Bayguş-Uğursuzluk/Uyuz Mazu-Aksi/Yaramaz Gındışlamak-Şımarmak Gumpir-Patates Mertek-Sandal Ebe-Babaanne/Anneanne Mal-İnek Oturak-Sandalye Fistan –Elbise Don-Pantolon Gımbışlamak-Naz Yapmak Bıldız-Ufaklık Karaşimşek-Yeşil Mercimek Tas-Tabak Öpelek-Kelebek Oklağaç-Oklava Gatna-Babaanne Hopaz-Avuç Iprat-Kötü Bar-Beraber Godu-Hindi Galuk-Evde Kalmış Kelem-Lahana Tevek-Asma Yaprağı Petek-Pencere Sini-Tepsi Dürme-Sarma Ekin-Tohum Suva-Salon Zahan-Tabak Hela-Tuvalet Çıngro-Soğan Faslek-Bezelye Tabla-Masa Takke-Şapka Pezu -Gözleme Papuç-Aykkabı Kömme-Çörek Göynek -Gömlek Yazma-Tülbent İçiliki-Gözleme Çarık –Ayakkabı Gobca-Düğme Holluk-Kümes Sürgüç-Bulaşık Süngeri Gömme-Çörek Butkal-Tutkal Cenderme-Jandarma Cıvara-Sigara Cücü-Civciv Çente-Çanta Çıkıvi-Çıkıver Dahta-Tahta Daş-Taş Duz-Tuz Eletiver-İletiver Erük-Erik Gabak-Kabak Gabiyet-Suç Gap-Kap Gara-Kara Gaşuk-Kaşık Gavanoz-Kavanoz Gaymak-Kaymak Gazak-Kazak Getirivi-Getiriver Gıyamet-Kıyamet Gız-Kız Gidivi-Gidiver Goltuk-Koltuk Gonuş-Konuş Gova-Kova Habar-Haber Halu-Halli İlazım-Lazım Merdüven-Merdiven Oturuvi-Oturuver Patalis-Patates Pişmiş-Kirlenmiş Pontul-Pantolon Romuk-Römork Sarımcak-Salıncak Sarumsak-Sarımsak Suğan-Soğan Temüz-Temiz Terlük-Terlik Tükan-Dükkan Varivi-Varıver Virivi-Veriver Yapıvi-Yapıver Yastuk-Yastık Yatıvi-Yatıver Yımırta-Yumurta Zepken-Sepken/Dolu Zopa-Sopa
NİNNİLER Ninnilerin Merdanesi Ninnilerin merdanesi ninni Mini mini kızım ninni Annesinin bir tanesi Benim güzel yavrum ninni Ninni desem nihal olur ninni Kızım uyumazsa ne hal olur Açar güller bahar olur Adı güzel yavrum ninni Ninnilerin beni yakar ninni Yavrum misler gibi kokar Ağzın baldudağın şeker Benim güzel yavrum ninni Sen Gelirsen Portakal Sen gelirsen dağ olur Portakalı soydum, Ben gelirsem kar olur Başucuma koydum. Kırk gece düğün olur Ben bir yalan uydurdum, Ama sen uyursan tatlı olur Duma duma dum. Uyu eşek sıpası Duma duma dum. . Öğretmeni kandırdım, . Kandırdım. Gece Gündüz Uyu Dandini Dandini Dastana Gece gündüz uyu Danalar ginniş bostana Her zaman da uyu Kov bostancı danayı Tıpış tıpış büyü Yemesin lahanayı ninni Paytak paytak büyü E ... E ... E ... E ... Arkadaşlık edin Biner atın iyisine Okula gidince Düşer yolun kıyısına Öğretmeni üzme Haber yolun kıyısına Sakın kavga etme Şeker alsın kuzusuna ninni. Sıkıntın varsa E ... E ... E ... E ... Hemen bana söyle ... Derin Göl Derin gölde biter kamış Al babası al babası Üzer gider vermez yemiş Yağlığımı sar babası Benim oğlum safi gümüş Oğlun mektebe hazırla Kuzum ninni yavrum nenni Kitap alda sal babası Kavak gibi boylanasın nenni Tilki duymasın nenni Söğüt gibi dallanasın nenni Tilki duyarsa nenni Kazanılmış mal yiyesin nenni Hem seni yer hem beni Nenni benim yavrum nenni Nenni yavrum nenni Minik minik kollan Düşmüş iki yanına Başı düşmüş yastığa Uyuyor mışıl mışıl E bebeğim eee eee E bebeğim eee eee
YUM O GÜZEL GÖZLERİNİ Yum o güzel gözlerini Pamuktan kalbin solmadan Uzat üşümüş ellerini Hayat yüzüne vurmadan Sakla o masum yüreğini Uyu melek yüzlüm uyu Zaman gibi sessiz uyu Bu dipsiz bir kuyu Bu dünya dipsiz bir kuyu…. AKTAŞ DİYE BELEDİĞİM Aktaş diye belediğim Bebeksiz oldum divane Tülbendime doladığım Ben ağlarım yana yana Hak'tan dilek dilediğim Konya'da yüce mevlana Mevlam şu taşa can versin! Mevlam şu taşa can versin! Tutulmaz güneşin dalı Yoldan giden yolcu kardeş Sorulmaz yoksulun hali Ben kimlere olam sırdaş? Tanrı'nın arslanı Ali Kırşehir'de Hacı Bektaş Mevlam şu taşa can versin! Mevlam şu taşa can versin! Bebek uyandı bakıyor Kundağ İçinde yatıyor Gözlerinden yaş akıyor Ürgülerim nenni nenni. Gözlerinden yaş akıyor Emzireyim nenni nenni ATEM TUTEM MEN SENİ Atem tutem men seni Hop hopun olsun oğlum Şekere gatem men seni Gül topun olsun oğlum Akşam baben gelende oy Sıralı gavak dibinde oy Ogüne atem men seni Toyluğun olsun oğlum Atem tutem men seni Ev süpüre toz ede Şekere gatem men seni Hemama gider naz ede Akşam baben gelende oy El ayağı kir içinde Ogüne atem men seni Yıkamam diye naz ede Atem tutem men seni Şekere gatem men seni Akşam baben gelende oy Ogüne atem men seni NİNNİLERİN BENİM OLSUN Ninnilerin benim olsun Dardım dardın daradan Uykularım senin olsun Doğmuş bebek anadan Akan sular ömrün olsun Böyle güzel doğar mı? Ninni yavrum kuzum ninni Öyle çirkin anadan Hey develer develer
Peynirlidir pideler Yedi yedi dedeler Hani bize dediler Oğluma uyku verdiler. SARAYDÜZÜ'NDEN ÇIKTIM YAYAN Saraydüzü'nden çıktım yayan Nermi nenni, nenni nenni Dayan ey dizlerim dayan Nenni nenni, nenni bebek oy Kardaş atlı bacı yayan Bebeğimin beşiği çamdan Nermi nenni, nenni nenni Yuvarlandı düştü damdan Nenni nenni, nenni bebek oy Bey babası gelir şamdan Bebeğimin beşiği bakır Nermi nenni, nenni nenni Yerinden kalkmıyor ağır Nenni nenni, nenni bebek oy Ben sallarım takır takır NENNİ YAVRUM NENNİ Neni dedim Ali'ye Oğlan yürektir Dil öğretir ayıya Altın direktir Düşman kazdığı kuyuya Kaldırın saklayın Bir gün olur kendi düşer Bir gün gerektir Nenni yavrum nenni Dandini dandini danana Sap savrulur saman olur Selam gönder anana Dertli gözü duman olur Eziyet etme halana Erkeksiz kalan evlerin Nenni yavrum nenni Hali katı yaman olur. KALE KALEYE KARŞI Kale kaleye karşı Yola çıktım yol ıssız Kalenin ucu çarşı Para buldum yazısız Etme bu kötülüğü Olma oğlum hayırsız Dosta düşmana karşı Uyu yavrum ninni Neni yavrum nenni Büyü yavrum ninni. Ana ninnisi yaman olur Sap savrulur saman olur Oğlum sakla samanı Satılacak zamanı olur.
TEKERLEMELER MISTIK EV Mustafa, Mıstık, Evli evine Arabaya kıstık, Köylü köyüne Üç mum yaktık, Evi olmayan Seyrine baktık Sıçan deliğine OYUN KARGA Oooo ... Karga karga "gak" dedi, İğne battı, "Çık şu dala bak" dedi, Canımı yaktı, Karga sen.i tutarım, Tombul kuş Arabaya koş. Kanadını yolarım Arabanın tekeri, Saraydüzü'nün şekeri. Hop hop altın top, Bundan başka oyun yok. KEÇİLER SINIFLAR Ayşe Hanım’ın keçileri, Mini mini birler, Hop hop hopluyor, Çalışkandır ikiler, Arpa, saman istiyor, Mavi gözlü üçler, Arpa, saman yok, Dayak yiyen dörtler, Kilimcide çok. Misafirdir beşler, Kilimci kilim dokur, Altılar, altınımı çaldılar, İçinde bülbül okur. Yediler, yemeğimi yediler, İki kardeşim olsa, Sekizler, semizdirler, Biri ay, biri yıldız, Dokuzlar, doktor oldu, Biri oğlan, biri kız, Onlar bizi okuttu. Hop çikolata çikolata, Akşam yedim salata, Seni gidi kerata HANIM KIZI TAVUK Çan çan çikolata, Pazara gidelim, Hani bize limonata? Bir tavuk alalım, Limonata bitti, Pazara gidip, Hanım kızı gitti. Bir tavuk alıp ne yapalım? Nereye gitti? Gıt gıdak diyelim. İstanbul'a gitti. Happur huppur, İstanbul'da ne yapacak? Happur huppur yiyelim. Terlik pabuç alacak. Terliği pabucu ne yapacak? Düğünlerde, Şıngır mıngır oynayacak
DEDE NACAK Altı kere altı otuz altı Nacak sapına Dedemin sakalı yolda kaldı İki kes Sakalını aldı dereye attı Bir sana Dedem sakalsız kaldı. Biri de bana. EBE TOP Ebe ebe gel bize Bir iki üç Uzaktan vur elimize Söylemesi güç Eğer vuramazsan Sana verdim bir elma Ebesin ebe Adını koydum Fatma Bir, iki, üç, dört, beş, altı, yedi, Hop hop hop Bunu sana kim dedi? Bir büyük altıntop Diyen dedi on yedi Yağlı böreği kim yedi? BATIL İNANÇLAR 1.Karganın ötmesi: Yakının zamanda birinin ölüm haberini alınacağına inanılır. 2.Çekilen dişi saklamak: Yatarken yastığın altına koyarsan para olur, ahıra atarsan ineğin yavrusu dana olur. 4.Ölenin arkasından ağlamak: Yoksa mezarını su basarmış. 5.Ayakta yemek yemek: Fakirlik getirirmiş. 6.Gece Tırnak kesmek: Eğer gece tırnak kesersen şeytan alır götürür. 7.Sağ elin kaşınırsa: Para gelir. 8.Sol elin kaşınırsa: Para gider. 9.Sürahini ağzının açık kalması: Şeytanlar içine tükürür. 10. Gece Sakız çiğnemek: Gece sakız çiğnersen ölü birinin derisini çiğnersin. 11.Gece sıcak su dökmek: Gece sıcak su dökersen şeytanlar toplanır. 12.Kulağın çınlarsa: Senin hakkında konuşuluyor demektir. 13.Hıçkırık tutması: O an birinin seni anması. 14.Merdiven altından geçmek: Uğursuzluk getirir. 15.Gece küle basmak: Çarpılırsın. 16.Kafanıza kuş pislemesi: Zengin olacağımıza işaret eder. 17.Besmele çekmeden yemek yiyen kişinin doymayacağına inanılır. 18.Gözünün bir yerlere dalması: Misafir geleceğine işaret eder. 19. Sağ ayağın kaşınması: Uzun yola gidersin. 20.Hamur sıçraması: Misafir gelecek diye inanılır 21. Nazar boncuğu: İnsanın üzerindeki nazarı bozar. 22.Rüyada kan görünce gerçek olur. 23.Rüyada birisini ölürken görürsen o kişinin ömrünü uzatırsın. 24.Rüyada ölü görmek diri göremeye işaret. 25.Akşam kara kedi görürsen uğursuzluk getirir. 26.Akşam aynaya bakarsan uğursuzluk getirir. 27.Rüyanı birine anlatırsan gerçekleşmez. 28.Eğer tuttuğun yemini bozarsan birine para vermek ya da ekmek çiğnemek
zorundasın çünkü bütün ailenin hasta olmasına neden olur ve soyun devam etmez. 29.Dört yapraklı yonca şans getirir. 30.Tahtaya vurmak sebebi ise konuşulan şeyin gerçekleşmemesi 31.Her yıldız kaydığında bir kişi ölür. 32.Akşam sofra bezi aşağıya silkelenmez sebebi çarpılırsın. 33.İnsanlar uyurken bedenlerinden ruhları çıkıp gidermiş, sabah ezanıyla beraber bedenine geri gelir. 34.Kapının önünde oturan kişi iftiraya uğrar. 35.Misafirliğe giderken küçük çocukların cebine ekmek ya da dua kâğıdı konulmasının sebebi ise küle basıp çarpılmasın diye. 36.İnsana nazar değince kurşun dökerler. 37.Bir kişinin bitlenmesi yakın zamanda öleceğini gösterir. 38.Akşamları dışarıya süt ve süt ürünleri verirken üzerine kömür konulması sebebi ineğe nazar değmesin. 39.Cenaze varken fazla uyursan ölünün ağırlığı üzerine çöker. 40.İnsanların hayvanı kaybolunca makasın ağzını açıp ocak başına koyarlarmış, sebebi ise gece inekler kurtla karşılaşırsa kurdun ağzı açık kalıp ineği yemesin diye. 41.Perşembe geceleri tırnak kesilmez. 42.Evde ıslık çalınmaz. 43.Narı yere dökmeden yersen cennete gidersin. 44.Cenazede sakız çiğnemek. Cenazenin etini çiğnemektir. 45.Bir erkek iki kızın arasından geçerse köse olur. 46.Kişinin üzerindeki elbiseye dikiş yapılırsa o kişinin kısmeti kapanır. 47.Taşları sağa sola atarsan Allah’ta sana taş atar. 48.Yarım çay içen kadın dul kalır. 49.Sol elle yemek yenmez. 50.Bıçakla ekmek kesilmez evin bereketi kaçar. 51.Gök kuşağının altından erkek geçerse kız, kız geçerse erkek olur. 52.Ateşe tükürerek söndürmek uğursuzluk getirir. 53.Çok ağlayan bebeğin ağzına dayısının ayakkabısı vurulur. 54.Yeni gelinin cam bardak kırmasının sebebi ise nazar değmesin. 55.Akşam soğan yenen yere melekler gelmez. 56.Mezarlıktan geçerken nefes tutma: Konuşursan ölünün hayaleti gelir. 57. Ateşteki kor oturunca-yanmayınca: Misafir gelebilir.
Kitabın hazırlanmasında ve yayınlanmasında birinci derecede katkısı olanlar; Tugay KALKANLI ( Saraydüzü Kaymakamı ) Hasan PEKER (Saraydüzü Belediye Başkanı) İsmail SAVAŞ (Saraydüzü Eski Belediye Meclis Üyesi-1947 doğumlu Çit Mahallesi) Osman TAŞGIN (Saraydüzü Eski Muhtarı-1945 Saraydüzü Doğumlu) Osman ALTINTAŞ (1945 Darıçay-Kızılırmak Mahallesi) Ahmet KAYIKCI (Emekli Öğretmen-1955 Bahçeköy) Nazire AY (1936-Saraydüzü-Merkez) İbrahim GÜLER (1964 Bahçeköy) Turhan SARACA (1949 Saraydüzü Merkez) Ömer PEKER (1949 Saraydüzü Merkez) Hüseyin PEKER (Emekli Öğretmen-1949 Saraydüzü Merkez) Bekir KANBER (1955 Karaçaygöleti Muhtarı) Hüseyin KUZUCU ( Hacıçayı Köyü Muhtarı) Ekrem ALTAYLI ( Bahçeköy Muhtarı) Hasan ALTAYLI (1956 Bahçeköy) Kadir TUNCER (1946 Bahçeköy) Hüsnü AKSU ( Emekli Öğretmen-Uluköy 1955 ) Halime ŞAHİN (Gastronomi Sinop Kültür ve Turizm Derneği Başkanı-Yukarı Akpınar Köyü 1974) Ahmet KAYAGİL (1934-Saraydüzü Merkez) Kadir KAYAGİL (1953 Saraydüzü Merkez ) Zilif CEBECİ ( Tepeköy 1956) Gülcihan DİLİK ( Darıçay-1970) Salih CAN ( Tarih Öğretmeni-Saraydüzü Merkez) Orhan OKUR ( Uzman Öğretmen-Tarih Öğretmeni ve Saraydüzü Mehmet Akif Ersoy Anadolu Lisesi Müdürü) Cebrail DEMİR (Tarih Öğretmeni-Saraydüzü Mehmet Akif Ersoy Anadolu Lisesi Müdür Yardımcısı) Erkan İNDİRİK ( Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni- Saraydüzü Mehmet Akif Ersoy Anadolu Lisesi Öğretmeni) Makbule TUNCER DEMİR (Türkçe Öğretmeni-Saraydüzü Türkaylar İlk/Ortaokulu Öğretmeni) Abdullah YURTSEVEN (Uzman Öğretmen-Türkçe Öğretmeni-Saraydüzü Türkaylar İlk/Ortaokulu Müdür V.) İhsan GEMİCİ ( Bilişim Teknolojileri Öğretmeni-Saraydüzü Halk Eğitimi Merkezi Öğretmeni) Osman CAN ( 1942 Saraydüzü Merkez) Osman TÜRK ( Asarcık Kazaklı Muhtarı) Ahmet ÖZDEMİR ( Asarcık Camili Muhtarı) Murat ÖZASLAN ( Cuma Köyü Muhtarı) Muammer YAYLA (Akbelen Köyü Muhtarı) Kerem SÜNGER( Başaşlı Köyü Muhtarı) Ali DEVECİ ( Göynükören Köyü Muhtarı) Bu eserin hazırlanışında ismini zikrettiğim kişiler dışında adını yazamadığım ancak çalışmada katkısı olanlara da ayrıca teşekkür ederim.