กล ุ่มสาระการเร ี ยนร ู้ศิลปะ สาระนาฏศิลป์ ชั้นประถมศึกษาปี ที่ 6 ชุติมา เพชรหนู โรงเรียนบ้านนาทวี ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสงขลา เขต 3 ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
เอกสารประกอบการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (สาระนาฏศิลป์ ) รหัสวิชา ศ 16101 ช้ันประถมศ ึ กษาปีที่6 เรื่ องภาษาท่า ได ้ จัดท าข้ึ นเพ ื่อให ้ ผู้ เรียนได ้ใช ้ประกอบการเรียน โดยมุ่งเน ้ นเน้ื อหาสาระ กระบวนการคิดและกระบวนการฝึ กทักษะด้วยตนเอง เพ ื่อให ้ ผูเ ้ รียนได ้ เกิด การพัฒนาความรู้ พัฒนาทักษะเรียนรู้ อย่างมีความสุข และมีเจตคติที่ดีต่อ สาระนาฏศิลป์ เอกสารประกอบการเรียนเล่มน้ี ประกอบด้วย ค าน า สารบัญ ค าช้ีแจง มาตรฐานการเรี ยนรู้ จุดประสงค์การเรี ยนรู้ หน่วยการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้ กิจกรรมที่1ถ ึ งกิจกรรมที่3 แบบทดสอบก่อนเรียน – หลัง เรี ยน บ รรณ านุ ก รม ภ าค ผน วก เฉลยกิจกรรมที่ 1 ถึ ง กิจกรรมที่ 2 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน – หลังเรียน แบบบนัท ึ กคะแนนก่อนเรียน – หลัง เรียน แบบสรุปคะแนนการวัดและประเมินผลนักเรียน และประวัติผู้เขียน ขอขอบคุณนายสมชัย อ่อนแก ้ ว ผู้อ านวยการโรงเรียนบ้านนาทวี นางนิตย์ศรี จันทร ครูช านาญการพิเศษ โรงเรียนนาทวีวิทยาคม นางวิไลลักษณ์ เกษมไชยานันท์ ครูช านาญการโรงเรียนบ้านนาทวี สา นกังานเขตพ้ื นที่การศึกษา ป ระ ถ ม ศึ ก ษ าส งข ล า เข ต 3 น ายโอ ภ าส อิ ส โม ผู้อ าน วยก ารส านัก ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฎสงขลา ผู้ปกครองและนักเรี ยนที่ได้ให้ ค าปรึกษาแนะน าและร่วมกิจกรรม ในการจัดท าเอกสารประกอบ การเรียนชุดน้ี ส าเร ็ จลุล่วงไปด ้ วยดีมีเน้ื อหาเสร ็ จสมบูรณ ์ มากที่สุด จึงขอขอบคุณมา ณ โอกาสน้ี ชุติมา เพชรหนู พฤษภาคม 2563 ก ค ำน ำ
เรื่อง หน้ำ ค าน า ก สารบัญ ข คา ช้ีแจง 1 มาตรฐานการเรียนรู้/ตวัช้ีวดั 2 จุดประสงค์การเรียนรู้ 2 หน่วยการเรียนรู้ 3 สาระการเรียนรู้ 4 แบบทดสอบก่อนเรียน 7 ภาษาท่า 10 ความหมายของภาษาทา่ 11 ที่มาของภาษาท่า 11 ประเภทของภาษาทา่ 12 กิจกรรมที่ 1 13 ภาษาท่าที่นกัเรียนควรรู้ จกัและฝึ กปฏิบตัิ 14 บทสรุป 24 กิจกรรมประเมินผลการเรียนรู้ 25 แบบทดสอบหลังเรียน 30 บรรณานุกรม 33 ภาคผนวก 34 ประวัติผู้เขียน 47 ข สำรบัญ
เอกสารประกอบการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (สาระนาฏศิลป์ ) รหัสวิชา ศ16101 ช้นั ประถมศ ึ กษาปีที่6 ใช้ประกอบในการเรียนสาระนาฏศิลป์ เรื่ องภาษาท่า โดยเอกสารประกอบการเรียนเล่มน้ีเป็ นเอกสารที่ช่วยใน การศ ึ กษาหาความรู้ ภาคทฤษฎีเกี่ยวกับภาษาท่าด้วยตนเอง ซ่ึ งเป็ นพ้ื นฐาน เบ้ื องตน ้ ที่นา ไปสู่ ภาคปฏิบัติ ใหเ ้ป็ นผมู้ีทกัษะดา ้ นนาฏศิลป์ ที่ดีในโอกาสต่อไป เพื่อให้เกิดการพฒันาการเรียนรู้ ของนกัเรียนไดอ ้ ยา่งมีประสิทธิภาพ นักเรียนควรปฏิบัติ ดังนี้ 1. ใหน ้ กัเรียนอ่านจุดประสงคก ์ ารเรียนรู้ใหเ ้ ขา ้ใจ 2. ใหน ้ กัเรียนทา แบบทดสอบก่อนเรียน 3. ใหน ้ กัเรียนศ ึ กษาเน้ือหาสาระการเรียนรู้ เรื่องภาษาท่าจากเอกสาร ประกอบการเรียนให้เข้าใจ แล้วฝึ กปฏิบัติ 4. ใหน ้ กัเรียนอ่านคา ช้ีแจงของแตล่ะกิจกรรมฝึ กอยา่งละเอียด พร ้ อมลงม ื อ ปฏิบตัิตามคา ช้ีแจง ที่ใหใ้ นแต่ละกิจกรรม โดยท าลงในเอกสาร ประกอบการเรียน 5. เม ื่อนกัเรียนทา กิจกรรมฝึ กในเอกสารประกอบการเรียนเสร็จแล้ว ให้ นักเรียนลงมือท าแบบทดสอบหลังเรียน 6. นักเรียนและครู ร่วมกนัเฉลยแบบทดสอบหลังเรียน ค ำชี้แจง
2 มาตรฐานการเร ี ยนร ้ ู /ต ั วช ี ้ วด ั ศ 3.1/ป. 6/3 การแสดงนาฏศิลป์ และละครง่าย ๆ จุดประสงค ์ การเร ี ยนร ู้ 1. บอกความหมายและประเภทของภาษาท่าได ้ 2. บอกช ื่อเรียกท่าภาษาทา่ ตามลักษณะการปฏิบัติได้ถูกต้อง 3. ปฏิบตัิท่าร าภาษาท่าได้ถูกต้องสวยงาม 4. ชื่นชม เห็นความส าคัญและประโยชน ์ ของการเรียนรู้ ภาษาท่า
3 หน ่ วยการเร ี ยนร ้ ู หน่วยที่ 1 นาฏศ ิ ลป์ไทยเบ ื้องต ้ น นาฏยศพัทพ ์ ้ ื นฐาน ภาษาท่า
4 สาระการเร ี ยนร ้ ู ความหมายของภาษาท่า ประเภทของภาษาท่า
5 ภาษาท่า ความหมายของภาษาท่า ประเภทของภาษาท่า กิริยาที่ใชแ ้ ทนคา พูด กิริยาอาการหร ื ออิริยาบถ กิริยาที่แสดงถ ึ งอารมณ ์ ภายใน
6 --ไป -- หอม ดม -- เจริญรุ่งเร ื อง -- ฟัง ได้ยิน -- เสียสละ -- มองดู คอย -- อดทน เข้มแข็ง -- พูด -- ท่าน -- ฉัน , เรา กิริยาอาการหรืออิริยาบถ กริิยาท ี่ใช ้ แทนคา พูด ภาษาท่า กิริยาที่แสดงถึง อารมณ์ภายใน -- โศกเศร้า --- อาย -- โกรธ -- เสียใจ ร้องไห้ -- รัก -- ยมิ้ดีใจ พอใจ กิริยาอาการหรืออิริยาบถ
7 ค าชี้แจง ให ้ นักเร ี ยนวงกลมทับหน ้ าคา ตอบท ี่ถูกท ี่สุดเพย ี งคา ตอบเด ี ยว 1. การแสดงขอ ้ใดตอ ้ งใชภ ้ าษาท่ามากท ี่สุด ก. ละครพูด ข. ละครร้อง ค. ลิเก ง. โขน 2. การแสดงกิริยาเพ ื่อส ื่อความหมายแทนคา พูดเร ี ยกวา่อะไร ก. การฟ้อนร า ข. ละครพูด ค. นาฏยศัพท์ ง. ภาษาท่า 3. ถ้าผแู้สดงใชม ้ื อต ้ งัเป็ นวงบวับาน หมายถ ึ งท่าใด ก. ความเจริญรุ่งเร ื อง ข. เสียสละ ค. อดทน เข้มแข็ง ง. ไป แบบทดสอบก่อนเรียน หน่วยที่ 1 นาฏศิลป์ไทยเบ ื้องต ้ น เล่ม 2 เรื่อง ภาษาท่า ชั้นประถมศึกษาปี ที่ 6 คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลา 10 นาที
8 4. จากภาพหมายถึงข้อใด ก. โศกเศร้า ข. มองดู หา ค. รัก ง. พูด 5. ภาษาท่าในขอ ้ใดเป็ นกิริยาอาการหร ื ออิริยาบถ ก. พูด ข. เจริญรุ่งเร ื อง ค. ท่าน ง. รัก 6. ภาษาท่าม ีประโยชน ์ อยา่งไร ก. ทา ให ้ การแสดงม ี ความสนุกมากข ้ึ น ข. ผู้ชมสามารถแสดงเลียนแบบได้ ค. ผแู้สดงรู้ วา่ตนจะพูดอะไร ง. ผู้ชมเข้าใจความรู้สึกของผู้แสดง
9 7. ภาษาท่าในขอ ้ใดเป็ นกิริยาท ี่ใชแ ้ ทนคา พูด ก. หอม ดม ข. ฉัน เรา ค. โกรธ ง. ฟัง ได้ยิน 8. ท่ายมิ้ ใชม ้ื อใดจ ี บระดบั ปาก ก. มือซ้าย ข. มือขวา ค. ม ื อใดก ็ได ้ ง. ใชท ้ ้ งัสองม ื อ 9. ภาษาท่าในขอ ้ใดเป็ นกิริยาท ี่แสดงถ ึ งอารมณ ์ ภายใน ก. เสียสละ ข. มองดู ค. เสียใจ ง. ไป 10. นกัเร ี ยนสามารถนา ทกัษะภาษาท่าท ี่เร ี ยนแลว ้ไปใชป้ ระโยชน ์ได ้ อยา่งไร ก. ประดิษฐท ์ ่าร าประกอบเพลง ข. แสดงละครพูด ค. ประกอบการร้องเพลง ง. แสดงละครร้อง
10 ภาษาท่า
11 ภาษาท่า ความหมายของภาษาท่า ภาษาท่า หมายถึง การแสดงกิริยาท่าทาง ทางนาฏศิลป์ เพื่อสื่อ ความหมายแทนค าพูด โดยไม่ตอ ้ งเปลง่เสียงออกมา แต่อาศยัส่วนประกอบ อวยัวะของร่างกายแสดงออกมาเป็ นทา่ทาง เป็ นสื่อให้ผู้ชมสามารถเข้าใจได้ ในการแสดงนาฏศิลป์ น้นั บางคร้ังเราไม่สามารถแสดงความรู้ส ึ ก อารมณ ์ หร ื อ คา พูดออกมาไดโ้ ดยตรง จ ึ งจา เป็ นตอ ้ งใชภ ้ าษาท่ามาช่วย เพอท าให้ผู้ชมมองเห็น ื่ ภาพและเขา ้ใจความรู้ส ึ กของผแู้สดงมากข้ึ น ที่มาของภาษาท่า สัมพันธ์ เพชรสม และคณะ (2546: 78) กล่าวไวใ้ นหนงัส ื อศิลปะ ช้นั ประถมศ ึ กษาปีที่4 วา่ ที่มาของภาษาทา่ ที่ใช้ในการแสดงนาฏศิลป์ ไทย แบ่งเป็ น 2 ประเภท คือ 1. ภาษาท่าที่มาจากธรรมชาติ เป็ นภาษาที่ดดัแปลงมาจากท่าทางตามธรรมชาติของคน แต่มีการ ปรับปรุงท่าทางใหด ู้สวยงามอ่อนชอ ้ ยยงิ่ข้ึ น โดยใชล ้ กัษณะการร่ายร าเบ้ื องตน ้ มา ผสมผสาน เช่น ท่ายมิ้เรียก ปฏิเสธ ร ้ องไห้ ดีใจ เสียใจ โกรธ เป็ นต้น
12 2. ภาษาท่าที่มาจากการประดิษฐ์ขึ้นโดยตรง เป็ นท่าทางที่ประดิษฐข ์ ้ึ น เพ ื่อใหส้ อดคลอ ้ งกบัเน้ื อร ้ องหร ื อคา บรรยาย ที่จะตอ ้ งแสดงออกมาเป็ นท่าร า เช่น การแสดงความยงิ่ใหญ่ใชท ้ า่พรหมสี่หนา ้ เป็ นต้น ประเภทของภาษาท่า อมรา กล ่าเจริญ (2535: 108) กล่าวไวใ้ นหนงัส ื อวิธีสอนนาฏศิลป์ วา่ ภาษาท่า มี3 ประเภท ดงัน้ี 1. กริิยาท ี่ใช ้ แทนคา พูด เช่น การรับ ปฏิเสธ สั่ง เรียกเขา ้ มา ฉนัเรา ท่าน ไป เสียสละ อดทนเขม ้ แขง ็ เจริญรุ่งเร ื อง ฯลฯ 2. เป็ นกิริยาอาการหรืออิริยาบถ เช่น ยน ื เดิน นงั่นอน เคารพ คลาน พูด มองดู คอย ฟัง ได้ยิน หอม ดม ฯลฯ 3. กิริยาที่แสดงถึงอารมณ์ภายใน เช่น เสียใจ ดีใจ โศกเศร ้ า รัก โกรธ อาย ฯลฯ ภาษาท่า เป็ นสิ่งสา คญัที่ใชส้ื่อความหมาย โดยใชท ้ า่ทางแทนคา พูด ระหวา่งผแู้สดงและผชู้ มในการแสดงนาฏศิลป์ โดยเฉพาะการแสดงนาฏศิลป์ ไทย โขน ละคร เพราะจะทา ใหผ ้ ชู้ มทราบวา่ขณะน้ีผแู้สดงกา ลงัมีอารมณ ์ ความรู้ส ึ กอยา่งไร และในการแสดงนาฏศิลป์ จา เป็ นตอ ้ งใชท ้ า่ทางในการร่ายร า มากกวา่การใชค ้ า พูด ซ่ึ งจะทา ใหก ้ ารแสดงนาฏศิลป์ไทยมีความสวยงามยงิ่ข้ึ น
13 ค าชี้แจง ให้นักเรียนตอบค าถามลงในช่องว่าง (10 คะแนน) 1. ภาษาท่าหมายถ ึ ง 2. จงบอกที่มาของภาษาทา่ 3. จงยกตวัอยา่งภาษาทา่ ประเภทกิริยาที่ใชแ ้ ทนคา พูดมา 6 ท่า 4. จงยกตวัอยา่งภาษาทา่ ประเภทกิริยาอาการหร ื ออิริยาบถมา 6 ทา่ 5. จงยกตวัอยา่งภาษาทา่ ประเภทกิริยาที่แสดงถ ึ งอารมณ ์ ภายใน มา 6 ท่า กิจกรรมที่1
14 ภาษาท ่ าท ี่นักเร ี ยนควรร ู้จัก และฝึ กปฏิบัติมีดังนี้ค่ะ 1. ภาษาท ่ ากร ิิ ยาท ี่ใช ้ แทนคา พูด 1.1 ท่าตัวเรา ฉัน ใช้มือซ้ายจีบเข้าหาอก หรือ ใช้ฝ่ ามือซ้ายแตะที่อก
15 1.2 ท่าเธอ ช ้ ี นิ้ วตะแคงม ื อ ไปหาคนข้าง ๆ ตัว 1.3 ท่าท่าน คา วา่"ท่าน" ซึ่งเป็ น บุรุษที่ 2 น ้ ีใชแ ้ ทนตวั ผทู้ี่ม ี เก ี ยรติหร ื อศกัด ์ิท ี่ สูงกวา่ผพูู้ด ไม่ควรใช ้ การช ้ ี ควรใชส้ ่วน ท ้ งัหมดของฝ่าม ื อใน ลักษณะของการตะแคงมือ ใหป้ ลายม ื อไปสู่ผทู้ี่กล่าวถ ึ ง
16 1.4 ท่าอดทน เข้มแข็ง หงายฝ่ ามือข้างใด ข้างหนึ่ง ม ื ออ ี กขา ้ งกา หมดั วางบน ฝ่ ามือ 1.5 ท่าเสียสละ แบมือคว ่าสองข้าง ระดับหัวเข็มขัด งอศอก แล้วหงายมือออกข้างล าตัว
17 1.6 ท่าเจริญร ุ่งเร ื อง เริ่มท่าดว ้ ยการจ ี บคว ่า ระดับหน้าท้อง จีบคว ่า ใหม ้ื อท ้ งัสองเรียงระดับ เด ี ยวกนั หรือจะซ้อน มือจีบอยขู่า ้ งนอกมือหนึ่ง ข้างในมือหนึ่งก ็ได ้ แลว ้ ค่อยๆ คลายม ื อจ ี บท ้ งัสองแยกม ื อออกไปต ้ งัวงบวับาน 1.7 ท่าไป ใช้มือใดมือหนึ่งจีบเข้าหาตัว แลว ้ มว ้ นม ื อจ ี บน ้ นัออกไปเป็ น ท่าที่ 1 วงหนา ้ หร ื อวงขา ้ งก ็ได ้ ท่าที่ 2
18 2. ภาษาท่ากิริยาอาการหรืออิริยาบถ 2.1 ท่าพูด ช ้ ี นิ้ วข ้ึ นระดบั ปาก 2.2 ท่ามองดู มือข้างใดข้างหนึ่ง จีบหงายระดับหัวเข็มขัด มืออีกข้างจีบหลัง เอียงข้างมือจีบหลัง
19 2.3 ท่าฟัง ได้ยิน ใช้ฝ่ ามือแตะข้างหู ปลายนิ้ วท ้ งัส ี่ชิดติดกนั เอ ี ยงศ ี รษะขา ้ งเด ี ยวกบั ม ื อท ี่แตะหูส่วนม ื อ อีกข้างท้าวสะเอว หร ื อจ ี บส่งหลงัก ็ได ้ 2.4 ท่าหอม ดม ใช้มือซ้ายจีบ และ หักข้อมือที่จีบเข้าหา ใหป้ ลายนิ้ วช ้ ี และ ปลายนิ้ วหวัแม่ม ื อ อยตู่รงระดบัจมูก
20 3.1 ท่าโศกเศร้า เป็ นทุกข ์ ห ่ วงใย ใช้ประสานล าแขน ระดับท้อง ปลายมือท ้ งัสอง แตะใกล้ ๆ กระดูกเชิงกราน 3.2 ท่าอาย ใชม ้ื อซา ้ ยแตะระหวา่ง แกม ้ กบักกหูปลายนิ้ ว ท ้ งัส ี่ชิดติดกนัช ้ ีไป ด้านหลัง เอียงศีรษะ ด้านซ้าย 3. ภาษาท่ากิริยาที่แสดงถึงอารมณ์ภายใน
21 โกรธ ท่าท ี่ 1 ใชฝ้่าม ื อถูท ี่กา ้ นคอ แล้วกระชากมือลง 3.3 ท่าโกรธ โกรธท่าท ี่ 2 ใช้ฝ่ ามือถูที่อกแล้ว กระชากลงพร ้ อมท ้ งั กระทืบเท้า
22 ท่าที่1 3.4 ท่าเสียใจ ร้องไห้ ใช้มือซ้ายแตะที่หน้าผาก มือขวาจีบที่ชายพก พร ้ อมท ้ งัสะดุง ้ ตวัแลว ้ใชม ้ื อซา ้ ยแตะใตต ้ าเป็ นการเช ็ ดน ้ า ตา ท่าท ี่2
23 3.5 ท่ารัก ใชม ้ื อท ้ งัสอง ประสานทาบกนัท ี่ฐานไหล่ โดยแขนซ้ายทับแขนขวา 3.6 ท่ายิ้ม ดีใจ พอใจ ใช้มือซ้ายจีบคว ่า แล้วดึงมือมาที่มุมปาก
24 บทสร ุ ป ภาษาท่า หมายถ ึ ง การแสดงกิริยาทา่ทางทางนาฏศิลป์ เพ ื่อส ื่อ ความหมายแทนคา พูด โดยไม่ตอ ้ งเปลง่เสียงออกมา แต่อาศยัส่วนประกอบ อวยัวะของร่างกายแสดงออกมาเป็ นทา่ทางเป็ นส ื่อใหผ ้ ชู้ มสามารถเขา ้ใจได ้ ในการแสดงนาฏศิลป์ น้นับางคร้ังเราไม่สามารถแสดงความรู้ส ึ ก อารมณ ์ หร ื อ คา พูดออกมาไดโ้ ดยตรง จ ึ งจา เป็ นตอ ้ งใชภ ้ าษาท่ามาช่วย เพอ ื่ทา ใหผ ้ ชู้ มมองเห ็ น ภาพและเขา ้ใจความรู้ส ึ กของผแู้สดงมากข้ึ น ประเภทของภาษาท่า 1. กริิยาท ี่ใช ้ แทนคา พูด เช่น การรับ ปฏิเสธ สั่ง เรียกเขา ้ มา ฉนัเรา ท่าน ไป เสียสละ อดทนเขม ้ แขง ็ เจริญรุ่งเร ื อง ฯลฯ 2. เป็ นกิริยาอาการหรืออิริยาบถ เช่น ยน ื เดิน นงั่นอน เคารพ คลาน พูดมองดู คอย ฟัง ได้ยิน หอม ดม ฯลฯ 3. กิริยาที่แสดงถึงอารมณ์ภายใน เช่น เสียใจ ดีใจ โศกเศร ้ า รัก โกรธ อาย ฯลฯ ภาษาท่า เป็ นสิ่งสา คญัที่ใชส้ื่อความหมายโดยใชท ้ ่าทางแทนคา พูด ระหวา่งผแู้สดงและผชู้ มในการแสดงนาฏศิลป์ โดยเฉพาะการแสดงนาฏศิลป์ ไทย โขน ละคร เพราะจะทา ใหผ ้ ชู้ มทราบวา่ขณะน้ีผแู้สดงกา ลงัมีอารมณ ์ ความรู้ส ึ กอยา่งไร และในการแสดงนาฏศิลป์ จา เป็ นตอ ้ งใชท ้ า่ทางในการร่ายร า มากกวา่การใชค ้ า พูด ซ่ึ งจะทา ใหก ้ ารแสดงนาฏศิลป์ไทยมีความสวยงามยงิ่ข้ึ น
25 กจ ิ กรรมประเม ิ นผลการเร ี ยนร ้ ู
26 ค าชี้แจง ให ้ นักเร ี ยนเข ี ยนช ื่อภาษาท ่ าให ้ ตรงกบัรูปภาพ (10 คะแนน) 1. 2. ....................... ........................ 3. 4. ......................... ....................... 5. 6. ………………... ……….…..… 7. 8. ……………… .................... 9. 10. ………………. ..................... กิจกรรมที่2 (ตอนที่ 1)
27 ค าชี้แจง ให้นักเรียนจ าแนกประเภทของภาษาท่า จากกรอบข้อความ ทางซ้ายมือ ไปใส่ให้ตรงประเภทของภาษาท่าที่ก าหนดให้(10 คะแนน) กิจกรรมที่ 2 (ตอนที่ 2) พูด กล่าว อดทน เธอ อาย หอม ดม เจริญรุ่งเร ื อง เสียใจ มองดูหา ฉัน ตัวเรา โศกเศร้า เสียสละ ท่าน รัก โกรธ ฟัง ได้ยิน ยิ้ม ไป ดีใจ เข้มแข็ง ร้องไห้ ภาษาท่ากริิยาท ี่ใช ้ แทนคา พูด ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………… ภาษาท่ากิริยาอาการหรือ อิริยาบถ ................................................ ................................................ ................................................ ............................................... ภาษาท่ากิริยาที่แสดงถึง อารมณ์ภายใน ................................................ ................................................ ................................................ ..........................................
28 ชื่อ................................ นามสกุล............................ เลขที่.......... ช้นั.......... ค าชี้แจง ให้นักเรียนฝึ กภาษาท่าที่ก าหนดให้ แล้วออกมาแสดงหน้าชั้นเรียน โดยให ้ ครูและเพ ื่อนประเมินผลและแสดงความคดิเห็น โดยให ้ ผ ู้ประเมินขีด ✓ ลงในช่องผลการประเมิน ภาษาท่า ผลการประเมิน ผ่าน ควรปรับปรุง 1. ท่าน 2. พูด กล่าว 3. มองดู หา 4. ได้ยิน ฟัง 5. โกรธ 6. อดทน เข้มแข็ง 7. รัก 8. เสียสละ พลีชีพ 9. ไป 10. เธอ 11. อาย 12. หอม ดม 13. เจริญรุ่งเร ื อง กิจกรรมที่ 3
29 ☺ สรุปผลการประเมิน ผา่น ควรปรับปรุง หมายเหตุ นักเร ี ยนตอ ้ งผา่นทุกท่าท ี่กา หนดจ ึ งจะถ ื อวา่ ผา่นการประเมิน ลงชื่อ.............................. ผู้ประเมิน (นางชุติมา เพชรหนู) .........../............/............... ภาษาท่า ผลการประเมิน ผ่าน ควรปรับปรุง 14. เสียใจ 15. ฉัน เรา 16. โศกเศร้า 17. ยมิ้ 18. ร้องไห้ 19. ดีใจ 20. เข้มแข็ง
30 ค าชี้แจง ให ้ นักเร ี ยนวงกลมทับหน ้ าคา ตอบท ี่ถูกท ี่สุดเพย ี งคา ตอบเด ี ยว 1. การแสดงกิริยาเพ ื่อส ื่อความหมายแทนคา พูดเร ี ยกวา่อะไร ก. การฟ้อนร า ข. ละครพูด ค. นาฏยศัพท์ ง. ภาษาท่า 2. จากภาพหมายถึงข้อใด ก. โศกเศร้า ข. มองดู หา ค. รัก ง. พูด แบบทดสอบหลังเรียน หน่วยที่ 1 นาฏศิลป์ไทยเบ ื้องต ้ น เล่ม 2 เรื่อง ภาษาท่า ชั้นประถมศึกษาปี ที่ 6 คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลา 10 นาที
31 3. ถ้าผแู้สดงใชม ้ื อต ้ งัเป็ นวงบวับาน หมายถ ึ งท่าใด ก. ความเจริญรุ่งเร ื อง ข. เสียสละ ค. อดทน เข้มแข็ง ง. ไป 4. ภาษาท่าม ีประโยชน ์ อยา่งไร ก. ทา ให ้ การแสดงม ี ความสนุกมากข ้ึ น ข. ผู้ชมสามารถแสดงเลียนแบบได้ ค. ผแู้สดงรู้ วา่ตนจะพูดอะไร ง. ผู้ชมเข้าใจความรู้สึกของผู้แสดง 5. การแสดงข้อใดตอ ้ งใชภ ้ าษาท่ามากท ี่สุด ก. ละครพูด จ. ละครร้อง ฉ. ลิเก ช. โขน 6. ภาษาท่าในขอ ้ใดเป็ นกิริยาท ี่ใชแ ้ ทนคา พูด ก. หอม ดม ข. ฉัน เรา ค. โกรธ ง. ฟัง ได้ยิน
32 7. ภาษาท่าในขอ ้ใดเป็ นกิริยาอาการหร ื ออิริยาบถ ก. พูด ข. เจริญรุ่งเร ื อง ค. ท่าน ง. รัก 8. ภาษาท่าในขอ ้ใดเป็ นกิริยาที่แสดงถึงอารมณ์ภายใน ก. เสียสละ ข. มองดู ค. เสียใจ ง. ไป 9. ท่ายมิ้ ใชม ้ื อใดจ ี บระดบั ปาก ก. มือซ้าย ข. มือขวา ค. ม ื อใดก ็ได ้ ง. ใชท ้ ้ งัสองม ื อ 10. นกัเร ี ยนสามารถนา ทกัษะภาษาท่าท ี่เร ี ยนแลว ้ไปใชป้ ระโยชน ์ได ้ อยา่ งไร ก. ประดิษฐท ์ ่าร าประกอบเพลง ข. แสดงละครพูด ค. ประกอบการร้องเพลง ง. แสดงละครร้อง
33 ธิดารัตน์ ภักดีรักษ์. รวมชุดสาระการเร ี ยนร ู้พ ื้นฐาน นาฏศิลป์ 1. นนทบุรี: สา นกัพิมพเ ์ อมพนัธ ์ จา กดั, 2549. วิชาการ, กรม กระทรวงศึกษาธิการ. หลกัสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช2544 คู่ม ื อการจัดการเร ี ยนร ู้กลุ่มสาระการเร ี ยนร ู้ศิลปะ. กรุ งเทพมหานคร: โรงพิมพ์องค ์ การรับส่งสินค ้ าและพัสดุภัณฑ ์, 2545. สัมพันธ์ เพชรสม และคณะ. หนังส ื อเร ี ยนสาระการเร ี ยนร ู้พ ื้นฐาน กลุ่มสาระ การเร ี ยนร ู้ศิลปะ ศิลปะ ป.4. กรุงเทพมหานคร: บริษัทอักษร เจริญทศัน ์ อจท. จา กดั, 2546. อมรา กล ่าเจริญ. วธิี สอนนาฏศิลป์ . กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์โอเดียน สโตร์, 2535. อรุณรุ่ง โชคพงษพ ์ นัธุ์. กจิกรรมบูรณาการพฒันาการเร ี ยนร ู้กลุ่มศิลปะ นาฏศิลป์ ช้ันประถมศ ึ กษาปี ท ี่5. กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์ศูนย์ ส่งเสริมวิชาการ, ม.ป.ป. เอกริ นทร์ สี่ มหาศาล และคณะ. แม่ บทมาตรฐาน ศิลปะ ป.6. นนทบุรี: บริษทัไทยร่มเกลา ้ จา กดั, ม.ป.ป. บรรณาน ุ กรม ม
34 ภาคผนวก
35 ค าชี้แจง ให ้ นักเร ี ยนวงกลมทับหน ้ าคา ตอบท ี่ถูกท ี่สุดเพย ี งคา ตอบเด ี ยว 1. การแสดงขอ ้ใดตอ ้ งใชภ ้ าษาท่ามากท ี่สุด ก. ละครพูด ข. ละครร้อง ค. ลิเก ง. โขน 2. การแสดงกิริยาเพ ื่อส ื่อความหมายแทนคา พูดเร ี ยกวา่อะไร ก. การฟ้อนร า ข. ละครพูด ค. นาฏยศัพท์ ค. ภาษาท่า 3. ถ้าผแู้สดงใชม ้ื อต ้ งัเป็ นวงบวับาน หมายถ ึ งท่าใด ก. ความเจริญรุ่งเร ื อง ข. เสียสละ ค. อดทน เข้มแข็ง ง. ไป เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน หน่วยที่ 1 นาฏศิลป์ไทยเบ ื้องต ้ น เล่ม 2 เรื่อง ภาษาท่า ชั้นประถมศึกษาปี ที่ 6 คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลา 10 นาที
36 4. จากภาพหมายถึงข้อใด ก. โศกเศร้า ข. มองดู หา ค. รัก ง. พูด 5. ภาษาท่าในขอ ้ใดเป็ นกิริยาอาการหร ื ออิริยาบถ ก. พูด ข. เจริญรุ่งเร ื อง ค. ท่าน ง. รัก 6. ภาษาท่าม ีประโยชน ์ อยา่งไร ก. ทา ให ้ การแสดงม ี ความสนุกมากข ้ึ น ข. ผู้ชมสามารถแสดงเลียนแบบได้ ค. ผแู้สดงรู้ วา่ตนจะพูดอะไร ง. ผู้ชมเข้าใจความรู้สึกของผู้แสดง
37 7. ภาษาท่าในขอ ้ใดเป็ นกิริยาท ี่ใชแ ้ ทนคา พูด ก. หอม ดม ข. ฉัน เรา ค. โกรธ ง. ฟัง ได้ยิน 8. ท่ายมิ้ ใชม ้ื อใดจ ี บระดบั ปาก ก. มือซ้าย ข. มือขวา ค. ม ื อใดก ็ได ้ ง. ใชท ้ ้ งัสองม ื อ 9. ภาษาท่าในขอ ้ใดเป็ นกิริยาท ี่แสดงถ ึ งอารมณ ์ ภายใน ก. เสียสละ ข. มองดู ค. เสียใจ ง. ไป 10. นกัเร ี ยนสามารถนา ทกัษะภาษาท่าท ี่เร ี ยนแลว ้ไปใชป้ ระโยชน ์ได ้ อยา่งไร ก. ประดิษฐท ์ ่าร าประกอบเพลง ข. แสดงละครพูด ค. ประกอบการร้องเพลง ง. แสดงละครร้อง
38 ค าชี้แจง ให้นักเรียนตอบค าถามลงในช่องว่าง (10 คะแนน) 1. ภาษาท่าหมายถ ึ ง การแสดงกิริยาท่าทางทางนาฏศิลป์ เพ ื่อส ื่อ ความหมายแทนค าพูด 2. จงบอกที่มาของภาษาทา่ 1. ภาษาทา่ที่มาจากธรรมชาติ 2. ภาษาทา่ที่มาจากการประดิษฐข ์ ้ึ นโดยตรง 3. จงยกตวัอยา่งภาษาทา่ ประเภทกิริยาที่ใชแ ้ ทนคา พูดมา 6 ท่า การรับ ปฏิเสธ เรียกเข้ามา ฉัน ทา่น อดทนเข้มแข็ง 4. จงยกตวัอยา่งภาษาทา่ ประเภทกิริยาอาการหร ื ออิริยาบถมา 6 ทา่ ยืน เดิน พูด มองดู ฟัง หอม 5. จงยกตวัอยา่งภาษาทา่ ประเภทกิริยาที่แสดงถ ึ งอารมณ ์ ภายใน มา 6 ท่า เสียใจ ร้องไห้ ดีใจ โศกเศร้า รัก โกรธ อาย แนวเฉลยกิจกรรมที่1
39 ค าชี้แจง ให ้ นักเร ี ยนเข ี ยนช ื่อภาษาท ่ าให ้ ตรงกบัรูปภาพ (10 คะแนน) 1. 2. โศกเศร้า ยมิ้ ด ีใจ 3. 4. รัก พูด 5. 6. เจริญรุ่งเร ื อง อดทน เข้มแข็ง 7. 8. ฉัน เรา มองดู 9. 10. ฟัง ได้ยิน เสียใจ ร้องไห้ เฉลยกิจกรรมที่2 (ตอนที่ 1)
40 ค าชี้แจง ให้นักเรียนจ าแนกประเภทของภาษาท่า จากกรอบข้อความทางซ้ายมือ ไปใส่ให้ตรงประเภทของภาษาท่าที่ ก าหนดให้ (10 คะแนน) เฉลยกิจกรรมที่ 2 (ตอนที่ 2) พูด กล่าว อดทน เธอ อาย หอม ดม เจริญรุ่งเร ื อง เสียใจ มองดูหา ฉัน ตัวเรา โศกเศร้า เสียสละ ท่าน รัก โกรธ ฟัง ได้ยิน ยิ้ม ไป ดีใจ เข้มแข็ง ร้องไห้ ภาษาท่ากริิยาท ี่ใช ้ แทนคา พูด เธอ ฉนัตวัเรา ทา่น เจริญรุ่งเร ื อง เสียสละ อดทน ไป เข้มแข็ง ภาษาท่ากิริยาอาการหรือ อิริยาบถ พูด กล่าว หอม ดม มองดู หา ฟัง ได้ยิน ภาษาท่ากิริยาที่แสดงถึง อารมณ์ภายใน อาย เสียใจ ร้องไห้ ยมิ้ โศกเศร้า โกรธ รัก ดีใจ
41 ค าชี้แจง ให ้ นักเร ี ยนวงกลมทับหน ้ าคา ตอบท ี่ถูกท ี่สุดเพย ี งคา ตอบเด ี ยว 1. การแสดงกิริยาเพ ื่อส ื่อความหมายแทนคา พูดเร ี ยกวา่อะไร ก. การฟ้อนร า ข. ละครพูด ค. นาฏยศัพท์ ง. ภาษาท่า 2. จากภาพหมายถึงข้อใด ก. โศกเศร้า ข. มองดู หา ค. รัก ง. พูด เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน หน่วยที่ 1 นาฏศิลป์ไทยเบ ื้องต ้ น เล่ม 2 เรื่อง ภาษาท่า ชั้นประถมศึกษาปี ที่ 6 คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลา 10 นาที
42 3. ถ้าผู้แสดงใชม ้ื อต ้ งัเป็ นวงบวับาน หมายถ ึ งท่าใด ก. ความเจริญรุ่งเร ื อง ข. เสียสละ ค. อดทน เข้มแข็ง ง. ไป 4. ภาษาท่าม ีประโยชน ์ อยา่งไร ก. ทา ใหก ้ ารแสดงม ี ความสนุกมากข ้ึ น ข. ผู้ชมสามารถแสดงเลียนแบบได้ ค. ผแู้สดงรู้ วา่ตนจะพูดอะไร ง. ผู้ชมเข้าใจความรู้สึกของผู้แสดง 5. การแสดงขอ ้ใดตอ ้ งใชภ ้ าษาท่ามากท ี่สุด ก. ละครพูด ข. ละครร้อง ค. ลิเก ง. โขน 6. ภาษาท่าในขอ ้ใดเป็ นกิริยาท ี่ใชแ ้ ทนคา พูด ก. หอม ดม ข. ฉัน เรา ค. โกรธ ง. ฟัง ได้ยิน
43 7. ภาษาท่าในขอ ้ใดเป็ นกิริยาอาการหร ื ออิริยาบถ ก. พูด ข. เจริญรุ่งเร ื อง ค. ท่าน ง. รัก 8. ภาษาท่าในขอ ้ใดเป็ นกิริยาท ี่แสดงถ ึ งอารมณ ์ ภายใน ก. เสียสละ ข. มองดู ค. เสียใจ ง. ไป 9. ท่ายมิ้ ใชม ้ื อใดจ ี บระดบั ปาก ก. มือซ้าย ข. มือขวา ค. ม ื อใดก ็ได ้ ง. ใชท ้ ้ งัสองม ื อ 10. นกัเร ี ยนสามารถนา ทกัษะภาษาท่าท ี่เร ี ยนแลว ้ไปใชป้ ระโยชน ์ได ้ อยา่งไร ก. ประดิษฐท ์ ่าร าประกอบเพลง ข. แสดงละครพูด ค. ประกอบการร้องเพลง ง. แสดงละครร้อง
44 หน่วยการเร ี ยนรู้ ท ี่1 นาฏศิลป์ไทยเบ ้ ื องตน ้ เล่มท ี่ 2 เร ื่องภาษาท่า ค าชี้แจง ใหค ้ รูบนัท ึ กคะแนนก่อนเร ี ยน – หลงัเร ี ยนและผลต่างลงในช่อง ท ี่กา หนดให ้ ล าดับที่ ชื่อ – สกุล คะแนน ผลต่าง ก่อนเรียน หลังเรียน จากตาราง แสดงใหเ ้ ห ็ นวา่นกัเรียน จา นวน...........คน คะแนนหลงัเรียนเพิ่มข้ึ น จา นวน...........คน เท่ากบัร ้ อยละ........... คะแนนหลงัเรียนลดลง จา นวน...........คน เท่ากบัร ้ อยละ........... ลงชื่อ..............................................ผู้ประเมิน (................................................) ............./..................../............. แบบบันทึกคะแนนก่อนเรียน – หลังเรียน
45 หน่วยการเร ี ยนรู้ ท ี่1 นาฏศิลป์ไทยเบ ้ ื องตน ้ เล่มท ี่ 2 เร ื่องภาษาท่า ด.ช. / ด.ญ. ......................................................ช้นั............. เลขที่.......... รายการ คะแนนเต็ม คะแนนที่ได้ ร้อยละ หมายเหตุ กิจกรรมที่ 1 กิจกรรมที่ 2(ตอนที่ 1) กิจกรรมที่ 2 (ตอนที่ 2) 10 10 10 ..................... ..................... ..................... ............. ............. ............. ................. ................. ................. รวมคะแนนกิจกรรม 30 ทดสอบหลังเรียน 20 รวมคะแนนท้งัสิ้น 50 สรุปผลการเร ี ยน ให้นักเรียนท าเครื่องหมาย ✓ ที่ตรงกบัคะแนนรวมของนกัเรียน ( ) ร้อยละ 80 –100 = ดีมาก = 4 ( ) ร้อยละ 70 –79 = ดี = 3 ( ) ร้อยละ 60 –69 = ปานกลาง = 2 ( ) ร้อยละ 50 –59 = พอใช้ = 1 ( ) ร้อยละ 0 –49 = ปรับปรุง = 0 ลงชื่อ..................................... นักเรียน ลงชื่อ..................................... ครูผู้สอน แบบสรุปคะแนนการวดัและประเม ิ นผลนักเร ี ยน
46 เด็กหญิงปิ ยธิดา เกตุเส้ง ช้นั ประถมศ ึ กษาปีที่5 เด็กหญิงกนกวรรณ รักษาผล ช้นั ประถมศ ึ กษาปีที่6 ผ ู้แสดงแบบท ่ าร า