องค์ประกอบดนตรีสากล

องค์ประกอบของ
ดนตรีสากล By กดดัน



คำนำ

E-Book เรื่อง องค์ประกอบของดนตรี ฉบับนี้จัดทำขึ้น
เพื่อใช้ประกอบการเรียนการสอนวิชาดนตรี ซึ่งมีเนื้อหาเกี่ยว
กับเรื่องของ เสียง (Tone) พื้นฐานจังหวะ (Element of
Time) ทำนอง (Melody) พื้นผิวของเสียง (Texture)
สีสันของเสียง (Tone Color) คีตลักษณ์ (Forms)

ซึ่งผู้จัดทำหวังว่า E-Book ฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่
เรียนดนตรีหรือกำลังศึกษาเกี่ยวกับดนตรีสากลไม่มากก็น้อย
และหากผิดพลาดประการใดผู้จัดทำก็ขออภัยไว้ ณ ที่นี้



สารบัญ

12 34 5 6 7 8

เสียง พื้นฐานจังหวะ ทำนอง พื้นผิวของเสียง สีสันของเสียง คีตลักษณ์ แบบฝึกหัด เฉลย

หน้า 1

4






3 5 7 9 10 15



1

1. เสียง (Tone)

คีตกวีผู้สร้างสรรค์ดนตรี เป็นผู้ใช้เสียงในการสร้างสรรค์ผลิตงานศิลปะเพื่อรับใช้สังคมผู้
สร้างสรรค์ดนตรีสามารถสร้างเสียงที่หลากหลายโดยอาศัยวิธีการผลิตเสียงเป็นปัจจัยกำหนด
เช่น การดีด การสี การตี การเป่า

2

1.1ระดับเสียง (Pitch) หมายถึง ระดับความสูง-ต่ำของเสียงซึ่งเกิดการ
จำนวนความถี่ของการสั่นสะเทือน

1.2 ความสั้น-ยาวของเสียง (Duration) หมายถึงคุณสมบัติที่เกี่ยว
กับความยาว-สั้นของเสียงซึ่งเป็นคุณสมบัติที่สำคัญอย่างยิ่งของการ
กำหนดลีลาจังหวะ ในดนตรีตะวันตก การกำหนดความสั้น-ยาว
ของเสียง เช่น โน้ตตัวกลม ตัวขาว และตัวดำ เป็นต้น

1.3 ความเข้มของเสียง (Intensity) ความเข้มของสียงเกี่ยวข้องกับ
น้ำหนักของความหนักเบาของเสียง ความเข้มของเสียงจะเป็นคุณสมบัติทที่ก่อประโยชน์ในการเกื้อหนุนเสียงให้มี
ลีลาจังหวะที่สมบูรณ์

1.4 คุณภาพของเสียง (Quality) เกิดจากคุณภาพของแหล่งกำเนิดเสียง
ที่แตกต่างกัน ปัจจัยที่ทำให้คุณภาพของเสียงเกิดความแตกต่างกันนั้น
เช่น วิธีการผลิตเสียง

3

2. พื้นฐานจังหวะ

(Element of Time)จังหวะเป็นศิลปะของการจัดระเบียบเสียงที่เกี่ยวข้องกับความช้าเร็ว ความหนักเบาและความ
สั้น-ยาว

4

3. ทำนอง (Melody)

ทำนองเป็นการจัดระเบียบของเสียงที่เกี่ยวข้องกับความสูง-ต่ำความสั้น-ยาวและความดัง-เบา
คุณสมบัติเหล่านี้เมื่อนำมาปฏิบัติอย่างต่อเนื่องบนพื้นฐานของความช้า-เร็ว จะเป็นองค์ประกอบของ
ดนตรีที่ผู้ฟังสามารถทำความเข้าใจได้ง่ายที่สุด

5

4. พื้นผิวของเสียง (Texture)

“พื้นผิว” เป็นคำที่ใช้อยู่ทั่วไปในวิชาการ
ด้านวิจิตรศิลป์หมายถึง ลักษณะพื้นผิวของสิ่งต่างๆ เช่น พื้นผิวของวัสดุ
ที่มีลักษณะขรุขระ หรือเกลี้ยงเกลา ซึ่งอาจจะทำจากวัสดุที่ต่างกัน

6

4.1 Monophonic Texture

เป็นลักษณะพื้นผิวของเสียงที่มีแนวทำนองเดียวไม่มีเสียงประสาน พื้นผิวเสียง
ในลักษณะนี้ถือเป็นรูปแบบการใช้แนวเสียงของดนตรีในยุคแรกๆ ของดนตรีในทุกวัฒนธรรม

4.2 Polyphonic Texture

เป็นลักษณะพื้นผิวของเสียงที่ประกอบด้วยแนวทำนองตั้งแต่สองแนว
ทำนองขึ้นไป โดยแต่ละแนวมีความเด่นและเป็นอิสระจากกัน ในขณะที่ทุกแนวสามารถประสานกลมกลืนไปด้วยกัน

4.3 Homophonic Texture

เป็นลักษณะพื้นผิวของเสียง ที่ประสานด้วยแนวทำนองแนวเดียว โดยมี กลุ่มเสียง (Chords) ทำหน้าที่สนับสนุนในคีตนิพนธ์ประเภทนี้
4.4 Heterophonic Texture

เป็นรูปแบบของแนวเสียงที่มีทำนองหลายทำนอง แต่ละ
แนวมีความสำคัญเท่ากันทุกแนว คำว่า Heteros เป็นภาษากรีก หมายถึงแตกต่างหลากหลาย ลักษณะการผสมผสานของแนวทำนองใน
ลักษณะนี้ เป็นรูปแบบการประสานเสียง

7

5. สีสันของเสียง (Tone Color)

“สีสันของเสียง” หมายถึง คุณลักษณะของเสียงที่กำเนิดจากแหล่งเสียงที่แตกต่างกัน แหล่งกำเนิดเสียงดังกล่าว
เป็นได้ทั้งที่เป็นเสียงร้องของมนุษย์และเครื่องดนตรีชนิดต่างๆ

8 5.1 วิธีการบรรเลง
อาศัยวิธีดีด สี ตี และเป่า วิธีการผลิต

เสียงดังกล่าวล้วนเป็นปัจ
จัยให้เครื่องดนตรีมีคุณลักษณะของเสียงที่
ต่างกัน

5.2 วัสดุที่ใช้ทำเครื่องดนตรี
วัสดุที่ใช้ทำเครื่องดนตรีของแต่ละ
วัฒนธรรมจะแตกต่างกันไปตามสภาพ
แวดล้อม
ของสังคมและยุคสมัย
5.3 ขนาดและรูปทรง
ลักษณะของเครื่องดนตรีที่มีรูปทรง
และขนาดที่แตกต่างกัน จะเป็นปัจจัยที่ส่ง
ผลให้เกิดความแตกต่างกันในด้านสีสันของ
เสียงในลักษณะ

ที่มีความสัมพันธ์กัน

9

6. คีตลักษณ์ (Forms)
คีตลักษณ์หรือรูปแบบของเพลง เปรียบเสมือนกรอบที่หลอมรวมเอาจังหวะทำนอง พื้นผิว และสีสันของ
เสียงให้เคลื่อนที่ไปในทิศทางเดียวกัน เพลงที่มีขนาดสั้น-ยาว

10

แบบฝึกหัด

ข้อที่ 1 11

ความเข้มของเสียง มีความหมายตรงกับภาษาอังกฤษว่าอะไร
A. Pitch
B. Duration
C. Intensity
D. Quality

ข้อที่ 2

Pitch มีความหมายตรงกับข้อใด
A. ระดับเสียง
B. คุณภาพของเสียง
C. ความเข้มของเสียง
D. ความสั้น-ยาวของเสียง

12

ข้อที่ 3

คุณภาพของเสียง มีความหมายตรงกับภาษา
อังกฤษว่าอะไร

A. Pitch
B. Duration
C. Intensity
D. Quality

13

ข้อที่ 4

เป็นลักษณะพื้นผิวของเสียงที่ประกอบด้วยแนวทำนอง
ตั้งแต่สองแนวทำนองขึ้นไป โดยแต่ละแนวมีความเด่น
และเป็นอิสระจากกัน ในขณะที่ทุกแนวสามารถประสาน
กลมกลืนไปด้วยกัน เป็นความหมายของข้อใด

A. Heterophonic Texture
B. Homophonic Texture
C. Polyphonic Texture
D. Monophonic Texture

14

ข้อที่ 5

Duration มีความหมายตรงกับข้อใด
A. ระดับเสียง
B. คุณภาพของเสียง
C. ความเข้มของเสียง
D. ความสั้น-ยาวของเสียง

15

เฉลย

16 2.ตอบ A 3.ตอบ D
5.ตอบ D
เฉลย

1.ตอบ C
4.ต
อบ C

บรรณานุกรม

Nanjang YangRor. องค์ประกอบดนตรีสากล. (ออนไลน์)
จาก https://sites.google.com/site/nanjangyangror/xng-prakxb-dntri-sakl
สืบค้นเมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2565.

05

ประวัติผู้จัดทำ

ชื่อ นายโกเมน วงษ์แก้ว
ชื่อเล่น กดดัน
นักศึกษาวิชาดนตรีศึกษาชั้นปีที่ 3



องค์ประกอบของ
ดนตรีสากล