ศักราชและการเทียบศักราช

ศักราช
และการเทยี บศักราช

เรียนสงั คมกบั Kunkru P'Nut

ศักราช คือ การกาหนดเวลาขึน้ อยา่ งเปน็ ทางการ

โดยการนับเปน็ ปี โดยกาหนดจุดเรมิ่ ต้น ของศักราชท่ี 1
จากเหตุการณส์ าคัญทีค่ นในสงั คมเข้าใจตรงกนั

เรยี นสงั คมกบั Kunkru P'Nut

โดยมักใช้ เรอ่ื งราวหรือเหตุการณส์ าคญั อยา่ งใด
อยา่ งหนง่ึ ทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั ศาสดาในศาสนาต่าง ๆ เช่น
ศาสดา ในพระพุทธศาสนา คริสต์ และอิสลาม
เปน็ จดุ เรมิ่ ต้นศกั ราช

เรยี นสงั คมกบั Kunkru P'Nut

ศักราชท่ใี ชใ้ นไทย

เรยี นสงั คมกบั Kunkru P'Nut

1. พุทธศกั ราช (พ.ศ.)

เปน็ ศกั ราชทางพระพทุ ธศาสนา นิยมใช้ในประเทศที่นบั ถือ
พระพุทธศาสนา จดุ เรมิ่ ตน้ ของการนบั พทุ ธศักราช คอื
การเสด็จดบั ขันธปรนิ ิพพาน ของพระพุทธเจา้ ซึง่ ตรงกบั
วันข้นึ 15 ค่าเดอื น 6 ในขณะท่ีทรงมพี ระชนมายุ 80
พรรษา

เรยี นสงั คมกบั Kunkru P'Nut

พุทธศกั ราช (พ.ศ.)

ประเทศ ไทยรบั เอาพทุ ธศักราชมาใช้อยา่ งแพรห่ ลาย
ในสมยั พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยู่หวั

เรียนสงั คมกบั Kunkru P'Nut

วธิ ีนบั พุทธศักราช มีด้วยกัน 2 แบบ คอื แบบไทย

และแบบลงั กา

แบบไทย: เริม่ นับเม่อื พระพทุ ธเจา้ เสดจ็ ดบั ขันธปรินพิ พาน

แล้ว 1 ปี นับเป็น พ.ศ. 1 โดย เรมิ่ ตง้ั แต่วันแรม 1 คา่ เดือน 6
และวนั ส้ินปีในวันขนึ้ 15 ค่า เดอื น 6

เรียนสงั คมกบั Kunkru P'Nut

แบบลงั กา : เร่ิมนับเรว็ กวา่ แบบไทย 1 ปีคอื เรม่ิ นบั

เมื่อพระพุทธเจ้าเสร็จดบั ขนั ธปรินพิ พานเป็น พ.ศ. 1
แลว้ เรียก ปีกอ่ นพทุ ธศักราชว่า กอ่ นพทุ ธศักราช
หรือก่อนพุทธกาล

เรียนสงั คมกบั Kunkru P'Nut

2. มหาศักราช (ม.ศ.)

เป็นศักราชทีเ่ กดิ ข้นึ ในอินเดยี โดยพระเจ้ากนษิ กะ
แห่งราชวงศ์ กษุ าณะเปน็ ผู้ทรงตง้ั ข้ึน มหาศักราชที่ 1
หรือ ม.ศ. 1 ตรงกบั พ.ศ. 622

เรียนสงั คมกบั Kunkru P'Nut

มหาศกั ราช (ม.ศ.)

มหาศักราชได้เขา้ มาเผยแพร่ สู่ดินแดนไทย รับมาจาก
เขมร ซ่งึ เขมรไดร้ ับมาจากอินเดยี โดยพราหมณ์และ
พอ่ ค้าอินเดีย ที่เขา้ มาค้าขายในดินแดนแถบน้ีไดน้ ามา
เผยแพร่ มหาศักราชมักคน้ พบในจารึกในสมยั สโุ ขทัย
และ ก่อนสโุ ขทัย

เรยี นสงั คมกบั Kunkru P'Nut

3. จลุ ศกั ราช (จ.ศ.)

เป็นศกั ราชท่ีเกิดในประเทศพมา่ เมื่อ พ.ศ. 1182 ดังนน้ั
จ.ศ. 1 จงึ ตรงกบั พ.ศ. 1182 ของไทย ไทยรบั มาใช้
บอกเรอ่ื งราวในปีท่เี กดิ เหตุการณ์สาคญั ตา่ ง ๆ ใช้
คานวณทางโหราศาสตร์ บอกเวลาในจารกึ ตานาน
พระราชพงศาวดาร เอกสารทาง ราชการ จดหมายเหตุ
ฯลฯ

เรยี นสงั คมกบั Kunkru P'Nut

จุลศกั ราช (จ.ศ.)

สมัยพระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกล้าเจ้าอยหู่ ัว
รัชกาลที่ 5 จึงใหเ้ ลิกใช้ จลุ ศักราช

เรียนสงั คมกบั Kunkru P'Nut

4. รัตนโกสินทรศก (ร.ศ.)

เป็นศกั ราชทพี่ ระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกล้าเจา้ อยหู่ ัว
(ร.5)ทรงต้ังข้ึนเมอ่ื พ.ศ. 2432 โดยทรงกาหนดใหน้ ับ
ปที ี่ พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
(ร.1) ทรงสถาปนากรุงรัตนโกสนิ ทร์ เปน็ ราชธานี

เมอ่ื พ.ศ. 2325 เปน็ ร.ศ. 1

เรยี นสงั คมกบั Kunkru P'Nut

รตั นโกสนิ ทรศก (ร.ศ.)

ทรงใหเ้ ริ่มใช้ศักราชนี้ใน งานราชการตัง้ แตว่ นั ที่ 1
เมษายน ร.ศ. 108 (พ.ศ. 2432) รัตนโกสินทรศกนีจ้ ะ
ข้นึ ปใี หม่ ในวนั ที่ 1 เมษายนและใช้มาจนถงึ ร.ศ. 131
(พ.ศ. 2455)

เรยี นสงั คมกบั Kunkru P'Nut

รัตนโกสนิ ทรศก (ร.ศ.)

พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกล้าเจา้ อยู่หวั ทรงประกาศ
ให้เลิกใช้และทรงให้เปล่ยี นไปใชพ้ ทุ ธศกั ราช (พ.ศ.)
แทน ซึ่งใชเ้ รอ่ื ยมาจนถงึ ปัจจบุ ัน

เรียนสงั คมกบั Kunkru P'Nut

การนบั ศกั ราชแบบอื่นๆ

เรียนสงั คมกบั Kunkru P'Nut

1. ครสิ ตศ์ กั ราช หรือ ค.ศ. (A.D.)

เป็นศักราชทางศาสนาครสิ ต์ในปจั จุบันมีผูน้ ิยม ใช้ และ
เผยแพรไ่ ปท่วั โลก ถอื ไดว้ า่ เป็นศกั ราชแบบสากล โดย
คริสตศ์ กั ราชที่ 1 เริม่ นบั ตัง้ แตป่ ีทพี่ ระเยซคู ริสต์ประสตู ิ
ซ่งึ ตรงกับ พ.ศ. 544 นับเป็น ค.ศ. 1

เรยี นสงั คมกบั Kunkru P'Nut

คริสต์ศักราช หรอื ค.ศ. (A.D.)

โดย ระยะเวลาทีอ่ ยกู่ ่อนคริสตศ์ ักราช เรียกว่า
สมัยก่อนครสิ ตศ์ กั ราช หรือก่อนคริสตกาล ใช้อกั ษร
ยอ่ วา่ กอ่ น ค.ศ. (B.C.)

เรียนสงั คมกบั Kunkru P'Nut

2. ฮจิ เราะหศ์ กั ราช (ฮ.ศ.)

เป็นศักราชทางศาสนาอสิ ลาม ใชใ้ นประเทศที่นับถอื
ศาสนาอิสลามเป็นศาสนาประจาชาติ ฮจิ เราะหศ์ กั ราชที่ 1
หรอื ฮ.ศ. 1 ตรงกับ พ.ศ. 1165 เป็นปที ี่มเี หตุการณ์สาคัญ
ทางศาสนาเกิดข้ึน

เรยี นสงั คมกบั Kunkru P'Nut

ฮจิ เราะหศ์ กั ราช (ฮ.ศ.)

คอื นบีมฮุ มั มัด (ศาสดาของศาสนาอิสลาม)
กระทา ฮจิ เราะห์ (แปลว่า การอพยพโยกยา้ ย)
จากเมืองเมกกะฮไ์ ปอยู่ทเี่ มอื งเมดนิ า การเทยี บ
ฮิจเราะห์ศักราชกับ พุทธศกั ราชในปจั จุบันต้องเอา
1122 ไปบวกหรอื ลบ

เรียนสงั คมกบั Kunkru P'Nut

หลักเกณฑ์การเทยี บศักราชต่าง ๆ

ค.ศ.+543 พ.ศ.

ม.ศ.+ 621 พ.ศ.

ฮ.ศ.+1122 พ.ศ

จ.ศ.+ 1181 พ.ศ.

ร.ศ.+ 2324 พ.ศ.

เรียนสงั คมกบั Kunkru P'Nut