หนงั สอื เรยี นสาระทักษะการดาเนนิ ชวี ติ
รายวิชา ทช33ห09น8ังสกญัอื เชรายี แนลสะากรัญะชทงกั ศษกึ ษะกาาเรพด่ือาใชเนเ้ ปนิ ็นชยีวาติ อยา่ งชาญฉลาด
รายวชิ า ทช33098หกนัญงั สชรือะาเดรแียบัลนมะสธักายญั รมะชศทกึงักศษษกึาะตษกอาานรเปดพาลอ่ืเานใยินชช้เปีวติ็นยาอยา่ งชาญฉลาด
รายวิชา ทช33098 กรญั ะชดาับแมลธัะยกัญมศชกึงศษกึ าษตาอเนพปอื่ ลใชา้เยป็นยาอยา่ งชาญฉลาด
ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย
สานกั งานส่งเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั กรงุ เทพมหานคร
สานักงานสง่ เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั
สานักงานสง่ สเสารนิมกั กงาารนศปกึ ลษดั ากนรอะกทรระวบงบศแกึ ลษะากธาิกราศรกึ กษราะตทารมวองธัศยกึ าษศายั ธกิกราุงรเทพมหานคร
สานักงานส่งสเาสนรกั ิมงกานารสศ่งเกึ สษรมิานกาอรกศรึกะษบาบนอแกลระะกบาบรแศลกึ ะษการตศากึมษอาธั ตยาามศอยัธกยารศงุ ยัเทพมหานคร
สานกั งสาานนสกั ง่ งเาสนรปมิ ลกัดากรรศะึกทษรวางนศอกึ กษราะธบกิ บารแกลระะกทารรวศงึกศษึกษาาตธาิกมาอรัธยาศัย
สานักงานปลัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร กระทรวงศึกษาธกิ าร
หร�นยังวสิชือ�เรทยี ชนส3�3ร0ะ9ท8กั ษกะัญก�ชรด�ำ�แเลนะินกชัญวี ติ ชงศกึ ษ�
เพ่ือใช้เปน็ ย� อยา่ งชาญฉลาด
ระดับมธั ยมศึกษ�ตอนปล�ย
จดั ทำ�โดย
ส�ำ นักง�น กศน. กทม.
161/10 ซอยอรุณอมรนิ ทร์ 15 ถนนอรุณอมรินทร ์
แขวงบ้�นช�่ งหลอ่ เขตบ�งกอกนอ้ ย กรุงเทพฯ 10700
02-866-2830 ถงึ 33 02-866-2839
[email protected]
พมิ พ์ท ่ี : บริษทั เอกพิมพ์ไท จำ�กัด
94-98 หมู่ 10 ซอยบรมร�ชชนน ี 117 ถนนบรมร�ชชนนี
แขวงศ�ล�ธรรมสพน ์ เขตทวีวฒั น� กรุงเทพฯ 10170
02-8888-152 02-8888-121
[email protected]
www.akepimthai.com
2
ค�ำคนำนำ�ำ
หนังสือเรียนสาระทักษะการดาเนินชีวิต ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา เพื่อใช้เป็นยา
อย่างชาญฉลาด ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย จัดทาข้ึนเพ่ือให้ผู้เรียนหลักสูตรรายวิชาน้ี ใช้เป็นสื่อ
เอกสารในการศึกษาค้นคว้า และครูผู้สอนใช้เป็นสื่อการเรียนรู้ ขณะพบกลุ่มจัดประสบการณ์
การเรียนรใู้ หก้ ับผเู้ รียน สง่ ผลให้ผ้เู รียนมีความรู้ และเจตคติท่ีถกู ตอ้ งในการใช้กัญชาและกัญชงเปน็ ยา
ในการรักษา หรือควบคุมอาการของผู้ป่วยในครอบครัว รวมทั้งผู้ป่วยอ่ืน ๆ ที่ต้องการคาแนะนา
ที่ถูกต้อง นอกจากนี้ยังส่งเสริมให้ผู้เรียนมีทักษะการแสวงหาความรู้ และทักษะการคิดวิเคราะห์
อันเป็นคุณลักษณะท่ีพึงประสงค์ ท่ีสถานศึกษาต้องการให้เกิดข้ึนกับผู้เรียนส่วนผู้ท่ีสนใจศึกษาความรู้
เกี่ยวกับกัญชาและกัญชง ก็สามารถศึกษาเรียนรู้หนังสือเรียนฉบับนี้ได้ เพ่ือเสริมสร้างภูมิคุ้มกันและ
ปัญญาในการใช้กัญชาและกัญชงเป็นยาอย่างรู้คุณค่าและชาญฉลาด ตลอดจนใช้เป็นเอ กส าร
ทางวชิ าการเพอ่ื การอา้ งอิงทเ่ี กีย่ วข้องกบั กญั ชาและกัญชงไดอ้ ีกดว้ ย
เอกสารหนังสือเรียนเล่มน้ีประกอบด้วย คาแนะนาการใช้หนังสือเรียน โครงสร้างรายวิชา
มเี นือ้ หาจานวน 7 บท ได้แก่ (1) เหตใุ ดตอ้ งเรียนรู้กญั ชาและกัญชง (2) กัญชาและกญั ชงพชื ยาที่ควรรู้
(3) รู้จักโทษและประโยชน์ของกัญชาและกัญชง (4) กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับกัญชาและกัญชง
(5) กัญชาและกัญชงกับการแพทย์ทางเลือก (6) กัญชาและกัญชงกับการแพทย์แผนปัจจุบัน และ
(7) ใชก้ ญั ชาและกญั ชงเป็นยาอยา่ งรคู้ ุณค่าและชาญฉลาด
ความสาเร็จของเอกสารหนังสือเรียนเล่มน้ีเกิดขึ้นจากวิทยากรพัฒนาหลักสูตร รายวิชา
ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา เพื่อใช้เป็นยาอย่างชาญฉลาด ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ที่ได้
ออกแบบหนังสือเรียน ให้ความรู้ในการจัดทาหนังสือเรียน การตรวจสอบคุณภาพของเอกสารหนังสือเรียน
ซ่ึงประกอบด้วย รองศาสตราจารย์ ดร.พัชรี ศรีสังข์ ผู้เช่ียวชาญด้านการวิจัยและพัฒนาหลักสูตร
คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ข้าราชการบานาญ และนายสังคม โทปุรินทร์
ผู้เช่ียวชาญด้านการบริหารสถานศึกษา ผู้อานวยการสถานศึกษาเช่ียวชาญ สังกัดสานักงานเขตพ้ืนท่ี
การศึกษามัธยมศึกษา เขต 36 ข้าราชการบานาญ และคณะผู้จัดทา ประกอบด้วย ผู้บริหาร และครู
ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยเขตบางรัก เขตบางกอกใหญ่ เขตราษฎร์บูรณะ
เขตบางบอน เขตจอมทอง เขตคลองสามวา และเขตประเวศ สังกัดสานักงานส่งเสริมการศึกษา
นอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยกรุงเทพมหานคร ท่ีร่วมมือร่วมใจกันจัดทาหนังสือเรียน
จนสาเร็จ ขอขอบพระคุณ และขอขอบคณุ ทกุ ทา่ นเปน็ อย่างสงู
(นายปรเมศวร์ ศริ ิรตั น์)
ผู้อานวยการสานกั งาน กศน.กทม.
246
7บทที่ ใชก้ ัญช�และกัญบชททง่ี เ7ปน็ ย�อย�่ งรคู้ ณุ ค่�
ใชแ้กลญั ะชาชแ�ลญะกญัฉชลง�เปดน็ ยาอย่างร้คู ณุ ค่าและชาญฉลาด
สาระสาคสญั�ระส�ำ คัญ
1. ความเชื่อและความจริงเกยี่ วกับกัญชาและกญั ชงทางการแพทย์
1.1 ความเช่ือเก่ียวกับกัญชาและกัญชงในทางการแพทย์ ได้แก่ ตาราสมุนไพรโบราณ
กัญชาและกัญชงรักษาโรคมะเร็งได้ และกัญชาและกัญชงเป็นยารักษาชีวิตได้ ซ่ึงความเช่ือบางอย่าง
ยังไม่มีผลการศึกษาวิจัยรองรับ แต่ความเชื่อบางอย่างยังอยู่ในการศึกษาวิจัย จึงไม่ควรปฏิบัติตาม
จนกว่าจะมผี ลการวจิ ัยความเชื่อที่ไดศ้ กึ ษา ในหวั ขอ้ ดังกล่าว
1.2 ความจริงเกี่ยวกับกัญชาและกัญชงทางการแพทย์ จากการวิจัยเกี่ยวกับการใช้
กัญชาและกัญชงช่วยในการรักษาอาการ และโรคดังน้ี (1) อาการปวดเร้ือรังจากเส้นประสาท (2) อาการ
คล่นื ไส้อาเจียน และเพ่ิมความอยากอาหาร (3) โรคปลอกประสาทเสื่อม และ (4) โรคลมชัก
2. การใชผ้ ลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงทางการแพทย์ในอนาคตให้ได้ประโยชน์ เช่น โรคมะเรง็
โรคสมองเสื่อม โรคเบาหวาน และโรคไตเรื้อรัง เป็นต้น จาเป็นต้องมีการศึกษาวิจัยถึงความปลอดภัย
และประสิทธิผลอย่างละเอียด ซ่ึงปัจจุบัน (พ.ศ. 2562) ยังมีข้อมูลหลักฐานทางวิชาการไม่เพียงพอ
ผู้ป่วยจึงควรได้รับการรักษาตามวิธีมาตรฐานทางการแพทย์ในปัจจุบันหากเลือกใช้ เฉพาะผลิตภัณฑ์
กญั ชาและกัญชงในการรักษาแล้ว อาจทาใหผ้ ูป้ ่วยเสยี โอกาสในการรักษาได้
3. ข้อแนะนาก่อนตัดสินใจใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงทางการแพทย์ มี 8 ข้อ ได้แก่
(1) ความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์กับผปู้ ว่ ย เปน็ พนื้ ฐานในการยอมรับการรักษาพยาบาล รวมถึงการประเมิน
ผู้ป่วยว่าเหมาะสมท่ีจะใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงหรือไม่ (2) การประเมินผู้ป่วย ข้อมูลประวัติท่ี
เกี่ยวข้องกับอาการของผู้ป่วย (3) การแจ้งให้ทราบ และตัดสินใจร่วมกัน (4) ข้อตกลงการรักษาร่วมกัน
(5) เงอ่ื นไขท่ีเหมาะสม ในการตัดสินใจของแพทย์ในการส่ังใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชง (6) การติดตาม
อย่างต่อเน่ืองและปรับแผนการรักษา (7) การให้คาปรึกษา และการส่งต่อ และ (8) การบันทึกเวชระเบียน
จะชว่ ยสนับสนนุ การตดั สินใจในการแนะนาการใช้ผลิตภัณฑ์กญั ชาและกญั ชง
4. การวางแผนการรักษาด้วยผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชง แนะนาให้ใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและ
กญั ชงในการทดลองรักษาระยะส้ัน เพอ่ื ประเมนิ ประสิทธผิ ลในการรักษาผูป้ ว่ ย แผนการรักษาควรมีความ
ชัดเจน ใน 6 ประเด็น ได้แก่ (1) วางเป้าหมายการเริ่มรกั ษา และการหยุดใช้ แพทย์ควรหารือร่วมกับ
ผู้ป่วยให้ชดั เจน (2) การบริหารจัดการโดยแพทย์เวชปฏิบัติทั่วไป (3) มีกระบวนการจัดการความเส่ียง
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา เพ่อื ใชเ้ ป็นยา หนังสอื เรยี นสาระทักษะการดาำ เนินชวี ิต 249
อย่างชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย
247
(4) กากับตดิ ตาม ทบทวนทุกสปั ดาห์ โดยแพทย์ หรือเภสชั กรผู้เช่ยี วชาญ (5) ให้ผปู้ ว่ ยลงนามยินยอม และ
(6) ให้คาแนะนาผู้ป่วยเมอื่ ใชผ้ ลติ ภณั ฑก์ ัญชาและกัญชงทางการแพทย์
5. การเริ่มใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงกับผู้ป่วยในทางการแพทย์ ต้องคานึงถึงข้อปฏิบัติ
2 ประการ ได้แก่ (1) การซักประวัติอาการป่วยในปจั จุบัน ประวัตกิ ารเจ็บปว่ ยในอดีต ประวตั ิเจ็บป่วย
ทางจติ และโรคทางจิตเวช และอาการทางจิตจากการได้รับยารักษาโรคพาร์กินสัน ยารักษาโรคสมองเส่ือม
และพ ติกรรมเส่ียงท่ีสัมพันธ์กับการติดสารเสพติด และ (2) การกาหนดขนาดยา และการบริหารยา
ไม่มีขนาดยาเริ่มต้นที่แน่นอนในผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงแต่ละชนิด ขนาดยาท่ีเหมาะสม
ขึ้นกับลกั ษณะของผู้ปว่ ยแตล่ ะคน โดยเรม่ิ ต้นขนาดต่า และปรบั เพ่ิมขนาดช้า จนไดข้ นาดยาท่ีเหมาะสม
สง่ ผลตอ่ การรักษาสงู สดุ และเกิดผลข้างเคยี งต่าสุด ขนาดยาในระดับตา่ มีโอกาสเกดิ ผลขา้ งเคยี งน้อย
6. ข้อห้ามใช้ผลิตภัณฑ์ท่ีมีสาร THC และ CBD เป็นส่วนประกอบมี 4 ข้อ ได้แก่ (1) ผู้ที่มี
ประวัติแพ้ผลิตภัณฑ์ที่ได้จากสารสกัดกัญชาและกัญชง (2) ผู้ท่ีมีอาการรุนแรง หรือมีปัจจัยเส่ียงของ
โรคหลอดเลือดหัวใจ (3) ผู้ที่เป็นโรคจิต หรืออาการของโรคอารมณ์แปรปรวน หรือโรควิตกกังวลมาก่อน
และ (4) สตรมี ีครรภ์ สตรที ี่ใหน้ มบุตร รวมทั้งสตรวี ยั เจรญิ พันธท์ุ ไี่ ม่ได้คุมกาเนดิ หรอื สตรีวางแผนท่ีจะ
ต้ังครรภ์
7. ขอ้ ควรระวังเกี่ยวกับการใช้ผลิตภณั ฑ์กัญชาและกัญชง
7.1 ข้อควรระวังทางการแพทย์ ไม่ควรใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงในผู้ป่วยท่ีมีอายุ
ต่ากว่า 25 ป เพราะมีผลข้างเคียงต่อสมองที่กาลังพั นา และไม่ควรใช้กับผู้ป่วยโรคตับ ผู้ติดสารเสพติด
รวมถึงนิโคติน ผู้ดื่มสุราอย่างหนัก ผู้ใช้ยาในกลุ่มโอปออยด์ (Opioids) ยากล่อมประสาท เด็กและ
ผสู้ ูงอายุ เนือ่ งจากยังไมม่ ขี อ้ มลู ทางวชิ าการมากเพยี งพอ
7.2 ขนาดของกัญชาและกัญชงท่ีใช้ในทางการแพทย์ ในการรักษาโรค ยังไม่สามารถ
กาหนดขนาดการใช้ที่แน่นอนได้ โดยต้องปรับให้เหมาะกับแต่ละบุคคล และมีหลักสาคัญคือ เริ่มทีละน้อย
แลว้ คอ่ ย เพิ่มขนาด ซึง่ ผ้ปู ่วยทเี่ ป็นโรค หรือมีอาการตา่ งกัน จะใชข้ นาดยาต่างกัน โดยหากใช้ขนาดยา
กัญชาและกญั ชงทไ่ี ม่ถกู ต้องจะเกดิ การด้ือยา
7.3 ห้ามใช้น้ามันกัญชาและกัญชงทาบุหร่ี เพราะเป็นอันตรายร้ายแรงต่อระบบ
ทางเดินหายใจ และไม่ควรใช้กบั บหุ ร่ไี ้า อาจทาใหป้ อดอักเสบเปน็ อนั ตรายตอ่ สขุ ภาพ
7.4 สารตกค้างจากการสกัดน้ามันกัญชาและกัญชง ในการเลือกผลิตภัณฑ์กัญชาและ
กัญชงต้องศึกษาว่าผลิตภัณฑ์ดังกล่าวใช้สารสกัดชนิดใด มีความปลอดภัยมากน้อยเพียงใด การสกัด
โดยตัวทาละลายแน ทา หรอื ปโตรเลยี มอเี ทอร์ มีความปลอดภัยน้อยกวา่ การสกัดด้วยเอทานอล หรือ
การต้มในน้ามันมะกอก เนอ่ื งจากพบการตกค้างของตัวทาละลายที่มีความเส่ียงที่ทาให้เกดิ โรคมะเร็งได้
และวิธีการสกัดใหม่ที่เป็นที่นิยมในปัจจุบัน ได้แก่ การสกัดโดยใช้คาร์บอนไดออกไซด์เหลว และเอทานอล
สกัดเย็น เน่ืองจากมีความปลอดภยั สูง สามารถสกดั ไดป้ รมิ าณมาก และได้สารแคนนาบนิ อยด์เข้มขน้
250 หนังสอื เรียนสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชวี ติ เพือ่ ใชเ้ ปน็ ยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา
248
7.5 ความปลอดภัยของน้ามันกัญชาและกัญชง ต้องคานึงถึงแหล่งท่ีมา ผลิตภัณฑ์ที่ได้
มาตรฐานการผลิตที่ดี ต้องผ่านการตรวจควบคุมคุณภาพ และส่ังจ่ายภายใต้แพทย์ เภสัชกร และ
แพทย์แผนไทยท่ีผ่านการอบรมการใช้กญั ชาและกญั ชง เพอ่ื ประโยชนท์ างการแพทยม์ าแลว้
7.6 สายพันธ์ุกัญชาและกัญชงเหมาะกับบางโรค จากการสังเกตการณ์เก็บข้อมูลจาก
งานวิจัย สารเคมีท่ีแตกต่างกันในกัญชาและกัญชงแต่ละสายพันธ์ุ และผลการรักษาในผู้ปว่ ยแต่ละโรค
ในต่างประเทศ พบว่ากัญชาและกัญชงแต่ละสายพันธ์ุมีคุณสมบัติที่เหมาะสมกับแต่ละโรคไม่เท่ากัน
แต่ยังเปน็ งานวจิ ัยขั้นต้น ตอ้ งมกี ารศกึ ษาในเชงิ ลึกตอ่ ไป
7.7 หลกั ธรรมนาชีวิตพ้นพิษภัยจากกัญชาและกัญชง การใชพ้ ุทธธรรมเพ่ือสร้างภูมิคุ้มกัน
ทางดา้ นจิตใจให้มีความเข้มแข็ง โดยใช้ภูมิคุม้ กันทางครอบครวั ที่เป็นความรักความอบอุ่น ความเข้าใจ
ซึ่งกันและกัน ภูมิคุ้มกันจากสังคมสิ่งแวดล้อม ภูมิคุ้มกันจากกัลยาณมิตร รวมถึงการเสริมสร้างการ
เรียนรู้ที่เกิดจากตนเองเป็นผู้กาหนด เยาวชนของชาติส่วนใหญ่ท่ีหลงเข้าไปเสพยา หรือเก่ียวข้องกับ
ยาเสพติด รวมทั้งกัญชาและกัญชง อาจเนื่องจากขาดความรักความอบอุ่น ขาดความรู้ความเข้าใจ
ต่อสงั คม เข้าใจว่าตนเองไมม่ ีคุณค่า และขาดความรูท้ างธรรมะพน้ื ฐาน หากเราต้องการแก้ปัญหาเรื่อง
ยาเสพติดของเยาวชน เราจาเป็นต้องแก้ไขปัญหาต่าง ของเยาวชน รวมท้ังตัวเราควรได้เรียนรู้ปรับ
ทัศนคติมุมมองด้วยการใช้ปัญญา เพ่ือให้เกิดการเรียนรู้ในการแก้ปัญหาของตนเอง ในด้านครอบครัว
สังคม และมิตร ให้ประสานสัมพันธ์กันอย่างเป็นระบบ เสมือนเ องสามตัวขับเคลื่อนกลไกให้ทางาน
ในเวลาเดียวกัน ดังนั้นการป้องกันมิให้เยาวชน รวมท้ังตัวเราได้มีโอกาสเข้าไปยุ่งเก่ียว กับยาเสพติด
เป็นการป้องกันในลักษณะการสร้างความพร้อมในการใช้ชีวิตเตรียมความพร้อมในการเป็นผู้ใหญ่ หรือ
เป็นผู้ดูแลตนเองได้ โดยใช้ปัญญาเป็นเครื่องมือท่ีจะนาพาตนเองให้อยู่ในสังคมเป็นพลเมือง ท่ีมีคุณภาพ
ซง่ึ จะเป็นปจั จยั สาคัญท่ีจะทาให้เราใชช้ ีวติ ในสังคมได้อย่างภาคภูมิใจ เป็นพลเมอื งทีม่ ีคุณภาพ มคี วาม
เข้มแข็งท่ีเกิดจากกระบวนการใช้ปัญญาเป็นหลักที่ยึดเหน่ียว ซ่ึงจะเป็นพ้ืนฐานสาคัญท่ีจะทาให้
ประเทศไทยมีพลเมืองที่มคี ุณภาพนาพาประเทศใหม้ ีความสุขสงบ เจรญิ รุ่งเรืองสบื ไป
8. ข้อห้ามในการใช้กัญชาและกัญชงกับบุคคลต่อไปนี้ ได้แก่ ผู้ป่วยที่มีอาการทางระบบ
ประสาทผดิ ปกติ ผ้ปู ว่ ยโรคหัวใจขั้นรนุ แรงทมี่ ีอาการความดนั โลหติ ต่าลง หรอื หวั ใจเต้นเรว็ สตรีต้งั ครรภ์
หรือให้นมบุตร บุคคลท่ีมีอายุต่ากว่า 25 ป ผู้ป่วยโรคตับ ดย ้าจาเป็นต้องใช้ต้องอยู่ในความดูแล
ของแ ทยผเู้ ชี่ยวชาญ
9. การถอนพิษเบ้ืองต้นจากการเมากัญชาและกัญชง ท่ีมีอาการมึนศีรษะ โคลงเคลง
แนน่ หนา้ อกจากการใช้กญั ชาและกญั ชงเกนิ ขนาด มีอยู่ 3 วิธี ไดแ้ ก่ วธิ ที ่ี 1 ให้ดืม่ นา้ มะนาวผสมน้าผึง้ หรือ
น้าตาลทราย วิธีท่ี 2 ดื่มสมุนไพรรางจืด และวิธีที่ 3 รับประทานกล้วยน้าว้าสุก วันละ 3 เวลา เวลาเช้า
กลางวนั และเยน็
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา เพื่อใชเ้ ปน็ ยา หนงั สือเรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชวี ิต 251
อย่างชาญฉลาด | ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย
249
ผลการเรผียลนกร�ู้ทรีค่ เรายีดนหรวู้ทังคี่ �ดหวัง
1. เพื่อให้มีความรู้ ความเข้าใจ เก่ียวกับความเชื่อและความจริงเกี่ยวกับกัญชาและกัญชง
ทางการแพทย์ การใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงทางการแพทย์ในอนาคตให้ได้ประโยชน์ ข้อแนะนา
ก่อนตัดสินใจใชผ้ ลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงทางการแพทย์ การวางแผนการรักษาดว้ ยผลิตภัณฑ์กัญชา
และกัญชง การเร่ิมใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงในทางการแพทย์ ข้อห้ามใช้ผลิตภัณฑ์ท่ีมีสาร THC
และ CBD เป็นส่วนประกอบ ข้อควรระวังเกี่ยวกับการใชผ้ ลิตภณั ฑ์กัญชาและกัญชง ข้อห้ามในการใช้
กัญชาและกญั ชง และการถอนพิษเบือ้ งตน้ จากการเมากัญชาและกญั ชง
2. เพื่อให้มีทักษะการแสวงหาความรู้ ทักษะการคิดวิเคราะห์ และทักษะในการให้คาแนะนา
การใช้กัญชาและกัญชง กับบุคคลในครอบครวั หรือเพอื่ น หรือชมุ ชน
3. เพอ่ื ให้ตระหนักถึงคณุ ค่าของการนากัญชาและกัญชงไปใชเ้ ป็นยา
ขอบข่ายขเนออืบหขา่�ยเนอ้ื ห�
บทท่ี 7 ใช้กัญชาและกัญชงเปน็ ยาอย่างรคู้ ุณค่าและชาญฉลาด
เรื่องที่ 1 ความเชือ่ และความจริงเกย่ี วกับกัญชาและกญั ชงทางการแพทย์
เรอื่ งที่ 2 การใช้ผลติ ภัณฑ์กญั ชาและกัญชงทางการแพทย์ในอนาคตให้ไดป้ ระโยชน์
เรื่องท่ี 3 ขอ้ แนะนาก่อนตดั สนิ ใจใช้ผลติ ภณั ฑ์กญั ชาและกัญชงทางการแพทย์
เรอ่ื งท่ี 4 การวางแผนการรักษาดว้ ยผลิตภัณฑก์ ญั ชาและกัญชง
เร่ืองที่ 5 การเริม่ ใชผ้ ลิตภัณฑ์กญั ชาและกัญชงในทางการแพทย์
เรื่องท่ี 6 ขอ้ หา้ มใชผ้ ลติ ภัณฑ์ทม่ี ีสาร THC และ CBD เปน็ สว่ นประกอบ
เรอื่ งที่ 7 ข้อควรระวงั เกย่ี วกับการใชผ้ ลิตภัณฑก์ ัญชาและกัญชง
เร่ืองท่ี 8 ขอ้ หา้ มในการใช้กญั ชาและกัญชง
เร่ืองท่ี 9 การถอนพิษเบื้องตน้ จากการเมากญั ชาและกัญชง
สอื่ ประกสออ่ืบปกราะรกเรอยี บนก�รเรยี น
1. ชอื่ หนังสือกระท่อมและกัญชาทางการแพทย์ ชื่อผู้แตง่ นพ.สมยศ กิตติมั่นคง ชื่อโรงพิมพ์
Go Green บริษัท โกกรีน โซเซยี ล เวนเจอร์ จากัด ปทพี่ ิมพ์ 2562
2. ช่ือหนังสือรักษาโรคด้วยกัญชงและกัญชา ช่ือผู้แต่ง นพ.สมยศ กิตติมั่นคง ช่ือโรงพิมพ์
Go Green บริษัท โกกรนี โซเซยี ล เวนเจอร์ จากดั ปที่พิมพ์ 2562
3. บทความเร่ืองคาแนะนาการใช้กัญชาทางการแพทย์ (Guidance on Cannabis for
Medical Use) กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสขุ สืบค้นจาก
https://www.chiangmaihealth.go.th/cmpho_web/document/190609156008311353.PDF
252 หนังสือเรียนสาระทกั ษะการดาำ เนินชีวติ เพอ่ื ใชเ้ ปน็ ยา อย่างชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา
225500
44.. บบททคคววาามมเเรรื่อ่ืองงขขนนาาดดยยาาจจาากกกกัญัญชชาาทท่ีเ่ีเหหมมาาะะสสมมใในนกกาารรรรักักษษาาโโรรคค ชชอื่่ือผผูเู้เ้ ขขยียี นน ผผศศ..ดดรร..นนพพ..ปปัตัตพพงงษษ์์
เเกกษษสสมมบบูรูรณณ์์ คคณณะะแแพพททยยศศาาสสตตรร์์ มมหหาาววิทิทยยาาลลัยัยขขออนนแแกก่น่น สสืบืบคค้น้นจจาากก hhttttppss::////tthhaaiiccaamm..ggoo..tthh//wwpp--
ccoonntteenntt//uuppllooaaddss//22001199//0099 ขขนนาาดดยยาาจจาากกกกัญัญชชาาทที่เเี่ หหมมาาะะสสมมใในนกกาารรรรักักษษาาโโรรคค..ppddff
55.. บบททคคววาามมเเรร่ือ่ืองงกกัญัญชชาากกับับกกาารรรรักักษษาาโโรรคค ชช่ือื่อหหนน่ว่วยยงงาานนคคณณะะเเภภสสัชัชศศาาสสตตรร์์ มมหหาาววิทิทยยาาลลัยัยมมหหิดิดลล
สสบืบื คค้นน้ จจาากก hhttttppss::////wwwwww..pphhaarrmmaaccyy..mmaahhiiddooll..aacc..tthh//tthh//kknnoowwlleeddggee//aarrttiiccllee//445533
66.. ววัดัดพพรระะเเชชตตุพุพนนววิมิมลลมมังังคคลลาารราามมรราาชชววรรมมหหาาววิหิหาารร หหรรือือววัดัดโโพพธธิิ เเลลขขทท่ี่ี 22 ถถนนนนสสนนาามมไไชชยย
แแขขววงงพพรระะบบรรมมมมหหาารราาชชววงังั เเขขตตพพรระะนนคครร กกรรุงงุ เเททพพมมหหาานนคครร 11 22 เเบบออรร์โโ์ ททรรศศัพัพทท์์ 22 222266 333355
77.. หหอ้อ้ งงสสมมดุุดใใกกลลบ้บ้ า้า้ นนผผู้เเู้ รรยีียนน
เเรรอ่ื่ืองงทที่ี่ 11เรคื่อควงวทาามมี่ 1เเชช่อืือ่คแแวลล�ะมะคคเชววื่อาาแมมลจจะรรคิงงิ เวเกก�ย่ีย่ี มววจกกรับบัิงกเกกัญญั ีย่ ชวชากาแแบั ลลกะะัญกกชญััญ�ชชแงงลททะาากงงญั กกชาารรงแแท�งททกยย�รแพทย์
11.. คคววาามมเเชชื่อ่อื เเกกีย่่ียววกกบับั กกญััญชชาาแแลละะกกัญัญชชงงททาางงกกาารรแแพพททยย์์
11..11 ตตาารราาสสมมุนุนไไพพรรโโบบรราาณณ
ตตาารราาสสมมุนุนไไพพรรโโบบรราาณณทท่ีชีช่ ่ือ่ือ ““มมักักขข์ซซ์ าานน”” ทท่ีเ่ีเกกดิิดจจาากกกกาารรผผสสมมผผสสาานนคคววาามมรรดู้ดู้ ้า้านนสสมมุนุนไไพพรร
ขขอองงออาาหหรรับับ แแลละะกกรรีกีกไไวว้ด้ด้ว้วยยกกันัน กกลล่า่าววถถึงึงกกัญัญชชาาไไวว้ว้ว่า่า ““คคาาเเนนหห์บ์บออสส ((กกัญัญชชาา)) คคือือผผู้ปู้ปรระะททาานนคคววาามมปปตติสิสุขุข
ผผู้โู้โบบยยบบินินสสูู่่ าากก ้า้า ผผู้ชู้ชี้ที้ทาางงสสววรรรรคค์์ เเปป็น็นสสววรรรรคค์ข์ขอองงคคนนยยาากก แแลละะผผู้ปู้ปลลออบบปปรระะโโลลมมยยาามมททุกุกขข์ร์ระะททมม””
ใในนคคตติคิคววาามมเเชชื่อ่ือขขอองงศศาาสสนนาา ินินดดูู เเรรียียกกสสมมุนุนไไพพรรชชนนิดิดนนี้ว้ีว่า่า ภภังังคค์์ ((BBhhaanngg หหรรือือ BBhhaannggaa)) เเชช่ือื่อวว่า่าเเปป็น็นสสมมุนุนไไพพรร
ททพ่ีพ่ี รระะศศวิิวะะเเจจ้า้าททรรงงปปรระะททาานนแแดด่มม่ ววลลมมนนุษษุ ยย์์
11..22 คคนนมมีคคี ววาามมเเชชื่ออ่ื ววา่่ากกัญญั ชชาาแแลละะกกัญญั ชชงงรรักกั ษษาาโโรรคคมมะะเเรรง็ง็ ไไดด้้
11..22..11 นนาายยแแพพททยย์ว์วีรีรววุุ ิิ ออ่ิม่ิมสสาารราาญญ ไไดด้ก้กลล่า่าวววว่า่าใในนปปัจัจจจุบุบันัน ((พพ..ศศ.. 22556622)) ยยังังไไมม่ม่มีี
ขข้อ้อมมูลูลยยืนืนยยันันวว่า่ากกัญัญชชาาแแลละะกกัญัญชชงงสสาามมาารรถถรรักักษษาามมะะเเรร็ง็งใในนมมนนุษุษยย์ไ์ไดด้้ จจะะมมีกีก็แ็แตต่เ่เพพียียงงกกาารรศศึกึกษษาา แแลละะววิจิจัยัยใในน
รระะดดับับขขั้นน้ั ททดดลลอองงตตาามมกกรระะบบววนนกกาารร ไไดด้แแ้ กก่่ ((11)) ททดดสสออบบกกับับเเซซลลลล์ม์มีชีชีวีวิติตใในนหหลลออดดททดดลลอองง ((22)) ททดดสสออบบใในน
สสัตัตวว์ท์ทดดลลอองง แแลละะ ((33)) ททดดสสออบบใในนมมนนุษุษยย์์ โโดดยยลล่า่าสสุดุดออยยู่ใู่ในนขข้ันั้นตตออนนกกาาลลังังททาากกาารรววิจิจัยัยวว่า่า กกัญัญชชาาแแลละะกกัญัญชชงง
จจะะสสาามมาารรถถรรักักษษาามมะะเเรร็ง็งใในนมมนนุษุษยย์ไ์ไดด้ห้หรรือือไไมม่่ นนออกกจจาากกนน้ีนี้นาายยแแพพททยย์ว์วีรีรววุุ ิิ ออิ่มิ่มสสาารราาญญ ไไดด้ร้ระะบบุถุถึงึงววิธิธีกีกาารรใใชช้้
กกัญัญชชาารรักักษษาาโโรรคคมมะะเเรร็ง็งดด้ว้วยยววิธิธีกีกาารรนนาาเเตตาารรีดีด หหรรือือทที่หี่หนนีบีบผผมมมมาานนาาบบกกับับกกัญัญชชาา วว่า่าใในนฐฐาานนะะทที่เี่เปป็น็นแแพพททยย์์
แแผผนนปปัจัจจจุบุบันันนน้ันั้น กกาารรทท่ีแี่แพพททยย์จ์จะะนนาาออะะไไรรกก็ต็ตาามมไไปปใใชช้ก้กับับผผู้ปู้ป่ว่วยยเเพพื่อื่อททาากกาารรรรักักษษาา แแพพททยย์ต์ต้อ้องงมมีคีคววาามมรรูู้้
คคววาามมเเขข้า้าใใจจววิธิธีกีกาารรรรักักษษาาโโดดยยลละะเเออียียดด ใในนกกรรณณีทีท่ีแี่แพพททยย์แ์แนนะะนนาาผผู้ปู้ป่ว่วยยใใหห้ใ้ใชช้ก้กัญัญชชาารรักักษษาาโโรรคคมมะะเเรร็ง็ง ผผู้ปู้ป่ว่วยยจจะะ
ททรราาบบไไดด้อ้อยย่า่างงไไรรวว่า่าคคววาามมรร้อ้อนนขขอองงเเตตาารรีดีดตต้อ้องงมมีอีอุณุณหหภภูมูมิเิเทท่า่าไไรร ปปรริมิมาาณณขขอองงกกัญัญชชาาตต้อ้องงออยยู่ใู่ในนรระะดดับับใใดด
ใในนกกาารรรรกัักษษาาโโรรคคคครร้ัง้งั นน้ขีี้ขณณะะนน้ียี้ยังังไไมม่มม่ ีผผี ลลงงาานนววิจิจยัยั ใใดด ออออกกมมาายยืนืนยยนัันววา่า่ กกญัญั ชชาาสสาามมาารรถถรรักักษษาาโโรรคคมมะะเเรร็ง็งไไดด้้
11..22..22 นนาายยแแพพททยย์ส์สมมยยศศ กกิติตตติมิมั่นั่นคคงง ผผู้เู้เขขียียนนหหนนังังสสือือกกัญัญชชาา คคือือยยาารรักักษษาาโโรรคคมมะะเเรร็ง็ง
ไไดด้ใ้ใหห้ข้ข้อ้อมมูลูลวว่า่าตตนนเเอองงไไมม่ไ่ไดด้เ้เหห็น็นกกับับตตาาวว่า่ากกัญัญชชาาสสาามมาารรถถรรักักษษาาโโรรคคมมะะเเรร็ง็งไไดด้จ้จรริงิงหหรรือือไไมม่่ แแตต่ม่มีผีผู้ปู้ป่ว่วยย หหรรือือ
ญญาาตติผิผ้ปูู้ปว่ว่ ยย เเขขา้า้ มมาาพพดููดคคยุุยบบออกกเเลลา่่าใใหห้้ ังังววา่่าเเคคยยใใชชก้้กญัญั ชชาารรกัักษษาาโโรรคคมมะะเเรรง็็งแแลล้วว้ ไไดดผ้ผ้ ลลดดีี
รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกัญชงศึกษา เพือ่ ใช้เปน็ ยา หนงั สอื เรียนสาระทกั ษะการดาำ เนินชวี ติ 253
อย่างชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย
251
1.3 มนุษยม์ ีความเชื่อวา่ กญั ชาและกัญชงเปน็ ยารักษาชวี ิตได้
นายณรงค์ รัตนานุกูล อดีตเลขาธิการสานักงานป้องกันและปราบปรามยาเสพติด
ได้ให้สัมภาษณ์เมื่อวันที่ พ ษภาคม พ.ศ. 255 ว่าจากการศึกษาข้อมูลของสานักงานป้องกันและ
ปราบปรามยาเสพติดในช่วงท่ีผ่านมา พบว่ากัญชามีโทษมากกว่าประโยชน์ แต่ในทางกลับกัน หากทา
การศกึ ษาวิจยั แลว้ บว่า สารในกัญชาสามาร รักษาชีวติ ได้ หรือสามาร ใช้ประ ยชนในทางการแ ทย
กจะดึงประ ยชนนัน มาใช้ และในขณะเดียวกันต้องอยู่ในขอบเขตท่ีควบคุมได้ ในสว่ นของประโยชน์
ทางสาธารณสุขไม่มีใครกีดกัน หรือขวางประโยชน์ของประชาชน แต่บางท่านควรอ่านเนื้อหาของ
ข้อมูล หรือข่าวให้ครบถ้วน เพราะการอ่านแค่พาดหัวข่าวอาจสร้างความเข้าใจผิด หรือหลงเชื่อใน
ข้อมูลท่ีไม่ครบถ้วนได้ การเสาะหาข้อมูลเพิ่มเติมอย่างละเอียด และรับ ังอย่างมีวิจารณญาณ
เป็นสง่ิ สาคัญ และจาเป็นอย่างยิ่ง นอกจากน้ีหากจะทาการรักษาด้วยแพทย์ทางเลือกที่มีอยู่ สง่ิ สาคัญคือ
ไม่ควรท้ิงการรักษามาตรฐาน เพราะจากประสบการณ์ที่พบมา หากละท้ิงการรักษามาตรฐานแล้วจะ
เกิดผลเสียกบั ผ้ปู ่วยมากกว่าผลดี หรืออาจถึงขน้ั เสยี ชวี ติ
1.4 ความเช่อื กัญชากับแอลกอ อล์
าม
จรงิ หรือไม่ กญั ชาเสพติดยาก สว่ นเครอ่ื งดม่ื แอลกอ อล์เสพติดง่ายกว่า
ตอบ
จรงิ เพราะแอลกอ อล์เสพติดได้ง่ายกวา่ แต่ไม่ใช่แปลว่ากัญชาไมเ่ สพติด
กัญชามีโอกาสติดโดยเฉลยี่ ประมาณร้อยละ 1 แตถ่ ้าเปน็ เยาวชนวัยทางาน
หากเริม่ ตน้ เสพกัญชาโอกาสติดจะเพิ่มจากร้อยละ 1 เป็นร้อยละ 16
าม
จริงหรอื ไม่ กญั ชารักษาสขุ ภาพ แต่แอลกอ อล์ทาลายสุขภาพ
ตอบ
ไม่จรงิ เพราะทงั้ กญั ชาและแอลกอ อลต์ ่างก็ทาลายสุขภาพ
254 หนงั สอื เรยี นสาระทักษะการดาำ เนินชวี ติ เพื่อใช้เปน็ ยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศึกษา
252
าม
จริงหรอื ไม่ กัญชารักษาโรคมะเรง็ แตส่ รุ าทาใหเ้ กดิ โรคมะเรง็
ตอบ
จริง เพราะแอลกอ อล์ทาให้เกิดโรคมะเร็งตับ และจากการศึกษาวิจัยทดลอง
ในสัตว์ พบวา่ สตั ว์มีความเสยี่ งเกดิ โรคมะเรง็ บางชนดิ ไดเ้ ช่นกนั
าม
จริงหรือไม่ กัญชาไม่เคยทาให้มีผู้เสียชีวิต แต่แอลกอ อล์ทาให้มีผู้เสียชีวิต
ปละล้านคน
ตอบ
ไมจ่ ริง เพราะเคร่ืองด่ืมแอลกอ อลท์ าให้เสียชวี ติ ได้ จากหลายสาเหตุ สว่ นกญั ชา
จากงานวิจัยพบว่าท่ีรัฐโอเรกอน ประเทศสหรัฐอเมริกา ป ค.ศ. 2015 - 2017
(พ.ศ. 2558 - 2560) มีผู้เสพกัญชาต้องถูกนาส่งโรงพยาบาล 25 กว่าราย
ในจานวนนี้ 8 ราย ต้องนอนหอ้ งไอซยี ู และมี 1 รายเสยี ชีวิต เป็นผู้ชาย
อายุ 7 ป
าม
จริงหรอื ไม่ กญั ชาคุ้มค่า ราคาไม่แพง แตแ่ อลกอ อลท์ าใหเ้ สียทรพั ย์
ตอบ
ไม่จรงิ เพราะกัญชาไม่มีความคุม้ ค่า ในรัฐโคโลราโด สหรฐั อเมรกิ าได้ปลดล็อก
กัญชาทางการแพทย์ และเปดเสรีกัญชา ทุก 1 ดอลลาร์ ท่ีเก็บภาษีจากการ
ค้าขายกญั ชา ประชาชนต้องเสียคา่ ใช้จา่ ย ประมาณ 4.5 ดอลลาร์ เพอ่ื ไปชว่ ยเหลอื
หรือช่วยแก้ไขผลกระทบทเี่ กิดขน้ึ จากกญั ชาทาให้ได้ไม่คมุ้ เสีย ส่วนแอลกอ อล์
ส่วนแอลกอ อล์ก็มโี ทษจานวนมากเชน่ กัน
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา เพ่อื ใช้เปน็ ยา หนงั สอื เรียนสาระทกั ษะการดาำ เนินชวี ิต 255
อยา่ งชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย
253
าม
จริงหรือไม่ กัญชาไม่มีผลกระทบเม่ือเสพเกินขนาด แต่การด่ืมสุรามีผู้เสียชีวิต
เพราะด่ืมเกินขนาด
ตอบ
ไม่จริง เพราะการเสพกัญชามีผลกระทบต่อสุขภาพมากเช่นกัน ดังตัวอย่าง
ประเทศ ร่ังเศสหลังปลดล็อกกัญชาอัตราเดก็ และเยาวชน เสพกญั ชาแล้วต้อง
มารบั การรักษาที่โรงพยาบาลเพม่ิ ขึ้นอย่างชดั เจน
าม
จริงหรือไม่ กญั ชากระตุน้ เศรษฐกจิ แต่แอลกอ อล์ก่อเหตุวิวาท
ตอบ
ไมจ่ รงิ เพราะทั้งกัญชาและแอลกอ อลก์ ่อให้เกิดปัญหาอาชญากรรม และ
ทะเลาะววิ าทได้
าม
จริงหรอื ไม่ กัญชาช่วยปอ้ งกนั รักษาและเสริมสรา้ งเซลล์ในมนุษยไ์ ด้
ตอบ
ไม่จริง เพราะไม่มีหลักฐาน และงานวิจัยท่ีบ่งบอกว่ามีผลดีต่อเซลล์มนุษย์
แต่หากเสพกญั ชาในระยะยาวจะพบโครงสร้างสมองมีการเปลี่ยนแปลงไป เปน็
การทาลายสมอง
าม
จริงหรือไม่ กัญชามีสารในการซอ่ มแซมร่างกายของมนุษย์
ตอบ ไม่จริง เพราะไม่มหี ลักฐานเพียงพอว่ากัญชามสี ารซ่อมแซมรา่ งกาย
มนุษย์ แตม่ ีสารท่ีทาให้นอนหลับสบาย คลายเครยี ด เคลิบเคลิม้
256 หนงั สอื เรียนสาระทกั ษะการดาำ เนินชวี ติ เพอ่ื ใชเ้ ป็นยา อย่างชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกัญชงศกึ ษา
254
าม
จริงหรอื ไม่ กัญชาชว่ ยลดความดันในลูกตาของผ้ปู ว่ ยต้อหิน
ตอบ
จริง เพราะต้อหินเป็นโรคท่ีเกิดจากการเสื่อมของขั้วประสาทตา ส่งผลให้เกิด
การสูญเสียการมองเห็น เนื่องจากมีความดันในตาสูง มีการศึกษา ความสามารถ
ของสาร THC ร้อยละ 0.01-0.1 ในยาหยอดตา เพ่ือช่วยลดความดันในตา
และพบว่าขนาดร้อยละ 0.05 - .1 ของสาร THC สามารถช่วยลดความดันใน
ตาของผปู้ ว่ ยตอ้ หนิ ได้ แต่เป็นการออก ทธใิ นระยะสั้น 2 - 3 ชวั่ โมงเทา่ นั้น
อย่างไรกตาม บวา่ ยานีก่อให้เกดิ ผลอันไม่ งึ ประสงคในระหว่างใช้ หากยา
ไม่ได้มาตร านอาจทาใหต้ าบอดได้
าม
จรงิ หรือไม่ กญั ชาป้องกันและรกั ษาอาการสมอง อ่
ตอบ
ยังไม่มีคาตอบว่าจริง เนื่องจาก ในป ค.ศ. 1 88 (พ.ศ. 2531) และจากผลการ
วิจัยต่อเน่ืองจนถึงปัจจุบัน พบความเป็นไปได้ในการใช้สารกลุ่ม เอซิด แคนนาบินอยด์
(Acid Cannabinoids) และ เอน็ โดแคนนาบินอยด์ (Endocannabinoids) ในการ
รักษาความผิดปกติทางสมอง เช่น โรค ันติงตัน (Huntington Disease)
โรคพาร์กินสัน (Parkinson Disease) โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer Disease)
และโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือด (Cerebral Ischemia /Stroke) เป็นต้น
ยังไมม่ ีการสรปุ ที่ชัดเจน
กล่าวโดยสรุป ความเช่ือเก่ียวกับกัญชาและกัญชงในทางการแพทย์ ได้แก่ ตาราสมุนไพร
โบราณ กัญชาและกัญชงรักษาโรคมะเร็งได้ และกัญชาและกัญชงเป็นยารักษาชีวิตได้ ซ่ึงความเช่ือ
บางอย่าง ยังไม่มีผลการศึกษาวิจัยรองรับ แต่ความเชื่อบางอย่างยังอยู่ในการศึกษาวิจัย จึงไม่ควร
ปฏบิ ตั ติ ามจนกวา่ จะมีผลการวิจยั ความเช่ือท่ไี ดศ้ กึ ษา ในหวั ข้อดังกลา่ ว
รายวชิ า ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศึกษา เพ่อื ใช้เปน็ ยา หนงั สอื เรียนสาระทักษะการดาำ เนนิ ชวี ิต 257
อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย
255
2. ความจริงเกี่ยวกบั กัญชาและกัญชงทางการแพทย์ การศึกษาวจิ ัยเกีย่ วกับการใชก้ ัญชา
และกญั ชงในการรักษาอาการ และโรคต่าง มีดงั น้ี
2.1 อาการปวดเรื้อรังจากเส้นประสาท
ยาจากกัญชาและกัญชงยังถือว่าเป็นยาใหม่ซ่ึงในช่วงทศวรรษท่ีผ่านมาการวิจัย
ทางคลินิกส่วนมากมุ่งเน้นไปท่ีการวิจัยเกี่ยวกับสารแคนนาบินอยด์ที่ให้ผลดี สาหรับการระงับอาการ
ปวดเร้ือรังจากโรคเส้นประสาท รวมถึงรูปแบบของยากระตุ้นความอยากอาหารในผู้ป่วยโรคมะเร็ง
และการรักษาภาวะกล้ามเนื้อหดเกร็งจากโรคปลอกประสาทเส่ือม และเม่ือไม่นานมาน้ี มีการค้นพบ
สารแคนนาบิไดออล (CBD) ว่าเป็นสารแคนนาบินอยด์เด่ียว ซ่ึงมีแนวโน้มจะมี ทธิบาบัด รักษาโรค
ลมชักในเด็กได้ การทดลองทางคลินิกช่วยให้ได้รับข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับภาวะโรคที่เก่ียวข้อง และ
ปริมาณการให้ยา ขณะท่ีข้อมูลสนับสนุนใหม่ที่ตีพิมพ์ออกมาเก่ียวกับสารเคมีในพืช การเพาะปลูก
การวเิ คราะห์ คุณภาพ และการบรหิ ารยา ชว่ ยเพิ่มคุณค่าให้กับความรู้ความเข้าใจด้านความปลอดภัย
ของผลิตภัณฑ์ และหลักปฏิบตั ิในการสง่ั จ่ายยา ในที่นี้จะสรุปเน้ือหาในส่วนของภาวะโรคท่กี ัญชาและ
กัญชงน่าจะมีประโยชน์ในการรักษาอาการปวดเรื้อรังอย่างรุนแรง ถือได้ว่าเป็นสาเหตุหลักที่ผู้ป่วยใช้
กัญชาและกัญชงทางการแพทย์ อาการปวดมีอยู่หลายประเภท และสารแคนนาบินอยด์ไม่สามารถ
รักษาอาการปวดได้ทุกประเภท จากการศึกษาในปัจจุบันแคนนาบินอยด์จะได้ผลดีต่ออาการปวดจาก
เส้นประสาทเทา่ น้ัน ซง่ึ เป็นอาการปวดทีเ่ กิดจากการบาดเจ็บ หรอื โรคซึ่งส่งผลกระทบต่อเสน้ ประสาท
การรับรู้ เมื่อเทียบกันแล้วการศึกษาท่ีวัดผลต่ออาการปวดรุนแรง ดังตัวอย่าง อาการปวดหลังการผ่าตัด
มักพบว่าไม่มีประโยชน์ต่อการรักษา อย่างไรก็ตามกลไกเบื้องหลังความแตกต่างที่เกิดข้ึนนีย้ ังต้องการ
การศึกษาวิจัยในเชิงลึกต่อไป อาการปวดเรื้อรังจากเส้นประสาทเป็นอาการท่ีพบได้บ่อย และยากต่อ
การรักษา รวมไปถึงทางเลือกในการรักษาท่ีจากัด จึงทาให้ยาจากกัญชาและกัญชงจาเป็นต่อผู้ป่วย
กลุ่มนี้ จากการศึกษาในผู้ป่วยแสดงให้เห็นว่า ผปู้ ่วยสามารถทนต่ออาการข้างเคียงจากสารแคนนาบินอยด์
ได้ดีกว่าการให้ยาประเภทโอปออยด์ที่มี ทธแิ ก้ปวดรุนแรง แน่นอนว่ามีผู้ศึกษาการใช้กัญชาและกัญชง
ทางการแพทย์ร่วมกับยาอื่น มากมาย ดังตัวอย่าง มอร์ น ซ่ึงพบว่าสารแคนนาบินอยด์ และโอปออยด์
ทางานรว่ มกนั ได้ ทธิแกป้ วดไดด้ ีขน้ึ
2.2 อาการคลน่ื ไสอ้ าเจยี นและเพ่ิมความอยากอาหาร
สารแคนนาบินอยด์ใหผ้ ลท่ีดีมากตอ่ การรักษาอาการคล่ืนไส้ และอาเจียนซ่ึงเป็น
ผลมาจากการใช้เคมีบาบัด หรือรังสีบาบัดรักษาโรคมะเร็ง โรคตับอักเสบซี หรือการรักษาโรคเอดส์
ยา THC สังเคราะห์ในช่ือการค้า Marinol® มีการใช้ในหลายประเทศท่ัวโลกเพ่ือเป็นยาแก้อาเจียน
สาหรับผู้ป่วยโรคมะเร็งท่ีอยู่ในระหว่างการให้เคมีบาบัด มีงานศึกษาวิจัยสนับสนุนข้อมูลว่าการให้
THC โดยตรงก่อน และหลังการทาเคมีบาบัดจะส่งผลดีมากกว่าการใช้ยาแก้อาเจียนแผนปัจจุบัน
แบบเดิม (อย่างไรก็ตามการศึกษาเหล่าน้ีไม่ได้เปรียบเทียบกับการให้ยาแก้อาเจียนแผนปัจจุบันล่าสุด
258 หนังสอื เรียนสาระทักษะการดาำ เนินชีวติ เพ่อื ใช้เป็นยา อย่างชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา
256
ซ่ึงมีประสิทธิภาพมากกวา่ ยาแผนปัจจุบนั แบบเดมิ มาก) สารแคนนาบินอยด์จะช่วยกระตุ้นความอยาก
อาหารท่มี ีไขมัน และน้าตาลสูง ตง้ั แต่ ค.ศ. 1980 (พ.ศ. 2523) มกี ารใช้ Marinol® เปน็ ยากระตุ้นความ
อยากอาหารในผู้ปว่ ยโรคเอดส์ ทนี่ า้ หนักลดลง สาหรับผู้ป่วยที่รู้สกึ เบื่ออาหารการรบั ประทานอาหารที่
ให้พลังงานสูงอาจส่งผลให้น้าหนักตัวเพ่ิมขึ้น และเพ่ิมการดูดซึมสารอาหารได้ดีขึ้น มีการใช้ในภาวะ
โรคผอมแห้ง (ภาวะผอมหนังหุ้มกระดูก) แมว้ ่าจะมียาอื่น ใหเ้ ลอื กใชเ้ พ่ือรักษาอาการคลื่นไส้อาเจียน
แต่มักจะทาให้ความอยากอาหารลดลง แต่แคนนาบินอยด์ช่วยรักษาอาการเหล่าน้ีได้ท้ังหมด ทาให้ยา
กญั ชาและยากญั ชงเป็นอีกทางเลือกหน่ึง เพอื่ ชว่ ยในการเพ่ิมคุณภาพชวี ิต แกผ่ ู้ป่วยได้
2.3 โรคปลอกประสาทเส่ือม
โรคปลอกประสาทเส่ือม (MS) เป็นโรคชนิดหนึ่งซึ่งมีอาการปวดเรื้อรังร่วมด้วย
จากการศึกษา ทธขิ องสารแคนนาบนิ อยด์ในระยะยาวตอ่ โรคนแ้ี สดงใหเ้ หน็ วา่ ผู้ปว่ ยไม่มีการตา้ น ทธิ
การรักษาโรค และไม่ต้องเพิ่มปรมิ าณยา เพอื่ ให้ผลการรักษาเท่าเดิม เมือ่ มกี ารใช้ยามาเป็นระยะเวลา
หน่ึง แม้ว่าหลักฐานทางการแพทย์ที่สนับสนุนการใช้กัญชาและกัญชงสาหรับโรค MS ยังมีข้อจากัด
แต่การรักษาโรค MS ด้วยยาแผนปัจจุบันส่วนใหญ่ก็มีอยู่อย่างจากัดเช่นกัน ผู้ป่วยโรค MS มักมี
ประสบการณ์รักษาด้วยทางเลอื กอื่นร่วมดว้ ย รวมถึงการใชก้ ัญชาและกัญชงเพื่อเพ่ิมคุณภาพชีวิตของ
ตนเอง การรักษาแบบมาตรฐานมักไม่สามารถบรรเทาอาการได้ตามต้องการ และอาจถูกจากัดด้วย
อาการข้างเคียงของยา หลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่มีอยู่ต่างสนับสนุนการใช้กัญชาและกัญชงทาง
การแพทย์ในการรักษาอาการปวดที่เก่ียวข้องกับโรคกลุ่มอาการเก่ียวกับทางเดินปัสสาวะ อาการส่ัน
และภาวะกล้ามเน้ือหดเกร็ง นอกจากน้ันในผู้ป่วยหลายราย สารแคนนาบินอยด์ยังมีส่วนช่วยในการ
นอนหลบั โดยทาให้สามารถนอนหลับไดล้ ึก และนานย่งิ ขนึ้
2.4 โรคลมชัก
โรคลมชกั โดยทวั่ ไปสามารถควบคุมอาการได้ด้วยการให้ยา อยา่ งไรก็ตามมีผู้ป่วย
โรคลมชักจานวนมากท่ีไม่สามารถควบคุมอาการชักได้ดี ในช่วงต้นป ค.ศ. 1 7 (พ.ศ. 2522) มีผล
การศกึ ษาจากห้องปฏิบตั ิการยนื ยันวา่ ทธิต้านอาการชกั ของสารบริสุทธิ CBD ในการศึกษาทางคลินิก
ขนาดเล็ก และในสัตว์ทดลองพบว่าสาร CBD สามารถลดความถ่ี และความรุนแรงของอาการชักได้
และสาร CBD ยังไม่ก่อให้เกิดผลต่อจิตประสาทด้วยแล้ว แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของสาร CBD
ในการพั นาเป็นยาใช้ในการรักษาโรคลมชักในมนุษย์ได้ อย่างไรก็ดีข้อมูลงานวิจัยยังมีไม่มากพอ
ซ่ึงทาให้ไม่สามารถหาข้อสรุปที่แน่นอนเก่ียวกับศักยภาพของสารแคนนาบินอยด์ในการรักษาโรคลมชักได้
นอกจากน้นั ข้อมูลด้านความปลอดภัย และการทนต่อยาแคนนาบินอยด์ในผู้ปว่ ยเด็กยงั ไม่เป็นท่ีแน่ชัด
แม้ว่าสาร CBD จะมีประสิทธิภาพในการลดอาการชักในผู้ป่วยโรคลมชัก แต่ก็ยังจาเป็นต้องมีการวจิ ยั
ท่ีมีการควบคุมอย่างรัดกุมมากข้ึน เพื่อทาความเข้าใจประโยชน์ทางคลินิกของผลิตภัณฑ์ประเภทนี้
ไดอ้ ยา่ งสมบูรณ์
รายวิชา ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา เพื่อใชเ้ ปน็ ยา หนงั สอื เรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนินชีวติ 259
อยา่ งชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย
257
257
กล่าวโดยสรุป ความจริงเกยี่ วกับกญั ชาและกญั ชงทางการแพทย์ จากการวิจัยเก่ียวกับการ
ใช้กัญชาแลกะลก่าัญวโชดงยชส่วรยปุ ในคกวารมรจักรษิงเากอีย่ าวกาบั รกัญแลชาะแโรลคะดกัญงนชี้ ง(ท1า) งอกาากราแรพปทวยด์ เจรา้ือกรกังาจราวกจิ ัยเสเก้น่ียปวรกะับสกาาทร
ใ(2ช)้กอัญากชาารแคลละ่ืนกไัญสช้อางเชจ่วยี ยนในแกลาะรเพรัม่ิกคษวาาอมาอกยาารกอแาลหะาโรค(3ด)ังโนร้ี ค(1ป)ลอกากปารระปสาวทดเสร่ือ้ มรังแจลาะกเ(ส4้)นโปรรคะลสมาชทัก
(2) อาการ คลื่นไสอ้ าเจยี น และเพม่ิ ความอยากอาหาร (3) โรคปลอกประสาทเส่ือม และ (4) โรคลมชัก
เร่ืองที่ เร่ือกงาทรใี่ 2ช้ผกล�ติ รใัณช้ผลกิตัญภชณั าฑแก์ลัญะกชัญ�ชแลงทะกางญั กชางรทแ�งทกย�ใรนแอพนทายคใ์ ตนใอหนไ้ �ดค้ปตระ ยชน
เรอื่ งที่ ใหกป้ไดัาจรจ้ปใุบรชันะผ้ โมยลีกชติารนว์ัณิจัย แกลัญะชพาั แนลาะยกาัญจาชกงกทัญาชงากแาลระแกัญทชยง ใเนพื่อในชา้ปครตะใโยหชไ้ ดน์้ปทารงะกายรชแนพทย์
มากขึ้น หลังปจัาจกจหุบลันามยีกปารระวเทิจศัยมแีกลาระอพนั ุญนาาตยใหาจ้ใชา้ผกลกิตัญภชณั าฑแล์กะัญกชัญาแชลงะเกพัญ่ือชใงชท้ปารงะกโายรชแพน์ทยา์งไดก้มาีงราแนพวทจิ ยั ์
มแลากะขราึ้นยหงาลนังกจารกใหชล้ผาลยิตปภรัณะเฑท์กศัมญีกชาารแอลนะุญกาัญตชใงห้ใช้ผกลับติ ผภู้ปณั ่วยฑบ์กาัญงโชราคแทล่ีเะหก็นัญวช่างผทลาิตงภกัณารฑแ์พกัญทยช์ไาดแ้มลีงะากนัญวิจชยัง
อแลาจะจราะยมงปี ารนะกโายรชในช์ไ้ผดล้ ิตเชภน่ ัณโฑรค์กมัญะชเารแ็งลโะรคกสัญมชองงใเสชอ่ื้กมับผโู้ปรค่วเยบบาาหงวโราคนทโี่เรหค็นไตว่าเรผือ้ ลริตังภเัณป็นฑต์กน้ ัญชาและกัญชง
อาจจะมีประแโตย่ทชน้ังน์ไดี้ก้ าเชรใน่ ช้กโรัญคชมาะแเรลง็ ะโกรัญคสชมงรอักงเษสาื่อโมรคโมรคะเบร็งาหแวลาะนโรโครคอไื่นตเรอ้ื ทร่ียังังเไปม็น่ไตด้นมีประกาศให้ใช้
จากกรมกาแรตแ่ทพ้ังทนยี้ก์ าแรลใะชย้กังญมชีคาวแาลมะจกาัญเปช็งนรตัก้อษงาศโึกรคษมาะวเิจรัย็งถแึงลปะรโะรสคิอทื่นธิผลขทอี่ยงั กไมัญ่ไดช้มาีปแลระกาัญศชใหงใ้ นช้
หจาลกอกดรทมดกลาอรงแพเพทื่อยต์ แรวลจะสยอังมบีความจปาลเอปด็นภตัย้องแศลึกะษปารวะิจสัยิทถธึงิผปลรใะนสสิทัตธวิผ์ทลดขลอองงกกัญ่อชนากแาลระศกึ ัญษาชวงิจในัย
ใหนลมอนดุษทยด์เปล็นอลงาดเพับ่ือตต่อไรปวจเนสื่องบจคากวใานมปปัจลจอุบดันภขัย้อมแูลลหะลปักรฐะานสทิ าธงิผวลิชใานกสารัตทวี่ส์ทนดับลสอนงุนกว่อากนัญกาชราศแึกลษะกาัญวิจชัยง
มในีปมรนะุษโยยช์เนปใ์็นนลกาาดรับรตัก่อษไาปโรเคนมื่อะงเจรา็งกชในนิดปตัจ่าจงุบันขห้อรมอื ูลโรหคลอักื่นฐานทยางั งมวไี ิชมาเ่ พกาียรงทพ่ีสอนแับตส่สนมุนควว่ารกไัญด้รชับาแกลาระศกึกัญษชาง
มวิเีปครระาโะยหช์อนยใ์ น่ากงลาระรเอักียษดาโดรคังนมั้นะเรผ็งู้ปช่วนยิดจตึงา่คงวรไดห้รรับอื กโราครอรักืน่ ษาตยาังมมวไี ิธมีม่เพายีตงรพฐาอนแทตา่สงกมาครวแรพไดทร้ ยบั ์ใกนาปรัจศจึกบุ ษนั า
วหิเาคกรเาละอื หก์อใชยเ้่าฉงพลาะะเอผียลดิตภดณั ังนฑั้นก์ ัญผชู้ปา่วแยลจะึงกคญัวรชไงดใ้รนับกกาารรรกั ักษษาาแตลาว้ มอวาิธจีมทาาตใรหฐ้ผาปู้น่วทยาเงสกยี าโรอแกพาทสใยน์ในกาปรัจรจักุบษนั า
ทหา่มี กปี เรละือสกิทใชธผิ้เฉลพดา้วะยผวลธิ ิตมี ภาตณั รฑฐ์กานญั ไชดา้ และกญั ชงในการรกั ษาแล้ว อาจทาใหผ้ ปู้ ว่ ยเสยี โอกาสในการรักษา
ท่มี ปี ระสิทธิผกลด่าว้ ยโดวยธิ ีมสารตุปรฐกานรใไชด้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงทางการแพทย์ในอนาคตให้ได้ประโยชน์
เช่น โรคมะเกรล็ง่าโวรโคดสยมสอรงุปเสก่ือามรโใรชค้ผเลบิตาภหัณวาฑน์กัญแลชะาโแรลคะไกตัญเรช้ืองรทังาเงปก็นาตร้นแพจทายเป์ใน็ อตน้อางมคีกตาใหรศ้ไดึก้ปษราะวโิจยัยชถนงึ ์
เคชว่นามโปรลคอมดะภเรัย็ง แโรลคะปสมระอสงิทเสธ่ือิผมลอโยรค่างเลบะาเหอวียาดนซแึง่ ลพะ.โศร.ค2ไ5ต6เร2ื้อยรังังมเีขปอ้ ็นมตูล้นหลจกั าฐเปาน็ ทตา้องงวมชิ ีกาากราศรึกไษมเ่าพวียิจงัยพถองึ
ผควู้ปา่วมยปจลึงอคดวภรไัยดแ้รัลบะกปาระรสักิทษธาผิตลาอมยว่าิธงีมลาะตเอรฐียาดนซทงึ่ าพงก.ศา.ร2แ5พ6ท2ยย์ในังมปีขัจ้อจมุบูลันหหลาักกฐเาลนือทกาใงชว้ิชเาฉกพาาระไผมล่เพิตภียงัณพฑอ์
กผู้ญัป่วชยาจแลึงคะกวรญั ไชดง้รใับนการรักษาแตลาว้มวอิธาีมจาทตารใหฐาผ้ นู้ปท่วยางเสกียาโรอแกพาทสใยน์ใกนาปรัจรจักุบษันาไหดา้ กเลือกใช้ เฉพาะผลิตภัณฑ์
กัญชาและกัญชงในการรักษาแล้ว อาจทาใหผ้ ปู้ ว่ ยเสียโอกาสในการรักษาได้
าม
รับประทาามนกัญชาเพื่อลดน้าตาลในผปู้ ว่ ยโรคเบาหวานไดจ้ ริงหรอื ไม่
รบั ปรตะทอาบนกัญชาเพื่อลดนา้ ตาลในผูป้ ่วยโรคเบาหวานได้จรงิ หรือไม่
ไม่จรติง เอพบราะไม่มีผลการวิจัยท่ียืนยันมากพอ ดังนั้นผู้ป่วยโรคเบาหวานควร
รไมับ่จปรริงะทเพานรายะาไแมล่มะีผอลยกูภ่ ารยวใติจ้กัยาทร่ียดืนแู ยลันขมองาแกพทอยด์ ังน้ันผู้ป่วยโรคเบาหวานควร
รับประทานยาและอยู่ภายใตก้ ารดูแลของแพทย์
260 หนงั สือเรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนินชวี ติ เพ่ือใชเ้ ป็นยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศกึ ษา
258
เร่อื งท่ี เรอ่ื ขงอ้ ทแ่ี น3ะขน้อาแกน่อะนนตำ�ัดกส่อนิ นใตจดัใชส้ผินลใจติ ใชัณ้ผลิตกภญั ณั ชฑาแ์กลัญะชก�ัญแชลงะทกาัญงชกงาทรแ�งกท�ยรแพทย์
1. ความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์กับผู้ป่วย (Physician-Patient Relationship) เป็นพื้นฐาน
ในการใหก้ ารยอมรบั การรักษาพยาบาล แพทยค์ วรมนั่ ใจว่ามคี วามสมั พนั ธ์กบั ผ้ปู ่วยดีเพยี งพอก่อนการ
ใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชง ผู้ป่วยควรได้รับการตรวจร่างกายจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ และบันทึกใน
เวชระเบียนผู้ป่วย รวมถึงการประเมินผู้ป่วยว่ามีความเหมาะสมที่จะใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชง
หรือไม่
2. การประเมินผู้ป่วย (Patient Evaluation) ควรบันทึกข้อมูลการตรวจทางการแพทย์ และ
รวบรวมขอ้ มูลประวัตทิ ีเ่ กย่ี วขอ้ งกับอาการทางคลนิ ิกของผู้ปว่ ย
3. การแจ้งให้ทราบและตดั สนิ ใจร่วมกัน (Informed and Shared Decision Making) โดย
ให้ขอ้ มลู รายละเอยี ดของการรักษาท่ีได้รับอย่ใู นปจั จุบันด้านประสิทธิผล ผลขา้ งเคียง และคณุ ภาพชีวิต
การใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงกับผู้ป่วยควรเป็นการตัดสินใจร่วมกันระหว่างแพทย์ผู้รักษา และ
ผู้ป่วย แพทย์ควรอธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจถึงความเสี่ยง และประโยชน์ของผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชง
ความหลากหลาย และมาตรฐานการเตรียมผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชง อาจทาให้ผลท่ีเกิดกับผู้ป่วยมี
ความแตกต่างกัน กรณีที่ผู้ป่วยไม่สามารถตัดสินใจได้ด้วยตนเอง แพทย์ควรแจ้งให้ญาติ หรือผู้ดูแล
ทราบถึงความเสี่ยง และผลที่คาดว่าจะได้รับจากการใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชง ซึ่งส่งผลต่อการ
วางแผนการรักษา และการยนิ ยอมรกั ษา
4. ข้อตกลงการรักษาร่วมกัน (Treatment Agreement) วัตถุประสงค์ และแผนการรักษา
ควรแจ้งให้ผู้ป่วยทราบตั้งแต่แรก และทบทวนอย่างสม่าเสมอ รวมถึงความเหมาะสมในการเลือกวิธี
รกั ษาของแต่ละบคุ คล
5. เง่ือนไขที่เหมาะสม (Qualifying Condition) ปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานทางวิชาการ
ด้านประสิทธิผลของการใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงในทางการแพทย์เพียงพอ การตัดสินใจส่ังใช้
ขึ้นอยู่กับความเช่ียวชาญ และประสบการณ์ของแพทย์ในประเด็นข้อบ่งใช้ ความเหมาะสม และความ
ปลอดภัย ของผูป้ ว่ ยแตล่ ะคน
6. การติดตามอย่างต่อเน่ืองและปรับแผนการรักษา (Ongoing Monitoring and
Adapting The Treatment Plan) แพทย์ควรประเมนิ การตอบสนองของการใช้ผลติ ภัณฑ์กัญชาและ
กัญชงกับผู้ป่วยอย่างสม่าเสมอ ทั้งสุขภาพในภาพรวม และผลลัพธ์เฉพาะด้าน รวมถึงผลข้างเคียง
ทีอ่ าจเกิดข้นึ
7. การให้คาปรึกษาและการส่งต่อ (Consultation and Referral) ผู้ป่วยท่ีมีประวัติการ
ใช้สารเสพติด และปัญหาโรคทางจิต จาเป็นต้องได้รับการประเมิน และให้การรักษาเป็นกรณีพิเศษ
แพทย์ผูร้ กั ษาควรขอคาปรกึ ษา หรือสง่ ตอ่ ผู้ปว่ ยไปพบผู้เชีย่ วชาญเฉพาะด้าน
รายวชิ า ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศึกษา เพ่ือใชเ้ ปน็ ยา หนงั สอื เรียนสาระทักษะการดาำ เนนิ ชวี ิต 261
อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย
225599
88.. กกาารรบบัันนททึึกกเเววชชรระะเเบบีียยนน ((MMeeddiiccaall RReeccoorrddss)) กกาารรบบัันนททึึกกขข้้ออมมููลลผผูู้้ปป่่ววยยออยย่่าางงเเหหมมาาะะสสมม
จจะะชช่่ววยยสสนนัับบสสนนุุนนกกาารรตตััดดสสิินนใใจจใในนกกาารรแแนนะะนนาากกาารรใใชช้้ผผลลิิตตภภััณณฑฑ์์กกััญญชชาาแแลละะกกััญญชชงง เเพพ่่ืืออววััตตถถุุปปรระะสสงงคค์์ททาางง
กกาารรแแพพททยย์์ กกาารรบบัันนททึึกกใในนเเววชชรระะเเบบีียยนนคคววรรมมีีขข้้ออมมููลลขขอองงผผููป้้ป่่ววยยคครรบบถถ้้ววนนสสมมบบูรรู ณณ์์ ซซึ่่ึงงออาาจจมมีีผผลลททาางงกก หหมมาายย
คคววรรลลงงววนันั ทท่ี่ี แแลละะลลาายยมมอืือชชอืือ่่ กกาากกบับั ไไวว้้ใในนกกาารรบบัันนททึึกกแแตต่ล่ละะคครรัั้้งง โโดดยยขขอ้อ้ มมลลูู ททคคี่่ี ววรรปปรราากกฏฏใในนเเววชชรระะเเบบียียนน มมดดีี ังงั นน้ี้ี
88..11 ปปรระะววััตตผิิผูป้ปู้ ่่ววยย กกาารรททบบททววนนปปััจจจจัยัยเเสสีย่ย่ี งงตตาา่่ งง
88..22 ผผลลกกาารรรรัักกษษาาทท่่ีีไไดด้้รรัับบมมาากก่่ออนนกกาารรปปรระะเเมมิินนผผูู้้ปป่่ววยย กกาารรววิินนิิจจฉฉััยย แแลละะใใหห้้กกาารรรรัักกษษาา
รรววมมถถงงึึ ผผลลตตรรววจจททาางงหห้ออ้ งงปปฏฏบิิบตัตั ิกกิ าารร
88..33 กกาารรใใหห้้คคาาแแนนะะนนาาผผูู้้ปป่่ววยย รรววมมถถึึงงกกาารรททาาคคววาามมเเขข้้าาใใจจกกัับบคคววาามมเเสส่ี่ียยงง ปปรระะโโยยชชนน์์ทที่่ีไไดด้้รรัับบ
ผผลลขข้า้างงเเคคยีียงง แแลละะผผลลกกาารรรรกักั ษษาาทท่อ่ีีอาาจจพพบบไไดดหห้้ ลลาากกหหลลาายย
88..44 ผผลลกกาารรปปรระะเเมมิินนผผู้ปปู้ ว่ว่ ยยออยย่า่างงตต่่ออเเนน่อื่อื งง แแลละะกกาารรกกาากกัับบตตดิิดตตาามมผผลลททเี่เ่ี กกิิดดกกัับบผผูปปู้้ วว่่ ยย
88..55 สสาาเเนนาากกาารรลลงงนนาามมใในนขข้้ออตตกกลลงงรรัักกษษาา รรววมมถถึึงงคคาาแแนนะะนนาาใในนกกาารรดดููแแลลคคววาามมปปลลออดดภภััยย
แแลละะไไมม่น่นาาผผลลิติตภภัณณั ฑฑ์์กกัญัญชชาาแแลละะกกัญัญชชงงไไปปใใหหผ้้ผอูู้้อนนื่ื่
88..66 กกาารรมมีีผผลลปปรระะโโยยชชนน์์ททัับบซซ้้ออนนขขอองงแแพพททยย์์ ((PPhhyyssiicciiaann CCoonnfflliiccttss ooff IInntteerreesstt))
แแพพททยย์์ผผสูู้้สงั่งั่ ใใชชผ้ผ้ ลลติิตภภััณณฑฑ์์กกัญัญชชาาแแลละะกกญััญชชงง ตต้ออ้ งงไไมมม่่มผผีี ลลปปรระะโโยยชชนนท์์ทบับั ซซ้้ออนนททงงัั้้ ททาางงตตรรงง แแลละะททาางงออ้ออ้ มม
กกลล่่าาววโโดดยยสสรรุุปป ขข้้ออแแนนะะนนาากก่่ออนนตตััดดสสิินนใใจจใใชช้้ผผลลิิตตภภััณณฑฑ์์กกััญญชชาาแแลละะกกััญญชชงงททาางงกกาารรแแพพททยย์์
มมีี 88 ขข้้ออ ไไดด้้แแกก่่ ((11)) คคววาามมสสััมมพพนัันธธ์์ รระะหหววา่่างงแแพพททยย์กก์ ับับผผู้ปู้ปวว่่ ยย เเปป็นน็ พพื้นืน้ ฐฐาานนใในนกกาารรยยออมมรรบบัั กกาารรรรักักษษาาพพยยาาบบาาลล
รรววมมถถงึึงกกาารรปปรระะเเมมินนิ ผผปูปู้้ ่วว่ ยยวว่่าาเเหหมมาาะะสสมมททีจ่ี่จะะใใชชผผ้้ ลลตติิ ภภััณณฑฑกก์์ ััญญชชาาแแลละะกกััญญชชงงหหรรอืือไไมม่่ ((22)) กกาารรปปรระะเเมมนินิ ผผูู้้ปป่่ววยย
ขข้้ออมมููลลปปรระะววััตติิทท่่ีีเเกกี่ี่ยยววขข้้อองงกกัับบออาากกาารรขขอองงผผูู้้ปป่่ววยย ((33)) กกาารรแแจจ้้งงใใหห้้ททรราาบบ แแลละะตตััดดสสิินนใใจจรร่่ววมมกกัันน ((44)) ขข้้ออตตกกลลงง
กกาารรรรัักกษษาารร่่ววมมกกัันน ((55)) เเงงื่ื่ออนนไไขขททีี่่เเหหมมาาะะสสมม ใในนกกาารรตตััดดสสิินนใใจจขขอองงแแพพททยย์์ใในนกกาารรสส่ัั่งงใใชช้้ผผลลิิตตภภััณณฑฑ์์กกััญญชชาาแแลละะ
กกััญญชชงง ((66)) กกาารรตติิดดตตาามมออยย่่าางงตต่่ออเเนน่่ืือองงแแลละะปปรรัับบแแผผนนกกาารรรรัักกษษาา ((77)) กกาารรใใหห้้คคาาปปรรึึกกษษาา แแลละะกกาารรสส่่งงตต่่ออ แแลละะ
((88)) กกาารรบบันันททกึึกเเววชชรระะเเบบีียยนน จจะะชช่ว่วยยสสนนับบั สสนนุนุนกกาารรตตดัดั สสินนิ ใใจจใในนกกาารรแแนนะะนนาากกาารรใใชชผผ้้ ลลติติ ภภััณณฑฑ์์กกััญญชชาาแแลละะกกััญญชชงง
เเรรืื่อ่องงททีี่่ 44เร่อื กกงาาทรร่ีวว4าางงกแแ�ผผรนนวกก�าางรรแรรผกกัั นษษกาา�ดดรวว้้ รยยักผผษลล�ิิตตดว้ ัณณัยผลกกติ ญญัั ภชชัณาาฑแแก์ลลญัะะกกชญญัั �แชชลงงะกัญชง
แแนนะะนนาาใใหห้้ใใชชผ้้ผลลิิตตภภััณณฑฑ์์กกััญญชชาาแแลละะกกััญญชชงงใในนกกาารรททดดลลอองงรรัักกษษาารระะยยะะสส้ัั้นน เเพพอ่ื่ือปปรระะเเมมิินนปปรระะสสิิททธธิิผผลล
ใในนกกาารรรรกัักษษาาผผปู้้ปู วว่่ ยย แแผผนนกกาารรรรักักษษาาคคววรรมมีคีคววาามมชชดััดเเจจนน ใในนปปรระะเเดดน็น็ ตต่ออ่ ไไปปนน้ีี้
11.. ววาางงเเปป้้าาหหมมาายยกกาารรรรัักกษษาา กกาารรเเรริิ่่มม แแลละะกกาารรหหยยุุดดใใชช้้ แแพพททยย์์คคววรรหหาารรอืือรร่ว่วมมกกัับบผผ้ปูู้ป่วว่ ยยใใหหชช้้ ัดัดเเจจนน
ใในนปปรระะเเดดนน็็ ททเเ่ี่ี กก่ยยีี่ ววขข้้อองงกกบบัั ออาากกาารรขขอองงผผูู้้ปป่ว่วยยททรี่่ีรับับกกาารรรรักักษษาาดดวว้้ ยยผผลลิติตภภณััณฑฑ์์กกัญญั ชชาาแแลละะกกญัญั ชชงง เเชชนน่่ หหยยดุุดเเมมอ่อื่ื
ออาากกาารรคคลลืื่น่นไไสส้้ หหรรืืออออาาเเจจียียนนลลดดลลงง เเปป็นน็ ตต้้นน ออาากกาารรปปววดดดดขขีี ้้ึนึนใในนกกรรณณีทที ี่่ีคค้้นนพพบบสสาาเเหหตตุุ แแลละะสสาามมาารรถถรรกัักษษาาไไดด้้
22.. กกาารรบบรริิหหาารรจจััดดกกาารรโโดดยยแแพพททยย์์เเววชชปปฏฏิิบบััตติิททั่่ัววไไปป ((GGeenneerraall PPrraaccttiittiioonneerr ;; GGPP)) คคววรรมมีี
เเออกกสสาารรจจาากกแแพพททยย์์ผผูู้้เเชช่่ีียยววชชาาญญเเฉฉพพาาะะททาางงรรัับบรรอองงกกาารรใใชช้้ผผลลิิตตภภััณณฑฑ์์กกััญญชชาาแแลละะกกััญญชชงง รรัักกษษาาออาากกาารรขขอองงผผูู้้ปป่่ววยย
เเฉฉพพาาะะรราายย ดดังังตตวััวออยย่าา่ งง กกาารรรรกักั ษษาาแแบบบบปปรระะคคบับั ปปรระะคคอองง
262 หนังสอื เรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนินชวี ิต เพื่อใช้เป็นยา อย่างชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กญั ชาและกัญชงศกึ ษา
226600
33.. มมีีกกรระะบบววนนกกาารรจจััดดกกาารรคคววาามมเเสสี่่ียยงง เเชช่่นน กกาารรบบรริิหหาารรยยาา แแลละะคคววาามมถถ่ี่ีขขอองงกกาารรจจ่่าายยยยาา เเปป็็นนตต้้นน
โโดดยยกกาารรจจ่าา่ ยยยยาาเเปปนน็็ รราายยสสปัปั ดดาาหห์หห์ าากกมมีีขขออ้้ สสงงสสัยยั ววา่่าผผปูู้้ปว่ว่ ยยออาาจจเเพพิ่่มมิ ขขนนาาดดยยาาดดว้ว้ ยยตตนนเเอองง
44.. กกาากกัับบตติิดดตตาามม โโดดยยกกาารรททบบททววนนททุุกกสสััปปดดาาหห์์ 22 สสััปปดดาาหห์์ แแลละะททุุกกเเดดืืออนน รรววมมถถึึงงกกาารรตตรรววจจททาางง
หหอ้้องงปปฏฏิบิบตัตั ิกกิ าารร กกาารรททบบททววนนโโดดยยผผ้้เูเู ชช่่ยีียววชชาาญญ กกาารรตตรรววจจออื่่ืนน ตตาามมคคววาามมจจาาเเปปน็็นโโดดยยเเฉฉพพาาะะดด้้าานนกกาารรรรัักกษษาา
55.. ใใหหผ้ผ้ ้้ปปูู ว่่วยยลลงงนนาามมยยิินนยยออมม โโดดยยไไดด้้รรบบัั ททรราาบบขข้้ออมมููลลเเกกี่่ียยววกกัับบผผลลิิตตภภััณณฑฑ์์กกัญญั ชชาาแแลละะกกััญญชชงงททีี่่ใใชช้้
ใในนกกาารรรรัักกษษาา ผผลลขข้้าางงเเคคีียยงงทท่ี่ีออาาจจเเกกิิดดขข้ึ้ึนน แแลละะเเปป้้าาหหมมาายยขขอองงกกาารรรรัักกษษาา รรววมมททั้ั้งงกกาารรหหยยุุดดเเมมืื่่ออกกาารรรรัักกษษาาไไมม่่ไไดด้้
ปปรระะโโยยชชนน์์
66.. ใใหห้้คคาาแแนนะะนนาาผผูู้้ปป่่ววยยวว่่าาไไมม่่คคววรรขขัับบขขี่ี่ยยาานนพพาาหหนนะะ แแลละะททาางงาานนกกัับบเเคครร่่ืือองงจจัักกรรกกลลเเมมืื่่ออใใชช้้
ผผลลิติตภภััณณฑฑก์ก์ ญัญั ชชาาแแลละะกกญญัั ชชงงททาางงกกาารรแแพพททยย์์
กกลลา่า่ ววโโดดยยสสรรปปุุ กกาารรววาางงแแผผนนกกาารรรรัักกษษาาดดว้้วยยผผลลติติ ภภััณณฑฑ์์กกััญญชชาาแแลละะกกััญญชชงง แแนนะะนนาาใใหห้ใใ้ ชช้้ผผลลิิตตภภััณณฑฑ์์
กกัญัญชชาาแแลละะกกััญญชชงงใในนกกาารรททดดลลอองงรรัักกษษาารระะยยะะสสั้ั้นน เเพพอ่ื่ือปปรระะเเมมิินนปปรระะสสิิททธธิิผผลลใในนกกาารรรรัักกษษาาผผูู้้ปปว่ว่ ยย แแผผนนกกาารรรรัักกษษาา
คคววรรมมีีคคววาามมชชััดดเเจจนน ใในน 66 ปปรระะเเดด็็นน ไไดด้้แแกก่่ ((11)) ววาางงเเปป้้าาหหมมาายยกกาารรเเรริ่่ิมมรรัักกษษาา แแลละะกกาารรหหยยุุดดใใชช้้ แแพพททยย์์คคววรร
หหาารรืืออรร่่ววมมกกัับบผผูู้้ปป่่ววยยใใหห้้ชชััดดเเจจนน ((22)) กกาารรบบรริิหหาารรจจััดดกกาารรโโดดยยแแพพททยย์์เเววชชปปฏฏิิบบััตติิททั่ั่ววไไปป ((33)) มมีีกกรระะบบววนนกกาารรจจััดดกกาารร
คคววาามมเเสส่ีี่ยยงง ((44)) กกาากกัับบตติิดดตตาามม ททบบททววนนททุุกกสสััปปดดาาหห์์ โโดดยยแแพพททยย์์ หหรรืืออเเภภสสััชชกกรรผผูู้้เเชชี่ี่ยยววชชาาญญ ((55)) ใใหห้้ผผูู้้ปป่่ววยย
ลลงงนนาามมยยนิินยยออมม แแลละะ ((66)) ใใหหค้้คาาแแนนะะนนาาผผู้้ปปู ว่่วยยเเมมอืื่่อใใชช้ผผ้ ลลติิตภภัณณั ฑฑกก์์ ญััญชชาาแแลละะกกัญญั ชชงงททาางงกกาารรแแพพททยย์์
เเรรือ่่อื งงทที่่ี 55เรกกื่อาางทรรเเี่รร5ม่ิม่ิ ใใกชช�ผ้้ผรลลเรติติ ่มิ ใณัณั ช้ผลกกติ ัญัญภชชัณาาฑแแลลก์ ะะัญกกชัญัญ�ชชแงงลใใะนนกททญั าาชงงกกงใาานรรแแท�งททกยย�รแพทย์
เเมม่ื่ืออพพิิจจาารรณณาาแแลล้วว้ ววา่่าจจาาเเปป็นน็ ตต้้อองงใใชชผ้ผ้ ลลติติ ภภัณัณฑฑกก์์ ััญญชชาาแแลละะกกััญญชชงงกกับบั ผผูป้ปู้ ว่่วยย ผผู้สู้ส่ััง่งใใชชค้ค้ ววรรซซัักกปปรระะววััตติิ
ออยย่า่างงลละะเเออียียดดกก่่ออนนเเรริ่่ิมมกกาารรสส่ัง่งั ใใชช้้ ดดังังนน้ีี้
11.. กกาารรซซกัักปปรระะววัตัติิ
11..11 ออาากกาารรสสาาคคััญญปปััจจจจุุบบัันนทท่ีี่จจะะใใชช้้ผผลลิิตตภภััณณฑฑ์์กกััญญชชาาแแลละะกกััญญชชงงมมาาใใชช้้ใในนกกาารรรรัักกษษาาหหรรืืออ
บบรรรรเเททาาออาากกาารร
11..22 ปปรระะววตััติิเเจจ็บบ็ ปป่่ววยยใในนปปจจัั จจุุบบันัน โโดดยยเเฉฉพพาาะะ
11..22..11 โโรรคคหหลลออดดเเลลืออื ดดหหััววใใจจ โโรรคคตตับับ แแลละะโโรรคคไไตต
11..22..22 กกาารรรรัักกษษาาทที่่ีไไดด้้รรัับบมมาากก่่ออนนแแลล้้ววไไมม่่เเปป็็นนผผลล ((รรววมมถถึึงงรระะยยะะเเววลลาาทที่ี่รรัักกษษาา แแลละะ
เเหหตตผุผุ ลลทท่หี่หี ยยดดุุ ))
11..33 ปปรระะววตััตกกิิ าารรเเจจบ็บ็ ปป่ว่วยยใในนออดดีีตต
11..44 ปปรระะววััตติิเเจจ็็บบปป่่ววยยททาางงจจิิตต แแลละะโโรรคคททาางงจจิิตตเเววชช โโดดยยเเฉฉพพาาะะโโรรคคจจิิตตเเภภทท
((SScchhiizzoopphhrreenniiaa)) แแลละะออาากกาารรททาางงจจิิตตจจาากกกกาารรไไดด้้รรัับบยยาารรัักกษษาาโโรรคคพพาารร์์กกิินนสสัันน ยยาารรัักกษษาาโโรรคคสสมมอองงเเสส่ืื่ออมม
((CChhoolliinneesstteerraassee IInnhhiibbiittoorr))
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกญั ชงศึกษา เพื่อใชเ้ ป็นยา หนังสือเรียนสาระทักษะการดาำ เนินชวี ติ 263
อย่างชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย
261
1.5 พ ติกรรมเสย่ี งที่สัมพันธก์ บั การตดิ สารเสพตดิ ผทู้ ่เี คยใช้ หรอื ใช้ผลิตภัณฑ์กัญชา
และกัญชง ในปจั จบุ นั อาจไม่เป็นข้อห้ามแตค่ วรระมัดระวัง และจัดการความเสย่ี งของการเสพตดิ
1.5.1 การติดนโิ คตนิ ในบหุ ร่ี
1.5.2 การติดแอลกอ อล์
1.5.3 การใชย้ าทีผ่ ิดก หมายมาก่อน
1.6 ประวัติด้านสุขภาพของครอบครัว รวมสุขภาพจิต โดยเฉพาะโรคจิตเภท
(Schizophrenia)
1.7 ประวัติทางสังคม (การสนับสนุนจากสังคม และครอบครัวในการใช้ผลิตภัณฑ์
กญั ชาและกญั ชงในการรกั ษาโรคของผู้ปว่ ย)
1.8 ตรวจร่างกายตามความเหมาะสม
1.9 ตรวจเพิ่มเตมิ อื่น ตามความจาเปน็
1.10 ทบทวนการใชย้ า
1.11 ยาบางชนิดท่ผี ปู้ ่วยใชอ้ าจมีปฏิกิริยา กบั ยากัญชาและกัญชง
1.12 ความเสีย่ งของผลข้างเคยี งต่าง จากการใชย้ ากญั ชาและกัญชง
หมายเหตุ ข้อ 1.4 , 1.5 และ 1.6 อาจพิจารณาใช้ตารับยากัญชาและกัญชง
แบบไมอ่ อก ทธติ อ่ จิตประสาท (Non-Psychoactive Cannabis Preparation)
2. ขนาดยาและการบรหิ ารยา
2.1 ขนาดยาทใ่ี ชใ้ นผลติ ภณั ฑก์ ญั ชาและกญั ชงแตล่ ะชนดิ มีความไมแ่ น่นอนข้ึนอยู่กับ
ลักษณะของผู้ป่วยแต่ละคน ปรับตามแต่ละผลิตภัณฑ์ โดยเริ่มต้นขนาดต่า และปรับเพิ่มขนาดช้า จน
ได้ขนาดยาที่เหมาะสมให้ผลการรักษาสูงสุด และเกิดผลข้างเคียงต่าสุด ขนาดยาในระดับต่ามีโอกาส
เกิดผลขา้ งเคียงนอ้ ย
2.2 ผู้ที่เร่ิมต้นรักษา และได้รับผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงเป็นครั้งแรกควรเร่ิมต้นที่
ขนาดต่ามาก หากเกดิ ผลข้างเคยี ง ควรปฏิบตั ิดังน้ี
2.2.1 ปรับลดขนาดยา เม่ือพบอาการ
1) มึนเวยี นศรี ษะ (Dizziness)
2) เสยี ความสมดลุ (Loss Of Co-Ordination)
3) หวั ใจเต้นชา้ (Bradycardia)
4) ความดันโลหิตผดิ ปกติ (Abnormal Pressure)
2.2.2 หยดุ ใชท้ นั ที เม่อื พบอาการ
1) สับสน (Disorientation)
2) กระวนกระวาย (Agitation)
264 หนงั สอื เรยี นสาระทักษะการดาำ เนินชวี ติ เพ่อื ใช้เปน็ ยา อย่างชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศึกษา
262
3) วิตกกังวล (Anxiety)
4) ประสาทหลอน (Hallucination) และโรคจิต (Psychosis)
2.3 การให้สารสกัดจากกัญชาและกัญชงในคร้ังแรกควรใช้เวลาก่อนนอน และมี
ผู้ดแู ลอย่างใกล้ชิด เนอ่ื งจากอาจเกดิ ผลขา้ งเคียงได้
2.4 เน่ืองจากยังไม่มีข้อมูลการใช้สารสกัดจากกัญชาและกัญชงในรูปน้ามัน หาก
เทียบเคียงกบั การใช้
2.4.1 สารสกัดจากกัญชาและกัญชงที่มี แคนนาบิไดออล (Cannabidiol หรือ
CBD) สูง ข้อมูลของการวิจัยคลินิกของยาเอพิดิโอเล็กซ์ (Epidiolex หรือ CBD ในลักษณะน้ามัน)
ควรให้ใช้ CBD ขนาด 5-2 มิลลิกรัม ต่อ กิโลกรัม ซึ่งเป็นขนาดยาสาหรับเด็ก ก่อนเร่ิมการรักษาควร
ตรวจการทางานของตับ (Liver Function Test) เป็นข้อมูลเบ้ืองต้น ภายหลังเริ่มต้นให้การรักษา
2 สัปดาห์ และทุก 2 สปั ดาห์ ภายหลงั เพ่ิมปริมาณที่ใช้ในแตล่ ะคร้ัง เนอ่ื งจาก CBD จะเพ่ิมระดับของยา
หลายชนิด รวมถึงยากันชัก เม่ือใช้ร่วมกับ CBD ซึ่งพบอุบัติการณ์ของตับอักเสบสูงขึ้น ดังน้ันเมื่อเริ่ม
คุมอาการชกั ของผปู้ ่วยไดแ้ ล้ว ควรลดขนาดยาอื่น ที่ใชล้ ง
2.4.2 สารสกัดกัญชาและกัญชงที่ข้ึนทะเบียน ยาซาทิเวกซ์ (Sativex) และยา
นาบิซิมอล (Nabiximol) ในรูปสเปรย์ ซ่ึงมีสัดส่วนโดยประมาณของ THC CBD 1 1 แนะนาให้ใช้
1 สเปรย์ (THC 2.7 mg และ CBD 2.5 mg) ต่อวัน และเพ่ิมปริมาณการใช้ได้สูงสุด 12 สเปรย์ต่อวัน
(THC 32.4 mg และ CBD 30 mg)
2.5 แพทย์ผู้สั่งใช้สารสกัดจากกัญชาและกัญชงต้องเ ้าระวัง และติดตามความ
ปลอดภัยของการใช้สารสกัดจากกัญชาและกัญชง และเก็บรวบรวมข้อมูลของขนาดยาท่ีใช้โดยเฉพาะ
เมื่อใชใ้ นผู้สงู อายุ และผ้ทู ม่ี ีอายนุ ้อย
กลา่ วโดยสรุป การเรมิ่ ใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงกับผู้ปว่ ยในทางการแพทย์ ต้องคานึงถึง
ข้อปฏิบัติ 2 ประการ ได้แก่ (1) การซักประวัติอาการป่วยในปัจจุบัน ประวัติการเจ็บป่วยในอดีต
ประวัติเจ็บป่วยทางจิต และโรคทางจิตเวช และอาการทางจิตจากการได้รับยารักษาโรคพาร์กินสัน
ยารักษาโรคสมองเส่ือม และพ ติกรรมเส่ียงท่ีสัมพันธ์กับการติดสารเสพติด และ (2) การกาหนด
ขนาดยา และการบริหารยา ไม่มีขนาดยาเร่ิมต้นที่แน่นอนในผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงแต่ละชนิด
ขนาดยาทเ่ี หมาะสมขึ้น กบั ลักษณะของผ้ปู ่วยแต่ละคน โดยเร่มิ ตน้ ขนาดต่า และปรับเพ่ิมขนาดช้า จน
ได้ขนาดยาที่เหมาะสม ส่งผลต่อการรักษาสูงสุด และเกิดผลข้างเคียงต่าสุด ขนาดยาในระดับต่ามี
โอกาสเกดิ ผลขา้ งเคียงน้อย
รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกัญชงศกึ ษา เพือ่ ใชเ้ ป็นยา หนังสือเรยี นสาระทักษะการดาำ เนนิ ชีวิต 265
อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย
226633
อหAสมอมสหAปวไเใเไวปใรรนนดดิิตตน่ืื่นตตcีีcรรททจััจื่อ่อื้้แแนนttอืือกกรรจจาาiiกกงง้า้าีีvvววสสกกัยัยรรนนทท่่eeััยยตตกกัเัเงงหห((สสมมเเว1ว1่่ีีรรเคครรMMจจ่ียี่ย66รลลแแ))ีวีวืออืลลรรงงื่อาาooมมมมผผสสออิิญญขขงงงooไ่ไ่าาูู้้ททาา324423ก1ก1ขขดดออแแดดพพทกกddรร........่ี่ีมมลลงงผผกกออ้้้้ ัันน่่ททออี่โโีีปป่่าานน่่ออDDหห6รรผผหผหผผผนนธธี่เเี่ววรรททปปนนคคiiุ์ท์ทุาา้้ทู้ทู้ททูููู้้้้ททลลssโโะะ่จีี่จหน็ห็นแแกกooดดมม่ีี่ไไ่ี่มีี่่มีมมี่ีม่มีีกกขววะะมมลลตตลลาาrrยยอีีอปีีปีปปีััเเตตใใ้อddตตลลหห่่ไไออะะวัวัชชสสาาิิรรแแรรดดeeั้ง้งัห่ีี่ททยยดดนนกกะะรระะ้ผ้ผพพคค้้คค((rrงงาาเเวว�ุุ้ปปาา44ววดด))รร้้ลลลลผผุุมมกกลลตััตรรมตัตั))หหรรืืออลลกกาาิิตตรระะิิแแททขขิิเเภภใสสรรรรดดิิตตปปุนนุาาลลพพช้้ออาาอือื์์ตตใใเเหหภภ็น็นแแาารรผ้้ผชชนนหหณัณั้ผโโรรยยัววัรรััณณโโกกรรลล้้ผผิิ้ด้ดีีมมาาลรรงงใใคคิิมมตต((มมลลจจฑฑคคีีคคิตSSววหหแแภภีีนนิิตตใใจจททรร์์ททooติติภ((ลลรรชชณัณั้้ภภิตติรราา33ี่ี่ll่ีมีม่ไไกกืืออะะ้้ผผณัvvหหภภ))ดดมมััณณฑฑกกสสมมีีสสeeลล์์้้จจนนาาผผท์ท์ังงัฑตตฑฑีปีปสสnnาาิิตตกกาา้ทูู้ทััววกก่ี่ีไไรรตตัจจัรรtt์์กกกกท์ภภ่่ออลลดดีเ่ี่เตต))ีีททจจปปรรััญญสสนนััณณ้้จจ่ีมััววทที่่ีววีีทท((ััยยน็็นาาาาAAชชนนีสาา่ีใใ่ีฑฑหหเเ่ีี่ใใรรกกโโสสnnชชาางง้้หหออรร�สสรรสส์์ททแแแแย่ีย่ี้ใใ้xxคค้้ยืออืยรนนกกาานนี่่ีมมiiผผลลงงeeจจรรมมััดดมมกกขขแแีีนนสสะะTรรสสttติติอีอีกกบบออาาyyลลกกววาาจจกกHาารรััญญงงุุตตหหรรมมััญญะะััดดะะDDกกสสโโCรรตตรรถถชชกกรราาชชiiกกTTssอือืคค้ั้ัึึงงาางงััญญรรงงัดดัรรooHHแคคออพพแแขขหหววชชrrCCลรราาลลใใออบบลลddมมาานนกกรระะะงงแแออeeสสททแแภภาาสสโโกกลลดดrrเเาารรลลั้้ังงรรC์์ตต))ปปััญญะะเเเเคครรสสขขะะลลนนรรกกBแแ็็นนออชชออตตีีมมืออื่ื่ืออััญญDCCคคาางงงงรรสสดดีีคคงงรรโโBBชชนีนีวววว่่จจรรหหรร((มมเDDงังัยย22นนคครราาปนนวััวณณเเ))ซซภภกกาาออใใจจเเปปน็ จจแ์แ์บบงึ่่งึผผปปมมาา์์รรออสรรสสปปูู้้รรททิิีี็็รรนนนนิิญญาามมะะตตาา่วรร่ี่ีมมออสสจจพพยยกกณณปปรรนีีออ่่เเยยววััีีนนกกททงงออรราา์์แแนนดดปาาิิดดววธธ่ีี่ใใกกบบปป์์นนปปหหรนนจจุ์ุ์ททาา((รรกกรระาา้้CCนนรรี่่ีไไปป((กกะะาามมกรรaaมมCCรรรรสสกกุุนนnn่่ไไอบบooววศศดดว่ว่ออnnแแบnnุุตตนนนนึึกก้้คคaaบบรรccรรปปษษbbุุมมงงมหมหuuรรiiาากกรรnnีีrrรรหหะะrrพพววาา44ooอืือกกeeรรมมเเบบiiโโออnnืืออนนddขขรรถถววบบttมมssิิดด้้คคออึึงง่า่า))ีี
ตกเปปเตกอวอวเเบบรรเิิเาาอลอลรรคค่อ่ืือนนยยบัับุุ่่บบมมรรงงโโุุตตขขนนสสาาซซทท่่าานนะะนน้ี้ีไไกก่่ีีดดกกหหเาาออ77รววดดออรรค์ค์ งง่ือ่่าาะะเเะะววตตพพงเเบบาา1ขข1่่ออ22ซซทมิ่ิ่มมม..วว55้ออ้ผผปปขขเเ่ีนนลลสสคคนน7ึน้ึน้1111111111ขขปปกกิิย่ีี่ยตตวว..........้ออ้ชช4433215521าา((งงภภเเรรคคBBา้า้ขรรททนนััณณรรeeววเเ้อี่อี่อหหผผผผผผผกกผื่ื่ออผผรระะnnฑฑาาาาูู้ปู้้ปู้ปู้ปูู้ทู้ท้ททคมมงงรราาววzzจจรรจจ์์กกะะว่าาว่ว่ว่เี่่เี่ี่ีใใผผoวoังังสสปปเเชชาายยววยยยยััญญกกลลddรเเั่ั่งง้้น็น็กกยยังังเเเเททกกิดิดาารiiใใหหดดชชททaaาาผผโโชชต่ีีต่ย่ยีี่ญญขขะก็ก็าาตตรรออzzาาลล้้ผผิดดินึ้ึน้ววแแคคแแeeุุงงื่่ืนนออขขลลขขสสกกลลลลกกตตกกงัppาา้้าาิิตตอ้อ้าาะะาาะะเ่อ่อบับัiiหหับบังงnnรรกภภรรผผกกนนเเ11าาโโเเeeผผแแย่ีััคคณณู้ปูป้ััสสญญดดกก..รรss33พพลลีียยว่ว่วพพยยาาฑฑ))ชชททยยงง((รริิตตเเกแแตตเเงง์์กกฉฉMMททสสสสปปยยลลดิิดับไไพพััญญูู่งั่งังง่ี่ีดดเเ์์็นe็นeะะัณัณกกผอใใอาารรชช้้สสttตตชชะะิิ11ดดาาaaววลาาููงง้นน้้ผผ้ยยยย..bมมbขขแแกก44ิตลลาาุุถถooกก้ึ้ึนนลลววเเกกภิตติออนนึงึงllะะ่่ััญญาาสสลลiiภภนนาาณัssอื่อื่กก่่งงุุ่่มมดดจจmmัณัณชชิโิโงงััผผญญคคฑพพโโัังงจจาาลลออฑฑ))ชชนนตตาาิจจิก์แแตตปปก์จก์จงงขขั้ั้ินนินนาาญัทท่่ลลออออาายยรรออกกหหกกณณสส่ี่ีออมมััะะงงงงาาชไไกกยยรรมมผีผีกกสสรราามม�ืออืัญญัลลูู้้สสออาาใใใใัญญั่่มมแชชชชเเ์์รรููงงงงชชปปีีขข((ก้้กล้้จจชชททออOOาาTTน็็น้้ออญััญึึงงะาาแแี่ี่งงกกppHHมมผผคคยยกลลชชาาiiCCลูลูo้ดูoู้ดววุุจจลละะาาญั ททiiมื่่มืรรแแddะะกกััเเงงเเปปาาสสชบบพพssชชัญัญรรงง))ุรรุ็็นน่ิิ่มมบบ้้งาาััววชชาาแแสสกกตตชิชิไไอองงนนมมลล่่ววาวาว้้นนยยะะนนาา่่ออกก่่าาใใ่า่ายยไไออปปาานนงงดดาจจารรกกรรหหปป้้กกมมึึงงะะดดนนรรลลดดาากกททิิมมัังงกัักกก่่ออููเเออธธนนหหาาเเมมบบิทิทพพณณั้ั้นนมมปปใใาาีียยืืออนนททรรงงผผงงะะจจนนผผี่่ีนนพพูู้้สสสสติิตูู้้ปปวว้้ออออั่่ังงาา่่าา่่ววใใยยใใททชชนนมมยยแแ้้คคีีสสกกเเททชชลลววออาา่่นน่ี่ีะะมมรรรรงงีี
266 หนังสอื เรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนินชวี ิต เพอ่ื ใชเ้ ป็นยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กญั ชาและกัญชงศึกษา
264
กล่าวโดยสรุป ข้อควรระวังทางการแพทย์ ไม่ควรใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงในผู้ป่วย
ท่ีมีอายุต่ากว่า 25 ป เพราะมีผลข้างเคียงต่อสมองที่กาลังพั นา และไม่ควรใช้กับผู้ป่วยโรคตับ ผู้ติด
สารเสพติด รวมถึงนิโคติน ผู้ดื่มสุราอย่างหนัก ผู้ใช้ยาในกลุ่มโอปออยด์ (Opioids) ยากล่อมประสาท
เดก็ และผ้สู งู อายุ เนื่องจากยังไม่มีข้อมูลทางวิชาการมากเพยี งพอ
2. ขนาดของกัญชาและกัญชงทใี่ ชใ้ นทางการแพทย์
จากเอกสารประกอบการบรรยายเมื่อวันท่ี 13 กันยายน 2562 ของ ผู้ช่วยศาสตราจารย์
ดร.นายแพทย์ ปตั พงษ์ เกษสมบูรณ์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ไดใ้ หข้ อ้ มลู ไวด้ งั น้ี
2.1 ขนาดยากัญชาและกัญชงที่เหมาะสม ข้อสรุปจากงานวิจัยยาจากกัญชาและกัญชง
มีความแตกต่างจากยาแผนปัจจุบันอ่ืน อย่างมาก ไม่สามารถกาหนดขนาดการใช้ได้อย่างตายตัว
จาเป็นต้องปรับให้เหมาะกับแต่ละคน หลักการสาคัญ คือ “เริ่มทีละน้อย แล้วค่อย เ ่ิมขนาดจน
ควบคุมอาการเจบปวยได้ )”
2.2 ปจั จัยท่มี ผี ลต่อขนาดกัญชาและกัญชงทีเ่ หมาะสม มี 3 ประการ ไดแ้ ก่
ประการที่ 1 ชนิดของยากัญชาและกัญชงที่ใช้ รวมถึงยากัญชาและกัญชงจาก
พืช สกัดหรือไม่ สายพันธ์ุ ความเข้มข้นของยาสกัด วิธีใช้แบบสูบ แบบพ่น แบบหยอดใต้ลิ้น แบบ
รับประทาน แบบสวนทวาร แบบทาภายนอก หรือการผสมผสานหลายวธิ ี ยากัญชา 2 ชนิด ท่ีมีขนาด
ของ THC เท่ากัน แต่ถ้ามีส่วนผสมของเทอร์ปนส์ (Terpenes) ที่แตกต่างกัน ก็ให้ผลลัพธ์ในการรักษา
แตกตา่ งกนั
ประการท่ี 2 โรคที่ผู้ป่วยเป็น รวมถึงระยะเวลา และระดับความรุนแรงของโรค
การรักษาแบบอื่น ท่ีได้รับการรกั ษาร่วมกับโรคอ่ืน
ประการที่ 3 การตอบสนองต่อยากัญชาและกัญชงของแต่ละคน รวมถึงระดับ
เอนโดแคนนาบินอยด์ (Endocannabinoid) เดิมในร่างกาย หรือเรียกว่า เอนโดแคนนาบินอยด์ โทน
(Endocannabinoid tone) และการดอื้ ยา เมอื่ ใช้ไปนาน
2.3 คาแนะนาการใช้ขนาดของนา้ มนั กัญชาและกญั ชง
อาการข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น โดยท่ัวไปผู้ป่วยจะทนต่อ ทธิยากัญชาและกัญชง
ได้เป็นอย่างดี อาจจะพบอาการข้างเคียงอยู่ช่ัวครู่หนึ่ง มักจะไม่เป็นอันตราย และค่อย หายไป
เม่ือทนต่อยาได้ดีขึ้น อาการข้างเคียงส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นเมื่อได้รับยาในปริมาณมาก หรือใช้ร่วมกับ
สารอ่ืน โดยมกั จะเกิดข้ึนหลังการใช้ทนั ที อาการของผลค้างเคยี งการใชก้ ญั ชาและกัญชง ได้แก่
2.3.1 ปากแห้ง
2.3.2 ตาแดง
2.3.3 ความอยากอาหารเพ่ิมขึ้น (ซ่ึงอาจเปน็ อาการข้างเคยี งทพี่ ึงประสงค)์
2.3.4 ภาวะเคลิ้มสขุ อยา่ งอ่อน
รายวิชา ทช33098 กัญชาและกญั ชงศึกษา เพอื่ ใชเ้ ปน็ ยา หนงั สือเรียนสาระทักษะการดาำ เนนิ ชีวิต 267
อย่างชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย
265
2.3.5 ความต่นื ตัวลดลง โดยเฉพาะอยา่ งย่งิ ในช่วงเวลาไม่กี่ชวั่ โมงหลงั ได้รบั ยา
2.3.6 อัตราการเตน้ ของหวั ใจเพิ่มขึ้น
2.3.7 ความดนั โลหิตลดต่าลง และมีอาการเวียนศีรษะ
ปกตแิ ล้วอาการข้างเคียงทง้ั หมดจะค่อย ลดนอ้ ยลง และหายไปภายใน
ไมก่ ีช่ ว่ั โมง ท้ังนีข้ ้ึนอยกู่ ับปริมาณท่ีไดร้ บั และวิธีการให้ยา
การใช้ยาเกินขนาด การได้รับสาร THC เป็นส่วนประกอบในปรมิ าณมาก
เกินไป ผู้ป่วยอาจประสบกับภาวะเป็นพิษได้ ซ่งึ มักจะระบวุ ่าเกิดภาวะเคลมิ้ สุขอย่างอ่อน หรือสง่ ผลให้
ผู้ปว่ ยเงยี บสงบ หรอื งว่ งซมึ สาหรับบางกรณีผปู้ ว่ ยอาจเผชญิ กบั ภาวะที่ความคิดบิดเบือนไปจากความ
เปน็ จรงิ ความวติ กกงั วลระดับเล็กน้อย รวมถงึ อัตราการเต้นของหัวใจ และความดันโลหิตท่ีเปล่ียนแปลงไป
ในกรณีต่าง ที่กล่าวถึงเหล่านี้ ส่วนใหญ่แล้วการให้ผู้ป่วยน่ังลง หรือนอนลงในบริเวณที่สงบ และสบาย
นับวา่ เพยี งพอแล้ว แตถ่ า้ จะใหด้ ียิ่งข้ึน ควรมีบคุ คลท่ีใกล้ชิดคอยพูดคยุ กับผู้ปว่ ยดว้ ยเช่นกัน การใช้ยา
เกินขนาดในปริมาณท่ีสูงมากอาจก่อให้เกิดภาวะวิกลจรติ หรอื ภาวะทางจติ เวชอนื่ โดยเฉพาะอย่าง
ยิ่งกับผู้ป่วยที่มีความบกพร่องทางพันธุกรรมอยู่ก่อนแล้ว ขนาดการใช้อยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์
และเภสัชกร โดยมีหลกั การ คอื เริ่มใช้ยากัญชาและกัญชงที่ขนาดต่า โดยแนะนาให้เร่ิมที่ . 5 - .1 ซซี ี
หรือเท่ากับ 1 - 2 หยด และปรับเพ่ิมขนาดช้า ตามคาแนะนาของแพทย์ (Start Low Go Slow
And Stay Low) การหยดน้ามันให้หยดก่อนนอน บริเวณใต้ลิ้น เพ่ือให้ตัวยาสามารถซึมผ่านเส้นเลือด
ใต้ลิ้น และออก ทธิอย่างรวดเร็ว โดยหลีกเลี่ยงการถูกเปลี่ยนแปลงยาที่ตับ เน่ืองจากอาจทาให้
ประสิทธิภาพของยาลดลง ยากัญชาและกัญชงอาจจะทาให้มีภาวะง่วงซึม จึงแนะนาให้ใช้เวลาก่อนนอน
และหลีกเลยี่ ง การทางานใกล้เคร่อื งจกั ร หรือขับขยี่ านพาหนะ
ิษจากการใช้สารสกัดกญั ชาและกัญชง และการดแู ลเบอื งตน้
การใช้สารสกัดกัญชาและกัญชงที่มีขนาดสูงทาให้เกิดผลเสียต่อร่างกาย
โดยเฉพาะ สาร THC มี ทธติ า้ นอาการปวด และลดอาการคลื่นไสอ้ าเจียนผูท้ ี่ใช้สารสกัดกัญชาที่มีสาร
THC ในขนาดสงู ต่อเนื่องกันเป็นเวลานานอาจทาให้ใชใ้ นปริมาณน้อยแลว้ ไม่เหน็ ผล จงึ ต้องเพิ่มปริมาณ
การใช้มากข้ึน ซึ่งเป็นสาเหตุของการเสพติดได้ในท่ีสุด สาร CBD ไม่มี ทธิเสพติด และต้าน ทธิเมาเคลิ้ม
ของสาร THC อย่างไรกต็ าม สาร CBD สามารถกระตุ้นใหเ้ กิดอาการคลื่นไส้อาเจยี นได้ ดังน้นั ผปู้ ่วยที่
ใช้สาร THC เพ่ือลดอาการคล่ืนไส้อาเจียน หากได้รับสารสกัดกัญชาและกัญชงชนิดที่มีสาร CBD สูง
จะทาให้มีอาการคล่ืนไส้อาเจียนเพ่ิมขึ้นได้ อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้สารสกัดกัญชาและกัญชง
ข้ึนอยู่กับปัจจัยต่าง เช่น ปริมาณท่ีได้รับต่อครั้ง (Unit Dose) ความทน (Tolerance) ของผู้ใช้ เป็น
ต้น วิธีการนาเข้าสู่ร่างกาย การใช้กัญชาและกัญชงที่ไม่ถูกวิธีอาจทาให้เกิด โอเวอร์ โดส (Overdose)
หรอื การรับประทานยามากเกินขนาด ระยะเวลาการออก ทธขิ องกญั ชาเมอื่ เขา้ สูร่ า่ งกาย วธิ ีใชท้ แ่ี ตกต่างกนั
จะทาใหก้ ารออก ทธิแตกต่างกนั เช่น (1) ชนิดสูด (Inhalation) ระยะเวลาออก ทธิเร็ว ถงึ ระดับสูงสุด
268 หนังสือเรียนสาระทกั ษะการดาำ เนินชวี ิต เพือ่ ใช้เป็นยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกัญชงศกึ ษา
266
ภายในเวลา 15-3 นาที มีระยะเวลาคงอยู่ประมาณ 3-4 ช่ัวโมง (2) ชนิดรับประทาน เร่ิมออก ทธิ
ประมาณ 3 นาที และ (3) ชนิดหยดใต้ลิ้น (Sublingual Drop) สารสกัดกัญชาออก ทธเิ ร็วประมาณ
15 นาที เปน็ ตน้
ษิ ของกัญชาและกัญชงต่อระบบประสาทส่วนกลาง เม่ือรา่ งกายได้รับ
สาร THC ในปริมาณมาก สาร THC จะไปจับกับตัวรับ (Receptor) CB1 ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลง
ท่าทาง และเสียการควบคุมการทางานของกล้ามเน้ือ เกิดอาการเคลิ้ม ประสาทหลอน และติดยาได้
สาร THC ทาใหม้ ีความเสยี่ งในการเกิดอาการทางสมอง ได้แก่ การเปลย่ี นแปลงของสติ ความสนใจสมาธิ
ความจาระยะสัน้ การทางานของสมองผดิ ปกตไิ ด้
ิษของกัญชาและกัญชงต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด สาร THC และ
CBD จะทาให้เกิดการขยายตัวของหลอดเลือดได้ หากได้รับปริมาณมาก ความดันโลหิตอาจจะต่าลงได้
อาจทาให้เกิดอาการวูบ หนา้ มดื หมดสตเิ มอ่ื ลกุ ยืน กญั ชาชนดิ สบู ทาให้อตั ราการเต้นของหัวใจเพิ่มข้ึน
ได้รอ้ ยละ 2 - 1 เป็นเวลา 2 - 3 ชว่ั โมง เพมิ่ ความเสย่ี งให้เกิดเสน้ เลือดหวั ใจตบี ได้ เพ่ิมความเส่ียง
ของการเกดิ กล้ามเน้ือหวั ใจขาดเลือด หัวใจเต้นผิดจังหวะ อาจจะมผี ลต่อกลุ่มอาการหลอดเลือดสมองหด
ชั่วคราว หากผู้ป่วยมภี าวะเมากัญชาและกญั ชง หรอื เกดิ ผลข้างเคยี งจากการใช้ยากญั ชาและยากัญชง
ควรหยุดใช้ทันที และควรปรึกษาแพทย์ อาจจะช่วยให้ผู้ป่วยดื่มน้าให้มากเพ่ือขับพิษของกัญชาและ
กัญชงออกจากร่างกาย ควรระวังการพลัดตกหกล้ม เนื่องจากผู้ป่วยจะมีภาวะการทรงตัวที่ลดลง
อาการอาเจียนรุนแรงจากกัญชาและกัญชง มักเกิดกับผู้ท่ีใช้กัญชาและกัญชาอย่างต่อเน่ืองเป็นระยะ
เวลานาน และใช้ในปริมาณท่ีถี่มากกว่า 2 ครั้งตอ่ เดือน แก้อาการโดยให้อาบน้าอุ่น และหยดุ ยา อาการ
จะทเุ ลาลงเมอื่ ผ่านไป 2 - 3 สัปดาห์
กล่าวโดยสรุป ขนาดของกัญชาและกัญชงท่ีใช้ในทางการแพทย์ ในการรักษาโรค ยังไม่
สามารถกาหนดขนาดการใช้ท่ีแน่นอนได้ โดยต้องปรับให้เหมาะกับแต่ละบุคคล และมีหลักสาคัญคือ
เริ่มทีละน้อย แล้วค่อย เพ่ิมขนาด ซ่ึงผู้ป่วยท่ีเป็นโรค หรือมีอาการต่างกัน จะใช้ขนาดยาต่างกัน
โดยหากใช้ขนาดยากัญชาและกัญชงทีไ่ มถ่ กู ตอ้ งจะเกิดการด้ือยา
3. หา้ มใช้นา้ มันกัญชาและกัญชงทาบุหร่ี
มีคนเคยเอาน้ามันกัญชาและกัญชงที่ผสมน้ามันมะพร้าวไปทาบุหร่ีสูบ เร่ืองน้ีมีข้อ
ถกเถียงกันว่า อาจเกิดอันตรายต่อทางเดินหายใจได้ ดังน้ันจึงไม่ควรทาโดยเด็ดขาด เนื่องจากน้ามัน
กัญชาและกัญชงเม่ือถูกเผาไหม้ท่ีอุณหภูมิสูง จะเกิดสารอนุมูลอิสระเหมือนกับการสูบบุหร่ี และน้ามัน
มะพร้าวที่ผสมเข้ากับน้ามันกัญชาและกัญชงเพื่อให้ล่ืนขึ้น ไม่ควรใช้กับบุหรี่ไ ้า หรือทาบนบุหรี่เพ่ือสูบ
เพราะอาจทาใหป้ อดอักเสบได้
น้ามนั กญั ชาและกัญชง สาหรับบหุ ร่ีไ า้ จึงต้องพิจารณาว่าใช้สารอะไรเป็นตวั ทาละลาย
และมีโอกาสที่จะเกิดอันตรายต่อสุขภาพหรือไม่ ตัวทาละลายที่อาจเป็นอันตรายต่อทางเดินหายใจ ได้แก่
รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกัญชงศึกษา เพอ่ื ใชเ้ ปน็ ยา หนังสือเรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชีวิต 269
อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย
267
โพลีเอทิลีน ไกลคอล (Polyethylene Glycol (PEG) โพพิลีน ไกลคอล (Propylene Glycol (PG)
และกลเี ซอรนี (Glycerin)
อุปกรณ์บุหรี่ไ ้า ท่ีใช้สาหรับน้ามันกัญชาและกัญชง มีกระบวนการใช้ความร้อนทา
ให้เกิดไอ สาหรับสูดเข้าปอด ที่ไม่ผ่านการเผาไหม้จึงมีความปลอดภัยมากกว่าใช้ตัวทาละลายที่อาจมี
สารตกค้างทเี่ ปน็ อนั ตราย ดงั ท่ีกล่าวมาแลว้ ขา้ งตน้
กล่าวโดยสรปุ หา้ มใชน้ ้ามนั กญั ชาและกัญชงทาบหุ รี่ เพราะเปน็ อันตรายร้ายแรงต่อระบบ
ทางเดินหายใจ และไม่ควรใช้กบั บุหร่ไี า้ อาจทาให้ปอดอกั เสบเปน็ อันตรายต่อสุขภาพ
4. สารตกคา้ งจากการสกดั นา้ มันกัญชาและกัญชง
การตกค้างของตัวทาละลายในสารสกัดกัญชาและกัญชง จากข้อมูลงานวิจัยของ
Romano LL และ Hazekamp A. พบว่าการสกัดกัญชาและกัญชงโดยใช้ตัวทาละลายแตกต่างกัน
จะสามารถสกัดสารสาคัญกลุ่มต่าง ออกมาได้แตกต่างกัน ได้แก่ สารกลุ่มแคนนาบินอยด์ เทอร์ปน
และพบสารตกค้างท่ีเป็นอันตรายแตกต่างกัน จากผลการวิจัยพบว่าการสกัดกัญชาและกัญชงด้วย
ตวั ทาละลายแน ทา หรอื ปโตรเลียมอีเทอร์มีความปลอดภัยน้อยกว่าการสกัดดว้ ยเอทานอล หรือการ
ต้มในน้ามันมะกอก เนื่องจากพบการตกค้างของตัวทาละลายท่ีมีความเสี่ยงท่ีทาให้เกิดโรคมะเร็งได้
(ข้อมูลความเสี่ยงจากเอกสารข้อมูลความปลอดภัย Material Safety Data Sheets (MSDS) ของ
แน ทา และปโตรเลียมอีเทอร์) นอกจากนี้ยังมีวิธีสกัดอ่ืน ที่ไม่ใช้ตัวทาละลายอินทรีย์ (Solvent-
Free) เพื่อเพิ่มความปลอดภัยให้แก่ผลิตภัณฑ์มากย่ิงขึ้น เช่น การหีบน้ามันจากช่อดอก การสกัดแห้ง
โดยผ่านแร่ง และน้าแข็งแห้ง เป็นต้น แต่วิธีดังกล่าวยังเป็นข้อจากัดในการผลิตระดับอุตสาหกรรม
วิธีการสกัดกัญชาและกัญชงท่ีนิยมใช้ และได้รับการยอมรับสาหรับใช้ในอุตสาหกรรมผลิตยากัญชา
และกัญชง โดยการสกัดคาบอนไดออกไซด์เหลว และการสกัดด้วยเอทานอลเย็นท่ีอุณหภูมิต่ากว่า
-60 ºC เนอื่ งจากมีความปลอดภัยสูง สามารถสกดั ไดป้ รมิ าณมาก และไดส้ ารแคนนาบินอยด์เขม้ ข้น
กล่าวโดยสรุป สารตกค้างจากการสกัดน้ามันกัญชาและกัญชง ในการเลือกผลิตภัณฑ์
กัญชาและกัญชงต้องศึกษาว่าผลิตภัณฑ์ดังกล่าวใช้สารสกัดชนดิ ใด มีความปลอดภัยมากน้อยเพียงใด
การสกัดโดยตัวทาละลายแน ทา หรือปโตรเลียมอีเทอร์ มีความปลอดภัยน้อยกว่าการสกัดด้วยเอทานอล
หรือการต้มในนา้ มันมะกอก เน่ืองจากพบการตกค้างของตวั ทาละลายท่ีมีความเสีย่ งที่ทาใหเ้ กิดโรคมะเร็งได้
และวธิ ีการสกดั ใหมท่ ี่เป็นทน่ี ิยมในปจั จุบัน ได้แก่ การสกดั โดยใช้คารบ์ อนไดออกไซด์เหลว และเอทานอล
สกัดเยน็ เน่ืองจากมคี วามปลอดภัยสงู สามารถสกดั ไดป้ รมิ าณมาก และไดส้ ารแคนนาบนิ อยด์เข้มขน้
5. ความปลอดภัยของน้ามนั กญั ชาและกัญชง
แหล่งที่มาของยาต้องได้รับการอนุญาตให้ผลิตยาจากกัญชาและกัญชาอย่างถูกต้อง
ตามก หมาย ยาจากกัญชาและกัญชงต้องผ่านการตรวจสอบมาตรฐานผลิตภัณฑ์ตามข้อกาหนดของ
270 หนังสอื เรียนสาระทักษะการดาำ เนนิ ชีวติ เพอ่ื ใชเ้ ป็นยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา
268
มาตรฐานการผลิตยาที่ดี (GMP) โดยมีการควบคุมปริมาณสารสาคัญ (THC, CBD) โลหะหนัก ได้แก่
แคดเมียม ปรอท ตะกั่ว และสารหนู เช้อื จุลนิ ทรยี ก์ ่อโรค สารปนเปอน และยา า่ แมลง
นอกจากนี้การรับยากัญชาและกัญชงมาใช้ ต้องอยู่ภายใต้การดูแล และปรึกษาโดย
แพทย์ เภสัชกร หรือแพทย์แผนไทยท่ีผ่านการอบรมการใช้ยากัญชาและกัญชงเพื่อประโยชน์ทาง
การแพทย์ จากกระทรวงสาธารณสุขมาแล้ว เนื่องจากการตอบสนองต่อยากัญชาและยากัญชงในผู้ป่วย
แต่ละคนอาจจะไม่เท่ากัน ดังน้ันแพทย์จะต้องตรวจติดตามอาการ เพ่ือปรับยาให้เหมาะสมกับผู้ป่วย
แตล่ ะราย
กล่าวโดยสรุป ความปลอดภัยของน้ามันกัญชาและกัญชง ต้องคานึงถึงแหล่งท่ีมาผลิตภัณฑ์
ท่ีได้มาตรฐานการผลิตที่ดี ต้องผ่านการตรวจควบคุมคุณภาพ และส่ังจ่ายภายใต้แพทย์ เภสัชกร และ
แพทย์แผนไทยที่ผ่านการอบรมการใชก้ ัญชาและกญั ชง เพือ่ ประโยชนท์ างการแพทยม์ าแลว้
6. สายพนั ธ์ุกญั ชาและกญั ชงเหมาะกบั บางโรค
จากการสังเกตการณ์เก็บข้อมูลจากงานวิจัย สารเคมีท่ีแตกต่างกันในกัญชาและกัญชงแต่
ละสายพันธุ์ และผลการรักษาในผู้ป่วยแต่ละโรค ในต่างประเทศพบว่ากัญชาและกัญชงแต่ละสายพันธ์ุมี
คณุ สมบตั ทิ ีเ่ หมาะสมกบั แตล่ ะโรคไมเ่ ทา่ กัน นอกจากนี้การวิจัยในประเทศอสิ ราเอล พบว่ากัญชาและกญั ชง
แต่ละสายพันธุ์มีคุณสมบัติในการทาลายเซลล์มะเร็งแต่ละชนิดไม่เท่ากัน แต่การวิจัยส่วนใหญ่ยังเป็น
เพียงการวิจัยในหลอดทดลองเท่าน้ัน ข้อมูลการรักษาโรคมะเร็งโดยการใช้กัญชาและกัญชงจึงจาเป็นต้อง
ศึกษาตอ่ ไป
ข้อมูลงานวิจัยแสดงให้เห็นว่า กัญชาและกัญชงแต่ละสายพันธุ์จะมีความจาเพาะ
ต่อโรคมะเร็งแต่ละชนิด ทาให้ความรู้เร่ืองการใช้สารสกัดกัญชาและกัญชงในการรักษาโรคมะเร็ง
ก้าวหน้าไปมากขึ้น ทาให้ในขณะนี้การใช้กัญชาและกัญชงรักษาโรคต้องลงลึกไปในรายละเอียดว่ากัญชา
และกัญชงสายพันธ์ุไหน เหมาะกบั โรคอะไร
กล่าวโดยสรุป สายพันธุ์กัญชาและกัญชงเหมาะกับบางโรค จากการสังเกตการณ์เก็บข้อมูล
จากงานวิจยั สารเคมที ่ีแตกต่างกนั ในกัญชาและกัญชงแตล่ ะสายพันธุ์ และผลการรกั ษาในผู้ปว่ ยแต่ละ
โรคในต่างประเทศพบว่ากัญชาและกัญชงแต่ละสายพันธ์ุมีคุณสมบัติท่ีเหมาะสมกับแต่ละโรคไม่เท่ากัน
แตย่ งั เป็นงานวจิ ยั ขั้นต้น ตอ้ งมกี ารศึกษาในเชงิ ลกึ ตอ่ ไป
7. หลกั ธรรมนาชวี ิตพน้ พษิ ภัยจากกญั ชาและกัญชง
กัญชาและกัญชง เป็นทั้งพืชยาท่ีใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ และเป็นพืชที่มีสารเสพติด
ให้โทษ มี ทธิกลอ่ มประสาท ทาลายร่างกายทั้งปอดสมอง และประสาท มีผลต่อความรูส้ ึกนกึ คิด และจติ ใจ
ที่ผิดปกติ ทาให้ขาดสติ เป็นการเบียดเบียนตัวเองอย่างรุนแรง ผิดทั้งก หมายและศีลธรรม ในทาง
พระพุทธศาสนาถือว่า กัญชาและกัญชงเป็นสิ่งเสพติด คือ เมรัย ตามท่ีบัญญัติไว้ในข้อท่ี 5 ท่ีว่า
สุราเมรยะมัชชะ ปมาทัฏฐานา เวรมณี คาว่า “มัชชะ หมายถึงของมึนเมาอันเป็นที่ต้ังแห่งความ
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกญั ชงศึกษา เพือ่ ใชเ้ ป็นยา หนังสือเรียนสาระทักษะการดาำ เนินชีวิต 271
อยา่ งชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย
269
ประมาท ซึ่งหากใช้กัญชาและกัญชงในลักษณะสารเสพติด จะทาให้ขาดสติสัมปชัญญะในการประกอบ
กจิ การงาน และประการสาคัญ คือ ขาดสติในการวินิจฉยั ผดิ ชอบ ชวั่ ดี จึงถือไดว้ า่ ผิดศลี ขอ้ 5 เพ่ือ
หลีกเลี่ยงพิษภัยของกัญชาและกัญชงที่เป็นสารเสพติด จึงต้องสร้างภูมิคุ้มกันให้กับประชาชน โดยใช้
หลักพุทธธรรมในการดาเนินชวี ิต เพ่ือให้ประชาชนปฏิบัติตนตามหลักธรรมเปน็ เครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ
จะช่วยให้เกิดความสงบสุขในสังคม คาสอนของพระพุทธเจ้าซึ่งเป็นหลักสัจธรรมที่ผู้ปฏิบัติ สามารถ
นามาปรับใช้ในชีวิตเพื่อเยียวยารักษาจิตใจ ให้ห่างไกลจากยาเสพติดได้นั้น มีหลักธรรมท่ีสามารถ
นามาประยุกตใ์ ช้ได้ ดงั นี้
หลัก รรมท่ี หลักทิศ เป็นหลักในการปฏิบัติต่อบุคคลรอบข้าง ซ่ึงประกอบด้วย
ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลในระดับต่าง ได้แก่ ความสัมพันธ์ระหว่างมารดาบิดา กับบุตรธิดา
ความสัมพนั ธ์ระหว่างอาจารย์กับศิษย์ ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งภรรยากับสามี ความสัมพันธร์ ะหว่างมิตร
กับมิตร ความสัมพันธ์ระหว่างนายจ้างกับลูกจ้าง และความสัมพันธ์ระหว่างนักบวชกับชาวบ้าน
ความสัมพันธ์ในครอบครัวท่ีได้กาหนดหน้าท่ีที่ทุกคนจะต้องปฏิบัติ และมีสิทธิอันชอบธรรมที่จะได้รบั
การปฏิบัติตอบ ประกอบด้วยบุคคลประเภทต่าง ท่ีเราต้องเก่ียวข้องสัมพันธ์ทางสังคม ดุจทิศท่ีอยู่
รอบตวั ท่ีสาคัญ คอื ทิศเบ้ืองหนา้ คอื ทิศตะวันออก ไดแ้ ก่ มารดา บิดา เพราะเปน็ ผมู้ ีอุปการะแก่เรา
มาก่อน จะเป็นภูมิคุ้มกันประชาชน โดยเฉพาะเด็ก และเยาวชนจากยาเสพติดได้ เน่ืองจากพ่อแม่เป็น
ผู้ให้โดยเฉพาะการให้ความรัก ความอบอุ่น การปกป้องคุ้มครอง การศึกษา และทรัพย์สิน โดยไม่
ต้องการสิ่งใดตอบแทน มีเพยี งตอ้ งการใหล้ ูกได้เติบโตมีชีวติ ท่ีดีมีคุณภาพ ดังนัน้ หากประชาชนร่วมกัน
สร้างครอบครัวให้อบอุ่น อบรมส่ังสอนบุตรหลานให้ประพ ติตนอยู่ในศีลธรรมอันดีงาม ก็จะนาพาชีวิต
บุคคลในครอบครัวให้ปลอดภยั หา่ งไกลจากยาเสพตดิ รวมทัง้ พษิ ภยั จากกญั ชาและกัญชงได้
หลัก รรมท่ี หลักคบมิตร ความเป็นมิตรเป็นส่ิงท่ีจาเป็นของผู้ท่ีอยู่รวมกันในสังคม
เราจะอยู่ลาพังคนเดียวไม่ได้ ต้องมีมิตรเป็นองค์ประกอบในสังคม ดังน้ันการจะเลือกคบมิตรจึงควร
พจิ ารณาเลอื กคบแต่คนดีที่นาความเจริญรุ่งเรืองมาให้ ดงั ปรากฏจากคาสอนในพระไตรป กเก่ียวกับ
มติ รให้เลือกคบมติ ร ดงั น้ี
มิตรประเ ทท่ี มิตรอุปการะ เป็นมิตรที่มีคุณธรรม ซ่ึงแสดงออกด้วยพ ติกรรม
4 ประการ คอื (1) ป้องกัน รกั ษา มติ รไม่ให้ประพ ตผิ ิดศลี ธรรมอันดีงาม (2) ปอ้ งกนั ทรพั ยส์ มบัติของ
มิตรไม่ให้เสียหาย (3) เม่ือมีภัยก็เป็นที่พ่ึงพานักได้ และ (4) เมื่อมีกิจที่จาเป็นเกิดขึ้น ก็ให้ทรัพย์สิน
ช่วยเหลือได้ เนื่องจากการดาเนินชีวิตย่อมมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา มีเร่ืองราวมากมายผ่าน
เข้ามาในชีวิต มีความโชคดี มีความเดือดร้อนกายเดือดร้อนใจ ในบางครั้งได้รับทรัพย์ ในบางครั้งเสีย
ทรัพย์ ในยามที่เรามีความลาบาก หากมีมิตรท่ีให้ความช่วยเหลือ ดูแลปกป้องภัยอันตราย ส่งเสริมให้
อยู่ในสถานท่ีปลอดภัยโดยไม่ได้หวังส่ิงตอบแทนใด แสดงถึงเราเป็นผู้มีมิตรดี ดังน้ันมิตรจึงมีความ
จาเป็นอย่างมากในการดาเนินชีวิต ดังจะเห็นตัวอย่างการคบมิตรของเยาวชนในปัจจุบันที่ชวนกันไป
272 หนังสือเรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนินชีวิต เพือ่ ใช้เปน็ ยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกญั ชงศกึ ษา
270
ทากิจกรรมทีเ่ ป็นการเสรมิ ความรทู้ างวิชาการ ไปเรยี นรวู้ ิชาการเพิม่ เติม หรอื ทีเ่ รยี กวา่ “ติววชิ า เพ่ือ
เสริมทักษะความรู้ในการท่ีจะสอบเข้าในระดับสูง ซ่ึงเป็นการปกป้องให้อยู่ในสถานที่ที่เหมาะสมถูกต้อง
ด้วยกาลเทศะ และสง่ เสริมความเจริญให้เป็นการเพ่มิ เตมิ ทรพั ย์ใหก้ ับเยาวชน ซ่ึงเปน็ ทรัพย์ทางปัญญา
ท่อี นั มคี า่ มหาศาลตดิ ตัวไปกบั เยาวชนตลอด
มติ รประเ ทที่ มติ รร่วมสุขร่วมทุกข การอยรู่ ว่ มกัน จาเป็นตอ้ งมีน้าใจไมตรีต่อกัน
โดยอาศยั คุณธรรมของการอย่รู ว่ มกนั ช่วยเหลือกนั ในยามจาเป็น ดังคาสอนทปี่ รากฏในพระไตรป กที่ว่า
มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์แสดงออกด้วยพ ติกรรม 4 ประการ คือ (1) บอกความลับแก่มิตร (2) ปดความลับ
ของมิตร (3) ไม่ละทิ้งมิตรในยามอันตราย และ (4) แม้ชีวิตก็อาจจะสละเพื่อประโยชน์ของมิตรได้
จากคาสอนจะเห็นได้ว่า การปฏิบตั ติ ่อมิตรในลักษณะ มีทกุ ขรว่ มทุกขมีสุขร่วมสขุ ในสงั คมไทยทุกวันน้ี
ปฏิบัติได้ยากย่ิงนัก โดยเฉพาะข้อท่ี 4 ส่วนใหญ่ในสังคมไทยจะเห็นได้ว่า สมาชิกของสังคมจะปฏิบัติ
แตกต่างจากคาสอน เช่น มักพูดโกหกขยายความลับของมิตรให้ไม่เป็นความลบั เอาตัวรอดในยามมภี ัย
และโดยเฉพาะอย่างย่ิง การทีจ่ ะยอมเสียสละชวี ิตเพ่อื มติ ร เป็นตน้ ดงั นน้ั เยาวชนควรได้รับการ ก น
อบรมในเรือ่ งของความมีน้าใจในขณะอย่รู ่วมกันในสงั คม
มิตรประเ ทที่ มิตรแนะนาประ ยชน เป็นคุณธรรมที่สร้างความมีน้าใจ เอาใจใส่
ดูแลมิตร โดยการตักเตือนสิ่งต่าง ต่อมิตร จะคอยตักเตือนมิตรเม่ือเห็นว่ามิตรปฏิบัติตนไม่ถูกต้อง
เพื่อให้มิตรทาแต่ความดี มิตรแนะนาประ ยชน แสดงออกด้วย ติกรรม ประการ คือ (1) ห้าม
มิใหท้ าความช่ัว (2) แนะนาให้ต้ังอยู่ในความดี (3) ให้ ังสิง่ ท่ียังไม่เคย ัง และ (4) บอกทางสวรรค์ให้โดย
จะถ่ายทอดประสบการณ์ และความรู้ที่มีประโยชน์ต่อการดาเนินชีวิต เพื่อให้มิตรมีความเจริญก้าวหน้า
ตลอดจนแนะนามิตรในการทาความดสี รา้ งกุศล เพื่อประโยชน์ในวนั ข้างหน้า
มิตรประเ ทที่ มติ รมีความรกั ใคร่ เป็นมิตรทีม่ จี ติ ใจงดงาม แสดงออกดว้ ย ติกรรม
ประการ คือ (1) ไม่พอใจความเสื่อมของมิตร (2) พอใจความเจริญของมิตร (3) ห้ามปรามคนที่นินทา
มิตร และ (4) สนับสนุนคนท่ีสรรเสริญมิตร เป็นการกล่าวถึงมิตรท่ีมีความห่วงใยพร้อมส่งเสริม
สนับสนุน และยินดีให้มิตรได้ดีมีภาพลักษณ์ท่ีเหมาะสม ระแวดระวังไม่ให้เกิดความเสื่อมเสียกับมิตร
เมื่อมิตรได้รับรางวัลก็พลอยยินดี และร่วมสนับสนุนสรรเสริญกล่าวถึงไปด้วยจะคอยเป็นหูเป็นตาไม่
ยอมให้ใครเขา้ มาทาลายมติ รไม่ว่าจะเปน็ วธิ ีใด
จึงกลา่ วได้ว่ามิตรทั้ง 4 นีเ้ ป็นมิตรท่ีนาพาชีวิตใหป้ ลอดภยั ห่างไกลจากยาเสพติด รวมท้ัง
พิษภัยจากกญั ชาและกัญชงได้
หลัก รรมที่ หลกั ปญญา เปน็ หลกั ธรรมที่แนะนาให้ใช้ความคิดพิจารณาความเป็นไป
ตามธรรมชาติ และละกิเลสท่ที าใหช้ วี ติ ของเราเศรา้ หมอง หรือไดร้ บั ความเดือดร้อนในภายหลงั หลกั ธรรมน้ี
เป็นคาสอนมีปรากฏในพระไตรป กที่กล่าวถึงหลักปัญญาว่า ผู้มีปัญญา คือผู้ใช้ปัญญาเป็นเคร่ือง
พิจารณาเห็นท้ังความเกิด และความดับตามความเป็นจริง ชาระกิเลสให้ถึงความสิ้นทุกข์โดยชอบ
รายวิชา ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา เพื่อใชเ้ ป็นยา หนังสอื เรยี นสาระทักษะการดาำ เนนิ ชีวติ 273
อย่างชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย
271
พระพรหมคุณาภรณ์ ได้อธิบายความหมายของ ปัญญาสัมปทา หมายถึงความพร้อมด้วย ปัญญารู้จัก
บาป บุญ คุณ โทษ ประโยชน์ มใิ ชป่ ระโยชน์ และเขา้ ใจชวี ติ น้ีตามความเป็นจริงทจี่ ะไม่ใหล้ ุม่ หลงมัวเมา การใช้
ความคิดพิจารณาเพ่ือให้รู้อย่างไม่วิปริต ใช้สติพิจารณาคติแห่งกุศลธรรม และอกุศลธรรม รู้ส่ิงที่เกื้อกูล
และสิง่ ไมเ่ กือ้ กูลแกต่ นเอง และผูอ้ นื่ ดว้ ยปญั ญาตามความเปน็ จริง
ดังน้ันคนเราจึงต้องพิจารณาโทษพิษภัยของสารเสพติด รวมท้ังกัญชาและกัญชาด้วย
ความรู้ ความฉลาด หรือรู้เท่าทันต่อพิษภัย ท่ีเข้ามาเก่ียวข้องกับชีวิตของเรา ควรใช้ปัญญาในการหา
ทางออกแห่งปัญหา ใช้เหตุผลในการพิจารณาแก้ปัญหาต่าง ด้วยความเฉลียวฉลาด ส่ิงใดเป็นโทษ
ส่ิงใดเป็นกิเลส สิ่งใดถูกต้อง ส่ิงใดเหมาะสม ส่ิงใดเป็นประโยชน์ ส่ิงใดควรให้ สิ่งใดควรเก็บ สิ่งใดควร
รับ เลือกนามาเป็นแนวทางให้ชีวิตของเรามีคุณภาพ จะทาให้เราเข้าใจตนเอง เข้าใจสังคม เข้าใจ
ในการเลือกคบมิตร และนาไปสู่การนับถือตนเอง เห็นคุณค่าตนเอง เป็นท่ียอมรับของครอบครัว
ชุมชน และสังคม ซึ่งเป็นส่ิงที่สาคัญที่จะพั นาตัวเราให้เจริญก้าวหน้าเป็นพลเมืองท่ีมีคุณภาพ
นาพาชีวติ ใหป้ ลอดภัยห่างไกลจากยาเสพตดิ รวมทง้ั พษิ ภัยจากกัญชาได้
กล่าวโดยสรุป หลักธรรมนาชีวิต พ้นพิษภัยจากกัญชาและกัญชง การใช้พุทธธรรมเพื่อ
สร้างภูมิคุ้มกันทางด้านจิตใจให้มีความเข้มแข็ง โดยใช้ภูมิคุ้มกันทางครอบครัวท่ีเป็นความรักความ
อบอุ่น ความเข้าใจซึ่งกันและกัน ภูมิคุ้มกันจากสังคมส่ิงแวดล้อม ภูมิคุ้มกันจากกัลยาณมิตร รวมถึง
การเสริมสร้างการเรียนรู้ที่เกิดจากตนเองเป็นผู้กาหนด เยาวชนของชาติส่วนใหญ่ท่ีหลงเข้าไปเสพยา
หรือเก่ียวข้องกับยาเสพติด รวมท้ังกัญชาและกัญชง อาจเน่ืองจากขาดความรักความอบอุ่น ขาดความรู้
ความเข้าใจต่อสังคม เข้าใจว่าตนเองไม่มีคุณค่า และขาดความรู้ทางธรรมะพ้ืนฐาน หากเราต้องการ
แก้ปัญหาเร่ืองยาเสพติดของเยาวชน เราจาเป็นต้องแก้ไขปัญหาต่าง ของเยาวชนรวมท้ังตัวเราควร
ได้เรียนรู้ปรับทัศนคติมุมมองด้วยการใช้ปัญญา เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ในการแก้ปัญหาของตนเอง
ในด้านครอบครัว สังคม และมิตร ให้ประสานสัมพันธ์กันอย่างเป็นระบบ เสมือนเ องสามตัว
ขบั เคลือ่ นกลไกให้ทางานในเวลาเดยี วกัน ดงั น้ันการป้องกันมิใหเ้ ยาวชน รวมทงั้ ตัวเราได้มีโอกาสเข้าไป
ยุ่งเกย่ี วกับยาเสพติด เป็นการป้องกันในลักษณะการสรา้ งความพร้อมในการใชช้ วี ิตเตรียมความพร้อมใน
การเป็นผู้ใหญ่ หรือเป็นผู้ดูแลตนเองได้ โดยใช้ปัญญาเป็นเครื่องมือท่ีจะนาพาตนเองให้อยู่ในสังคมเป็น
พลเมืองที่มีคุณภาพ ซ่ึงจะเป็นปัจจัยสาคัญที่จะทาให้เราใช้ชีวิตในสังคมได้อย่างภาคภูมิใจ
เป็นพลเมืองท่ีมีคุณภาพ มีความเข้มแข็งที่เกิดจากกระบวนการใช้ปัญญาเป็นหลักที่ยึดเหนี่ยว ซ่ึงจะ
เป็นพ้ืนฐานสาคัญท่ีจะทาให้ประเทศไทยมีพลเมืองท่ีมีคุณภาพนาพาประเทศให้มีความสุขสงบ
เจริญรุ่งเรอื งสบื ไป
274 หนังสอื เรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชวี ติ เพือ่ ใช้เปน็ ยา อยา่ งชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกัญชงศึกษา
227722
เเเเทคสยสยคทคคพพรราาตตววววาาื่ื่ออิ่มมิ่เเาางงรราาปปรรงงมมคคตีตีมมน็น็ะะททววเเั้งั้งดดสสบบหหาาคค่ี่ีแููแ่ีย่ียมมบบ88ลลรรลลงงเเรรเกักัปปสสตตรขขภภ))รรย่ี่ยี่อื่อ่อ11ขข3223445ก5กออ์์ะะงง..หห........กกลลงงง้้ออสสหหแแาา่่ทาารรหหาาหหหสสหใใหหัววัรรววือือี่ททนนเเใใาา้้ตตโโ้า้า้้้้าาาาใใ8กกททจจดดผผหหเเมมมมมรมรมมดดดิดิขขยยยยิิดีดีตตน้้นใใใใใใใใ็็จจกกาาชชชชสสผผขชชปปง้ััง้นนมมดดติติออคค้้สส้้รรใใ้้เู้้เูใใ้อกกบบกกชชนนเเนนเเุุปปรราาาาลลตตภภหุตุตรราายี่ีย่รรผผยยผผือือิิททภภรรขขรร�้ววูู้้เเุุตตูู้้ปปผผTTดดปป้้์์ออใใมชช่่าาบบูู้้ปป่่ววHHหหแแ็็ชชนนหหาากกใยยุคุค่่ลลววรรCCโโ้้กกญญน้้าาววโโยยืืออคคะะรรมมรร่่าาญัญัใใกโโคคใใลลลลนนคคใหใหรรดดตตทท�นน22ชชคคหหผผ้นน้ พพับับรีม่ีม่55กกหหปูู้ป้าาััววมมใแแััออีีาาััววใใแแ่ว่วชบบปปรรขขาาจจใใยยนนลลุตุตก้ใใยยจจ็็งงขขททชชาาใใรระะุตตุขขญัั้้ันนหห((กก้้ี่มม่ีกกหหกกา่า่้ัั้นน((รร้้าาพพััออีีออญญชกกาาญัญัรรุุนนรราาิิาาจจววกก�ุุนนชชททแแจจกกา่า่าาชชจจแาาแแาาททรราารราาแแงงงงลรร22งงรราาณณเเสสลลงง55ททททะใใปปททมมหหะะาาี่่ีกมมาา็็นนปปี่ี่กกตอตอมม้เเ้งงีีออัญดดใใัังงญญรรีีาาออหหผผาาก็็กไไะะมมาาชชชดดูปู้้ป้้กกลลใใบบกกคคนนงง้้งดดาาว่่วบบาาววกกคครรยยยยรรปปาาัับบคครรโโาาคคมมรรรรรรววลลบบววคคภภะะเเาางงุุคคาาหหตตสสน์น์มมมมคคเเมมบับัาาา้า้ดดนนดดลลททาาหหัันน่ืื่ออัันนตตะะผผนนดดงงตต่่โโออสสดิิดััจจกกลลยยกกไไมมปปาานนหหปปกกกกกกหห้ออ้า้้าิินนตตัักกบบตตยยจจรรตตี้้ี ััญญิิโโืืาาออไไ่่าาแแรรดดเเหหชชลลลลปปคค้้แแาางงััววะะน็็นขขกกใใใใมมหหชชออ่่ตตจจีีพพผผ้้ตตงงรรเเอ้อ้ ตตูู้้ปปััผผืืออัับบงง้้นนูู้้่่ปปววหหใใใในนชชนนยยเเ่่ััววววาารรต้้ตททกกใใยยกก็็ววจจอ้อ้ี่่ีาามมาาเเรรยยรรงงีีออเเตตชชกกพพออาาาา้้นน้าา้าายยเเรรกกเเพพ))จจ่ใููใ่าารราาดัดันนิ่่ิมมะะ็็ววรร
โโมโใมมใโมกวโวเโกเรรสสดดพพคคนัันัญัญอะีีะออ่่ือื่น่นยยลลสสนนลลาาชชใใ้าา้งงงงตตกกะะาาหหาาผผเเทท์์าาขขววแแคค้้33เเ้งึงึ้รรผผ้้ออ่ี่ีลลลลลลดด99สสหหคคเเืืออะะงงววเขีีขมมววรรรกกกกลลนึ้นึ้ นนาาือือแแอ่ืัญัญ2ก3ก32เเ11กกใใาามมภภชชนน้้าานน......ลลงาาชชผผผผ้้เเสสวว้า้า่่นนท่่าารรววงงิิ่่้งึึ้งาาตธธตชรชรดดััชชววลลเเหห่ีนนบับัีีใใกกงงาาื่่ืมมกกโโ9าาหหดดออนนสสลลโโดดนนิิปปรรนนเเรรซซวว้้นนชชมมาาใใยยหหขขรร้้าาืออืนนิิธธเเออ้าา้กุนุนะะนนสสซซญญมมนนีีหหปปกกททไไ�ีีาารรยยกกะะษิิษา้า้ิิพพงงนนรรจจรดดุาาุปปลลลลตตนนมิิมรร่ึ่ึงงเเาานนถททดดาาเเาาบบาารราากกกกกกงงอี่เ่ีเรรลลสสววาาณณปปือือววกกลลซซาา..ททนงงาาผผสสนัันน็น็นนาารรงงว้ว้บบจจหหรรสสพุุภภรรถถตตยยภภ้อ้อืดดืุุกกาารรแแมมใใาาออนนิษยยยยูมมูดดน้้นัับบลลชชนนภภโโนนา้า้ื่ม่ืมิปิปเะออะจจ้้ดดกกแแ้้ววาารรววบพพัญัญเเาายยััาาญญลลิธิธผผณณ้า้าววยยกกิิ้ือษษรรีทีทกกสสะะญญันนัึ้้ึงงน็็นชช์์าาะะงดดกุกุเเี่ี่กกลลปปาาาารรหหบบ22บบตื่ม่ืมะะชชาาตตเเแแ66ื้้ืรรออุุววมมน้จจดดาารริิพพลลืื33ออิิธธงงนนาาววผผืม่ืม่เเจะะรรีีแแตตนนมมบบลลกกเเสส�ศศกกกกวว้้นน้้าาา้้าาาววเเมมกััีีลลรรญญเเ้้ออลลตตนนจจ่า่ากกววุนนุษษกาาาาขขออาาาาชชลลญญััไไกกดดะะลล�าาาากกเเพพาางงววาาโโกกงัังธธรททเเชชกกเเรรคคลลนนรรชชิิกกกกาาเรราารราาลลมมมาา้าา้รรี้ี้ิิาานนาารราาแแเเงงจจึึนนรร�ยยชชงงเเข2ข2เเะะลลมมมมศศจจกคคา้า้แแนนหหผผููลละะืืดดาาีีรรลลัญดดาากกาาลลกษษกกกนนงงงงดดยยลลแแชััญญะะิิัญัญธธไไกกเเาาจจลลปปิิโโ�มมมมชชลลงงโโะะะะรรชชแเเาาคคววีีออาาาาเเงงววรรงงปปนัันงงลลลพพยยแแิธิธื่่ืออวว็็งงนนูู่่ทีีทะลลยยยยแแนันัเเ33กออ่ีี่ะะาาคคลล33ีีกกบบกก22ัญลลววะะรรััญญิิาางงธธรรเเถผถผยยชะะลลับับีี ชชแแ้้ลลาา็นน็ไไยยงเเปปดดเเนนงงจจะะปปแแรร้้แแ้้าา่่นนหหะะลลทท็็นนพพกกหหนนททะะ่ีี่มมโโ่่รรนนึ่่ึเเงงรราาววีีออยยะะนน้้คคาาิิธธาา็นน็ยยแแออกกเเีีททกกาาบบลลกกลล22ี่่ีาาออะะาา11ว้ว้รรจจภภผผหหจจยยมมาาััยยใใลละะววนนึึกกนนหหภภคคาา้า้ากก้้ดดศศนนูู่่เเออววาาบบ่ืื่ีีมมรร้้าาคคยยรรษษศศสสนนววใใุุชชกกรระะ้้าารร้้
รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกญั ชงศกึ ษา เพอื่ ใช้เป็นยา หนังสือเรยี นสาระทักษะการดาำ เนินชวี ิต 275
อย่างชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย
273
าม
จริงหรือไม่ การดื่มน้ามะนาวผสมน้าผึ้งชว่ ยแก้อาการเมาค้างจากพิษของกญั ชาได้
ตอบ
จริง เพราะจากประสบการณ์ของชาวบ้านท่ีเล่าสืบต่อกันมายืนยันว่าช่วยแก้
อาการเมาค้างจากกัญชาให้ดีขึ้นจริง การด่ืมน้ามะนาวผสมน้าผ้ึง หรือชารางจืด
ถือว่าเป็นสมุนไพรท่ีค่อนข้างปลอดภัย จึงสามารถนามาใช้ช่วยในการบรรเทา
อาการเมาคา้ งจากกญั ชาได้
เภสัชกรหญิง ดร.สุภาภรณ์ ปติพร เภสัชกรเชี่ยวชาญ (ด้านเภสัชกรรมการผลิต)
รองผู้อานวยการด้านการแพทย์แผนไทยและสมุนไพร โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร
ได้ให้ข้อมูลเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2562 ท่ี เซเรนิตี้ โ เทล แอนด์ สปา อาเภอกบินทร์บุรี
จังหวัดปราจีนบุรี ว่า “การระบาดของกัญชาและยาเสพติด เกิดจากสภาวะจิตใจ และ
ความเครียด ความสัมพันธ์ระหว่างคนกับคนไม่เข้าใจสภาวะจิตของตัวเอง ก็จะไปพึ่งพิงสิ่ง
ต่าง ที่อยู่ภายนอก เชน่ ติดเหล้า ตดิ บุหร่ี ติดยา ทาให้ไม่สามารถควบคุมจติ ได้ เพราะกญั ชา
เล่นกับจิตของคนที่ไม่ กสมาธิ และวางความทุกข์ไม่ได้ ซึ่งเป็นสภาวะเรื่องใหญ่มาก
คนต่างชาติจะเช่ือว่าเมื่อมีปัญหาชีวิต การใช้กัญชาดีกว่าการ ่าตัวตาย ซึ่งแท้ท่ีจริงแล้วการมี
ธรรมะทาใหเ้ กิดการ กสมาธิ ทาให้จติ ใจเกดิ ความสขุ ได้ ฉะน้นั เราไม่ต้องใชก้ ัญชาก็ได้ หากเรา
สามารถ กจิต และสมาธิได้เอง โดยไม่ตอ้ งพึง่ ยา”
276 หนังสอื เรยี นสาระทักษะการดาำ เนนิ ชีวติ เพื่อใช้เป็นยา อย่างชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกัญชงศกึ ษา
274
กิจกรรกมจิ ทก้ารยรบมทท�้ ยบท
1. กิจกรรมท่ี
คาช้ีแจง โปรดเลือกตัวอักษรหน้าข้อท่ีผู้เรียนคิดว่าข้อนั้นเป็นคาตอบท่ี ูกต้องท่ีสุด
เพียงข้อเดียว แล้วเขียนคาตอบลงในกระดาษของผูเ้ รยี น
ขอ้ 1 “ตารวจจับกุมนายสาย ้า พร้อมของกลางเป็นเ โรอีน 4 แท่ง น้าหนัก
1 กโิ ลกรมั รถยนต์ 1 คนั เงินสดอีก 5 บาท นายสาย ้าสารภาพกับเจ้าหน้าทตี่ ารวจวา่ ตนเอง
ทาหน้าที่ขนยามาสง่ เท่าน้ัน ไม่ใชผ่ ูค้ า้ ยาเสพติด จากข้อความดังกลา่ วนายสาย า้ ขาดคณุ ธรรมข้อใด
มากทสี่ ดุ
ก. ฉนั ทะ
ข. วริ ยิ ะ
ค. จติ ตะ
ง. วิมังสา
ขอ้ 2 นายเอ มีอาการป่วยกินข้าวไม่ได้ นอนไม่หลับ มีเพ่ือนแนะนาว่าผลิตภัณฑ์
กัญชาและกัญชงสามารถรักษาได้ นายเอจึงตัดสินใจไปซื้อผลิตภัณฑ์กัญชามาใช้เอง กรณีดังกล่าวจะ
เปน็ ผลดี หรือผลเสยี อยา่ งไรต่อรา่ งกายนายเอ
ก. เปน็ ผลดี เพราะใช้ผลิตภัณฑก์ ญั ชาตามคาแนะนาของเพือ่ น
ข. เป็นผลเสยี เพราะใช้ผลิตภัณฑก์ ญั ชาที่ไม่ได้มาตรฐาน
ค. เปน็ ผลดี เพราะมีผ้ใู ชผ้ ลิตภัณฑก์ ญั ชาใช้แลว้ ไดผ้ ลดีสามารถรกั ษาโรคที่
เป็นอยไู่ ด้
ง. เป็นผลเสีย เพราะผู้ใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาไม่ได้ไปปรึกษาแพทย์ และเภสัชกร
ผเู้ ช่ียวชาญ
ขอ้ 3 “นายแพทย์นรินทร์ให้คาปรึกษา กับผู้ป่วยที่ใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาและกัญชงใน
การรักษาโรคด้วยจิตใจจดจ่อ ระมัดระวัง จากข้อความดังกล่าวนายแพทย์นรินทร์นาหลักธรรมข้อใด
มาใชป้ ฏบิ ัตงิ านในหน้าที่มากท่สี ุด
ก. ฉันทะ
ข. วริ ยิ ะ
ค. จิตตะ
ง. วมิ ังสา
รายวชิ า ทช33098 กญั ชาและกัญชงศึกษา เพ่อื ใช้เป็นยา หนังสอื เรยี นสาระทกั ษะการดาำ เนนิ ชวี ติ 277
อย่างชาญฉลาด | ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย
275
ข้อ 4 ผู้ป่วยในข้อใดท่ีแพทยส์ ามารถสัง่ ใชผ้ ลิตภัณฑก์ ญั ชาและกญั ชงในการรักษาได้
ก. นายแดง ป่วยเป็นโรคอว้ น
ข. นายนพ ป่วยเปน็ โรคคางทูม
ค. นางสาวจิม ป่วยเปน็ โรคพาร์กินสัน
ง. นางสาวนวล ปว่ ยเป็นโรคปากเท้าเปอย
ขอ้ 5 จากรายงานการวิจัยพบว่า ในอนาคตมนุษย์สามารถนากัญชาและกัญชงไปใช้
รกั ษาโรคในข้อใดได้บ้าง
ก. โรคมะเร็ง
ข. โรคเทา้ ชา้ ง
ค. โรคคอพอก
ง. โรคเหงอื กอกั เสบ
2. กจิ กรรมท่ี
คาชี้แจง โปรดจับคู่ข้อมูลที่อยู่หลังตัวอักษรที่ตรงกับตัวเลขของข้อมูลนั้น หรือมี
ความสัมพันธ์ตรงกับหัวข้อเลขน้ัน ให้ถูกต้อง แล้วนาตัวอักษรของหน้าข้อมูลมาใส่หน้าตัวเลขตรง
กับข้อนน้ั
.......... 1. จากรายงานการวิจัย พบวา่ ในอนาคตจะสามารถ ก. ประเมนิ ผปู้ ่วย
ใชผ้ ลติ ภณั ฑก์ ัญชาและกญั ชงกบั โรคใด ข. โรคอว้ น
.......... 2. ข้อแนะนาก่อนตัดสินใจใช้ผลิตภณั ฑก์ ญั ชา ค. สงั่ จา่ ยภายใต้แพทย์
และกญั ชงทางการแพทย์ ง. โรคสมองเสอื่ ม
.......... 3. การเร่ิมใช้ผลิตภณั ฑ์กัญชาและกัญชง จ. โรคถงุ ลมโปง่ พอง
ในทางการแพทย์ ฉ. ปรึกษาผู้ท่เี คยใช้กญั ชา
.......... 4. ขอ้ หา้ มใชผ้ ลิตภณั ฑท์ ีม่ ีสาร THC และ CBD ช. ปรกึ ษาแพทย์
เปน็ สว่ นประกอบ ซ. ผทู้ ี่มีประวตั ิแพผ้ ลิตภัณฑ์
.......... 5. ความปลอดภัยของน้ามนั กัญชาและกัญชง ทีไ่ ดจ้ ากการสกัดกัญชา
3. กิจกรรมที่
คาช้ีแจง โปรดทาเครื่องหมายถูก () หรือเครื่องหมายผิด () ลงหน้าข้อตัวเลขท่ี
ผู้เรียนอ่านข้อมูล แล้วคิดว่าคาตอบน้ีถูกให้ทาเครื่องหมายถูก () ถ้าคิดว่าข้อมูลที่อ่านเป็นคาตอบท่ี
ผดิ ใหท้ าเครื่องหมายผิด ()
.......... 1. กญั ชาและกัญชงช่วยป้องกนั รักษาเสริมสรา้ งเซลล์
.......... 2. การรกั ษาดว้ ยผลิตภณั ฑ์กัญชาและกญั ชงเปน็ คร้งั แรกควรเรมิ่ ตน้ ที่ขนาดต่ามาก
.......... 3. อตั ราการเต้นของหวั ใจต่าลง คอื อาการของผลข้างเคยี งจากการใช้กัญชาและกัญชง
278 หนงั สอื เรยี นสาระทักษะการดาำ เนินชีวิต เพ่อื ใช้เปน็ ยา อย่างชาญฉลาด | ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย
รายวิชา ทช33098 กญั ชาและกัญชงศกึ ษา
276
.......... 4. การใช้กัญชาและกญั ชงในลักษณะสารเสพตดิ จะทาให้ขาดสตสิ ัมปชัญญะ
.......... 5. หา้ มใชส้ าร THC ในคนไข้ที่มีอาการทางระบบประสาทผดิ ปกติ
รายวชิ า ทช33098 กัญชาและกญั ชงศกึ ษา เพอ่ื ใช้เป็นยา หนังสือเรียนสาระทักษะการดาำ เนินชีวติ 279
อยา่ งชาญฉลาด | ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย