เรื่อง การตั้งสมมติฐาน

รายวิชา การศึกษาค้นควา้ และสรา้ งองคค์ วามรู้
ชัน้ มัธยมศึกษาปีท่ี 2

การตั้งสมมติฐาน

โดย ครูพิราลักษณ์ ทองนพรัตน์

ความหมายของสมมติฐาน

สมมติฐาน หมายถงึ การทานายผล
การคาดเดาเหตุการณ์ หรอื การคดิ คาตอบ
ลว่ งหนา้ อย่างมีเหตมุ ผี ลโดยอาศัยหลกั การ
ความรู้ หรอื ประสบการณ์เดิมท่ีมีอยู่

ลักษณะของสมมติฐาน

สมมติฐานเป็นการคาดเดาคาตอบของประเด็นปัญหาอยา่ ง
สมเหตสุ มผลไว้ล่วงหน้า ซง่ึ คาตอบท่คี าดเดาไว้นจ้ี ะถกู ตอ้ งหรอื ไม่ก็ได้
ดังนั้น การคาดคะเนเพ่ือหาคาตอบจึงเป็นการกลา่ วถึงส่ิงทเ่ี ปน็ สาเหตุ
และสิ่งทีเ่ ปน็ ผลที่เกดิ จากสาเหตุหมายความว่า จะต้องมสี ง่ิ หน่งึ ท่ีเปน็
สาเหตุทาให้เกิดปรากฏการณ์ และตัวเหตุน้ีเองที่ทาใหเ้ กิดผลตามมา
เราเรียกสิ่งทีเ่ กดิ ขึ้นกอ่ นและเปน็ สาเหตุให้เกิดผลว่า “ตวั แปรตน้ ”
และเรียกสิง่ ทเี่ ป็นผลอนั เกดิ มาจากสาเหตุว่า “ตัวแปรตาม”

เทคนคิ การจา

ตวั แปรตน้ ตัวแปรตาม

• สิง่ ทเี่ กดิ ข้นึ กอ่ น ซึง่ เป็น • ผลที่เกดิ ขึ้นจากตัวแปรตน้
สาเหตุท่ที าใหเ้ กดิ ผลตามมา

ตัวอยา่ ง
ตวั แปรต้น และตัวแปรตาม

คาถาม/ปญั หา : อะไรมผี ลต่อความเร็วรถ
ตัวแปรตน้ (สาเหต)ุ : ขนาดของยางรถยนต์
ตัวแปรตาม(ผล) : ความเร็วของรถยนต์

ตวั อย่าง
ตัวแปรตน้ และตวั แปรตาม

คาถาม/ปัญหา : พฤติกรรมใดที่สง่ ผลใหท้ ้องผูก
ตวั แปรตน้ (สาเหต)ุ : กนิ ผักนอ้ ย
ตวั แปรตาม(ผล) : ท้องผกู

หลักการต้ังสมมติฐาน

1. สมมติฐานต้องเกี่ยวข้องกับประเดน็ ปัญหา
2. สมมติฐานตอ้ งเป็นขอ้ ความทีบ่ อกความสัมพันธ์ระหวา่ ง
ตัวแปรตน้ กบั ตัวแปรตาม
3. ในสถานการณห์ น่ึง ๆ อาจต้ังหนง่ึ สมมติฐานหรือหลาย
สมมติฐานกไ็ ด้ สมมตฐิ านท่ีต้ังข้ึนอาจจะถูกหรือ
ผดิ กไ็ ด้

ตวั อย่างการตงั้ สมมตฐิ าน

คาถาม/ปญั หา : อะไรมีผลต่อความเรว็ รถ
ตัวแปรตน้ : ขนาดของยางรถยนต์
ตวั แปรตาม : ความเรว็ ของรถยนต์
สมมตฐิ าน : เมอ่ื ขนาดของยางรถยนต์ใหญข่ ้นึ ความเรว็
ของรถยนตจ์ ะลดลง

ตวั อย่างการตง้ั สมมตฐิ าน

คาถาม/ปัญหา : “อะไรเป็นสาเหตทุ าใหโ้ ลกรอ้ น”
ตัวแปรตน้ (สาเหตุ) : ขยะประเภทขวดนา้
ตวั แปรตาม (ผลทีเ่ กดิ ) : โลกร้อน
สมมตฐิ าน : ขยะประเภทขวดนา้ ทาให้เกิดภาวะโลกรอ้ นได้

การตงั้ สมมตฐิ านท่ดี ี

การตั้งสมมตฐิ านท่ดี ี ควรมีลกั ษณะดงั น้ี
1) เป็นสมมติฐานทเ่ี ขา้ ใจง่าย มกั นยิ มใชเ้ ปน็ ประโยคบอกเลา่
2) เป็นสมมตฐิ านที่แนะล่ทู างทจ่ี ะตรวจสอบได้
3) เป็นสมมตฐิ านที่ตรวจไดโ้ ดยการทดลอง
4) เป็นสมมติฐานท่ีสอดคล้องและอยใู่ นขอบเขตขอ้ เทจ็ จริงทไี่ ด้
จากการสงั เกตและสัมพันธก์ ับปัญหาทตี่ ั้งไว้

The End!