11. occupation 1. 31003

43

3. การพัฒนาอาชีพ
เปน กระบวนการท่ีเนน ความสาํ คัญการพฒั นาระบบการจดั การทัง้ การผลิตและการตลาดใหตรง
กบั ความตองการของลกู คา ดังน้ี

คณุ ภาพผลผลติ

ลดตน ทนุ การผลิต การพัฒนาอาชีพ
การสง มอบ

ความปลอดภัย

ปจจยั รว มทง้ั 4 ดาน เปนปจจัยทสี่ งผลตอการพัฒนาอาชีพ โดยมลี ักษณะความสําคัญ ดังน้ี
1) คุณภาพผลผลติ เปน เรอ่ื งทีเ่ ราจะตอ งจดั การใหคณุ ภาพตรงความตอ งการของลกู คาใหม ากทสี่ ุด
เพ่ือใหลูกคา มนั่ ใจไดว าจะไดร บั สนิ คา/บรกิ ารทดี่ ีเปนไปตามความคาดหวัง
2) ลดตนทุนการผลติ เกยี่ วขอ งกับการกําหนดราคาผลผลิตท่ีจะตองเปนราคาท่ีลูกคาสามารถ
ซอื้ ผลผลติ ของเราได แตไมใ ชกําหนดราคาต่ําจนกระทั่งรายไดไมพอเพียง ดังนั้น การลดตนทุนจึงเปน
เรื่องสําคัญที่เราจะตองศึกษาเรียนรู หาวิธีลดตนทุนท่ีทําใหมีรายไดเพียงพอ ไมใชไปลดตนทุนกับ
คา แรงงาน แตเปนการบริหารจัดการใหลดความเสียหายในปจ จัยการผลติ และการจัดการใหไ ดผลผลิตสูง
3) การสงมอบผลิตผลใหลูกคาตองเปนไปตามขอตกลงทั้งเวลานัดหมายและจํานวนผลผลิต
ตัวอยาง เชน อาชพี รา นตดั เยบ็ เสอ้ื ผาชาย สว นใหญม กั จะผดิ นดั ทําใหเ สยี หายกับลกู คา ทม่ี ีกําหนดการจะ
ใชเส้ือผา จึงหันไปใชบริการเส้ือผาสําเร็จรูปท่ีมีความสะดวกมองเห็นสินคา และตัดสินใจเลือกซ้ือได
ทันที ทําใหป จ จบุ ันรา นเยบ็ เสอื้ ผา ชายเกอื บหายไปจากสังคมไทย
4) ความปลอดภัย ทั้งผผู ลติ และผบู ริโภคผลผลิต เชน อาชีพเกษตรอนิ ทรยี  คนงานไมมีโอกาส
สัมผัสกับสารพิษ ทําใหการทํางานปลอดภัย ขณะเดียวกัน ผลผลิตจากเกษตรอินทรียเปนอาหารที่
ปลอดภยั
4. การยดึ หลักคณุ ธรรม

การยึดหลกั คณุ ธรรม เปนพฤติกรรมภายในของผูประกอบอาชีพ ท่ีสําคัญสงผลตอความมั่นคง

ของอาชพี ดงั น้ี

44

ความขยนั คณุ ธรรมประกอบอาชีพ
ความประหยดั
ความซอื่ สัตย
ความอดทน

คุณธรรมทง้ั 4 ประการดังกลาว หลายคนบอกวา เปนเรื่องที่ตองปลูกฝงมาแตเยาววัย จึงจะเกิดข้ึนได
ความเช่อื น้ีเปนจริง แตม นุษยเราสามารถเรียนรู สรา งความเขา ใจ มองเหน็ คณุ คา ปรบั เปลีย่ น และตกแตง
พฤตกิ รรม เพื่อใชเ ปน เคร่อื งมอื สรา งความสําเรจ็ ใหก ับตนเองได

1) ความขยัน มีลักษณะพฤติกรรมของการทําอะไรอยางเอาจริงเอาจัง แข็งขันไมเกียจคราน
ถาผูประกอบอาชีพเปนอยางนี้ เขาจะมองเห็นงานอยางทะลุไปขางหนามุงม่ันเอาจริงเอาจังยกระดับ
ความสาํ เร็จไปอยางตอเน่ือง ความม่นั คงก็จะเกิดขึน้

2) ความประหยดั เปนพฤติกรรมของการยับยงั้ ระมัดระวังการใชจายใหพอ สรางความคุมคา
ใหมคี วามเสียหายนอยทส่ี ุด พฤติกรรมเชนนี้ เปนเรอื่ งของความรอบคอบในการทาํ งาน

3) ความซอ่ื สตั ย เปน ลักษณะการประพฤติตรงและจรงิ ใจตอ ลกู คา ทีมงานไมคดิ ทรยศ คดโกง
หลอกลวง คูค า ผรู ว มทุน เปน พฤติกรรมทสี่ รา งความภักดี ความไววางใจตอลกู คา ทมี งานและหนุ สว น

4) ความอดทน มลี ักษณะพฤตกิ รรมทีส่ ามารถอดกล้นั ทนอยไู ดก ับความยากลําบาก ไมทิ้งงาน
ไมยกเลิกขอตกลงงา ย ๆ

5. ความม่ันคงในอาชพี
ความม่ันคงในอาชพี เปน การจัดการทางจติ ใจของผปู ระกอบการ และระบบงานใหการประกอบอาชีพ
ดําเนนิ ไปอยางมคี วามแนนอน ทนทาน ลมสลายไดย าก โดยอาศยั พื้นฐานของการคดิ เปนบนองคประกอบของ
การพัฒนาอาชีพสูความมนั่ คง ดังนี้
1) ดานตนเอง อยบู นฐานของคุณธรรม
2) ดา นสงั คม อยูบนฐานของการพฒั นา
3) ดานวิชาการ อยูบนฐานของการลดความเสย่ี งในผลผลติ
ซง่ึ เปนกระบวนการที่ตอ งใชข อ มูลการรบั รูเขา มาคดิ วเิ คราะหสรา งสรรค และตัดสนิ ใจอยางเปนระบบ
จะนําอาชพี ไปสูความม่ันคง

45

ใบงานที่ 1

คําสั่ง ใหผ เู รยี นสมั ภาษณผูทป่ี ระสบความสําเร็จเกยี่ วกับองคป ระกอบการพัฒนาอาชพี มา 2 งาน แลว จด
ในสมุดบันทกึ

ใบงานที่ 2
คาํ สงั่ ใหผ เู รยี นนาํ องคป ระกอบการพัฒนาอาชีพของผูทป่ี ระสบความสําเร็จ มาใชว เิ คราะหตามความรูท่ี
เรียนรมู า

ใบงานท่ี 3
คําส่ัง ใหผูเรียนทบทวนประสบการณของตนเองแลววิเคราะหความเปนไปไดท่ีจะทําไดจริง
โดยนาํ จดุ ออ นจุดแขง็ มาพัฒนาเปน องคความรเู พื่อพัฒนาตนเอง

46

บทท่ี 5
โครงการพัฒนาอาชีพใหมีความมนั่ คง

สาระสาํ คัญ
การจัดทําแผนและโครงการพัฒนาอาชีพใหมีความม่ันคง เพื่อใชในการตรวจสอบ ปรับปรุง

แกไ ขพรอมจะนาํ ไปสูการปฏบิ ตั ิ

ผลการเรียนรูทค่ี าดหวงั
1. อธิบายการวเิ คราะหความเปน ไปไดข องแผนการผลติ หรอื บริการ
2. อธิบายการเขยี นโครงการพฒั นาอาชพี ใหม คี วามมั่นคง
3. อธบิ ายการตรวจสอบความเปนไปไดข องโครงการพัฒนาอาชพี ใหม คี วามมั่นคง
4. อธิบายแนวทางปรับปรุงโครงการพัฒนาอาชพี ใหมคี วามมั่นคง

ขอบขายเนื้อหา
1. การวเิ คราะหค วามเปนไปไดของแผนการผลติ หรอื บริการ
2. การเขยี นโครงการพัฒนาอาชพี ใหม ีความมนั่ คง
3. การตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพัฒนาอาชีพใหมคี วามมั่นคง
4. การปรับปรงุ โครงการพฒั นาอาชีพใหม คี วามม่นั คง

47

เรื่องท่ี 1 การวเิ คราะหค วามเปน ไปไดของแผนการผลติ หรอื บริการ

1. การกาํ กบั ดแู ลการขยายอาชีพ

การวเิ คราะหความเปนไปไดข องแผนการผลิตหรอื บรกิ ารดวยการกาํ กบั ดแู ลการขยายอาชีพ

เปนกจิ กรรมของผปู ระกอบการท่ีจะตองมีระบบสารสนเทศใหมองเห็นความกาวหนา และความสําเร็จ

ของงานในแตละภารกจิ วาไปถึงไหน ดว ยการทาํ กิจกรรมลักษณะความสําเร็จในแผนกลยุทธมากําหนด

ระยะเวลาทีต่ อ งใชจ รงิ ดว ย การเขียนเปน ผังการไหลของงานใชเ ฝา ระวงั การดําเนนิ งาน ดังน้ี

1. การจัดทําผังการไหลของงานของแตล ะภารกจิ ประกอบดว ย

1.1 นําขอความเปาหมายกลยุทธอ อกมาเปนหวั เร่ืองสาํ คัญ

1.2 นํากจิ กรรมออกมาจดั ลาํ ดับข้นั ตอนกอ นหลัง

1.3 นําลักษณะบงช้คี วามสําเร็จ ออกมากําหนดเปนผลการดําเนินงาน

จดั ทาํ ผงั การไหลของงานเพ่อื ความเขา ใจของผปู ระกอบอาชพี

   

1 ม.ี ค.53 3 – 5 ม.ี ค.53 16 เม.ย.53 1 พ.ค.53 ตรวจสอบ

ไถบกุ เบกิ หวา นเมล็ดพันธุ ไถพรวน การสลายตวั ของซาก

หนา ดนิ ปยุ พืชสด คลกุ ปยุ พืชสด พืช ไถพรวนคลุก

พัฒนา ลงดิน กระจายใหท่วั ดนิ มีอนิ ทรียวตั ถุ

คุณภาพดิน โครงสรา งดินเปน

20 ไร กอนกลม รว นซุย

2 ม.ี ค. 53 6 ม.ี ค. – 17 เม.ย. 17 – 30 เม.ย. 2 – 15 พ.ค.
ไถแปรยอยดิน ใหน้ําบํารุงรกั ษา ใหนา้ํ พรอ ม ใหน้าํ พรอม
ใหแ ตกกระจาย ตน ปุย พืชสด จุลินทรียย อย จุลินทรยี จ น
สลายหมักดนิ ซากพืชยอย
  สลายเปน
 อินทรยี วัตถุ



แผนภมู ผิ ังการไหลของงาน

48

2. การใชผ ังการไหล กํากับดแู ลการขยายอาชพี ประกอบดว ย
2.1 นาํ ผงั การไหลของงานติดผนงั ท่ีสามารถมองเหน็ ได
2.2 ติดตามระยะเวลาตามผังการไหลของงาน วันท่ีกําหนดกิจกรรมดําเนินการ

สาํ เร็จหรอื ไม ถา สําเร็จกท็ ําเครือ่ งหมายบอกใหรูวางานหรือกิจกรรมน้ีทําสําเร็จแลว งานหรือกิจกรรมน้ี
ตองมีการปรับปรงุ แกไ ขหรอื ไม

2.3 กรณกี จิ กรรมไมส าํ เร็จ ผปู ระกอบการจะตองคดิ ตาม คน หาสาเหตุแลวปฏิบัติการ
แกไขขอบกพรอ ง

2.4 ดําเนินการปรับระยะเวลาในผังการไหลของงานใหเ ปนความจริง
3. ประเมนิ ผลการกาํ กบั ดแู ลวา มสี ว นประสบผลสาํ เรจ็ อะไรบาง และสําเร็จไดเพราะ
อะไร จากน้นั ดวู า สวนใดที่ไมประสบผลสําเร็จและมีอะไรเปนเหตุ นําผลทั้งความสําเร็จและความเสียหาย
มาสรุปผล เพ่อื นาํ ผลกลบั มาแกไขแผนกลยทุ ธแ ละแผนปฏบิ ัตกิ ารใหมีประสทิ ธภิ าพได
2. กรอบแนวคดิ การควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพสคู วามมั่นคง
การควบคุมตรวจสอบการทํางาน เปนกจิ กรรมที่ใหการทํางานเปน ไปตามขอตกลงหรือ
ขอกําหนด พิจารณาดคู วามถูกผิดหาขอ เท็จจริง ประมาณคา และบันทึกสรุปเรื่องราวของการดําเนินงาน
ขยายอาชพี และผลทีเ่ กดิ เพอ่ื นําไปสกู ารวางแผนพฒั นาการขยายอาชีพ ใหม ีความมนั่ คงมากย่ิงข้นึ จึงขอสรปุ
กิจกรรมการควบคุมตรวจสอบ ประกอบดว ย 4 กิจกรรม ดงั นี้
(1) การควบคมุ
(2) การตรวจสอบ
(3) การประเมนิ
(4) การรายงานผล

   49

การควบคมุ การตรวจสอบ การประเมิน 

ควบคุมการดําเนนิ งาน การพิจารณาความ การประมาณคา การรายงานผล

- การลดความเส่ยี งของ - ถกู ผิดและหา - ผลสาํ เรจ็ การจดั ทาํ
- ผลเสีย สารสนเทศ
ผลผลติ – ขอเทจ็ จรงิ ใหเ ปนไปตาม
ขอ ตกลง
- การพฒั นาคณุ ภาพ - เรอื่ งราวของ

อาชีพ การทาํ งาน
- ผลสําเรจ็
- ผลเสีย

จัดทําแผนพัฒนาการขยายอาชพี สู
ความมน่ั คงทส่ี ูงขนึ้

วงจรของการควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพสคู วามมนั่ คง

3. การควบคมุ การดําเนนิ งานขยายอาชีพ
เปน กิจกรรมการดแู ลการดาํ เนนิ งานขยายอาชีพใหเปน ไปตามแผนธุรกจิ ขอ กําหนดและ

ขอตกลงดา นตาง ๆ ทีเ่ ก่ยี วขอ งกบั คุณภาพผลผลติ ความเช่ือถือของลกู คา โดยมขี ้นั ตอนดาํ เนินการ ดงั นี้
แผนภูมกิ ารควบคุมการดําเนนิ งานขยายอาชพี

  

ศกึ ษาทําความเขาใจ เขยี นเอกสารในสงิ่ ที่ตอ งทํา ทาํ ตามทีเ่ ขียน

- แผนธุรกจิ - เอกสารคมู อื ทาํ งาน - ทําตามท่ีเขยี น
- การลดความเสยี่ ง - เอกสารขน้ั ตอนการ - หาขอจํากดั ขอ บกพรอ ง
ของผลผลติ ทาํ งาน/ใบงาน การทาํ งานตามเอกสาร
- การพัฒนาการ - เอกสารขอกาํ หนด - พัฒนาเอกสารข้นั ตอน
มาตรฐานการดําเนินงาน การทาํ งาน
ขยายอาชีพ

50

จากแผนภูมกิ ารควบคุมการดําเนินงานขยายอาชพี มรี ายละเอียด ดังน้ี
1. ศึกษาทาํ ความเขาใจ ผูประกอบการตองศึกษาทําความเขาใจแผนธุรกิจ ขอกําหนด

การลดความเสีย่ งผลผลิต และขอ กําหนดหรือมาตรฐานการพฒั นาอาชีพใหผูรวมงานทกุ ฝา ยไดรเู ทา ทนั กัน
2. เขียนเอกสารในสิ่งที่ตองทํา ผูประกอบการและผูรวมงานชวยกันเขียนขอกําหนด

วธิ กี าร ขน้ั ตอนการทํางานทีต่ องทําจริง ๆ ออกเปน เอกสารคมู ือการทาํ งานตามแผนธรุ กิจ เอกสารขัน้ ตอน
การทํางานหรอื ใบงานตามขอ กําหนด การลดความเส่ยี งผลผลิต และเอกสารมาตรฐานการดาํ เนินงานตาม
ขอกําหนดของการพัฒนาอาชีพ

3. ทาํ ตามทเ่ี ขียน คณะทํางานตองมุงมั่นทําตามท่ีเขียนไวในเอกสารดวยการนําไปหา
ขอ จาํ กดั ขอ บกพรองแลว รวมกนั แกไ ขเอกสารการทาํ งานทเ่ี ปน ปญหา

การดาํ เนินงานทงั้ 3 ข้นั ตอนเปน การควบคมุ ใหการดําเนนิ งานเปนไปตามขอกาํ หนดได
ผลผลติ และการทํางานเปน ไปตามมาตรฐานและขอ ตกลงกบั ฝายตาง ๆ ได

4. การตรวจสอบการดาํ เนนิ งานขยายอาชพี
การตรวจสอบเปนการดําเนินการเพ่ือปกปองรักษาอาชีพใหเขมแข็งคงอยูได ดวยการ

พจิ ารณาดคู วามเรยี บรอย พจิ ารณาดูวา ถูกหรือผิด และหาขอเท็จจริงแลวดําเนินการจัดการใหความไม
เรียบรอยหรือความผิดบกพรอ งหมดไป มขี นั้ ตอนดําเนนิ การดงั นี้

    

วิเคราะห จัดทาํ รายการ ปฏบิ ัตกิ าร สรปุ ผลการ จดั การแกไ ข
แผนปฏบิ ัตกิ าร ตรวจสอบ ตรวจสอบ ตรวจสอบ
- ช้แี จง จําแนก
- เหตุการณท จ่ี บแลว - รายการตรวจ - ตรวจสอบบนโตะ - ความเรยี บรอ ย สิง่ ผิด
- เหตกุ ารณทีก่ ําลัง - เกณฑก ารตรวจ ประชมุ - ส่งิ ผดิ - รว มกันแกไข
ดําเนนิ การ - ตรวจสอบการ - ขอ เท็จจรงิ
ปฏบิ ตั ิการ

จากแผนภูมกิ ารไหลของงาน มรี ายละเอยี ดการดําเนนิ การตรวจสอบ ดังน้ี
1. วิเคราะหแผนปฏิบัติการ เปนการตรวจสอบการดําเนินงานขยายอาชีพ เร่ิมตนจาก
แผนปฏิบัตกิ ารเพอื่ ตรวจสอบวาในชว งเวลาน้ี มีเหตุการณข องงานทจี่ บแลว และเหตกุ ารณท ี่กําลงั จะทํามี
อะไรบา งท่ีมีความสาํ คญั และสง ผลกระทบตอ คุณภาพงานตาง ๆ แยกออกมาเพอื่ ใชดําเนนิ การตรวจสอบ
2. จดั ทาํ รายการตรวจสอบ ดวยการเอาเหตุการณที่จบแลวและเหตุการณกําลังจะทําที่
ถกู เลอื กออกมาวา มคี วามสาํ คัญและสงผลกระทบตอคณุ ภาพงานตาง ๆ ออกมาจัดทําเกณฑวา สภาพท่ีดี
ควรเปน อยางไร แลว จัดทาํ เปน เอกสารสําหรับการตรวจ และจดบันทกึ ทีเ่ หมาะสมกบั การทาํ งานจรงิ

51

3. ปฏบิ ัตกิ ารตรวจสอบ ควรแจงใหผูรับผดิ ชอบกิจกรรมท่ีจะตรวจวา จะตรวจอะไรกับ
เหตุการณอะไรบาง เพื่อใหผูรับผิดชอบไดทบทวนสภาพการทํางานของตนเอง โดยแยกดําเนินการ
ออกเปน 2 ลักษณะ คอื

3.1 การตรวจสอบบนโตะประชุม เพื่อพิจารณาความเรียบรอยสิ่งผิด ส่ิงถูกตาม
ผรู ับผิดชอบงานกาํ หนด

3.2 การตรวจสอบการปฏิบัติงาน เพื่อเปรียบเทียบกับขอมูลของการตรวจสอบบน
โตะประชมุ กบั สภาพทเ่ี หน็ จรงิ

4. สรุปผลการตรวจสอบ รวมกันสรุปผลระหวางผูตรวจสอบกับคณะทํางาน โดย
สรปุ ผลการตรวจสอบใหม องเห็นสภาพการทาํ งาน ความเรียบรอ ย สิ่งของและขอเท็จจริง

5. จัดการแกไข เปนการทํางานระหวางผูตรวจสอบกับคณะทํางาน รวมกันวิเคราะห
สง่ิ ผดิ และรวมกันปฏบิ ัตกิ ารแกไข

5. การประเมินตนเอง
เปน การนาํ ผลสรุปจากการตรวจสอบมาประมาณคา ดังน้ี
1. การประมาณคา ผลสําเร็จวา มีอะไรบาง และความสาํ เร็จดงั กลา วมีอะไรมาสนับสนนุ บา ง

และการสนับสนุนเหลา นนั้ คุม คา กับผลสําเรจ็ หรอื ไม
2. การประมาณคาผลเสียวา มีอะไรบาง และความเสียหายดังกลาวสงผลกระทบกับ

สวนใดบา งของการขยายอาชีพ

6. การรายงานผล
การจัดทํารายงานผล สําหรับการพัฒนาหรือขยายอาชีพ เปนการจัดทําเอกสารสารสนเทศ

เพื่อใชจดั ทาํ แผนพฒั นาการขยายอาชีพสคู วามมน่ั คง จงึ ควรทําเปนเอกสารหนาเดียวท่ีระบุเร่ืองราวของ
การทาํ งาน ผลสาํ เร็จ และผลเสยี ดงั ตัวอยาง

52

ตัวอยา งเอกสารรายงานผลและการควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพสคู วามม่นั คง

1. ช่อื สถานประกอบการ วัน เดอื น ปทีต่ รวจ

2. กจิ กรรมทต่ี รวจ : การพฒั นาคณุ ภาพดิน 3. เหตุการณทีร่ ับการตรวจ สําเร็จ เสยี หาย

1. การปลูกปยุ พืชสด  -
-
2. การไถพรวนปุยพชื สดลงดนิ  -

3. การหมักดิน

4. ผลการตรวจ

4.1 เรอ่ื งราวของการทํางาน

(1) ผูรบั ผดิ ชอบทํางานตรงตามเอกสารขอกาํ หนดเร่ืองพัฒนาดนิ ไมครบทุกคน

(2) ผูรบั ผิดชอบจดบนั ทึกการทํางานเพียง 3 คน ไมมีบันทกึ 7 คน

4.2 ลกั ษณะความสําเรจ็ ของงาน ผลทีเ่ กิดจากความสาํ เร็จ

(1) สามารถผลิตปยุ พชื สดไดไรละ 8 ตนั - ลดคา ใชจา ยซ้ือปุยคอกลงไรล ะ 2,000 บาท

(2) ซากพชื ถกู สบั พรวนเติมพน้ื ทพ่ี ฒั นา - ดินมซี ากพืชในอตั ราสวนปนกันท้งั หมด

4.3 ลกั ษณะผลเสีย สาเหตุ การแกไข

1. ดินมีกลิ่นเหมน็ บูดเนา - ไมไ ดจา ยจลุ นิ ทรียม าพรอ มกบั น้าํ - ชแ้ี จงความสําคัญของการทาํ งาน

- ใชเคร่ืองพน ละอองหนา ดิน ตามเอกสารขอ กาํ หนด

จลุ ินทรียไมพ อ - ใหเรงดําเนินการใหจุลินทรีย

ทางนํ้า วันละ 2 คร้ัง

ผรู บั การตรวจ ผูตรวจ

1. ______________________________ ____________________________

2. ______________________________

3. ______________________________

4. ______________________________

53

ใบงานที่ 1
คําสั่ง ใหผ เู รียนจัดทาํ เอกสารรายงานผล การควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพ สูความมั่นคงของตนเอง หรือ

สมั ภาษณผ ูประสบความสําเร็จในอาชพี ตามรูปแบบของเอกสารขา งตน

54

เรอื่ งที่ 2 การเขยี นโครงการพฒั นาอาชพี ใหมคี วามม่นั คง

1. เหตผุ ลของการทาํ โครงการพฒั นาอาชพี สูความม่นั คง
ในการเรยี นรูท ผี่ า นมาเปน เรอ่ื งของการทําแผนธรุ กจิ ตามปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี งท่ีใหค วามสําคัญ
กบั การใชเหตผุ ล การกําหนดทศิ ทางธุรกจิ ใหมีความพอดี และมีภูมิคุมกัน การกําหนดแผนปฏิบัติสราง
ความรอบรู และขับเคลือ่ นแผนสคู วามสําเร็จอยา งมีคณุ ธรรม ซ่ึงเปนเรื่องภายในของผปู ระกอบการขยาย-
อาชพี เทานั้น แตการทาํ ธุรกจิ ที่จะตองพฒั นาออกไปจาํ เปน ตอ งใชท ุนเพ่มิ เติมหรอื ตองไดรบั ความชวยเหลือ
จากภาครัฐหรือเอกชน การใหความชวยเหลือดังกลาว ผูใหตองการทราบรายละเอียด การดําเนินงาน
ชวยเหลือจากภาครัฐหรือเอกชน การใหความชวยเหลือดังกลาว ผูใหตองการทราบรายละเอียดการ
ดาํ เนนิ งานมผี ลลพั ธเปนอยางไร มีผลที่เกิดอะไรบางและกระทบตอสังคมชุมชนอยางไร คุมคาที่จะให
การสนบั สนนุ หรือไม หรอื มีโอกาสท่จี ะสรา งกาํ ไร นาํ รายไดมาคนื สถาบนั ทางการเงนิ ไดห รอื ไม
ดังนั้น จึงมีความจําเปนท่ีจะตองมีความรู ความเขาใจในการเขียนโครงการพัฒนาอาชีพ เพื่อ
นาํ เสนอขอรบั ความชวยเหลือหรือสรางความเชอ่ื ม่นั ใหกับแหลงทุน
2. การเขยี นโครงการ

โครงการ เปนเอกสารภาพรวมของแผนธรุ กิจ เพอ่ื ใชน ําเสนอตอ สงั คมในการเผยแพรความคดิ
หรือใชนําเสนอเพอ่ื ขอความชว ยเหลือ สนับสนนุ เงนิ ทนุ ซงึ่ ประกอบดว ยสาระทแ่ี สดงใหเ ห็นความสําคัญ
และคณุ คา ของการดาํ เนินงาน ซ่ึงประกอบดวย

1) การเขยี นชือ่ โครงการ
โดยท่วั ไป มี 2 องคป ระกอบ คอื (1) ขอความบงบอกวาทําอะไร (2) ขอความวาเปน

ของใครและ(3) นาํ เสนอใคร เชน “โครงสรา งขยายอาชีพเกษตรอนิ ทรีย ชุมชนบานคลองหาด นําเสนอขอ
การสนับสนนุ จากทางอาํ เภอคลองหาด”

2) การเขยี น ความสําคัญและหลกั การ
เปน สาระสว นทบ่ี อกความสาํ คัญของการจดั ทําโครงการและหลักการดําเนนิ การ ซึง่ มี

โครงสรา งการเขยี น ดังน้ี
2.1 โครงสรางการเขยี นความสําคัญ การเขยี นความสาํ คญั ในการขยายอาชพี ควรจะ

เปน สาระสาํ คญั ในธรุ กจิ ซึง่ ประกอบดวย
2.1.1 เขยี นบง บอกสภาวะแวดลอ มอาชีพ ไดแ ก
(1) สภาพทด่ี นิ ส่ิงแวดลอ มทสี่ ง เสริมการดาํ เนินโครงการ
(2) ผลิตผลอะไรทเี่ หมาะสมในการผลติ
(3) ลักษณะคณุ ภาพผลผลติ ทลี่ กู คาตอ งการ
(4) ลกู คา เปน ใคร อยา งไร

55

(5) ขายใหก ับใคร สว นแบง ทางการตลาดเปน อยางไร
(6) จะสามารถเขาไปยึดตลาดสว นแบงตลาดไดร อ ยละเทา ไร
2.1.2 เขียนสรปุ ใหเ ห็นความสําคัญทเ่ี กี่ยวขอ ง
(1) การสรา งงาน สรางรายไดใ หกบั ชมุ ชน
(2) การมีสวนรวมสรา งความพอเพยี งดานตาง ๆ ใหกบั ชมุ ชน
2.2 การเขยี นหลักการ เปน ขอ ความตา ง ๆ เพอื่ บง บอกวา โครงการจะทําอะไร ใหใคร
ทําแคไหน และทาํ อยา งไร ดังนี้
2.2.1 จะทําอะไร ใหใคร ดังตัวอยาง
- มงุ เนน ผลิตผกั ผลไมร ะบบเกษตรอินทรยี  ขายใหก บั กลุมผูรักษาสขุ ภาพ
2.2.2 ทําอยางไรดังตัวอยาง
- ใหความสําคัญกับการประยุกตระบบนิเวศธรรมชาติเขาสูระบบ
การเกษตร
2.2.3 ทําทไ่ี หน ดงั ตวั อยา ง
- การดําเนินงาน จะเร่ิมตนท่ีแปลงเกษตรของผูทํา แลวสงเสริมการ
เรียนรูขยายเครอื ขา ยการปลูกผกั อนิ ทรียอ อกไป

56

2.3 ตัวอยางการเขยี นเหตผุ ลและหลกั การ

เหตผุ ลและหลกั การ
การตดั สินใจดาํ เนนิ การจัดทาํ เกษตรอินทรยี  มีเหตผุ ลมาจาก
1. สภาพทดี่ ินของหมูบานคลองหาด เปนทด่ี ินเปด ปา ใหม เพอ่ื ทาํ พชื ไรมาเพยี ง 5 ป เกษตรกรไมรจู กั

และไมเ คยใชสารพษิ ฆา แมลงและปราบวัชพืชเขามาใช เปน พนื้ ท่ีสะอาดปราศจากสารพษิ
2. ถาหากดาํ เนนิ การผลิตพชื ผกั ผลไมในระบบเกษตรอินทรีย จะทําใหผลิตผลท่ีไดมา สะอาดไมมี

สารพิษตกคา ง
3. ผักผลไมท่ีตลาดตองการ จะเปนผลผลิตท่ีไรสารพิษ มีการเจริญเติบโตไปตามธรรมชาติและ

รสชาติเปน ไปตามสายพันธุ
4. ขณะนกี้ ลมุ ผูรักษาสุขภาพมีจํานวนมากขึ้น เน่ืองมาจากการประชาสัมพันธความปลอดภัยของ

อาหาร ทําใหก ลุมคนกลุมน้ีสนใจซอ้ื อาหารไรส ารพษิ บรโิ ภคมากขน้ึ โดยลาํ ดบั
5. มีผูค า อาหารสุขภาพเขา มารับซ้ือถึงไรนา จํานวนไมจํากัด เพ่ือกระจายสินคาเขาสูรานคาอาหาร

สุขภาพ
6. ผลการศึกษาติดตามสวนแบงของตลาดอาหารสุขภาพ พบวา ขณะนี้มีผักผลไมเขาสูตลาด

เพียงรอ ยละ 0.25 ของพืชผักผลไมท่ีปลูกในระบบเคมี เทานนั้
จึงอาจสรปุ ไดวา สวนแบงของตลาดยงั สงู มาก สามารถทําแลวขายได จะเปน โอกาสในการสรางงาน

สรางรายไดใหกับคนในชุมชนบานคลองหาดไดพัฒนาเศรษฐกิจเขาสูความพอเพียงตามอัตภาพของแตละ
ครอบครัวที่เขารว มโครงการได

จากเหตุผลดังกลา ว จงึ อาจสรปุ หลักการดําเนนิ งานไดด งั น้ี
1. เปนการดาํ เนินงานที่มงุ เนนการผลิตผัก ผลไมใ นระบบอินทรียข ายใหก บั กลุม ผูรกั ษาสุขภาพ
2. การดําเนินงานใหความสาํ คัญกบั การประยุกตระบบนิเวศธรรมชาติเขา สรู ะบบการเกษตร
3. การดาํ เนินงานจะเริม่ ตน ทีแ่ ปลงเกษตรของผูนํา แลวสงเสริมการเรียนรูขยายเครือขายการปลูก
ผกั อินทรียออกไป

57

3) การเขยี นเปาหมายโครงการ
3.1 โครงสรา งการเขยี นเปา หมายโครงการ ประกอบดวย

ขอความบงชว้ี า + ปรมิ าณงาน + + บอกระยะเวลา
ทาํ อะไร สาํ เรจ็

3.2 การเขียนขอความเปา หมายโครงการ ควรพจิ ารณาสิ่งตอ ไป
(1) ขอความบงชว้ี าทําอะไร ตอ งเปน เรือ่ งสําคัญ เปนหวั เร่ืองหลักของโครงการ
(2) ปริมาณงานท่รี ะบตุ องมขี อ ความสามารถทาํ ไดจรงิ
(3) ระยะเวลาสาํ เรจ็ ตองเหมาะสมกบั ปริมาณงาน และมีความเปนไปไดจริงท่ีจะทํา
สําเรจ็

3.3 ตัวอยา งขอ ความเปา หมายโครงการ
จดั ตัง้ ครวั เรือนบา นคลองหาดใหท ําเกษตรอนิ ทรยี  ครอบครัวละ 2 ไร จํานวน 200 ครอบครวั
ใหแลวเสรจ็ ในเดอื นพฤษภาคม 2552

4) การเขียนวัตถปุ ระสงคโครงการ
เปนขอความที่ขยายภาพของเปาหมายโครงการ ใหมองเห็นภาระงานท่ีจะตองทําให

สาํ เร็จ โดยมรี ายละเอียดการคิด การเขียน ดงั นี้
4.1 วิเคราะหเ ปาหมาย กาํ หนดภาระงานท่ีควรทําแลวทําใหเ กิดความสาํ เรจ็ ตามเปาหมาย

โครงการได เชน

วิเคราะหเ ปาหมาย กําหนดภาระงานทคี่ วรทํา

จดั ตั้งครวั เรอื น 1. ฝก อบรมศกึ ษาดงู าน
เกษตรอนิ ทรีย 2. จัดการสนับสนุนการจัดตงั้
200 ครอบครัว
ระบบเกษตรอินทรยี 
3. ติดตามควบคมุ การ

ดําเนนิ งาน

58

4.2 วเิ คราะหภาระงาน กาํ หนดลักษณะบงชค้ี วามสําเร็จ ดงั ตวั อยางนี้

ภาระงานท่จี ะทํา ลกั ษณะบง ชค้ี วามสาํ เรจ็

1. จดั ฝก อบรม - สามารถเขา ใจเห็นความสาํ คญั อาชพี เกษตรอนิ ทรีย

2. จัดสนบั สนุน - สามารถดําเนินอาชีพเกษตรอินทรยี ไ ด

3. ตดิ ตามและพัฒนา - อาชพี มคี วามเขม แข็ง

4.3 เขยี นวัตถุประสงคโ ครงการตามโครงสรางนี้ 


ทําอะไร ใหใ คร เปน อยางไร

เพือ่ ฝก อบรม เกษตรกรบานคลองหาด สามารถเขาใจเห็น

ความสาํ คัญอาชพี

เกษตรอินทรยี 

ตวั อยางวตั ถปุ ระสงคโครงการ

1. เพ่ือฝกอบรมเกษตรกรบา นคลองหาดใหส ามารถเขา ใจ เหน็ ความสําคัญอาชีพเกษตรอนิ ทรียไ ด

2. เพ่ือสนบั สนนุ เกษตรบา นคลองหาด ใหสามารถดาํ เนนิ การประกอบอาชพี เกษตรอนิ ทรียไ ด

3. เพอื่ ตดิ ตามพฒั นาใหเ กษตรกรผูประกอบอาชีพเกษตรอินทรีย มคี วามเขมแขง็ ในอาชพี ได

5. การเขียนผลผลติ ของโครงการ
การเขยี นผลผลิตของโครงการเปนการเขียนส่ิงที่จะเกิดขึ้นอันเน่ืองมาจากโครงการ

อยางมีเหตุมีผล ดวยการนําวัตถุประสงคโครงการมาวิเคราะห กําหนดผลผลิตท่ีควรจะเกิดตามตัวอยาง
วตั ถปุ ระสงคท ี่ 1

ขอ ความในวตั ถปุ ระสงค ผลผลติ ทีค่ วรจะเกดิ

1. ฝกอบรมเกษตรกร 1. มผี ผู า นการฝก อบรม 60 คน
2. เขาใจและเห็นความสําคญั ของเกษตรอนิ ทรยี  1.1 บอกวิธกี ารพัฒนาคณุ ภาพดินได
1.2 บอกวิธีการเพาะปลูกพชื ใน
ระบบเกษตรอินทรียได
1.3 บอกวิธกี ารอารกั ขาพชื ในระบบ
เกษตรอนิ ทรยี ไ ด

59

6. การเขยี นวิธีดําเนินงาน

เปน การเขยี นเรียงลาํ ดับในแตละจุดประสงค โดยมขี นั้ ตอนการเขยี นดงั นี้

6.1 ยกขอความ วตั ถุประสงคและผลไดโครงการมาเปน ตวั ตั้ง

6.2 ดําเนนิ การวเิ คราะหผ ลผลิตแตล ะตวั เพอ่ื กําหนดกจิ กรรม ขน้ั ตอนวธิ กี ารดาํ เนินงาน

ใหเกดิ ผลผลิต

6.3 ระบเุ กณฑชี้วดั ความสาํ เร็จของงาน

6.4 กําหนดระยะเวลาดําเนินงานทเ่ี ปนจริง

ตวั อยา งการเขยี นวธิ ดี าํ เนินงาน

6. วธิ ีดาํ เนินงาน

6.1 วิธีดาํ เนนิ งานตามจุดประสงคที่ 1 : เพื่อฝกอบรมเกษตรบานคลองหาด ใหสามารถเขาใจเห็น

ความสําคัญอาชีพเกษตรอินทรีย

ผลผลิต กจิ กรรมขน้ั ตอนวธิ ีดาํ เนินงาน เกณฑช้ีวัดความสําเร็จ ระยะเวลา
ของงาน (KPI)

1. มีผผู านการอบรม 1. ประชาคมหมบู า นช้ีแจงรบั สมคั ร 100% ประชาคม 2 คร้งั

60 คน ผูส นใจเขา รว มโครงการ

2. ผเู ขา อบรมมี 1. จัดสัมมนาใหมองเหน็ ภาพรวมของ 1. 80% ของผเู ขา รับ

ความรู ความเขา ใจ เกษตรอนิ ทรีย การอบรมบอกวิธีการ

2.1 การพัฒนาดนิ 2. ศกึ ษาดงู านทีไ่ รท นเหนื่อย พัฒนาดนิ ได

2.2 การเพาะปลกู 2.1 ศึกษา สังเกตคณุ ภาพดนิ 2. 80% ของผูเ ขารับ

2.3 การอารักขาพชื 2.2 ศึกษา สงั เกตวธิ กี ารเพาะปลกู การอบรมบอกวธิ กี าร 2 วัน
2.3 ศกึ ษา สงั เกตวธิ กี ารอารกั ขาพชื เพาะปลกู เกษตร

3. เปด เวทสี มั มนาแลกเปล่ียนเรยี นรกู ับ อนิ ทรียไ ด

บุคลากรของไรทนเหน่อื ย 3. 80% ของผเู ขารว ม

4. สรุปผลการศึกษาสังเกตและ การอบรม บอกวิธีการ

การสัมมนา อารักขาพชื ได

3. เห็นความสําคญั 3. ทบทวนสภาพเปน จริงของตนเองกับ 80% ของผเู ขา รับการ 2 วนั

อาชีพเกษตรอินทรยี  ประสบการณท่ไี ดรบั มาแลว รว มกัน อบรมเหน็ ความสาํ คัญ

หาแนวทางของตนเอง ของอาชีพเกษตร

อินทรีย

60

7. การเขียนงบประมาณดําเนินการ

เปนการนาํ กิจกรรมขน้ั ตอนดาํ เนินการ มาวิเคราะหร ายละเอยี ดของรายจายแลวจัดทํา

เอกสารบรรจใุ นโครงการ ตามตวั อยาง ดงั น้ี

ตัวอยา งการเขยี นรายละเอยี ดงบประมาณ

7. งบประมาณดําเนินการ

รวมงบประมาณดาํ เนินการท้ังสน้ิ 350,000 บาท

มรี ายละเอียดการจา ย ดงั น้ี

รายการจาย รายละเอียดการจาย งบประมาณ

** การพัฒนาดนิ คาจา งไถบุกเบิก 120 ไร  500 บาท 60,000 บาท

คาจางไถแปล 120 ไร  300 บาท 36,000 บาท

คา เมล็ดพนั ธุปยุ พชื สด 120 ไร 5 กก.  20 บาท 12,000 บาท

8. การเขยี นผลดาํ เนินโครงการ

เปน การนาํ ผลไปวเิ คราะหว า ถาการดําเนินงานเกิดผลผลิตตามท่ีกําหนด จะมผี ลทเ่ี กดิ

อะไรบาง และมีผลกระทบอยางไรทท่ี ําใหมองเห็นคณุ คาของโครงการ ตามตัวอยา ง ดังน้ี

8. ผลดําเนินโครงการ

หากการดําเนนิ การเกดิ ผลผลติ ดงั ที่กําหนดไว จะมีผลที่เกิดตามมาและผลกระทบ ดังน้ี

ผลผลิต Output ผลทีเ่ กดิ Effect ผลกระทบ Impact

1. มผี ูผา นการอบรม 60 คน 1. โครงสรางความรเู กษตรเปลยี่ น 1. เกดิ ชมุ ชนแหง การเรยี นรเู กษตร-

อนิ ทรยี 

2. ผูเ ขารับการอบรมมี 2. ความคดิ ของเกษตรกรให 2. การลดรายจา ยของชุมชน

ความรคู วามเขา ใจเกษตร- ความสําคัญกบั การประยกุ ตใ ช

อนิ ทรยี  ปจ จยั ภายในใหมีคณุ คาสงู ขนึ้

3. ผเู ขารบั การอบรมเห็น 3. มีการประกอบการอาชพี เกษตร 3. ระบบเศรษฐกจิ ยกระดับเขาสคู วาม

ความสาํ คัญอาชีพเกษตร- อนิ ทรยี ข ้ึนในชุมชนบานคลองหาด อยูดีมสี ุข

อนิ ทรีย แบบขนาดใหญ

61

เรอื่ งท่ี 3 การตรวจสอบความเปนไปไดและปรับปรุงแกไ ขโครงการ

กรอบแนวความคิด การจดั ทาํ โครงการแผนงานพฒั นาอาชพี ใหมคี วามมั่นคง มกี รอบแนวการดําเนนิ งาน
ดงั นี้

ขัน้ ตอนพฒั นา  กําหนดโครงสราง โครงการ
โครงการ วิเคราะหสรุปความตองการพฒั นา 1. เปาหมายโครงการ
1. ผลการวิเคราะหศ กั ยภาพอาชีพ 2. จุดประสงคด าํ เนนิ งาน
2. รายงานผล กาํ กับ ดแู ล 3. ลักษณะบง ชคี้ วามสําเร็จ
4. ผลผลิต

วเิ คราะหทรพั ยากรดําเนนิ งานทมี่ อี ยู กาํ หนดแผนงานกระบวนการ
1. แผนงานกระบวนการการตลาด
1. เงนิ ทุน 2. แผนงานกระบวนการการผลติ
2. แรงงาน 3. กําหนดผลที่เกดิ และผลกระทบ
3. อปุ กรณ
4. ระบบงาน ตัดสินใจ ดาํ เนินการ


วิเคราะหแผนงานกระบวนการ

ขน้ั ตอนดาํ เนนิ 1. ความเปน ไปไดท ่จี ะบรรลุผล P 1. กาํ หนดแนวปฏบิ ตั ิ
โครงการ ตามลกั ษณะบง ชี้ความสาํ เรจ็ AD 2. ทาํ งานตามทกี่ าํ หนด
ผลที่เกดิ ผลกระทบ 3. ตรวจสอบขอ บกพรอง
C 4. ติดตาม แกไ ข พัฒนา

วิเคราะหผลผลติ ผลท่ีเกิด ตดั สินใจ ทําตอ /ยกเลกิ

และผลกระทบ ตัดสินใจ ยกเลิก

1. ผลผลิตไดต ามเกณฑเ ปาหมาย
2. ผลท่เี กดิ และผลกระทบท่ีบง ช้ี

ความมน่ั คง

ทาํ ตอ
พัฒนา

62

จากแผนภูมิ แสดงใหเห็นวาในข้ันตอน การจัดทําโครงการแผนงานพัฒนาอาชีพใหมี
ความม่ันคงเปน การทาํ งานบนฐานความรูข องตนเอง ตองอาศัยประสบการณก ารเรยี นรจู ากการทําแผนธรุ กจิ
โครงการขยายอาชพี การประเมินศกั ยภาพของการขยายอาชีพ และการกํากบั ดูแลการขยายอาชีพท่ีมีการ
ปฏิบัตจิ ริง

ดงั น้นั จงึ อาจกลา วไดวา การจัดทําโครงการแผนงานพฒั นาอาชีพใหมีความม่ันคง จะเปน
ประสบการณทีใ่ ชดําเนนิ การตอ เนือ่ งไปเปนระยะ ๆ จึงอาจสรุปพฒั นาการการเรยี นรูของผูเรียนทจี่ ะมาสู
การจัดทาํ โครงการแผนงานพฒั นาอาชีพสคู วามม่นั คงไดด ังนี้

- การใชความรูส รางความเขม แข็ง
มัน่ คงยั่งยืน
- ระบบความม่นั คงในอาชพี

- การใชนวตั กรรมเทคโนโลยใี น การจัดทําแผนพัฒนาอาชีพ
อาชีพเพ่ือความม่นั คง ใหมคี วามมนั่ คง
- การตรวจสอบความพรอม ทักษะ
การขยายอาชีพเพื่อความม่ันคง

- การจดั ทําแผนธรุ กจิ
- การกํากับ ดแู ล การขยายอาชพี

- การวิเคราะหศ กั ยภาพเพ่อื สรา ง
ธุรกิจใหม คี วามมนั่ คง
- การกาํ กบั ดูแลการขยายอาชพี
สูความมัน่ คง

จากแผนภมู ิ ทําใหเราเหน็ ความสําคัญของการเรียนรูท่ีผานมา ไดรับประสบการณเปน
ฐานของการจดั ทําแผนพฒั นาอาชีพใหม คี วามม่นั คง

63

1. การวเิ คราะห สรปุ ความตอ งการพัฒนาเพ่ือปรับปรุงโครงการ

1.1 การวเิ คราะหสรปุ ความตองการพัฒนา ดวยการนําผลการวิเคราะหศักยภาพอาชีพ

และรายงานผลกํากับ ดูแลมาจําแนกวา มีอะไรบางท่ีสงผลกระทบตอความม่ันคงในอาชีพท่ีสําคัญให

นาํ มาจดั ลําดบั กาํ หนดเปน ความตองการพฒั นา
ก. ผลการวเิ คราะหศ ักยภาพอาชีพจากตัวอยางพบองคประกอบทีม่ ีศักยภาพตํา่ (ต่าํ กวา 0.5)

จําเปน ตองพัฒนา ใหมศี กั ยภาพตอความม่ันคงในอาชพี สมควรท่ีจะนํามาเปนความตอ งการพฒั นา ดังนี้

(1) การจดั การรายได

(2) การจัดการลดตน ทนุ

(3) การสงมอบผลผลติ

ข. รายงานผลกาํ กับดแู ล เปนขอ มูลสําคญั ท่เี รานาํ มากาํ หนดความตองการพัฒนา ดังนี้

- การปนเปอ นโลหะหนกั ในปยุ หมกั
จากขอมูลดังกลาว จึงสามารถระบุความตองการพัฒนาอาชีพใหมีความม่ันคง
ประกอบดว ย

(1) การจดั การรายได

(2) การจดั การลดตน ทนุ

(3) การสง มอบผลผลิต

(4) การปนเปอนโลหะหนักในปยุ หมกั

1.2 การกําหนดโครงสรางโครงการ ดวยการนาํ ความตอ งการพัฒนาแตล ะองคป ระกอบมา

วเิ คราะห ตวั แปรภายในวา มีตวั แปรอะไรท่เี ปน ความตอ งการท่ีแทจริง เพราะการทาํ แผนพัฒนาอาชีพให

มคี วามม่นั คงน้ัน จะตองการพฒั นาสิง่ ทีจ่ ําเปน จรงิ ๆ

ความตอ งการพัฒนา ตวั แปรภายใน ตัวแปรทีเ่ ปน ความ ลกั ษณะความตอ งการ

ตองการทีแ่ ทจ ริง

1. การจัดการรายได 1.1 คา เสื่อมเครอ่ื งมอื - การแบง ปน 1. การกําหนดอตั รา

เคร่อื งจักรกล ผลประโยชน แบง ปน ผลประโยชน

1.2 ทนุ ในผลติ ผล 2. ทัศนคตขิ องผูร ว ม

1.3 เงินออมขยายทุน ลงทนุ
1.4 การแบง ปน 3. เงินตอบแทนสรา ง-

ผลประโยชน ขวัญกําลงั ใจใหก ับ

ผูรวมงาน

64

จากตวั แปรความตองการทแ่ี ทจรงิ และผลการวิเคราะหส ภาวะความตองการท้ังหมดจะ
ถกู นาํ ไปกาํ หนดเปนเปาหมายโครงการ จุดประสงคด ําเนินงาน ลักษณะบงช้ีความสําเร็จและรายไดของ
การพฒั นาสคู วามมั่นคง
2. การวเิ คราะหทรัพยากรดาํ เนนิ งานทีม่ อี ยู เพื่อกาํ หนดแผนงานกระบวนการ

2.1 การวเิ คราะหท รพั ยากรดาํ เนนิ งานทีม่ ีอยู มีจุดประสงค เพอ่ื ใหการกําหนดแผนงาน
กระบวนการดาํ เนนิ งานอยูบ นความพอดี ไมสรา งปญหาดําเนินงาน

2.2 การกาํ หนดแผนงานกระบวนการเพอื่ การพัฒนาอาชพี สูค วามมน่ั คง มกั จะเก่ยี วขอ งกบั
กระบวนการผลติ กระบวนการการตลาด ดังนั้น แผนงานกระบวนการจะตองถูกตีกรอบไวเพียงทรัพยากร
ดาํ เนนิ งานทีม่ อี ยู ไมจ าํ เปนท่ีจะตองจัดการพัฒนาใหสําเรจ็ ในครง้ั เดียว แตหากจะวางแผนเปนระยะ ๆ ให
สมั พันธก บั ทุนดําเนนิ การทีจ่ ะเกดิ ตอมาโอกาสของความมนั่ คงจะเกดิ ขนึ้
3. การวิเคราะหแผนงานกระบวนการเพอื่ ตดั สนิ ใจดาํ เนนิ การ

เปน การวเิ คราะหความเปนไปไดข องแผนงานกระบวนการทีจ่ ะนําไปใช มวี ิธีดาํ เนนิ งาน 2 ลักษณะ
1. การวเิ คราะหโ ดยใชแบบวเิ คราะหค วามเปนไปไดข องคณะทํางานเปนการดําเนนิ การให

คณะทาํ งานทกุ คนไดคดิ ตัดสินอยา งอิสระ
ตวั อยา ง การวิเคราะหค วามเปน ไปไดของการทาํ แผนกระบวนการไปใชจริง (โดยจะทํางาน 5 คน)

การวิเคราะหต ดั สนิ ใจ

จุดประสงคโครงการ แผนงาน กระบวนการ ความตรงระหวา ง โอกาสความสาํ เรจ็ ผลการ
ตามจดุ ประสงค แผนงานกระบวนการ วเิ คราะห

กับจดุ ประสงค 0.85
0.85
ตรง ไมตรง มาก นอ ย 1.0

1 0 54321

1. เพอ่ื พัฒนาระบบ 1.1 การกาํ หนดสว นแบง คา เฉลย่ี 4 1 4---1
การจดั การรายได ราคา อุปกรณ

1.2 การกาํ หนดสว นแบง 4 1 4---1
เพอื่ การสะสมเพิม่ ทนุ
5 - 5----
1.3 การกาํ หนดอตั ราสว น
แบงปน ผลประโยชน

65

การวเิ คราะหต ัดสนิ ใจ

จุดประสงคโครงการ แผนงาน กระบวนการ ความตรงระหวาง โอกาสความสาํ เรจ็ ผลการ
ตามจดุ ประสงค แผนงานกระบวนการ วิเคราะห

กบั จุดประสงค 0.90
0.73
ตรง ไมต รง มาก นอย 1.00
0.813
1 0 54321 0.68
1.00
2. เพ่อื ลดตน ทุน 2.1 ใชแ กลบรองพื้นคอกแทน 4 1 32- - -
การเล้ยี งหมู การใชนํา้ ลา งคอก 1.00
3 2 3--2-
3. การสง มอบผัก 2.2 ใชใบมนั เทศ แทนอาหาร
ผลไม สําเรจ็ รปู 5 - 5----
5 - 32- - -
2.3 ใชม ลู ปส สาวะหมูทําแกส
2.4 นํ้าลนจากบอ แกสใชเปน ปยุ 5- 1- 4- -
5- 5- - - -
ปลกู มนั เทศ
3.1 จดั หารถบรรทกุ ผลผลติ 5- 5- - - -
3.2 จดั การหีบหอใหม ี

เครอื่ งหมายการคา และ
รายละเอยี ดแหลงผลิต
3.3 แสดงผลการตรวจสอบ
สารปนเปอ น

จากตาราง มีผลการวิเคราะหสามารถอธบิ ายได ดงั น้ี
1) ทกุ จุดประสงคแ ละทกุ กจิ กรรมมีความตรงและโอกาสความกา วหนาตามจดุ ประสงค มีคะแนน

สงู กวาเกณฑ 0.5 ทกุ รายการ
2) จงึ อาจสรุปไดวาแบบวางกระบวนการใหดําเนินการได

2. นาํ ผลการวเิ คราะหมารว มกันพิจารณาซาํ้ อกี ครัง้ โดยใชความรูป ระสบการณของทุกคน
พิจารณาอยา งรอบคอบแลว ตัดสนิ ใจจะใชดาํ เนินการหรอื ไม

4. วเิ คราะหผลผลติ ผลทีเ่ กิดและผลกระทบ
การวิเคราะหผลผลิต ผลท่ีเกิดและผลกระทบ มีเปาหมายเพื่อตัดสินใจวา ผลเหลานี้

สามารถบง ชีถ้ ึงความมนั่ คงทีจ่ ะดําเนินการตอ ไปหรอื ไม ดงั ตัวอยาง

66

ตวั อยา ง การวเิ คราะห ผลผลติ ผลท่ีเกิด และผลกระทบและโอกาสความมนั่ คงในการขยายอาชพี

จุดประสงคท่ี 1 เพือ่ ลดตนทนุ การเล้ียงหมู

แผนงาน ผลผลติ ผลทเี่ กดิ ผลกระทบ โอกาสความมน่ั คงของการขยายอาชพี
กระบวนการ Output Effect Impact มาก นอ ย

5 4 3 21

1. ใชแกลบรอง ไดปยุ หมกั จาก กล่ินเหม็น ชุมชนไม

พ้ืนคอกแทนการ แกลบและ หมดไป ตอ ตานธุรกิจ  - - - -

ลางดวยนา้ํ มลู หมู

2. ใชใบมนั เทศ ลดรายจาย ใบมันเทศ ประสิทธภิ าพ

เปนอาหารแทน คา อาหาร สามารถ การหมุนเวียน - - - -
อาหารสําเรจ็ รปู สาํ เร็จรูป ตวั ละ เปล่ียนรูป ปจ จยั ภายใน 

1,500 บาท สรางมลู คาเพิม่ สงู ข้นึ

3. ใชมูลและ ไดแกสหุงตม ลดรายจา ยซือ้ ประสทิ ธิภาพ

ปสสาวะใน และแสงสวาง แกส LPG การหมุนเวยี น

บริเวณเก็บนา้ํ ปจ จัยภายใน -  - - -

เก็บอาหารไปทํา สงู ขน้ึ

แกสชวี ภาพ

4. น้ําและกากมลู - ปยุ หมกั แหง ลดคา ใชจ าย ดินมคี ณุ ภาพ

หมูจากบอ แกส - ปุยนํา้ ชวี ภาพ ปยุ เคมี มีอนิ ทรยี วัตถุ

ใชเ ปน ปยุ ใส ใหอ าหารแกพืช -  - - -

แปลงปลูกมนั สงู ขน้ึ

เทศ

จากตวั อยา งเปนการนําผลได ผลที่เกิด และผลกระทบท่ีปรากฏจริงนํามาวิเคราะหดวย

เหตุ ผล และประสบการณของบุคคลวา ส่ิงเหลานี้สามารถบงช้ีและเปนโอกาสของการขยายอาชีพให

มัน่ คงไดเพียงใด หากผลการวิเคราะหอ อกมาคอ นขางตาง เราจะสามารถตัดสินใจ ยกเลิก หรือพัฒนาทํา

ตอ ไปได

สรปุ

การจัดทาํ แผนพฒั นาอาชพี ใหม ีความม่นั คง เปนภาวะงานที่ตองดาํ เนนิ การตอเน่อื ง เพอ่ื ยกระดับ

ความมน่ั คง การดาํ เนนิ งาน จาํ เปน ตอ งเร่มิ ตน จากฐานความรู ผลการดําเนินงานขยายอาชีพตามแผนธุรกิจท่ี

จะตอ งมกี ารวางแผน ทาํ งานตามแผน ตรวจตดิ ตาม หาขอ บกพรอ ง และปฏิบัตกิ ารแกไขขอบกพรอง แลว

นําสารสนเทศเหลา นั้นมากาํ หนดความตอ งการพฒั นายกระดบั ความมัน่ คงเปน ระยะ ๆ

67

ใบงานที่ 1
คําส่ัง ใหผูเรียนวิเคราะหผลผลิต ผลท่ีเกิด ผลกระทบและโอกาสความมั่นคงในการขยายอาชีพของ

ตนเอง หรอื รวมเรียนรใู นการวเิ คราะหก บั ผปู ระสบความสําเรจ็ ในอาชพี ของชุมชนทต่ี นเองสนใจ

ใบงานท่ี 2
คาํ สัง่ ใหผเู รยี นจัดทาํ แผนและโครงการพฒั นาอาชีพสคู วามม่นั คงของตนเองหรือรวมเรียนรูกับผูประสบ-

ความสําเรจ็ ในอาชีพของชมุ ชน โดยมีประเดน็ ในการจดั ทํา ดังน้ี
1.1 การลดความเสี่ยงที่จะสูความมน่ั คง
1.2 คุณธรรมในการประกอบอาชพี ท่ีจะทาํ ใหสคู วามม่นั คง
1.3 การพฒั นาคณุ ภาพผลผลิตหรือบริการท่ีจะสูความมนั่ คง
1.4 การลดตน ทุนการผลติ หรือบรกิ ารท่จี ะสคู วามมน่ั คง
1.5 การสงมอบผลผลิตหรอื การใหบ ริการที่จะสูค วามมั่นคง
1.6 การสรา งความปลอดภัยใหแ กแ รงงาน และผูบ ริโภคหรือผูร บั บรกิ าร
1.7 การจดั การรายได ทส่ี ูความม่ันคง

68

คณะผูจดั ทาํ

ทีป่ รึกษา

1. นายประเสริฐ บญุ เรอื ง เลขาธิการ กศน.
2. ดร.ชัยยศ อิ่มสวุ รรณ รองเลขาธกิ าร กศน.
3. นายวัชรนิ ทร จาํ ป รองเลขาธกิ าร กศน.
4. ดร.ทองอยู แกว ไทรฮะ ทีป่ รึกษาดานการพัฒนาหลกั สูตร กศน.
5. นางรักขณา ตณั ฑวฑุ โฒ ผอู ํานวยการกลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น

ผเู ขียนและเรียบเรียง ขาราชการบํานาญ

นายอุทยั หนูแดง ผูอ ํานวยการ กศน. อาํ เภอนครชัยศรี จงั หวัดนครปฐม
กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน
ผบู รรณาธิการ และพัฒนาปรบั ปรงุ กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น
กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น
1. นายพชิ ติ แสงลอย
กลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น
2. นางดษุ ฎี ศรวี ฒั นาโรทยั กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน
3. นางพรทิพย เข็มทอง กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน
กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
4. นางสาวเยาวรัตน คําตรง

คณะทาํ งาน มั่นมะโน
1. นายสุรพงษ

2. นายศุภโชค ศรีรัตนศิลป

3. นางสาววรรณพร ปทมานนท

4. นางสาวศริญญา กุลประดษิ ฐ

5. นางสาวเพชรินทร เหลอื งจิตวัฒนา

ผ้พู ฒั นาและปรบั ปรุงครังที (วนั ที - พฤศจกิ ายน )

1. นางอัญชลี ธรรมวธิ กี ุล

2. นางดษุ ฎี ศรีวฒั นาโรทัย

3. นายสธุ ี วรประดษิ ฐ

4. นางสาวกฤษณา โสภี

5. นายสุภาพ เมอื งนอย

6. นางสาวทพิ วรรณ วงคเ รือน

69

ผูพ ิมพตนฉบบั กลุม พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน
กลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน
1. นางสาวเพชรินทร เหลอื งจติ วฒั นา กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
2. นางสาวปยวดี คะเนสม
3. นางสาวชาลินี ธรรมธิษา กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรียน
ผูออกแบบปก

นายศุภโชค ศรีรัตนศลิ ป

70

คณะผปู รบั ปรงุ ขอมลู เก่ยี วกบั สถาบนั พระมหากษตั ริย ป พ.ศ. 2560

ที่ปรกึ ษา จาํ จด เลขาธิการ กศน.
หอมดี ผตู รวจราชการกระทรวงศึกษาธิการ
1. นายสุรพงษ ปฏิบตั หิ นาทร่ี องเลขาธิการ กศน.
2. นายประเสริฐ สขุ สเุ ดช ผูอํานวยการกลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบ
และการศกึ ษาตามอัธยาศยั
3. นางตรีนชุ
กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั
ผปู รบั ปรุงขอมลู

นางสาวทิพวรรณ วงคเรอื น

คณะทํางาน

1. นายสุรพงษ มั่นมะโน กลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั

2. นายศุภโชค ศรรี ตั นศลิ ป กลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย
กลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั
3. นางสาวเบญ็ จวรรณ อาํ ไพศรี กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย

4. นางเยาวรัตน ปน มณีวงศ กลุม พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
5. นางสาวสลุ าง เพ็ชรสวาง กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย

6. นางสาวทิพวรรณ วงคเ รอื น กลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั

7. นางสาวนภาพร อมรเดชาวัฒน

8. นางสาวชมพูนท สงั ขพ ิชยั