กินดองวรรณกรรมเพลงสะท้อนประเพณีแต่งงานของชาวอีสาน

กินดอง : üรรณกรรมเพลงที่ÿะท้อนประเพณีแต่งงานของชาüอีÿาน โดย นางÿาüÿุทัตตา จันทะแจ่ม นางÿาüýýิภา ภูĀงþ์ชัย นางÿาüอรชพร จรไพร นางÿาüกัญญาüีร์ จ าปาüงý์ นางÿาüÿายรุ้ง ชั้นงาม นางÿาüธิดารัตน์ แÿนมะเพ็ง ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ ๔/๑ เÿนอ คุณครูอานุภาพ รณเรืองฤทธิ์ โครงงานฉบับนี้เป็นÿ่üนĀนึ่งของรายüิชาภาþาไทยพื้นฐาน ๒ (ท๓๑๑๐๒) โรงเรียนÿตรีราชินูทิý อ าเภอเมือง จังĀüัดอุดรธานี ÿ านักงานเขตพื้นที่การýึกþามัธยมýึกþาอุดรธานี

กินดอง : üรรณกรรมเพลงที่ÿะท้อนประเพณีแต่งงานของชาüอีÿาน โดย นางÿาüÿุทัตตา จันทะแจ่ม เลขที่ ๖ นางÿาüýýิภา ภูĀงþ์ชัย เลขที่ ๗ นางÿาüอรชพร จรไพร เลขที่ ๘ นางÿาüกัญญาüีร์ จ าปาüงý์ เลขที่ ๑๐ นางÿาüÿายรุ้ง ชั้นงาม เลขที่ ๑๓ นางÿาüธิดารัตน์ แÿนมะเพ็ง เลขที่ ๒๐ ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ ๔/๑ เÿนอ คุณครูอานุภาพ รณเรืองฤทธิ์ โครงงานฉบับนี้เป็นÿ่üนĀนึ่งของรายüิชาภาþาไทยพื้นฐาน ๒ (ท๓๑๑๐๒) โรงเรียนÿตรีราชินูทิý อ าเภอเมือง จังĀüัดอุดรธานี ÿ านักงานเขตพื้นที่การýึกþามัธยมýึกþาอุดรธานี

เรื่อง กินดĂง : üรรณกรรมเพลงที่ÿะท้Ăนประเพณีแต่งงานขĂงชาüĂีÿาน ผู้ýึกþาค้นคü้า ๑. นางÿาüÿุทัตตา จันทะแจ่ม ๒. นางÿาüýýิภา ภูĀงþ์ชัย ๓. นางÿาüĂรชพร จรไพร ๔. นางÿาüกัญญาüีร์ จ าปาüงý์ ๕. นางÿาüÿายรุ้ง ชั้นงาม ๖. นางÿาüธิดารัตน์ แÿนมะเพ็ง คุณครูที่ปรึกþา คุณครูĂานุภาพ รณเรืĂงฤทธิ์ ระดับชั้น ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ ๔/๑ ปีการýึกþา ๒๕๖๕ บทคัดย่อ จากการýึกþาโครงงานเรื่Ăง กินดĂง : üรรณกรรมเพลงที่ÿะท้Ăนประเพณีแต่งงานขĂงชาüĂีÿาน จากเพลงกินดĂง ÿรุปผลได้ü่าในเพลงกินดĂงปรากฏüรรณýิลป์ได้แก่ การเล่นเÿียง การเล่นค า การใช้ภาพพจน์ ภาþาĂีÿานที่ปรากฏในเพลงกินดĂง และภาพÿะท้Ăนÿังคมท้Ăงถิ่นĂีÿาน ที่ปรากฏในเพลงกินดĂงได้แก่ ภาพÿะท้Ăนÿังคมด้านประüัติýาÿตร์ ภาพÿะท้Ăนÿังคมด้านประเพณี และüัฒนธรรม ภาพÿะท้Ăนÿังคมด้านพิธีกรรม และคüามเชื่Ă ก

กิตติกรรมประกาý ผู้จัดท าÿามารถด าเนินการจนประÿบคüามÿ าเร็จลุล่üงไปด้üยดีเนื่Ăงจากได้รับคüามĂนุเคราะĀ์และ ÿนับÿนุนเป็นĂย่างดียิ่งจาก คุณครูĂานุภาพ รณเรืĂงฤทธิ์คุณครูผู้เป็นที่ปรึกþาโครงงาน ที่ได้กรุณาใĀ้ ค าปรึกþา คüามรู้ข้Ăคิดข้Ăแนะน า และปรับปรุงแก้ไขข้Ăบกพร่Ăงต่าง ๆ จนกระทั่งการท าโครงงานครั้งนี้ ÿ าเร็จเรียบร้Ăยด้üยดีผู้จัดท าโครงงานขĂกราบขĂบพระคุณเป็นĂย่างÿูงไü้ ณ ที่นี้ ผู้จัดท าโครงงานขĂขĂบคุณเจ้าขĂงผลงานเพลงกินดĂง ที่ได้ประพันธ์เพลง ท าใĀ้ผู้จัดท าโครงงานได้ ท าโครงงานนี้ขึ้นเพื่Ăýึกþาüัฒนธรรม ประเพณีการแต่งงานขĂงชาüĂีÿาน และเป็นการüิเคราะĀ์คุณค่าด้าน üรรณýิลป์และภาพÿะท้Ăนÿังคมท้Ăงถิ่นĂีÿานที่ปรากฏในเพลงกินดĂง ขĂขĂบคุณเพื่Ăนร่üมกลุ่มทุกคนที่Ă านüยคüามÿะดüกและช่üยเĀลืĂในการจัดท าโครงงานครั้งนี้จน ÿ าเร็จลุล่üง ÿุดท้ายนี้ผู้จัดท าโครงงานĀüังü่าโครงงานนี้จะเป็นประโยชน์ÿ าĀรับนักเรียน นักýึกþา ĀรืĂผู้ที่ ก าลังÿนใจที่จะýึกþาในโครงงานนี้ ไม่มากก็น้Ăย คณะผู้จัดท า ข

ÿารบัญ เรื่อง Āน้า บทคัดย่อ...................................................................................................................... ก กิตติกรรมประกาý....................................................................................................... ข ÿารบัญ........................................................................................................................ ค บทที่ ๑ บทน า............................................................................................................. ๑ ๑.๑ คüามเป็นมาและคüามÿ าคัญขĂงปัญĀา..................................................... ๑ ๑.๒ üัตถุประÿงค์ขĂงโครงงาน........................................................................... ๑ ๑.๓ ขĂบเขตการýึกþา...................................................................................... ๑ ๑.๔ นิยามýัพท์เฉพาะ........................................................................................ ๒ ๑.๕ ประโยชน์ที่คาดü่าจะได้รับ......................................................................... ๒ บทที่ ๒ เอกÿารที่เกี่ยüข้อง.......................................................................................... ๓ ๒.๑ คüามรู้เบื้Ăงต้นเกี่ยüกับเพลง...................................................................... ๓ ๒.๒ เนื้ĂเพลงกินดĂง......................................................................................... ๔ ๒.๓ คüามĀมายขĂงเพลงกินดĂง...................................................................... ๖ บทที่ ๓ üิธีด าเนินงาน.................................................................................................. ๘ ๓.๑ ขั้นรüบรüมข้Ăมูล........................................................................................ ๘ ๓.๒ ขั้นüิเคราะĀ์ข้Ăมูล....................................................................................... ๘ ๓.๓ ขั้นÿรุป Ăภิปรายผล และเÿนĂแนะ............................................................ ๓.๔ ตารางแÿดงแผนการปฏิบัติงาน.................................................................. ๘ ๘ บทที่ ๔ ผลการüิเคราะĀ์ข้อมูล..................................................................................... ๙ ๔.๑ üรรณýิลป์ที่ปรากฏในเพลงกินดĂง............................................................. ๙ ๔.๒ ภาพÿะท้Ăนÿังคมท้Ăงถิ่นĂีÿานที่ปรากฏในเพลงกินดĂง............................ ๑๓ บทที่ ๕ ÿรุป อภิปรายผล และข้อเÿนอแนะ................................................................. ๑๕ ๕.๑ ÿรุปผล........................................................................................................ ๑๕ ๕.๒ Ăภิปรายผล................................................................................................. ๑๕ ๕.๓ ข้ĂเÿนĂแนะ............................................................................................... ๑๕ บรรณานุกรม............................................................................................................... ๑๖ ภาคผนüก.................................................................................................................... ๑๗ ภาคผนüก ก ภาพการด าเนินงาน........................................................................ ๑๙ ภาคผนüก ข ประüัติผู้จัดท า............................................................................... ๒๑ ค

๑ บทที่ ๑ บทน า ๑.๑ คüามเป็นมาและคüามÿ าคัญของปัญĀา ประเพณีกินดĂง ĀรืĂภาþาพื้นเมืĂงขĂงชาüĂิÿาน เรียกกันü่า “กินดĂง” มีคüามĀมายü่า จะต้Ăงเป็นüงýาคณาญาติต่Ăไปในกาลข้างĀน้า ĀรืĂจะ เรียกกันง่าย ๆ ĂีกĂย่างĀนึ่งü่าพิธี “เĂาผัü เĂาเมีย” เป็นüัฒนธรรมขĂงคนรุ่นเก่า เริ่มตั้งแต่ การÿู่ขĂ การĀมั้น และการแต่งงาน พิธีนี้เริ่มจากÿู่ ขĂ ĀรืĂภาþาพื้นเมืĂงü่า “การขĂเมีย” คืĂ นับตั้งแต่เมื่ĂชายและĀญิงเกิดรักใคร่ ตกลงปลงใจที่จะ แต่งงานเป็นÿามีภรรยากัน ฝ่ายชายก็จะบĂกกล่าüใĀ้พ่Ăแม่ใĀ้จัดญาติผู้ใĀญ่เป็นเถ้าแก่และพ่Ăล่าม ĂีกคนĀนึ่ง ถืĂดĂกไม้ธูปเทียนไปร้ĂงขĂต่Ăพ่Ăแม่ขĂงฝ่ายĀญิงที่บ้าน เมื่ĂเกิดการตกลงยินยĂมใน เรื่Ăงต่าง ๆ รüมทั้งÿินÿĂดทĂงĀมั้นĀรืĂที่เรียกü่า “ค่าดĂง” แล้ü ก็จะมีการก าĀนดüันแต่งงาน เมื่Ăถึงüันงานและได้ฤกþ์พิธีแĀ่ตามที่ก าĀนดไü้แล้ü ฝ่ายเจ้าบ่าüก็จะยกขันĀมาก ประกĂบด้üยเครื่Ăงบายýรี ÿินÿĂด ĀมĂนĀนุน และ ĀมĂนĂิง มีดนตรี Ăาทิเช่น แคน ซึง กลĂง มาร่üมขบüนแĀ่ด้üย เมื่Ăมาถึงบ้านเจ้าÿาüตามประเพณี ธรรมเนียมจะมีการกั้นประตูทĂง และเมื่Ăผ่านไปแล้ü ญาติทางฝ่ายเจ้าÿาüล้างเท้าท าคüามÿะĂาดใĀ้กับเจ้าบ่าüก่Ăนย่างขึ้นบ้าน เมื่Ă เจ้าบ่าüและญาติพร้ĂมĀน้าĂยู่ที่üงบายýรีแล้ü ญาติฝ่ายเจ้าÿาüจึงน าตัüเจ้าÿาüĂĂกมาจากĀ้Ăงเพื่Ă เข้าÿู่พิธีบายýรี โดยมีĀมĂบายýรีผู้ÿูงüัยเป็นผู้ประกĂบพิธีจนกระทั้งĀมĂบายýรีเริ่มผูกข้ĂมืĂใĀ้กับ เจ้าบ่าüและเจ้าÿาüพร้ĂมกับĂüยพร แล้üบรรดาญาติและแขกที่มาร่üมงานทุกคนจึงเริ่มผูกข้ĂมืĂĂüย พร ต่Ăจากนั้นเจ้าบ่าüและเจ้าÿาüจะน าขันดĂกไม้ ธูปเทียนไปกราบไĀü้พ่Ăแม่ ญาติผู้ใĀญ่ทุก ๆ ฝ่าย Āลังจากนั้นจึงÿ่งตัüเข้าพĂเพื่ĂประกาýใĀ้รู้ü่า ได้เĂาผัüเĂาเมียกันเรียบร้Ăยแล้üจากนั้นĂีก ๓ üัน ต่Ăมา คู่ÿมรÿจะต้Ăงน าดĂกไม้ ธูป เทียนไปไĀü้ญาติพี่น้Ăงüงýาคณาญาติชั้นผู้ใĀญ่ที่เคารพนับถืĂทั้ง ÿĂงฝ่าย พิธีไĀü้ระยะนี้ชาüพื้นบ้านจะเรียกü่า "ไĀü้ÿมา" ซึ่งพüกญาติผู้ใĀญ่จะใĀ้ทรัพย์ÿินเงินทĂง และĂüยพร ใĀ้คู่บ่าüÿาüมีคüามÿุขคüามเจริญต่Ăไป üันที่นิยมจัดงานแต่งงาน คืĂ üันใดüันĀนึ่งใน เดืĂนคู่ข้างขึ้น คืĂ üันที่ ๒,๔ และ ๖ เดืĂน ยี่, ๔, และ ๑๒ เü้นแต่เดืĂนในระĀü่างเข้าพรรþา คืĂ เดืĂน ๘-๑๑ ไม่นิยมจัดงานพิธีแต่งงาน เพลงกินดĂงเป็นนาฏýิลป์ไทยÿร้างÿรรค์ üิยาลัยนาฏýิลป์กาāÿินธุ์ ที่รüบรüมและถ่ายทĂด ประเพณีการแต่งงานขĂงชาüĂีÿาน ผ่านการแÿดงและเนื้ĂĀาขĂงบทเพลงที่งดงามเป็นĂย่างยิ่ง ด้üยเĀตุนี้คณะผู้จัดท าจึงÿนใจที่จะýึกþาคุณค่าด้านüรรณýิลป์และประเพณี พิธีกรรมที่ ปรากฏในเพลงกินดĂง เพื่Ăýึกþาคุณค่าด้านüรรณýิลป์ที่ปรากฏในบทเพลงกินดĂงและüัฒนธรรม ประเพณีกินดĂงขĂงชาüĂีÿาน ๑.๒ üัตถุประÿงค์ของโครงงาน ๑.๒.๑ เพื่Ăýึกþาคุณค่าด้านüรรณýิลป์ที่ปรากฏในบทเพลงกินดĂง ๑.๒.๒ เพื่ĂýึกþาüัฒนธรรมประเพณีกินดĂงขĂงชาüĂีÿาน ๑.๓ ขอบเขตการýึกþา ๑.๓.๑ เพลงกินดĂง

๒ ๑.๔ นิยามýัพท์เฉพาะ ๑.๔.๑ กินดอง Āมายถึง เป็นการแÿดงที่คณะผู้üิจัยมีคüามÿะท้ĂนใĀ้เĀ็นถึงüัฒนธรรม ประเพณีการแต่งงานใĀ้ช่üงปีพ.ý.๒๕๓๖ ü่ามีคüามแตกต่างจากÿมัยปัจจุบันĂย่างไรโดยÿื่ĂĂĂกมา ในรูปแบบนาฏýิลป์ÿร้างÿรรค์ ๑.๔.๒ üรรณกรรมเพลงที่ÿะท้อนประเพณีกินดอง Āมายถึง ผลงานýิลปะที่มีการขับร้Ăง ท านĂงดนตรีโดยกล่าüถึงประเพณีการกินดĂงขĂงüิยาลัยนาฏýิลป์กาāÿินธุ์ ๑.๕ ประโยชน์ที่คาดü่าจะได้รับ ๑.๕.๑ เพื่Ăýึกþาคุณค่าด้านüรรณýิลป์ที่ปรากฏในบทเพลงกินดĂง ๑.๕.๒ เพื่ĂýึกþาüัฒนธรรมประเพณีกินดĂงขĂงชาüĂีÿาน

๓ บทที่ ๒ เอกÿารที่เกี่ยüข้อง ในบทนี้ คณะผู้จัดท าได้รüบรüมแนüคิดที่ใช้ýึกþา ตลĂดจนงานและบทคüามที่ýึกþาประเด็น ต่าง ๆ ที่เกี่ยüข้Ăงกับการท าโครงงานครั้งนี้ จากการýึกþาเĂกÿารที่เกี่ยüข้Ăงพบü่ามีĀลายประเด็นที่ น่าÿนใจคüรที่จะýึกþาค้นคü้าต่Ă และน าไปประยุกต์ใช้ในการýึกþาüิเคราะĀ์Ăงค์ประกĂบขĂงเพลง กินดĂง ดังนี้ ๒.๑ คüามรู้เบื้Ăงต้นเกี่ยüกับประเพณีกินดĂง(ภาคĂีÿาน) ๒.๒ เนื้ĂเพลงกินดĂง ๒.๓ คüามĀมายขĂงเพลงกินดĂง ๒.๑ คüามรู้เบื้องต้นเกี่ยüกับประเพณีกินดอง(ภาคอีÿาน) ประเพณีกินดĂง ĀรืĂภาþาพื้นเมืĂงขĂงชาüĂิÿาน เรียกกันü่า “กินดĂง” มีคüามĀมายü่า จะต้Ăงเป็นüงýาคณาญาติต่Ăไปในกาลข้างĀน้า ĀรืĂจะ เรียกกันง่ายๆ ĂีกĂย่างĀนึ่งü่าพิธี "เĂาผัüเĂา เมีย" เป็นüัฒนธรรมขĂงคนรุ่นเก่า เริ่มตั้งแต่ การÿู่ขĂ การĀมั้น และการแต่งงาน พิธีนี้เริ่มจากÿู่ขĂ ĀรืĂภาþาพื้นเมืĂงü่า “การขĂเมีย” คืĂ นับตั้งแต่เมื่ĂชายและĀญิงเกิดรักใคร่ ตกลงปลงใจที่จะ แต่งงานเป็นÿามีภรรยากัน ฝ่ายชายก็จะบĂกกล่าüใĀ้พ่Ăแม่ใĀ้จัดญาติผู้ใĀญ่เป็นเถ้าแก่และพ่Ăล่ามĂีก คนĀนึ่ง ถืĂดĂกไม้ธูปเทียนไปร้ĂงขĂต่Ăพ่Ăแม่ขĂงฝ่ายĀญิงที่บ้าน เมื่ĂเกิดการตกลงยินยĂมในเรื่Ăง ต่าง ๆ รüมทั้งÿินÿĂดทĂงĀมั้นĀรืĂที่เรียกü่า “ค่าดĂง” แล้ü ก็จะมีการก าĀนดüันแต่งงาน เมื่Ăถึงüันงานและได้ฤกþ์พิธีแĀ่ตามที่ก าĀนดไü้แล้ü ฝ่ายเจ้าบ่าüก็จะยกขันĀมากประกĂบด้üยเครื่Ăง บายýรี ÿินÿĂด ĀมĂนĀนุน และ ĀมĂนĂิง มีดนตรี Ăาทิ เช่น แคน ซึง กลĂง มาร่üมขบüนแĀ่ด้üย เมื่Ăมาถึงบ้านเจ้าÿาüตามประเพณี ธรรมเนียมจะมีการกั้นประตูทĂง และเมื่Ăผ่านไปแล้ü ญาติทาง ฝ่ายเจ้าÿาüล้างเท้าท าคüามÿะĂาดใĀ้กับเจ้าบ่าüก่Ăนย่างขึ้นบ้าน เมื่Ăเจ้าบ่าüและญาติพร้ĂมĀน้าĂยู่ ที่üงบายýรีแล้ü ญาติฝ่ายเจ้าÿาüจึงน าตัüเจ้าÿาüĂĂกมาจากĀ้Ăงเพื่Ăเข้าÿู่พิธีบายýรี โดยมีĀมĂ บายýรีผู้ÿูงüัยเป็นผู้ประกĂบพิธีจนกระทั้งĀมĂบายýรีเริ่มผูกข้ĂมืĂใĀ้กับเจ้าบ่าüและเจ้าÿาüพร้Ăมกับ Ăüยพร แล้üบรรดาญาติและแขกที่มาร่üมงานทุกคนจึงเริ่มผูกข้ĂมืĂĂüยพร ต่Ăจากนั้นเจ้าบ่าüและ เจ้าÿาüจะน าขันดĂกไม้ ธูปเทียนไปกราบไĀü้พ่Ăแม่ ญาติผู้ใĀญ่ทุก ๆ ฝ่าย Āลังจากนั้นจึงÿ่งตัüเข้าพĂ เพื่ĂประกาýใĀ้รู้ü่า ได้เĂาผัüเĂาเมียกันเรียบร้Ăยแล้üจากนั้นĂีก ๒-๓ üันต่Ăมา คู่ÿมรÿจะต้Ăงน า ดĂกไม้ ธูป เทียนไปไĀü้ญาติพี่น้Ăงüงýาคณาญาติชั้นผู้ใĀญ่ที่เคารพนับถืĂทั้งÿĂงฝ่าย พิธีไĀü้ระยะนี้ ชาüพื้นบ้านจะเรียกü่า "ไĀü้ÿมา" ซึ่งพüกญาติผู้ใĀญ่จะใĀ้ทรัพย์ÿินเงินทĂง และĂüยพร ใĀ้คู่บ่าüÿาü มีคüามÿุขคüามเจริญต่Ăไป üันที่นิยมจัดงานแต่งงาน คืĂ üันใดüันĀนึ่งในเดืĂนคู่ข้างขึ้น คืĂ üันที่ ๒,๔ และ ๖ เดืĂน ยี่ , ๔ , และ ๑๒ เü้นแต่เดืĂนในระĀü่างเข้าพรรþา คืĂ เดืĂน ๘-๑๑ ไม่นิยมจัดงานพิธี แต่งงาน

๔ ๒.๒ เนื้อเพลงกินดอง เกริ่น Ă่üนÿ่üน เĂ้ยแก้มเจ้าĂ่üนÿ่üน รับÿมัครคนฟ้Ăนด่üน คันĂยากม่üน มาไü เÿียงดังมาแต่. ไกล เăืĂนเจ้าÿาü ฟักยุ ป๊ก เป๊ก!! จักต้มปลา ซกเล็ก ลาบเป็ด ไก่เทิงงัü เÿียงเăă้ĂงĂนĂัü ขบüนขันĀมากแĀ่ น าĀน้าด้üยคุณแม่ เงินเป็นฟ่ĂนเลาถืĂ เÿาลงĀลุมแท้ล่ะคืĂ เจ้าบ่าüเกียมเรียบร้Ăย เÿียงดนตรี ดนตĂย เทิงกล้üยĂ้Ăย กะพร้Ăมพร่ า โĂ้ยมาแล้ü …. (โĀ่…..๓ครั้ง) ละแม่นü่า เด้Ă แม่ยาย คันมาๆแล้ü มาแนüเĂาไปไü้ มาเĂาในไปĀü่าน เĂาไปă่üมบ้าน เป็นĀลาน ซ่Ăนเป็นเขย ดนตรีเต้ย คีค่Ăย เÿียงแคน ฟังแล่นแต่นน าไปÿู่เăืĂน ÿาüนั้น คนเĀมิดบ้าน มาคĂยน าเบิ่ง ตั้งแต่ตีĀ้าค้Ăย ขบüนข่Ăย แต่งเตรียม ครั้ง ๑ โĀ่ชัยเĂาฤกþ์ ครั้ง ๒ โĀ่ เบิกขĂทางเทüา üĂนฟ้า นบธรณีใĀ้มา ป้Ăงภัยตัüข้า และคนมาในขบüน ครั้ง ๓ เÿียงโĀ่ ดังเข้า ใĀ้เจ้าÿาüรู้ข่าü ü่าเจ้าบ่าüเริ่มจüน ÿิăĂดเăืĂนแล้ü เดĂĀน้านüล แต่งต้Ăม ขบüน ไปÿู่ขĂพะนาง ประตูเงิน (ช)ผักตูนี้แม่นผักตูĀยัง (ญ)ผักตูนี้ แม่นผักตูเงิน Āมู่เต้ามาĀยังน้Ă (ช)Āมู่ข่Ăยมาแต่งงานเĂาĀลานไภ้ พร้ĂมกับมาฝากĀลานชาย ใĀ้เป็นเขยเป็นลูกเป็นĀลานบ้านนี้ ตามที่เăาเคยตกลงกันไü้นั่นล่ะ ใĀ้Āมู่ข่Ăยเข้าไปแนเด้Ă (ญ)โĂ๋ ÿิใĀ้เข้าไปยุ แต่ü่าก่Ăนเข้า ต้Ăงมีค่าผ่านทางเข้าเด้Ăพ่ĂใĀญ่เด้Ă (ช)เĂ้า ได้ๆๆๆ ประตูทĂง (ช)ผักตูนี้แม่นผักตูĀยัง ๆ ÿังมายืนบังขüงทางจื่Ăลื่Ă (ญ)ยืนจื่ĂลืĂ แม่นผักตูทĂง ยืนÿüยๆนี้แม่นผักตูทĂง ฟังเÿียงพิณเÿียงกลĂง มาท าไมĀลายคน (ช) มามĂบตนย่ากับĀลานไภ้ โĂ๊ะ!! เĂาĀลานชายมาฝากไü้เป็นเขย เĂาÿินÿĂดเกย มาขĂĀลานไภ้ เคยตกลงไü้ ใĀ้เข้าไปแนเดĂ

๕ (ญ)เดี๋ยüนะเธĂ รĂก่Ăนจักคราü เดี๋ยüĂิพ่Ă รĂก่Ăนจักคราü ผ่านได้ยุĂาü แต่Ăยากถามคุณพ่Ă ถามได้ บ่ ลูกไภ้ชื่ĂĀยัง มาขĂÿาüล่ะแม่น เขาชื่ĂĀยัง ตĂบมาดังๆ (ช)ลูกไภ้ข่Ăย ชื่Ăนางÿาü ทĂงใบแม่นบ่ (ญ)ถูกต้Ăงนะคร้าบบบ ถูกยุพ่Ăแต่ก่Ăนÿิไป ถูกยุพ่Ăก่Ăนÿิผ่านไป ใĀ้เจ้าป่ĂนปัจจัยใĀ้ผักตูทĂงแนเด้Ăพ่Ă (ญ)มาถึงแล้üเăืĂนซานขĂงเจ้าÿาü ใĀ้Ă้ายเจ้าบ่าüถĂดเกิบไü้เด้Ăพ่Ă üางเท้าเทิงใบตĂงที่น้ĂงĀ่Ă แผ่นĀินไü้ข้างใน ใĀ้Ă้ายขึ้นไปยืน Āนักแน่นเด้Ă ใจĂ้ายใĀ้ดั่งĀิน เรื่Ăงข้Ăงคา ใĀ้ปิ่น เÿี่ยงไü้ ข้างใน Ăย่าใĀ้ĂĂก ใĀ้Ă่Ăนโยน ซุ่มเย็น คืĂจั่งใบตĂง ที่น้ĂงĀ่ĂĀดน้ า ซุ่มเย็นดั่งค าผุเฒ่าü่า ใĀ้คĂงคู่จนแก่ชรา เดĂพี่Ă้ายเĂย… ผญา (ช)พĂล้างเท้าเจ้าบ่าüแล้ü จั่งขึ้นเăืĂน ÿินÿĂดป่Ăน ใĀ้ทางฝ่ายเจ้าÿาüนั้น ตามค ามั่น เคยü่ามา นับครบแล้ü แม่ขĂงเจ้าÿาüĀล่า แบกขึ้นเăืĂนไปเก็บก่Ăน Āนักเด้ฟ่ĂนÿินÿĂดนี้ Āนักถุงเงินดีแท้ บ่เคยแพ้ แม่มักĀลาย ถ่าก่Ăนเด้Ăเจ้าบ่าüĂ้าย แม่เĂิ้นเĂาเจ้าÿาüก่Ăน ÿู่ขüัญแล้üจั่งเข้าบ่Ăน เจ้าÿาüăĂมÿิมาแล้ü ทĂงใบแก้üมาÿู่ขüัญเด้Ăลูกเด้Ă ÿู่ขüัญ (ช) ýรีๆ มื่Ăนี้แม่นมื่Ăดี มื่ĂเýรþฐีĂมุตตะโชค โตกใบนี้แม่นโตกไม้จันทน์ ขันĂัน นี้แม่นขันüิเýþ ผู้เĀนืĂเกþ ป่Ăนลงมา มื้Ăนี้ÿĂงÿามีภรรยาจะได้เกิด Ăันนี้แม่นฝ้ายผูกแขนĂันประเÿริฐจากเมืĂงพรĀม มาเชยชมÿĂงน้Ăย Ă่Ăน ผู้เป็นผัü ผู้มาก่Ăน Ăย่าได้แข็งค าเü้า เĀ็นพ่Ăเฒ่าแม่เฒ่าใĀ้ย าเกรง ผู้เป็นเมีย กะĂย่าเÿ็งเÿียงปาก Ăย่าไปถากค าจา ü่ามาเยĂขüัญเĂยยย ขüัญเจ้าใĀ้มาถ่Ăน ใĀ้มาĂยู่น ากัน Ăย่าไปปนคนธรรพ์ ขึ้นเĀนืĂĀรืĂลงใต้ ขüัญไปĂยู่ในไง้ เĀลื่Ăมผา ใĀ้มาก่Ăน ü่ามาเยĂ ขüัญเĂยยยย ขüัญแข้งใĀ้เจ้าย่างลีลา ขüัญขาใĀ้เจ้ามาลีล่าย มานĂนน าĂ้ายผู้เป็นผัü ü่ามาเยĂขüัญเĂยยยย มาăĂตแล้üจงÿ าราญด้üยคาถาü่า Ăเนกกะเตโช ชัยยะตุภะüัง ชัยยะมังคะลัง ÿุขขัง พะลัง ĂาüาĀะ üิüาโĀ ÿุมังคะโลโĀตุ ÿาธุ

๖ Ă้าüบาดĀนิมาผูกแขนเจ้าบ่าüเจ้าÿาüเด้Ă มาแม่มาเจ้า มาป้Ăนไข่ใĀ้ลูก มืĂขüาป้Ăนไข่Ă้าย มืĂซ้าย ป้Ăนไข่นางเด้Ă…. ผูกแขนป้Ăนไข่ (ช)*ผัüเมียĀมั่นน ากันย้Ăนăีตเก่า ค าพ่Ăแม่เü้าÿĂงเจ้าĂย่าเล่าลืม ผัüเมียนี่กูมึงĂย่าได้ü่า มีแต่ข่Ăยและเจ้าถ่าผĂงเฒ่าชั่üชีüัง มุดน้ าĂย่าใĀ้เă็ดก้นฟู จกăูĂย่าได้เă็ดแขนÿั่น เป็นผัüเมียกันĂย่าได้ป้Ăย Ăย่าได้ด่า คĂงเพิ่นü่า ÿู่เจ้าĂย่าเล่าลืม ăักผัüใĀ้ăักปู่ăักย่าăักเมียใĀ้ăักตาăักยาย…* มีĀลานไüๆ ใĀ้ตายาย ย่าปู่ ใĀ้ทั้งÿĂงคĂงคู่จนฟ้าและดินมลาย… ดนตรีบรรเลง ÿ่งเข้าเรืĂนĀĂ ผญา (ช)จบพิธีÿู่ขüัญแล้ü ผูกข้ĂมืĂใĀ้ทั้งคู่ จั่งได้ÿมมาปู่ ถüยÿมมาใĀ้ย่าพร้Ăม กะคืĂด้ามดั่งกัน ฝ่ายเจ้าบ่าüเจ้าÿาüนั้น แนะน ากันÿĂงฝ่าย บ่าüฝากโตเป็นเขย ÿาüกะเĂ่ยขĂเป็นไภ้ ÿมมาได้จนครบคน พิธีการผ่านพ้น จั่งเข้าÿู่เรืĂนĀĂ ใĀ้ลĂงลุกนั่งนĂน เทิงเตียง บ่Ăน เบิ่งดู้เจ้า ÿĂนทั้งÿĂงใĀ้ลุกเช้า ไก่ขันใĀ้ฟ่าüตื่น เă็ดตามคĂงĂย่าลื่น ประเพณีเพิ่นü่าไü้ Ăย่าไลร้าง ใĀ้จื่Ăจ า เด้Ăลูกเด้Ă ๒.๓ คüามĀมายของเพลงกินดอง ในÿ่üนเกริ่นจะกล่าüชมเจ้าÿาü ละมีการเรียกแขกมางาน เรียกคนมาฟ้Ăนร า ที่บ้านเจ้ามีเÿียงท าĂาĀาร มีเÿียงโĀ่จากขบüนขันĀมากที่น าĀน้าด้üยแม่ขĂงเจ้าบ่าü พร้Ăมกับเงินเป็น ฟ่Ăน เÿาลงĀลุม เÿียงดนตรีและกล้üยĂ้Ăย จากนั้นก็กล่าüใĀ้แม่ขĂงฝ่ายเจ้าÿาü มารับเจ้าบ่าüไปเป็นลูกเขย คนทั้งĀมู่บ้านมาคĂยตามดูขบüน ขันĀมาก เÿียงโĀ่จากขบüน โĀ่ครั้งที่ ๑ โĀ่เĂาฤกþ์ชัย โĀ่ครั้งที่ ๒ โĀ่ เบิกขĂทางเทüดา ฟ้า ดินใĀ้มาป้Ăงกันภัยเจ้าบ่าü และคนมาในขบüน โĀ่ครั้งที่ ๓ ใĀ้เจ้าÿาüรู้ข่าüü่าเจ้าบ่าüใกล้ถึงĀน้าบ้านแล้ü เมื่Ăมาถึงแล้üประตูแรกที่เจ้าบ่าüจะผ่านไปĀาเจ้าÿาüคืĂประตูเงิน ฝ่ายญาติเจ้าÿาüจึงถามü่า“มาท าĂะไรกัน” ฝ่ายญาติเจ้าบ่าüจึงกล่าüü่า“พüกเรามาฝากĀลานชายใĀ้ มาเป็นลูกเขย เป็นลูกเป็นĀลานบ้านนี้” การจะผ่านประตูไปได้ ฝ่ายเจ้าบ่าüจะต้Ăงจ่ายค่าผ่านประตู เมื่Ăผ่านประตูเงินแล้ü ประตูถัดไปคืĂประตูทĂง เมื่Ăผ่านประตูทั้งÿĂงแล้ü เจ้าบ่าüต้ĂงถĂดรĂงเท้า üางเท้าบนใบตĂง ที่มีแผ่นĀินไü้ข้างใน ใĀ้เจ้าบ่าüขึ้นไปยืน เป็นการท าใĀ้ใจขĂงเจ้าบ่าüĀนักแน่นใĀ้ ดั่งĀิน ใĀ้Ă่Ăนโยน เĀมืĂนใบตĂง ชุ่มเย็นเĀมืĂนค าคนโบราณü่าใĀ้คĂงคู่จนแก่ชรา

๗ พĂล้างเท้าเจ้าบ่าüแล้ü จากนั้นก็ขึ้นบ้านเจ้าÿาü ใĀ้ÿินÿĂดฝ่ายเจ้าÿาü แม่เจ้าÿาüจึงบĂกใĀ้รĂแม่เรียกเจ้าÿาüĂĂกมาก่Ăน ÿู่ขüัญแล้üจึงเข้าเรืĂนĀĂ การบายýรีÿู่ขüัญเริ่มขึ้น พราĀมณ์ผู้น าÿู่ขüัญจึงเริ่มท าพิธี มีเนื้Ăคüามกล่าüใĀ้เจ้าบ่าü Ăย่าได้พูดจาแข็งกระด้าง เĀ็นพ่Ăตาแม่ยายใĀ้ย าเกรง เจ้าÿาüĂย่าได้ เÿียงดัง Ăย่าได้เซ้าซี้ และในการท าพิธีก็มีการเรียกขüัญ จากนั้นใĀ้แขกมาผูกแขนเจ้าบ่าüเจ้าÿาü ใĀ้แม่เจ้าบ่าüเจ้าÿาüมาป้Ăนไข่ใĀ้ลูก มืĂขüาป้Ăนไข่เจ้าบ่าü มืĂซ้ายป้Ăนไข่เจ้าÿาü จากนั้นก็ĂüยพรใĀ้เจ้าÿาüเจ้าบ่าü “ค าพ่Ăแม่พูดĂย่าได้ลืม เป็นÿามีภรรยากันแล้ü กูมึงĂย่าได้พูด Ăย่าได้ด่า ใĀ้รักÿามีรักภรรยารักปู่รักย่าใĀ้รักตารักยาย ใĀ้ทั้งÿĂงคĂงคู่จนฟ้าและดินÿลาย” จบพิธีÿู่ขüัญแล้ü เจ้าบ่าüฝากตัüเป็นลูกเขย เจ้าÿาüฝากตัüเป็นลูกÿะไภ้ และเข้าÿู่เรืĂนĀĂ

๘ บทที่ ๓ üิธีด าเนินงาน ในการýึกþาค้นคü้าโครงงานเรื่Ăง กินดĂง : üรรณกรรมเพลงที่ÿะท้Ăนประเพณีแต่งงาน ขĂงชาüĂีÿาน คณะผู้จัดท าได้ด าเนินตามขั้นตĂนต่Ăไปนี้ ๓.๑ ขั้นรüบรüมข้Ăมูล ๓.๒ ขั้นüิเคราะĀ์ข้Ăมูล ๓.๓ ขั้นÿรุป Ăภิปรายผล และเÿนĂแนะ ๓.๔ ตารางแÿดงแผนการปฏิบัติงาน ๓.๑ ขั้นรüบรüมข้อมูล ๓.๑.๑ รüบรüมและýึกþาข้Ăมูล ๓.๑.๒ รüบรüมและýึกþาเĂกÿารเกี่ยüกับüรรณกรรมเพลงกินดĂง ๓.๒ ขั้นüิเคราะĀ์ข้อมูล ๓.๒.๑ üิเคราะĀ์คุณค่าทางด้านüรรณýิลป์จากเพลงกินดĂง ๓.๒.๒ üิเคราะĀ์ภาพÿะท้ĂนÿังคมจากเพลงกินดĂง ๓.๓ ขั้นÿรุป อภิปรายผล และเÿนอแนะ ๓.๓.๑ ÿรุป Ăภิปรายผล และข้ĂเÿนĂแนะ ๓.๔ ตารางแÿดงแผนการปฏิบัติงาน ล าดับที่ รายการปฏิบัติ üัน/เดือน/ปี ÿถานที่ ĀมายเĀตุ ๑ ประชุมÿมาชิกในกลุ่ม ๒๒/๑๐/๖๕ โรงเรียนÿตรีราชินูทิý ๒ üางแผนการปฏิบัติงาน ๒๕/๑๐/๖๕ โรงเรียนÿตรีราชินูทิý ๓ รüบรüมและýึกþาข้Ăมูล ๒๖/๑๐/๖๕ โรงเรียนÿตรีราชินูทิý ๔ ýึกþาและüิเคราะĀ์ข้Ăมูล ๑๙/๑๑/๖๕ โรงเรียนÿตรีราชินูทิý ๕ ÿรุปและĂภิปรายผล ๒๐/๑๑/๖๕ โรงเรียนÿตรีราชินูทิý ๖ น าเÿนĂโครงงาน ๓๐/๑๑/๖๕ โรงเรียนÿตรีราชินูทิý

๙ บทที่ ๔ ผลการüิเคราะĀ์ข้อมูล การýึกþาโครงงานเรื่Ăง กินดĂง : üรรณกรรมเพลงที่ÿะท้Ăนประเพณีแต่งงานขĂงชาüĂีÿาน จะüิเคราะĀ์üรรณýิลป์ที่ปรากฏในเพลงกินดĂง และภาพÿะท้Ăนÿังคมท้Ăงถิ่นĂีÿานที่ปรากฏในเพลง กินดĂง โดยýึกþาตามรายละเĂียดดังนี้ ๔.๑ üรรณýิลป์ที่ปรากฏในเพลงกินดĂง มีดังนี้ ๔.๑.๑ การเล่นเÿียง ๔.๑.๒ การเล่นค า ๔.๑.๓ การใช้ภาพพจน์ ๔.๑.๔ ภาþาĂีÿานที่ปรากฏในเพลงกินดĂง ๔.๒ ภาพÿะท้Ăนÿังคมท้Ăงถิ่นĂีÿานที่ปรากฏในเพลงกินดĂง ๔.๒.๑ ภาพÿะท้Ăนÿังคมด้านประüัติýาÿตร์ ๔.๒.๒ ภาพÿะท้Ăนÿังคมด้านประเพณีและüัฒนธรรม ๔.๒.๓ ภาพÿะท้Ăนÿังคมด้านพิธีกรรม และคüามเชื่Ă ๔.๑ üรรณýิลป์ที่ปรากฏในเพลงกินดอง มีดังนี้ ๔.๑.๑ การเล่นเÿียง ตัüอย่างที่ ๑ Ă่üนÿ่üน เĂ้ยแก้มเจ้าอ่üนÿ่üน รับÿมัครคนฟ้Ăนด่üน คันĂยากม่üน มาไü เÿียงดังมาแต่ไกล เăืĂนเจ้าÿาü ฟักยุ ป๊กเป๊ก!! จักต้มปลา ซกเล็ก ลาบเป็ด ไก่เทิงงัü จากตัüĂย่างข้างต้น ผู้แต่งได้ใช้การเล่นเÿียงÿระ เป็นค าที่มีเÿียงคล้ĂงจĂงกันด้üยเÿียงÿระ และเÿียงพยัญชนะท้ายพยางค์(ตัüÿะกด) ซึ่งค าประพันธ์ คืĂ ค าü่า “Ă่üนÿ่üน” “ด่üน” และ “ม่üน” เป็นการเล่นเÿียงÿระ Ăัü และตัüÿะกด นĂĀนู “ไü” และ “ไกล” เป็นการเล่นเÿียงÿระ ไĂ ตัüอย่างที่ ๒ พĂล้างเท้าเจ้าบ่าüแล้ü จั่งขึ้นเăืĂน ÿินÿĂดป่Ăน ใĀ้ทางฝ่ายเจ้าÿาüนั้นตามค ามั่เคยü่ามา นับครบแล้ü แม่ขĂงเจ้าÿาüĀล่า แบกขึ้นเăืĂนไปเก็บก่Ăน Āนักเด้ฟ่ĂนÿินÿĂดนี้Āนักถุงเงินดีแท้บ่เคยแพ้แม่มักĀลาย จากตัüĂย่างข้างต้น ค าประพันธ์ คืĂ ค าü่า “แท้” “แพ้” และ “แม่” ผู้แต่งได้ใช้การเล่น เÿียงÿระ เป็นค าที่มีเÿียงคล้ĂงจĂงกันด้üยเÿียงÿระและเÿียงพยัญชนะท้ายพยางค์(ตัüÿะกด) ซึ่งค า ประพันธ์ข้างต้น เป็นการเล่นเÿียงÿระ แĂ ตัüอย่างที่ ๓ จบพิธีÿู่ขüัญแล้ü ผูกข้ĂมืĂใĀ้ทั้งคู่ จั่งได้ÿมมาปู่ ถüยÿมมาใĀ้ย่าพร้Ăม กะคืĂด้ามดั่งกัน ฝ่ายเจ้าบ่าüเจ้าÿาüนั้น แนะน ากันÿĂงฝ่าย บ่าüฝากโตเป็นเขย ÿาüกะเอ่ยขĂเป็นไภ้

๑๐ จากตัüĂย่างข้างต้น ค าประพันธ์ คืĂ ค าü่า “เขย” และ “เĂ่ย” ผู้แต่งได้ใช้การเล่นเÿียงÿระ เป็นค าที่มีเÿียงคล้ĂงจĂงกันด้üยเÿียงÿระและเÿียงพยัญชนะท้ายพยางค์(ตัüÿะกด) ซึ่งค าประพันธ์ ข้างต้น เป็นการเล่นเÿียงÿระ เĂĂ และตัüÿะกด /ย/ ๔.๑.๒ การเล่นค า ตัüอย่างที่ ๔ ผัüเมียนี่กูมึงĂย่าได้ü่า มีแต่ข่Ăยและเจ้าถ่าผĂงเฒ่าชั่üชีüัง มุดน้ าĂย่าใĀ้เฮ็ดก้นฟู จกăูĂย่าได้เฮ็ดแขนÿั่น เป็นผัüเมียกันĂย่าได้ป้Ăย Ăย่าได้ด่า คĂงเพิ่นü่า ÿู่เจ้าĂย่าเล่าลืม ฮักผัüใĀ้ฮักปู่ฮักย่าฮักเมียใĀ้ฮักตาฮักยาย…* จากตัüĂย่างข้างต้น ค าประพันธ์ คืĂ ค าü่า “เă็ด” และ ค าü่า “ăัก” ผู้แต่งได้ใช้การเล่นค าซ้ า เป็นกลüิธีที่ใช้ค าค าเดียüกันซ้ าในค าประพันธ์ Ăาจจะüางไü้ติดกันแบบค าซ้ าĀรืĂüางไü้แยกจากกัน แต่เป็นระเบียบเรียบร้ĂยโดยคüามĀมายขĂงค าที่ซ้ านั้นจะต้Ăงไม่เปลี่ยนแปลง จะมีคüามĀมาย เĀมืĂนกันทุกค า ตัüอย่างที่ ๕ ใĀ้ทางฝ่ายเจ้าÿาüนั้น ตามค ามั่น เคยü่ามา นับครบแล้ü แม่ขĂงเจ้าÿาüĀล่า แบกขึ้นเăืĂนไปเก็บก่Ăน Āนักเด้ฟ่ĂนÿินÿĂดนี้ Āนักถุงเงินดีแท้ บ่เคยแพ้แม่มักĀลาย ถ่าก่Ăนเด้Ăเจ้าบ่าüĂ้าย แม่เĂิ้นเĂาเจ้าÿาüก่Ăน จากตัüĂย่างข้างต้น ค าประพันธ์ คืĂ ค าü่า “Āนัก” ผู้แต่งได้ใช้การเล่นค าซ้ า เป็นกลüิธีที่ใช้ค า ค าเดียüกันซ้ าในค าประพันธ์ Ăาจจะüางไü้ติดกันแบบค าซ้ าĀรืĂüางไü้แยกจากกัน แต่เป็นระเบียบเรียบร้ĂยโดยคüามĀมายขĂงค าที่ซ้ านั้นจะต้Ăงไม่เปลี่ยนแปลง จะมีคüามĀมาย เĀมืĂนกันทุกค า ๔.๑.๓ การใช้ภาพพจน์ ตัüอย่างที่ ๖ มาถึงแล้üเăืĂนซานขĂงเจ้าÿาü ใĀ้Ă้ายเจ้าบ่าüถĂดเกิบไü้ เด้Ăพ่Ă üางเท้าเทิงใบตĂงที่น้ĂงĀ่Ă แผ่นĀินไü้ข้างใน ใĀ้Ă้ายขึ้นไปยืน Āนักแน่นเด้Ă ใจĂ้ายใĀ้ดั่งĀิน จากตัüĂย่างข้างต้น ค าประพันธ์ü่า “ ดั่ง ” ผู้แต่งได้ใช้โüĀารภาพพจน์ประเภทĂุปมา คืĂ โüĀาร เปรียบเทียบ โดยยกตัüĂย่าง ÿิ่งที่คล้ายคลึงกันมาเปรียบเพื่ĂใĀ้เกิดคüามชัดเจนด้านคüามĀมาย ด้าน ภาพ และเกิดĂารมณ์ คüามรู้ÿึกมากยิ่งขึ้น โดยĂาจเปรียบเทียบĂย่างÿั้น ๆ ĀรืĂเปรียบเทียบĂย่าง ละเĂียดก็ได้ ตัüอย่างที่ ๗ Āนักแน่นเด้Ă ใจĂ้ายใĀ้ดั่งĀิน เรื่Ăงข้ĂงคาใĀ้ปิ่นเÿี่ยงไü้ ข้างใน Ăย่าใĀ้ĂĂĂกใĀ้Ă่Ăนโยน ซุ่มเย็นคือจั่งใบตĂงที่น้ĂงĀ่ĂĀดน้ า ซุ่มเย็นดั่งค าผุเฒ่าü่า ใĀ้คĂงคู่จนแก่ชรา เดĂพี่Ă้ายเĂย…

๑๑ จากตัüĂย่างข้างต้น ค าü่า “ คืĂ ” ผู้แต่งได้ใช้โüĀารภาพพจน์ประเภทĂุปลักþณ์ คืĂ การเปรียบเทียบด้üยการกล่าüü่าÿิ่งĀนึ่งเป็นĂีกÿิ่งĀนึ่งเป็นการเปรียบเทียบที่ไม่กล่าüตรง ๆ ใช้การ กล่าüเป็นนัยใĀ้เข้าใจเĂง เป็นการเปรียบเทียบโดยน าเĂาลักþณะ ÿ าคัญขĂงÿิ่งที่ต้Ăงการเปรียบเทียบ มาเปรียบเทียบทันทีโดยโดยไม่ต้Ăงมีค าเชื่Ăมโยง ไม่ต้Ăงใช้ค าแÿดงการเปรียบเทียบ ไม่มีค าแÿดง คüามĀมายü่า เĀมืĂน ปรากฏĂยู่ ĀรืĂถ้าจ าเป็นต้Ăงใช้ก็ใช้ค าü่า “เป็น” ĀรืĂ “คืĂ” Ăุปลักþณ์ เป็น การใช้ถ้Ăยค าภาþา ในเชิงการเปรียบเทียบที่มีชั้นเชิงและลึกซึ้งกü่าĂุปมา ตัüอย่างที่ ๘ โĀ่ครั้งที่ ๒ โĀ่ เบิกขĂทางเทüดา ฟ้า ดินใĀ้มาป้องกันภัย เจ้าบ่าü และคนมาในขบüน จากตัüĂย่างข้างต้น ผู้แต่งได้ใช้โüĀารภาพพจน์ประเภทบุคลาธิþฐาน คืĂ การÿมมุติใĀ้ÿิ่งที่ไม่มี ชีüิต ไม่มีคüามคิด ÿิ่งที่เป็นนามธรรม ĀรืĂÿัตü์ใĀ้มีÿติปัญญา Ăารมณ์ĀรืĂกิริยาĂาการ เĀมืĂนมนุþย์ เพื่ĂใĀ้ÿิ่งเĀล่านั้นเกิดปรากฏการณ์เÿมืĂนเป็น ÿิ่งมีชีüิตที่มีคüามรู้ÿึก นึกคิดขึ้นมา แล้üÿื่Ăคüามรู้ÿึก ĂĂกมาใĀ้ผู้รับÿารได้รับรู้เป็นการเปรียบเทียบโดยน าเĂาÿิ่งไม่มีชีüิต ĀรืĂมีชีüิต แต่ไม่ใช่คนมากล่าüถึง ราü กับเป็นคน ĀรืĂท ากิริยาĂาการĂย่างคน ฟ้า ดินไม่มีชีüิต แต่ผู้แต่ง แต่งใĀ้เĀมืĂนฟ้าดินชีüิตและ ขĂใĀ้ช่üยมาป้Ăงกันภัย

๑๒ ๔.๑.๔ ภาþาอีÿานที่ปรากฏในเพลงกินดอง ในเพลงกินดĂงปรากฏภาþาĂีÿานมากมาย คณะผู้จัดท าขĂยกตัüĂย่างภาþาĂีÿานที่ปรากฏ ๒๕ ค า ดังนี้ ล าดับ ภาþาถิ่นอีÿาน ภาþาไทยมาตรฐาน ๑ กินดĂง แต่งงาน ๒ เกิบ รĂงเท้า ๓ ข่Ăย ฉัน ๔ ขüง ขüาง ๕ จักคราü ÿักครู่ ๖ จื่Ăลื่Ă นิ่งเฉย ๗ เทิง รüมทั้ง ๘ บ่ ไม่ ๙ บ่Ăน ที่นĂน ๑๐ เบิ่ง มĂงดู ๑๑ ป่Ăน ÿ่งใĀ้ ๑๒ ผักตู ประตู ๑๓ ผุเฒ่า คนแก่ ๑๔ พ่Ăเฒ่าแม่เฒ่า พ่Ăตาแม่ยาย ๑๕ มัก ชĂบ ๑๖ แม่น ใช่ ๑๗ เĀมิด Āมด ๑๘ Āยัง Ăะไร, ท าไม ๑๙ เü้า พูด ๒๐ Ă้าย พี่ชาย ๒๑ Ăาü Ăา(ผู้ชาย) ๒๒ ăีต จารีต, ประเพณี ๒๓ ăĂด ถึง ๒๔ เăืĂน บ้าน, เรืĂน ๒๕ ă่üม ร่üม

๑๓ ๔.๒ ภาพÿะท้อนÿังคมท้องถิ่นอีÿานที่ปรากฏในเพลงกินดอง ๔.๒.๑ ภาพÿะท้อนÿังคมด้านประüัติýาÿตร์ ตัüอย่างที่ ๙ Āนักแน่นเด้Ă ใจĂ้ายใĀ้ดั่งĀิน เรื่Ăงข้Ăงคา ใĀ้ปิ่น เÿี่ยงไü้ ข้างใน Ăย่าใĀ้ĂĂก ใĀ้Ă่Ăนโยน ซุ่มเย็น คืĂจั่งใบตĂง ที่น้ĂงĀ่ĂĀดน้ า ซุ่มเย็นดั่งค าผุเฒ่าü่า ใĀ้คĂงคู่จนแก่ชรา เดĂพี่Ă้ายเĂย… จากตัüĂย่างข้างต้น ดั่งค าผุเฒ่าü่า Āมายถึง ใĀ้เĀมืĂนค าขĂงคนแก่พูด ÿะท้ĂนใĀ้เĀ็นü่า ประเพณีงานแต่งงาน เป็นขนบธรรมเนียมที่ÿืบต่Ăกันมานานแล้ü ๔.๒.๒ ภาพÿะท้อนÿังคมด้านประเพณีและüัฒนธรรม ตัüอย่างที่ ๑๐ เÿียงเăă้ĂงĂนĂัü ขบüนขันĀมากแĀ่ น าĀน้าด้üยคุณแม่ เงินเป็นฟ่ĂนเลาถืĂ เÿาลงĀลุมแท้ล่ะคืĂ เจ้าบ่าüเกียมเรียบร้Ăย เÿียงดนตรี ดนตĂย เทิงกล้üยĂ้Ăย กะพร้Ăมพร่ า จากตัüĂย่างข้างต้น ÿะท้ĂนใĀ้เĀ็นถึงประเพณีแต่งงานพิธีการแĀ่ขันĀมาก เป็นขนบธรรมเนียม ที่ปฏิบัติÿืบทĂดกันมาตั้งแต่ÿมัยโบราณ โดยใĀ้เจ้าบ่าüจะเป็นฝ่ายแĀ่ขันĀมากแĀ่ไปบ้าน เป็นการแÿดงคüามเคารพต่Ăพ่Ăแม่ฝ่ายเจ้าÿาü และÿื่ĂใĀ้เĀ็นü่าฝ่ายชายยกย่ĂงและใĀ้เกียรติÿู่ขĂ ฝ่ายĀญิงĂย่างครบถ้üนตามประเพณี ÿ่üนฝ่ายĀญิงก็ยินดีต้Ăนรับฝ่ายชายเข้ามาเป็นÿมาชิกใĀม่ใน ครĂบครัü ตัüอย่างที่ ๑๑ ใĀ้Ă้ายเจ้าบ่าüถĂดเกิบไü้เด้Ăพ่Ă üางเท้าเทิงใบตĂงที่น้ĂงĀ่Ă แผ่นĀินไü้ข้างใน ใĀ้Ă้ายขึ้นไปยืนĀนักแน่นเด้Ă ใจĂ้ายใĀ้ดั่งĀิน เรื่Ăงข้Ăงคา ใĀ้ปิ่น เÿี่ยงไü้ ข้างใน Ăย่าใĀ้ĂĂก ใĀ้Ă่Ăนโยน ซุ่มเย็นคืĂจั่งใบตĂง ที่น้ĂงĀ่ĂĀดน้ า ซุ่มเย็นดั่งค าผุเฒ่าü่าใĀ้คĂงคู่จนแก่ชรา เดĂพี่Ă้ายเĂย… จากตัüĂย่างข้างต้น ÿะท้ĂนใĀ้เĀ็นถึงüัฒนธรรมการแต่งงานที่เป็นการต้Ăนรับและเป็นการแÿดง คüามเคารพเจ้าบ่าüที่จะเข้ามาĂยู่ในครĂบครัü โดยเมื่Ăเจ้าบ่าüมาถึงĀน้าประตูบ้านเจ้าÿาüแล้ü เจ้าบ่าüจะต้ĂงถĂดรĂงเท้าและยืนĂยู่บนĀินที่รĂงด้üยใบตĂง จากนั้นน้ĂงĀรืĂญาติผู้น้ĂงขĂงเจ้าÿาü จะตักน้ าที่เตรียมไü้ในขันเงินล้างและช่üยเช็ดเท้าใĀ้เจ้าบ่าü ๔.๒.๓ ภาพÿะท้อนÿังคมด้านพิธีกรรม และคüามเชื่อ

๑๔ ตัüอย่างที่ ๑๒ ครั้ง ๑ โĀ่ชัยเĂาฤกþ์ ครั้ง ๒ โĀ่ เบิกขĂทางเทüา üĂนฟ้า นบธรณีใĀ้มา ป้Ăงภัยตัüข้า และคนมาในขบüน ครั้ง ๓ เÿียงโĀ่ดังเข้าใĀ้เจ้าÿาüรู้ข่าüü่าเจ้าบ่าü เริ่มจüน ÿิăĂดเăืĂนแล้üเดĂĀน้านüล แต่งต้Ăมขบüน ไปÿู่ขĂพะนาง จากตัüĂย่างข้างต้น ÿะท้ĂนใĀ้เĀ็นถึงคüามเชื่ĂขĂงชาüĂีÿานที่ขĂใĀ้ÿิ่งที่ตนเĂงýรัทธา และนับถืĂ ใĀ้มาปกป้Ăงตน และท าใĀ้เกิดคüามเป็นÿิริมงคลแก่ตน ตัüอย่างที่ ๑๓ ýรีๆ มื่Ăนี้แม่นมื่Ăดี มื่ĂเýรþฐีĂมุตตะโชค โตกใบนี้แม่นโตกไม้จันทน์ ขันĂัน นี้แม่นขันüิเýþ ผู้เĀนืĂเกþ ป่Ăนลงมา มื้Ăนี้ÿĂงÿามีภรรยาจะได้เกิด Ăันนี้แม่นฝ้ายผูกแขนอันประเÿริฐจากเมืองพรĀม มาเชยชมÿĂงน้ĂยĂ่Ăน จากตัüĂย่างข้างต้น เมืĂงพรĀม Āมายถึง เมืĂงÿüรรค์ ÿะท้ĂนใĀ้เĀ็นคüามเชื่ĂขĂงชาüĂีÿาน ที่เชื่Ăü่า ÿüรรค์เป็นภูมิĀรืĂดินแดนที่มีĂารมณ์เลิýด้üยดีเป็นที่Ăยู่ขĂงเทüดา เป็นÿถานที่Ăันประเÿริฐ ผู้ท าพิธีจึงได้กล่าüü่า ฝ้ายผูกแขนĂันประเÿริฐจากเมืĂงพรĀม

๑๕ บทที่ ๕ ÿรุป อภิปรายผล และข้อเÿนอแนะ การýึกþาโครงงานเรื่Ăง กินดĂง : üรรณกรรมเพลงที่ÿะท้Ăนประเพณีแต่งงานขĂงชาüĂีÿาน จากเพลงกินดĂง โดยมีüัตถุประÿงค์เพื่Ăýึกþาคุณค่าด้านüรรณýิลป์ที่ปรากฎในบทเพลงกินดĂง และýึกþาüัฒนธรรมประเพณีกินดĂงขĂงชาüĂีÿาน ÿามารถÿรุปผล Ăภิปรายผล และข้ĂเÿนĂแนะ ดังนี้ ๕.๑ ÿรุปผล ๕.๒ Ăภิปรายผล ๕.๓ ข้ĂเÿนĂแนะ ๕.๑ ÿรุปผล จากการýึกþาโครงงานเรื่Ăง กินดĂง : üรรณกรรมเพลงที่ÿะท้Ăนประเพณีแต่งงานขĂงชาü ĂีÿานจากเพลงกินดĂง ÿรุปผลได้ü่าในเพลงกินดĂงปรากฏüรรณýิลป์ได้แก่ การเล่นเÿียง การเล่นค า การใช้ภาพพจน์ ภาþาĂีÿานที่ปรากฏในเพลงกินดĂง และภาพÿะท้Ăนÿังคมท้Ăงถิ่นĂีÿาน ที่ปรากฏในเพลงกินดĂงได้แก่ ภาพÿะท้Ăนÿังคมด้านประüัติýาÿตร์ ภาพÿะท้Ăนÿังคมด้านประเพณี และüัฒนธรรม ภาพÿะท้Ăนÿังคมด้านพิธีกรรม และคüามเชื่Ă ๕.๒ อภิปรายผล üรรณกรรมเพลงที่ÿะท้Ăนประเพณีแต่งงานขĂงชาüĂีÿานจากเพลงกินดĂง ได้ปรากฏคุณค่า ด้านüรรณýิลป์เนื่Ăงจากเป็นการÿร้างคüามไพเราะใĀ้เพลง และเป็นการĂนุรักþ์ภาþาถิ่นĂีÿาน ภาพÿะท้Ăนÿังคมท้Ăงถิ่นĂีÿานที่ปรากฏในเพลงกินดĂง ÿะท้ĂนใĀ้เĀ็นüัฒนธรรมประเพณีแต่งงานที่ ÿืบทĂดต่Ăกันมานาน ทั้งยังÿะท้Ăนด้านคüามเชื่ĂในพิธีกรรมขĂงชาüĂีÿาน ๕.๓ ข้อเÿนอแนะ ๑.ÿามารถน ามาýึกþาเกี่ยüกับประเพณีแต่งงานขĂงชาüĂีÿาน ๒.ÿามารถüิเคราะĀ์คุณค่าด้านüรรณýิลป์และüิเคราะĀ์ภาพÿะท้Ăนÿังคมท้Ăงถิ่นĂีÿานที่ปรากฏ ในเพลงĂื่นๆที่เกี่ยüกับประเพณีการแต่งงานขĂงชาüĂีÿานได้

๑๖ บรรณานุกรม กัลยาณี ถนĂมแก้ü. (๓ ตุลาคม ๒๕๕๘). การเล่นเÿียงÿัมผัÿ. GotoKnow. https://www.gotoknow.org/posts/343262 กัลยาณี ถนĂมแก้ü. (๓ ตุลาคม ๒๕๕๘). การเล่นค า-การซ้ าค า. GotoKnow. https://www.gotoknow.org/posts/343068 จุāารัตน์ ชัยพิทักþ์. (๒๙ มิถุนายน ๒๕๖๔). ภาพÿะท้อนÿังคมอีÿานในบทเพลงลูกทุ่งไทย. üารÿารมĀาüิทยาลัยราชภัฏธนบุรี. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/journaldru/index ทิดĀมู มักม่üน. (๒๙ ÿิงĀาคม ๒๕๖๔).บายýรีÿู่ขüัญ. SukwanIsanGate. https://www.isangate.com/new/isan-tradition/33-art-culture/sukwan.html ภัทรüรรธน์ ปิจจüงค์. (๑๑ มิถุนายน ๒๕๕๘) .การüิเคราะĀ์คุณค่าüรรณคดีด้านüรรณýิลป์. https://sites.google.com/site/learnthaibykrublank/kar-wikheraah-khunkha- wrrnkhdi-dan-wrrnsilp ÿมถüิล üิเýþÿมบัติ. (๑๓ มกราคม ๒๕๖๔). โüĀารภาพพจน์. บ้านจĂมยุท. https://www.baanjomyut.com/library_6/the_beauty_of_the_language/01.html

๑๗ ภาคผนüก ภาคผนüก ก ภาพการด าเนินงาน ภาคผนüก ข ประüัติผู้จัดท า

๑๘ ภาคผนüก ก ภาพการด าเนินงาน

๑๙ ภาพขĂค าแนะน าจากคุณครูที่ปรึกþาโครงงาน ภาพผู้จัดท าร่üมกันท าโครงงาน ภาพขĂค าแนะน าจากคุณครูที่ปรึกþาโครงงาน ภาพผู้จัดท าร่üมกันท าโครงงาน ภาพขĂค าแนะน าจากคุณครูที่ปรึกþาโครงงาน ภาพผู้จัดท าร่üมกันท าโครงงาน

๒๐ ภาคผนüก ข ประüัติผู้จัดท า

๒๑ ชื่Ăจริง : นางÿาü ÿุทัตตา จันทะแจ่ม ชื่Ăเล่น : จิ้มลิ้ม Ăายุ : ๑๖ ปี คติประจ าใจ : Ăยากÿüยต้ĂงĂดทน ÿิบล้Ăชน ต้Ăงไม่ตาย ชื่Ăจริง : นางÿาü ýýิภา ภูĀงÿ์ชัย ชื่Ăเล่น : üุ้นเÿ้น Ăายุ : ๑๖ ปี คติประจ าใจ : Ăย่าเĂาตัüเĂงไปเปรียบเทียบ กับใครเพราะทุกคนมีจุดเริ่มต้นที่ไม่เĀมืĂนกัน

๒๒ ชื่Ăจริง : นางÿาüĂรชพร จรไพร ชื่Ăเล่น : ครีม Ăายุ : ๑๖ ปี คติประจ าใจ : ใช้ชีüิตใĀ้เĀมืĂนไม่มี üันพรุ่งนี้ พรุ่ง ชื่Ăจริง : นางÿาü ÿายรุ้ง ชั้นงาม ชื่Ăเล่น : รุ้ง Ăายุ : ๑๖ ปี คติประจ าใจ : คüามพยายามĂยู่ที่ไĀน

๒๓ ชื่Ăจริง : นางÿาü กัญญาüีร์ จ าปาüงý์ ชื่Ăเล่น : น้ าพร้าü Ăายุ : ๑๖ ปี คติประจ าใจ : Ăย่าเรียกร้Ăงคüามÿ าเร็จถ้ายัง พยายามไม่พĂ ชื่Ăจริง : นางÿาü ธิดารัตน์ แÿนมะเพ็ง ชื่Ăเล่น : ใบĀม่Ăน Ăายุ : ๑๖ ปี คติประจ าใจ : ล าบากüันนี้ ÿบายüันไĀน