หนังสือเรียน ม.ปลาย

เอกสารประกอบการเรียนรู้ด้วยตนเอง รายวิชาศิลปศึกษา (ทช๓๑๐๐๓) ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย นางสาววาสิณี ปะบัวบาน ครู กศน.ต าบลนาสีนวล ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอ าเภอพยัคฆภูมิพิสัย ส านักงาน กศน.จังหวัดมหาสารคาม

ค ำน ำ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ รายวิชาศิลปศึกษา เรื่อง ดนตรีสากล ส าหรับนักศึกษาระดับ มัธยมศึกษาตอนปลาย ผู้จัดท าได้จัดท าขึ้นตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551 ซึ่งสอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้ ผู้จัดท าได้จัดท าชุดกิจกรรมการเรียนรู้นี้สร้างขึ้นเพื่อให้ผู้เรียนได้เกิดกระบวนการคิดวิเคราะห์ การหาค าตอบโจทย์ปัญหาต่างๆซึ่งเป็นการพัฒนาการเรียนรู้ของผู้เรียน โดยมีเนื้อหาเรียงล าดับความยากง่าย ผู้เรียนสามารถศึกษาได้ด้วยตนเองเป็นความรู้พื้นฐานที่จ าเป็นต่อการน าไปใช้ในชีวิตประจ าวันและศึกษาต่อใน ระดับสูง ชุดกิจกรรมการเรียนรู้นี้ประกอบด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ย่อย จ านวน 4 ชุดกิจกรรม ได้แก่ เรื่องที่ 1 ประวัติความเป็นมาของดนตรีสากล เรื่องที่ 2 ดนตรีสากลประเภทต่างๆ เทคนิคและวิธีการเล่น เรื่องที่ 3 คุณค่าความไพเราะของเพลงสากล เรื่องที่ 4 ประวัติ ภูมิปัญญาทางดนตรีสากล และเพลงสากล ผู้จัดท าหวังเป็นอย่างยิ่งว่าชุดกิจกรรมนี้ จะช่วยอ านวยความสะดวก ในการจัดการเรียนรู้แก่ ครูและผู้เรียน และส่งผลให้ผู้เรียนมีพัฒนาการเรียนรู้ในรายวิชาทักษะการเรียนรู้สูงขึ้น วาสิณี ปะบัวบาน

สำรบัญ เรื่อง หน้ำ สารบัญ ค าแนะน าในการใช้เอกสารชุดการเรียนรู้ด้วยตนเอง แผนผังการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด แบบทดสอบก่อนเรียน – หลังเรียน ใบความรู้ที่ 1 เรื่องประวัติความเป็นมาของดนตรีสากล ใบงานที่ 1 เรื่องประวัติความเป็นมาของดนตรีสากล ใบความรู้ที่ 2 เรื่อง ดนตรีสากลประเภทต่างๆ เทคนิคและวิธีการเล่น ใบงานที่ 2 เรื่อง ดนตรีสากลประเภทต่างๆ เทคนิคและวิธีการเล่น ใบความรู้ที่ 3 เรื่อง คุณค่าความไพเราะของเพลงสากล ใบงานที่ 3 เรื่อง คุณค่าความไพเราะของเพลงสากล ใบความรู้ที่ 4 เรื่อง ประวัติภูมิปัญญาทางดนตรีสากล และเพลงสากล ใบงานที่ 4 เรื่อง ประวัติ ภูมิปัญญาทางดนตรีสากล และเพลงสากล เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน – หลังเรียน ตารางการบันทึกคะแนน บรรณานุกรม

ค ำแนะน ำในกำรใช้ชุดกำรเรียนรู้ด้วยตนเอง เอกสำรชุดกำรเรียนรู้ด้วยตนเองเล่มนี้ สร้ำงขึ้นเพื่อให้นักศึกษำได้ศึกษำเรียนรู้ด้วย ตนเอง โดยนักศึกษำจะได้ควำมรู้ตำมจุดประสงค์ที่ตั้งไว้ ด้วยกำรปฏิบัติตำมค ำแนะน ำ ดังนี้ 1.นักศึกษำอ่ำนสำระส ำคัญ ผลกำรเรียนรู้ที่คำดหวัง และจุดประสงค์กำรเรียนรู้ให้ เข้ำใจก่อนศึกษำเอกสำรชุดกำรเรียนรู้ด้วยตนเอง 2.นักศึกษำอ่ำนบัตรค ำสั่งให้เข้ำใจแล้วท ำกิจกรรมตำมที่ก ำหนดไว้ในบัตรค ำสั่ง 3.ศึกษำบทเรียนตำมล ำดับโดยไม่ต้องรีบร้อน เมื่อเข้ำใจแล้วให้ท ำแบบฝึกกิจกรรม และตอบค ำถำมทุกข้อ 4.นักศึกษำต้องศึกษำบทเรียนนี้ด้วยตนเอง ถ้ำมีปัญหำหรือมีข้อสงสัยให้ปรึกษำ ครูผู้สอนทันที 5.เมื่อศึกษำครบแล้วให้นักศึกษำท ำแบบทดสอบก่อนเรียน – หลังเรียน และตรวจ ค ำตอบตำมเฉลย

อ่ำนค ำแนะน ำกำรใช้ชุดกิจกรรม ท ำแบบทดสอบก่อนเรียน จ ำนวน 10 ข้อ กิจกรรมกำรเรียนรู้ ท ำใบงำน ท ำแบบทดสอบหลังเรียน จ ำนวน 10 ข้อ ศึกษำเล่มต่อไป ไม่ผ่านเกณฑ์ ซ่อมเสริม แผนผังกำรใช้ชุดกำรเรียนรู้ด้วยตนเอง วิชำศิลปศึกษำ เรื่อง ดนตรีสำกล

มำตรฐำนที่ 4.3 มีความรู้ ความเข้าใจ และเจตคติที่ดีเกี่ยวกับศิลปะและสุนทรียภาพ มำตรฐำนกำรเรียนรู้ ตัวชี้วัด สำระทักษะกำรด ำเนินชีวิต เป็นสาระเกี่ยวกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง สุขศึกษา พล ศึกษา ความปลอดภัยในการด าเนินชีวิต การมีศิลปะและสุนทรียภาพ ด้านทัศนศิลป์ ดนตรี นาฏศิลป์ รู้ เข้าใจ มีคุณธรรม จริยธรรม ชื่นชม เห็นคุณค่าความงาม ความไพเราะ ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อมทางทัศนศิลป์ ดนตรี และนาฏศิลป์ สากล และสามารถวิเคราะห์วิพากษ์ วิจารณ์ได้อย่าง เหมาะสม 1.อธิบายประวัติ ความเป็นมาและวิวัฒนาการของเครื่องดนตรีสากลประเภทต่าง ๆ 2.อธิบาย รูปแบบและเทคนิควิธีการเล่นของเครื่องดนตรีสากลประเภท ต่าง ๆ 3.อธิบายคุณค่าและความไพเราะของการเล่นเครื่องดนตรีสากล และสามารถวิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์ 4. อธิบายถึงคุณค่าและความไพเราะของเพลงสากล และสามารถวิเคราะห์ วิพากษ์ วิจารณ์ เพลงสากล มำตรฐำนกำรเรียนรู้และตัวชี้วัด

สำระส ำคัญ จุดประสงค์กำรเรียนรู้ สำระส ำคัญและจุดประสงค์กำรเรียนรู้ รู้ เข้าใจ มีคุณธรรม จริยธรรม ชื่นชม เห็นคุณค่าความงาม ความไพเราะ ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อมทางทัศนศิลป์ ดนตรี และนาฏศิลป์ สากล และสามารถวิเคราะห์วิพากษ์ วิจารณ์ได้อย่าง เหมาะสม 1. อธิบายความหมายของธรรมชาติ ความงามและความไพเราะของทัศนศิลป์ ดนตรี และ นาฏศิลป์สากล 2. อธิบายความรู้พื้นฐานของทัศนศิลป์ ดนตรี และนาฏศิลป์สากล 3. สร้างสรรค์ผลงาน โดยใช้ความรู้พื้นฐาน ด้านทัศนศิลป์ ดนตรี และนาฏศิลป์สากล 4. ชื่นชม เห็นคุณค่าของทัศนศิลป์ ดนตรี และนาฏศิลป์สากล 5. วิเคราะห์ วิพากษ์ วิจารณ์งาน ด้านทัศนศิลป์ ดนตรี และนาฏศิลป์สากล 6. อนุรักษ์สืบทอดภูมิปัญญาด้านทัศนศิลป์ ดนตรี และนาฏศิลป์สากล

ค ำชี้แจง : จงกำกบำท x เลือกข้อที่ท่ำนคิดว่ำถูกต้องที่สุด 1.การก าเนิดของเครื่องดนตรีเกิดขึ้นตั้งแต่สมัยโบราณ โดยมนุษย์รู้จักการสร้างเครื่องดนตรีง่าย ๆ จาก ธรรมชาติรอบข้างคือเริ่มจากการท าสิ่งใดต่อไปนี้ ก.ปรบมือ ข.ผิวปาก ค.เคาะหิน ง.ถูกทุกข้อ 2. ไวโอลิน จัดอยู่ในเครื่องดนตรีประเภทใด ก.ประเภทเครื่องสายเครื่องเป่า ข.เครื่องทองเหลือง ค.เครื่องสาย ง.เครื่องเคาะ 3.ทรัมเป็ต จัดอยู่ในเครื่องดนตรีประเภทใด ก.ประเภทเครื่องสาย ข.เครื่องเป่าทองเหลือง ค.เครื่องตี ง.เครื่องเคาะ 4.ข้อใดคือคุณสมบัติที่ส าคัญของการขับร้องเดี่ยว ก. หน้าตาดี ข. มีชื่อเสียง ค. มีเสียงที่ใสกังวาน ง. ได้เรียนขับร้องกับผู้ที่มีชื่อเสียง 5.วงดนตรีขนาดเล็ก (Small Orchestra) ใช้ผู้บรรเลงประมาณกี่คน ก. ประมาณ 40 – 60 คน ข. ประมาณ 40 – 80 คน ค. ประมาณ 60 – 80 คน ง. ประมาณ 80 – 100 คน แบบทดสอบก่อนเรียน

6. ดนตรีจ าพวกเป่าลมผ่านช่องลม คือข้อใด ก. เรคอร์เดอร์ ข. ปิคโคโล ค. ฟลุต ง. ถูกทุกข้อ 7. ข้อใดต่อไปนี้ไม่ใช่คุณสมบัติของนักวิจารณ์ ก. เป็นผู้ที่มีประสบการณ์และความรู้ ข. เป็นผู้ที่มีจิตใจกว้างขวาง รักษาความเป็นกลาง ค. เป็นผู้ที่มีอารมณ์รุนแรง ง. เป็นผู้ที่มีจิตใจเป็นประชาธิปไตย 8. ข้อใดคือประโยชน์ของการวิจารณ์เชิงสร้างสรรค์มากที่สุด ก. ให้ศิลปินมีค าชมมากขึ้น ข. ให้ศิลปินได้น าข้อคิดไปปรับปรุงพัฒนาการสร้างสรรค์ผลงาน ค. ให้ศิลปินมีรายได้มากยิ่งขึ้น ง. ไม่มีข้อใดถูก 9. ข้อใดกล่าวได้ถูกต้องในเรื่องดนตรียุคคลาสสิค (Classical Period Music ) ก. มีการเปลี่ยนแปลงมากที่สุด ข. มีกฏเกณฑ์ ค. มีแบบแผน รูปแบบ ง. ถูกทุกข้อ 10. แนวเพลงดนตรียุค 90 วงบอยแบนด์ที่ได้รับความนิยมอย่างมากคือวงใด ก. นิว ข. ออน ค. เดอะ บล็อก ง. ถูกทุกข้อ

ดนตรีเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตมนุษย์ มนุษย์รู้จักน าดนตรีมาใช้ประโยชน์ตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ หลังจากที่มนุษย์รู้จักการจดบันทึกข้อมูล จึงท าให้คนรุ่นหลังได้ทราบประวัติความเป็นมาของดนตรี การศึกษา ประวัติศาสตร์ดนตรี ท าให้เราเข้าใจมนุษย์ด้วยกันมากขึ้น เข้าใจวิถีชีวิตความเป็นอยู่ และเข้าใจการสืบทอด ทางวัฒนธรรมดนตรี การก าเนิดของเครื่องดนตรีเกิดขึ้นตั้งแต่สมัยโบราณ โดยมนุษย์รู้จักการสร้างเครื่องดนตรีง่ายๆ จาก ธรรมชาติรอบข้างคือ เริ่มจากการปรบมือผิวปาก เคาะหิน หรือน ากิ่งไม้มาตีกันซึ่งต่อมาได้มีการสร้างเครื่อง ดนตรีที่มีรูป ทรงลักษณะต่างๆ ที่แตกต่างกันไปในแต่ละชนชาติ โดยมีการแลกเปลี่ยนศิลปวัฒนธรรมและ ลักษณะเครื่องดนตรีของชนชาติ ต่างๆ โดยเฉพาะเครื่องดนตรีสากลที่เป็นเครื่องดนตรีของชาวตะวันตกที่น ามา เล่นกัน แพร่หลายในปัจจุบัน ส าหรับการก าเนิดของดนตรีตะวันตกนั้นมาจากเครื่องดนตรีของชนชาติ กรีก โบราณที่สร้างเครื่องดนตรีขึ้นมา 3 ชนิดคือ ไลรา คีธารา และออโรส จนต่อมามีการพัฒนาสร้างเครื่องดนตรี ประเภทต่างๆ ทั้งประเภทเครื่องสายเครื่องเป่า เครื่องทองเหลือง เครื่องตี และเครื่องดีดหรือเครื่องเคาะ เช่น ไวโอลิน ฟลุต ทรัมเป็ต กลองชุด กีตาร์ ฯลฯโดยพบเครื่องดนตรีสากลได้ในวงดนตรีสากลประเภทต่างๆ ตั้งแต่ สมัยโบราณจนถึงปัจจุบัน การสืบสาวเรื่องราวเกี่ยวกับความเป็นมาของดนตรีตั้งแต่สมัยโบรารมา นับว่าเป็นเรื่องยากที่จะให้ได้ เรื่องราว สมัยของการรู้จักใช้อักษรหรือสัญลักษณ์อื่นๆ เพิ่งจะมีปรากฏและเริ่มนิยมใช้กันในสมัยเริ่มต้นของยุค Middle age คือระหว่างศตวรรษที่ 5-6 และการบันทึกมีเพียงเครื่องหมายแสดงเพียงระดับของเสียง และ จังหวะ ( Pitch and time ) ดนตรี เกิดขึ้นมาในโลกพร้อมๆกับมนุษย์เรานั่นเอง ในยุคแรกๆมนุษย์อาศัยอยู่ใน ป่าดง ในถ้ า ในโพรงไม้ แต่ก็รู้จักการร้องร าท าเพลงตามธรรมชาติ เช่นรู้จักปรบมือ เคาะหิน เคาะไม้ เป่าปาก เป่าเขา และเปล่งเสียงร้องตามเรื่อง การร้องร าท าเพลงไปเพื่ออ้อนวอนพระเจ้าเพื่อช่วยให้ตนพ้นภัยบันดาล ความสุขความอุดมสมบูรณ์ต่างๆให้แก่ตน หรือเป็นการบูชาแสดงความขอบคุณพระเจ้าที่บันดาลให้ตนมี ความสุขความสบาย ในระยะแรก ดนตรีมีเพียงเสียงเดียว และแนวเดียวเท่านั้นเรียกว่า Melody ไม่มีการประสานเสียง จนถึงศตวรรษที่ 12 มนุษย์เริ่มรู้จักการใช้เสียงต่างๆมาประสานกันอย่างง่ายๆ & p:am p:am p:am p:am p:am p:am p:am p:am p:am p:am p:am p:am p:am p:am p:am p:am p:nb sp; เกิดขึ้นเป็นดนตรี หลายเสียงขึ้นมาพร้อมกับมนุษย์ และถือได้ว่าเป็นส่วนหนึ่งของมนุษย์ มนุษย์รู้จักการสร้างเสียงดนตรีเพื่อใช้ เป็นเครื่องมือสื่อสาร เช่น การตีเกราะ เคาะไม้ การเป่าสัตว์ การเป่าใบไม้ เพื่อสร้างสัญญาณต่าง ๆ มนุษย์รู้จัก การร้องร าท าเพลง เพื่อให้หายเครียด เพื่อความบันเทิง หรือเพื่อประกอบพิธีกรรมต่างๆ กิจกรรมที่เกี่ยวเนื่อง กับเรื่องของเสียงดนตรีมนุษย์ท าให้เกิดขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติของมนุษย์มาโดยตลอด ยุคสมัยของดนตรีสำกล ดนตรีสากลมีการก าเนิดขึ้นมาช้านานเริ่มตั้งแต่การน าดนตรีมาใช้ในการบวงสรวงบูชาเทพเจ้า ต่อมา พัฒนาทางด้านดนตรีขึ้นโดยการเป่าใบไม้ เป้าเขาสัตว์ ดีดเถาวัลย์ดีดคันธนู ท าให้เกิดเป็นเครื่องดนตรีประเภท ดีด สี ตี และเป่า แบ่งออกเป็น 7 ยุคดังนี้ ใบควำมรู้ ที่ 1 เรื่อง ประวัติควำมเป็นมำของดนตรีสำกล

1. ยุคกลำง มีการปรับปรุงเพลงที่ใช้ร้องทางศาสนาโดยจัดแนวร้องเพิ่มขึ้นอีกแนวหนึ่ง เพิ่มความหนักแน่นใน การร้องและเพิ่มความไพเราะให้กับท านองเพลง เป็นการเริ่มการร้องเพลงแบบภาษาเสียง 2 แนว ดังนี้ 2. ยุคฟื้นฟูศิลปวิทยำ เราศตวรรษที่16 ยุโรปฟื้นตัวจากสภาวะเศรษฐกิจประชาชนหันมาใส่ใจศิลปะและ ดนตรีมากขึ้น มีการร้องแบบประสานเสียงสมบูรณ์ขึ้นและนิยมร้องเพลงสวด 3. ยุคบำโรก ยุคบาโรกคศ 1,600 ถึง 1750 ค าว่าบาโรกเป็นค าที่ใช้กับศิลปะทุกแขนงหมายถึงลักษณะที่สง่า งามลักษณะเช่นนี้เริ่มต้นที่ประเทศอิตาลีและแพร่หลายไปทั่วยุโรปดนตรียุคบาโรกเริ่มต้นในปลายศตวรรษที่ 16 จนถึงศตวรรษที่ 18 ประมาณ 150 ปีเป็นเวลาที่ยาวนานจึงมีการดนตรีที่มีพัฒนาและการเปลี่ยนแปลงตาม กาลเวลาซึ่งแตกต่างกว่ายุคอื่นมากทางด้านเครื่องดนตรี คีตกวี และคีตลักษณ์ 4. ยุคโรโคโค ปลายศตวรรษที่ 17 เป็นยุคที่ศิลปะทุกอย่างมีความงดงามหรูหราเป็นสมัยของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 และ 15 ของฝรั่งเศส บทเพลงที่ใช้เรียกบทเพลงโลโค่หมายถึงดนตรีในแบบของ ซี.พี.อี.บาค นักประพันธ์ เพลงยุคนี้จะต้องแต่งเพลงประกอบการแสดงละครโอเปร่า sonata เคนตาตา และ symphony ทั้งสิ้น ยุคนี้ เป็นยุคภาพเกี่ยวกับยุคบาโรกในยุคคลาสสิก 5. ยุคคลำสสิก หมายถึงแบบแผนและกฎเกณฑ์ของอารมณ์และอุดมคติที่สง่างามอันเป็นอมตะยุคคลาสสิก เป็นยุคที่เชื่อมต่อจากยุคบาโรกรูปแบบของดนตรีเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงในตอนต้นศตวรรษที่ 18 แล้วในตอน ปลายศตวรรษที่ 18 6. ยุคโรแมนติก วิธีเริ่มต้นในศตวรรษที่ 19 ดนตรีในยุคนี้เน้นการแสดงออกถึงอารมณ์ของผู้ประพันธ์เพลง เรื่องใจจะท าเพลงสามารถแบ่งตามความถนัดและความชอบของตนเองจึงท าให้บทเพลงไม่มีกฎเกณฑ์นิยมรับ ท าในรูปแบบการบรรยายเรื่องราวผู้ประพันธ์เพลงในยุคโรแมนติกต่างเน้นลักษณะดนตรีประจ าชาติของตนโดย ท านองหรือลักษณะเพียงมาประยุกต์ใช้กับเพลงที่ตนเองกระท าขึ้น

7. ยุคศตวรรษที่ 20 ถึงปัจจุบัน เนื่องจากความเจริญทางด้านดนตรีจึงท าให้ลักษณะของดนตรีศตวรรษนี้มี หลายรูปแบบ ค ำชี้แจง : ให้นักศึกษำเลือกค ำตอบต่อไปนี้เติมลงในช่องว่ำงให้ถูกต้อง ใบงำน ที่ 1 เรื่อง ประวัติควำมเป็นมำของดนตรีสำกล ยุคกลำง ยุคโรโคโค ยุคโรแมนติก ยุคคลำสสิก 1. ดนตรีในยุคที่เน้นการแสดงออกถึงอารมณ์ตามความถนัด ตามความชอบของตน 2.รูปแบบของดนตรีเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงในตอนต้นศตวรรษที่ 18 แล้วในตอนปลายศตวรรษที่ 18 3.มีการปรับปรุงเพลงที่ใช้ร้องทางศาสนาโดยจัดแนวร้องเพิ่มขึ้นอีก แนวหนึ่ง 4.เป็นยุคที่ศิลปะทุกอย่างมีความงดงามหรูหรา

ดนตรีสำกลประเภทต่ำงๆ เพลงประเภทต่างๆ แบ่งตามลักษณะของวงดนตรีสากลได้ 6 ประเภท ดังนี้ 1. เพลงที่บรรเลงโดยวงออร์เคสตร้า ( Orchestra ) มีดังนี้ - ซิมโฟนี่ (Symphony) หมายถึงการบรรเลงเพลงโซนาตา ( Sonata) ทั้งวง ค าว่า Sonata หมายถึง เพลงเดี่ยวของเครื่องดนตรีชนิดต่างๆ เช่นเพลงของไวโอลิน เรียกว่า Violin Sonata เครื่องดนตรีชนิดอื่น ๆ ก็ เช่นเดียวกัน การน าเอาเพลง โซนาตาของเครื่องดนตรีหลายๆชนิดมาบรรเลงพร้อมกันเรียกว่า ซิมโฟนี่ - คอนเซอร์โต ( Concerto) คือเพลงผสมระหว่างโซนาตากับซิมโฟนี่ แทนที่จะมีเพลงเดี่ยวแต่อย่าง เดียว หรือบรรเลงพร้อมๆกันไปในขณะเดียวกัน เครื่องดนตรีที่แสดงการเดี่ยวนั้น ส่วนมากใช้ไวโอลินหรือเปียโน - เพลงเบ็ดเตล็ด เป็นเพลงที่แต่งขึ้นบรรเลงเบ็ดเตล็ดไม่มีเนื้อร้อง 2. เพลงที่บรรเลงโดยวงแชมเบอร์มิวสิค ( Chamber Music ) เป็นเพลงสั้นๆ ต้องการแสดงลวดลาย ของการบรรเลงและการประสานเสียง ใช้เครื่องดนตรีประเภทเครื่องสาย คือไวโอลิน วิโอลา และเชลโล 3. ส าหรับเดี่ยว เพลงประเภทนี้แต่งขึ้นส าหรับเครื่องดนตรีชิ้นเดียวเรียกว่า เพลง โซนาตา 4. โอราทอริโอ(Oratorio)และแคนตาตา ( Cantata) เป็นเพลงส าหรับศาสนาใช้ร้องในโบสถ์ จัดเป็น โอเปรา แบบหนึ่ง แต่เป็นเรื่องเกี่ยวกับศาสนา 5. โอเปรา (Opera) หมายถึง เพลงที่ใช้ประกอบการแสดงละครที่มีการร้องโต้ตอบกันตลอด เรื่อง เพลงประเภทนี้ใช้ในวงดนตรีวงใหญ่บรรเลงประกอบ 6. เพลงที่ขับร้องโดยทั่วไป เช่น เพลงที่ร้องเดี่ยว ร้องหมู่ หรือร้องประสานเสียงในวงออร์เคสตรา วงคอมโบ ( Combo) หรือ วงชาโดว์ (Shadow ) ซึ่งนิยมฟังกันทั้งจากแผ่นเสียงและจากวงดนตรีที่บรรเลง กันอยู่ โดยทั่วไป ประเภทของเครื่องดนตรีสำกล เครื่องดนตรีสากลมีมากมายหลายประเภท แบ่งตามหลักในการท าเสียงหรือวิธีการบรรเลง เป็น 5 ประเภท ดังนี้ 1. เครื่องสาย เครื่องดนตรีประเภทนี้ ท าให้เกิดเสียงโดยการท าให้สายสั่นสะเทือน โดยสายที่ใช้จะเป็นสายโลหะหรือ สายเอ็น เครื่องดนตรีประเภทเครื่องสาย แบ่งตามวิธีการเล่นเป็น 2 จ าพวก คือ 1) เครื่องดีด ได้แก่ กีตาร์ แบนโจ ฮาร์ป 2) เครื่องสี ได้แก่ ไวโอลิน วิโอลา 2. เครื่องเป่าลมไม้ เครื่องดนตรีประเภทนี้แบ่งตามวิธีท าให้เกิดเสียงเป็น 2 ประเภท คือ 1) จ าพวกเป่าลมผ่านช่องลม ได้แก่ เรคอร์เดอร์ ปิคโคโล ฟลุต 2) จ าพวกเป่าลมผ่านลิ้น ได้แก่ คลาริเน็ต แซกโซโฟน ใบควำมรู้ที่ 2 เรื่อง ดนตรีสำกลประเภทต่ำงๆ เทคนิคและวิธีกำรเล่น

3. เครื่องเป่าโลหะ เครื่องดนตรีประเภทนี้ ท าให้เกิดเสียงได้โดย การเป่าลมให้ผ่านริมฝีปากไปปะทะกับช่องที่เป่า ได้แก่ ทรัมเป็ต ทรอมโบน เป็นต้น 4. เครื่องดนตรีประเภทคีย์บอร์ด เครื่องดนตรีประเภทนี้เล่นโดยใช้นิ้วกดลงบนลิ่มนิ้วของเครื่องดนตรีได้แก่ เปียโน เมโลเดียน คีย์บอร์ด ไฟฟ้า อิเล็คโทน 5. เครื่องดนตรีประเภทเครื่องตี แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ 5.1) เครื่องตีประเภทท านอง ได้แก่ ไซโลไฟน เบลไลรา ระฆังราว 5.2) เครื่องตีประเภทท าจังหวะ ได้แก่ กลองทิมปานี กลองใหญ่ กลองแตร็ก ทอมบา กลอง ชุด ฉาบ กรับ ลูกแซก

ค ำชี้แจง : ให้นักศึกษำตอบค ำถำมกำรใช้เครื่องดนตรีประเภทสำยให้ถูกต้องว่ำมีวิธีกำรเล่นในลักษณะใด ค ำตอบ = ดีด , สี 1. = 2. = = 3. 4. = 5. = ใบงำน ที่ 2 เรื่อง ดนตรีสำกลประเภทต่ำงๆ เทคนิคและวิธีกำรเล่น กีตำร์ วิโอลำ ไวโอลนิ ฮำร์ป แบนโจ

ดนตรีเป็นสื่อสุนทรียศาสตร์ที่มีความละเอียด ประณีต มีความส าคัญอย่างยิ่งต่อมนุษย์ ทั้งทางกาย และทางจิต เมื่อเราได้ยินเสียงดนตรีที่มีความสงบ ก็จะท าให้จิตสงบ อารมณ์ดีหากได้ยินเสียงเพลง ที่ให้ความบันเทิงใจ ก็จะเกิดอารมณ์ที่สดใส ทั้งนี้เพราะดนตรีเป็นสื่อสุนทรียที่สร้างความสุข ความบันเทิงใจ ให้แก่มนุษย์ เป็นเครื่องบ าบัดความเครียด สร้างสมาธิ กล่อมเกลาจิตใจให้สุขุม เยือกเย็น อารมณ์ดี โดยที่ไม่ ต้องเสียเวลา หรือเสียเงินซื้อหาแต่อย่างใด ดนตรีจึงมีคุณค่าต่อมนุษย์มากมาย ดังเช่น เสาวนีย์ สังฆโสภณ กล่าวว่าจากงานวิจัยของต่างประเทศ ท าให้เราทราบว่า ดนตรีมีผลต่อการท างานของระบบประสาท ระบบ กล้ามเนื้อ และสภาพจิตใจ ท าให้สมองหลั่งสารแห่งความสุข เพื่อบรรเทาอาการเจ็บปวด ท าให้เกิดสติ ความรู้สึกนึกคิดที่ดี และน ามาใช้ในเรื่องการคลายความเครียด ลดความวิตกกังวล ลดความกลัว บรรเทา อาการเจ็บปวด เพิ่มก าลัง และการเคลื่อนไหวของร่างกาย โดยนิยมใช้ในงานฟื้นฟูสุขภาพคนทั่วไป พัฒนา คุณภาพชีวิต ฟื้นฟูสมรรถภาพคนพิการผู้ป่วยโรคจิต และเด็กมีความต้องการเป็นพิเศษ เพราะดนตรีเป็นศิลปะ ที่อาศัยเสียงเพื่อการถ่ายทอดอารมณ์ไปสู่ผู้ฟัง เป็นศิลปะที่ง่ายต่อการสัมผัส ก่อให้เกิดความสุข ความปกติ พอใจแก่มนุษย์ได้ กล่าวว่า ดนตรีเป็นภาษาสากล เพราะเป็นสื่อความรู้สึกของชนทุกชาติได้ ดังนั้น คนที่โชคดีมี ประสาทรับฟังเป็นปกติ ก็สามารถหาความสุขจากการฟังดนตรีได้ เมื่อเราได้ฟังเพลงที่มีจังหวะ และท านองที่ ราบเรียบนุ่มนวล จะท าให้เกิดความรู้สึกผ่อนคลายความตึงเครียด ด้วยเหตุนี้ เมื่อเราได้ฟังดนตรีที่เลือกสรร แล้ว จะช่วยท าให้เรามีสุขภาพจิตที่ดี อันมีผลดีต่อสุขภาพร่างกาย ดนตรีจึงเปรียบเสมือน ยารักษาโรค การที่มี เสียงดนตรีรอบบ้าน เปรียบเสมือนมีอาหารและวิตามิน ที่ช่วยท าให้คนเรามีสุขภาพแข็งแรง กำรวิจำรณ์ หมายถึง การแสดงความคิดเห็นต่อสิ่งหนึ่งสิ่งใด ตามความรู้ความเข้าใจและจาก ประสบการณ์ของผู้วิจารณ์ พ้อมทั้งให้ข้อเสนอแนะเพิ่มเติมต่อสิ่งที่พบเห็นไม่ว่าจะเป็นการชื่นชมหรือกล่าวชื่น ชม กล่าวชี้แนะปรับปรุงผลงานนั้นให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้นโดยสุจริตใจ กำรวิจำรณ์กำรบรรเลง 1. ทักษะทางดนตรี ให้วิจารณ์โดยถามถามความคิดเห็นของตนเอง ตอบตนเอง ด้วยค าถามต่อไปนี้ 1.1 เสียงบรรเลงโดยรวมมีความสมดุลถูกต้องตามลักษณะการประสมวงมากน้อยเพียงใด 1.2 เนื้อผิว ของการบรรเลงเพลงมีความผสมกลมกลืนกัน งดงามมากน้อยเพียงใด 1.3 เสียงของเครื่องดนตรีแต่ละชิ้น เสียงชัดเจนให้สีสันตามที่ควรเป็นมากน้อยเพียงใด 2. กระบวนแบบทางดนตรีให้วิจารณ์โดยถามถามความคิดเห็นของตนเอง ตอบตนเองด้วยค าถาม ต่อไปนี้ 2.1 ผลงานดนตรีบทนี้เป็นผลงานมนกระบวนแบบใด 2.2 ผลงานดนตรีแบบนี้แต่งขึ้นในในยุคสมัยใด 2.3 ผลงานดนตรีในกระบวนแบบนี้มีคุณค่าต่อยุคสมัยมากน้อยเพียงใด 3. การแสดงออก ให้วิจารณ์โดยถามถามความคิดเห็นของตนเอง ตอบตนเองด้วยค าถามต่อไปนี้ 3.1 ฟังโดยรวมท่านมีอารมณ์คล้อยตามมากน้อยเพียงใด 3.2 เสียงบรรเลงท าให้อารมณ์ของท่านเครียดและคลายสมดุลกันอย่างเหมาะสมมากน้อย เพียงใด ใบควำมรู้ที่ 3 เรื่อง คุณค่ำควำมไพเรำะของเพลงสำกล

3.3 ในกรณีดูคอนเสิร์ตลักษณะลีลาท่าทาง และเคลื่อนไหวร่างกายของนักดนตรีเหมาะสมกับ กระบวนแบบของเพลง และชนิดของวงดนตรีมากน้อยเพียงใด

ค ำชี้แจง : ให้นักศึกษำเลือกเครื่องหมำย √ หรือ x หน้ำข้อควำมให้ถูกต้อง ...................... 1. เมื่อเราได้ยินเสียงดนตรีท าให้เรามีจิตสงบ อารมณ์ดี มีความสุข ...................... 2. ดนตรีเป็นเครื่องบ าบัดความเครียด ...................... 3. คนพิการขาขาดฟังดนตรีแล้วสามารถเดินได้ ...................... 4. การวิจารณ์เพลงเป็นการต าหนินักร้อง ...................... 5. ดนตรีเปรียบเสมือนยารักษาโรค ...................... 6. ดนตรีนั้นงามโดยใช้เสียงเป็นสื่อ ...................... 7. เสียงของดนตรีสามารถฟังได้เฉพาะวัยรุ่น ...................... 8. ฟังดนตรีแล้วยิ้มแสดงว่ามีความสุข ...................... 9. ดูคอนเสิร์ตแล้ววัยรุ่นตีกันแสดงว่าดนตรีไพเราะ ...................... 10. ดูคอนเสิร์ตแล้วท าให้สนุกสนาน เพลิดเพลิน ใบงำนที่ 3 เรื่อง คุณค่ำควำมไพเรำะของเพลงสำกล

ประวัติภูมิปัญญำทำงดนตรีสำกล ดนตรีสากลมีการพัฒนามายาวนาน และเกือบทั้งหมดเป็นการพัฒนาจากฝั่งทวีปยุโรป จะมีการ พัฒนาในยุค หลังๆที่ดนตรีสากลมีการพัฒนาสูงในฝั่งทวีปอเมริกาเหนือ สามารถแบ่งการพัฒนาออกเป็นช่วงยุค ดังนี้ 1. ดนตรีคลาสสิกยุโรปยุคกลาง (Medieval European Music พ.ศ. 1019 - พ.ศ. 1943) ดนตรีคลาสสิกยุโรปยุคกลาง หรือ ดนตรียุคกลาง เป็นดนตรีที่ถือว่าเป็นจุดก าเนิดของดนตรี คลาสสิก เริ่มต้นเมื่อประมาณปีพ.ศ. 1019 (ค.ศ. 476) ซึ่งเป็นปีของการล่มสลายของจักรวรรดิโรมัน ดนตรีใน ยุคนี้มีจุดประสงค์เพื่อประกอบพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับศาสนาโดยมีต้นก าเนิดมาจากดนตรีของยุคกรีกโบราณ 2. ดนตรียุคเรเนสซองส์ (Renaissance Music พ.ศ. 1943 - พ.ศ. 2143) เริ่มการนับเมื่อ ประมาณปี พ.ศ.1943 (ค.ศ. 1400) เมื่อเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงศิลปะ และฟื้นฟูศิลปะโบราณยุคโรมันและกรีก แต่ดนตรียังคงเน้นหนักไปทางศาสนา เพียงแต่เริ่มมีการใช้เครื่องดนตรีที่หลากหลายขึ้น 3. ดนตรียุคบาโรค (Baroque Music พ.ศ. 2143 - พ.ศ. 2293) ยุคนี้เริ่มขึ้นเมื่อมีการก าเนิด อุปรากรใน ประเทศฝรั่งเศสเมื่อปี พ.ศ. 2143 (ค.ศ. 1600) และ สิ้นสุดลงเมื่อ โยฮันน์ เซบาสเทียน บาค เสียชีวิตลงในปี พ.ศ. 2293 (ค.ศ. 1750) แต่บางครั้งก็นับว่าสิ้นสุดลงในปี พ.ศ. 2273 (ค.ศ. 1730)ในยุคที่ เริ่ม มีการเล่นดนตรีเพื่อการฟัง ในหมู่ชนชั้นสูงมากขึ้น เครื่องดนตรีประเภทออร์แกนได้รับความนิยมแต่เน้นหนักไป ทางศาสนา นักดนตรีที่มี ชื่อเสียงในยุคนี้ เช่น บาค วิวัลดิ เป็นต้น 4. ดนตรียุคคลาสสิค (Classical Period Music พ.ศ. 2293 - พ.ศ. 2363) เป็นยุคที่มีการ เปลี่ยนแปลงกฏเกณฑ์ แบบแผน รูปแบบและหลักในการเล่นดนตรีอย่างชัดเจน ศูนย์กลางของดนตรียุคนี้คือ ประเทศออสเตรีย ที่กรุงเวียนนา และเมืองมานไฮม์(Mannheim) นักดนตรีที่มีชื่อเสียงในยุคนี้ได้แก่ โมซาร์ท เป็นต้น 5. ดนตรียุคโรแมนติค (Romantic Music พ.ศ. 2363 - พ.ศ. 2443) เป็นยุคที่เริ่มมีการแทรก ของ อารมณ์เพลง ซึ่งต่างจากยุคก่อนๆซึ่งยังไม่มีการใส่อารมณ์ในท านอง นักดนตรีที่มีชื่อเสียงในยุคนี้ เช่น เบโธ เฟน ชูเบิร์ต โชแปง ไชคอฟสกี เป็นต้น 6. ดนตรียุคศตวรรษที่ 20 (20th Century Calssical Music พ.ศ. 2443 - พ.ศ. 2543) นัก ดนตรีเริ่ม แสวงหาแนวดนตรีที่ไม่ขึ้นกับแนวดนตรีในยุคก่อนๆ จังหวะในแต่ละห้องเริ่มแปลกไปกว่าเดิมไม่มี โน้ตส าคัญเกิดใหม่ระยะห่างระหว่างเสียงกับเสียงเริ่มลดน้อยลง ไร้ท่วงท านองเพลง นักดนตรีบางกลุ่มหันไปยึด ดนตรีแนวเดิม ซึ่งเรียกว่า แบบนีโอคลาสสิก (Neoclassic) นักดนตรีที่มีชื่อเสียงในยุคนี้ เช่น อิกอร์ เฟโดโรวิช สตราวินสกี เป็นต้น 7. ดนตรียุคปัจจุบัน (ช่วงทศวรรษหลังของคริสต์ศตวรรษที่ 20 - ปัจจุบัน) ยุคของดนตรีป๊อป (pop music) - ยุค 50 เพลงร็อกแอนด์โรลล์ได้รับความนิยม มีศิลปินที่ได้รับความนิยมอย่างเอลวิส เพรสลีย์ -ยุค60เป็นยุคของทีนไอดอลอย่างวงเดอะบีทเทิลส์เดอะบีชบอยส์ คลิฟ ริชาร์ด โรลลิ่ง สโตน แซนดี ชอว์ เป็นต้น - ยุค 70 เป็นยุคของดนตรีดิสโก้ มีศิลปินอย่าง แอบบ้า บีจีส์ และยังมีดนตรีประเภทคันทรีที่ ได้รับความนิยมอย่าง เดอะ อีเกิลส์ หรือดนตรีป๊อปที่ได้รับอิทธิพลจากร็อกอย่าง เดอะ คาร์เพ็นเทอร์ส, ร็อด สจ๊วต,แครี ไซม่อน แฌร์ เป็นต้น ใบควำมรู้ที่ 4 เรื่อง ประวัติ ภูมิปัญญำทำงดนตรีสำกล และเพลงสำกล

- ยุค 80 มีศิลปินป๊อปที่ได้รับความนิยมอย่าง ไมเคิล แจ็คสัน มาดอนน่า ทิฟฟานีเจเน็ท แจ็ค สันฟิล คอลลินส์แวม ลักษณะดนตรีจะมีการใส่ดนตรีสังเคราะห์เข้าไป เพลงในยุคนี้ส่วนใหญ่จะเป็นเพลงเต้นร า และยังมีอิทธิพลถึงทางด้านแฟชั่นด้วย - ยุค 90 เริ่มได้อิทธิพลจากเพลงแนวอาร์แอนด์บี เช่น มารายห์ แครี, เดสทินี ไชลด์, บอยซ์ ทู เม็น,เอ็น โวค, ทีแอลซี ในยุคนี้ยังมีวงบอยแบนด์ที่ได้รับความนิยมอย่าง นิว คิดส์ ออน เดอะบล็อก, เทค แดท, แบ็คสตรีท บอยส์ - ยุค 2000 มีศิลปินที่ประสบความส าเร็จอย่าง บริทย์นี สเปียร์ คริสติน่า อากีเลราา บียอนเซ่ แบล็ค อายด์พีส จัสติน ทิมเบอร์ เลค ส่วนเทรนป๊อปอื่นเช่นแนว ป๊อป-พังค์ อย่างวง ซิมเปิ้ล แพลน เอฟริล ลา วีน รวมถึงการเกิดรายการสุดฮิต อเมริกัน ไอดอลที่สร้างศิลปินอย่าง เคลลี่ คลาร์กสัน และ เคลย์ ไอเคน แนว เพลงป๊อปและอาร์แอนด์บีเริ่มรวมกัน มีลักษณะเพลงป๊อปที่เพิ่มความเป็นอาร์แอนด์บีมากขึ้นอย่าง เนลลี เฟอร์ตาโด ริฮานนาจัสติน ทิมเบอร์เลค เป็นต้น

ค ำชี้แจง : ให้นักศึกษำเลือกค ำตอบเติมลงในช่องว่ำงให้ถูกต้อง 1.เป็นดนตรีที่ถือว่าเป็นจุดก าเนิดของดนตรีคลาสสิก เริ่มต้นเมื่อประมาณปีพ.ศ. 1019 (ค.ศ. 476) 2.มีการเปลี่ยนแปลงศิลปะ และฟื้นฟูศิลปะโบราณยุคโรมันและกรีก 3. ยุคที่เริ่มมีการแทรกของอารมณ์เพลง 4. ยุคที่มีการก าเนิดอุปรากรในประเทศฝรั่งเศส 5. ยุคที่มีการเปลี่ยนแปลงกฏเกณฑ์ แบบแผน รูปแบบและหลักในการเล่นดนตรีอย่างชัดเจน ใบงำนที่ 4 เรื่อง ประวัติ ภูมิปัญญำทำงดนตรีสำกล และเพลงสำกล ยุคเรเนสซองส์ ยุคปัจจุบัน ยุคโรแมนติค คลำสสิกยุโรป ยุคกลำง ยุคบำโรค

ค ำชี้แจง : จงกำกบำท x เลือกข้อที่ท่ำนคิดว่ำถูกต้องที่สุด ................................................................................................................................................................... 1.การก าเนิดของเครื่องดนตรีเกิดขึ้นตั้งแต่สมัยโบราณ โดยมนุษย์รู้จักการสร้างเครื่องดนตรีง่าย ๆ จาก ธรรมชาติรอบข้างคือเริ่มจากการท าสิ่งใดต่อไปนี้ ก.ปรบมือ ข.ผิวปาก ค.เคาะหิน ง.ถูกทุกข้อ 2. ไวโอลิน จัดอยู่ในเครื่องดนตรีประเภทใด ก.ประเภทเครื่องสายเครื่องเป่า ข.เครื่องทองเหลือง ค.เครื่องสาย ง.เครื่องเคาะ 3.ทรัมเป็ท จัดอยู่ในเครื่องดนตรีสากลประเภทใด ก.ประเภทเครื่องสาย ข.เครื่องเป่าทองเหลือง ค.เครื่องตี ง.เครื่องเคาะ 4.ข้อใดคือคุณสมบัติที่ส าคัญของการขับร้องเดี่ยว ก. หน้าตาดี ข. มีชื่อเสียง ค. มีเสียงที่ใสกังวาน ง. ได้เรียนขับร้องกับผู้ที่มีชื่อเสียง 5.วงดนตรีขนาดเล็ก (Small Orchestra) ใช้ผู้บรรเลงประมาณกี่คน ก. ประมาณ 40 – 60 คน ข. ประมาณ 40 – 80 คน ค. ประมาณ 60 – 80 คน ง. ประมาณ 80 – 100 คน แบบทดสอบหลังเรียน

6. ดนตรีจ าพวกเป่าลมผ่านช่องลม คือข้อใด ก. เรคอร์เดอร์ ข. ปิคโคโล ค. ฟลุต ง. ถูกทุกข้อ 7. ข้อใดต่อไปนี้ไม่ใช่คุณสมบัติของนักวิจารณ์ ก. เป็นผู้ที่มีประสบการณ์และความรู้ ข. เป็นผู้ที่มีจิตใจกว้างขวาง รักษาความเป็นกลาง ค. เป็นผู้ที่มีอารมณ์รุนแรง ง. เป็นผู้ที่มีจิตใจเป็นประชาธิปไตย 8. ข้อใดคือประโยชน์ของการวิจารณ์เชิงสร้างสรรค์มากที่สุด ก. ให้ศิลปินมีค าชมมากขึ้น ข. ให้ศิลปินได้น าข้อคิดไปปรับปรุงพัฒนาการสร้างสรรค์ผลงาน ค. ให้ศิลปินมีรายได้มากยิ่งขึ้น ง. ไม่มีข้อใดถูก 9. ข้อใดกล่าวได้ถูกต้องในเรื่องดนตรียุคคลาสสิค (Classical Period Music ) ก. มีการเปลี่ยนแปลงมากที่สุด ข. มีกฏเกณฑ์ ค. มีแบบแผน รูปแบบ ง. ถูกทุกข้อ 10. แนวเพลงดนตรียุค 90 วงบอยแบนด์ที่ได้รับความนิยมอย่างมากคือวงใด ก. นิว ข. ออน ค. เดอะ บล็อก ง. ถูกทุกข้อ

ภำคผนวก

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน – หลังเรียน ข้อที่ เฉลย ข้อที่ เฉลย 1. 2. 3. 4. 5. ง ค ข ค ก 6. 7. 8. 9. 10. ง ค ข ง ง

แบบบันทักคะแนนระหว่ำงเรียน ที่ ชื่อ -สกุล แบบทดสอบ รวม ร้อยละ การประเมิน หมาย ก่อนเรียน หลังเรียน ผ่าน ไม่ผ่าน เหตุ

บรรณำนุกรม ส านักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ส านักงานปลัดกระทรวง ศึกษาธิการ กระทรวงศึกษาธิการ ปีที่พิมพ์ 2559 ชุดวิชาศิลปศึกษา วิชาบังคับ ส านักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย หนังสือเรียนสาระทักษะการ ด าเนินชีวิตวิชาศิลปศึกษา ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กรุงเทพมหานคร : เอกสารทางวิชาการล าดับที่ 14/2554 สื่ออิเล็กโทรนิค https://sites.google.com/site/kheruxngdntrisakl010/prawati-khwam-pen-ma-khxng-dntri-sak https://intrend.trueid.net/arti