ຊຸດການສອນ_ວິທະຍາການສິດສອນ-1

ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ
ກມົ ອາຊວີ ະສຶກສາ
ສະຖາບນັ ພດັ ທະນາຄອູ າຊວີ ະສກຶ ສາ

ຊດຸ ການສອນໂມດູນ

ຊໂ່ື ມດນູ : ໂມເຕໄີ ຟຟາ້ ກະແສກງົ ; ສໍາລບັ ນກັ ສກຶ ສາຊັ້ນ ປະລນິ ຍາຕີ 9
ຈໍານວນໜ່ວຍກິດ : 2 – 0 – 3

ຜສູ້ ອນ : ນາງ ພດຸ ສະດີ ວັນທານວຸ ົງ
ໂທລະສບັ : 020 54797927
ແຟກັ :..........................................................................................
E-mail : phoutvtnv@gmail.com

ປະສົບການ ການສອນ :………………………….......................................

1

1 ຊໂ່ື ມດນູ ແຜນການສອນໂມດູນ
2 ຄາໍ ອະທບິ າຍໂມດນູ
3 ຜນົ ການຮຽນ ໂມເຕໄີ ຟຟາ້ ກະແສກງົ

4 ລະຫດັ ໂມດນູ ໂມດູນດັງ່ ກ່າວນີໄ້ັ ດຮູ້ ຽບຮຽງເອົາບັນດາຄວາມຮູ້, ທັກສະ ແລະ ທັດສະນະ
5 ຈາໍ ນວນຫນວ່ ຍກດິ ແລະ ຊວົ່ັ ໂມງ ຄຸນສົມບດັ ກ່ຽວກບັ ໂມເຕີໄຟຟ້າກະແສກງົ ເຊິ່ືງປະກອບດ້ວູ ຍ.....
6 ໂມດນູ ທຈ່ືີ ະຕອູ້ ງຮຽນກອ່ ນ ຫລງັ ຈາກໄດຮູ້ ບັ ການຝກຶ ອົບຮົມ ຫ ສກຶ ສາ ໂມດູນດັ່ງກາ່ ວ ຜູສ້ ຶກສາຈະມີ
7 ຫວົ ຂເ້ໍ ນອັ້ ໃນການສອນ ຄວາມສາມາດ:

1. ດູ້ານຄວາມຮູ້:
- ອະທິບາຍຄວາມໝາຍຕົັ້ນກໍາເນີດຂອງໂມເຕີໄຟຟ້າກະແສກົງ ອີງ

ຕາມປ້ມື ຄູ່ມຂອງຜູ້ຜະລິດ
- ຈາໍ ແນກສ່ວນປະກອບຂອງສ່ວນປະກອບຂອງໂມເຕີໄຟຟາ້ ກະແສ

ກົງ ອງີ ຕາມປ້ມື ຄູມ່ ຂອງຜູ້ຜະລດິ
- ອະທິບາຍຫຫັກການເຮດັ ວຽກຂອງໂມເຕີກະແສໄຟຟ້າກົງ ອີງຕາມ

ປ້ມື ຄມູ່ ຂອງຜູຜ້ ະລດິ
2. ດາູ້ ນຄວາມສາມາດ ທກັ ສະ:
- ຕວ່ໍ ງົ ຈອນໂມເຕໄີ ຟຟ້າກະແສກົງນາໍ ໃຊຕູ້ ົວຈິງ ອງີ ຕາມຄມູ່ ການແນະ

ນໍາຂອງຜູ້ຜະລດິ
3. ດູ້ານທດັ ສະນະຄະຕິ:
- ນໍາໃຊູ້ກົດຄວາມປອດໄພ , ຮກັ ສາສະພາບແວດລອູ້ ມ ແລະ ປະຕບິ ດັ

ຕາມກດົ 5 ສ ອງິ ຕາມການແນະນໍາຂອງສະຖານປະກອບການ

2 ຊົ່ວໂມງ
ທິດສະດ:ີ 2 ຊວົ່ ໂມງ

1. ຫວົ ຂເໍ້ ນອ້ັ ໃນ
- 1.ຄວາມໝາຍຂອງໂມເຕໄີ ຟຟ້າກະແສກົງ

2. ຫວົ ຂເໍ້ ນອັ້ ໃນ
- 2 ສວ່ ນປະກອບຂອງໂມເຕໄີ ຟຟາ້ ກະແສກົງ
- 2.1 ສວ່ ນທີື່ຢູ່ກບັ ທີ່ືຫລທ່ີືຮຽກວາ່ ສະເຕເຕີ (Stator)
- 2. 2 ຕວົ ໝນຸ (Rotor)

3. ຫວົ ຂເໍ້ ນອ້ັ ໃນ
- 3 ຫລັກການຂອງໂມເຕີກະແສໄຟຟ້າກົງ (Motor
Action)

4. ຫວົ ຂເໍ້ ນອັ້ ໃນ

2

8 ເງອ່ື ນໄຂໂມດນູ (ອປຸ ະກອນ, ເຄອ່ື ງມ, - 4 ການຕໂ່ໍ ມເຕີໄຟຟາ້ ກະແສກົງ
ເຄອື່ ງຈກັ , ຮບູ , ແບບແຕມູ້ ເຕກັ ນກິ , - 4.1 ໂມເຕີແບບຕອ່ໍ ັນດັບ (Series Motor)
ເອກກະສານປະກອບການຮຽນ ຫ - 4.2 ໂມເຕໄີ ຟຟ້າກະແສກົງແບບຕຂ່ໍ ະໜານ (Shunt
ເງອ່ື ນໄຂຕາ່ ງໆ ທຈ່ີື າໍ ເປນັ ນາໍ ໃຊ)ູ້
Motor)
- 4.3 ໂມເຕໄີ ຟຟ້າກະແສກົງແບບຕປ່ໍ ະສົມ (Compound

Motor)
- ເອກະສານບດົ ຮຽນ, ເອກະສານຕວົ ຢາູ່ ງ, ໃບກິດຈະກາໍ
- ບດັ ຄາໍ , ກະດານເຂມັ , ກະດານເຈຍູ້ , ເຟດິ ຂຽນກະດານ, ເຟິດ

ຂຽນເຈ້ຍູ .
- ຄອມພວິ ເຕ,ີ ເຄອ່ື ງສາຍ ເອລຊດີ ີ.

9 ວທິ ກີ ານຮຽນ-ການສອນ - ການບນັ ຍາຍ
10 ລະບຽບ ການຮຽນ-ການສອນ - ການສົນທະນາ
- ການຮຽນເປັນກມຸ່
- ຮຽນດູ້ວຍຕນົ ເອງ
- ການແນະນາໍ ແລະ ນາໍ ພາຈາກຄູຝກຶ .
• ນັກສກຶ ສາຕູ້ອງປະຕບິ ັດກດົ ລະບຽບການຮຽນ-ການສອນ ຂອງສະ

ຖາບນັ ການສຶກສາທກຸ ຢູາ່ ງ.
• ຖາູ້ ນັກສກຶ ສາມາຊູາ້ ເກນີ 10 ນາທີ ຄງັ້ ທາໍ ອດິ ເຕອນ, ຄງ້ັ ທີສອງ

ໃຫູ້ເຮດັ ກິດຈະກໍາໃດໜຶງ່ື .
• ນັກສກຶ ສາທປື່ີ ະກອບສ່ວນໃນການຮຽນ ໃນຫູອ້ ງຮຽນ ຈະໄດູ້

ຄະແນນສະສົມຕ່ມື .
• ໂມດນູ ນີ້ັ ຈະຕູ້ອງສອບເສງັ ພາກທດິ ສະດ,ີ ຖາູ້ ນັກຮຽນຄົນໃດ

ຫາກບໄໍ່ ດສູ້ ອບເສັງແມ່ນບຜ່ໍ ່ານ.
• ກລະນນີ ກັ ສຶກສາທຂີື່ າດຮຽນເກນີ 20 ສວ່ ນຮ້ອູ ຍບອໍ່ ະນຍຸ າດໃຫູ້

11 ສະຖານທຈືີ່ ດັ ຕງັ້ ການຮຽນ-ການສອນ ສອບເສັງຈບົ ໂມດນູ .
• ຫອູ້ ງຮຽນທດິ ສະດີ, ຫູ້ອງຝກຶ ອົບຮົມ ແລະ ຫອູ້ ງທດົ ລອງ

12 ລາຍການ ການວດັ ຜນົ ຜນົ ການຮຽນດາູ້ ນຄວາມຮ:ູ້
• ອະທິບາຍຄວາມໝາຍຕ້ັນົ ກາໍ ເນີດຂອງໂມເຕໄີ ຟຟ້າກະແສກົງ
• ຈໍາແນກສ່ວນປະກອບຂອງໂມເຕໄີ ຟຟາ້ ກະແສກງົ

ຜນົ ການຮຽນດາູ້ ນຄວາມສາມາດ ຫ ການປະຕຕິ ວົ ຈງິ :
• ຂຽນຄນວົງຈອນການເຮັດວຽກຂອງໂມເຕີໄຟຟ້າກະແສກງົ
• ສາູ້ ງແບບ ຫ ວງົ ຈອນໂມເຕີໄຟຟາ້ ກະແສກົງ
• ຜນົ ການຮຽນດາູ້ ນການພດັ ທະນາ:
• ສງັ ເກດ ແລະ ແນະນາໍ ເອາົ ໃຈໃສ່ ໃນການຮຽນ , ການປະຕິບັດ ,

ຮກັ ສາເຄືອ່ ງມ ແລະ ຮບັ ປະກນັ ຄວາມປອດໄພຕາ່ ງໆ

3

• ການປະພຶດ ,ການເວາົັ້ ຈາ , ນັບຖຄູອາຈານ , ຜອູ້ າວໂຸ ສ, ໝູເ່ ພອ່ື ນ
ດວູ້ ຍກັນ.

• ປັບແຕ່ງເພືມີ່ ເຕມີ ຄວາມເອາົ ໃຈໃສ່ໃນການປະຕບິ ັດ ໃຫມູ້ ຄີ ວາມ
ປອດໄພຂັນ້ ອກີ

13 ວທິ ກີ ານວດັ -ປະເມນີ ຜນົ , ເຄອ່ື ງມ ໃນ • ວທິ ກີ ານວດັ -ປະເມນີ ຜນົ :

ການຢງ້ັື ຢນ - ບອກເລ່າົັ ປາກເປາ່ົ

- ການຂຽນ

- ການສັງເກດຈາກການນໍາສະເໜີ ຫ ການລາຍງານ ຜົນງານ ຫ ຊັ້ິນ
ງານ.

- ການນໍາໃຊໃູ້ ນພາກຕວົ ຈງິ .
• ເຄອ່ື ງມ ໃນການປະເມນີ ຜນົ :

- ລາຍການຄາໍ ຖາມ ແລະ ຄາໍ ຕອບ

- ບດົ ນາໍ ສະເໜີ

- ບດົ ຝຶກຫດັ

14 ເກນການວດັ ຜນົ ການຮຽນ - ຜົນຜະລດິ
• ທດິ ສະດີ 60% ຂ້ນຶັ ໄປ ຜາ່ ນ,
• ປະຕບິ ດັ 90%

15 ການປະເມນີ ຜນົ 1. ດີເລີດ (Excellent) 90-100%

2. ດີຫາຍ (Very good) 80-89%

3. ດີ (Good) 70-79%

4. ດພີ ໃຊູ້ (Fairly good) 60-69%

4

ແຜນການສອນລວມ ການຈດັ ຕງ້ັ ການສອນ
ຝກຶ ຫດັ /
ຄງ້ັ ທີ ເນອັ້ ໃນການຮຽນ-ການສອນ ທດົ ລອງ/ ຮຽນດວູ້ ຍ

1. ໂມເຕີ ໄຟຟ້າກະແສກງົ ທດິ ສະດີ ປະຕບິ ດັ ຕນົ ເອງ
2. ການຕໍໂ່ ມເຕໄີ ຟຟ້າກະແສກົງຕໍ່ 24
3. ການນາໍ ໃຊໄູ້ ຟຟາ້ ກະແສກງົ 24
4. ການນາໍ ໃຊູ້ເຄອ່ື ງ 24
5. ການກວດເຊກັ ໂມເຕີ ໄຟຟາ້ ກະແສກງົ 24
6. ການມາູ້ ງໂມເຕີ ໄຟຟ້າກະແສກງົ 24
7. ການສອູ້ ມແປງໂມເຕີ ໄຟຟ້າກະແສກົງ 24

8 ລວມ 24

14 28

ຫມາຍເຫດ: ແຜນການສິດສອນນີ້ອັ າດມີການປຽູ່ ນແປງຫລປບັ ປງຸ ແກໄູ້ ຂຕາມການປູຽ່ ນແປງເຕກັ ໂນໂລຊີ ແຕລ່ ະໄລຍະ.

17. ເອກະສານອາູ້ ງອງີ :
- ....
- .....
- .....

5

ແຜນການຮຽນ-ການສ
ໂມດນູ ທີ 01
ຫວົ ຂ:້ໍ ໂມເຕີ ໄຟຟາ້ ກະແສກງົ

ຈດຸ ປະສງົ ການຮຽນຮສູ້ ະເພາະ:
ພາຍຫງັ ຜຮູ້ ຽນສາໍ ເລດັ ການຮຽນໃນຫວົ ຂນ້ໍ ຜີັ້ ຮູ້ ຽນມຄີ ວາມສາມາດ:

- ອະທິບາຍຄວາມໝາຍຕ້ນົັ ກໍາເນດີ ຂອງໂມເຕໄີ ຟຟາ້ ກະແສກົງ ອີງຕາມປື້ມຄ່ມູ ຂອງຜູ້ຜະລິດ

- ຈໍາແນກສ່ວນປະກອບຂອງສວ່ ນປະກອບຂອງໂມເຕໄີ ຟຟາ້ ກະແສກງົ ອງີ ຕາມປມ້ື ຄູ່ມຂອງຜ

- ອະທບິ າຍຫຫກັ ການເຮດັ ວຽກຂອງໂມເຕີກະແສໄຟຟາ້ ກົງ ອງີ ຕາມປ້ມື ຄມູ່ ຂອງຜຜູ້ ະລິດ

- ຕວໍ່ ງົ ຈອນໂມເຕີໄຟຟ້າກະແສກງົ ນາໍ ໃຊຕູ້ ົວຈງິ ອງີ ຕາມຄມູ່ ການແນະນໍາຂອງຜູຜ້ ະລິດ

- ນາໍ ໃຊູ້ກົດຄວາມປອດໄພ , ຮັກສາສະພາບແວດລອູ້ ມ ແລະ ປະຕບິ ັດຕາມກົດ 5 ສ ອງິ ຕາມການ

ເກນລວມ:

- ຄວາມໝາຍຕນັ້ົ ກາໍ ເນີດຂອງໂມເຕີໄຟຟາ້ ກະແສກົງໄດຮູ້ ບັ ການລະບຸໄວູ້ ອງີ ຕາມປມ້ື ຄມູ່ ຂອງຜ
- ສວ່ ນປະກອບຂອງສ່ວນປະກອບຂອງໂມເຕີໄຟຟ້າກະແສກງົ ໄດ້ຮູ ັບການກາໍ ນົດ ອງິ ຕາມຄູ່ມ
- ການຕວ່ໍ ງົ ຈອນໂມເຕໄີ ຟຟ້າກະແສກົງໄດູຮ້ ບັ ການກໍານດົ ໄວູ້ ອງິ ຕາມຄູ່ມການແນະນໍາຂອງຜຜູ້ ະລດິ
- ນາໍ ໃຊູ້ກດົ ຄວາມປອດໄພ , ຮັກສາສະພາບແວດລອູ້ ມ ແລະ ປະຕບິ ັດຕາມກດົ 5 ສໄດູ້ຮບັ ການກ

ເກນສະເພາະ:

• ຄວາມໝາຍຕນົ້ັ ກາໍ ເນດີ ຂອງໂມເຕີໄຟຟ້າກະແສກງົ ໄດ້ຮູ ັບການລະບຸໄວູ້ ອງີ ຕາມປມ້ື ຄ
- ສ່ວນທີື່ຢູ່ກັບທີື່ຫລທີື່ຮຽກວ່າສະເຕເຕີ ໄດູ້ຖກ ກໍານດົ ໄວູ້ ອງີ ຕາມປມື້ ຄູ່ມຂອງຜູ້ຜະລິດ
- ຕວົ ໝນຸ ຫ ໂລເຕີ ໄດູ້ຮັບການກາໍ ນົດ ອງິ ຕາມປມື້ ຄມູ່ ຂອງຜຜູ້ ະລດິ

• ການຕໂ່ໍ ມເຕີໄຟຟາ້ ກະແສກງົ ໄດຮູ້ ັບການກາໍ ນົດ ອງີ ຕາມປ້ມື ຄ່ມູ ຂອງຜູ້ຜະລດິ
- ໂມເຕີແບບຕ່ອໍ ັນດບັ ໄດຖູ້ ກ ກາໍ ນົດ ອງີ ຕາມປມື້ ຄູມ່ ຂອງຜູ້ຜະລດິ

6

ສອນທດິ ສະດີ ຄງ້ັ ທີ 1 ວນັ ທ,ີ ເດອນ,ປີ : 3.2.2022

ຜູຜ້ ະລິດ ເວລາ: 90 ນາທີ
ສາໍ ລບັ ນກັ ສກຶ ສາ: ປະລນິ ຍາຕີ 9

ນແນະນາໍ ຂອງສະຖານປະກອບການ

ຜູຜ້ ະລິດ
ມການແນະນາໍ ຂອງຜູ້ຜະລດິ
ດ
ການົດອງິ ຕາມຄູມ່ ການແນະນາໍ ຂອງສະຖານປະກອບການ

ຄມູ່ ຂອງຜູຜ້ ະລິດ

6

- ໂມເຕີໄຟຟາ້ ກະແສກົງແບບຕ່ໍຂະໜານ ໄດູຖ້ ກ ກາໍ ນົດ ອງີ ຕາມປມ້ື ຄູ່ມຂອງຜູ້ຜະລິດ
- ໂມເຕໄີ ຟຟ້າກະແສກົງແບບຕປ່ໍ ະສມົ ໄດຖູ້ ກ ກາໍ ນົດ ອງີ ຕາມປມື້ ຄມູ່ ຂອງຜູ້ຜະລດິ

ເວລາ ຫວົ ຂເ້ໍ ນອັ້ ໃນການສອນ ກດິ ຈະກາໍ ກ
5ນາີທ ຈດັ ຕງ້ັ ຫອູ້ ງ
ແບບວທິ ກີ

ກດິ ຈະກາໍ ຂອງຄູ

- ບນັ ທກຶ ຄນົ ຂາດ

5ນາີທ ສາູ້ ງແຮງຈງູ ໃຈ - ສູ້າງກດິ ຈະກໍາ

ຢງ່ັົ ຄວາມຮ/ູ້ ທວນຄນບດົ ຮຽນເກາ່ັົ - ຕງັ້ ຄາໍ ຖາມ

- ຄອນແທກັ ເຕີດູ້ວຍສະໜາມແມເ່ ຫັກ - ສົນທະນາ

ດາໍ ເນນີ ການຖາ່ ຍທອດ ອະທບິ າຍ
ແນະນໍາກດິ ຈະກາໍ ນັກສ

10ນາີທ 1. ຄວາມໝາຍຂອງໂມເຕໄີ ຟຟາ້ ກະແສກງົ - ອະທບິ າຍ
5 ນາີທ - ແນະນໍາ
2. ສ່ວນປະກອບຂອງໂມເຕໄີ ຟຟ້າກະແສ - ສົນທະນາ
ກົງ - ຕງ້ັ ຄໍາຖາມ
- ອະທບິ າຍ
- ແບງ່ ກມຸ່ ເປນັ 3 ກຸ່ມ
- ແນະນາໍ

7

ການຮຽນ-ການສອນ/ ສກື່ ານຮຽນ-ການ ສະຖານທຮື່ີ ຽນ/
ສອນ ປະຕບິ ດັ
ການຮຽນ-ການສອນ
- ປ້ືມບັນທກຶ ຄົນ - ຫ້ອູ ງຮຽນ
ກດິ ຈະກາໍ ຜຮູ້ ຽນ ຂາດ - ໂຮງຊາື່ງ
- ຫ້ອູ ງຮຽນ
- ແນະນໍາຕົວ - LCD - ໂຮງຊາື່ງ
- ປະຕິບັດລະບຽບ - ຫູ້ອງຮຽນ
- - LCD
- ກະດານຂາວ - ຫ້ອູ ງຮຽນ
- ສົນທະນາ - ເອກະສານ - ໂຮງຊາງື່
- ຄົັ້ນຄວາູ້ - ບົດນໍາສະເໜີ
- ຕອບຄໍາຖາມ - LCD - ຫອູ້ ງຮຽນ
- ກະດານຂາວ - ໂຮງຊາງ່ື
ສກຶ ສາ - ສົນທະນາ - ເອກະສານ
- ຄົັ້ນຄວູ້າ - ຫອູ້ ງຮຽນ
ບົດນາໍ ສະເໜີ - ໂຮງຊາືງ່
ຕອບຄໍາຖາມ - LCD
- ກະດານຂາວ
- ສົນທະນາ - ເອກະສານ
- ຄົັ້ນຄວາູ້ - ບົດນາໍ ສະເໜີ
- ສຶກສາ
- ຕອບຄໍາຖາມ - LCD
- ສົນທະນາ - ກະດານຂາວ
ມ - ຄົັນ້ ຄວູາ້ - ເອກະສານ
- ສຶກສາ

7

5 ນາີທ 2.1 ສວ່ ນທ່ືີຢູ່ກັບທືີ່ຫລທື່ີຮຽກວາ່ ສະເຕເຕີ - ສົນທະນາ
5 ນາີທ (Stator) - ຕັ້ງຄໍາຖາມ
10ນາີທ 2.2 ຕວົ ໝູນ - ອະທບິ າຍ
10ນາີທ - ແນະນໍາ
3.ຫລັກການຂອງໂມເຕີກະແສໄຟຟ້າ - ສົນທະນາ
10ນາີທ ກົງ (Motor Action) - ຕັງ້ ຄາໍ ຖາມ
10ນາີທ - ອະທບິ າຍ
4 ການຕໂ່ໍ ມເຕີໄຟຟ້າກະແສກົງ - ແນະນໍາ
- ສນົ ທະນາ
4.1 ໂມເຕີແບບຕໍ່ອນັ ດັບ (Series - ຕັ້ງຄາໍ ຖາມ
Motor) - ອະທບິ າຍ
4.2 ໂມເຕໄີ ຟຟ້າກະແສກົງແບບຕໍ່ຂະໜານ - ແນະນໍາ
- ສນົ ທະນາ
- ຕ້ັງຄາໍ ຖາມ
- ອະທບິ າາຍ
- ແບ່ງກມຸ່ ເປນັ 3 ກ່ມຸ
- ແນະນໍາ
- ສນົ ທະນາ
- ຕັ້ງຄາໍ ຖາມ
- ຕງ້ັ ບນັ ຫາ
- ແນະນາໍ
- ສນົ ທະນາ
- ຕງ້ັ ຄາໍ ຖາມ
- ອະທິບາຍ
- ແນະນາໍ

8

- ຕອບຄາໍ ຖາມ - ບົດນໍາສະເໜີ

- ສນົ ທະນາ - LCD - ຫູ້ອງຮຽນ
- ຄັົນ້ ຄວູ້າ - ກະດານຂາວ - ໂຮງຊາືງ່
- ສຶກສາ - ເອກະສານ
- ຕອບຄາໍ ຖາມ - ບດົ ນໍາສະເໜີ - ຫູອ້ ງຮຽນ
- ສນົ ທະນາ - ໂຮງຊາງ່ື
- ຄນ້ັົ ຄວູ້າ - LCD
- ສຶກສາ - ກະດານຂາວ - ຫູອ້ ງຮຽນ
- ຕອບຄາໍ ຖາມ - ເອກະສານ - ໂຮງຊາ່ືງ
- ສນົ ທະນາ - ບົດນໍາສະເໜີ
- ຄົ້ນັ ຄວູ້າ - ຫູ້ອງຮຽນ
- ສກຶ ສາ - LCD - ໂຮງຊາື່ງ
- ຕອບຄາໍ ຖາມ - ກະດານຂາວ
- ສົນທະນາ - ເອກະສານ
ມ - ຄນົັ້ ຄວ້າູ - ບດົ ນາໍ ສະເໜີ
- ສກຶ ສາ
- ຕອບຄໍາຖາມ - LCD
- ກະດານຂາວ
- ສົນທະນາ - ເອກະສານ
- ຄັນົ້ ຄວາູ້ - ບດົ ນາໍ ສະເໜີ
- ສກຶ ສາ
- ຕອບຄໍາຖາມ - LCD - ຫູ້ອງຮຽນ
- ສນົ ທະນາ - ກະດານຂາວ - ໂຮງຊາງ່ື
- ຄ້ັົນຄວູ້າ - ເອກະສານ
- ບດົ ນໍາສະເໜີ - ຫູ້ອງຮຽນ
8 - ໂຮງຊາ່ືງ
- LCD
- ກະດານຂາວ

- ສົນທະນາ

10ນາີທ 4.3 ໂມເຕໄີ ຟຟາ້ ກະແສກົງແບບຕປໍ່ ະສມົ - ຕັ້ງຄາໍ ຖາມ
- ຕ້ັງບັນຫາ
- ແນະນໍາ

- ສນົ ທະນາ

ສະຫບຸ - ຕັ້ງຄໍາຖາມ
ການປະເມນີ -
ສກຶ ສາອບົ ຮມົ
-

-

ລາຍສື່ງິ ອໍານວຍຄວາມສະດວກເພ່ອື ບັນລຜຸ ນົ ການຮຽນ: ອປຸ ະກອນ, ເຄອ່ື ງມ, ເຄ

- Computer;

- LCD;

- ກະດານຂາວ

- ໂມເຕີໄຟຟ້າກະແສກງົ

9

- ສຶກສາ - ເອກະສານ - ຫອູ້ ງຮຽນ
- ຕອບຄາໍ ຖາມ - ບົດນໍາສະເໜີ - ໂຮງຊາື່ງ
- ສນົ ທະນາ - LCD
- ຄັົນ້ ຄວູ້າ - ກະດານຂາວ
- ສກຶ ສາ - ເອກະສານ
- ຕອບຄາໍ ຖາມ - ບດົ ນໍາສະເໜີ
-

--

-

ຄ່ອື ງຈັກ, ເຄອ່ື ງວັດແທກ, ວດັ ສະດຊຸ ນັິ້ ເປອງ, ເຄ່ືອງສາຍແລະອືນ່ ໆ

9

ໃບຄວາມຮູ້ ຂອງແຜນການສອນ ຄງັ້ ທີ 1

ໂມດນູ : ບດົ ທີ 1 ໃບທີ 1

..................... ໂມເຕີ ໄຟຟາ້ ກະແສກງົ ຜຮູ້ ຽນ ນກັ ສກຶ ສາ
ຜສູ້ ອນ ອ.ຈ ພດຸ ສະດີ ວນັ ທານວຸ ງົ

1. ຄວາມໝາຍຂອງໂມເຕໄີ ຟຟາ້ ກະແສກງົ

ໂມເຕໄີ ຟຟາ້ ກະແສກົງ ເປນັ ຕົ້ັນກາໍ ລງັ ຂບັ ເຄ່ືອນທີື່ສໍາຄັນຢ່າູ ງໜ່ືງຶ ໃນໂຮງງານອຸດສາຫະກາໍ ເພາະມີຄຸນສົມບັດທືີ່
ດີເດັ່ນໃນດູ້ານການປັບຄວາມໄວໄດູ້ຕັ້ງແຕ່ຄວາມໄວຕໍ່າສຸດຈົນເຖິງສູງສຸດ ນິຍົມໃຊູ້ກັນຫລາຍໃນໂຮງງານ
ອດຸ ສາຫະກາໍ ເຊນ່ັ : ໂຮງງານຕາໍ່ ແຜ່ນ, ໂຮງງານເສັ້ນໃຍໂພລີເອດເຕີ, ໂຮງງານປງຸ ໂລຫະ ຫລ ໃຫ້ເູ ປນັ ຕົັ້ນກໍາລງັ ໃນ
ການຂັບເຄ່ືອນລົດໄຟຟ້າ ເປັນຕົ້ັນໃນການສຶກສາກ່ຽວກັບໂມເຕີໄຟຟ້າກະແສກົງ ຈຶື່ງຄວນຮູ້ຈັກອຸປະກອນຕ່າງໆ
ຂອງໂມເຕີໄຟຟ້າກະແສກົງ ແລະ ເຂົ້ັາໃຈເຖິງຫລັກການເຮັດວຽກງານຂອງໂມເຕີໄຟຟ້າກະແສກົງແບບຕ່າງໆ

2. . ສວ່ ນປະກອບຂອງໂມເຕີໄຟຟາ້ ກະແສກງົ

ໂມເຕໄີ ຟຟ້າກະແສກົງມີສວ່ ນປະກອບທສີື່ ໍາຄນັ 2 ສວ່ ນດ່ັງນ:ີ້ັ
2.1 ສວ່ ນທຢີ່ື ກູ່ ບັ ທຫີື່ ລທຮ່ືີ ຽກວາ່ ສະເຕເຕີ (Stator)

ປະກອບດູ້ວຍ:
2.1.1 ເຟມຫລໂຍກ (Frame Or Yoke)

ເປັນໂຄງສູ້າງພາຍນອກເຮັດຫນາູ້ ທືີ່ເປນັ ທາງເດນີ ຂອງເສັ້ນແຮງແມ່ເຫລກັ ຈາກຂວ້ັົ ເໜັ້ອໄປຂັວ້ົ ໃຕູ້ໃຫູ້ຄົບ
ວົງຈົນແລະຢຶດສ່ວນປະກອບອ່ືນ ໆໃຫູ້ແຂງແຮງເຮັດດູ້ວຍເຫລັກຫະຫລໍ່ຫລເຫລັກແຜ່ນໜາມູ້ວນເປັນຮູບຊົງ

ກະບອກ

ຮບູ ທືີ່ 1 ສະເຕເຕີ
1

ໂມດນູ : ບດົ ທີ 1 ຜຮູ້ ຽນ ໃບທີ 2
..................... ຜສູ້ ອນ ນກັ ສກຶ ສາ
ໂມເຕີ ໄຟຟາ້ ກະແສກງົ
ອ.ຈ ພດຸ ສະດີ ວນັ ທານວຸ ງົ

2.1.2 ຂວັ້ົ ແມເ່ ຫລກັ (Pole): ປະກອບດູວ້ ຍ 2 ສ່ວນຄແກນຂວົັ້ ແມ່ເຫລັກແລະຂົດລວດ

ຮູບທ່ີື 2 ຂົດລວດຄຽນຢູ່ຮອບຂົ້ວັ ແມ່ເຫລັກ
ສ່ວນທໍາອິດແກນຂັົ້ວ (Pole Core) ເຮັດດູ້ວຍແຜ່ນເຫລັກບາງໆ ຂ້ັນດູ້ວຍສະນວນປະກອບກັນເປນັ ແທ່ງຢຶດຕິດກັບ
ເຟມ ສ່ວນປາຍທ່ືີເຮັດເປັນຮູບໂຄູ້ງນັ້ນເພ່ືອໂຄູ້ງຮບັ ຮູບກົມຂອງຕົວໂລເຕີຮຽກວ່າຂົ້ັວແມ່ເຫລັກ (Pole Shoes) ມີວັດຖຸ
ປະສົງໃຫູ້ຂ້ັົວແມ່ເຫລັກ ແລະ ໂລເຕີໃກູ້ຊິດກັນຫລາຍທີືສ່ ຸດເພື່ອໃຫເູ້ ກີດຊ່ອງອາກາດນູ້ອຍທີ່ືສຸດ ເພື່ອໃຫູ້ເກີດຊອ່ ງອາກາດ
ນູ້ອຍທີື່ສຸດມີຜນົ ໃຫູ້ເສັ້ນແຮງແມ່ເຫລັກຈາກຂ້ັົວແມ່ເຫລັກ ຈາກຂົັ້ວແມ່ເຫລັກຜ່ານໄປຍງັ ໂລເຕີຫລາຍທີືສ່ ຸດແລູ້ວເຮັດໃຫູ້
ເກີດແຮງບິດ ຫລ ກໍາລັງບິດຂອງໂລເຕີຫລາຍເປັນການເຮັດໃຫູ້ໂມເຕີມີກໍາລງັ ໝນຸ (Torque)

ຮບູ ທືີ່ 3 ລກັ ສະນະຂອງຂັ້ົວແມ່ເຫັກ

2

ໂມດນູ : ບດົ ທີ 1 ຜຮູ້ ຽນ ໃບທີ 3
..................... ຜສູ້ ອນ ນກັ ສກຶ ສາ
ໂມເຕີ ໄຟຟາ້ ກະແສກງົ
ອ.ຈ ພດຸ ສະດີ ວນັ ທານວຸ ງົ

2. 2 ຕົວໝຸນ (Rotor): ຕົວໝຸນຫລຮຽກວ່າໂລເຕີ ຕົວໝຸນນີ້ັເຮັດໃຫູ້ເກີດກໍາລັງງານມີແກນວາງຢູ່ໃນຕະຫລັບ

ລກູ ປນ (Ball Bearing) ຊງຶື່ ປະກອບຢໃູ່ ນແຜນ່ ປິດຫົວທູາ້ ຍ (End Plate) ຂອງໂມເຕີ

ຕວົ ໂລເຕປີ ະກອບດູວ້ ຍ 4 ສ່ວນນາໍ ກນັ ຄ:
1. ແກນເພາົ (Shaft)
2. ແກນເຫລກັ ອາມາເຈີ (Armature Core)
3. ຄອມມວິ ເຕີ (Commutator)
4. ຂດົ ລວດອາມາເຈີ (Armature Widing)

ຮູບທ່ີື 4 ໂລເຕີ ( ຕວົ ໝູນ )

1. ແກນເພາົ (Shaft) ເປັນຕວົ ສໍາລບັ ຍດຄອມມວິ ເຕເຕີ ແລະ ຢຶດແກນເຫລັກອາມາເຈີ (Armature Croe)
ປະກອບເປັນຕວົ ໂລເຕແີ ກນເພາົ ນຈ້ີັ ະວາງຢູ່ເທງິ ແບລງ່ືິ ເພືອ່ ບງັ ຄບັ ໃຫູ້ໝນຸ ຢູ່ໃນແນວນງິື່ ບ່ໍມກີ ານສ່ັນສະເທອນໄດູ້
2. ແກນເຫລັກອາມາເຈີ (Armature Core) ເຮັດດູ້ວຍແຜ່ນເຫລັກບາງອາບສະນວນ (Laminated
Sheet Steel) ເປນັ ທື່ີສາໍ ລບັ ຄຽນຂົດລວດອາມາເຈີຊ່ງືຶ ສາູ້ ງແຮງບິດ (Torque)
3. ຄອມມວິ ເຕເຕ(ີ Commutator) ເຮັດດວູ້ ຍທອງແດງອອກແບບເປັນຊແີື່ ຕ່ລະຊມືີ່ ີສະໜວນໄມກາູ້
(mica)ຂັນ້ ລະຫວາ່ ງຊຂີື່ ອງຄອມມິວເຕເຕີ. ສ່ວນຫົວຊຂ່ືີ ອງຄອມມິວເຕເຕີຈະມຮີ ່ອງສໍາລບັ ໃສປ່ າຍສາຍຂອງຂດົ
ລວດອາມາເຈ.ີ ຕົວຄອມມວິ ເຕເຕີນອ້ັີ ັດແໜູ້ນຕດິ ກັບແກນເພາົ ເປນັ ຮູບກົມຊົງກະບອກ ມີຫນູ້າທືີ່ສໍາຜັດກັບແປງ
ຖ່ານ(Carbon Brushes) ເພອ່ື ຮັບກະແສຈາກສາຍປອ້ ນເຂາົັ້ ໄປຍັງຂົດລວດອາມາເຈີເພື່ອສູ້າງເສ້ນັ ແຮງແມ່
ເຫລັກອກີ ສວ່ ນຫນງ່ຶື ໃຫເູ້ ກີດການຫັກລູາ້ ງ ແລະ ເສີມກັນກັບເສ້ນັ ແຮງແມ່ເຫລັກອກີ ສ່ວນ ຊ່ຶືງເກີດຈາກຂດົ ລວດ
ຂ້ວັົ ແມ່ເຫລກັ ດງັ່ ກາ່ ວມາແລູວ້ ຮຽກວາ່ ປະຕິກລິ ິຍາໂມເຕີ (Motor action)
4. ຂົດລວດອາລມາເຈີ (Armature Winding) ເປັນຂດົ ລວດຄຽນຢໃູ່ ນຮອ່ ງສະລອດ (Slot) ຂອງແກນອາ
ມາເຈີ ຂະໜາດຂອງລວດຈະນ້ອູ ຍ ຫລ ໃຫຍ່ ແລະ ຈານວນຮອບຈະຫລາຍ ຫລ ນອູ້ ຍນັ້ນຂັ້ນຶ ຢູ່ກັບການອອກ
ແບບ ຂອງຕົວໂລເຕີຊະນດິ ນັນ້ ໆ ເພ່ືອທ່ືີຈະໃຫູ້ເໝາະສົມກັບງານຕ່າງໆ ທ່ີືຕອູ້ ງການຄວນສຶກສາຕໄໍ່ ປໃນເລືອ່ ງ

3

ໂມດນູ : ບດົ ທີ 1 ໃບທີ 3
ນກັ ສກຶ ສາ
..................... ໂມເຕີ ໄຟຟາ້ ກະແສກງົ ຜຮູ້ ຽນ
ຜສູ້ ອນ ອ.ຈ ພດຸ ສະດີ ວນັ ທານວຸ ງົ

ການຄຽນອາມາເຈີ (Armature Winding) ໃນໂອກາດຕໍ່ໄປ
5. ແປງຖ່ານ (Brushes)

ແປງຖາ່ ນ

ຊອງແປງຖາ່ ນ

3. ຫລກັ ການຂອງໂມເຕີກະແສໄຟຟາ້ ກົງ (Motor Action)

ເມື່ອເປັນແຮງດັນກະແສໄຟຟ້າກົງເຂົັ້າໄປໃນມໂເຕີ ສ່ວນຫນຶ່ືງຈະແປງຖ່ານຜ່ານຄອມມິວເຕເຕເີ ຂົັາ້ ໄປໃນຂົດລວດອາມາເຈີ
ສູ້າງທົັ່ງແມ່ເຫລັກຂຶ້ັນ ແລະ ກະແສໄຟຟ້າອີກສວ່ ນຫນຶງ່ື ຈະໄຫລເຂົັ້າໄປໃນຂົດລວດທົ່ັງແມ່ເຫລັກ (Field coil) ສູ້າງຂົ້ັວເ
ໜອ -ໃຕູ້ຂຶ້ັນ ຈະເກີດ ທົ່ັງແມ່ເຫລັກ 2 ທົັ່ງ ໃນຂະນະດຽວກັນຕາມຄຸນສົມບັດຂອງເສັ້ນແຮງແມ່ເຫລັກຈະບ່ໍຕັດກັນທິດ
ທາງກົງກັນຂູ້າມຈະຫັກລູ້າງກັນ ແລະ ທິດທາງດຽວຈະເສມີ ແຮງກັນ ເຮັດໃຫູ້ເກີດແຮງບດິ ໃນຕົວອາມາເຈີຊ່ືຶງວາງແກນເພົາ
ແລະແກນເພາົ ນ້ັີ ສວມຢູ່ກັບຕະຫລບັ ລຸກປນຂອງໂມເຕີ ເຮດັ ໃຫູ້ອາມາເຈີນັ້ີໝນຸ ໄດູ້ ຂະນະທ່ືີຕົວອາມາເຈເີ ຮດັ ຫນູ້າທີື່ໝນຸ ໄດູ້
ນຮັີ້ ຽກວ່າ ໂລເຕີ (Rotor) ຊ່ືຶງໝາຍຄວາມວ່າຕວົ ໝນຸ ການທີ່ືອໍານາດເສັ້ນແຮງແມ່ເຫລັກທັງສອງມີປະຕິກລິ ິຍາຕກໍ່ ນັ ເຮັດ
ໃຫຂູ້ ດົ ລວດອາມາເຈີ ຫລ ໂລເຕີໝຸນໄປນ້ັນເປັນໄປຕາມກົດຊ້າູ ຍຂອງເຟລົມມືງິ່

4

ໂມດນູ : ບດົ ທີ 1 ໃບທີ 4

..................... ໂມເຕີ ໄຟຟາ້ ກະແສກງົ ຜຮູ້ ຽນ ນກັ ສກຶ ສາ

ຜສູ້ ອນ ອ.ຈ ພດຸ ສະດີ ວນັ ທານວຸ ງົ

4. ການຕໂໍ່ ມເຕໄີ ຟຟາ້ ກະແສກງົ

4.1 ໂມເຕແີ ບບຕອໍ່ ນັ ດບັ (Series Motor): ຄໂມເຕີທື່ີຕຂ່ໍ ດົ ລວດທັ່ງົ ແມ່ເຫລກັ ອນັ ດບັ ກບັ ອາເມເຈ,ີ ຫເອັນີ້ ໂມເຕີ

ຊະນດິ ນວີັ້ ່າ: ຊີລີດຟດິ ໌ (Series Field) ມີລັກສະນະທື່ີດີຄໃຫແູ້ ຮງບດິ ສງູ , ນິຍມົ ໃຊເູ້ ປນັ ຕັົ້ນກາໍ ລງັ ຂອງລດົ ໄຟຟ້າ,ລດົ ຍົກ
ຂອງເຄນໄຟຟ້າ.

ວົງຈອນສະແດງການເຮດັ ວຽກງານຂອງໂມເຕີໄຟຟ້າກະກງົ ແບບຕໍ່ອນັ ດັບ

4..2 ໂມເຕໄີ ຟຟາ້ ກະແສກງົ ແບບຕຂໍ່ ະໜານ (Shunt Motor)

ຫລຮຽກວາ່ ຊັນທ໌ໂມເຕີ ຂົດລວດທົັງ່ ແມ່ເຫລກັ ຈະຕ່ໍ (Field Coil) ຂະໜານກັບຂົດລວດ ຊດຸ ອາເມເຈີ ໂມເຕີແບບນມີ້ັ ີ
ຄວາມໄວຄງົ ທີື່ ແຮງບດິ ເລີື່ມໝນຸ ຕໍ່າ. ຊັນທ໌ໂມເຕີສວ່ ນຫລາຍເໝະກັບງານຄ: ເປັນໂມເຕີພດັ ລມົ ເພາະພດັ ລມົ ຕ້ອູ ງການ
ຄວາມໄວຄງົ ທີື່ ແລະ ຕ້ອູ ງການປຽູ່ ນຄວາມໄວໄດງູ້ າ່ ຍ

4.3 ໂມເຕໄີ ຟຟາ້ ກະແສກງົ ແບບຕປ່ໍ ະສມົ (Compound Motor)

ຫລຮຽກວ່າຄອມປາວ ເປນັ ໂມເຕີໄຟຟ້າກະແສກົງແບບປະສມົ (ກະແສກົງແບບຕຂໍ່ ະໜານ ແລະ ແບບ
ລຽນມາລວມກັນ) ໂມເຕແີ ບບປະສົມ ມລີ ກັ ສະນະພິເສດຄມີແຮງບດິ ສງູ (High staring torque) ແຕ່ຄວາມໄວຮອບ
ຄົງທື່ີ ຕັງ້ ແຕ່ຍັງບ່ໍມໂີ ຫລດຈນົ ກະທັງມໂີ ຫລດເຕມັ ທ່ືີໂມເຕີແບບປະສມົ ມວີ ທິ ີການຕຂໍ່ ດົ ລວດຂະໜານຫລຂົດລວດຊັນທ໌ຢູ່
2 ວິທີຄ: ວທິ ີໜງຶື່ ໃຊຕູ້ ຂ່ໍ ົດລວດແບບຊນັ ທ໌ຂະໜານກັບອາເມເຈີລ໌ຮຽກວາ່ ຊອດຊນັ ທ໌

5

ຊື່ນກັ ສກຶ ສາ ໃບຄາໍ ຖາມ
ຫົວຂ້ໍປະເມນີ
ນັກສກຶ ສາຊນັ້ ນາງ ພດຸ ສະດີ ວັນທານວຸ ົງ
ນັກສກຶ ສາພາກວຊິ າ ໂມເຕໄີ ຟຟາ້ ກະແສກົງ
ວນັ ທີ ແລະ ເວລາ ປະລິນຍາຕີ 9
ຄູວິສະວະກາໍ ພະລງັ ງານ ແລະ ບໍ່ແຮ່
3.2.2022

1. ໂມເຕໄີ ຟຟ້າກະແສກງົ ມີສວ່ ນປະກອບທືີສ່ າໍ ຄນັ ຈກັ ສວ່ ນ? ຄສ່ວນຄສວ່ ນໃດແດ?່ ຄ.
2. ສັງເກດເບື່ິງຮບູ ອປຸ ະກອນລຸ່ມນັີ້ ແລວູ້ ບອກຊ່ືຂອງຮູບ?

ກ. ຂ.

ງ.

6

3. ຈົັ່ງຂີດເຊ່ືອມຕ່ໍຮບູ ວງົ ຈອນການຕໍໂ່ ມເຕີແຕລ່ ະແບບ ໃຫຖູ້ ກກັບຊຂ່ື ອງແຕລ່ ະຮບູ ?

ກ. ໂມເຕໄີ ຟຟ້າກະແສກົງແບບຕ່ໍ a.

ຂະໜານ

ຂ. ໂມເຕີແບບຕໍອ່ ັນດັບ b.

ຄ. ໂມເຕີແບບປະສົມ c.

4. ໃນຄາໍ ຖາມຕໍ່ໄປນ້ັີ ໃຫໝູ້ າຍຕິກ(✓ ) ເອົາຄາຕອບທຖີື່ ກທສີື່ ຸດ ພາກສວ່ ນໝນູ ຂອງໂມເຕໄີ ຟຟ້າກະແສກງົ ມຈີ ັກ

ພາກສວ່ ນ? (ສາມາດເລອກໄດູຄ້ ໍາຕອບດຽວ). ງ. 4 ຈ. 5
ກ. 1 ຂ.2 ຄ. 3 ດ. 9
ສ. 6 ຊ. 7 ຍ. 8

5. ໃນຄໍາຖາມຕໍໄ່ ປນີ້ັ ໃຫໝູ້ າຍ ✓ ໃສ່ໃຫູເ້ ຕມັ ບອັ ກພາກສວ່ ນທີື່ຢູ່ກັບທມີ່ື ຈີ ັກພາກສ່ວນ? (ສາມາດເລອກໄດູຄ້ ໍາຕອບ

ດຽວ).

ກ. 2 ຂ. 5 ຄ. 8 ງ. 3 ຈ. 4

6. ໃຫູ້ເລອກເອົາຄາໍ ສບັ ລ່ມຸ ນີັ້ ແລ້ວູ ຕືມ່ ໃສບ່ ອ່ ນຫວາ່ ງໃຫ້ຖູ ກຕູ້ອງກບັ ຫກັ ການເຮັດວຽກຂອງໂມເຕີໄຟຟ້າກະແສກງົ ?

ເມອື່ ເປນັ ແຮງດັນກະແສໄຟຟາ້ ກົງເຂ້ັົາໄປໃນມໂເຕີ ໃນຂດົ ລວດທ່ງັົ ແມ່ເຫລັກ (Field)

ເຮດັ ໃຫູ້ເກດີ ແຮງບິດ ທັົງ່ ແມ່ເຫກັ 2 ທົງັ່

• (1)..........................ສວ່ ນຫນ່ງຶື ຈະແປງຖາ່ ນຜາ່ ນຄອມມິວເຕເຕີເຂາັົ້ ໄປໃນຂົດລວດອາມາເຈີສູ້າງທ່ງັົ ແມ່

ເຫລກັ ຂນ້ຶັ ແລະ ກະແສໄຟຟາ້ ອີກສວ່ ນຫນຶງ່ື ຈະໄຫລເຂົັ້າໄປ(2)............................. ສູ້າງຂ້ົວັ ເໜອ -ໃຕູ້

ຂນັ້ຶ ຈະເກີດ(3)........................ ໃນຂະນະດຽວກັນຕາມຄຸນສົມບັດຂອງເສນ້ັ ແຮງແມ່ເຫລກັ ຈະບ່ໍຕັດກນັ

ທິດທາງກົງກນັ ຂາູ້ ມຈະຫັກລາູ້ ງກັນ ແລະ ທດິ ທາງດຽວຈະເສີມແຮງກນັ (4)...........................

7

7. ຈ່ົງັ ບອກຊຂ່ື ອງຮບູ ຕາມລາໍ ດບັ ລມຸ່ ນັ້:ີ

(a)............................................... (b) .................................................

8