GarisPanduanBangunan

JADUAL 4 : GRED KEMASAN UNTUK BANGUNAN-BANGUNAN KA

JENIS BANGUNAN: KESELAMATAN
- Ibu Pejabat Bomba Negeri

Untuk Bangunan-bangunan ini bahan-bahan kemasan dari Gred Sederh

BIL. JENIS RUANG BUMBUNG SILING LANTA
3.2 Permai
Ruang kerja :- -sda- Strip/ panel kayu Jubin h
3.3 - Pejabat/ Bahan
Nota: Plain fibrous plaster (gred s
Pentadbiran (PVC, l
- Bilik Mesyuarat/ Inorganic fibre sheet)
(Gypsum fibre,
Bilik calcium fibre) -sda-
Perbincangan
- Bilik Taklimat/

Gerakan
- Bilik Komputer
- Bilik Kawalan
- Bilik

Penyelenggaraan

Alat/ Bilik
Pekakas/ Bilik
Pemadaman/ Alat
Pernafasan

- Lain-lain

Ruang sokongan:- -sda- Plain fibrous plaster
- Bilik Fail
- Bilik Kebal Inorganic fibre
- Bilik Rehat (Gypsum fibre,
calcium fibre)
Kakitangan/

Pegawai
- Surau
- Lain-lain

* -Sila rujuk Pekeliling Perbendaharaan Bil. 3/94 dan Bil. 9/94

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 2

ATEGORI II (Seperti Jadual 3) (...samb.)

hana seperti berikut boleh digunakan:-

AI DINDING DINDING PINTU/
LUAR DALAM TINGKAP/
idani * Panel kayu VENT
homogeneous -sda- Bingkai aluminium
Papan lapis veneer (gred sederhana)
asas tiruan (gred sederhana)
sederhana) Pintu panel kayu
Inorganic fibre (gred sederhana)
linoleum, vinyl (softboard, chipboard
fibre)

Kertas dinding (gred
sederhana)

Panel Komposit

Kaca gelap

-sda- -sda- -sda-

- KEMASAN 135

JADUAL 4 : GRED KEMASAN UNTUK BANGUNAN-BANGUNAN KA

JENIS BANGUNAN: KESELAMATAN
- Ibu Pejabat Bomba Negeri

Untuk Bangunan-bangunan ini bahan-bahan kemasan dari Gred Sederh

BIL. JENIS RUANG BUMBUNG SILING LANT
3.4 -sda- -sda- Jubin h
Ruang basah:- Jubin s
- Tandas/ Bilik Air -sda- Inorganic fibre (gred s
- Wuduk (Gypsum fibre,
- Kantin/ Kafeteria/ calcium fibre Jubin S
Pantri (gred s
Lepeka
3.5 Ruang servis:-
- Bilik-bilik M&E
- Stor
- Bilik Cetak/ mesin
- Tangga

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 2

ATEGORI II (Seperti Jadual 3) (...samb.)

hana seperti berikut boleh digunakan:-

TAI DINDING DINDING PINTU/
LUAR DALAM TINGKAP/
homogeneous Jubin seramik (gred VENT
-sda- sederhana) -sda-
seramik
sederhana) Panel komposit -sda-

Seramik -sda- Kaca gelap
sederhana)
Kaca gelap
an simen
Cat emulsi/ enamel/
cat berasaskan air

- KEMASAN 136

JADUAL 4 : GRED KEMASAN UNTUK BANGUNAN-BANGUNAN KA

JENIS BANGUNAN: KESELAMATAN
- Bangunan Balai Bomba Lain

Untuk Bangunan-bangunan ini bahan-bahan kemasan dari Gred Utiliti se

BIL. JENIS RUANG BUMBUNG SILING LAN
Jub
4.0 Ruang laluan awam:- Dek logam (gred Strip/ panel Kayu (gre
- Foyer biasa) (gred biasa)
- Lobi utama Inorganic Fibre Lep
- Lobi lif/ tangga Utama Cellulose Fibre (gypsum fibre, Jub
- Ruang Menunggu Cement calcium fibre) (gre
Pav
Pendaftaran Genting Konkrit -sda- cam

4.1 Ruang luar bangunan Kepingan Bitumen
bergelugor
awam:-
- Anjung Kereta/Porch Polycarbonate sheet
- Laluan Luar/ koridor - ujk. skylight sahaja
(gred biasa)

-sda-

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 2

ATEGORI III (Seperti Jadual 3)

eperti berikut boleh digunakan:-

NTAI DINDING DINDING PINTU/
bin homogeneous LUAR DALAM TINGKAP/
ed biasa) VENT
Bata/ Bata Simen Papan lapis veneer
pekan simen Blok Tuang Dulu (gred biasa) Aluminium
bin homogeneous Kaca cerah/ kabut natural anodised
ed biasa) Cat Tahan Cuaca Cat emulsi/ enamel/
vior (konkrit Lepa simen dan cat berasaskan air Bingkai kayu/ keluli
mpuran) emulsi bergalvani
Kayu Kaca cerah/ kabut
Papan lapis Kesmen kayu/keluli
-sda- (gred sederhana)

Pintu panel kayu
(gred biasa)

-sda- -tiada-

- KEMASAN 137

JADUAL 4 : GRED KEMASAN UNTUK BANGUNAN-BANGUNAN KA

JENIS BANGUNAN: KESELAMATAN
- Bangunan Balai Bomba Lain

Untuk Bangunan-bangunan ini bahan-bahan kemasan dari Gred Utiliti se

BIL. JENIS RUANG BUMBUNG SILING LAN
4.2 -sda- Per
Ruang kerja :- Inorganic fibre Jub
- Pejabat/ Pentadbiran (gypsum
- Bilik Mesyuarat/ Bilik fibre,calcium fibre)
Perbincangan
- Bilik Taklimat/ Gerakan
- Bilik Komputer
- Bilik Kawalan
- Lain-lain

4.3 Ruang sokongan:- -sda- -sda- -sda
Nota: - Bilik Fail Lep
- Bilik Kebal
- Bilik Rehat Kakitangan/
- Surau
- Lain-lain

* - Sila rujuk Pekeliling Perbendaharaan Bil. 3/94 dan Bil. 9/94

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 2

ATEGORI III (Seperti Jadual 3) (...samb.)

eperti berikut boleh digunakan:-

NTAI DINDING DINDING PINTU/
rmaidani * LUAR DALAM TINGKAP/
bin homogeneous -sda- VENT
-sda- Aluminium
Papan gipsum natural anodised
a- -sda-
pekan simen Inorganic fibre (spt. Bingkai kayu/ keluli
softboard, bergalvani
chipboard)
Kesmen kayu/keluli
Cellulose fibre (gred sederhana)
cement
Pintu panel kayu
Cat emulsi/ enamel/ (gred biasa)
berasaskan air
Pintu kayu rata
Kaca cerah/kabut
-sda-
-sda-

- KEMASAN 138

JADUAL 4 : GRED KEMASAN UNTUK BANGUNAN-BANGUNAN KA

JENIS BANGUNAN: KESELAMATAN
- Bangunan Balai Bomba Lain

Untuk Bangunan-bangunan ini bahan-bahan kemasan dari Gred Utiliti se

BIL. JENIS RUANG BUMBUNG SILING LAN
4.4 -sda- Jub
Ruang basah:- -sda- Jub
- Tandas/ Bilik Air -sda- (gre
- Wuduk Kepingan cellulose
- Kantin/ Kafeteria fibre (chipboard, Lep
softboard, cement Jub
4.5 Ruang servis:- sheet) bias
- Bilik-bilik M&E
- Stor Kepingan cellulose
- Tangga fibre (chipboard,
softboard, cement
sheet)

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 2

ATEGORI III (Seperti Jadual 3) (...samb.)

eperti berikut boleh digunakan:-

NTAI DINDING DINDING PINTU/
LUAR DALAM TINGKAP/
bin homogeneous Jubin siramik (gred VENT
-sda- sederhana) -sda-
bin seramik
ed biasa) Cat emulsi/ enamel/ Ram kaca laras
berasaskan air aluminium
pekan simen
Pintu UPVC
bin seramik (gred
sa) Aluminium
natural anodised

Bingkai kayu/ keluli
bergalvani

Kesmen kayu/keluli
(gred sederhana)

Ram kaca laras
aluminium/keluli

Pintu kayu rata

- KEMASAN 139

BAB 3

GARIS PANDUAN KERJA-KERJA
MEKANIKAL DAN ELEKTRIK

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

3.1 PENGENALAN KEPADA BAB 3

a. TUJUAN

Secara ringkasnya garis panduan ini bertujuan untuk menerangkan
kriteria yang perlu digunakan di dalam perancangan perkhidmatan-
perkhidmatan mekanikal dan elektrik bagi sesebuah projek dengan
tujuan untuk menjimatkan perbelanjaan awam tanpa menjejaskan
keselamatan dan keberkesanan projek.

b. PERANCANGAN AWAL

Tidak dapat dinafikan yang perancangan yang baik di peringkat awal
projek dapat mengurangkan kos projek apabila berkurangnya kerja-
kerja tambahan yang berpunca dari salah faham dan kurang
koordinasi di antara pihak yang bertanggungjawab di peringkat
perancangan dan reka bentuk. Untuk sistem perkhidmatan dalaman
(internal services), perancangan yang baik di peringkat awal
bermakna mengambilkira keperluan-keperluan seperti kos guna
tenaga, kos penyenggaraan dan kos untuk menjalankannya.

Perancangan sistem perkhidmatan dalaman yang kurang baik dan
dibuat dengan tergesa-gesa di peringkat awal bukan sahaja boleh
meningkatkan harga kontrak tetapi juga harga penyenggaraan, malah
mutu kerja yang dihasilkan tidak mencapai tahap yang diharapkan. Di
peringkat awal perancangan, keperluan-keperluan seperti ruang loji,
concrete plinth, punca tenaga, air dan lain-lain hendaklah dirancang
dengan baik.

JKPK ingin menyarankan agar semua Jabatan dan Agensi Kerajaan
mengambil berat tentang perancangan awal sesebuah projek dan
mendapat nasihat dari jabatan-jabatan teknik atau juruperunding yang
bertauliah dan juga mengambilkira keperluan dan nasihat dari pihak
yang bertanggungjawab ke atas penyenggaraan (maintenance)
projek tersebut setelah ianya siap.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 –KERJA M&E 140

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

c. PANDUAN DALAM PERANCANGAN DAN REKA BENTUK
PERKHIDMATAN DALAMAN

Langkah-langkah di bawah ini hendaklah diamalkan dan menjadi
panduan dalam perancangan dan mereka bentuk sistem
perkhidmatan dalaman mekanikal dan elektrik:-

(i) Menilai dengan teliti kesesuaian peralatan/perkhidmatan
yang dirancangkan untuk sesuatu projek.

(ii) Amalan kejuruteraan yang baik dan mematuhi Engineering
Code of Practice atau engineering regulation yang diiktiraf.

(iii) Mengenal pasti keperluan kakitangan operasi dan
penyenggaraan.

(iv) Mengambil kira kos asal projek (modal perbelanjaan), kos
penyenggaraan dan kos operasi.

(v) Mengambil kira prinsip penyenggaraan yang cekap dan
berkesan.

(vi) Mematuhi undang-undang dan peraturan pihak berkuasa
seperti JBPM, JKKP, JAS, Suruhanjaya Tenaga dan lain-
lain.

(vii) Bagi projek-projek bangunan, Jurutera yang mereka
bentuk sistem-sistem perkhidmatan dalaman hendaklah
menasihati Arkitek mengenai implikasi reka bentuk
bangunan kepada sistem perkhidmatan dalaman;
terutamanya aspek peningkatan kos dan penyenggaraan.

d. PERMOHONAN UNTUK KELULUSAN PROJEK

Permohonan untuk kelulusan hendaklah disertakan dengan perkara-
perkara berikut:-

(i) Ringkasan keperluan sistem perkhidmatan dalaman
(ii) Harga projek
(iii) Jangka hayat perkhidmatan sistem dalaman
(iv) Kos operasi
(v) Kos dan prinsip penyenggaraan
(vi) Kakitangan penyenggaraan dan operasi.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 141

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

e. ASPEK KECEKAPAN TENAGA DALAM BANGUNAN

Beberapa garis panduan mengenai kecekapan tenaga dalam
bangunan telah dikeluarkan oleh Jabatan Standard Malaysia (MS
1525 : 2001) dan KTAK. Pematuhan kepada garis panduan-garis
panduan ini hendaklah dibuat semasa mereka bentuk sistem
perkhidmatan dalaman supaya projek berkenaan bukan sahaja
mencapai keberkesanan kos, tetapi juga menjimatkan dari segi
penyenggaraan dan kos operasi.

Antara langkah-langkah yang boleh ditekankan melalui aspek
kecekapan tenaga dalam reka bentuk sesebuah projek adalah:-

(i) Reka bentuk projek yang mengekalkan suasana ‘hijau’ di
persekitaran bangunan;

(ii) Orientasi bangunan yang optimum dengan kedudukan tingkap
di arah utara dan selatan supaya dapat mengurangkan
kesan haba matahari;

(iii) Penggunaan penebat haba pada dinding dan bumbung
bangunan;

(iv) Sistem penyaman udara yang efisyen di mana setiap zon
bangunan boleh dikawal berdasarkan kepada keperluan dan
permintaannya;

(v) Penggunaan secara maksimum pencahayaan semula jadi di
samping penggunaan sistem lampu berkecekapan tinggi yang
boleh dilaras untuk disesuaikan dengan tahap pencahayaan
sekitaran dan permintaan;

(vi) Penggunaan variable speed drives on pumps and fans;
(vii) Sistem switching lampu yang fleksibel;
(viii) High efficiency chillers with storage of chilled water;
(ix) Penggunaan high efficiency motor untuk perkhidmatan dalam

bangunan.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 142

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

f. PENCEMARAN ALAM SEKITAR

Selaras dengan dasar Kerajaan mengenai alam sekitar, jabatan-
jabatan teknik dan juruperunding hendaklah peka terhadap keperluan
ini. Penggunaan bahan-bahan kimia seperti gas halon dan refrigeran
CFC hendaklah mengikut ketetapan yang dibenarkan. Peraturan
Kualiti Alam Sekeliling (Pengurusan Refrigeran) dan
(Pengurusan Halon) 1999 yang dikeluarkan oleh JAS hendaklah
dipatuhi.

g. KRITERIA SISTEM PERKHIDMATAN DALAMAN

(i) Lif elektrik/Escalator
Lif penumpang adalah dibenarkan dipasang di bangunan di
mana Lif Bomba diperlukan dan di bangunan-bangunan
perubatan. Lain-lain keperluan hendaklah mendapat
persetujuan JKPK. Reka bentuk sesebuah lif hendaklah
mengikut keperluan dan peruntukan yang dibenarkan.
Pemasangan escalator hendaklah dihadkan di tempat-tempat
yang ramai dikunjungi sahaja.

(ii) Sistem Pencegah Kebakaran
Peraturan-peraturan JBPM serta UBBL hendaklah dipatuhi.
Permohonan untuk kelulusan dari JKPK hendaklah disertakan
bersama-sama dengan ulasan-ulasan dari JBPM.

(iii) Pemanas Air
Pemanas air adalah dibenarkan untuk tempat-tempat tertentu
di bangunan perubatan dan dapur memasak.

(iv) Penyaman udara
Sila rujuk Para. 3.3, RUANG YANG DIBENARKAN UNTUK
PENYAMANAN UDARA dan Jadual 6 hingga 11 di muka surat
161 hingga 166 untuk bilangan dan mata elektrik di
Kuarters.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 143

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

(v) Kelengkapan lampu
Pemasangan kelengkapan lampu untuk projek-projek
bangunan hendaklah mengambil kira caj elektrik yang akan
dibayar, harga pemasangan permulaan dan juga kesesuaian
pemasangan tersebut dengan lokasi di mana ianya hendak
dipasang. Kelengkapan lampu mestilah bercirikan high
efficiency dan menggunakan low loss ballast (jika berkenaan).
Pada amnya pemasangan seperti di bawah adalah
dibenarkan:-
(a) Ruang pejabat, bilik mesyuarat, bilik lukis, wad dan
perpustakaan
– suspended/surface/recessed fittings complete
with reflector/ diffuser/louvre.
(b) Ruang laluan, ruang menunggu, ruang terbuka, dapur,
makmal dan bengkel
– suspended/surface fitting.
(c) Stor, bilik jentera, lubang perkhidmatan dan tempat-
tempat di mana lampu tidak dipasang terus menerus
– suspended/surface bare channel fitting.
(d) Lampu Kawasan
Pemasangan ini adalah dibenarkan di tempat-tempat
tertentu di sekitar bangunan untuk kepentingan
keselamatan sahaja.
(e) Lampu Perhiasan dan Lampu Limpah
Pemasangan ini hanya dibenarkan untuk bangunan-
bangunan khas di peringkat Persekutuan dan Negeri
di mana reka bentuknya hendaklah mendapat
kelulusan JKPK terlebih dahulu.
(f) Lain-lain keperluan lampu hendaklah dirujuk kepada
JKPK untuk kelulusan dengan menyatakan harga dan
justifikasi keperluannya.
(g) Untuk asrama dan rumah kerajaan/kuarters, sila rujuk
Bab l (Jadual 1) dan juga Para 3.3 Bab ini.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 144

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

3.2 PENYEDIAAN PERKHIDMATAN PENYAMAN UDARA

a. TUJUAN

Garis panduan ini bertujuan untuk:-
(i) menerangkan prosidur memohon kelulusan bagi pemasangan

sistem penyaman udara di bangunan-bangunan Kerajaan.
(ii) menerangkan kriteria-kriteria dan garis panduan yang perlu

dipatuhi bagi pemasangan sistem penyaman udara di
bangunan-bangunan Kerajaan.

b. LATAR BELAKANG

(i) Garis panduan ini hendaklah dibaca bersama Pekeliling
Perbendaharaan Bil. 4 Tahun 2001.

(ii) Untuk pemasangan semua jenis sistem penyaman udara di
bawah peruntukan pembangunan bagi :-
(a) bangunan baru yang jumlah kos keseluruhan projeknya
melebihi RM5 juta; atau,
(b) bangunan sedia ada yang diubahsuai yang kosnya
melebihi RM 1 juta;
permohonan hendaklah dikemukakan kepada:-
Pegawai Penyelaras,
Jawatankuasa Kecil Piawaian dan Kos Bagi JPPN,
Unit Perancang Ekonomi,
Jabatan Perdana Menteri,
Aras 5, Blok B6,
Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan,
62502 Putrajaya.

(iii) Permohonan untuk pemasangan sistem penyaman udara
selain dari yang dinyatakan di atas hendaklah dirujuk dan
mengikut Pekeliling Perbendaharaan Bil. 4 Tahun 2001.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 145

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

c. PROSIDUR MENGEMUKAKAN PERMOHONAN

Perkara-perkara berikut hendaklah disertakan bersama-sama
permohonan kelulusan projek seperti yang diperlukan di Perenggan
3.2, Surat Pekeliling Am Bil. 4 Tahun 2005:-

(i) Justifikasi untuk pemasangan sistem penyaman udara
(ii) Satu (1) perenggu lukisan dengan ruang-ruang yang perlu

sistem penyaman udara diwarnakan biru
(iii) Senarai bilik-bilik dengan menyatakan keluasan, jawatan

pegawai beserta pangkat, alat-alat yang ditempatkan dan
catatan-catatan lain yang perlu.
(iv) Jenis sistem penyaman udara dan anggaran kos yang
dicadangkan.

d. KRITERIA DAN PERTIMBANGAN ASAS PEMASANGAN SISTEM
PENYAMAN UDARA.

Permohonan pemasangan sistem penyaman udara akan diproses dan
dipertimbangkan berasaskan kepada kriteria-kriteria seperti berikut:-

(i) Ruang-ruang yang telah dipersetujui untuk pemasangan
sistem penyaman udara seperti disenaraikan di Perenggan 3.3
berikut. JKPK akan mempertimbangkan keperluan penyaman
udara di ruang-ruang berkenaan berasaskan kepada:-

(a) Peringkat kepentingan dan lokasi bangunan
(b) Jawatan dan tugas yang dijalankan oleh kakitangan.
(c) Keperluan tugas.
(d) Pemasangan atau penyimpanan peralatan perkakas

dan barang-barang

(ii) Ruang-ruang yang pada kebiasaannya tidak dipersetujui untuk
penyamanan udara, hanya boleh dipertimbangkan atas sebab-
sebab tertentu, contohnya :-

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 146

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

(a) Bunyi bising dan habuk/asap di tahap yang tidak boleh
diterima

(b) Kesesakan
(c) Reka bentuk bangunan dan pengudaraan
(d) Penggunaan optimum ke atas keluasan lantai ruang

pejabat
(e) Kecekapan
(f) Keselesaan.

Walaupun pertimbangan boleh diberikan berasaskan kriteria-kriteria di
atas, semua bangunan hendaklah direka bentuk supaya masaalah-
masaalah tersebut dikurangkan ke tahap minimum di peringkat awal.

Kelulusan secara menyeluruh (blanket approval) untuk pemasangan
sistem penyaman udara adalah tidak diberi.

e. KEPERLUAN KHAS PENYAMAN UDARA

Kriteria keperluan khas yang boleh dipertimbangkan untuk kelulusan
termasuklah:-

(i) Keperluan Sistem Penyaman Udara Tunggu Sedia

(a) Apabila keadaan atau aktiviti tugas yang dijalankan
di ruang tersebut memerlukan perkhidmatan penyaman
udara yang tidak boleh terputus, contohnya seperti
bilik bedah, bilik kawalan rapi dan sebagainya.

(b) Apabila peralatan yang penting dan mahal di
ruang yang diberi perkhidmatan penyaman udara akan
rosak atau tidak berfungsi sekiranya sistem penyaman
udara terhenti; contohnya ibu sawat telefon, mini and
mainframe computers, ammunition/missile store dan
lain lain.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 147

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

(ii) Perkhidmatan Penyaman Udara Berterusan (24 jam)
(a) Apabila kerja-kerja yang dijalankan di ruang tersebut
memerlukan perkhidmatan penyaman udara sepanjang
masa, seperti menara kawalan trafik udara, bilik bedah,
bilik kawalan rapi, bilik jagaan khas dan lain-lain.

(b) Apabila jenis peralatan, perkakas atau barang yang
ditempatkan di ruang berkenaan memerlukan suhu
yang rendah dan terkawal seperti peralatan ibusawat
telefon, bahan kimia dan lain lain.

(iii) 100% Penapisan Udara Luar dan Penapis Udara
Berkecekapan Tinggi.
Apabila tempat-tempat yang diberikan perkhidmatan
penyaman udara sangat sensitif dan keadaan
persekitaran khusus diperlukan seperti bilik bedah, bilik
bersih dan makmal-makmal khusus.

(iv) Bilik Sejuk
Diperlukan untuk menyimpan makanan dan ubat-
ubatan. Suhu, keluasan dan penyediaan bilik
ditentukan mengikut keperluan.

(v) Sistem Penyaman Udara Untuk Komputer
Peralatan komputer yang memerlukan keadaan
persekitaran seperti udara, kelembapan dan suhu
yang boleh dikawal.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 148

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

f. KRITERIA TEKNIK

Pada kebiasaannya sistem penyaman udara direka bentuk mengikut
keperluan. Jenis peralatan yang diperlukan dipilih berdasarkan
kepada kecekapan, kos pemasangan dan kos penyenggaraan.
Asas reka bentuk boleh disenaraikan seperti berikut:-

BIL. JENIS PENYAMAN KEGUNAAN REKA BENTUK
UDARA SECARA AM (KAPASITI TR)

1. Window unit/split unit Bilik / ruang yang kecil <5
sahaja

2. Air Cooled Package Unit Ruang kecil dan sukar 5 - 20
mendapat bekalan air

3. Water Cooled Package Unit Sistem Sederhana 20 - 40

4. Air Cooled Chilled water system Sistem sederhana besar 40 - 100

5. Water Cooled Chilled water system

a. conventional Sistem besar >100
b. with Thermal Energy Sistem besar >500

Storage (TES) >2000
6. District cooling

* Nota: Penggunaan Multi-split system with advanced refrigerant control
(flow/volume) mechanism memerlukan justifikasi serta sokongan data
teknikal dan maklumat harga. Penilaian akan dibuat mengikut kes
berdasarkan kesesuaian dan keadaan projek.
Senarai di atas adalah sebagai panduan sahaja. Reka bentuk sistem yang
dipilih hendaklah mengikut kegunaan, keadaan keperluan ruang serta
disesuaikan dengan bangunan. Sebarang penyimpangan dari senarai di
atas perlu diterangkan dalam permohonan dengan penjelasan/justifikasi
dari segi keberkesanan kosnya.

TR = tonne refrigerant

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 149







GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

c. POLITEKNIK
(i) Bilik Pengetua;
(ii) Bilik Timbalan Pengetua;
(iii) Bilik Ketua Jabatan;
(iv) Bilik Pandang Dengar;
(v) Bilik Kawalan;
(vi) Bilik Penginjeksi;
(vii) Bilik Komputer;
(viii) Bilik Neraca;
(ix) Makmal Elektronik dan Perhubungan;
(x) Makmal Ukuran dan Kawalan Elektrik;
(xi) Makmal Bahasa;
(xii) Bilik Persidangan/Mesyuarat;
(xiii) Bilik Gelap;
(xiv) Perpustakaan;
(xv) Dewan Syarahan;
(xvi) Makmal Instrumentasi dan Automasi;
(xvii) Bilik PABX; dan
(xviii) Ruang bekerja pejabat am.

d. SEKOLAH.
(i) Bilik Komputer;
(ii) Stor Elektronik;
(iii) Bilik Pengetua;
(iv) Bilik Guru;
(v) Bilik Mesyuarat;
(vi) Pusat Sumber; dan
(vii) Ruang bekerja pejabat am.

e. INSTITUT LATIHAN DALAM PERKHIDMATAN (Peringkat

Kebangsaan / Antarabangsa)

- Bilik asrama sistem 1 orang sebilik bagi pegawai Gred 41 dan ke

atas.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 153

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

f. PEJABAT KERAJAAN.

(i) Bilik pegawai yang menyandang jawatan Gred 48 dan ke atas
atau jawatan yang setaraf dengannya;

(ii) Bilik pegawai kanan lain khususnya dalam kumpulan
Pengurusan dan Professional yang menyandang jawatan
Ketua Jabatan peringkat Persekutuan atau peringkat
Persekutuan di Negeri;

(iii) Kamar-kamar Hakim, Yang Di Pertua, Pendaftar Kanan,
Magistret dan bilik juri;

(iv) Bilik Gerakan/Mesyuarat Utama peringkat kebangsaan dan
negeri;

(v) Perpustakaan jabatan peringkat kebangsaan /negeri;
(vi) Bilik PABX;
(vii) Bilik Komputer;
(viii) Makmal-makmal/ruang yang melibatkan bahan kimia atau alat

elektronik yang memerlukan hawa dingin; dan
(ix) Ruang bekerja pejabat am dan bilik pejabat semua pegawai.

* Nota :
Untuk ruang (i), (ii) dan (iii) di atas, bilik-bilik ini dipersetujui
untuk dipasang dengan penyaman udara jenis berasingan
(split unit) secara individu di mana satu sistem penyaman
udara untuk satu bilik. Berbeza dengan sistem pusat yang
membekalkan udara nyaman untuk ruang yang luas dan
besar.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 154

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

g. PUSAT LATIHAN/INSTITUT LATIHAN KERAJAAN.

(i) Blok Pentadbiran;
(ii) Dewan Kuliah/Syarahan;
(iii) Bilik Komputer;
(iv) Bilik Perpustakaan;
(v) Bilik Mesyuarat Utama;
(vi) Bilik Pensyarah (Tutor, Demonstrator dan Instructor);
(vii) Bilik Audio Visual Aid;
(viii) Bilik kuliah; dan
(ix) Ruang bekerja pejabat am.

h. INTITUT LATIHAN KEMAHIRAN/PERINDUSTRIAN.

(i) Bilik Pengetua;
(ii) Bilik Mesyuarat;
(iii) Makmal Elektronik;
(iv) Bilik taklimat bagi makmal/bengkel; dan
(v) Ruang bekerja pejabat am.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 155

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

i. BANGUNAN KESIHATAN.

(i). Bahagian Pentadbiran:-

Pengarah Perubatan dan Kesihatan
Penolong Pengarah Perubatan dan Kesihatan
Pengarah/ Penguasa Hospital
Pengarah Pergigian
Pegawai Perubatan Kesihatan Kanan
Pegawai Perubatan
Penguasa Farmasi Kanan
Pegawai Pentadbir Kanan
Pegawai Perubatan
State Matron (Gred I)
State Matron (Gred I)
Bilik Eksekutif Kanan
Perpustakaan
Bilik PABX
Bililk Persidangan
Ruang bekerja pejabat am

(ii). Hospital:-

Bilik Pemeriksaan/Rawatan Doktor Pakar

Bilik Pemeriksaan/Rawatan Pendaftar

Bilik Pemeriksaan/Rawatan Pegawai Perubatan

Bilik Pegawai Perubatan Tugas Malam

Bilik Jururawat Tugas Malam

Bilik Peralatan Elektronik/Radio

Bilik Menunggu Orang Kenamaan

Bilik Persidangan

Jabatan Kemalangan dan Kecemasan

Jabatan Pesakit Luar/Klinik - hanya bilik rawatan

Pegawai Perubatan

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 156

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

Jabatan X-Ray

Jabatan Fisioterapi - hanya bilik elektroterapi

Bank Darah

Jabatan Patologi

Jabatan Bekalan Steril

Jabatan Farmasi

Klinik Pergigian - hanya bilik pembedahan,

bilik pakar dan bilik Pegawai

Pergigian Kanan.

Ruang Penjagaan Pesakit Intensif

Klinik Pakar

Dewan Bedah

Ruang Wad - hanya kelas 1 dan 2

Dapur susu pediatrik

Bilik Bersalin

Bilik menunggu sebelum bersalin (Labour)

Wad khas seperti Tetanus, Coronary dan Eclampsia

Lain-lain ruang atau bilik yang boleh dipertimbangkan

bergantung kepada justifikasi.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 157

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

j. DEWAN SERBA GUNA
Dewan Serbaguna yang memenuhi kriteria berikut :-

(i). Definisi Dewan Serbaguna – Sebuah bangunan yang
mempunyai ruang dewan yang tidak mempunyai tempat duduk
(kerusi) yang kekal, dibina secara tertutup, boleh digunakan
untuk menjalankan berbagai aktiviti, seperti majlis
perhimpunan rasmi, sukan dalaman, dewan peperiksaan,
majlis jamuan makan, pameran dan sebagainya;

(ii). Peringkat;

Pusat - Kementerian / Ibu Pejabat bagi Jabatan.
Kompleks Perpustakaan, Mahkamah,
Negeri - Muzium, Ibu Pejabat Jabatan, Ibu
Pejabat Polis Kontinjen / Ibu Pejabat
Markas ATM, Pusat Pemerintahan /
Briged (merangkumi ketiga-tiga cabang
perkhidmatan).

(iii). Kompleks Pintu Masuk Utama Negara; dan

(iv). Kompleks Pusat Pengajian Tinggi Negara dan Politeknik serta
Institut / Akademi / Maktab Latihan Dalam Perkhidmatan
(Perguruan, Perubatan dan Jururawat, Polis, ATM, Bomba,
Kastam, Imigresen dan Pengurusan).

k. MASJID

Dewan Solat untuk masjid yang diiktiraf secara rasmi sebagai Masjid
Negara di peringkat Pusat, Masjid Putrajaya (terhad sebuah), Masjid
Cyberjaya (terhad sebuah) dan Masjid Negeri (terhad sebuah untuk
satu negeri). Pentadbir masjid mempunyai sumber kewangan
mencukupi bagi membiayai kos operasi dan senggaraan.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 158

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

l. DEWAN MAKAN

Dewan Makan yang memenuhi kriteria berikut:-

(i). Definisi Dewan Makan – Ruang untuk pegawai-pegawai tinggi
(kanan) Kerajaan yang menginap di rumah penginapan (mess
pegawai) Kerajaan dan mendapat sajian makanan. Dewan ini
juga digunakan untuk mengadakan jamuan makan rasmi;

(ii). Peringkat – Ibu Pejabat Polis Kontinjen / Ibu Pejabat Markas
ATM (merangkumi ketiga-tiga cabang perkhidmatan), Institut
Latihan Tinggi Kerajaan (dalam perkhidmatan); dan

(iii). Dalam satu kompleks yang mempunyai sekurang-kurangnya
satu blok bangunan Kategori ll.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 159

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

JADUAL 5 : PEMASANGAN ALAT PENYAMAN UDARA DAN BILANGAN MATA
KUASA ALAT PENYAMAN UDARA YANG DIBENARKAN DI KUARTERS.

JENIS JUMLAH DAN JUMLAH DAN
KUARTERS KEDUDUKAN MATA KUASA ALAT KEDUDUKAN ALAT
PENYAMAN UDARA PENYAMAN UDARA
KELAS A
10 mata kuasa. 5 unit.

Ruang tetamu/rehat, ruang makan, bilik Bilik tidur utama , bilik
muzik/audio-visual, bilik belajar, ruang tidur 2 dan 3, ruang rehat
keluarga, bilik tidur utama, bilik tidur keluarga dan ruang
1,2,3 dan bilik tidur tetamu. makan.

(5 mata kuasa yang lengkap dengan
refrigerant piping dan pendawaian
elektrik).

KELAS B 8 mata kuasa. Tiada.

Ruang keluarga, ruang makan, bilik
belajar, bilik tidur utama, bilik tidur 1, 2,
3 dan ruang tetamu

(5 mata kuasa lengkap dengan
refrigerant piping dan pendawaian
elektrik untuk bilik tidur utama, bilik tidur
2, 3, ruang tamu dan ruang makan).

KELAS C 6 mata kuasa. Tiada.

Ruang keluarga, ruang makan, bilik
tidur utama, bilik tidur 1, 2 dan ruang
tetamu

(3 mata kuasa lengkap dengan
refrigerant piping dan pendawaian
elektrik untuk bilik tidur utama, bilik tidur
1 dan 2).

KELAS D 4 mata kuasa. Tiada.

Bilik tidur utama, bilik tidur 1, 2 dan 3

(1 mata kuasa lengkap dengan
refrigerant piping dan pendawaian
elektrik untuk bilik tidur utama).

KELAS D 1 mata kuasa tanpa refrigerant piping Tiada.
dan pendawaian elektrik.

KELAS F/G 1 mata kuasa tanpa refrigerant piping Tiada.
dan pendawaian elektrik.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 160

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

JADUAL 6 : BILANGAN DAN JENIS MATA ELEKTRIK BAGI KUARTERS
KELAS C

BILIK/RUANG MATA LAMPU
PUNCA ELEKTRIK
13A
KIPAS SILING
LAMPU TUMPU
MATA KUASA
PENYAMAN UDARA
PEMANAS AIR
LOCENG PINTU
MATA TELEFON
KITCHEN HOOD
MATA TV
(lihat nota A)
KIPAS PELAWAS

RUANG TAMU/REHAT 481 12 11
RUANG MAKAN 241 12

TANGGA RUANG LEGAR 4

DAPUR KERING 14 15 1
DAPUR BASAH 12
BILIK TIDUR 1 241 11
BILIK TIDUR 2 121 11
BILIK TIDUR 3 121 11

RUANG KELUARGA 241 11
BILIK TETAMU 121
12

BILIK PEMBANTU RUMAH 121

BILIK AIR TINGKAT BAWAH/1 1 14

BILIK AIR 2 1

BILIK AIR 3 1

BILIK AIR DI 1 13
BILIK TIDUR 1 1
SERAMBI 1/RUANG
JEMURAN

SERAMBI 2 1

LANGKAN 1 1

LANGKAN 2

RUANG SERBAGUNA 121

BILIK BASUH 11

TEMPAT LETAK KERETA 1 1

STOR 1

RUANG LUAR 34

JUMLAH 34 38 9 4 6 2 1 2 1 2 1

1. mata kuasa lengkap dengan piping dan pendawaian
2. mata kuasa sahaja tanpa piping dan pendawaian
3. punca elektrik lengkap dengan alat pemanas
4. punca elektrik tanpa alat pemanas
5. penyediaan keperluan asas

Nota A : Bangunan Bertingkat (rumah pangsa) dilengkapi SMATV

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 161

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

JADUAL 7 : BILANGAN DAN JENIS MATA ELEKTRIK BAGI KUARTERS
KELAS D

BILIK/RUANG MATA LAMPU
PUNCA ELEKTRIK
13A
KIPAS SILING
LAMPU TUMPU
MATA KUASA
PENYAMAN UDARA
PEMANAS AIR
LOCENG PINTU
MATA TELEFON
KITCHEN HOOD
MATA TV
(lihat nota A)
KIPAS PELAWAS

RUANG TAMU/REHAT 261 11

RUANG MAKAN 241

TANGGA RUANG LEGAR 3

DAPUR KERING 14 14 1
DAPUR BASAH 12
BILIK TIDUR 1 241 11

BILIK TIDUR 2 121 12
BILIK TIDUR 3 121 12

RUANG KELUARGA 131 11

BILIK TETAMU 121 12

BILIK PEMBANTU RUMAH 121

BILIK AIR TINGKAT BAWAH/1 1

BILIK AIR 2 1

BILIK AIR 3

BILIK AIR DI 1 13
BILIK TIDUR 1 11
SERAMBI 1/RUANG
JEMURAN

SERAMBI 2 1

LANGKAN 1 1

LANGKAN 2 1

RUANG SERBAGUNA

BILIK BASUH

TEMPAT LETAK KERETA 1 1

STOR 1

RUANG LUAR 23

JUMLAH 27 32 8 3 4 1 1 2 1 2 1

1. mata kuasa lengkap dengan piping dan pendawaian
2. mata kuasa sahaja tanpa piping dan pendawaian
3. punca elektrik tanpa alat pemanas
4. penyediaan keperluan asas
Nota A : Bangunan Bertingkat (rumah pangsa) dilengkapi SMATV

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 162

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

JADUAL 8 : BILANGAN DAN JENIS MATA ELEKTRIK BAGI KUARTERS
KELAS E

BILIK/RUANG MATA LAMPU
PUNCA ELEKTRIK
13A
KIPAS SILING
LAMPU TUMPU
MATA KUASA
PENYAMAN UDARA
PEMANAS AIR
LOCENG PINTU
MATA TELEFON
KITCHEN HOOD
MATA TV
(lihat nota A)
KIPAS PELAWAS

RUANG TAMU/REHAT 2 61 11

RUANG MAKAN 1 21

TANGGA RUANG LEGAR 3

DAPUR KERING

DAPUR BASAH 15 1
BILIK TIDUR 1 2 31
11

BILIK TIDUR 2 1 21

BILIK TIDUR 3 1 21

RUANG KELUARGA 1 21 11

BILIK TETAMU 1 21

BILIK PEMBANTU RUMAH

BILIK AIR TINGKAT 1
BAWAH/1

BILIK AIR 2 1

BILIK AIR 3

BILIK AIR DI BILIK TIDUR 1 1

SERAMBI 1/RUANG 1
JEMURAN

SERAMBI 2 1

LANGKAN 1 1

LANGKAN 2

RUANG SERBAGUNA

BILIK BASUH 11

TEMPAT LETAK KERETA 1

STOR 1

RUANG LUAR 13

JUMLAH 23 25 7 3 1 00 2 0 2 1

1. Mata kuasa sahaja tanpa piping dan pendawaian

Nota A : Bangunan Bertingkat (rumah pangsa) dilengkapi SMATV

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 163

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

JADUAL 9 : BILANGAN DAN JENIS MATA ELEKTRIK BAGI KUARTERS
KELAS F

BILIK/RUANG MATA LAMPU
PUNCA ELEKTRIK
13A
KIPAS SILING
LAMPU TUMPU
MATA KUASA
PENYAMAN UDARA
PEMANAS AIR
LOCENG PINTU
MATA TELEFON
KITCHEN HOOD
MATA TV
(lihat nota A)
KIPAS PELAWAS

RUANG TAMU/REHAT 261 11

RUANG MAKAN 121

TANGGA RUANG LEGAR 2

DAPUR KERING

DAPUR BASAH 15 1
BILIK TIDUR 1 221
11

BILIK TIDUR 2 121

BILIK TIDUR 3 121

RUANG KELUARGA 121 1

BILIK TETAMU

BILIK PEMBANTU RUMAH

BILIK AIR TINGKAT BAWAH/1 1

BILIK AIR 2 1

BILIK AIR 3

BILIK AIR DI 1
BILIK TIDUR 1 11
SERAMBI 1/
RUANG JEMURAN

SERAMBI 2 1

LANGKAN 1 1

LANGKAN 2

RUANG SERBAGUNA

BILIK BASUH

TEMPAT LETAK KERETA

STOR 1

RUANG LUAR

JUMLAH 18 22 6 0 1 0 0 2 0 1 1

1 mata kuasa sahaja tanpa piping dan pendawaian
Nota A : Bangunan Bertingkat (rumah pangsa) dilengkapi SMATV

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 –KERJA M&E 164

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

JADUAL 10 : BILANGAN DAN JENIS MATA ELEKTRIK BAGI KUARTERS
KELAS G

BILIK/RUANG MATA LAMPU
PUNCA ELEKTRIK
13A
KIPAS SILING
LAMPU TUMPU
MATA KUASA
PENYAMAN UDARA
PEMANAS AIR
LOCENG PINTU
MATA TELEFON
KITCHEN HOOD
MATA TV
(lihat nota A)
KIPAS PELAWAS

RUANG TAMU/REHAT 2 61 11 11
RUANG MAKAN 1 21 1
TANGGA RUANG LEGAR 1
DAPUR KERING 1
DAPUR BASAH 15
BILIK TIDUR 1 1 21
BILIK TIDUR 2 1 21
BILIK TIDUR 3 1 21
RUANG KELUARGA
BILIK TETAMU 1
BILIK PEMBANTU RUMAH
BILIK AIR TINGKAT 1
BAWAH/1 11
BILIK AIR 2 1
BILIK AIR 3
BILIK AIR DI BILIK TIDUR 1 1
SERAMBI 1/RUANG 13 20 5 0 1 0 0 2 0 1 1
JEMURAN
SERAMBI 2
LANGKAN 1
LANGKAN 2
RUANG SERBAGUNA
BILIK BASUH
TEMPAT LETAK KERETA
STOR
RUANG LUAR

JUMLAH

1 Mata kuasa sahaja tanpa piping dan pendawaian
Nota A : Bangunan Bertingkat (rumah pangsa) dilengkapi SMATV

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 165

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

JADUAL 11 : BILANGAN DAN JENIS MATA ELEKTRIK BAGI KUARTERS
KELAS H

BILIK/RUANG MATA LAMPU
PUNCA ELEKTRIK
13A
KIPAS SILING
LAMPU TUMPU
MATA KUASA
PENYAMAN UDARA
PEMANAS AIR
LOCENG PINTU
MATA TELEFON
KITCHEN HOOD
MATA TV
(lihat nota A)
KIPAS PELAWAS

RUANG TAMU/REHAT 141 11

RUANG MAKAN 121

TANGGA RUANG LEGAR 1

DAPUR KERING

DAPUR BASAH 15 1

BILIK TIDUR 1 121

BILIK TIDUR 2 121

BILIK TIDUR 3 121

RUANG KELUARGA

BILIK TETAMU

BILIK PEMBANTU RUMAH

BILIK AIR TINGKAT BAWAH/1 1

BILIK AIR 2

BILIK AIR 3

BILIK AIR DI 1
BILIK TIDUR 1 11
SERAMBI 1/
RUANG JEMURAN

SERAMBI 2

LANGKAN 1 1

LANGKAN 2

RUANG SERBAGUNA

BILIK BASUH

TEMPAT LETAK KERETA

STOR 1

RUANG LUAR

JUMLAH 12 18 5 0 0 0 0 1 0 1 1

Nota A : Bangunan Bertingkat (rumah pangsa) dilengkapi SMATV

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 3 – KERJA M&E 166

BAB 4

GARIS PANDUAN KERJA-KERJA
LUAR BANGUNAN

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

4.1 KERJA-KERJA LUAR

a. Kerja-kerja luar bagi projek bangunan hendaklah mengambil
kira perancangan untuk membangunkan keluasan kawasan
pada lot tanah yang terlibat sahaja dengan penumpuan khusus
kepada skop kerja yang meliputi kawasan keseluruhan yang
minimum.

b. Pembangunan keseluruhan kawasan lot tanah tanpa sebab-
sebab yang kukuh (khususnya dari segi kedudukan dan
kesesuaian tapak) hendaklah dielakkan supaya penjimatan
kos perlaksanaan kerja-kerja luar tercapai.

c. Keseluruhan butiran skop kerja luar yang berkaitan hendaklah
mengikut perancangan dan kos perlaksanaan yang optimum.

d. Di dalam penyediaan PDA yang perlu dikemukakan bersama
pelan, pecahan kos yang diperuntukkan kepada kerja-kerja
luar hendaklah dihadkan antara 20% hingga 30% sahaja dari
kos kerja bangunan.

e. Jadual 12 di muka surat berikut adalah norma bagi perkara-
perkara yang dibenarkan untuk kerja-kerja luar bangunan.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 4 – KERJA LUAR 167

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

JADUAL 12 : NORMA KERJA LUAR

BIL. PERKARA NORMA KEPERLUAN
(i) Saliran Kotoran/Pembentungan - Paip bawah tanah jenis tanah liat.

- Penyambungan kepada sistem pusat
tersedia (jika ada).

- Tangki septik diadakan dengan
kapasiti mengambil kira unjuran
penduduk yang dibenarkan untuk 5
tahun ke hadapan.

- Bilangan lurang saiznya hendaklah
berdasarkan kepada liputan kawasan
yang terlibat sahaja.

(ii) Bekalan Air - Keperluan elevated water tank
berasingan hendaklah mendapat
pengesyoran JBA.

- Booster Pumps diadakan atas
nasihat JBA.

- Water reticulation bergantung
kepada kemudahan bekalan air
sedia ada di berdekatan kawasan
dan hanya untuk kawasan yang
dibangunkan sahaja.

(iii) Tanaman Rumput - Meliputi kawasan yang telibat
sahaja.

- Spot turfing untuk kawasan rata.

- Closed turfing untuk kawasan cerun
sahaja.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 4 – KERJA LUAR 168

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

JADUAL 12 : NORMA KERJA LUAR (...samb)

BIL. PERKARA NORMA KEPERLUAN
(iv) Pintu Masuk - Satu pintu keluar dan masuk ke

kawasan pembangunan sahaja.

- Ukuran maksimum bukaan pintu.

- Reka bentuk pintu masuk jenis biasa
sahaja dari bahan besi.

(v) Jalan Dalaman - Keperluan untuk kemudahan
perjalanan ke bangunan dan medan
kereta/dataran kejat.

- Kelebaran dibenarkan ialah 5.0 meter.

- Kerja tanah yang paling ekonomik
tanpa potongan dan tambunan tanah
yang banyak, melainkan untuk skop
kerja berkaitan.

(vi) Pagar Kawasan - Ketinggian bersih adalah 1.50 meter
sahaja melainkan untuk bangunan
keselamatan.

- Jenis mesh besi dari bahan besi
bergalvani/PVC coated.

- Dicatkan warna biasa sahaja.

- Keperluan pagar untuk kawasan
pembangunan yang terlibat sahaja.

(vii) Saliran Permukaan - Penyambungan kepada sistem saliran
sedia ada (jika ada).

- Meliputi kawasan yang terlibat sahaja.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 4 – KERJA LUAR 169

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

4.2 PENYEDIAAN TEMPAT LETAK KERETA

a. Piawaian yang dibenarkan bagi menyediakan tempat meletak kereta
adalah seperti berikut:-

Kegunaan Bangunan Piawaian Minimum

(i) Pejabat Kerajaan -sebuah/100.0 m.p. dari
jumlah keluasan
bangunan

(a) Semua pejabat Kerajaan tidak dibenarkan
mengadakan tempat meletak kereta yang berbumbung
kecuali bagi:

Ketua dan Timbalan Ketua -
Kementerian/Jabatan/Agensi dalam Kumpulan
Pengurusan dan Professional

(b) Hanya kenderaan Kerajaan sahaja dibenarkan
disediakan tempat letak kereta berbumbung selaras
dengan Pekeliling Perbendaharaan Bil. 2 Tahun 1980.

(c) Tempat meletak kereta berbumbung juga dibenarkan
untuk Menteri, Timbalan Menteri dan Setiausaha
Parlimen sahaja.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 4 – KERJA LUAR 170

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

(ii) Institusi - sebuah/3 orang
kakitangan
(a) Hospital/Rumah pentadbiran dan
Kebajikan teknikal
sebuah/5 buah katil
-
(b) Kelab Belia dan Asrama - sda.

(iii) Pentadbiran

(a) Taman Didikan - sebuah/4 orang
Kanak-kanak, Nurseri kakitangan
pentadbiran dan
akademik

(b) Sekolah Rendah dan - sebuah/3 orang
Sekolah Menengah kakitangan
pentadbiran dan
akademik

(c) Semua Institusi Pengajian - sebuah/2 orang
Tinggi kakitangan
pentadbiran dan
akademik

+ sebuah/setiap 25
orang pelajar atau
pelatih

+ sebuah ruang
motosikal/setiap 5
orang pelajar

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 4 – KERJA LUAR 171

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

(iv) Masjid/Pusat Islam - sebuah/70.0 m.p.
dari jumlah
keluasan bangunan

(v) Industri

(a) Stor, Rumah - sebuah/232.0 m.p.
Gudang dari jumlah keluasan
bangunan

(b) Kilang - sebuah/186.0 m.p.
dari jumlah keluasan
bangunan

+ sebuah ruang
tempat lori/372 m.p.
dari jumlah keluasan
bangunan

+ sebuah ruang tempat
motosikal/46.0 m.p.
dari jumlah keluasan
bangunan

(c) Semua kegunaan - sebuah/140.0 m.p.
industri dari jumlah
keluasan bangunan

(vi) Bangunan Kediaman

(a) Semua jenis - sebuah/kediaman

kediaman

selain dari jenis flet

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 4 – KERJA LUAR 172

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

(b) Flet Kos Rendah - sebuah/4 buah unit
kediaman

(c) Flet Kos Sederhana - sebuah/2 buah unit
kediaman

(d) Flet Mewah/ - sebuah/unit
Kondominium + 20% dari jumlah tetamu

(vii) Sukan

(a) Padang Golf - sebuah/929 m.p.

Race Course dari keluasan

Padang Polo tapak

Show Ground

Keluasan tapak melebihi 5 ekar

b) Kolam Renang - sebuah/40 m.p. dari
keluasan kolam,
termasuk bangunan
gunasama seperti bilik
air, bilik persalinan dan
lain-lain.

c) Stadium - sebuah/8 tempat
duduk

(d) Dewan Serbaguna, - sebuah/200 m.p.
Gimnasium, dari jumlah keluasan
Gelanggang Tertutup bangunan

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 4 – KERJA LUAR 173

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

(e) Rumah Kelab - sebuah/100 m.p.

Kelab Rekreasi dari jumlah keluasan

bangunan

(f) Galeri Penonton - sebuah/10 tempat duduk

(ix) Lain-lain Bangunan

(a) Panggung Wayang, - sebuah/5 tempat duduk
Panggung
Auditorium

(b) Ruang Terbuka - sebuah/465.0 m.p.
dari keluasan ruang
termasuk taman

awam, kebun bunga,

taman rekreasi,

taman kanak-kanak

b. Kegunaan piawaian di atas tertakluk kepada undang-undang kecil Pihak
Berkuasa Tempatan yang sedang berkuatkuasa.

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 4 – KERJA LUAR 174

BAB 5

GARIS PANDUAN PENGGUNAAN
SISTEM BINAAN BERINDUSTRI (IBS)

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

5.1 PENGENALAN

IBS ialah satu sistem pembinaan di tapak yang menggunakan “pre -fabricated
components” yang boleh menepati kehendak reka bentuk dan telah
ditentukan sebagai satu alternatif kepada cara pembinaan tradisional. Ia
memudahkan pencapaian kualiti hasil pembinaan yang lebih tinggi di
samping tempoh pembinaan yang lebih singkat; bersih dan mengurangkan
pergantungan kepada tenaga buruh.

Lima jenis IBS telah pun dikenalpasti penggunaannya oleh Kerajaan iaitu pre-
cast concrete, steel frames, steel formwork, pre-fabricated timber frames dan
blockworks.

Melalui Surat Arahan Perbendaharaan S/K.KEW/PK/PP/1100/000000/10/31
Jld.19(5) bertarikh 6 Julai 2005, Kementerian Kewangan telah mengarahkan
agar Roadmap Industrialised Building System 2003 – 2010 dijadikan
dokumen blueprint sektor pembinaan Malaysia dan Manual for IBS Content
Scoring System (IBS SCORE) digunapakai. Ringkasan arahan tersebut
adalah seperti di perenggan di bawah.

5.2 DASAR PENGGUNAAN IBS

Berasaskan kepada rasional dan kajian yang terkandung dalam Roadmap
2003 - 2010 Kerajaan, beberapa ketetapan untuk dijadikan garis panduan
penggunaan IBS di dalam projek pembinaan bangunan telah dirumuskan:

a. Menguatkuasakan penggunaan IBS di dalam projek bangunan
Kerajaan secara berperingkat-peringkat dari 40% (40 projek Kerajaan
menggunakan IBS dari 100 projek Kerajaan) dalam tahun 2005
kepada 70% dalam tahun 2008 dan seterusnya sehingga 90% dalam
tahun 2010 seperti yang ditunjukkan di dalam jadual di bawah :-

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 5 - IBS 175

GARIS PANDUAN DAN PERATURAN BAGI PERANCANGAN BANGUNAN OLEH JAWATANKUASA KECIL PIAWAIAN DAN KOS BAGI
JAWATANKUASA PERANCANG PEMBANGUNAN NEGARA
JABATAN PERDANA MENTERI

Tahun 2005 2006 2007 2008 2009 2010
% 40 50 60 70 80 90

b. Memperluaskan kandungan IBS Score dan penggunaan MC (Modular
Coordination) dalam projek bangunan sehingga mencapai skor
minima 50% bermula dari 2005. Buku-buku rujukan di bawah (yang
dikeluarkan oleh CIDB) boleh digunakan sebagai panduan:-

(i) Manual for IBS Content Scoring System (IBS SCORE)

(ii) Modular Design Guide

5.3 PENGIRAAN KANDUNGAN IBS

a. Setiap permohonan kepada JKPK perlulah disertakan dengan
pengiraan kandungan IBS di dalam projek seperti mana yang telah
ditetapkan oleh Kerajaan dan penggunaan IBS mengikut peratusan
yang berkenaan perlulah dibuktikan melalui pengiraan ini.

b. Penekanan perlu diberikan kepada perkara-perkara di bawah:-

(i) Penggunaan pre-fabricated dan pre-cast concrete
components.

(ii) Pengeluaran komponen IBS di luar tapak pembinaan.

(iii) Penggunaan komponen IBS yang piawai (standardised
components)

(iv) Penggunaan secara berulang-ulang (repeatability)

(v) Reka bentuk menggunakan konsep Modular Coordination

Edisi Pertama Tahun 2005 BAB 5 - IBS 176