyelesaikan
masalah, membuat keputusan, berinovasi dan berupaya mencipta sesuatu (KPM,
2013). KBAT adalah berlandaskan kepada tahap pemikiran dalam Taksonomi Bloom
dan Taksonomi semakan Anderson.
1
Mata pelajaran Sains sangat penting dalam kurikulum. Sesetengah topik
Sains dianggap sukar kepada murid untuk menguasainya. Melalui
dapatan daripada murid dan guru, mereka beranggapan bahawa topik
fasa-fasa bulan sukar adalah antara yang sukar untuk difahami.
Terdapat pelbagai teori yang mengatakan bahawa topik ini mencabar
untuk diajar. Salah satu faktornya ialah murid sering mengalami
miskonsepsi mengenai topik ini. Hal ini dapat dibuktikan melalui
pernyataan berikut:
“Kanak-kanak akan membuat jangkaan awal tentang dunia fizikal
yang dilihatnya berdasarkan tafsiran pengalaman sehariannya. Hal
ini membawa kepada miskonsepsi terhadap topik fasa-fasa bulan
kerana apa yang dialami olehnya berdasarkan pengalaman
sehariannya dan mereka telah menjana idea sendiri mengenai
bagaimana Bulan itu berubah bentuk sehari-hari. (Vosniadou &
Brewer 1994 ; Jones H. P. 2012)
Menurut Hermann & Lewis (2003), murid mengalami pengalaman setiap
hari dengan bulan kerana bulan dapat dilihat hampir setiap hari pada
waktu siang atau malam dan berubah-ubah bentuk pada setiap hari. Hal
ini menyebabkan murid sudah mempunyai idea sendiri mengenai
bagaimana bulan itu berubah bentuknya. Walaupun selepas diterangkan
oleh guru, masih terdapat sesetengah murid yang enggan mengubah
miskonsepsi mereka.
2
Pengenalan
ADDIE merupakan satu model pengajaran yang meliputi fasa-fasa
analisis, rekabentuk, pembangunan, pelaksanaan dan penilaian.
Model ADDIE direka bentuk untuk menghasilkan rancangan
pengajaran dan bahan pembelajaran agar penyampaian sesuatu
pengajaran itu akan menjadi lebih efektif dan efisien. Model ADDIE
diterapkan dalam penghasilan Modul Pembelajaran Fasa-fasa Bulan.
Murid-murid dan guru dapat menggunakan modul ini dengan mudah
secara ‘online’ ataupun ‘offline’.
Model ADDIE ini terdiri daripada 5 langkah utama :-
3
Objektif
Selepas menjalankan aktiviti yang terdapat dalam modul ini, murid dapat:
❖ menguasai definisi fasa-fasa bulan.
❖ menyedari proses yang berlaku semasa perubahan fasa-fasa bulan.
❖ membuat penilaian kendiri tentang pemahaman mereka terhadap aktiviti
fenomena fasa-fasa bulan yang dijalankan.
❖ meneroka idea, membandingkan idea mereka dan membuat refleksi
proses pembelajaran yang telah mereka alami
❖ menghasilkan slide ‘power point’ fasa-fasa bulan dengan turutan yang
betul.
❖ menggunakan Kemahiran Proses Sains (KPS) dengan betul.
❖ menerapkan nilai Kemahiran Berfikir Aras Tinggi (KBAT) untuk
melengkapkan modul ini.
❖ menjana pemikiran kreatif yang boleh digunakan di dalam kehidupan
seharian.
4
Strategi
Pembelajaran
Strategi Pembelajaran yang digunakan adalah
pembelajaran
i-think map perbincangan
koperatif
pembelajaran
pembelajaran projek berasaskan
interaktif
teknologi
5
Cara penggunaan
Modul ini terdiri daripada lima bahagian aktiviti. Setiap bahagian
merangkumi 5 langkah tertentu.
Dalam menjalankan aktiviti ini, modul ini boleh digunakan di bawah
berikut :-
sebagai lembaran kerja aktiviti
sebagai panduan bagi suatu aktiviti
sebagai tugasan individu atau kumpulan
dan aplikasikan strategi pembelajaran yang bersesuaian.
6
selama 24 jam
Barat ke Timur
(lawan arah jam)
7
8
9
Berlaku apabila bumi
berada di antara
Matahari dan Bulan
pada satu garis lurus.
Gerhana Bulan Penuh - Berlaku pada waktu
Bulan memasuki malam apabila Bulan
kawasan bayang- berada pada fasa bulan
bayang Bumi yang lebih purnama.
gelap (umbra).
Gerhana
Bulan
Gerhana Bulan Separa - Bumi menghalang
Bulan memasuki cahaya Matahari
kawasan bayang-
bayang Bumi yang lebih daripada sampai ke
Bulan.
cerah (penumbra).
Bulan ditutupi oleh
bayang-bayang Bumi.
Fasa-fasa bulan Pergerakan bulan
Kesan putaran bumi Pergerakan bumi
10
Teori Pembelajaran :
Teori Konstruktivisme 5 Fasa
Needham
Pendekatan konstruktivisme merupakan proses pembelajaran yang mampu
menjadikan murid terlibat secara aktif dalam proses pengajaran dan pembelajaran.
Murid juga dapat membina makna dalam proses mendapatkan ilmu pengetahuan
daripada pengalaman sedia ada. Pembelajaran Sains berteraskan Model 5 Fasa
Needham dapat memberi impak yang berkesan dalam proses pengajaran dan
pembelajaran seseorang murid. Model 5 Fasa Needham ini telah dihasilkan oleh
Richard Needham di United Kingdom pada tahun 1987. Needham telah
mencadangkan model pengajaran dan pembelajaran ini dalam “Children’s Learning
in Science Project” untuk meningkatkan pemahaman pelajar tentang suatu konsep
sains serta menggalakkan pelajar terlibat secara aktif di dalam kelas.
Model Needham terdiri daripada 5 fasa. Setiap fasa adalah seperti berikut:
Orientasi (Orientation)
Pencetusan idea (Eliciting Ideas)
Penstrukturan Semula Idea
(Restructing of ideas)
Pengaplikasian idea (Application of
ideas)
Refleksi (Reflection)
11
12
1.Maklumat di bawah menerangkan salah satu fasa bulan.
Bulan tidak dapat dilihat dari bumi
Permukaan gelap bulan menghadap bumi
Apakah fasa bulan yang diterangkan di atas?
A. Bulan sabit
B. Bulan separa
C. Anak bulan
D. Bulan purnama
2. Antara yang berikut yang manakah dipadankan dengan betul?
13
3. Rajah di bawah menunjukkan fasa-fasa bulan yang diwakili oleh
E,F, G dan H.
Antara berikut yang manakah menunjukkan urutan fasa-fasa bulan
yang betul?
A. F, E, H, G C. F, G, E, H
B. F, E, G, H D. H. E. G. F
4. Antara berikut, pernyataan yang manakah benar tentang fasa-fasa
bulan?
A. Fasa-fasa bulan terjadi disebabkan oleh putaran Bulan pada paksinya
B. Bulan purnama dapat dilihat melalui malam ke-14 hingga malam ke-16
C. Fasa bulan yang dapat dilihat berubah daripada fasa bulan sabit kepada
anak bulan
D. Selepas fasa purnama, permukaan bulan yang dapat dilihat semakin
besar
14
5. Rajah berikut menunjukkan kejadian fasa-fasa bulan.
Antara yang diwakili oleh J,K,L, dan M?
6. Rajah berikut menunjukkan salah satu fasa bulan.
Bilakah fasa bulan itu dapat diperhatikan berdasarkan takwim
Qamari?
A. Pada hari ke-2 C. Pada hari ke-15
B. Pada hari ke-7 D. Pada hari ke-25
15
7. Rajah berikut menunjukkan fasa-fasa bulan.
Antara berikut, yang manakah menunjukkan fasa bulan hampir
purnama?
A. W C. Y
B. X D. Z
8. Rajah berikut menunjukkan kedudukan bulan pada fasa-
fasa tertentu.
Antara berikut, yang manakah bentuk bulan yang kelihatan
pada fasa N?
16
9. Rajah berikut menunjukkan fasa-fasa bulan.
S
Antara berikut, yang manakah bentuk bulan bagi fasa S?
10. Rajah berikut menunjukkan fasa-fasa bulan.
Antara carta palang berikut, yang manakah mewakili
kecerahan bulan dengan betul?
17
15
UJI MINDA
1. Mengapakah fasa-fasa bulan berlaku?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2. Mengapakah bulan bercahaya pada waktu malam?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
3. Mengapakah cahaya bulan tidak kelihatan pada waktu tengah hari?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
4. Bulan tidak kelihatan gelap semasa gerhana bulan penuh tetapi perang kemerahan.
Mengapa?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
5. Mengapakah gerhana bulan hanya berlaku semasa fasa bulan purnama?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
18
15
FASA 1 :
ORIENTASI
19
15
Fasa Orientasi
i. Menyediakan suasana pembelajaran bagi merangsang
dan menimbulkan minat murid terhadap pelajaran.
1. Murid dikehendaki melukis bentuk bulan yang pernah mereka
lihat.
Nama: _________________________________ Tahun:_________
ARAHAN: Lukiskan satu bentuk bulan yang pernah kamu lihat.
20
FASA 2 :
Pencetusan
idea
21
15
Fasa Pencetusan Idea
i. Murid diminta untuk menghubungkaitkan
pengetahuan sedia ada dengan pengetahuan
baharu yang akan dipelajari.
AKTIVITI 1:
1. Bentuk 1 kumpulan yang terdiri daripada 4 orang murid untuk melengkapkan
lembaran Peta Bulatan yang diberikan.
2. Setiap kumpulan berbincang dan mengisi peta bulatan mengenai apa yang
pengetahuan mengenai bulan.
3. Selepas itu, setiap kumpulan perlu mempamerkan hasil kerja mereka dan
melakukan ‘Gallery Walk’.
Nama: ______________________________________ Tahun:_________
22
Fasa Pencetusan Idea
ii. Murid diminta untuk menghubungkaitkan
pengetahuan sedia ada dengan pengetahuan
baharu yang akan dipelajari.
AKTIVITI 2:
1. Kad-kad bentuk bulan diberikan kepada murid di dalam setiap kumpulan. Murid-
murid perlu menyusun kad-kad bentuk bulan mengikut fasa-fasa bulan dengan
betul.
2. Setiap kumpulan perlu membentangkan hasil kerja mereka di hadapan kelas.
23
15
FASA 3:
Penstrukturan
semula idea
24
15
Fasa Penstrukturan semula idea
i. Kemahiran berbahasa akan membantu murid membuat
pengubahsuaian atau penyusunan semula idea mengikut
urutan.
1. Di dalam kumpulan yang sama, murid perlu mencari video fasa-fasa bulan dalam internet.
Kemudian, murid berbincang bersama tentang video tersebut.
(Bagi murid yang tidak mempunyai capaian internet, murid dikehendaki untuk melihat
tayangan video dalam CD yang telah disediakan.)
2. Selepas itu, murid dikehendaki menghasilkan powerpoint atau peta minda tentang fasa-
fasa bulan membentangkan hasil kerja anda selama lapan minit. Jika terdapat
kesalahfahaman, guru akan menerangkan semula.
3. Murid perlu menjawab Quizziz yang disediakan oleh guru.
https://youtu.be/FoIhAOr5wfM
https://quizizz.com/admin/quiz/5d65fbb6d6c370001b84efef/
sains-tahun-5
25
FASA 4:
Aplikasi idea
26
Fasa Aplikasi Idea
i. Murid mengaplikasikan pengetahuan baru dengan
menyelesaikan masalah dalam situasi baharu.
Aktiviti:
1. Murid dikehendaki menghasilkan satu mini projek (model fasa-fasa bulan) secara
berkumpulan mengenai fasa-fasa bulan.
Contoh Projek
27
Aktiviti:
Murid dikehendaki menghasilkan satu mini projek (model fasa-fasa bulan) secara berkumpulan
mengenai fasa-fasa bulan.
Berdasarkan model fasa bulan yang telah dihasilkan, sila ambil gambar model anda
dan lekatkan di ruangan yang telah disediakan.
28
FASA 5:
refleksi
29
Fasa Refleksi
i. Murid membandingkan pengetahuan asal dengan
pengetahuan baharu dan merenung kembali
proses pembelajaran yang merubah idea mereka.
ii. Murid membuat refleksi untuk melihat
sejauhmanakah mereka telah berubah.
AKTIVITI 1:
Secara individu, murid membuat catatan peribadi dengan membandingkan pengetahuan asal
dengan pengetahuan yang baharu diperolehi mngenai fasa-fasa bulan.
Nama: Kelas:
Refleksi:
30
PENGHARGAAN
Kami ingin menyatakan setinggi-tinggi penghargaan
kepada Prof. Dr. Kamisah Bt. Osman kerana memberi
peluang kepada kami untuk membangunkan modul ini
bagi meningkatkan kemahiran dan kreativiti murid.
Kami juga ingin mengucapkan ribuan terima kasih
kepada Fakulti Pendidikan Universiti Kebangsaan
Malaysia atas sokongan moral bagi penghasilan modul
ini.
31
JAWAPAN
1. A 6. B
2. C 7. C
3. A 8. A
4. B 9. A
5. D 10. A
a) Fasa-fasa bulan berlaku apabila bulan bergerak
mengelilingi Bumi, bentuk Bulan akan kelihatan berbeza-
beza kerana kedudukan relatif Bumi dan Matahari kepada
bulan.
b) Kerana bulan memantulkan cahaya daripada matahari ke
bumi
c) Kerana cahaya matahari yang terlampau terang.
d) Bulan tidak kelihatan gelap semasa gerhana bulan penuh
tetapi perang kemerahan kerana keseluruhan bulan
berada di dalam bayang-bayang umbra.
e) Gerhana bulan hanya berlaku apabila bulan melalui
sebahagian daripada bayang-bayang bumi di mana ketika
bulan purnama, matahari, bumi dan bulan terjajar pada
satu barisan yang sama.
32
RUJUKAN
• Badan Pembangunan Kurikulum. (2014). Kurikulum
Standard Sekolah Rendah: Dokumen Standard
Kurikulum Dan Pentaksiran Sains Tahun 5. Putrajaya:
Kementerian Pendidikan Malaysia.
• Suwaibatullasmiah binti Jalaludin, Sopia binti Md
Yassin, & Tan Mun Wai. (2014). Sains Sekolah
Kebangsaan Tahun 5. Selangor Darul Ehsan: Dewan
Bahasa dan Pustaka.
• https://www.changtunkuet.com/unit-11-bumi-bulan-
dan-matahari
33
LAMPIRAN
KAD FASA-FASA BULAN M/S 23