หม้อข้าวหม้อแกง

เล่นขายของ

หม้อข้าวหม้อแกง

Len Khai Khong / Moh Khao Moh Kaeng

คำอธิบาย

“หม้อข้าวหม้อแกง”

เป็ นการเล่นที่เกิดขึ้นตั้งแต่สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น เป็ นการ
เล่นเบ็ดเตล็ดเลียนแบบการดำเนินชีวิตของผู้ใหญ่ การเล่นในสมัย

ก่อนจะถูกมองในแง่จิตวิทยา ว่าเป็ นการทำนายอนาคตหรือ
บุพนิมิต ดังเช่นในวรรณคดีเรื่อง ขุนช้างขุนแผน ตอนหนึ่งได้
กล่าวถึง การเล่นสมัยเด็กของนางพิมไว้ว่า “แล้วนางหุงข้าวต้มแกง

กวาดทรายจัดแจงเป็ นรั้วบ้าน นางเล่นทำบุญให้ทาน
ไปนิมนต์สมภารมาเร็วไว” (หอสมุดแห่งชาติ. 2513: 11)
ตามปกติเป็ นของเล่นที่เล่นกันในกลุ่มเด็กผู้หญิง บางทีก็เรียกว่า
“เล่นขายของ” ของเล่นดังกล่าวนี้ นอกจากจะทำให้เกิดความ
สนุกสนานเพลิดเพลินแล้ว ยังช่วยส่งเสริมการพัฒนาการของเด็กทาง
ด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม สติปัญญาอีกด้วย การที่เด็กผู้หญิง
ชอบเล่นหม้อข้าวหม้อแกงหรือเล่นขายของ อาจเป็ นเพราะเด็กผู้
หญิงอยู่ใกล้ชิดแม่หรือเพศหญิง ซึ่งจะทำหน้าที่เตรียมอาหารไว้ให้

กับครอบครัว จึงได้จดจำวิธีการมาเล่นหม้อข้าวหม้อแกง

Description

“Moh Khao Moh Kaeng” is a play that originated in the early
Rattanakosin period. It is a miscellaneous play that imitates the

lifestyle of an adult. Playing in the old days was viewed in a
psychological sense. whether it is a prediction of the future
or a precept as in the literature on Khun Chang Khun Phaen
One episode mentioned the play of Mrs. Pim's childhood said
that “Then she cooked rice and curry. Sweeping the sand and
arranging it as a fence She plays to make merit. Go to invite

a monk come quickly" (National Library. 1970: 11).
And this game sometimes called “Len Khai Khong” (buying and
selling imitation game). This game isn’t only brought them joy

but also useful for their physical, mental, social and
intelligence development. The reason girls like this game
because they are close to their mothers or female who
responsible for cooking for everyone in the family so that

they remember and imitate the routine in the game.

วิธีเล่น

How to Play

อาหารที่เด็กๆ ใช้เล่นกันนั้น แต่เดิมอาจจะใช้ฝุ่นเป็ นข้าว
กับข้าวจะใช้ใบหญ้าเด็ดเป็ นชิ้นเล็กๆ ใส่กะลามะพร้าว
ใส่น้ำคนไปมา ดุจดังกำลังทำอาหาร ผู้ที่สมมติตนเป็ น
แม่ครัว แม่บ้านหรือผู้ขายของนั้น จะเตรียมกะลามะพร้าว
ถือว่าเป็ นชาม และเตรียมซีกไม้ไผ่ซึ่งถือว่าเป็ นช้อน เด็กที่
เล่นหม้อข้าวหม้อแกงด้วยกันจะแกล้งทำเป็ นรับประทาน
อาหาร บางที่ใช้เศษกระดาษฉีกเป็ นรูปสี่เหลี่ยมหรือวงกลม

สมมติว่าเป็ นเงินทองสำหรับจ่ายให้ผู้ขายอาหารนั้น

Players use dirt as the made-up rice and cut out leaves in small
pieces as the food. Put everything in coconut shell, add some water
and stir it as if they were cooking. The player who plays as a cook,

a housewife or the seller will prepare another coconut shell to use
as serving dish and small piece of split bamboo as a spoon. Other
players pretend to eat the food and sometimes players would cut

out papers in rectangle or circle as made-up money for the
customer to pay for the food

วิธีทำ แต่ก่อนเด็กๆ อาจนำนำวัสดุที่หาง่ายมาทำเป็ น
ภาชนะใส่อาหารที่เรียกว่า หม้อข้าวหม้อแกง
How to do เช่น ใช้กะลามะพร้าว ฝาหอย หรือเปลือกหอยโข่ง
เป็ นต้น

ระยะต่อมามีการคิดทำหม้อข้าวหม้อแกงเล็กๆ
โดยใช้ดินเหนียวปั้นเป็ นรูปหม้อดิน นำไปเผาไฟให้
แข็งตัว น้ำจะไม่รั่วซึมออกมาได้

Make the containers or pots or pans put out of
easily found materials such as coconut shells, shells or
apple snail’s shells. Later on, the pots and pans are made
of clay, roast until they become hard so that the water

won’t leak during the game.

ความเป็ นมา
และความสำคัญของปั ญหา

Background and importance of the problem

จากการศึกษาพัฒนาการของทารก อายุ 3-6 ปี ควรส่งเสริมพัฒนาการด้านจินตนาการ

ควบคู่กับการลงมือ กระทํา ได้สํารวจ ทดลอง ค้นพบด้วยตนเอง การแยกสี ประสาทสัมผัสจาก

การเล่นของเล่น เพื่อส่งเสริมพัฒนาการข้างต้นที่กล่าวไป ผู้จัดทําจึงพัฒนานวัตกรรมจากการละเล่น

“หม้อข้าวหม้อแกง” ซึ่งเป็ นการละเล่น ไทยในสมัยโบราณมาผนวกเข้ากับการส่งเสริมพัฒนาการ

ด้านภาษา และการสื่อสาร และพัฒนาการด้านสังคมของเด็กวัยก่อนเรียน อายุ 3-6 ปี โดย

เล่นบทบาทสมมติ หรือการกระตุ้นด้านภาษา การสื่อสารด้วยการใช้บัตรคํา (Flash Cards)

ซึ่งเป็ นสื่อการสอนรูปแบบกระดาษชนิดหนึ่ง ที่ช่วยปูพื้นฐานด้านการจดจําของเด็กตั้งแต่ยังเล็ก

From the study of the development of infants aged 3-6 years. Should promote the development of
imagination along with action, explore, experiment, discover for yourself, color separation, sensory from

playing with toys to promote the above-mentioned development. The organizers therefore develop
innovations from playing games. "Moh Khao Moh Kaeng", which is an ancient Thai play, has been combined
with the promotion of language development, communication and social development of preschool children
aged 3-6 years by role playing or language stimulation, Communicating using flash cards which are a type

of paper teaching media. That helps lay the foundations for children's memory from an early age.

ความเป็ นมา
และความสำคัญของปั ญหา

Background and importance of the problem

นวัตกรรม “สปร.นว. ชุดเครื่องครัวดินเผาจิ๋ว” (SPRNW. Miniature Clay Kitchen Set)
เป็ นนวัตกรรมที่มีการประยุกต์การละเล่น “หม้อข้าวหม้อแกง”

ส่วนที่ 1 “ชุดเครื่องครัวดินเผาจิ๋ว” ผลิตมาจากดินเหนียวธรรมชาติ ผ่านขั้นตอนการปั้น การเผา
ซึ่งได้รับความรู้และคําแนะนําจากวิทยากรกลุ่มเครื่องปั้นดินเผาบ้านมอญ ตําบลบ้านแก่ง อําเภอเมือง
นครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์

Innovation "SPRNW. Miniature Clay Kitchen Set" is an innovation that has
applied the play "Moh Khao Moh Kaeng".

Part 1 “Miniature Clay Kitchen Set” is made from natural clay. Through the
process of molding and firing, which received knowledge and advice from the
speakers of the Ban Mon pottery group. Ban Kaeng Subdistrict, Nakhon Sawan.

ความเป็ นมา
และความสำคัญของปั ญหา

Background and importance of the problem

ส่วนที่ 2 เป็ นบัตรคํา (Flash Cards) ซึ่งจะประกอบไปด้วยสี รูปภาพ หรือคําศัพท์ที่เกี่ยว
กับผัก ผลไม้ หรืออุปกรณ์ที่อยู่ในชุดเครื่องครัวดินเผาจิ๋วที่มีสีสันสดใส และรูปร่างแตกต่างกันไป
ที่จะนําส่งเสริมพัฒนาการด้านภาษา และการสื่อสาร และพัฒนาการด้านสังคมของเด็กปกติวัยก่อน
เรียน อายุ 3-6 ปี เด็กป่ วยเรื้อรังที่ไม่ได้ไปโรงเรียนเพื่อเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลนานๆ
หรือเด็กพิเศษที่ประสบภาวะยากลําบากดังกล่าวข้างต้น

The second part is flash cards, which contain colors, pictures or words related to
vegetables, fruits, or equipment in a brightly colored Miniature Clay Kitchen Set and
different shapes. To promote language development and communication and social
development of normal preschool children aged 3-6 years; chronically ill children who do
not go to school for long-term hospitalization or special children who suffer from the

aforementioned difficult conditions.

วิธีการเล่นสำหรับเด็กปกติ 3-6 ปี

How to play for normal preschool children aged 3-6 years

ให้เด็กๆ แบ่งกลุ่มแสดงบทบาทสมมติการเป็ นแม่ค้าและลูกค้า

Have the children divide into groups to play the roles of being a seller and
a customer.

ให้เด็กที่เป็ นลูกค้าบอกสิ่งที่ต้องการซื้อให้กับแม่ค้าฟัง

Have the child who is the customer tell the seller what they want to buy.

ให้เด็กที่เป็ นแม่ค้าหยิบของที่ลูกค้าสั่งจัดในภาชนะได้ถูกต้อง และคิดเงินได้ถูกต้อง

Let the child who is the seller pick up the things that the customer ordered,
arrange them in the correct container and charge the money correctly.

ลูกค้าจ่ายเงิน นับตังได้ถูกต้อง

Customers pay count correctly.

นักศึกษาพยาบาลมีส่วนร่วมในการนำป้ ายรูปผลไม้ + คำภาษาไทยและภาษา
อังกฤษ และป้ ายรูปผลไม้ + คำศัพท์สีภาษาไทยและภาษาอังกฤษ มาสอนให้เด็ก
ได้ฝึกออกเสียง ฝึกจำ และฝึกใช้ความคิด ในการเรียกชื่อ และออกเสียงคำศัพท์
ภาษาไทยและภาษาอังกฤษได้อย่างถูกต้อง

Nursing students participated in bringing fruit-shaped signs + Thai and
English words, fruit-shaped signs + color words in Thai and English. To teach
children to practice pronunciation, practice remembering and practice thinking
in name calling and pronounce Thai and English words correctly.

วิธีการสอนเด็กสำหรับผู้ปกครอง ผู้ดูแล หรือนักศึกษาพยาบาล

How to teach children for parents, caregivers or nursing students for chronically ill children

การเล่นบําบัดใน 1 คาบ ใช้เวลาประมาณ 45-60 นาที โดยมีความถี่
1-2 ครั้งต่อสัปดาห์

Play therapy in 1 session takes about 45-60 minutes with
a frequency of 1-2 times a week.

อธิบายสิ่งของต่างๆในการเล่น เเละให้ความรู้เกี่ยวกับสี คำศัพศ์ทั้งภาษาไทย
เเละภาษาอังกฤษ ให้กับเด็กโดยนําป้ ายรูปผลไม้ + คําภาษาไทยและภาษา
อังกฤษ และป้ ายรูปผลไม้ +คําศัพท์สีภาษาไทยและภาษาอังกฤษ มาสอน
ให้เด็กได้ฝึกออกเสียง ฝึกจํา และฝึกใช้ความคิด ในการเรียกชื่อ
ออกเสียงคําศัพท์ภาษาไทยและภาษาอังกฤษ และจับคู่สิ่งของกับสีให้ตรง
จับคู่คำศัพท์ทั้งภาษาไทยเเละภาษาอังกฤษได้อย่างถูกต้อง

Explain the things in the game and educate about colors
vocabulary in both Thai and English to children by bringing

fruit-shaped signs + Thai and English words and fruit
labels + color vocabulary in Thai and English. To teach
children to practice pronunciation, practice memorization and
practice thinking in name calling, Pronounce Thai and English
words and match objects with colors. Match the words in
both Thai and English correctly.

วิธีการสอนเด็กสำหรับผู้ปกครอง ผู้ดูแล หรือนักศึกษาพยาบาล

How to teach children for parents, caregivers or nursing students for chronically ill children

อธิบายกฎกติกาการเล่น โดย

Explain the rules of play by

1. ให้เด็กๆ แบ่งกลุ่มแสดงบทบาทสมมติการเป็ นแม่ค้า

Have the children divide into groups to play the role of a
merchant.

2. ให้เด็กที่เป็ นลูกค้าบอกสิ่งที่ต้องการซื้อให้กับแม่ค้าฟัง

Have the child who is the customer tell the seller what they want
to buy.

3. ให้เด็กที่เป็ นแม่ค้าหยิบของที่ลูกค้าสั่งจัดในภาชนะได้ถูกต้องและคิดเงิน

ได้ถูกต้อง

Let the child who is the seller pick up the things that the
customer ordered, arrange them in the correct container and
charge the money correctly.

4. ลูกค้าจ่ายเงินนับตังได้ถูกต้อง แล้วสอบถามความเข้าใจของเด็ก

Customers pay the amount correctly and asked the child's
understanding

5. ตลอดระยะเวลาการเล่น ให้สังเกตดูแลเอาใจใส่พฤติกรรมของเด็กอย่าง

ใกล้ชิด close attention to the child's

Throughout the playing period
behavior.

วิธีการสอนเด็กสำหรับผู้ปกครอง ผู้ดูแล หรือนักศึกษาพยาบาล

How to teach children for parents, caregivers or nursing students for chronically ill children

6. หลังเล่นเสร็จสอนและดูแลให้เด็กเก็บของอย่างเป็ นระเบียบ

After playing, teach and supervise the children to keep their
things organized.

7. สอบถามความรู้สึกของเด็กหลังเล่นเเละทบทวนความรู้ เรื่องสี สิ่งของ
ต่างๆ คำศัพท์ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษโดยนําป้ ายรูปผลไม้ + คํา
ภาษาไทยและภาษาอังกฤษ และป้ ายรูปผลไม้ +คําศัพท์สีภาษาไทยและ
ภาษาอังกฤษ มาให้เด็กทาย เเละจับคู่สิ่งของต่างๆสีคำศัพท์ทั้งภาษาไทยเเละ
ภาษาอังกฤษ

Inquire about children's feelings after playing and review their
knowledge of colors, objects, vocabulary, both Thai and
English by using fruit-shaped signs + Thai and English words
and fruit labels + color vocabulary in Thai and English for
children to guess and match different objects, colors,
vocabulary, both Thai and English.

เอกสารอ้างอิง

ขนิษฐา บุนนาค. (2562). Flash Cards (บัตรคำ) สื่อการสอน ส่งเสริมทักษะการจดจำสำหรับเด็กปฐมวัย
สืบค้น 12 กันยายน 2565, จาก
https://www.youngciety.com/article/learning/flash-cards-for-kids.html

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (2561). การเล่นบำบัด (Play Therapy) คืออะไร?. สืบค้น
12 กันยายน 2565, จาก http://www.manarom.com/play_therapy.html

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ. (2564). แนวทางการส่งเสริมพัฒนาการเด็ก
วัย 3-6 ปี สำหรับพ่อแม่ ผู้ปกครอง. สืบค้น 10 สิงหาคม 2565, จาก
http://academic.obec.go.th/images/document/1593157950_d_1.pdf