สารบัญ เรื่อง หน้า ขั้นตอนการให้บริการทันตกรรม ในศูนย์บริการสาธารณสุขเทศบาลเมืองลำพูน 1 ขั้นตอนการบริการด้านส่งเสริม ป้องกันด้านทันตสุขภาพ ในคลินิกทันตกรรม 3 ขั้นตอนการบริการด้านส่งเสริม ป้องกันด้านทันตสุขภาพ นอกคลินิกทันตกรรม - กลุ่มเด็กปฐมวัย(ในศูนย์พัฒนาเด็ก/สถานรับเลี้ยงเด็ก) 4 - กลุ่มเด็กวัยเรียน(โรงเรียนประถมศึกษา) 5 - ผู้สูงอายุ(ชมรมผู้สูงอายุเทศบาลเมืองลำพูน) 6 ขั้นตอนการทำงานของผู้ช่วยทันตสาธารณสุข 7 กฎหมาย มาตรฐาน และเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการประกอบวิชาชีพทันตกรรม 8
ได้ ไม่ได้ ขั้นตอนการให้บริการทันตกรรม ในศูนย์รับประวัติผู้ป่วยจากห้องบัตรซักประวัติ(10 นผู้ป่วยฉุกเฉิน หรืออุบัติเหตุ (40 นาที) ผู้ป่วยนนำเข้ารับบริการรักษาทันที ยื่นใผู้ป่วยที่เกินขีดความสามารถ ของสถานพยาบาล (10 นาที) กรอกแบบฟอร์มการส่งต่อผู้ป่วย รพ.ลำพูน รักษา ได้หรือไม่ หมายเหตุ กรณีผู้ป่วยฉุกเฉิน/อุบัติเหตุหรือผู้ป่วยทีเกินขีดความสามารถของสถานพยาบ1151)
ไม่ได้ ได้ ย์บริการสาธารณสุขเทศบาลเมืองลำพูน ร (5 นาที) นาที) ผู้ป่วยนัดทั่วไป/ นัดโครงการพิเศษ (40 นาที) ผู้ป่วยทั่วไป (40 นาที) นำเข้ารับบริการ รักษาตามเวลานัด รักษาได้หมด ในเวลาหรือไม่ นำเข้ารับการรักษา ตามลำดับ เข้าระบบนัด บสั่งยา/ชำระเงิน (5 นาที) กลับบ้าน บาล โทรประสานการส่งต่อผู้ป่วยไปที่โรงพยาบาลลำพูน (เบอร์โทรศัพท์ 053 569 100 ต่อ
กระบวนงานบริการ ขั้นตอนการให้บริการ การให้บริการในคลินิกทันตกรรม 1.รับประวัติผู้ป่วยจากห้องบัตร - ตรวจสอบสิทธิการรักษาพยาบาล - ตรวจสอบชื่อ-สกุลผู้ป่วยให้ตรงกับ แฟ้มผู้ป่วย 2. ซักประวัติ - การวัดสัญญาณชีพกรณีผู้ป่วยมีโรคทาง- การปรึกษาแพทย์ก่อนรับบริการทันตก- การส่งต่อผู้ป่วย 3. การให้บริการทันตกรรม - ผู้ป่วยฉุกเฉินหรืออุบัติเหตุ - ผู้ป่วยทั่วไป - ผู้ป่วยนัดทั่วไป/ผู้ป่วยนัดโครงการ พิเศษ - ผู้ป่วยที่เกินขีดความสามารถของสถาน4. ให้คำปรึกษา/ออกใบนัด/บันทึกข้อมูล5. ยื่นใบสั่งยา/ชำระเงิน
เอกสารประกอบ การพิจารณา ระยะเวลา ให้บริการ หมายเหตุ - แฟ้มประวัติผู้ป่วย 5 นาที งระบบ รรม - แฟ้มประวัติผู้ป่วย - ใบ Refer 10 นาที พยาบาล - แฟ้มประวัติผู้ป่วย - ใบ Refer 40 นาที 10 นาที ล - แฟ้มประวัติผู้ป่วย - ใบสั่งยา - ใบนัดทันตกรรม 5 นาที - ใบสั่งยา 5 นาที
ขั้นตอนการบริการด้านส่งเสริม ป้องกันตรวจสุขภา 1. คัดกรองโรคใ2. คัดกรองควาการให้ความรู้/คำแนะ1.ให้ความรู้รายบ 2.การฝึกแปรงฟัระบบการส่งเสริมป้องกัน 1.เคลือบหลุมร่องฟัน 2.ทาฟลูออไรด์วานิช บันทึกประวัติประชาชนทุตรวจไม่พบโรค
นด้านทันตสุขภาพ ในคลินิกทันตกรรม าพช่องปาก ในช่องปาก ามผิดปกติอื่นๆ ะนำด้านทันตสุขภาพ บุคคล/กลุ่มย่อย นที่ถูกวิธี ระบบการรับบริการทันตกรรม 1. รับบริการทันตกรรม 2. นัดรับบริการทันตกรรม ติการให้บริการ ทุกกลุ่มอายุ ตรวจพบโรค
ขั้นตอนการบริการด้านส่งเสริม ป้องกันกลุ่มเด็กปฐมวัย(ในศูนย์พัฒตรวจสุขภาพช่องปาก ปีงบประมาณละ 2 ครั้งเพื่อ 1. คัดกรองโรคในช่องปาก 2. ความสะอาดของช่องปาก - แจ้งครูผู้ดูแลสำหรับเด็กที่ พบปัญหา - นำใบตรวจสุขภาพแจ้งแก่ ผู้ปกครองเพื่อนำเด็กไปรักษา สถานบริการฯที่ใกล้บ้าน ตรวจช่องปาก ทุก 6 เดือน บันทึกประวัเด็กปฐกิจกรรมการส่งเพัฒนาเด็กเล็กแล1. กิจกรรมการท 1 ครั้ง/ปีงบ2.กิจกรรมการฝึ 1 ครั้ง/ปีงบปไม่มีปัญหาสุขภาพ ช่องปาก พบปัญหาสุขภาพ ช่องปาก
นด้านทันตสุขภาพ นอกคลินิกทันตกรรม ฒนาเด็ก/สถานรับเลี้ยงเด็ก) วัติการให้บริการ ฐมวัย เสริมป้องกันในศูนย์ ละสถานรับเลี้ยงเด็ก ทาฟลูออไรด์วานิช ประมาณ กแปรงฟันสะอาด ระมาณ ส่งเสริมกิจกรรมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพ ในช่องปากที่ดี 1.สถานที่แปรงฟันที่เหมาะสม 2.อาหารว่างที่มีคุณค่าทางโภชนาการ 3.การจำกัดการนำขนม/ขวดนมมา บริโภคที่ศูนย์เด็กฯ/สถานรับเลี้ยงเด็ก 4.ติดตามกิจกรรมการแปรงฟันหลัง อาหารกลางวันอย่างสม่ำเสมอ
ขั้นตอนการบริการด้านส่งเสริม ป้องกันด้านทันตสุขภาพ นอกกลุ่มเด็กวัยเรียน(โรงตรวจสุขภาพช่องปาก 1. คัดกรองโรคในช่องปาก 2. ความสะอาดของช่องปาก 3.คัดกรองนักเรียนที่มีฟันกรามถาวรซี่ที่ 1 สำหรับนักเรียนชั้น ป.14.คัดกรองนักเรียนที่มีฟันกรามถาวรซี่ที่ 2 สำหรับนักเรียนชั้น ป.6นักเรียนชั้นป.1และป.6 ที่มี ฟันกรามถาวรซี่ที่ 1 และ 2 ขึ้นครบทั้ง 4 ซี่ - นัดรับบริการเคลือบหลุม ร่องฟันที่ศูนย์บริการฯ นักเีบันทึกไม่พบโรคในช่องปาก -แนะนำให้นักเรียนตรวจ สุขภาพช่องปาก 6 เดือน/ ครั้ง นักเรียนที่พ(ฟันถาวรผ1.แจ้งครูป2.แจ้งผู้ปกสุขภาพช่อ3.นัดรับบินักเรียนที่พที่ศูนย์บริก
กคลินิกทันตกรรมศูนย์บริการสาธารณสุขเทศบาลเมืองลำพูน งเรียนประถมศึกษา) 1 6 เรียนประถมศึกษา ประวัติการให้บริการ ส่งเสริมกิจกรรมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพ ในช่องปากที่ดี 1.สถานที่แปรงฟันที่เหมาะสม 2.อาหารว่างที่มีคุณค่าทางโภชนาการ 3.ติดตามกิจกรรมการแปรงฟันหลัง อาหารกลางวันอย่างสม่ำเสมอ พบปัญหาในช่องปาก ผุ/ระดับ จ) ประจำชั้น กครอง(ใบตรวจ องปาก) ริการอุด/ขูด/ถอน พบปัญหาในช่องปาก การฯ
ขั้นตอนการบริการด้านส่งเสริม ป้องกันด้านทันตสุขภาพ นอกผู้สูงอายุ(ชมรมผู้สูงอาตรวจสุขภาพช่องปาก 1. คัดกรองโรคในช่องปาก 2. ความสะอาดของช่องปาก 3. คัดกรองรอยโรคที่ทำให้เกิดมะเร็งในช่องปาก 1.ให้คำแนะนำการดูแล สุขภาพช่องปาก 2.ฝึกทักษะการแปรงฟัน บั1.ให้คำแนะนำการดูแล สุขภาพช่องปาก 2.ฝึกทักษะการแปรงฟัน 3.แนะนำให้ตรวจสุขภาพ ช่องปากทุก 6 เดือน ไม่มีปัญหาสุขภาพ ช่องปาก พบปัญหาสุขภาพ ช่องปาก
กคลินิกทันตกรรมศูนย์บริการสาธารณสุขเทศบาลเมืองลำพูน ยุเทศบาลเมืองลำพูน) บันทึกประวัติการให้บริการ ผู้สูงอายุ ส่งเสริมกิจกรรมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพ ในช่องปากที่ดี 1.จัดมุมความรู้ทันตสุขภาพในวันที่มี กิจกรรมชมรมผู้สูงอายุ 2.การให้ความรู้ในการดูแลสุขภาพช่อง ปากแก่ชมรมผู้สูงอายุ ปีงบประมาณ ละ 1 ครั้ง รับบริการทันตกรรมได้ทาง 1.คลินิกทันตกรรมศูนย์บริการฯ 2.ร.พ.ลำพูน 3. คลินิกเอกชน
ขั้นตอนการทำงานของผู้ช่วยทันตสาธารณสุข เตรียมความพร้อมของยูนิตและเครื่องมือ ช่วยข้างเก้าอี้ทันตแพทย์ ทำความสะอาดยูนิตและเครื่องมือทันตกรรม
การเตรียมยูนิตทำฟันให้พร้อมใช้งาน 1.เปิดเครื่องปั๊มลมที่ห้องเครื่องปั๊มลม 2. จัดเตรียมวัสดุ , ผ้าก๊อส , สำลี ให้พร้อมใช้ 3. เปิดสวิทย์ไฟประจำยูนิต 4. ใส่ด้ามกรอ Airotor 5. ใส่ด้ามกรอ Micro motor การเตรียมเครื่องมือ 1.การเตรียมชุดตรวจฟันประกอบด้วย -Forceps - Explorer - Mouth mirror - ผ้าก๊อส - Suction ที่ดูดน้ำลาย 2.การเตรียมชุดถอนฟันบนประกอบด้วย - Forceps - Explorer - Mouth mirror - สำลี, ผ้าก๊อส - Dental syringe - เข็มฉีดยา เข็มสั้น - ยาชาตามความเหมาะสม - Elevator - Forceps 150 - Bone Curettes ขั้นตอนการช่วย ถอนฟันบน 1. เตรียมผู้ป่วยให้พร้อม 2. เตรียมเครื่องมือให้พร้อม ครบถ้วน ถูกต้องตามงาน 3. ช่วยดูดน้ำลาย กรณีมีเลือดและน้ำลาย 4. ช่วยประคองขากรรไกรในกรณีถอนฟันที่แน่น 5. เมื่อเสร็จงาน ดูดล้าง Suction ด้วยน้ำสะอาดประมาณ 10 วินาที 6. เก็บเครื่องมือให้เรียบร้อย ทำความสะอาด unit 7. แยกเครื่องมือแช่ตามแนวทางการปฏิบัติงานทันตกรรม
3.การเตรียมชุดถอนฟันล่าง ประกอบด้วย - Forceps - Explorer - Mouth mirror - สำลี , ผ้าก๊อส - Dental syringe - เข็มฉีดยา เข็มยาว - ยาชาตามความเหมาะสม - Elevator - Forceps 151 - Bone Curettes ขั้นตอนการช่วยถอนฟันล่าง 1. เตรียมผู้ป่วยให้พร้อม 2. เตรียมเครื่องมือให้พร้อม ครบถ้วน ถูกต้องตามงาน 3. ช่วยดูดน้ำลาย กรณีมีเลือดและน้ำลาย 4. ช่วยประคองขากรรไกรในกรณีถอนฟันที่แน่น 5. เมื่อเสร็จงาน ดูดล้าง Suction ด้วยน้ำสะอาดประมาณ 10 วินาที 6. เก็บเครื่องมือให้เรียบร้อย ทำความสะอาด unit 7. แยกเครื่องมือแช่ตามแนวทางการปฏิบัติงานทันตกรรม 4.การเตรียมชุดอุดฟันด้วยวัสดุสีเหมือนฟัน - Forceps - Explorer - Mouth mirror - สำลี , ผ้าก๊อส - Plastic Instruments - Etching - Bonding - พู่กัน - วัสดุอุดสีเหมือนฟัน - เครื่องฉายแสง พร้อม ฉากกันแสง - กระดาษเช็คจุดสูง copy - หัวขัด white stone / หัวแหลมคาดเหลือง ขั้นตอนการช่วยอุดฟันด้วยวัสดุสีเหมือนฟัน 1. เตรียมผู้ป่วยให้พร้อม 2. เตรียมเครื่องมือให้พร้อม ครบถ้วน ถูกต้องตามงาน
3. ช่วยดูดน้ำลายขณะทันตแพทย์กรอฟัน 4. ส่ง Etching แล้วเตรียม suction 5. ส่ง Bonding แล้ว เตรียมฉายแสง 6. ส่งวัสดุสีเหมือนฟัน แล้วเตรียมฉายแสง 7. เมื่อเสร็จงาน ดูดล้าง Suction ด้วยน้ำสะอาด 8. เก็บเครื่องมือให้เรียบร้อย ทำความสะอาด unit 9. แยกเครื่องมือแช่ตามแนวทางการปฏิบัติงานทันตกรรม 5.การเตรียมชุดอุดฟันด้วยวัสดุอมัลกัม ประกอบด้วย - Forceps - Explorer - Mouth mirror - สำลี , ผ้าก๊อส - อมัลกัม pluger - อมัลกัม carver - Ball burnishes - Matrix band - Wedge - Proximal caver - วัสดุอุดอมัลกัม - ไหมขัดฟัน - กระดาษเช็คจุดสูง copy ขั้นตอนการช่วยอุดฟันด้วยวัสดุอมัลกัม 1. เตรียมผู้ป่วยให้พร้อม 2. เตรียมเครื่องมือให้พร้อม ครบถ้วน ถูกต้องตามงาน 3. ช่วยดูดน้ำลายขณะทันตแพทย์กรอฟัน 4. ส่ง Matrix band (ถ้าใช้) 5. ส่ง Wedge (ถ้าใช้) 6. ปั่นวัสดุอมัลกัม 5 นาที 7. ส่ง วัสดุอมัลกัมด้วย อมัลกัม carrier 8. Suction ตามความเหมาะสม 9. เมื่อเสร็จงาน ดูดล้าง Suction ด้วยน้ำสะอาดประมาณ 10 วินาที 10. เก็บเครื่องมือให้เรียบร้อย ทำความสะอาด unit 11. แยกเครื่องมือแช่ตามแนวทางการปฏิบัติงานทันตกรรม
6.การเตรียมชุดขูดหินปูน ประกอบด้วย - Forceps - Explorer - Mouth mirror - สำลี , ผ้าก๊อส - หัว P10 / หัว P5 ขั้นตอนการช่วยขูดหินปูน 1. เตรียมผู้ป่วยให้พร้อม 2. เตรียมเครื่องมือให้พร้อม ครบถ้วน ถูกต้องตามงาน 3. เสียบหัว P10 หรือ P5 เข้ากับเครื่องขูดหินปูน 4. ช่วยดูดน้ำลายขณะทันตแพทย์ท างาน 5. เมื่อเสร็จงาน ดูดล้าง Suction ด้วยน้ำสะอาดประมาณ 10 วินาที 6. เก็บเครื่องมือให้เรียบร้อย ทำความสะอาด unit 7. แยกเครื่องมือแช่ตามแนวทางการปฏิบัติงานทันตกรรม 7.การเตรียมเครื่องมือช่วยงานผ่าตัดฟันคุด ประกอบด้วย - Forceps - Round carbide Burs - เข็ม - Explorer - ด้าม Blade - Bone curette - Mouth mirror - Blade เบอร์ต่าง ๆ - Tissues carbide Burs - สำลี, ผ้าก๊อส - Molt curette - Artery Clamp - Dental syringe - Sildine Retractor - Syring - เข็มฉีดยา เข็มยาว - Minnesoto - ยาชาตามความเหมาะสม - Suction tip - Elevator - Needle Holder - Forceps 151 - กรรไกรตัดไหม - Straight contra - ไหมเย็บแผล – เข็มเย็บแผล ขั้นตอนการช่วยงานผ่าฟันคุด 1. เตรียมผู้ป่วยให้พร้อม 2. เตรียมเครื่องมือให้พร้อม ครบถ้วน ถูกต้องตามงาน 3. ช่วยดูดน้ำลาย กรณีมีเลือดและน้ำลาย 4. ช่วยฉีดน้ำเกลือขณะทันตแพทย์กรอกระดูกแบ่งฟัน 5. เตรียมส่งชุดเย็บแผล 6. เมื่อเสร็จงาน ดูดล้าง Suction ด้วยน้ำสะอาดประมาณ 10 วินาที 7. เก็บเครื่องมือให้เรียบร้อย ทำความสะอาด unit 8. แยกเครื่องมือแช่ตามแนวทางการปฏิบัติงานทันตกรรม
ขั้นตอนการทำความสะอาดเครื่องมือ -การแช่ก่อนล้าง ➢ ผสมน้ำยา pose cresol(ชนิดผง) 1 ซอง ต่อน้ำ 1 ลิตรแช่เครื่องมือเพื่อขจัดคราบบนเครื่องมือ ใช้เวลา แช่ 10 นาที ➢ ผสมน้ำยา Pose zyme 5 ml. ต่อน้ำ 1 ลิตร แช่เครื่องมือเพื่อฆ่าเชื้อ ใช้เวลาแช่ 10 นาที -การล้างเครื่องมือด้วยมือ ➢ ควรสวมถุงมือยางอย่างหนา สวมMask และ ใส่ผ้ากันเปื้อนที่กันน้ำได้ ➢ ควรรองน้ำใส่ภาชนะ ➢ แยกล้างเครื่องมือมีคม ➢ การล้างควรขัดถูเครื่องมือ ใต้น้ำเพื่อป้องกันการกระเด็น -การห่อเครื่องมือ ➢ ห่อด้วยผ้า ➢ ติดเทป Autoclave tape ➢ ติดสติ๊กเกอร์วันห่อและหมดอายุ -การทำให้ปราศจากเชื้อ ➢ จัดเรียงเครื่องมือใส่เครื่อง autoclave ไม่ควรวางสิ่งของซ้อนกันแน่นจนเกินไป สามารถนำฝ่ามือสอด เข้าไปได้อย่าง สะดวก เพื่อให้ไอน้ำสามารถแทรกซึมผ่านได้ง่าย ➢ เปิดวาล์วน้ำใส่เครื่องจนเต็ม ➢ ตั่งค่าอุณหภูมิที่ใช้ 121 ⁰C ปรับเวลาฆ่าเชื่อ 30 นาทีและปรับเวลาอบแห้ง 30 นาที ➢ ปิดฝาเครื่องให้แน่น ➢ เปิดสวิตช์เครื่อง Power On แล้วให้กดปุ่ม Start/Stop เพื่อเริ่มการทำงาน ➢ มีสัญญาณไฟแสดงขั้นตอนการทำงานทุกขั้นตอน ตั้งแต่ ช่วงเริ่มทำงานให้คงามร้อน ช่วงสเตอไรด์ ช่วง อบแห้ง และสัญญาณเสียงเตือนเมื่อเสร็จการทำงาน -การจัดเก็บเครื่องมือที่ปราศจากเชื้อแล้ว ➢ เก็บในตู้ที่มีฝาปิดมิดชิด ➢ จัดเก็บให้เป็นระเบียบ สามารถนำออกใช้งานได้ตามหลัก First In First Out
กฎหมาย มาตรฐาน และเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการประกอบวิชาชีพ 1 พระราชบัญญัติวิชาชีพทันตกรรม พ.ศ.2537 2. แนวทางปฏิบัติเพื่อความปลอดภัยทางทันตกรรม 2566 3. พระราชบัญญัติระบบสุขภาพปฐมภูมิ พ.ศ.2563 4. พระราชบัญญัติสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 และแก้ไขเพิ่มเติม 5. พระราชบัญญัติหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ 2545 6. พระราชบัญญัติวิชาชีพทันตกรรม ฉบับที่ 2 พ.ศ. 2559 7. พระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสารของทางราชการ พ.ศ. 2540 8. พระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีผู้บริโภค 9. พระราชบัญญัติความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พ.ศ. 2539 10. พระราชกฤษฎีกากำหนดหน่วยงานของรัฐตามพระราชบัญญัติความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พ.ศ. 2539 (ฉบับที่ 8) 11. พระราชบัญญัติเครื่องมือแพทย์ พ.ศ.2551 12. เกณฑ์มาตรฐานผู้ประกอบวิชาชีพทันตกรรม พ.ศ.2562 13. พระราชบัญญัติสถานพยาบาล (ฉบับที่ 4) พ.ศ.2559