หลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนพนมมาศพิทยากร พุทธศักราช 2563 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนพนมมาศพิทยากร อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์
ก คำนำ จากการที่กระทรวงศึกษาธิการได้ประกาศใช้หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ให้เป็นหลักสูตรแกนกลางของประเทศ เมื่อวันที่ 11 กรกฎาคม 2551 โดยมีการกำหนดวิสัยทัศน์ จุดหมาย สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด โครงสร้าง เวลาเรียน ตลอดจนเกณฑ์การวัดประเมินผลให้มีความสอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้เปิดโอกาสให้ โรงเรียนสามารถกำหนดทิศทางในการจัดทำหลักสูตรการเรียนการสอนในแต่ละระดับตามความพร้อมและ จุดเน้น โดยมีกรอบแกนกลางเป็นแนวทางที่ชัดเจนเพื่อตอบสนองคุณภาพที่สังคม ผู้ปกครองคาดหวัง มีการ กำหนดทิศทางที่ชัดเจนสู่พลเมืองสังคมอาเซียนที่มีคุณภาพในอนาคตที่มีความพร้อมในการก้าวสู่สังคมคุณภาพ มีความรู้อย่างแท้จริง จากการศึกษาข้อมูลทิศทางและกรอบยุทธศาสตร์ของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. 2560 - 2564) ซึ่งเกิดขึ้นในช่วงเวลาของการปฏิรูปประเทศและสถานการณ์โลก ที่เปลี่ยนแปลง อย่างรวดเร็วและเชื่อมโยงใกล้ชิดกันมากขึ้น โดยจัดทำบนพื้นฐานของกรอบยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2560 - 2579) ซึ่งเป็นแผนหลักของการพัฒนาประเทศ และเป้าหมายของการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560 – 2579 รวมทั้งการปรับ โครงสร้างประเทศไปสู่ประเทศไทย 4.0 ซึ่งยุทธศาสตร์ชาติที่จะใช้เป็นกรอบแนวทางการพัฒนาในระยะ 20 ปี ต่อจากนี้ เพื่อมุ่งสู่วิสัยทัศน์และทิศทางการพัฒนาประเทศ “ความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน” เป็นประเทศพัฒนาแล้ว ด้วยการพัฒนาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ดังนั้น เพื่อให้การขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ชาติ เพื่อเตรียมความพร้อมคนให้สามารถปรับตัวรองรับ ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงได้อย่างเหมาะสม โรงเรียนพนมมาศพิทยากร จึงได้ทำการปรับปรุงหลักสูตร สถานศึกษาโรงเรียนพนมมาศพิทยากร พุทธศักราช 2563 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 เพื่อนำไปใช้ ประโยชน์และเป็นกรอบในการวางแผนและพัฒนาหลักสูตรของสถานศึกษาและจัดการเรียนการสอน โดยมี เป้าหมายในการพัฒนาคุณภาพผู้เรียน ให้มีกระบวนการนำหลักสูตรไปสู่การปฏิบัติ โดยมีการกำหนดวิสัยทัศน์ จุดมุ่งหมาย สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์ สาระการเรียนรู้และมาตรฐานการเรียนรู้ คุณภาพผู้เรียน ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง คำอธิบายรายวิชา โครงสร้างรายวิชา และหน่วยการ เรียนรู้ ให้มีความสอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้ โดยมีกรอบแกนกลางเป็นแนวทางที่ชัดเจนเพื่อตอบสนอง นโยบายไทยแลนด์ ๔.๐ มีความพร้อมในการก้าวสู่สังคมคุณภาพ มีความรู้อย่างแท้จริง และมีทักษะในศตวรรษที่ ๒๑
ข สารบัญ หน้า คำนำ ก สารบัญ ข วิสัยทัศน์ 1 จุดมุ่งหมาย 2 สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 3 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 4 สาระการเรียนรู้และมาตรฐานการเรียนรู้ 5 คุณภาพผู้เรียน 7 ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง 8 คำอธิบายรายวิชา 18 โครงสร้างรายวิชา หน่วยการเรียนรู้
1 วิสัยทัศน์ หลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนพนมมาศพิทยากร พุทธศักราช ๒๕๖๓ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒ เป็นหลักสูตรที่มุ่งพัฒนาผู้เรียนทุกคน ซึ่งเป็นกำลังของชาติให้เป็นมนุษย์ที่มีความสมดุลทั้งด้านร่างกาย ความรู้ คุณธรรม มีจิตสำนึกในความเป็นพลเมืองไทยและเป็นพลโลก ยึดมั่นในการปกครองตามระ บอบ ประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข มีความรู้ทักษะพื้นฐาน รวมทั้งเจตคติที่จำเป็นต่อการศึกษา ต่อการประกอบอาชีพและการศึกษาตลอดชีวิต โดยมุ่งเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญบนพื้นฐานความเชื่อว่าทุกคน สามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองได้เต็มตามศักยภาพ
2 จุดมุ่งหมาย หลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนพนมมาศพิทยากร พุทธศักราช ๒๕๖๓ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒ มุ่งพัฒนาผู้เรียนให้เป็นคนดี มีปัญญา มีความสุขมีศักยภาพในการศึกษาต่อ และประกอบอาชีพ จึงกำหนดเป็น จุหมายเพื่อให้เกิดกับผู้เรียน เมื่อจบการศึกษา ขั้นพื้นฐาน ดังนี้ ๑. มีคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมที่พึงประสงค์ เห็นคุณค่าของตนเอง มีวินัยและปฏิบัติตนตาม หลักธรรมของพระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือ ยึดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ๒. มีความรู้ ความสามารถในการสื่อสาร การคิด การแก้ปัญหา การใช้เทคโนโลยีและมีทักษะชีวิต ๓. มีสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดี มีสุขนิสัย และรักการออกกำลังกาย ๔. มีความรักชาติ มีจิตสำนึกในความเป็นพลเมืองไทยและพลโลก ยึดมั่นในวิถีชีวิตและการปกครอง ตามระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ๕. มีจิตสำนึกในการอนุรักษ์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย การอนุรักษ์และพัฒนาสิ่งแวดล้อม มีจิตสาธารณะที่มุ่งทำประโยชน์และสร้างสิ่งที่ดีงามในสังคม และอยู่ร่วมกันในสังคมอย่างมีความสุข
3 สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน หลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนพนมมาศพิทยากร พุทธศักราช ๒๕๖๓ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒ มุ่งให้ผู้เรียนเกิดสมรรถนะสำคัญ ๕ ประการ ดังนี้ ๑. ความสามารถในการสื่อสาร เป็นความสามารถในการรับและส่งสาร มีวัฒนธรรมในการใช้ภาษา ถ่ายทอดความคิด ความรู้ความเข้าใจ ความรู้สึก และทัศนะของตนเองเพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูล ข่าวสารและ ประสบการณ์อันจะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาตนเองและสังคม รวมทั้งการเจรจาต่อรองเพื่อขจัดและลด ปัญหาความขัดแย้งต่าง ๆ การเลือกรับหรือไม่รับข้อมูลข่าวสารด้วยหลักเหตุผลและความถูกต้อง ตลอดจนการ เลือกใช้วิธีการสื่อสาร ที่มีประสิทธิภาพโดยคำนึงถึงผลกระทบที่มีต่อตนเองและสังคม ๒. ความสามารถในการคิด เป็นความสามารถในการคิดวิเคราะห์การคิดสังเคราะห์การคิด อย่าง สร้างสรรค์การคิดอย่างมีวิจารณญาณ และการคิดเป็นระบบ เพื่อนำไปสู่การสร้างองค์ความรู้หรือสารสนเทศ เพื่อการตัดสินใจเกี่ยวกับตนเองและสังคมได้อย่างเหมาะสม ๓. ความสามารถในการแก้ปัญหา เป็นความสามารถในการแก้ปัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ ที่เผชิญได้ อย่างถูกต้องเหมาะสมบนพื้นฐานของหลักเหตุผล คุณธรรมและข้อมูลสารสนเทศ เข้าใจความสัมพันธ์และการ เปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์ต่าง ๆ ในสังคม แสวงหาความรู้ประยุกต์ความรู้มาใช้ในการป้องกันและแก้ไข ปัญหา และมีการตัดสินใจที่มีประสิทธิภาพโดยคำนึงถึงผลกระทบที่เกิดขึ้นต่อตนเอง สังคมและสิ่งแวดล้อม ๔. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต เป็นความสามารถในการนำกระบวนการต่าง ๆ ไปใช้ในการ ดำเนินชีวิตประจำวัน การเรียนรู้ด้วยตนเอง การเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง การทำงาน และการอยู่ร่วมกันในสังคม ด้วยการสร้างเสริมความสัมพันธ์อันดีระหว่างบุคคล การจัดการปัญหาและความขัดแย้งต่าง ๆ อย่างเหมาะสม การปรับตัวให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมและสภาพแวดล้อม และการรู้จักหลีกเลี่ยงพฤติกรรมไม่พึง ประสงค์ที่ส่งผลกระทบต่อตนเองและผู้อื่น ๕. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยีเป็นความสามารถในการเลือก และใช้เทคโนโลยีด้านต่าง ๆ และมีทักษะกระบวนการทางเทคโนโลยีเพื่อการพัฒนาตนเองและสังคม ในด้านการเรียนรู้การสื่อสาร การ ทำงาน การแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ถูกต้อง เหมาะสม และมีคุณธรรม
4 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ หลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนพนมมาศพิทยากร พุทธศักราช ๒๕๖๓ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒ มุ่งพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์เพื่อให้สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างมีความสุข ใน ฐานะเป็นพลเมืองไทยและพลโลก ดังนี้ ๑. รักชาติศาสน์กษัตริย์ ๒. ซื่อสัตย์สุจริต ๓. มีวินัย ๔. ใฝ่เรียนรู้ ๕. อยู่อย่างพอเพียง ๖. มุ่งมั่นในการทำงาน ๗. รักความเป็นไทย ๘. มีจิตสาธารณะ
5 สาระการเรียนรู้และมาตรฐานการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ว่าด้วยการอยู่ร่วมกันในสังคมที่มีความเชื่อม สัมพันธ์กัน และมีความแตกต่างกันอย่างหลากหลาย เพื่อช่วยให้สามารถปรับตนเองกับบริบท สภาพแวดล้อม เป็นพลเมืองดี มีความรับผิดชอบ มีความรู้ ทักษะ คุณธรรมและค่านิยมที่เหมาะสมโดยได้กำหนดสาระต่าง ๆ ไว้ดังนี้ ๑. ศาสนา ศีลธรรมและจริยธรรม แนวคิดพื้นฐานเกี่ยวกับศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม หลักธรรมของ พระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือ การนำหลักธรรมคำสอนไปปฏิบัติในการพัฒนาตนเองและการอยู่ร่วมกัน อย่างสันติสุข เป็นผู้กระทำความดี มีค่านิยมที่ดีงาม พัฒนาตนเองอยู่เสมอ รวมทั้งบำเพ็ญประโยชน์ต่อสังคมและ ส่วนรวม ๒. หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรมและการดำเนินชีวิต ระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน การ ปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ลักษณะและความสำคัญการเป็นพลเมืองดี ความแตกต่างและความหลากหลายทางวัฒนธรรม ค่านิยม ความเชื่อ ปลูกฝังค่านิยมด้านประชาธิปไตยอันมี พระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข สิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ การดำเนินชีวิตอย่างสันติสุขในสังคมไทยและสังคมโลก ๓. เศรษฐศาสตร์การผลิต การแจกจ่ายและการบริโภคสินค้าและบริการ การบริหารจัดการ ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดอย่างมีประสิทธิภาพ การดำรงชีวิตอย่างมีดุลยภาพและการนำหลัก เศรษฐกิจ พอเพียงไปใช้ในชีวิตประจำวัน ๔. ประวัติศาสตร์เวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร์วิธีการทางประวัติศาสตร์ พัฒนาการของ มนุษยชาติจากอดีตถึงปัจจุบันความสัมพันธ์และเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์ต่าง ๆ ผลกระทบที่เกิดจากเหตุการณ์ สำคัญในอดีต บุคคลสำคัญที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ในอดีตความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรมและ ภูมิปัญญาไทย แหล่งอารยธรรมที่สำคัญของโลก ๕. ภูมิศาสตร์ ลักษณะทางกายภาพของโลก ปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมที่ก่อให้เกิดการ สร้างสรรค์วิถีการดำเนินชีวิต เพื่อให้รู้เท่าทัน ปรับตัวตามการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อม ตลอดจนสามารถใช้ ทักษะ กระบวนการ ความสามารถทางภูมิศาสตร์ และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์จัดการทรัพยากรและ สิ่งแวดล้อมตามสาเหตุและปัจจัย อันจะนำไปสู่การปรับใช้ในการดำเนินชีวิต
6 มาตรฐานการเรียนรู้ สาระที่ ๑ ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม มาตรฐาน ส ๑.๑ รู้ และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนาหรือศาสนา ที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติตามหลักธรรม เพื่ออยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข มาตรฐาน ส ๑.๒ เข้าใจ ตระหนักและปฏิบัติตนเป็นศาสนิกชนที่ดีและธำรงรักษาพระพุทธศาสนาหรือ ศาสนาที่ตนนับถือ สาระที่ ๒ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม มาตรฐาน ส ๒.๑ เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าที่ของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมที่ดีงาม และธำรง รักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทย และสังคมโลกอย่างสันติสุข มาตรฐาน ส ๒.๒ เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดมั่น ศรัทธา และธำรงรักษาไว้ ซึ่งการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข สาระที่ ๓ เศรษฐศาสตร์ มาตรฐาน ส ๓.๑ เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการบริโภคการใช้ทรัพยากร ที่มีอยู่จำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมทั้งเข้าใจหลักการของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อการดำรงชีวิตอย่าง มีดุลยภาพ มาตรฐาน ส ๓.๒ เข้าใจระบบ และสถาบันทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ และความ จำเป็นของการร่วมมือกันทางเศรษฐกิจในสังคมโลก สาระที่ ๔ ประวัติศาสตร์ มาตรฐาน ส ๔.๑ เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ สามารถใช้ วิธีการทางประวัติศาสตร์มาวิเคราะห์เหตุการณ์ต่าง ๆ อย่างเป็นระบบ มาตรฐาน ส ๔.๒ เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ในด้านความสัมพันธ์และการ เปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่อง ตระหนักถึงความสำคัญและสามารถวิเคราะห์ผลกระทบที่เกิดขึ้น มาตรฐาน ส ๔.๓ เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก ความภูมิใจ และธำรงความเป็นไทย สาระที่ ๕ ภูมิศาสตร์ มาตรฐาน ส ๕.๑ เข้าใจลักษณะทางกายภาพของโลกและความสัมพันธ์ของสรรพสิ่งซึ่งมีผลต่อกันใช้ แผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ในการค้นหา วิเคราะห์ และสรุปข้อมูลตามกระบวนการทางภูมิศาสตร์ ตลอดจนใช้ภูมิสารสนเทศอย่างมีประสิทธิภาพ มาตรฐาน ส ๕.๒ เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิด การสร้างสรรค์วิถีการดำเนินชีวิต มีจิตสำนึกและมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมเพื่อการ พัฒนาที่ยั่งยืน
7 คุณภาพผู้เรียน จบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ ๑. ได้เรียนรู้และศึกษาเกี่ยวกับความเป็นไปของโลก โดยการศึกษาประเทศไทยเปรียบเทียบกับประเทศ ในภูมิภาคต่าง ๆ ในโลก เพื่อพัฒนาแนวคิดเรื่องการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข ๒. ได้เรียนรู้และพัฒนาให้มีทักษะที่จำเป็นต่อการเป็นนักคิดอย่างมีวิจารณญาณได้รับการพัฒนา แนวคิด และขยายประสบการณ์ เปรียบเทียบระหว่างประเทศไทยกับประเทศ ในภูมิภาคต่าง ๆ ในโลก ได้แก่ เอเชีย โอเชียเนีย แอฟริกา ยุโรป อเมริกาเหนือ อเมริกาใต้ ในด้านศาสนา คุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม ความ เชื่อ ขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม การเมือง การปกครอง ประวัติศาสตร์และภูมิศาสตร์ ด้วยวิธีการทาง ประวัติศาสตร์ และสังคมศาสตร์ ๓. มีความรู้เกี่ยวกับลักษณะทางกายภาพ ภัยพิบัติ ลักษณะกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคม ใน ภูมิภาคต่าง ๆ ของโลก ความร่วมมือด้านทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมระหว่างประเทศ เพื่อเตรียมพร้อมกับการ รับมือภัยพิบัติและการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน ๔. ได้รับการพัฒนาแนวคิดและวิเคราะห์เหตุการณ์ในอนาคต สามารถนำมาใช้เป็นประโยชน์ ในการ ดำเนินชีวิตและวางแผนการดำเนินงานได้อย่างเหมาะสมกับภัยพิบัติต่าง ๆ ในประเทศไทย และหาแนวทางใน การจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม
8 ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง หลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนพนมมาศพิทยากร พุทธศักราช ๒๕๖๓ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒ ได้กำหนดมาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด และสาระการเรียนรู้แกนกลาง ดังนี้ สาระที่ ๑ ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง มาตรฐาน ส ๑.๑ รู้ และ เข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของ พระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่นและ ปฏิบัติตามหลักธรรม เพื่ออยู่ ร่วมกันอย่างสันติสุข ๑. อธิบายการเผยแผ่ พระพุทธศาสนา หรือ ศาสนาที่ตนนับถือสู่ ประเทศ เพื่อนบ้าน ➢ การเผยแผ่พระพุทธศาสนาเข้าสู่ประเทศ เพื่อนบ้านและการนับถือพระพุทธ – ศาสนา ของประเทศเพื่อนบ้านในปัจจุบัน ๒. วิเคราะห์ความสำคัญ ของพระพุทธ - ศาสนา หรือศาสนาที่ตนนับถือที่ ช่วยเสริมสร้างความเข้าใจ อันดีกับประเทศเพื่อนบ้าน ➢ ความสำคัญของพระพุทธศาสนาที่ช่วย เสริมสร้างความเข้าใจอันดีกับประเทศเพื่อน บ้าน ๓. วิเคราะห์ความสำคัญ ของพระพุทธศาสนา หรือ ศาสนาที่ตนนับถือในฐานะ ที่เป็นรากฐานของ วัฒนธรรม เอกลักษณ์ของ ชาติและมรดกของชาติ ➢ ความสำคัญของพระพุทธศาสนาต่อ สังคมไทยในฐานะเป็น - รากฐานของวัฒนธรรม - เอกลักษณ์และ มรดกของชาติ ๔. อภิปรายความสำคัญ ของพระพุทธ - ศาสนา หรือศาสนาที่ตนนับถือกับ การพัฒนาชุมชนและการ จัดระเบียบสังคม ➢ ความสำคัญของพระพุทธศาสนากับการ พัฒนาชุมชนและการจัดระเบียบสังคม ๕. วิเคราะห์พุทธประวัติ หรือประวัติศาสดาของ ศาสนาที่ตนนับถือตามที่ กำหนด ➢ สรุปและวิเคราะห์ พุทธประวัติ - การผจญมาร - การตรัสรู้ - การสั่งสอน
9 มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ๖. วิเคราะห์และประพฤติ ตนตามแบบอย่างการ ดำเนินชีวิตและข้อคิดจาก ประวัติสาวก ชาดก/เรื่อง เล่าและ ศาสนิกชนตัวอย่างตามที่ กำหนด ➢ พระสารีบุตร ➢ พระโมคคัลลานะ ➢ นางขุชชุตตรา ➢ พระเจ้าพิมพิสาร ➢ มิตตวินทุกชาดก ➢ ราโชวาทชาดก ๗. อธิบายโครงสร้างและ สาระสังเขปของ พระไตรปิฎก หรือคัมภีร์ ของศาสนาที่ตนนับถือ ➢ โครงสร้าง และสาระสังเขปของ พระวินัย ปิฎก พระสุตตันตปิฎก และพระอภิธรรม ปิฎก ๘. อธิบายธรรมคุณ และ ข้อธรรมสำคัญในกรอบ อริยสัจ ๔ หรือหลักธรรม ของศาสนาที่ตนนับถือ ตามที่กำหนด เห็นคุณค่า และนำไปพัฒนา แก้ปัญหาของชุมชนและ สังคม ➢ พระรัตนตรัย ธรรมคุณ ๖ ➢ อริยสัจ ๔ ทุกข์ (ธรรมที่ควรรู้) ขันธ์ ๕ - อายตนะ สมุทัย (ธรรมที่ควรละ) หลักกรรม - สมบัติ ๔ - วิบัติ ๔ อกุศลกรรมบถ ๑๐ อบายมุข ๖ นิโรธ (ธรรมที่ควรบรรลุ) สุข ๒ (สามิส, นิรามิส) มรรค (ธรรมที่ควรเจริญ) บุพพนิมิตของมัชฌิมาปฏิปทา ดรุณธรรม ๖ กุลจิรัฏฐิติธรรม ๔ กุศลกรรมบถ ๑๐ สติปัฏฐาน ๔ มงคล ๓๘ - ประพฤติธรรม - เว้นจากความชั่ว - เว้นจากการดื่มน้ำเมา
10 มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ๙. เห็นคุณค่าของการ พัฒนาจิตเพื่อการเรียนรู้ และดำเนินชีวิต ด้วยวิธีคิด แบบโยนิโสมนสิการคือ วิธี คิดแบบอุบายปลุกเร้า คุณธรรม และวิธีคิดแบบ อรรถธรรมสัมพันธ์ หรือ การพัฒนาจิตตามแนวทาง ของศาสนาที่ตนนับถือ ➢ พัฒนาการเรียนรู้ด้วยวิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการ ๒ วิธี คือ วิธีคิดแบบอุบายปลุกเร้า คุณธรรม และวิธีคิดแบบอรรถธรรมสัมพันธ์ ๑๐. สวดมนต์ แผ่เมตตา บริหารจิตและเจริญ ปัญญาด้วยอานาปานสติ หรือตามแนวทางของ ศาสนาที่ตนนับถือ ➢ สวดมนต์แปล และแผ่เมตตา ➢ รู้และเข้าใจวิธีปฏิบัติและประโยชน์ของ การบริหารจิตและเจริญปัญญา ➢ ฝึกการบริหารจิตและเจริญปัญญาตาม หลักสติปัฎฐาน เน้นอานาปานสติ ➢ นำวิธีการบริหารจิตและเจริญปัญญา ไป ใช้ในชีวิตประจำวัน ๑๑.วิเคราะห์การปฏิบัติตน ตามหลักธรรมทางศาสนาที่ ตนนับถือ เพื่อการดำรงตน อย่างเหมาะสมในกระแส ความเปลี่ยนแปลงของโลก และการอยู่ร่วมกันอย่าง สันติสุข ➢ การปฏิบัติตนตามหลักธรรม (ตามสาระ การเรียนรู้ ข้อ ๘.) มาตรฐาน ส ๑.๒ เข้าใจ ตระหนักและปฏิบัติตนเป็น ศาสนิกชนที่ดี และธำรงรักษา พระพุทธศาสนา หรือศาสนา ที่ตนนับถือ ๑. ปฏิบัติตนอย่าง เหมาะสมต่อบุคคลต่าง ๆ ตามหลักศาสนาที่ตนนับ ถือ ตามที่กำหนด ➢ การเป็นลูกที่ดี ตามหลักทิศเบื้องหน้าใน ทิศ ๖ ๒. มีมรรยาทของความ เป็นศาสนิกชนที่ดี ตามที่ กำหนด ➢ การต้อนรับ (ปฏิสันถาร) ➢ มรรยาทของผู้เป็นแขก ➢ ฝึกปฏิบัติระเบียบพิธี ปฏิบัติต่อพระภิกษุ การยืน การให้ที่นั่ง การเดินสวน การ สนทนา การรับสิ่งของ ➢ การแต่งกายไปวัด การแต่งกายไปงาน มงคล งานอวมงคล
11 มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ๓. วิเคราะห์คุณค่าของ ศาสนพิธี และปฏิบัติตนได้ ถูกต้อง ➢ การทำบุญตักบาตร ➢ การถวายภัตตาหารสิ่งของที่ควรถวาย และสิ่งของต้องห้ามสำหรับพระภิกษุ ➢ การถวายสังฆทาน เครื่องสังฆทาน ➢ การถวายผ้าอาบน้ำฝน ➢ การจัดเครื่องไทยธรรม เครื่องไทยทาน ➢ การกรวดน้ำ การทอดกฐิน การทอดผ้าป่า ๔. อธิบายคำสอนที่ เกี่ยวเนื่องกับ วันสำคัญทางศาสนา และปฏิบัติตนได้ถูกต้อง ➢ หลักธรรมเบื้องต้นที่เกี่ยวเนื่องใน วันมาฆบูชาวันวิสาขบูชา วันอัฏฐมีบูชา วันอาสาฬหบูชา ➢ วันธรรมสวนะและเทศกาลสำคัญ ➢ ระเบียบพิธีและการปฏิบัติตน ในวันธรรม สวนะ วันเข้าพรรษา วันออกพรรษา วันเทโวโรหณะ ๕.อธิบายความแตกต่าง ของศาสนพิธีพิธีกรรม ตามแนวปฏิบัติของ ศาสนาอื่น ๆ เพื่อนำไปสู่ การยอมรับและความ เข้าใจซึ่งกันและกัน ➢ ศาสนพิธี/พิธีกรรม แนวปฏิบัติของ ศาสนาอื่น ๆ สาระที่ ๒ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง มาตรฐาน ส ๒.๑ เข้าใจและ ปฏิบัติตนตามหน้าที่ของการ เป็นพลเมืองดี มีค่านิยมที่ดี งามและธำรงรักษาประเพณี และวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิต อยู่ร่วมกันในสังคมไทยและ สังคมโลกอย่างสันติสุข ๑. อธิบายและปฏิบัติตน ตามกฎหมายที่เกี่ยวข้อง กับตนเอง ครอบครัว ชุมชนและประเทศ กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับตนเอง ครอบครัว เช่น - กฎหมายเกี่ยวกับความสามารถของ ผู้เยาว์ - กฎหมายบัตรประจำตัวประชาชน - กฎหมายเพ่งเกี่ยวกับครอบครัวและ มรดก เช่น การหมั้น การสมรสการ รับรองบุตร การรับบุตรบุญธรรม และมรดก
12 มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ➢ กฎหมายที่เกี่ยวกับชุมชนและประเทศ - กฎหมายเกี่ยวกับการอนุรักษ์ ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม - กฎหมายเกี่ยวกับภาษีอากร และ กรอกแบบแสดงรายการ ภาษีเงินได้ บุคคลธรรมดา - กฎหมายแรงงาน ๒. เห็นคุณค่าในการ ปฏิบัติตนตามสถานภาพ บทบาท สิทธิ เสรีภาพ หน้าที่ในฐานะพลเมืองดี ตามวิถีประชาธิปไตย ➢ สถานภาพ บทบาท สิทธิ เสรีภาพ หน้าที่ ในฐานะพลเมืองดีตามวิถีประชาธิปไตย ➢ แนวทางส่งเสริมให้ปฏิบัติตนเป็นพลเมือง ดีตามวิถีประชาธิปไตย ๓. วิเคราะห์บทบาท ความสำคัญ และ ความสัมพันธ์ของสถาบัน ทางสังคม ➢ บทบาท ความสำคัญและความสัมพันธ์ ของสถาบันทางสังคม เช่น สถาบันครอบครัว สถาบันการศึกษา สถาบันศาสนา สถาบัน เศรษฐกิจ สถาบัน ทางการเมืองการปกครอง ๔.อธิบายความคล้ายคลึง และความแตกต่างของ วัฒนธรรมไทย และ วัฒนธรรมของประเทศใน ภูมิภาคเอเชีย เพื่อนำไปสู่ ความเข้าใจอันดีระหว่าง กัน ➢ ความคล้ายคลึงและความแตกต่างของ วัฒนธรรมไทย และวัฒนธรรมของประเทศใน ภูมิภาคเอเชียวัฒนธรรมเป็นปัจจัยสำคัญใน การสร้างความเข้าใจอันดีระหว่างกัน มาตรฐาน ส ๒.๒ เข้าใจ ระบบการเมือง การปกครอง ในสังคมปัจจุบัน ยึดมั่น ศรัทธาและธำรงรักษาไว้ ซึ่งการปกครองระบอบ ประชาธิปไตยอันมี พระมหากษัตริย์ทรงเป็น ประมุข ๑. อธิบายกระบวนการใน การตรากฎหมาย ➢ กระบวนการในการตรากฎหมาย - ผู้มีสิทธิเสนอร่างกฎหมาย - ขั้นตอนการตรากฎหมาย - การมีส่วนร่วมของประชาชนใน กระบวนการตรากฎหมาย ๒. วิเคราะห์ข้อมูล ข่าวสารทางการเมืองการ ปกครองที่มีผลกระทบต่อ สังคมไทยสมัยปัจจุบัน ➢ เหตุการณ์ และการเปลี่ยนแปลงสำคัญของ ระบอบการปกครองของไทย ➢ หลักการเลือกข้อมูล ข่าวสาร
13 สาระที่ ๓ เศรษฐศาสตร์ มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง มาตรฐาน ส ๓.๑ เข้าใจและ สามารถบริหารจัดการ ทรัพยากรในการผลิตและการ บริโภค การใช้ทรัพยากร ที่มี อยู่จำกัดได้อย่างมี ประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมทั้งเข้าใจหลักการของ เศรษฐกิจพอเพียง เพื่อการ ดำรงชีวิตอย่างมีดุลยภาพ ๑. วิเคราะห์ปัจจัยที่มีผล ต่อการลงทุนและการออม ➢ ความหมายและความสำคัญของการลงทุน และการออมต่อระบบเศรษฐกิจ ➢ การบริหารจัดการเงินออมและการลงทุน ภาคครัวเรือน ➢ ปัจจัยของการลงทุนและการออมคือ อัตราดอกเบี้ย รวมทั้งปัจจัยอื่น ๆ เช่น ค่าของเงิน เทคโนโลยี การคาดเดา เกี่ยวกับอนาคต ➢ ปัญหาของการลงทุนและการออมใน สังคมไทย ๒. อธิบายปัจจัยการผลิต สินค้าและบริการ และ ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการ ผลิตสินค้าและบริการ ➢ ความหมาย ความสำคัญ และหลักการ ผลิตสินค้าและบริการอย่างมี ประสิทธิภาพ ➢ สำรวจการผลิตสินค้าในท้องถิ่น ว่ามีการ ผลิตอะไรบ้าง ใช้วิธีการผลิตอย่างไร มีปัญหาด้านใดบ้าง ➢ มีการนำเทคโนโลยีอะไรมาใช้ที่มีผลต่อ การผลิตสินค้าและบริการ ➢ นำหลักการผลิตมาวิเคราะห์การผลิต สินค้าและบริการในท้องถิ่นทั้งด้าน เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม ๓. เสนอแนวทางการ พัฒนาการผลิตในท้องถิ่น ตามปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง ➢ หลักการและเป้าหมายปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียง ➢ สำรวจและวิเคราะห์ปัญหาการผลิตสินค้า และบริการในท้องถิ่น ➢ ประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ในการผลิตสินค้าและบริการในท้องถิ่น ๔. อภิปรายแนวทางการ คุ้มครองสิทธิของตนเองใน ฐานะผู้บริโภค ➢การรักษาและคุ้มครองสิทธิประโยชน์ของ ผู้บริโภค ➢ กฎหมายคุ้มครองสิทธิผู้บริโภคและ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
14 มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ➢ การดำเนินกิจกรรมพิทักษ์สิทธิและ ผลประโยชน์ตามกฎหมายในฐานะ ผู้บริโภค ➢ แนวทางการปกป้องสิทธิของผู้บริโภค มาตรฐาน ส ๓.๒ เข้าใจระบบและสถาบันทาง เศรษฐกิจต่าง ๆ ความสัมพันธ์ ทางเศรษฐกิจและความ จำเป็นของการร่วมมือกันทาง เศรษฐกิจในสังคมโลก ๑. อภิปรายระบบ เศรษฐกิจแบบต่าง ๆ ➢ ระบบเศรษฐกิจแบบต่าง ๆ ๒. ยกตัวอย่างที่สะท้อนให้ เห็นการพึ่งพาอาศัยกัน และการแข่งขันกันทาง เศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชีย ➢ หลักการและผลกระทบการพึ่งพาอาศัยกัน และการแข่งขันกันทางเศรษฐกิจในภูมิภาค เอเชีย ๓. วิเคราะห์การกระจาย ของทรัพยากร ในโลกที่ ส่งผลต่อความสัมพันธ์ทาง เศรษฐกิจระหว่างประเทศ ➢ การกระจายของทรัพยากรในโลกที่ส่งผล ต่อความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจระหว่าง ประเทศ เช่น น้ำมัน ป่าไม้ ทองคำ ถ่านหิน แร่ เป็นต้น ๔. วิเคราะห์การแข่งขัน ทางการค้าในประเทศ และต่างประเทศส่งผลต่อ คุณภาพสินค้า ปริมาณ การผลิต และราคาสินค้า ➢ การแข่งขันทางการค้าในประเทศและ ต่างประเทศ สาระที่ ๔ ประวัติศาสตร์ มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง มาตรฐาน ส ๔.๑ เข้าใจ ความหมาย ความสำคัญของ เวลา และยุคสมัยทาง ประวัติศาสตร์ สามารถใช้วิธีการทาง ประวัติศาสตร์มาวิเคราะห์ เหตุการณ์ต่าง ๆ อย่างเป็น ระบบ ๑.ประเมินความน่าเชื่อถือ ของหลักฐาน ทาง ประวัติศาสตร์ในลักษณะ ต่าง ๆ ➢ วิธีการประเมินความน่าเชื่อถือของ หลักฐานทาประวัติศาสตร์ในลักษณะ ต่าง ๆ อย่างง่ายๆ เช่น การศึกษา ภูมิหลังของผู้ทำ หรือผู้เกี่ยวข้อง สาเหตุ ช่วงระยะเวลา รูปลักษณ์ของหลักฐาน ทางประวัติศาสตร์ เป็นต้น ➢ ตัวอย่างการประเมินความน่าเชื่อถือของ หลักฐานทางประวัติศาสตร์ไทยที่อยู่ใน ท้องถิ่นของตนเอง หรือหลักฐาน สมัยอยุธยา ( เชื่อมโยงกับ มฐ. ส ๔.๓ )
15 มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ๒. วิเคราะห์ความแตกต่าง ระหว่างความจริงกับ ข้อเท็จจริงของเหตุการณ์ ทางประวัติศาสตร์ ➢ ตัวอย่างการวิเคราะห์ข้อมูลจากเอกสาร ต่าง ๆ ในสมัยอยุธยา และธนบุรี (เชื่อมโยงกับ มฐ. ส ๔.๓) เช่น ข้อความบางตอน ในพระราช พงศาวดารอยุธยา/จดหมายเหตุ ชาวต่างชาติ ➢ ตัวอย่างการตีความข้อมูลจากหลักฐานที่ แสดงเหตุการณ์สำคัญในสมัยอยุธยาและ ธนบุรี ➢ การแยกแยะระหว่างข้อมูลกับความ คิดเห็น รวมทั้งความจริงกับข้อเท็จจริง จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ➢ ความสำคัญของการวิเคราะห์ข้อมูล และการตีความทางประวัติศาสตร์ ๓. เห็นความสำคัญของ การตีความหลักฐานทาง ประวัติศาสตร์ที่น่าเชื่อถือ มาตรฐาน ส ๔.๒ เข้าใจ พัฒนาการของมนุษยชาติจาก อดีตจนถึงปัจจุบันในด้าน ความสัมพันธ์และการ เปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์ อย่างต่อเนื่อง ตระหนักถึง ความสำคัญและสามารถ วิเคราะห์ผลกระทบที่เกิดขึ้น ๑. อธิบายพัฒนาการทาง สังคม เศรษฐกิจ และ การเมืองของภูมิภาค เอเชีย ➢ ที่ตั้งและสภาพทางภูมิศาสตร์ของภูมิภาค ต่าง ๆในทวีปเอเชีย (ยกเว้นเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต้) ที่มีผลต่อพัฒนาการ โดยสังเขป ➢ พัฒนาการทางสังคม เศรษฐกิจ และ การเมืองของภูมิภาคเอเชีย (ยกเว้น เอเชียตะวันออกเฉียงใต้) ๒. ระบุความสำคัญของ แหล่งอารยธรรมโบราณใน ภูมิภาคเอเชีย ➢ ที่ตั้งและความสำคัญของแหล่งอารยธรรม โบราณในภูมิภาคเอเชีย เช่น แหล่งมรดก โลกในประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาคเอเชีย ➢ อิทธิพลของอารยธรรมโบราณที่มีต่อ ภูมิภาคเอเชียใน มาตรฐาน ส ๔.๓ เข้า ใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มี ความรัก ความภูมิใจและธำรง ความเป็นไทย ๑. วิเคราะห์พัฒนาการ ของอาณาจักรอยุธยา และธนบุรีในด้านต่าง ๆ ➢ การสถาปนาอาณาจักรอยุธยา ➢ ปัจจัยที่ส่งผลต่อความเจริญรุ่งเรืองของ อาณาจักรอยุธยา ➢ พัฒนาการของอาณาจักรอยุธยาในด้าน การเมืองการปกครอง สังคม เศรษฐกิจ และความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
16 มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ๒. วิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งผล ต่อความมั่นคงและความ เจริญรุ่งเรืองของ อาณาจักรอยุธยา ➢ การเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ ๑ และการกู้ เอกราช ➢ ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยอยุธยา เช่น การควบคุมกำลังคน และ ศิลปวัฒนธรรม ➢ การเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ ๒ การกู้เอกราช และการสถาปนาอาณาจักรธนบุรี ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยธนบุรี ➢ วีรกรรมของบรรพบุรุษไทย ผลงานของ บุคคลสำคัญของไทยและต่างชาติที่มีส่วน สร้างสรรค์ชาติไทย ๓. ระบุภูมิปัญญาและ วัฒนธรรมไทยสมัยอยุธยา และธนบุรี และอิทธิพล ของภูมิปัญญาดังกล่าว ต่อการพัฒนาชาติไทยใน ยุคต่อมา สาระที่ ๕ ภูมิศาสตร์ มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง มาตรฐาน ส ๕.๑ เข้าใจ ลักษณะทางกายภาพของโลก และความสัมพันธ์ของสรรพ สิ่งซึ่งมีผลต่อกัน ใช้แผนที่และ เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ใน การค้นหา วิเคราะห์และสรุป ข้อมูลตามกระบวนการทาง ภูมิศาสตร์ ตลอดจนใช้ภูมิ สารสนเทศอย่างมี ประสิทธิภาพ ๑. วิเคราะหลักษณะทาง กายภาพของทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา โดยใช เครื่องมือทางภูมิศาสตร สืบคนขอมูล ➢ ที่ตั้ง ขนาด และอาณาเขตของทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา ➢ การใชเครื่องมือทางภูมิศาสตร เชน แผนที่ รูปถายทางอากาศ ภาพจากดาวเทียมในการ สืบคน ลักษณะทางกายภาพของทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา ๒. อธิบายมาตราสวน ทิศ และสัญลักษณ ➢ การแปลความหมาย มาตราสวน ทิศ และ สัญลักษณในแผนที่ ๓. วิเคราะหสาเหตุการเกิด ภัยพิบัติและ ผลกระทบใน ทวีปยุโรป และทวีป แอฟริกา ➢ สาเหตุการเกิดภัยพิบัติและผลกระทบ ใน ทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา มาตรฐาน ส ๕.๒ เข้าใจ ปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับ สิ่งแวดล้อมทางกายภาพที่ ก่อให้เกิด การสร้างสรรค์วิถี การดำเนินชีวิต มีจิตสำนึก และมีส่วนร่วมในการจัดการ ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมเพื่อ การพัฒนาที่ยั่งยืน ๑. สํารวจและระบุทําเล ที่ตั้งของกิจกรรม ทาง เศรษฐกิจและสังคมใน ทวีปยุโรปและทวีป แอฟริกา ➢ ทําเลที่ตั้งของกิจกรรมทางเศรษฐกิจและ สังคม เชน พื้นที่เพาะปลูก และเลี้ยงสัตว แหลงประมง การกระจายของภาษาและ ศาสนา ในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา
17 มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง ๒. วิเคราะหปจจัยทาง กายภาพและปจจัยทาง สังคมที่สงผลตอทําเลที่ตั้ง ของกิจกรรม ทางเศรษฐกิจ และสังคมในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา ➢ ปจจัยทางกายภาพและปจจัยทางสังคม ที่สงผลตอการเปลี่ยนแปลงโครงสรางทาง ประชากร สิ่งแวดลอม เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา ๓. สืบคน อภิปราย ประเด็นปญหาจาก ปฏิสัมพันธ ระหวางสิ่ง แวดลอมทางกายภาพกับ มนุษยที่เกิดขึ้นในทวีป ยุโรปและทวีปแอฟริกา ➢ ประเด็นปญหาจากปฏิสัมพันธระหวาง สิ่งแวดลอมทางกายภาพกับมนุษยที่เกิดขึ้น ใน ทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา ๔. วิเคราะหแนวทางการ จัดการภัยพิบัติและ การ จัดการทรัพยากรและสิ่ง แวดลอม ในทวีปยุโรป และ ทวีปแอฟริกาที่ยั่งยืน ➢ แนวทางการจัดการภัยพิบัติและการจัดการ ทรัพยากรและสิ่งแวดลอมในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกาที่ยั่งยืน
18 คำอธิบายรายวิชาพื้นฐาน ส๒๒๑๐๑ สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ๓ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒ ภาคเรียนที่ ๑ เวลา ๖๐ ชั่วโมง จำนวน ๑.๕ หน่วยกิต รายวิชา สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ๓ ส๒๒๑๐๑ มุ่งพัฒนาให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ศึกษาเกี่ยวกับ การเผยแผ่พระพุทธศาสนาเข้าสู่ประเทศเพื่อนบ้านและการนับถือพระพุทธศาสนาของประเทศเพื่อนบ้านใน ปัจจุบัน ความสำคัญของพระพุทธศาสนาที่ช่วยเสริมสร้างความเข้าใจอันดีกับประเทศเพื่อนบ้าน ความสำคัญ ของพระพุทธศาสนาต่อสังคมไทยในฐานะเป็นรากฐานของวัฒนธรรม เอกลักษณ์และมรดกของชาติ ความสำคัญของพระพุทธศาสนากับการพัฒนาชุมชนและการจัดระเบียบสังคม ศึกษาพุทธประวัติ พุทธสาวก พุทธสาวิกา ชาดกและศาสนิกชนตัวอย่าง ศึกษาโครงสร้างและสาระของพระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระรัตนตรัย อริยสัจ ๔ และพุทธศาสนสุภาษิต ศึกษาพัฒนาการเรียนรู้ด้วยวิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการ ๒ วิธี คือ วิธีคิดแบบอุบายปลุกเร้าคุณธรรม และวิธีคิดแบบอรรถธรรมสัมพันธ์ การสวดมนต์แปลและแผ่เมตตา การปฏิบัติตนตามหลักธรรม การเป็นลูกที่ดีตามหลักทิศเบื้องต้นในทิศ ๖ มรยาทของศาสนิกชน การปฏิบัติตน ตามหน้าที่ชาวพุทธ ศึกษาหลักธรรมเบื้องต้นที่เกี่ยวเนื่องในวันมาฆบูชา วันวิสาขบูชา วันอัฏฐมีบูชา วันอาสาฬหบูชา วันธรรมสวนะและเทศกาลสำคัญ ระเบียบพิธีและการปฏิบัติตนในวันธรรมสวนะ วันเข้าพรรษา วันออกพรรษา วันเทโวโรหณะ และศาสนพิธี พิธีกรรม แนวปฏิบัติของศาสนาอื่น ๆศึกษา กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับตนเองและครอบครัว กฎหมายที่เกี่ยวกับชุมชนและประเทศ ศึกษาสถานภาพ บทบาท สิทธิเสรีภาพ หน้าที่ในฐานะพลเมืองดีตามวิถีประชาธิปไตย แนวทางส่งเสริมให้ปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีตามวิถี ประชาธิปไตย และบทบาท ความสำคัญและความสัมพันธ์ของสถาบันทางสังคม ศึกษาความคล้ายคลึงและ ความแตกต่างของวัฒนธรรมไทย และวัฒนธรรมของประเทศในภูมิภาคเอเชีย วัฒนธรรมที่เป็นปัจจัยสำคัญใน การสร้างความเข้าใจอันดีระหว่างกัน ศึกษากระบวนการในการตรากฎหมาย เหตุการณ์และการเปลี่ยนแปลง สำคัญของระบอบการปกครองไทย และหลักการเลือกข้อมูลข่าวสารเพื่อนำมาวิเคราะห์ โดยใช้ทักษะการคิดวิเคราะห์ กระบวนการสืบค้นข้อมูล กระบวนการนำเสนองาน และทักษะ กระบวนการกลุ่ม เพื่อให้ผู้เรียนเป็นผู้มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่นและปฏิบัติตามหลักธรรม เพื่ออยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข ตระหนักถึงการปฏิบัติตนเป็นศาสนิกชนที่ดี และธำรงรักษาพระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือ มีค่านิยมที่ ดีงาม และธำธงรักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทย และสังคมโลกอย่างสันติสุข ศรัทธาและธำรงรักษาไว้ซึ่งการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
19 ตัวชี้วัด ส ๑.๑ ม.๒/๑ ม.๒/๒ ม.๒/๓ ม.๒/๔ ม.๒/๕ ม.๒/๖ ม.๒/๗ ม.๒/๘ ม.๒/๙ ม.๒/๑๐ ม.๒/๑๑ ส ๑.๒ ม.๒/๑ ม.๒/๒ ม.๒/๓ ม.๒/๔ ม.๒/๕ ส ๒.๑ ม.๒/๑ ม.๒/๒ ม.๒/๓ ม.๒/๔ ส ๒.๒ ม.๒/๑ ม.๒/๒ รวมทั้งหมด ๒๒ ตัวชี้วัด
20 คำอธิบายรายวิชาพื้นฐาน ส๒๒๑๐3 สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ๔ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒ ภาคเรียนที่ ๒ เวลา ๖๐ ชั่วโมง จำนวน ๑.๕ หน่วยกิต รายวิชา สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ๔ ส๒๒๑๐3 มุ่งพัฒนาให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ศึกษาเกี่ยวกับ ความหมายและความสำคัญของการลงทุนและการออมต่อระบบเศรษฐกิจ การบริหารจัดการเงินออมและ การลงทุนภาคครัวเรือน ปัจจัยของการลงทุนและการออมคืออัตราดอกเบี้ย รวมทั้งปัจจัยอื่น ๆ ปัญหาของ การลงทุนละการออมในสังคมไทย ความหมาย ความสำคัญและหลักการผลิตสินค้าและบริการอย่างมี ประสิทธิภาพ การสำรวจสินค้าในท้องถิ่น การนำเทคโนโลยีมาใช้ในการผลิตสินค้าและบริการ การนำหลักการ ผลิตมาวิเคราะห์การผลิตสินค้าและบริการในท้องถิ่นทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อม ศึกษาหลักการ และเป้าหมายปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง การสำรวจและวิเคราะห์ปัญหาการผลิตสินค้าและบริการในท้องถิ่น การประยุกต์ใช้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในการผลิตสินค้าและบริการในท้องถิ่น การรักษาและคุ้มครองสิทธิ ประโยชน์ของผู้บริโภค กฎหมายคุ้มครองสิทธิผู้บริโภคและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และการดำเนินกิจกรรม พิทักษ์สิทธิของผู้บริโภค ศึกษาระบบเศรษฐกิจต่าง ๆ รวมถึงหลักการและผลกระทบการพึ่งพาอาศัยกันและ การแข่งขันทางเศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชีย การกระจายของทรัพยากรโลกที่ส่งผลต่อความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ ระหว่างประเทศ และการแข่งขันทางการค้าในประเทศและต่างประเทศ ศึกษาที่ตั้ง ขนาด และอาณาเขตของทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา การใช้เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ การแปลความหมาย มาตราสวน ทิศ และสัญลักษณในแผนที่สาเหตุการเกิดภัยพิบัติและผลกระทบ ในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา ทําเลที่ตั้งของกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคม ปจจัยทางกายภาพและปจจัย ทางสังคม ที่สงผลตอการเปลี่ยนแปลงโครงสรางทางประชากร สิ่งแวดลอม เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม ในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา ประเด็นปญหาจากปฏิสัมพันธระหวางสิ่งแวดลอมทางกายภาพกับมนุษย ที่เกิดขึ้นในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกาแนวทางการจัดการภัยพิบัติและการจัดการ ทรัพยากรและสิ่งแวดลอม ในทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกาที่ยั่งยืน โดยใช้ทักษะการคิดวิเคราะห์ กระบวนการสืบค้นข้อมูล กระบวนการนำเสนองาน และทักษะ กระบวนการกลุ่ม เพื่อให้ผู้เรียนมีจิตสำนึกและมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน และมีคุณลักษณะที่พึงประสงค์ในด้าน รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ใฝ่เรียนรู้ มุ่งมั่นในการทำงาน มีวินัย ซื่อสัตย์สุจริต มีความรัก ความภูมิใจและธำรงความเป็นไทย
21 ตัวชี้วัด ส ๓.๑ ม. ๒ /๑ ม. ๒ / ๒ ม. ๒ / ๓ ม.๒/๔ ส ๓.๒ ม. ๒ / ๑ ม. ๒ / ๒ ม. ๒ / ๓ ม.๒/๔ ส ๕.๑ ม. ๒ / ๑ ม. ๒ / ๒ ม. ๒ / ๓ ส ๕.๒ ม. ๒ / ๑ ม. ๒ / ๒ ม. ๒ / ๓ ม.๒/๔ รวมทั้งหมด ๑๕ ตัวชี้วัด
22 คำอธิบายรายวิชาพื้นฐาน ส๒๑๑๐๒ ประวัติศาสตร์ ๓ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒ ภาคเรียนที่ ๑ เวลา ๒๐ ชั่วโมง จำนวน ๐.๕ หน่วยกิต รายวิชา ประวัติศาสตร์ ๓ ส ๒๑๑๐๑๒ มุ่งพัฒนาให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ศึกษาเกี่ยวกับวิธีการประเมิน ความน่าเชื่อถือของหลักฐานทางประวัติศาสตร์ในลักษณะต่าง ๆ อย่างง่าย ๆ การประเมินความน่าเชื่อถือของ หลักฐานทางประวัติศาสตร์ไทยที่อยู่ในท้องถิ่นของตนเองหรือหลักฐานสมัยอยุธยา และการวิเคราะห์ข้อมูลจาก เอกสารต่าง ๆ ในสมัยอยุธยาและธนบุรี การแยกแยะข้อมูลกับความคิดเห็น รวมทั้งความจริงกับข้อเท็จจริง จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ การตีความข้อมูลจากหลักฐานที่แสดงเหตุการณ์สำคัญในสมัยอยุธยาและ ธนบุรี ความสำคัญของการวิเคราะห์ข้อมูลและการตีความทางประวัติศาสตร์ การสถาปนาอาณาจักรอยุธยา ปัจจัยที่มีผลต่อความเจริญรุ่งเรืองของอาณาจักรอยุธยา พัฒนาการของอาณาจักรอยุธยาในด้านการเมือง การปกครอง สังคม เศรษฐกิจและความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ การเสียกรุงครั้งที่ ๑ และการกอบกู้เอกราช ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยอยุธยา การเสียกรุง ครั้งที่ ๒ การกู้เอกราชและและการสถาปนาอาณาจักร ธนบุรี ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยธนบุรี โดยใช้ทักษะการคิดวิเคราะห์ กระบวนการสืบค้นข้อมูล กระบวนการนำเสนองาน และทักษะ กระบวนการกลุ่ม เพื่อให้ผู้เรียนเห็นความสำคัญของเวลายุคสมัยทางประวัติศาสตร์ เห็นความสำคัญของการตีความ หลักฐานทางประวัติศาสตร์ และตระหนักถึงความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก ความภูมิใจและธำรงความเป็นไทย มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์ในด้าน รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ใฝ่เรียนรู้ มุ่งมั่นในการทำงาน มีวินัย ซื่อสัตย์สุจริต มีความรัก ความภูมิใจและธำรงความเป็นไทย ตัวชี้วัด ส ๔.๑ ม.๒/๑ ม.๒/๒ ม.๒/๓ ส ๔.๓ ม.๒/๑ ม.๒/๒ ม.๒/๓ รวมทั้งหมด ๖ ตัวชี้วัด
23 คำอธิบายรายวิชาพื้นฐาน ส๒๑๑๐๔ ประวัติศาสตร์ ๔ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒ ภาคเรียนที่ ๒ เวลา ๒๐ ชั่วโมง จำนวน ๐.๕ หน่วยกิต รายวิชา ประวัติศาสตร์ ๔ ส ๒๑๑๐๔ มุ่งพัฒนาให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ศึกษาเกี่ยวกับวีรกรรมของบรรพ บุรุษไทย ผลงานของบุคคลสำคัญของไทยที่มีส่วนสร้างสรรค์ชาติไทย ที่ตั้งและสภาพภูมิศาสตร์ของภูมิภาคต่าง ๆ ในทวีปเอเชียที่มีผลต่อการพัฒนาการ พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ สังคม เศรษฐกิจ และการเมืองของภูมิภาค เอเชีย ที่ตั้งและความสำคัญของแหล่งอารยธรรมตะวันออกและแหล่งมรดกโลกในประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาคเอเชีย และอิทธิพลของอารยธรรมโบราณที่มีต่อภูมิภาคเอเชียในปัจจุบัน โดยใช้ทักษะการคิดวิเคราะห์ กระบวนการสืบค้นข้อมูล กระบวนการนำเสนองาน และทักษะ กระบวนการกลุ่ม เพื่อให้ผู้เรียนตระหนักถึงความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก ความภูมิใจ และธำรงความเป็นไทย เกิดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับพัฒนาการของมนุษยชาติในภูมิภาคต่าง ๆ ในทวีปเอเชียจากอดีตจนถึงปัจจุบัน และตระหนักถึงความสำคัญและผลกระทบที่เกิดขึ้น มีคุณลักษณะที่พึง ประสงค์ในด้าน รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ใฝ่เรียนรู้มุ่งมั่นในการทำงาน มีวินัย ซื่อสัตย์สุจริต มีความรัก ความภูมิใจและธำรงความเป็นไทย ตัวชี้วัด ส ๔.๒ ม.๒/๑ ม.๒/๒ ส ๔.๓ ม.๒/๓ รวมทั้งหมด ๓ ตัวชี้วัด
1 โครงสร้างรายวิชาสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ส21101 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ภาคเรียนที่ 1 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 1.5 หน่วยกิต หน่วยที่ ชื่อหน่วย มาตรฐาน/ ตัวชี้วัด สาระสำคัญ จำนวน ชั่วโมง น้ำหนัก คะแนน 1 ประวัติและ ความสำคัญของ พระพุทธศาสนา ส 1.1 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3 ม.2/4 การเผยแผ่พระพุทธศาสนาสู่ประเทศใน ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ส่งผลให้ พระพุทธศาสนา เป็นรากฐานของ วัฒนธรรม เป็นเอกลักษณ์และมรดกของ ชาติ มีส่วนในการพัฒนาชุมชนและการจัด ระเบียบสังคม 6 8 2 พุทธประวัติ พุทธสาวกและ ชาดก ส 1.1 ม.2/5 ม.2/6 การศึกษาพุทธประวัติหรือประวัติศาสดา ของศาสนาที่ตนนับถือ เพื่อให้ทราบถึง ความเป็นมาของพุทธประวัติและประวัติ ศาสดาของศาสนาต่าง ๆ อีกทั้งยังศึกษาใน เรื่องชาดก ซึ่งจะทำให้เราสามารถนำข้อคิด จากประวัติสาวกหรือชาดกมาปรับใช้ใน ชีวิตประจำวันได้อย่างเหมาะสม 4 5 3 ไตรปิฎกและ หลักธรรมทาง พระพุทธศาสนา ส 1.1 ม.2/7 ม.2/8 ม.2/11 การศึกษาโครงสร้างของพระไตรปิฎกหรือ คัมภีร์ของศาสนาที่นับถือ เพื่อให้ทราบถึง สาระสำคัญของพระไตรปิฎก การศึกษา ธรรมคุณ 6 และข้อธรรมสำคัญในกรอบ อริยสัจ 4 การปฏิบัติตนตามหลักธรรมทาง ศาสนาที่ตนนับถือ เพื่อให้เราเห็นคุณค่า และนำไปพัฒนาแก้ไขปัญหาของชุมชน และสังคมในกระแสความเปลี่ยนแปลงของ โลกเพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข 6 6 4 การบริหารจิตและ เจริญปัญญา ส 1.1 ม.2/9 ม.2/10 การศึกษาการบริหารจิตและเจริญปัญญา เพื่อให้เราเห็นคุณค่าของการพัฒนาจิตเพื่อ การเรียนรู้และดำเนินชีวิตด้วยวิธีคิดแบบ โยนิโสมนสิการเพื่อพัฒนาจิตตามแนวทาง ของศาสนาที่ตนนับถือ รวมถึงการสวด มนต์แผนเมตตาบริหารจิตและเจริญปัญญา ด้วยอานาปานสติ เพื่อให้เราทราบและ เข้าใจวิธีปฏิบัติและประโยชน์ของการ บริหารจิตและเจริญปัญญา 4 5
2 หน่วยที่ ชื่อหน่วย มาตรฐาน/ ตัวชี้วัด สาระสำคัญ จำนวน ชั่วโมง น้ำหนัก คะแนน 5 หน้าที่ชาวพุทธ ส 1.2 ม.2/1 ม.2/2 หน้าที่ชาวพุทธ เป็นการปฏิบัติตนอย่าง เหมาะสมต่อบุคคลต่าง ๆ ตามหลักศาสนา ที่ตนนับถือ เพื่อให้เราสามารถนำความรู้ เกี่ยวกับการปฏิบัติตนอย่างเหมาะสมของ บุคคลต่าง ๆ ตามหลักศาสนาไปปรับใช้ใน ชีวิตประจำวันได้ อีกทั้งศึกษาเรื่องมารยาท ของความเป็นศาสนิกชนที่ดี เพื่อให้เรา ทราบถึงมารยาทต่าง ๆ ที่ศาสนิกชนควร ปฏิบัติให้เหมาะสมตามหลักทางศาสนา 4 5 6 ศาสนพิธีและวัน สำคัญทาง พระพุทธศาสนา ส 1.2 ม.2/3 ม.2/4 ม.2/5 การศึกษาศาสนาพิธีและวันสำคัญทาง พระพุทธศาสนา เพื่อให้เราทราบถึงการ ปฏิบัติตนอย่างเหมาะสมและถูกต้องต่อ ศาสนาพิธีต่าง ๆ อีกทั้งยังสามารถทำให้เรา รู้คำสอนที่เกี่ยวเนื่องกับวันสำคัญทาง ศาสนาและสามารถนำความรู้ที่ได้ไปปฏิบัติ ตนได้อย่างถูกต้อง 6 6 7 กฎหมายน่ารู้ ส 2.1 ม.2/1 ส 2.2 ม.2/1 การศึกษากฎหมายที่เกี่ยวข้องกับตนเอง ครอบครัวและกฎหมายที่เกี่ยวกับชุมชนและ ประเทศ รวมถึงศึกษากระบวนการตรา กฎหมาย เพื่อให้เราทราบถึงสาระสำคัญของ กฎหมายต่าง ๆ และกระบวนการตรา กฎหมายได้ สามารถทำให้เราปฏิบัติตนอยู่ ในสังคมได้อย่างสงบสุข 8 10 8 พลเมืองดีและ สิทธิมนุษยชน ส 2.1 ม.2/2 การศึกษาสถานภาพ บทบาท สิทธิเสรีภาพ เป็นหน้าที่ในฐานะพลเมืองดีตามวิถี ประชาธิปไตย เพื่อให้เราทราบถึง ความหมายของสถานภาพ บทบาท สิทธิ เสรีภาพ และสามารถปฏิบัติตนตามหน้าที่ ในฐานะพลเมืองดีตามวิถีประชาธิปไตยได้ อย่างเหมาะสม 7 8 9 วิถีไทย ส 2.1 ม.2/3 ม.2/4 การศึกษาความหลายคลึงและความแตกต่าง ของวัฒนธรรมไทย และวัฒนธรรมของ ประเทศในภูมิภาคเอเชีย ซึ่งจะทำให้เรา ทราบถึงวัฒนธรรมจะเป็นปัจจัยสำคัญใน การสร้างความเข้าใจอันดีระหว่างกันของ ประเทศในภูมิภาคเอเชีย 8 9
3 หน่วยที่ ชื่อหน่วย มาตรฐาน/ ตัวชี้วัด สาระสำคัญ จำนวน ชั่วโมง น้ำหนัก คะแนน 10 การเมืองการ ปกครอง ส 2.2 ม.2/2 การศึกษาเหตุการณ์และการเปลี่ยนแปลง สำคัญของระบอบการปกครองไทย เพื่อให้ เราทราบถึงความเป็นมาของเหตุการณ์และ การปกครองของไทยสมัยอดีตจนถึงปัจจุบัน และทำให้เรารู้ถึงผลกระทบของการปกครอง ต่อสังคมไทยในสมัยปัจจุบันได้ 7 8 ปลายภาค 30 รวม 60 100
4 โครงสร้างรายวิชาสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ส21102 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ภาคเรียนที่ 2 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 1.5 หน่วยกิต หน่วยที่ ชื่อหน่วย มาตรฐาน/ ตัวชี้วัด สาระสำคัญ จำนวน ชั่วโมง น้ำหนัก คะแนน 1 การลงทุนและ การออม ส 3.1 ม.2/1 ปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อการลงทุนและการออม มีหลายประการ ซึ่งการลงทุนและการออมล้วน มีความสำคัญต่อระบบเศรษฐกิจ 5 4 2 ปัจจัยการผลิต สินค้าและบริการ ส 3.1 ม.2/2 ม.2/4 ปัจจัยการผลิตสินค้าและบริการเป็นปัจจัย ที่มีอิทธิพลต่อการผลิตสินค้าและบริการ โดยมีการสำรวจการผลิตสินค้าในท้องถิ่น ว่ามีการผลิตอย่างไร มีปัญหาด้านใดบ้าง เพื่อนำหลักการผลิตมาวิเคราะห์การผลิต สินค้าและบริการในท้องถิ่นทางด้าน เศรษฐกิจสังคมและสิ่งแวดล้อม 6 8 3 เศรษฐกิจพอเพียง ส 3.1 ม.2/3 ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมีหลักการ และเป้าหมายสำคัญที่สามารถนำไป ประยุกต์ใช้ในการพัฒนาการผลิตสินค้า และบริการในท้องถิ่น ซึ่งจะส่งผลดีต่อ เศรษฐกิจของชุมชนและวิถีการดำเนินชีวิต ของสมาชิกในชุมชน 5 5 4 ระบบเศรษฐกิจ ส 3.2 ม.2/1 ม.2/2 การศึกษาระบบเศรษฐกิจและความสัมพันธ์ ระหว่างประเทศ เพื่อให้ทราบระบบเศรษฐกิจ ต่าง ๆ หลักการและผลกระทบการพึ่งพา อาศัยกันและการแข่งขันกันทางเศรษฐกิจใน ภูมิภาคเอเชีย ซึ่งจะช่วยให้เราทราบถึงข้อดี ข้อเสียของระบบเศรษฐกิจต่าง ๆ และทราบ ถึงผลกระทบของการพึ่งพาอาศัยกันทาง เศรษฐกิจ 7 9 5 ทรัพยากรทาง เศรษฐศาสตร์ ส 3.2 ม.2/3 ม.2/4 การศึกษาทรัพยากรทางเศรษฐศาสตร์ เพื่อให้ทราบถึงการกระจายของทรัพยากร โลกที่ส่งผลต่อความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ ระหว่างประเทศและการแข่งขันทางการค้า ในประเทศและต่างประเทศ 7 9 6 เครื่องมือทาง ภูมิศาสตร์ ส 5.1 ม.2/1 ม.2/2 การศึกษาแผนที่ทุกชนิดจะมีการแสดง มาตราส่วน ทิศ และสัญลักษณ์ ซึ่งเป็น องค์ประกอบหลักของแผนที่ เพื่อให้เรา สามารถอ่านและแปลความหมายในแผนที่ ได้อย่างถูกต้อง 6 6
5 หน่วยที่ ชื่อหน่วย มาตรฐาน/ ตัวชี้วัด สาระสำคัญ จำนวน ชั่วโมง น้ำหนัก คะแนน 7 เศรษฐกิจและ สังคมในทวีปยุโรป ส 5.2 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3 ม.2/4 การศึกษาเศรษฐกิจและสังคมในทวีปยุโรป จะทำให้เราสามารถทราบถึงลักษณะทาง กายภาพที่ส่งผลให้ทวีปยุโรปมี ความก้าวหน้าทางด้านเศรษฐกิจ สังคมและ วัฒนธรรมของทวีปยุโรป 10 12 8 เศรษฐกิจและ สังคมในทวีป แอฟริกา ส 5.2 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3 ม.2/4 การศึกษาเศรษฐกิจและสังคมในทวีป แอฟริกา เพื่อให้ทราบถึงลักษณะทาง กายภาพที่เป็นปัจจัยสำคัญต่อการดำรงชีวิต เศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรมที่มี ลักษณะเฉพาะ 10 12 9 ภัยพิบัติ ส 5.1 ม.2/3 ภัยพิบัติทางธรรมชาติ เป็นภัยที่เกิดขึ้นโดย มีสาเหตุจากธรรมชาติ ในแต่ละภูมิภาค ของโลกอาจมีความเสี่ยงต่อการเกิดภัย พิบัติทางธรรมชาติเหมือนหรือแตกต่างกัน ตามปัจจัยทางกายภาพของภูมิภาคนั้น ๆ การจัดการภัยพิบัติทางธรรมชาติและการ จัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมในทวีป ยุโรปและทวีปแอฟริกา จะทำให้เรา สามารถวางแผนรับมือ ป้องกันภัยพิบัติ และปฏิบัติตนอย่างเหมาะสม ตลอดจน อาศัยอยู่ร่วมกับธรรมชาติได้อย่างยั่งยืน 4 5 ปลายภาค 30 รวม 60 100
6 โครงสร้างรายวิชาประวัติศาสตร์ส21103 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ภาคเรียนที่ 1 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 0.5 หน่วยกิต หน่วยที่ ชื่อหน่วย มาตรฐาน/ ตัวชี้วัด สาระสำคัญ จำนวน ชั่วโมง น้ำหนัก คะแนน 1 ประเมินความ น่าเชื่อถือของ หลักฐาน ส 4.1 ม.2/1 การศึกษาวิธีการประเมินความน่าเชื่อถือของ หลักฐานทางประวัติศาสตร์ สามารถทำให้เรา ทราบถึงช่วงเวลาในอดีตได้ว่ามีเหตุการณ์ใด เกิดขึ้นได้ 2 10 2 ความจริงกับ ข้อเท็จจริงของ เหตุการณ์ทาง ประวัติศาสตร์ ส 4.1 ม.2/2 การแยกระหว่างข้อมูลกับความคิดเห็น รวมทั้งความจริงกับข้อเท็จจริงจาก หลักฐานทางประวัติศาสตร์ เพื่อให้เรา สามารถได้ข้อมูลที่มีความเที่ยงตรงและ ใกล้เคียงกับความจริงมากที่สุด 2 10 3 การตีความ หลักฐานทาง ประวัติศาสตร์ ส 4.1 ม.2/3 การตีความหลักฐานทางประวัติศาสตร์ เพื่อ ทำให้เราสามารถอธิบายเรื่องราวที่ปรากฏใน หลักฐานไม่ว่าจะเกี่ยวข้องกับบุคคลให้ สถานที่เข้าใจง่ายขึ้น ทั้งยังช่วยให้เรา สามารถวิพากษ์หรือวิจารณ์หลักฐานว่ามี ความเที่ยงตรงหรือไม่ 2 10 4 พัฒนาการ อาณาจักรอยุธยา ส 4.3 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3 การศึกษาพัฒนาการอาณาจักรอยุธยา ปัจจัยที่ส่งผลต่อความมั่นคงและความ เจริญรุ่งเรืองของอาณาจักรอยุธยา ภูมิปัญญาไทยและวัฒนธรรมไทยสมัย อยุธยาเพื่อให้ทราบถึงประวัติความเป็นมา ของอาณาจักรอยุธยาในด้านต่าง ๆ รวมไป ถึงตระหนักและเห็นคุณค่าวีรกรรมของ บรรพบุรุษไทยที่มีส่วนสร้างสรรค์ชาติไทย 14 40 ปลายภาค 30 รวม 20 100
7 โครงสร้างรายวิชาประวัติศาสตร์ส21104 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ภาคเรียนที่ 2 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 0.5 หน่วยกิต หน่วยที่ ชื่อหน่วย มาตรฐาน/ ตัวชี้วัด สาระสำคัญ จำนวน ชั่วโมง น้ำหนัก คะแนน 1 พัฒนาการ อาณาจักรธนบุรี ส 4.3 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3 การศึกษาพัฒนาการอาณาจักรธนบุรีปัจจัย ที่ส่งผลต่อความมั่นคงและความ เจริญรุ่งเรืองของอาณาจักรธนบุรี ภูมิปัญญาไทยและวัฒนธรรมไทยสมัยธนบุรี เพื่อให้ทราบถึงประวัติความเป็นมาของ อาณาจักรธนบุรีในด้านต่าง ๆ รวมไปถึง ตระหนักและเห็นคุณค่าวีรกรรมของบรรพ บุรุษไทยที่มีส่วนสร้างสรรค์ชาติไทย 10 30 2 ที่ตั้งและสภาพ ภูมิศาสตร์ในทวีป เอเชีย ส 4.2 ม.2/1 ม.2/2 การศึกษาที่ตั้งและสภาพภูมิศาสตร์ของ ภูมิภาคต่าง ๆ ในทวีปเอเชีย เพื่อให้เรา ทราบถึงความแตกต่างกันของที่ตั้งและ สภาพภูมิศาสตร์ที่ส่งผลต่อพัฒนาการที่ แตกต่างกันออกไปของแต่ละภูมิภาคใน ทวีปเอเชีย 5 20 3 แหล่งอารยธรรม โบราณในทวีป เอเชีย ส 4.1 ม.2/3 ความหลากหลายของแหล่งอารยธรรม โบราณในภูมิภาคเอเชียมีความแตกต่างกัน ออกไป ซึ่งแต่ละอารยธรรมโบราณมีอิทธิพล ต่อภูมิภาคเอเชียในปัจจุบัน เราจึงควรรู้ ความเป็นมาของอารยธรรมต่าง ๆ เพื่อการ อยู่รวมกันบนความแตกต่างของอารยธรรม ได้อย่างสันติสุข 5 20 ปลายภาค 30 รวม 20 100