Kültür Sanat Dergisi

ARALIK 2020 KÜLTÜR
SANAT

GEÇMİŞİN VE GELECEĞİN
KÜLTÜR KÖPRÜSÜ BENİM

İÇİNDEKİLER

KÜLTÜR SANAT
ÇALIŞMALARI

ALPER BİLGİLİ: MOZAİK
CEYDA HUŞ: HALI, KİLİM

DOKUMA
EBRU CEYLAN: VİTRAY
ESRA BOZKURT: MİNYATÜR
FATİH DURUKAN: KEÇE
HASİBE YILMAZ: ÇİNİ
LEYLA ARIK ORHAN: FOKLORİK

BEBEK
BALAJAKHANIM ALİYEVA:

BUTA,MOZAİK
NURANƏ İSLAMOVA: MOZAİK

SEVDA SHİRİNOVA: BUTA
TARANA KAZİMOVA: EBRU,

KURDELE, DOKUMA,
MOZAİK

SAYFA 01

KÜLTÜR SANAT DERGİSİ

“M llî kültürümüzü, çağdaş uygarlık düzey n n üstüne çıkaracağız.”
Mustafa Kemal Atatürk

EDİTÖRDEN

Kültür ve sanat; m ll zevk ve duyguları, gelenek ve görenekler , tar h ,
değerler , m ll karakter yansıtır. Güzell k duygusunu açığa çıkarır. Sanat
kötülüğü ortadan kaldırır. B zler kültürler m ze a t sanat çeş tler n n gelecek
nes llerle arasında köprü olmaya ,değerler m z n devamlılığını sağlayarak

kültürümüze sah p çıkmaya çalıştık. .

SAYFA 02 Hazırlayan
EBRU CEYLAN

MOZAİK

MOZAİK NEDİR?

Moza ğ n ana malzemes doğanın koynunda
saklıdır; taş, toprak ve cam.
Topraktan gelen ve bell b r ahenk ç nde
yan yana d z lerek ve hünerl ellerde
ateşle dans ederek yen formlar kazanan
moza kler, b r mgey k boyutlu olarak
bet mlemes bakımından res m sanatıyla
benzerl kler göster r.
KÜLTÜRÜMÜZDEKİ YERİ

İslam kültürü se moza k desenler ne
get rd ğ matemat ksel zeng nl kle
ünlüdür. Yer yer cam küpler ve taşlar
kullanılmış olsa da, İslam eserlerde,
genelde, desen ç n özell kle üret lm ş,
daha sonra, kenarları elde
zımparalanarak boşluksuz yan yana
oturacak şekle sokulmuş ç n plakalar
kullanılmıştır.

SAYFA 03

MOZAİK

"B r m llet k res m yapamaz,b r
m llet k heykel yapamaz ,b r
m llet k fenn n gerekt rd ğ
şeyler yapamaz;o m llet n
lerleme yolunda yer yoktur."
Mustafa Kemal Atatürk

ETKİNLİĞİMİZ

Moza k sanatı le öğrenc ler m z el
becer ler n , görsel kompoz syon oluşturma
becer ler n gel şt rd ler. Sabırlı olmayı , b r

ürün ortaya çıkarmanın hazzını ,
kültürümüzde yer alan moza k sanatını cra

etmen n mutluluğunu yaşadılar.

KATKIDA BULUNAN

Alper BİLGİLİ

Cumhur yet İlkokulu
İmamoğlu/Adana

SAYFA 04

HALI, KİLİM DOKUMA

HALI, KİLİM DOKUMA NEDİR?

Dokuma; çözgü le atkı pler n n
bel rl b r düzen çer s nde,
b rb rler n n altından ve üstünden
geç r lmes yle elde ed l rler.

Halı; yere veya mob lya üstüne
sermek, duvara süs olarak asmak ç n
yapılan örme ya da düğümlü, çeş tl
büyüklüktek örtüdür. D k, yatık veya b r
duvara dayalı şek lde kurulmuş
tezgâhlarda dokunur.

KÜLTÜRÜMÜZDEKİ YERİ

El dokuma halı Orta Asya’da SAYFA 05
Türkler n bulunduğu bölgelerde ortaya
çıkmış ve Türkler tarafından
gel şt r lm ş b r sanattır.

Türk halılarında geleneksel olarak
Gördes (Türk) düğümü kullanılırken
Osmanlı saray halılarında S ne (İran)
adı ver len düğüm kullanılmıştır.

Anadolu’da Selçuklu ve Osmanlı
dönemler nde büyük gel şme gösteren
Türk halılarında pler çeş tl b tk ler n
yapraklarından, meyveler nden veya
kökler nden çıkarılan kök boyalarla
boyanmıştır.

HALI, KİLİM DOKUMA

"Yüksek b r nsan topluluğu
olan Türk M llet ’n n tar h b r

özell ğ de, güzel sanatları
sevmek ve onda yükselmekt r."

Mustafa Kemal Atatürk

ETKİNLİĞİMİZ

Halı ve k l m dokuma etk nl ğ m zle ;
öğrenc ler m zde günlük yaşam becer ler n , el-

göz koord nasyonunu, küçük kas gel ş m n ,
d kkat ve konsantrasyon gel ş m n , ardıl şlemler
gerçekleşt rme becer s n , gel şt rmeye çalıştık.

Öğrenc ler m z kültürümüze a t bu sanatı
tezgahta yapmış olmanın mutluluğunu yaşadılar.

KATKIDA BULUNAN

Ceyda HUŞ
Cumhur yet İlkokulu

Ulubey/Uşak

SAYFA 06

VİTRAY

VİTRAY NEDİR?

V tray genel olarak renkl cam parçalarının
kurşun dolgu malzemes yle b rleşt r lerek
leh mlenmes yle yapılır, hem görsel yönüyle
sanatsal b r becer ve yaratıcılık
gerekt rmekte hem de bu dekorat f
parçaların gen ş yüzeylerde sağlam b r
şek lde durab lmes n sağlayan y
mühend sl k hesaplamalarına ht yaç
duymaktadır.

KÜLTÜRÜMÜZDEKİ YERİ

İslam sanatında cam lerde revzen SAYFA 07
ya da elvan pencere adı altında
b l nmekted r., Avrupa sanatına
kıyasen çok daha saded r. Cam
parçaları da ma renkl olmak zorunda
değ ld r ve bağlayıcı eleman olarak
alçı kullanılmaktadır.

Revzen süslemeler f gürat f
desenlerden z yade, daha çok ç çek,
b tk ve geometr k şek llere yer
vermekted r. Yoğun b ç mde bezenm ş
revzenler revzen- menkuş olarak da
adlandırılmaktadırlar.

VİTRAY

"Yüksek uygarlığın merd ven
sanattır."– Mustafa Kemal
Atatürk

ETKİNLİĞİMİZ

V tray sanatı le öğrenc ler m z el becer ler n
gel şt rerek renkler n komb nasyonlarını nasıl

kullanacaklarını, ışığın camdak renklere
etk s n , kontur ç zmey öğrend ler.

Kültürümüzde yer alan v tray sanatını cra
etmen n ve b r ürün oluşturmanın mutluluğunu

yaşadılar.

KATKIDA BULUNAN

Ebru CEYLAN
Hürr yet İlkokulu
İmamoğlu/Adana

SAYFA 08

MİNYATÜR

MİNYATÜR NEDİR?

M nyatür çok nce şlenm ş, küçük
boyutlu, kend ne has boyama tekn ğ ve
anlatım d l olan geleneksel b r res m
sanatıdır.

El yazması eserlerde konuya açıklık
get rmek amacıyla metn desteklemek
ç n uygulanır. Bu sanatı yapan k ş lere
nakkaş den r.

İnsan f gürler k ş ler n önem sırasına
göre daha büyük ya da daha ayrıntılı
ç z l r.

KÜLTÜRÜMÜZDEKİ YERİ SAYFA 09

Anadolu’da karşımıza çıkan Türk
m nyatürü Selçuklularla başlar.

Selçuklulara a t en esk tar hl
m nyatürler, Arapça çev r olan b r
botan k k tabında yer alır (K tabü’l
Haşay ş).B r d ğer m nyatür örneğ ,
Varka ve Gülşah’ta yer alır.

Osmanlı m nyatür sanatı da
Selçuklu ve İran m nyatürler nden
etk lenm şt r.

19. yüzyıl başlarında yen leşme
hareketler yle b rl kte m nyatürde de
batı res m sanatının etk ler
görülmüştür.

MİNYATÜR

"B l m ve sanat, takd r
ed lmed ğ yerden göç eder."

– İbn- S na

ETKİNLİĞİMİZ

M nyatür etk nl ğ le öğrenc ler m z n el
becer ler gel şm s, kend ler n renklerle
fade etme fırsatı bulmuşlardır. M nyatür
sanatının düşündürme özell ğ sayes nde
öğrenc ler m z n yorum yapma kab l yetler
artmıştır. Kültürümüzde yer alan m nyatür

sanatını yapmış olmanın mutluluğunu
yaşamışlardır.

KATKIDA BULUNAN

Esra BOZKURT
Saygeç t İlkokulu
İmamoğlu/Adana

SAYFA 10

KEÇE ÜRÜNLERİ

KEÇE NEDİR? SAYFA 11

Keçe, b l nen en esk tekst l ürünü
olarak kabul ed lmekted r. B r kısım
hayvanların yünler n n (koyun, t ft k
keç s , lama, deve, tavşan vb) sabun, su
ve ısı yardımıyla oluşturulan alkal b r
ortamda l fler n b rb r arasına g rmes
le oluşur.

Kullanım alanının büyüklüğü sebeb le
günümüzde de b rçok alanda karşımıza
çıkmaktadır. Son dönemlerde hed yel k
eşya üret m nde ve b rçok sanatçının
eser nde kullanıldığı gözlenmekted r.

KÜLTÜRÜMÜZDEKİ YERİ

Göçebe Türk toplulukları gerek
çadırlarda, gerekse d ğer eşyalarında
kullandıkları süsley c unsurlarda
doğal olarak yet şt rd kler
hayvanların yünler nden
yararlanmışlar ve b rer el sanatı ürünü
olan halı, k l m, keçe vb. ürünler n
yapımını kend geleneksel
yöntemler yle gerçekleşt rm şlerd r.

Selçuklular’da da çadır, eyer
örtüler , ç zme, börk ve g y m
kuşamda,Osmanlı Dönem ’nde keçe,
baş g ys ler nde de kullanılmış ve
genell kle şekl le g yen k ş n n sınıfını
ya da rütbes n gösteren b rer kılavuz
olmuşlardır.

KEÇE ÜRÜNLERİ

"Hep n z m lletvek l olab l rs n z,
bakan olab l rs n z… Hatta
cumhurbaşkanı olab l rs n z.
Fakat sanatkar olamazsınız."
Mustafa Kemal Atatürk

ETKİNLİĞİMİZ

Keçe le ürün oluşturma etk nl ğ m z le
öğrenc ler m z n el becer ler n n gel şmes ne

katkı sağlamış olduk. Hayal güçler n
kullanmayı, tasarruf etmey , ger dönüşüm

yaparak günlük hayat becer ler
ed nmeler n sağladık. Kültürümüze a t bu
sanatı günümüz ht yaçlarıyla b rleşt rerek
yapmak öğrenc ler m ze mutluluk verd .

KATKIDA BULUNAN

Fat h DURUKAN
Cumhur yet İlkokulu
İmamoğlu/Adana

SAYFA 12

ÇİNİ

ÇİNİ NEDİR?

Toprağın p ş r lmeden önce şek l
ver l p kap - kacak, tabak, vazo, sürah
vb. eşya üret lmes ne dayalı b r el
sanatıdır. Aynı zamanda fayans,
porselen tabak, seram k g b eşyanın
süslenmes nde kullanılan b r yüzü sırlı,
renkl dekor ve mot flerle şlenm ş
kaplama malzemes ne, bu malzemeyle
şlenm ş eşyaya ç n , bu süsleme ş ne de
ç n c l k den r.

KÜLTÜRÜMÜZDEKİ YERİ

Geleneksel Türk Sanatlarından olan
ç n , genell kle m mar yapıların
dekorasyon alanında kullanılmaktadır.
Cam , köşk. saray, çeşme, türbe ve
benzer yapıların ç ve dış
süslemeler nde kullanılmış b r desenl
seram k ürünüdür. Kütahya ve İzn k
Ç n ler tür olarak k ye ayrılır.

1- Duvar ç n ler , esk ler m z Kaş
dem şlerd r.

2. Evan den len bu ç n türü tabak,
vazo, kupa, kase, sürah , bardak ve
benzer ç n desenl seram k ürünler nden
oluşmaktadır.

SAYFA 13

ÇİNİ

"Sanatsız kalan b r m llet n
hayat damarlarından b r

kopmuş demekt r."
Mustafa Kemal Atatürk

ETKİNLİĞİMİZ

Ç n etk nl ğ m z le öğrenc ler m z n nce
motor becer ler n n gel şt ğ n ,

yaratıcılıklarının arttığını, sabırla etk nl ğ
tamamladıklarını, görsel tasarım yapma
becer ler n gel şt ğ n gözlemled k. Ç n
boyarken öğrenc ler m z çok eğlend ler
ve ortaya çıkan ürünler öğrenc ler m z

çok mutlu ett .

KATKIDA BULUNAN

Has be YILMAZ
Mehmetç k İlkokulu

Ceyhan/Adana

SAYFA 14

FOKLORİK BEBEK

FOKLORİK BEBEK NEDİR? SAYFA 15

Kültürel bebeklertamamen yerel özell klere
sah p çeş tl mot f ve pullarla süslenmekte ve
el ş üret m tekn ğ yle hazırlanmaktadır. ,
Ağaç ve çember skelet üzer ne havlu
parçaları le desteklenerek, pazen, basma,
pat ska ve tülbent le s yah yün p veya
orlondan örülmüş saçla, baş kısmı aynı
kumaşlardan kutnu, kad fe ve tülden d k lm ş,
şalvar, elb se, şl k, önlük, entar ve gel nl k
g yd r lerek ve el nde m n su test s , tahta
k rmen, m n bebek, tahta yaba veya
kolunda kolçak le süslen r. Renkl sp rtolu
kalem, asetatlı kalem veya bat k boyası le
yüz hatları ç z l r.

KÜLTÜRÜMÜZDEKİ YERİ

Folklor k bebekler geleneksel g y m
kültürünün gelecek kuşaklara
aktarılmasında öneml b r aracı
olarak görülürler. Geleneksel g y m
kültürünün m llî k ml kle
l şk lend r lmes onlara uluslararası
alanda b r tems l gücü kazandırır. Bu
sayede folklor k bebekler kültür
tur zm n n d kkate değer b r b leşen
olarak yorumlanır.

Türk ye’n n farklı ller nde farklı
tekn kler ve malzemelerle geleneksel
kıyafetl folklor k bebekler
üret lmekted r. Türk ye’de üret len
folklor k bebekler, kıyafet açısından
yöreler n geleneksel kıyafetler n n
m nyatürler g b d r.

FOKLORİK BEBEK

"Sanatkar el öpmez,
sanatkarın el öpülür."
Mustafa Kemal Atatürk

ETKİNLİĞİMİZ

Foklor k bebek etk nl ğ m z le
öğrenc ler m z geçm şte yaşamış çocukların
sah p oldukları bebekler tanımış oldular.

Evdek malzemelerle kend bebekler n
tasarladılar. Hayal güçler n kullanarak
foklor k bebekler yaptılar ve çok eğlend ler.

KATKIDA BULUNAN

Leyla Arık ORHAN
T mur Ertürk İlkokulu

UŞAK

SAYFA 16

BUTA VE MOZAİK /AZERBAYCAN

BUTA NEDİR? SAYFA 17

Buta (bute, puta) -gonca; bademe
benzer nakış çeş t d r. Azerbaycan
dekor sanatının çok yaygın dekor
elementler nden b r d r.

Azerbaycan'da m ll suven rler n, şal
ve eşarpların, b rçok markaların ve
aksesuarların üzer nde Buta desen ne
rastlamak mümkündür

KÜLTÜRÜMÜZDEKİ YERİ

Buta 4 gruba bölünmekted r:

1. Halı dekorunda kullanılan butalar
(Muğan-buta, Salyan-buta, H le-buta,
Bakü-buta, Sarab -buta, Gence-buta,
Ş rvan-buta);

2. A ley tems l eden butalar (bala-
buta, heml -buta, balalı-buta, evl -
buta, ç ftkarılı-buta);

3. Sembol k anlam taşıyan butalar
(cıgga-buta, lelek-buta, küsülü-buta,
kavuşan-buta, yazılı-buta);

4. Çeş tl butalar (saya-buta badem -
buta, gotazlı-buta, ç çekl -buta,
yanar-buta)

BUTA VE MOZAİK

"Xalq b r çox xüsus yyətlər lə
tanınır, sayılır və dünya

xalqları çər s ndə fərqlən r. Bu
xüsus yyətlərdən ən yüksəy ,
ən böyüyü mədən yyətd r."
Heydər Əl yev

ETKİNLİĞİMİZ

Buta etk nl ğ m z le öğrenc ler m ze
geçm şten günümüze gelen buta mot f n n
kullanım alanlarını arttırmak ve unutulmasını

önlemek amacıyla çeş tl boyama ve
moza k çalışmaları yaptırılmıştır.

Öğrenc ler m z n yaratıcılıklarının arttığı
gözlenm şt r.

KATKIDA BULUNAN

Balajakhanım ALİYEVA
119 Nömrel Tam Orta Mektep

Baku/Azerbaycan

SAYFA 18

MOZAİK /AZREBAYCAN

MOZAİK NEDİR? SAYFA 19

Moza k (renkl kurama) aynı ve ya
değ ş k malzemelerden yapılan
tasv rd r. Anıtsal dekorat f sanatın esas
türler nden b r d r.
Moza kten genelde dekorat f-tatb k
sanatta, bazı durumlarda se tezgah
sanatında kullanılır.

Moza k şablon şek lde kes lm ş sade
ve karmaşık geometr k b ç ml küçük
materyal kırıntılarından toplanır ve
k reç, ç mento, mast ka veya mum
tabakasına oturtulur.

KÜLTÜRÜMÜZDEKİ YERİ

Orta Çağda Azerbaycan’da
yapılarda m nel ç n den lg nç
dekorat f moza kler yapılmıştır.

Zav ye cam s adlandırılan b nanın
g r ş kapısı ve pencereler renkl
moza kle süslenm şt r.

Ünlü Şek Han Sarayında da moza k
kullanılmıştır.

Bakı metropol ten n n N zam
stasyonunda M.Abdullayev’ n, Neftç ler
stasyonunda A.Ağamalov ve
M.Gafarov’un moza k kompoz syonları
Azerbaycan moza k sanatının en güzel
örnekler ndend r.

MOZAİK /AZERBAYCAN

"Azad olmayan mədən yyət
mağmundur.Azad olmayan

ncəsənət yox olacaq!"
M kayıl Müşf q

ETKİNLİĞİMİZ

Moza k etk nl ğ m zde öğrenc ler m z
geçm şte kullanılan malzemeler yer ne
hayal güçler n kullanarak mantı, boncuk,

renkl taşlar kullandılar.
Moza k çalışmamızda ülkem z n m ll
değerler n yansıtan ögelere yer verd ler.
Öğrenc ler m z etk nl kler key f alarak

yaptılar.

KATKIDA BULUNAN

Nurana İSLAMOVA
78 Sayl Tam Orta mektep

Baku/Azerbaycan

SAYFA 20

BUTA /AZERBAYCAN

BUTA NEDİR?

Buta (bute, puta) -gonca; bademe
benzer nakış çeş t d r. Azerbaycan
dekor sanatının çok yaygın dekor
elementler nden b r d r.

Azerbaycan'da m ll suven rler n, şal
ve eşarpların, b rçok markaların ve
aksesuarların üzer nde Buta desen ne
rastlamak mümkündür

KÜLTÜRÜMÜZDEKİ YERİ

Buta 4 gruba bölünmekted r:

1. Halı dekorunda kullanılan butalar
(Muğan-buta, Salyan-buta, H le-buta,
Bakü-buta, Sarab -buta, Gence-buta,
Ş rvan-buta);

2. A ley tems l eden butalar (bala-buta,
heml -buta, balalı-buta, evl -buta,
ç ftkarılı-buta);

3. Sembol k anlam taşıyan butalar (cıgga-
buta, lelek-buta, küsülü-buta, kavuşan-
buta, yazılı-buta);

4. Çeş tl butalar (saya-buta badem - SAYFA 21
buta, gotazlı-buta, ç çekl -buta, yanar-
buta)

BUTA

"Yüksək mədən yyətə mal k olan
xalq həm şə rəl gedəcək,
həm şə yaşayacaq, həm şə

nk şaf edəcəkd r. Mədən yyət
bəşər yyət n topladığı ən yaxşı

nümunələrlə xalqları
zəng nləşd r r."
Heydər Əl yev

ETKİNLİĞİMİZ

Buta etk nl ğ m z le öğrenc ler m ze
geçm şten günümüze gelen buta mot f n n
kullanım alanlarını arttırmak ve unutulmasını
önlemek amacıyla çeş tl boyama çalışmaları
yaptırılmıştır. Öğrenc ler m z yaratıcılıklarını
kullanarak buta mot f n farklı alanlarda ve
farklı boyama tarzlarıyla kültürümüze entegre
ett ler.Ortaya rengarenk ve çok güzel butalar

çıktı.

KATKIDA BULUNAN

Sevda SHİRİNOVA
Şuşa Şeher 1 Nömrel Tam Orta

Mektep
Yasamal/Azerbaycan

SAYFA 22

MOZAİK ,KURDELE ,DOKUMA /AZERBAYCAN

KURDELE NEDİR?

İster ev mefruşatını süslemede,
ster g ys lere ve aksesuarlara
ayrıntı katmada olsun, kurdeleler
kullanıldıkları alanlara canlı
renkler ve dokular lave ederler.

KÜLTÜRÜMÜZDEKİ YERİ SAYFA 23

Esk den ber kurdeleye
duyduğumuz hayranlık, çok çeş tl
kurdele tekn kler n n doğmasına
ves le olmuş ve hevesl
zanaatkârlara, dünyayı
güzelleşt rmeler ç n bu çok yönlü,
kolayca şek l alan şer tler
kullanmanın b rçok yolunu
gösterm şt r.

İster kurdele nakışı, ster
kurdeleden ç çek yapımı, sterse
merak uyandıran kurdele süsler
olsun heps kültür ögeler m zle
b rleşt r lerek yen ürünler ortaya
çıkarılmıştır.

EBRU /AZERBAYCAN

"Mədən yyət olmayan yerdə,
nsanlıqdan danışmaq
olmaz"
Tof q Hüseynzadə

ETKİNLİĞİMİZ

Öğrenc ler m z kültürümüzde yer alan
çeş tl sanat türler nden çalışmalar

yaptılar. Ebru etk nl ğ öğrenc ler n çok
hoşuna g tt . Ebru etk nl ğ m z oje le

cam üzer ne yaptılar. Ortaya çok güzel
desenler çıktı. Öğrenc ler m z etk nl kler

çok severek yaptılar.

KATKIDA BULUNAN

Tarana KAZİMOVA
28 Nömrel Tam Orta Mektep

Sumyag t/Azerbaycan

SAYFA 24

KÜLTÜR SANAT DERGİSİ

DERGİMİZE KATKIDA BULUNANLAR

Kültür Sanat Derg m ze katkıda
bulunan bütün proje ortaklarımıza ve

öğrenc ler ne teşekkür eder m.

DERGİYİ HAZIRLAYAN
EBRU CEYLAN

HÜRRİYET İLKOKULU İMAMOĞLU/ADANA