เอกสารการเรียน เกจบล็อก

3.เกจบลอ็ ก

เคร่อื งมอื วดั แบบคา่ คงทเ่ี ป็นเครอ่ื งมอื วดั ทใ่ี ชใ้ นการตรวจสอบค่ามาตรฐาน ไมส่ ามารถปรบั ค่าได้
เน่อื งจากมคี า่ ตายตวั ในตวั ของมนั เอง เชน่ หววี ดั เกลยี วและเกจชนดิ ต่างๆ เป็นตน้
3.1. เกจบลอ็ ก

เกจบลอ็ ก เป็นเครอ่ื งมอื วดั ทม่ี คี วามละเอยี ด มคี วามเทย่ี งตรงในการตรวจสอบมาก มกั ใชใ้ นการ
ตรวจสอบความเทย่ี งตรง และ การสอบเทยี บเครอ่ื งมอื วดั ชนดิ ต่างๆ

3.1.1. ลกั ษณะของเกจบลอ็ ก
เกจบล็อกจะมีลกั ษณะเป็นแท่งแต่ละแห่งจะมีความหนาไม่เท่ากนั ใน 1 ชุดจะมีเกจบล็อก
ประมาณ 80 – 88 ชน้ิ ชว่ งความหนาของเกจบลอ็ กแต่ละแทง่ ตงั้ แต่ 0.050 – 4.0 น้วิ โดยประมาณโดยท่ี
แต่ละชน้ิ สามารถนํามาประกบกนั เพอ่ื เพมิ่ ความหนาของขนาดเกจบลอ็ กได้
เกจบลอ็ กจะผลติ มาจากวสั ดุท่มี คี วามแขง็ แรงสงู สามารถทนทานต่อการกกั กร่อนมคี วามเรยี บ
ทผ่ี วิ ดา้ นทใ่ี ชเ้ ป็นผวิ งานจะผ่านกระบวนการขดั ผวิ เรยี บ โดยทวั่ ไปเกจบลอ็ กจะมี 3 แบบ คอื
- เกจบลอ็ กรปู ทรงสเ่ี หลย่ี มผนื ผา้ ( Rectangulan Gauge Block )
- เกจบลอ็ กรปู ทรงสเ่ี หลย่ี มจตั รุ สั ( Square Gauge Block )
- เกจบลอ็ กรปู ทรงกระบอก ( Pin Guugc)
3.1.2. หลกั การใชง้ านเกจบ์ ลอ็ ก
ลกั ษณะการใช้งานของเกจ์บล็อกนัน้ จะนําเกจบลอ็ กแต่ละแท่งมาประกอบกนั เพ่อื ให้ไดค้ ่าตาม
ขนาดทต่ี อ้ งการ ซง่ึ ขนาดของเกจบลอ็ กในชุดจะมขี นาดดงั ต่อไปน้ี

จากรูปท่ี 2 เป็นขนาดความหนาตขาอรงาเงกทจ่ี 1บลข็อนกาแดตเก่ลจะบแลทอ็ ่งกใน 1 ชุด 83 ชน้ิ ในการประกอบเพ่อื
หา ความหนาตามขนาดทต่ี อ้ งการ จะตอ้ งทาํ การเลอื กขนาดของเกจบลอ็ กมาประกอบเขา้ ดว้ ยกนั

3.1.2.1 การประกอบเกจบลอ็ ก
1. ทาํ การเชด็ ทาํ ความสะอาดชน้ิ เกจบลอ็ กบรเิ วณผวิ หน้าใชง้ านใหส้ ะอาด
2. การประกอบเกจบล็อกเขา้ ด้วยกนั ใหน้ ําด้านผวิ เรยี บกดเข้าหากนั บรเิ วณขอบของ
เกจบลอ็ กแลว้ เล่อื นเขา้ หากนั จนขอบของเกจบลอ็ กเสมอกนั

รปู ท่ี 3 แสดงการประกอบเกจบลอ็ ก
3. เมอ่ื ประกอบเกจบลก็ เรยี บรอ้ ยแลว้ ลองดงึ เกจออกเพอ่ื ทดสอบว่าประกอบกอ้ หรอื ไม่
ถา้ เกจบลอ็ กตดิ กนั แน่นแสดงวา่ ถกู ตอ้ ง แต่ถา้ หลดุ ออกงา่ ยแสดงวา่ ประกอบไม่ถกู ตอ้ ง
4. การถอดเกจบลอ็ กสามารถถอดออกได้ 2 วธิ ี คอื การหมุนเกจบลอ็ กและการเล่อื นเกจ
บลอ็ กออกจากกนั

ตวั อยา่ งท่ี 1. ตอ้ งการขนาด 4.4752 น้วิ โดยใชเ้ กจบลอ็ กตามตาราง
ขนั้ ท่ี 1. ทาํ การขจดั 0.1002. น้วิ ดว้ ยเกจบลอ็ กขนาด 0.1002 น้วิ จาํ นวน 1 ชน้ิ
4.4752 - 0.1002 = 4.3750 น้วิ
ขนั้ ท่ี 2. ทาํ การขจดั 0.1000. น้วิ ดว้ ยเกจบลอ็ กขนาด 0.1000. น้วิ จาํ นวน 1 ชน้ิ
4.3750 - 0.1000 = 4.2750 น้วิ
ขนั้ ท่ี 3. ทาํ การขจดั 0.1250. น้วิ ดว้ ยเกจบลอ็ กขนาด 0.125 น้วิ จาํ นวน 1 ชน้ิ
4.2750 - 0.125 = 4.1500 น้วิ
ขนั้ ท่ี 4. ทาํ การขจดั 0.1500 น้วิ ดว้ ยเกจบลอ็ กขนาด 0.150 น้วิ จาํ นวน 1 ชน้ิ
4.1500 - 0.150 = 4.0 น้วิ
ขนั้ ท่ี 5. ทาํ การขจดั 4 น้วิ ดว้ ยเกจบลอ็ กขนาด 4 น้วิ จาํ นวน 1 ชน้ิ
4 – 4 - 0 น้วิ

ดงั นัน้ การขจดั ขนาด 4.4752 นิ้ว ใช้เกจบลอ็ กขนาดดงั นี้

เกจบลอ็ กขนาด 0.100 น้วิ จาํ นวน 1 แทง่

เกจเบลอ็ กขนาด 0.1002 น้วิ จาํ นวน 1 แท่ง

เกจบลอ็ กขนาด 0.125 น้วิ จาํ นวน 1 แท่ง

เกจบลอ็ กขนาด 0.150 น้วิ จาํ นวน 1 แทง่

เกจบลอ็ กขนาด 4 น้วิ จาํ นวน 1 แท่ง

ตวั อยา่ งที่2. ตอ้ งการขนาด 2.7752 น้วิ น้วิ โดยใชเ้ กจบลอ็ กตามตาราง

ขนั้ ท่ี 1. ทาํ การขจดั 0.1002 น้วิ ดว้ ยเกจบลอ็ กขนาด 0.1002 น้วิ จาํ นวน 1 แทง่

2.7752 - 0.1002 = 26750 น้วิ

ขนั้ ท่ี 2. ทาํ การขจดั 0.1250 น้วิ ดว้ ยเกจบลอ็ กขนาด 0.125 น้วิ จาํ นวน 1 แทง่

2.6750 - 0.125 - 25500 น้วิ

ขนั้ ท่ี 3. ทาํ การขจดั 0.1500 น้วิ ดว้ ยเกจบลอ็ กขนาด 0.150 น้วิ จาํ นวน 1 แทง่

2.5500 - 0.150 = 24000 น้วิ

ขนั้ ท่ี 4. ทาํ การขจดั 0.4000 น้วิ ดว้ ยเกจบลอ็ กขนาด 0.400 น้วิ จาํ นวน 1 แทง่

2,4000 – 0.400 - 2.0 น้วิ

ขนั้ ท่ี 5. ทาํ การขจดั 2 น้วิ ดว้ ยเกจบลอ็ กขนาด 2.000 น้วิ จาํ นวน 1 แทง่

2 - 2 = 0 น้วิ

ดงั นัน้ การขจดั ขนาด 2.7752 นิ้ว ใช้เกจบลอ็ กขนาดดงั นี้

เกจบลอ็ กขนาด 0.1002 น้วิ จาํ นวน 1 แท่ง

เกจบลอ็ กขนาด 0.125 น้วิ จาํ นวน 1 แทง่

เกจบลอ็ กขนาด 0.150 น้วิ จาํ นวน 1 แทง่

เกจบลอ็ กขนาด 0.400 น้วิ จาํ นวน 1 แทง่

เกจบลอ็ กขนาด 2 น้วิ จาํ นวน 1 แทง่

ตวั อย่างท่ี 3. ตอ้ งการขนาด 3.8533 น้วิ โดยใชเ้ กจบลอ็ กตามตาราง

ขนั้ ท่ี 1. ทาํ การขจดั 0.1003 น้วิ ดว้ ยเกจบลอ็ กขนาด 0.1003 น้วิ จาํ นาน 1 แท่ง

3.8533 – 0.1003 = 3.7530 น้วิ

ขนั้ ท่ี 2. ทาํ การวดั 0.1030 น้วิ ดว้ ยเกจบลอ็ กขนาด 0.103 น้วิ จาํ นวน 1 แท่ง

3.7530 – 0.103 = 3.6500 น้วิ

ขนั้ ท่ี 3. ทาํ การวดั 3.6500 น้วิ ดว้ ยเกจบลอ็ กขนาด 0.650 น้วิ จาํ นวน 1 แทง่

3.6500 – 0.650 = 3.000 น้วิ

ขนั้ ท่ี 4. ทาํ การวดั 3.000 น้วิ ดว้ ยเกจบลอ็ กขนาด 3.000 น้วิ จาํ นวน 1 แท่ง

3.000 – 3.000 = 0.000 น้วิ

ดงั นัน้ การขจดั ขนาด 3.8533 นิ้ว จะต้องใช้เกจบลอ็ กทงั้ หมดดงั นี้

เกจบลอ็ กขนาด 0.1003 น้วิ จาํ นวน 1 แทง่

เกจบลอ็ กขนาด 0.103 น้วิ จาํ นวน 1 แท่ง

เกจบลอ็ กขนาด 0.650 น้วิ จาํ นวน 1 แทง่

เกจบลอ็ กขนาด 3.000 น้วิ จาํ นวน 1 แท่ง

3.1.3 การบาํ รุงรกั ษาเกจบลอ็ ก

เกจบลอ็ กเป็นเคร่อื งมอื ทม่ี คี วามละเอยี ดสงู อกี ทงั้ ผวิ ของเกจบลอ็ กนนั้ ยงั ตอ้ งการคงความ เรยี บ

ทผ่ี วิ ไว้ ผใู้ ชง้ านจงึ จาํ เป็นทจ่ี ะตอ้ งระมดั ระวงั ในการนํามาใชง้ านและการจดั เกบ็ ทถ่ี กู ตอ้ ง

3.1.3.1 ขอ้ ควรระวงั ในการใชง้ านเกจบลอ็ ก

1. ห้ามทําเกจบลอ็ กตกหล่นโตตเดด็ ขาด เน่ืองจากจะส่งผลให้ผวิ ต้านท่ใี ช้งานของเก

จบลอ็ ก เกดิ ความเสยี หาย สง่ ผลใหเ้ กดิ ความคลาดเคลอ่ื นในการใชง้ านได้

2. หา้ มนําชน้ิ เกจบลอ็ กไปใชใ้ นงานประเภทอ่นื ๆ ทไ่ี ม่เหมาะสมโดดเดด็ ขาด

3. ในขณะทําการประกอบเกจบลอ็ ก ต้องระมดั ระวงั ไม่ให้เกิดการกระแทกกนั ระหว่าง

เกจบลอ็ กโดยเดด็ ขาด

3.1.3.2 การเกบ็ รกั ษาเกจบลอ็ ก

1. ในการใชง้ านควรนเกจบลอ็ กมาใชง้ านอุณหภูมหิ อ้ ง 20 องศาเซลเซยี ส

2. หมนั่ ตรวจสอบสภาพการใชง้ านของเกจบลอ็ กอยา่ งสม่าํ เสมอ

3. การจดั เกบ็ จะตอ้ งมกี ล่องสาํ หรบั เกบ็ เกจบสอ์ กโดยเฉพาะ

4. หลงั จากการใช้งานแล้วจะต้องทําความสะอาด ชโลมน้ํามนั แลว้ ทําการเชด็ ด้วยผ้า

แหง้ ก่อนการจดั เกบ็ ทุกครงั้