โอวาทปาฏิโมกข์ โดย หลวงปู่เปลี่ยน ปัญญาปทีโป

โอวาทปาฏโิ มกข์
หลวงป่เู ปล่ียน ปัญญาปทโี ป
ณ บดั นีม้ าถึงกาลสมยั พวกเราท่านทงั้ หลาย ทงั้ ภกิ ษุ
สามเณร และอบุ าสก อบุ าสกิ า ท่านสาธชุ นทงั้ หลาย เน่ืองใน
วนั นีพ้ วกเราทา่ นทงั้ หลายไดม้ าประชมุ ในพระวหิ ารแหง่ นี้ ใน
การทาํ พิธีหรอื ประกอบพิธีเวยี นเทียนทกั ษิณาวตั ร มาระลกึ ถึง
พระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆ์ เพ่ือบชู านอ้ มนกึ ระลกึ ถงึ สมยั ครงั้
พทุ ธกาลตงั้ แตอ่ งคส์ มเด็จพระศาสดาจารยพ์ ระสมั มาสมั พทุ ธ
เจา้ พระองคย์ งั ทรงพระชนมอ์ ยู่
ในวนั นีเ้ ป็นวนั คลา้ ยวนั ท่พี ระผมู้ ีพระภาคเจา้ เสดจ็ ประทบั
อย่วู ดั เวฬวุ นั กลนั ทกนิวาปสถาน ในกรุงราชคฤห์ ประเทศ
อนิ เดีย มีพระเจา้ พมิ พสิ ารเป็นพระราชามหากษัตราธิราช ครอง
อย่ใู นนครราชคฤหแ์ หง่ นี้ เป็นเมืองใหญ่ เมืองหน่งึ ของประเทศ
อินเดีย สมยั นนั้ พระเจา้ พมิ พสิ ารไดถ้ วายสวนเวฬวุ นั สรา้ งเป็น
วดั ใหเ้ ป็นสถานท่ีประทบั ของพระผมู้ พี ระภาคเจา้ และภกิ ษุสงฆ์
สาวกทงั้ หลาย อยใู่ นสถานท่นี ่นั วนั คลา้ ยวนั นนี้ นั้ พระภกิ ษุสงฆ์

1

พระขีณาสพ ก็เรยี กวา่ ผบู้ รรลธุ รรมถงึ ท่ีสดุ แห่งทกุ ข์ คือเป็นพระ
อรหนั ตน์ ่นั เอง อยใู่ นทิศทงั้ ๔ อยสู่ ถานท่ีอ่ืนๆ หรอื วดั อ่นื ท่ีทา่ น
พกั อยู่ ไดเ้ หาะเหนิ เดินอากาศมาประชมุ กนั ท่ีในวดั เวฬวุ นั วดั
เวฬวุ นั ภาษาไทยเราเรยี กวา่ วดั ป่าไผ่

ในวนั นีภ้ กิ ษุสงฆข์ ีณาสพทงั้ หลายนนั้ ไม่มใี ครเชือ้ เชญิ และ
นิมนตม์ านมสั การพระพธุ เจา้ อะไร แตว่ า่ พระภกิ ษุสาวก
ทงั้ หลายนนั้ ไมไ่ ดน้ ดั หมายอะไรกนั แตพ่ ากนั ฌาณมาบน
อากาศ ไดม้ ารวมกนั อยู่ ๑๒๕๐ รูป เม่ือมารวบรวมกนั อย่ทู ่ี
เดยี วกนั นนั้ พระพทุ ธองคก์ ท็ รงเลง็ เหน็ วา่ ควรท่ีจะประทานพระ
โอวาทคาํ สอน คือคาํ ตรสั สอนนนั้ เป็นศีล ๒๒๗ ขอ้ ของภกิ ษุนนั้
แตพ่ ระองคท์ รงบญั ญตั มิ ารวบรวมเป็น ๒๒๗ ขอ้ ใหพ้ ระภกิ ษุ
เป็นผสู้ าํ รวมระวงั รกั ษาสดุ ความสามารถของตนเพ่ือจะใหศ้ ลี
ของแตล่ ะทา่ นและองคน์ นั้ บรสิ ทุ ธิ์ เป็นผมู้ ีศีลบรสิ ทุ ธิ์เกิดขนึ้ น่กี ็
เรยี กวา่ โอวาทปาฏโิ มกข์ ท่ีพระภกิ ษุสงฆใ์ นวนั พระใหญ่ คอื ๑๔
ค่าํ ๑๕ ค่าํ ตามปักขคณนา

2

ในเดอื นหนง่ึ นนั้ พระพทุ ธองคท์ รงส่งั สอนใหส้ วดโอวาทพระ
ปาฏโิ มกข์ ๑๕ วนั ตอ่ ครงั้ หนง่ึ เดือนหนง่ึ กส็ องครงั้ ทกุ วดั ท่ีมี
ภิกษุตงั้ แต่ ๔ รูปขนึ้ ไปตอ้ งทาํ สงั ฆกรรมอโุ บสถในโบสถห์ รอื ใน
ศาลาวหิ ารท่ีเหมาะสมแตล่ ะสาํ นกั แตล่ ะวดั นนั้ ก็แปลวา่
ประกาศเร่อื งศีลของพระภิกษุนี้ พระพทุ ธองคท์ รงบญั ญตั ิเอาไว้
แลว้ พทุ ธองคก์ ็เลยทรงตรสั เทศนา เพ่ือทวนความจาํ ในศลี
๒๒๗ ขอ้ นนั้ ใหภ้ กิ ษุทงั้ หลายไดย้ นิ ไดฟ้ ังท่วั กนั เหตฉุ ะนนั้ ถา้
บคุ คลท่ีบรรลเุ ป็นอรยิ บคุ คลแลว้ คอื สาํ เรจ็ มรรคผลพน้ จาก
ความทกุ ขแ์ ลว้ กห็ มดเรอ่ื งหมดราวท่ีจะทาํ ศลี ของตนนนั้ ใหเ้ ศรา้
หมองเป็นอนั วา่ ไม่มี แตพ่ ระภิกษุท่ียงั ไมบ่ รรลธุ รรม ท่านกาํ ลงั
ปฏบิ ตั อิ ยเู่ รยี กวา่ บรรพชิตนนั้ ก็ยงั พากนั ปฏิบตั สิ าํ รวมระวงั กนั
อยู่ น่พี ระพทุ ธองคจ์ งึ เลง็ เหน็ วา่ เพ่ือจะใหภ้ กิ ษุทงั้ หลายเหลา่ นนั้
ไดเ้ ขา้ ใจแจง้ ชดั เขา้ ไปอกี ทีหนง่ึ ทรงบญั ญตั ิใหม้ ีก่ีขอ้ มีเรอ่ื ง
อะไรบา้ ง ในวนั นีเ้ ป็นวนั คลา้ ยวนั นนั้ วนั นกั ขตั ฤกษ์ นกั ขตั สมยั
ตงั้ แตส่ มยั อดีตกาลท่ีผา่ นมา เป็นวนั พระจนั ทรเ์ ต็มดวง ก็คือ

3

พระจนั ทรน์ นั้ เตม็ บรบิ รู ณ์ เต็มเป่ียม ท่ีพระพทุ ธองคท์ รงแสดง
โอวาทพระปาฏโิ มกข์

ท่ีนที้ ่านทงั้ หลายมาดแู ลว้ วา่ พระภกิ ษุสงฆ์ ๑๒๕๐ องคน์ นั้
เป็นผบู้ รสิ ทุ ธิท์ งั้ นนั้ ท่ีพวกเราไดพ้ ากนั ทาํ พิธี ประกอบพธิ ีเวียน
เทียนทกั ษิณาวตั รเจดียเ์ ป็นสถานท่ีประดษิ ฐานแทน
พระพทุ ธเจา้ ไวเ้ ป็นหลกั ฐาน บรรจพุ ระบรมสารรี กิ ธาตหุ รอื พระ
ธาตขุ องพระอรหนั ตพ์ ระเจา้ ทงั้ หลาย เอาไวใ้ นพระเจดีย์ จงึ พา
กนั ประกอบพธิ ีเวยี นเทียนรอบพระเจดียส์ ามรอบตามจารตี
ประเพณีเพ่ืออะไร เพ่ือเป็นอตีตารมณ์ ระลกึ ถึงอดีตท่ีผา่ นมานนั้
เป็นวนั คลา้ ยวนั นี้ พวกเราจงึ ไดร้ ะลกึ ถงึ พระผมู้ ีพระภาคเจา้ และ
พระอรยิ สงฆส์ าวกทงั้ หลายเหลา่ นนั้ เพ่ือไดม้ ีการบชู าเคารพ
ระลกึ ถงึ อยู่ เป็นอารมณใ์ นจติ ใจของพวกเราเพราะพวกเราเป็น
ชาวพทุ ธ เป็นผเู้ ช่ือม่นั ในคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ พวกเราก็เลย
พากนั ระลกึ ถึงบชู าอยู่ เรยี กวา่ พวกเราเป็นผทู้ ่ีบชู าสง่ิ ท่ีควรบชู า
จงึ จะนาํ มาซง่ึ บญุ ซง่ึ กศุ ลซง่ึ คณุ งามความดที งั้ หลายไดเ้ ป็นท่ีพ่งึ
ของตนคอื ความสขุ

4

เหตฉุ ะนนั้ พวกเราทา่ นทงั้ หลายในวนั นีจ้ งึ ควรท่ีจะมีปลมื้ ปีติ
ยินดที ่ีชวี ติ ของพวกเรานีไ้ ดผ้ ่านมาหลายปีแลว้ จนถงึ ปีนีจ้ นถึง
วนั นีไ้ ด้ จงึ ถือวา่ เป็นผโู้ ชคดี ภาษิตท่ีเราไดค้ ดิ ในเบือ้ งตน้ นนั้ วา่
กิจโฺ ฉ มนุสฺสปฏลิ าโภ การไดม้ าเกิดเป็นมนษุ ยท์ ่ีไดร้ า่ งกาย
บรสิ ทุ ธิ์บรบิ รู ณเ์ ป็นหญิงเป็นชาย จงึ ไดเ้ รยี กวา่ เป็นโชคดี เพราะ
คนเราน่ีมนั เกิดยาก เกิดมาแลว้ มนั ไมบ่ รสิ ทุ ธิ์บรบิ รู ณ์ เป็นหญิง
เป็นชายก็ดี มนั ยงั ไมส่ มบรู ณบ์ ดั นีถ้ า้ เราไดเ้ กิดมาเป็นหญิงเป็น
ชาย ก็เรยี กวา่ โชคดีอยา่ งนนั้

เม่ือโชคดีแลว้ อย่างนี้ กิจฉัง มัจจานะ ชวี ติ ัง ท่ีเราเกิดขนึ้
มาแลว้ เรายงั ไมล่ ว่ งลบั ดบั ไป ยงั มีชีวิตอยจู่ นมาถึงปัจจบุ นั นี้ ก็
ยงั โชคดีอกี อยา่ งหนง่ึ ท่ีชีวิตของเรายงั มีอยู่ ไดป้ ระกอบคณุ งาม
ความดี

กจิ โฉ พุทธนะมุปปาโท พวกเราทงั้ หลายโชคดที ่ีมี
พระพทุ ธเจา้ มาอบุ ตั ิบงั เกิดขนึ้ ในโลก เม่ือพระพทุ ธเจา้ ไดบ้ รรลุ
ธรรท ไดต้ รสั รูข้ นึ้ มาในโลกนี้ ก็คือจะมาเกิดเป็นพระพทุ ธเจา้ นนั้
ตอ้ งสรา้ งบญุ บารมีหลายอสงไขยแสนกาํ ไรมหากปั ป์ เวยี นวา่ ย

5

ตายเกิดในวฏั สงสารอยู่ สรา้ งบญุ สรา้ งกศุ ล สรา้ งบารมขี องตน
เพ่ือจะใหเ้ ตม็ เป่ียมก่อน ทาํ ยาก เหตฉุ ะนนั้ พวกเราเป็นผโู้ ชคดี
ไดม้ าเกิดมีพระพทุ ธเจา้ มาตรสั รู้ รูแ้ จง้ เห็นจรงิ ในธรรมแลว้ ใน
โลกนี้ เพ่ือใหพ้ วกเรานนั้ มพี ระพทุ ธเจา้ หากเป็นพระปัจเจกโพธิ์
มาตรสั รูแ้ ลว้ แตก่ ็ไม่เทศนส์ ่งั สอนใคร อนั นีพ้ ระปัจเจกโพธิ์ เรา
จะไดท้ าํ บญุ แคน่ นั้ เอง แตน่ ีพ้ ระผมู้ ีพระภาคเจา้ นนั้ ตรสั เทศนา
แนะนาํ ส่งั สอนเวไนยสตั วท์ งั้ หลาย

เรยี กวา่ กจิ ฉัง สัทธัมมะสะสวนัง พวกเราเป็นผโู้ ชคดไี ด้
ยนิ ไดฟ้ ังเทศนธ์ รรมะคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ ท่ีพระพทุ ธองคส์ ่งั
สอนเอาไวโ้ ดยย่อๆวา่ ธรรมทงั้ หลายเกิดจากเหตุ ดบั เพราะเหตุ
ถา้ ไม่มีเหตไุ ม่มีผล ทกุ อย่าง ถา้ ทาํ เหตไุ มด่ ี ผลก็ออกมาไมด่ ี ถา้
พดู ไม่ดี ผลก็ออกมาก็ไมด่ ี ถา้ คิดไมด่ ี ผลกอ็ อกมาไมด่ ี จงึ
เรยี กวา่ เหตไุ มด่ ี ผลก็ไม่ดี พวกเราทา่ นทงั้ หลายท่ีเป็นผทู้ ่ี
เล่ือมใสในคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ เราตอ้ งพนิ ิจพจิ ารณาดใู หด้ ี
เป็นเร่อื งเหตุ ถา้ การพดู ก็ดี ทาํ ก็ดี คดิ ก็ดี มนั เป็นเหตไุ มด่ แี ลว้
ความทกุ ขจ์ ะเกิดขนึ้ ในภายหลงั พระพทุ ธองคท์ รงส่งั สอนอยา่ ง

6

นนั้ บดั นีถ้ า้ เหตดุ ผี ลก็ดี การเราทาํ อะไรทกุ อยา่ ง ถา้ ทาํ ดแี ลว้ ไป
ในทางท่ีถกู ตอ้ งแลว้ ผลก็ตอ้ งออกมาดี พดู จาปราศรยั คยุ กนั ถา้
พดู ในทางท่ีดมี ีศลี ธรรม มีเหตมุ ีผล มีประโยชนแ์ ลว้ ผลก็คอื มี
ความสขุ ออกมา ถา้ เราคิดดี เรามีความเหน็ ดถี กู ตอ้ งตามทาํ นอง
คลองธรรม ผลก็ออกมาดคี อื ความสขุ ความสงบเกิดขนึ้ ตรงนี้
แหละพระพทุ ธองคจ์ งึ ทรงส่งั สอนวา่ ถา้ เราทาํ เหตดุ ี พดู ดี คดิ ดี
เป็นเหตแุ ลว้ ผลก็ยอ่ มดี ย่อมมีความสขุ ความสงบเกิดขนึ้ แก่
เวไนยสตั วท์ งั้ หลายก็คือพวกคนเราน่ีเอง

แลว้ พวกเรามานอ้ มนกึ ระลกึ ถึงคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ เรา
ไดย้ นิ ไดฟ้ ังจากครูบาอาจารย์ บวชสบื ๆกนั มาตงั้ แตค่ รงั้
พทุ ธกาลจนถงึ ปัจจบุ นั นี้ เราก็เป็นผโู้ ชคดี ไดฟ้ ังเทศนฟ์ ังธรรม
เพ่ือจะรูเ้ หตดุ ีเหตไุ ม่ดี รูจ้ กั บญุ จกั บาป รูจ้ กั ดรี ูจ้ กั ช่วั รูจ้ กั คณุ จกั
โทษ รูจ้ กั ประโยชนแ์ ละไมใ่ ชป่ ระโยชน์ เราจะไดเ้ ลอื กสรรหาละ
สง่ิ ท่ีไมด่ แี ละบาํ เพ็ญความดี เรยี กวา่ ละความช่วั ทาํ ความดี ละ
บาปบาํ เพญ็ บญุ ท่ีเราพดู กนั น่ีพวกเราทา่ นทงั้ หลายมาบาํ เพ็ญ
บญุ ตอนเชา้ ก็ไดถ้ วายอาหาร ไดร้ บั ศีล ตอนค่าํ ก็ไดพ้ ากนั เวยี น

7

เทียนแลว้ ก็ไดพ้ ากนั ไหวพ้ ระสวดมนต์ สรรเสรญิ พระรตั นตรยั มี
แตค่ ณุ งามความดีทงั้ นนั้ เป็นของพวกเราท่ีเป็นนกั ปฏิบตั ิ
เรยี กวา่ ทาํ ทงั้ อามสิ บชู า ทงั้ ปฏิบตั บิ ชู าดว้ ย ท่เี ราน่งั ฟังเทศนอ์ ยู่
ดว้ ยความสงบ ทาํ ใจของตนใหอ้ ยกู่ บั ตนและตงั้ ใจฟังเทศนใ์ ห้
จิตใจสงบ ใหจ้ ิตใจสบาย ใหจ้ ิตใจร่นื เรงิ อยใู่ นคณุ งามความดวี า่
ตนเองไดท้ าํ คณุ งามความดแี ลว้ จนถงึ ปัจจบุ นั ท่ีน่งั อยู่ กาํ ลงั ฟัง
เทศน์ ก็เรยี กวา่ พวกเรากาํ ลงั ทาํ ดี ทาํ คณุ งามความดี บาํ เพ็ญ
ความดี สรา้ งสมอบรมบญุ บารมีของตนใหม้ ากขนึ้ เราก็เป็นผทู้ ่ี
โชคดี

ปฏริ ูปเทสวาโส จ เราโชคดีท่ีเราไดม้ าเกิดในเมืองไทย โชค
ดอี ยา่ งไร โชคดนี นั้ คอื มีครูบาอาจารยบ์ วชสบื ศาสนามา และ
จดจาํ คาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ ตามกาํ ลงั ความสามารถของทา่ น
ไดน้ อ้ มนาํ ธรรมะทา่ นตรสั เทศนาส่งั สอนพวกเรา ใหร้ ูบ้ ญุ รูบ้ าป
และรูด้ ี รูช้ ่วั เพ่ือเราจะไดล้ ะความช่วั บาํ เพ็ญความดี เป็นผโู้ ชค
ดีไดย้ นิ เร่อื งอยา่ งนี้ เหตฉุ ะนนั้ พวกเราจงึ เขา้ ใจในการทาํ บญุ ทาํ
ทานการกศุ ล ก็อาศยั ซง่ึ ครูบาอาจารย์ เราจะรกั ษาศีลและเป็นผู้

8

มีศีล ก็อาศยั ครูบาอาจารย์ เราจะน่งั เจรญิ เมตตาภาวนาฝึกฝน
อบรมจิตใจใหส้ งบเป็นสมาธิ เราก็ตอ้ งอาศยั ครูบาอาจารย์ เหตุ
ฉะนนั้ ในเมืองไทยของเราจงึ เป็นเมืองท่ีนบั ถือศาสนามาก
เพราะมีครูบาอาจารยอ์ ยทู่ ่วั ไปในประเทศแตล่ ะจงั หวดั ๆ แตล่ ะ
องคท์ ่านจะจดจาํ คาํ สอนพระพทุ ธเจา้ ตกั เตอื นเทศนาแนะนาํ ส่งั
สอนอบรมพทุ ธบรษิ ัททงั้ หลาย ผเู้ ขา้ มาใกล้ ผเู้ ล่ือมใสตงั้ ใจ
อยากไดย้ นิ ไดฟ้ ังและปฏิบตั ติ น ฝึกฝนอบรมตน น่ีแหละจงึ ถือวา่
เป็นประเทศท่สี มควร

อนั ประเทศท่ีสมควรนนั้ แตก่ อ่ นก็คือประเทศอนิ เดีย ก็
เรยี กวา่ เป็นชนบท เป็นชมพทู วีป บดั นีพ้ ระพทุ ธศาสนาเกิดจาก
ประเทศอินเดยี แตอ่ ินเดียนนั้ ก็ยงั รกั ษาไวไ้ ดค้ อื มีประเพณีตา่ งๆ
และการรกั ษาศลี และกิรยิ ามารยาทตา่ งๆ ก็รกั ษาเป็นภมู ิของ
พทุ ธอยู่ แตห่ ากไม่มีพระท่ีจะประกาศพระศาสนามาก ก็คอื มี
พระไทยของพวกเราไปอยู่ แตน่ ีใ้ นเมืองไทยของพวกเรานนั้ ก็
เจรญิ ท่ีสดุ ในโลกนี้ จะมีแตป่ ระเทศไทยประเทศเดยี วนี้ มี
พระภกิ ษุสงฆส์ ามเณรมาก และมีผสู้ นใจปฏิบตั ิมาก สว่ น

9

ประเทศพมา่ กม็ ีเหมือนกนั หรอื ศรลี งั กา แตก่ ารปฏิบตั ยิ ่อม
ตา่ งกนั อยบู่ า้ ง แตอ่ งคป์ ฏิบตั ดิ ีก็จะมีอย่บู า้ ง แตถ่ า้ พวกเราไป
ศกึ ษาและไปปฏบิ ตั ิไปเหน็ ก็จะตา่ งกนั เพราะพระแตล่ ะประเทศ
นนั้ ยงั ยงุ่ เหยงิ กบั โลกอยู่

เหตฉุ ะนนั้ ฝ่ายเมืองไทยของพวกเรานนั้ พระภิกษุสงฆอ์ ย่ใู น
ขอบเขต วา่ กนั งา่ ยๆคอื ไม่เลน่ การเมือง หา้ มไมใ่ หเ้ ลน่ การเมือง
ใหศ้ กึ ษาพระธรรมคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ นาํ ไปปฏิบตั ิตาม
ความสามารถของตน เหตฉุ ะนนั้ พวกเราทกุ ท่านทกุ คนจงึ ได้
ศกึ ษาและปฏบิ ตั หิ าหนทางท่ีถกู ตอ้ งในการดาํ เนินวถิ ีชวี ติ ของ
พวกเรา เราเป็นผโู้ ชคดแี ลว้ ไดม้ าเกิดในสถานท่ีนีเ้ ป็นประเทศท่ี
จะไดย้ นิ ไดฟ้ ัง ส่งิ ท่ีดีและส่ิงท่ีไมด่ ี เราจะไดเ้ ลอื กสรรหาพากนั
ศกึ ษาและปฏบิ ตั ิ ตามคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ นีแ้ หละมา
รวบรวมแลว้ ชีวิตของเรานนั้ จนมาถงึ วนั นี้ ยงั ไ◌ด้ เ้ ดนิ ไปเดินมา
ได้ หรอื ทาํ คณุ งามความดไี ด้ ทา่ นโชคดมี าก

ถา้ หากเราไปเกิดในประเทศอ่นื ๆ ลทั ธิอ่นื หรอื ศาสนาอ่นื ๆ
แลว้ เราจะไมไ่ ดย้ นิ ไดฟ้ ังเรอ่ื งแบบนีเ้ ลย เรอ่ื งบญุ เรอ่ื งบาป

10

เรอ่ื งเช่ือเหตเุ ช่อื ผล เรอ่ื งกรรมเรอ่ื งอยา่ งนี้ เพราะคณาจารยข์ อง
เคา้ จะสอนไปตา่ งๆกนั แลว้ แตป่ ระเทศตา่ งๆ บา้ นเมืองของ
ประเทศอ่ืนๆจงึ ไม่คอ่ ยจะสงบ คอยรบราฆา่ ฟันกนั เบยี ดเบียน
ซง่ึ กนั และกนั โตแ้ ยง้ กนั ท่วั โลกมมุ โลก นนั้ เราจะเหน็ ไดช้ ดั ทาํ ไม
บา้ นเมืองเหลา่ นนั้ จงึ ไมส่ งบ เพราะขาดจากหลกั คณุ ธรรม
จรยิ ธรรมคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้

พระพทุ ธองคท์ รงสอนใหท้ กุ คนมีความสมานสามคั ครี กั ใคร่
ปรองดองกนั อยดู่ ว้ ยกนั เหมอื นพ่ีเหมือนนอ้ ง แลว้ บา้ นเมืองนนั้
จะอยใู่ นความสงบเพราะคนมีคณุ ธรรม จรยิ ธรรม เหตฉุ ะนนั้
วนั นีพ้ ระพทุ ธองคท์ รงตรสั เทศนาใหโ้ อวาทพระปาฏโิ มกขศ์ ีล
๒๒๗ ขอ้ ของพระภกิ ษุสงฆ์ ศีล ๒๒๗ ขอ้ นีม้ าจากไหน มาจาก
ศีล ๕ ศลี ๕ เป็นตน้ เคา้ มลู ของศลี เรยี กวา่ เป็นตน้ ของศลี แลว้
ขยายปลีกยอ่ ยออกไปจงึ มีมากมายเป็นศลี ๘ ศีล ๑๐ ศลี ๒๒๗
ขอ้ ทีนีค้ ณะศรทั ธาญาติโยมทงั้ หลาย เม่อื เรามาระลกึ ถึงเร่อื ง
อยา่ งนีแ้ ลว้ เราควรจะพากนั มาตงั้ ใจรกั ษาศีล เพ่ือใหม้ ีศีล ๕ น่ี
ก็ดแี ลว้ สมบรู ณ์ ถา้ เราเผยอขนึ้ ไปถงึ ศลี ๘ เราก็ไดฐ้ านะดีขนึ้ มา

11

เร่อื ยๆ เราปฏิบตั ใิ หบ้ รรลธุ รรม ใหไ้ ดเ้ ขา้ ใจในธรรมคาํ สอนของ
พระพทุ ธเจา้ เราก็ยกฐานะของตวั เองใหส้ งู ขนึ้

แตว่ นั คลา้ ยวนั นีน้ นั้ ก็แสดงเรอ่ื งศีลของพระ บดั นีศ้ ลี ญาติ
โยมท่พี ากนั ประพฤตปิ ฏิบตั อิ ย่นู ีค้ วรแลว้ ท่ีพวกเราควรปฏบิ ตั ใิ ห้
ศลี ๕ ท่ีใหเ้ ราไดศ้ ีลเป็นท่ีพง่ึ ของตน ถา้ ศีลขอ้ ท่ี ๑ นนั้ ถา้ หาก
พวกเราอยากรกั ษา อยากปฏบิ ตั ใิ หม้ นั เกิดขนึ้ ตอ่ ตน เราตอ้ ง
ระลกึ ถึงเมตตาตอ่ ซง่ึ กนั และกนั ถา้ จิตใจของพวกเรานนั้ มี
เมตตาตอ่ กนั แลว้ เพ่ือนมนษุ ยแ์ ละสตั วท์ งั้ หลายก็ยอ่ มไมท่ าํ ลาย
กนั ย่อมอยดู่ ว้ ยกนั ได้ มีความผาสขุ เกิดขนึ้ ตรงนีส้ ิ เราก็ตอ้ งได้
ศลี ขอ้ ท่ี ๑ เราจะไดเ้ ห็นอานภุ าพศลี ขอ้ ท่ี ๑ นีถ้ า้ คนไม่
เบียดเบยี นกนั แลว้ บา้ นใดเมืองใด เราไปท่ีไหนเราจะกลวั ทาํ ไม
เราก็ไมก่ ลวั ซิ ไปคบกนั ก็มีความสขุ สบาย นีเ้ ป็นขอ้ ท่ีหนง่ึ เรา
ควรท่ีจะพินิจพจิ ารณาดวู า่ มนั มีความดีอยา่ งไร

ถา้ ศีลขอ้ ท่ี ๒ นนั้ ถา้ หากบคุ คลอยดู่ ว้ ยกนั แลว้ มีเมตตาตอ่
กนั ไมข่ โมยของกนั ของใครของมนั หามาไดแ้ ลว้ ก็เคา้ กห็ วง
แหน เราไม่ควรจะไปแยง่ เอาของคนอ่นื มาเป็นของตนท่ีเคา้ หวง

12

แหนอยู่ ถา้ หากเรามีการงดเวน้ อยา่ งนี้ มีเมตตาตอ่ กนั เห็นใจกนั
อย่างนี้ มนั ก็ไมม่ ีขโมย บา้ นใดเมืองใดไม่มีโจรมีขโมยแลว้ จะอยู่
ในความสงบมยั้ สบายมยั้ รกั ษาสมบตั ิ ไมต่ อ้ งปิดประตบู า้ น ไม่
ตอ้ งปิดประตรู ถ ของวางไวท้ ่ไี หนเก็บไวท้ ่ีไหนมนั คงไมห่ ายซกั
อยา่ ง เพราะทกุ คนมีศลี ขอ้ ๒ ดอู านภุ าพของศีลสองขอ้ น่ี ขอ้ นี้
เห็นแจง้ ชดั ขนึ้ มา

ถา้ หากพวกเรามีศีลขอ้ ๓ ไมผ่ ดิ ประเวณีสามีภรรยาซง่ึ กนั
และกนั ไมแ่ กง่ แย่งกนั อะไร เราสาํ รวมระวงั ของใครของมนั ให้
อยรู่ กั ษา ยนิ ดเี ฉพาะของตนอย่แู ลว้ แลว้ เราจะแตกสามคั คี
กนั มยั้ ไมแ่ ตกสามคั คกี นั สามีภรรยาอย่ดู ว้ ยความสงบ น่ีมี
ความสงบเกิดขนึ้ มีความสบายไม่วนุ่ วายเกิดขนึ้ ไม่มีเรอ่ื งมีราว
อะไรในเรอ่ื งอย่างนี้ น่ีศลี ขอ้ ๓ ก็ตอ้ งมีอานภุ าพอยา่ งนี้ ใหค้ น
อยดู่ ว้ ยความสงบ ไมถ่ ิดไมเ่ ถียงไม่โตไ้ มแ่ ยง้ ไมแ่ ตกสามคั คกี นั

ถา้ หากพวกเรานนั้ พากนั สาํ รวมระวงั ในศลี ขอ้ ท่ี ๔ เรา
พดู คยุ กนั มนั ซ่อื สตั ยต์ อ่ กนั ไวใ้ จกนั ได้ เราพดู แลว้ ไม่ยไุ มแ่ หย่
พดู ใหส้ มานสามคั คีรกั ใครป่ รองดองกนั ถา้ หากคนแตกสามคั คี

13

กนั เราไปชกั ชวนใหเ้ ขาสามคั คีกนั เม่ือเคา้ สามคั คีกนั แลว้ ควรท่ี
จะใหเ้ คา้ มีความสามคั คีปรองดองกนั หนกั แนน่ ม่นั คงขนึ้ คนก็
จะอยดู่ ว้ ยกนั ดว้ ยความสามคั คี ทีนกี้ ารพดู จาปราศรยั ไพเราะ
เสนาะหู เราอยดู่ ว้ ยกนั เราพดู คยุ กนั แตเ่ รอ่ื งดีๆ ไม่มีคาํ หยาบ
โลน ะไร ไม่มีคาํ เจบ็ ใจอะไร มีแตค่ าํ ไพเราะเสนาะหู มว่ นหคู ยุ
กนั มนั ไมม่ ีอะไรเกิดขนึ้ ใหท้ ะเลาะกนั อยดู่ ว้ ยกนั มีความสขุ กนั
รอ้ ยๆพนั ๆหม่นื ๆคนแลว้ เราอย่ดู ว้ ยกนั พดู ไพเราะเสนาะหู ไมม่ ี
ทะเลาะกนั ไมม่ ีแกง่ แยง่ กนั อยดู่ ว้ ยกนั มีความสขุ ผพู้ ดู กส็ บาย
ไมม่ ีเร่อื ง ผฟู้ ังก็สบายหู ตรงนีเ้ รากพ็ ากนั ศกึ ษาวา่ เราตอ้ งการ
อย่างนีม้ ยั้

ทีนีเ้ วลาพดู คยุ กนั นนั้ สรรหาเรอ่ื งท่ีมีประโยชน์ ทงั้ ชาตนิ ี้
และชาตหิ นา้ เราจะอย่อู ยา่ งไรจะมีความสขุ ความเจรญิ จะ
พฒั นาอยา่ งไร จะแกไ้ ขอย่างไรนนั้ ครอบครวั ก็ดีหรอื ตวั เองก็ดี
เราดทู ่ีตวั เอง ลองดวู า่ ตนเองนีต้ อ้ งแกไ้ ขตนเองอยา่ งไร จะพดู จา
ปราศรยั จงึ จะใหม้ ีเหตมุ ีผล ไม่เสียการเสียเวลาอะไร ถา้ หากเรา
พารกั ษาศลี อยา่ งนี้ จะพดู จาปราศรยั กนั อยา่ งนีแ้ ลว้ เราก็ตอ้ งได้

14

ศีลขอ้ ท่ี ๔ เหตฉุ ะนนั้ ศีลขอ้ ท่ี ๔ น่ี พระพทุ ธองคท์ รงส่งั สอน
เอาไว้ ถา้ ผใู้ ดพดู มีความซ่อื สตั ยต์ อ่ กนั ดแี ลว้ ทา่ นยกย่องวา่ สจั
จัง เว อะมะตา วาจา คาํ สจั จแ์ ลเป็นวาจาท่ีไมต่ าย กเ็ หมือน
คาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ น่ีเอง อะไรมนั เป็นบาป อะไรมนั เป็น
บญุ อะไรมนั ไมด่ ี อะไรมนั ดี สอนมาตงั้ สองพนั กวา่ ปีมาแลว้ ยงั
ม่นั คงอยยู่ งั เดมิ เพราะเป็นสจั ธรรม เป็นวาจาท่ีศกั ดิส์ ทิ ธิ์ พดู มี
เหตมุ ีผล มีหลกั ฐาน คนเอาไปวจิ ยั วจิ ารณ์ ไปปฏิบตั ิ ไดร้ บั ผล
รบั ประโยชน์ น่ีพวกเราก็ควรพากนั ตงั้ ใจปฏิบตั ิการพดู จา
ปราศรยั ของตน เราก็จะไดม้ ศี ีลขอ้ นี้ เรามองหนา้ มองตา ไป
พดู จาปราศรยั อยทู่ ่ีไหนดว้ ยกนั ก็เลยจะมีความสบาย มีความสขุ
เพราะพดู แตเ่ รอ่ื งดีทงั้ นนั้

ทีนีศ้ ลี ขอ้ ท่ี ๕ หากคนงดด่ืมสรุ าเมรยั ของมนึ เมาเน่ยี เป็น
ฐานแห่งความประมาท งดมนั เสีย เราไมต่ อ้ งด่ืมมนั หรอก ด่มื
แลว้ มนั มีประโยชนอ์ ะไร เราก็นกึ ถึงโทษของสรุ าแลว้ มนั ทาํ ให้
เสยี กิรยิ ามารยาท เสียศกั ดศิ์ รขี องมนษุ ย์ เราก็ใหพ้ ากนั พนิ ิจ
พจิ ารณาดู คนด่มื เหลา้ ทกุ วนั ๆ เมาทกุ วนั มนั สวยงามมยั้ มนั

15

เดนิ สวยงามมยั้ ยนื เดนิ น่งั นอน เคา้ ดีมยั้ กิรยิ ามารยาท
สวยมยั้ เป็นท่ีสรรเสรญิ ของนกั ปราชญม์ ยั้ อนั นีเ้ ราตอ้ งตดั สนิ ใจ
ดว้ ยตนเอง ถา้ หากเราละไดแ้ ลว้ เราไมเ่ มา ถา้ เคยเมามาแลว้
เราก็ละ ไม่ด่มื แลว้ มนั ก็ไม่เมา มนั ก็เดนิ ไปก็ตรง ยนื ก็ดี น่งั ก็
เรยี บรอ้ ย นอนก็เรยี บรอ้ ย มีสตสิ มั ปะชญั ญะ ถา้ เราเวน้ ได้ เราก็
ไดศ้ ีลขอ้ นี้

ศลี ทงั้ ๕ ขอ้ นที้ า่ นเรยี กวา่ มนษุ ยธรรม ธรรมตงั้ อย่ใู นมนษุ ย์
มนษุ ยอ์ ยดู่ ว้ ยกนั ตอ้ งมีศีล เป็นเครอ่ื งกนั้ กางเอาไว้ เราจะไม่ทบุ
ตกี นั ก็ดว้ ยศีลขอ้ ท่ี ๑ เรารกั ษาได้ ศลี ขอ้ ท่ี ๒ คนก็ไมข่ โมยของ
กนั ศลี ขอ้ ท่ี ๓ ก็ไมผ่ ดิ ประเวณี ลว่ งเกินของกนั ศีลขอ้ ท่ี ๔ ก็ไม่
โกหกหลอกลวง ใครพดู ตรงไปตรงมาตอ่ กนั ได้ ศีลขอ้ ท่ี ๕ เป็นผู้
มีสตสิ มั ปะชญั ญะ เพราะไม่เมาเหลา้ ของมนึ เมาเป็นฐานแหง่
ความประมาท ทีนีห้ ากเราพากนั ระลกึ หรอื ปฏบิ ตั ิ มีวิรตั ิเจตนา
งดเวน้ ในการรกั ษา ก็เรยี กเป็นผมู้ ีศลี

ถา้ เรามีศลี นนั้ เราไม่ตอ้ งรบั จากพระ ถา้ ศลี ๕ เราสมบรู ณ์
ถา้ พระประกาศศลี ๕ ไมต่ อ้ งรบั ไม่ตอ้ งสมาทาน สมาทานไป

16

ทาํ ไม เรามีอยแู่ ลว้ ในตวั เอง เพราะเรารกั ษาไดท้ กุ ขอ้ อยู่ เราทรง
ไวไ้ ดท้ กุ ขอ้ อยู่ ๕ ขอ้ น่ี เราไมต่ อ้ งรบั ก็ได้ ไมเ่ ป็นอะไร พระทา่ น
จะไมว่ า่ อะไร เพราะเราปฏิบตั อิ ยู่ เกิดเราไมค่ รบทงั้ ๕ ซบิ ดั นี้
เราก็ตอ้ งรบั สมาทาน เพ่ือจะรกั ษาวนั หนง่ึ คนื หน่งึ หรอื ไดช้ ่วั
ระยะใดระยะหนง่ึ แลว้ แตก่ าํ ลงั ท่ีเราจะรกั ษาได้

เหตฉุ ะนนั้ ศีลจงึ มีอานภุ าพ ทา่ นจงึ วา่ สเี ลนะ สุขะตงิ ยัน
ติ คนจะไปสวรรค์ ไปเกิดในโลกสวรรค์ ก็คอื การรกั ษาศีล สเี ล
นะ โภคะ สัมปะทา โภคาทรพั ยส์ มบตั ทิ งั้ หลายท่ีไดม้ าดว้ ยศีล
หม่ืนๆแสนๆลา้ นๆโกฏิก็ไมเ่ ป็นอะไร ไม่มีใครอะไร ไม่มีคน
เดือดรอ้ นอะไร สีเลนะ นิพพตุ งิ ยนั ติ คนจะไปถงึ นพิ พานก็
อาศยั เร่อื งรกั ษาศีลเป็นพืน้ ฐาน แลว้ จงึ ทาํ จิตใจใหส้ งบสมาธิจงึ
จะไดส้ รา้ งปัญญาใหเ้ กิดขนึ้ หาหนทางพน้ ทกุ ขไ์ ด้ ก็อาศยั เร่อื ง
ศลี นีเ้ องเป็นพืน้ ฐานท่ีดี เราจะอยดู่ ว้ ยกนั มีความผาสขุ ไดอ้ ย่าง
แน่นอน

ฉะนนั้ การรกั ษาศีลของพวกเรานนั้ รกั ษาท่ีไหน ศีลมนั ตวั
เดียว คือตวั เจตนาท่ีจติ ใจเทา่ นนั้ ตวั องคข์ องศีลก็ ๕ ขอ้ ก็ดี หรอื

17

๘ ขอ้ ก็ดี ท่ีเรยี กวา่ องคข์ องศลี ๑๐ ขอ้ ของสามเณรก็เรยี กวา่ องค์
ของศีล ๒๒๗ ขอ้ นนั้ เป็นของภิกษุก็เรยี กวา่ องคข์ องศีล ไมใ่ ช่ตวั
ของศลี ตวั ของศีลมีตวั เจตนาตวั เดยี วอยทู่ ่ีใจของบคุ คล ถา้ เรามี
เจตนางดเวน้ หละไดห้ มด น่ีเรารกั ษาตรงท่ีใจของพวกเราน่ี
แหละ คอื เจตนางดเวน้ พธิ ีรกั ษาศีลเราจะไดศ้ ีลสมบรู ณไ์ ดก้ ็
อาศยั ตวั เจตนา ถา้ เราเจตนาไม่ฆา่ สตั ว์ เจตนาไมล่ กั ทรพั ย์
เจตนาไม่ประพฤตผิ ิดประเวณี เจตนาไมโ่ กหก เจตนาไม่ด่มื
เหลา้ อยทู่ ่ีใจ ไม่ใช่อย่ทู ่ีรา่ งกายของพวกเราการรกั ษาศีล อยทู่ ่ี
ใจ รกั ษาท่ีใจ ถา้ ใจมนั งดเวน้ แลว้ หมด กายทาํ อะไรไมไ่ ด้ เพราะ
รา่ งกายของพวกเรานีอ้ ยใู่ ตอ้ าํ นาจของจิตใจ ใจเป็นนายกาย
เป็นบา่ ว ถา้ ใจของพวกเรานี้ ควบคมุ รา่ งกายของเราไปตาม
อาํ นาจของจิตใจ ถา้ จติ ใจมีศลี แลว้ รา่ งกายก็มีศลี เพราะใจคมุ
เอาไว้ ไมใ่ หล้ ว่ งเกินไปได้

ตรงนีแ้ หละพวกเราท่านทงั้ หลายท่ีเป็นพทุ ธบรษิ ัทใน
พระพทุ ธศาสนานี้ เราควรท่ีพนิ ิจพจิ ารณาเร่อื งการรกั ษาศลี ของ
พวกเราเป็นพนื้ ฐานใหด้ ี เม่ือเรารกั ษาศลี เป็นพนื้ ฐานท่ีดแี ลว้ ทาํ

18

สมาธิ จติ ใจจะสงบงา่ ยท่ีสดุ ง่าย เราทาํ จติ ใจของเราไมส่ งบเป็น
สมาธิไดท้ กุ วนั นีก้ ็เพราะศีลของเราขาด ศีลของเราไม่สมบรู ณ์
ศีลของเราดา่ งพรอ้ ยทะลปุ รุโปรง่ ศีลพทุ ธเมืองเหนือของเรา ศีล
เมืองพทุ ธมนั ขาด น่ีแหละตรงนีแ้ หละเราก็ควรท่ีจะพากนั รกั ษา
ถา้ รกั ษาศลี ๕ ไดก้ ็เป็นทางแห่งสวรรคอ์ ย่แู ลว้ ถา้ รกั ษาศลี ๘ ก็
เป็นทางของตามฐานะของบคุ คลท่ีรกั ษา เราจะอยดู่ ว้ ยกนั แบบ
ความผาสขุ ได้

เหตฉุ ะนนั้ เร่อื งในวนั นีจ้ งึ เป็นเร่อื งท่ีเราพากนั สรรเสรญิ เรอ่ื ง
พระพทุ ธเจา้ แสดงโอวาทพระปาฏโิ มกข์ แสดงเร่อื งศีล ทนี ี้
อาตมาก็แสดงเรอ่ื งศลี น่ีมนั ตน้ ของศีล ศลี ๕ เพ่ือใหพ้ วกเรานีจ้ ะ
ไดน้ อ้ มนาํ พากนั ประพฤติปฏบิ ตั ติ ามกาํ ลงั ความสามารถของตน
ใครจะปฏิบตั ิไดส้ องขอ้ สามขอ้ ก็แลว้ แต่ ใครปฏิบตั ิไดส้ ่ีขอ้ หา้
ขอ้ สมบรู ณก์ ็แลว้ แตก่ าํ ลงั ของพวกเราจะทาํ ได้ ถา้ ใครทาํ ไดห้ มด
มนั ก็มีคณุ ภาพตา่ งกนั เหมอื นอาตมาอธิบายเร่อื งอานสิ งสใ์ หฟ้ ัง
วา่ เราอย่ดู ว้ ยกนั จะมีความสงบสขุ มยั้

19

คนมีศลี น่ีไปอย่บู า้ นของใคร เคา้ ก็ใหน้ ่งั ใหน้ อนได้ อย่บู า้ น
ของเขาได้ หนง่ึ จะไม่กลวั จะฆา่ เรา ถา้ เรามีศีลขอ้ ๑ ทีนขี้ อ้ ๒
นนั้ เรามีเงนิ มีทองอยทู่ ่ีไหน วางไวใ้ กลๆ้ ขา้ งเขาเป็นแสนเป็น
ลา้ น มนั ก็ไม่ขโมยของเรา ขอ้ ท่ี ๓ เคา้ จะไม่ผิดภรรยาสามีของ
ใคร ขอ้ ท่ี ๔ เคา้ จะไม่มาโกหกเรา คนๆนนั้ เป็นคนมีศีล ขอ้ ท่ี ๕
มนั จะไม่ด่ืมเหลา้ เมามายอาละวาดในบา้ นของเรา ถา้ มีศลี เอา
เถิดถา้ คนมีศลี ไปบา้ นของใครแลว้ คนนนั้ สบายใจ เพราะเป็น
คนท่ีปลอดภยั น่ีแหละพวกเราท่านทงั้ หลาย ควรแลว้ ท่ีพวกเราท่ี
จะปฏบิ ตั ิใหเ้ กิดใหม้ ีขนึ้ แกต่ น ตามกาํ ลงั ของตน แลว้ จะเหน็
อานิสงสม์ ีความสงบสขุ เกิดขนึ้ ตงั้ แตย่ งั ไม่น่งั ภาวนากเ็ หน็ ความ
สงบ และมนั มคี วามสขุ ไปพบกนั ท่ีไหน ไปเจอกนั ท่ีไหน เหมือน
พวกเราน่ีหละมาฟังเทศนฟ์ ังธรรม มาประพฤตปิ ฏบิ ตั ิธรรมคณุ
งามความดอี ยา่ งนี้ เราอยดู่ ว้ ยกนั มากๆ เราไมถ่ ิดไมเ่ ถียง
ทะเลาะเบาะแวง้ กนั เพราะเรามีคณุ งามความดี มีคณุ ธรรม
จรยิ ธรรม มีศลี ธรรม พดู คยุ กนั แตเ่ ร่อื งทาํ ความดที งั้ นนั้ น่ีเป็น
เร่อื งบญุ เรอ่ื งกศุ ลท่ีพวกเราจะไดเ้ กิด ใหเ้ กิดใหม้ ีขนึ้ แกต่ น

20

เหตฉุ ะนนั้ การท่ีพวกเราจะทาํ สมาธิ ฝึกฝนอบรมจิตใจนนั้
พืน้ ฐานท่ีดที ่ีสดุ ก็คอื เรารกั ษาศลี ก่อน เม่ือเรารกั ษาศีลไดแ้ ลว้ ใจ
ของเรานนั้ ไมพ่ ะวา้ พะวงกบั ศลี ขอ้ นนั้ ขาด ศลี ขอ้ นีข้ าด เรอ่ื ง
อนั ตรายเหลา่ นนั้ จะมารบกวนจติ ใจของพวกเราไม่มี เม่อื มนั ไม่
มีแลว้ จิตใจก็เลยสงบน่งิ โอ เรามีศลี นะ เรามีศลี อยใู่ นตวั ของ
เรานะ จากปฏบิ ตั ใิ จก็เลยสงบ มีปีติก็ตนเองมีศลี ก่อน ทีนีใ้ จก็ได้
สงบเป็นสมาธิ ทาํ ไดง้ า่ ย งา่ ยๆ ภกิ ษุสงฆท์ า่ นพยายาม
เหมือนกนั พยายามรกั ษาศลี ตามความสามารถของแตล่ ะทา่ น
ละองค์ อยากใหบ้ รสิ ทุ ธิ์จนหมด ญาตโิ ยมก็เลยตงั้ ใจทกุ คน
ปฏบิ ตั กิ นั อย่ตู ามกาํ ลงั ความสามารถของตน แลว้ จะไดเ้ หน็
อานิสงสไ์ ด้ เราจะอย่ดู ว้ ยกนั สบายจรงิ ๆกนั ตรงนี้ ในโลกนีถ้ า้ เคา้
หากรูจ้ กั พากนั รกั ษาแลว้ แหม บา้ นใด ครอบครวั ใดมีศีล
ครอบครวั นนั้ ก็สงบ บา้ นใด หม่บู า้ นใดเป็นคนมีศีล บา้ นนนั้ สงบ
สขุ อาํ เภอใด จงั หวดั ใดเป็นคนมีศีลธรรม สงบ ประเทศใดนนั้ มี
ศลี ธรรม สงบ ไม่มีรบราฆา่ ฟัน ไม่มีเร่อื งแบบนีเ้ กิดขนึ้ เร่อื งราว

21

ตา่ งๆท่ีไม่ดี มีแตเ่ รอ่ื งดๆี อยใู่ นความสงบ ตรงนีเ้ ราก็เหน็ ได้
ชดั เจนอยา่ งนี้

เหตฉุ ะนนั้ พวกเราทา่ นทงั้ หลายท่ีไดม้ าประกอบพธิ ีเวยี น
เทียนในวนั นี้ ไหวพ้ ระสวดมนตก์ ็ดี มีแตบ่ ญุ แตก่ ศุ ล บชู าในสง่ิ ท่ี
ควรบชู า คือบชู าศีล เรามาปฏิบตั อิ กี เราปฏบิ ตั ิบชู า นอ้ มนกึ
ระลกึ ถึงพระพทุ ธเจา้ และพระธรรม และพระสงฆส์ าวกทงั้ หลาย
เป็นบญุ กศุ ลอนั ย่ิงใหญ่ท่ีเราจะไดเ้ ป็นท่ีพง่ึ ของตน บดั นีพ้ วกเรา
ควรท่ีจะทาํ จิตใจของเรานนั้ ใหอ้ ยกู่ บั ตนกบั ตวั ใหส้ งบ เร่อื งท่ีไมด่ ี
ทงั้ หลายนนั้ เราควรละ ควรปลอ่ ย ควรวางทงั้ อดีตอนาคต อย่า
ไปคิดกบั มนั ของเป็นอดีตท่ลี ว่ งแลว้ ก็ใหม้ นั มนั แลว้ ไป เหมือน
เราทาํ อะไรไมด่ ี พดู ไมด่ ี คดิ ไม่ดี ตงั้ แตอ่ ดีตผา่ นมา เราทงิ้ มนั
หมด อยา่ ไปคิดถงึ มนั อยา่ ไปคดิ ถึงเรอ่ื งอย่างนนั้ ทงั้ สง่ิ ท่ีเป็น
อนาคตเราก็ไมต่ อ้ งไปคาํ นงึ ถงึ อย่าไปกลวั เร่อื งนนั้ เร่อื งนี้ เราเอา
ในปัจจบุ นั ซิ เราเด๋ยี วนี้ เรามีศลี อยู่ เราปฏบิ ตั อิ ยู่ เราสรา้ งความ
ดอี ย่ใู นปัจจบุ นั นี้ ตรงนีส้ ิ

22

ทีนถี้ า้ หากอะไรเกิดขนึ้ มาไมด่ ีกบั ตน ก็รบี ละ รบี ปลอ่ ย รบี
วาง เราคดิ โกรธ คิดเกลียด คดิ ไมด่ ใี นใจของเรา เรารบี ละทงิ้ อยา่
ใหม้ นั มาอยใู่ นใจของเราใหม้ นั ทกุ ข์ เคา้ เรยี กวา่ การปฏบิ ตั ิ
ภาวนาเพ่ือใหช้ าํ ระจติ ของตน เพ่ือจะใหจ้ ติ ใจของเรานนั้ สงบ
เม่ือเราละกิเลสไดม้ ากเทา่ ไหร่ ใจก็ยง่ิ สงบมากขนึ้ เทา่ นนั้ ไม่
วนุ่ วาย ไมว่ นุ่ วายกบั โลก เขาไมย่ ่งุ เหยงิ น่เี ป็นเร่อื งท่ีพวกเราจะ
ปฏิบตั ิ ไมต่ อ้ งพดู ลวงโลกใหม้ นั เสยี การเสยี เวลาอะไรมาก เคา้
พดู คยุ เคา้ พดู มีเหตมุ ีผลใหม้ าก มนั ก็มีประโยชนม์ าก พดู มากๆ
เฉยๆแตม่ นั ไม่มีประโยชน์ ไมพ่ ดู เรอ่ื งท่ีเป็นประโยชน์ แลว้ มนั จะ
เสยี ประโยชนเ์ รา เสียเวลาเปลา่ เรยี กวา่ สมั ผัปปลาปา พดู เพอ้
เจอ้ เหลวไหล ไมม่ ีเหตมุ ีผล เหตฉุ ะนนั้ เรากค็ วรพากนั เลอื ก
พดู คยุ กนั ใหม้ ีเหตมุ ีผล ชกั ชวนกนั ทาํ แตค่ วามดพี ดู ดแี ละคดิ ดี
เม่ือเราทาํ เชน่ นีแ้ ลว้ มนั จะสงบเอง การทาํ สมาธิ จติ ใจก็สงบเอง
มามอง เอ๊ เราพากนั แตพ่ ดู ดนี ะ ทาํ ดี คดิ ดที งั้ นนั้ ใจก็เลยมี
ความสงบอยเู่ ร่อื ยๆในความดี ก็เลยมีเป็นสมาธิในตวั ใน
อตั โนมตั ขิ องมนั ในตวั มนั เองจติ ใจ

23

หรอื วา่ พวกเราจะแผเ่ มตตา อยากใหเ้ พ่ือนมนษุ ยต์ งั้ แตเ่ ดก็
ถึงหนมุ่ สาว ทา่ มกลางคนจนเฒา่ จนแก่ อยากใหม้ ีความสขุ
ความสขุ หมดทกุ คน แลว้ ตนเองก็จะมีความสขุ เหมือนกนั เอา
สนั้ ๆอย่างนีก้ ็ได้ เอาเป็นอารมณอ์ ยใู่ นจติ ใจของพวกเรา เราไม่
คดิ อจิ ฉาพยาบาทอาฆาตใคร อยากใหค้ นมีความสขุ หมดในโลก
แตเ่ ราก็จะสขุ เหมือนกนั ไม่เบียดเบียนกนั ใหอ้ ย่ดู ว้ ยกนั มี
ความสขุ น่ีเคา้ เรยี กวา่ แผเ่ มตตาทงั้ คนอ่ืนและตนเอง เม่ือคนแผ่
เมตตาบอ่ ยๆ มนั ก็เป็นเจรญิ ภาวนา คือเจรญิ เมตตา ก็ทาํ จติ ใจ
ของเราใหแ้ ชม่ ช่ืน ใหช้ มุ่ ช่ืน ใหม้ ีความสขุ เกิดขนึ้ ก็สงบ เป็น
สมาธิอย่เู รอ่ื ยๆอยา่ งนนั้ เอง

น่ีการทาํ สมาธิอยา่ งยอ่ ๆ ท่ญี าติโยมท่ีจะนาํ เอาไปปฏิบตั ิตน
อย่ใู นบา้ นในชอ่ งในครอบครวั ก็ดี กบั หมกู่ บั ฝงู ในหน่วยงาน
ตา่ งๆ มองหนา้ มองตากนั ดว้ ยหนา้ ยมิ้ แยม้ แจม่ ใส ใหเ้ ราเมตตา
ดว้ ยกาย พดู จาปราศรยั ไมก่ ระทบกระเทือนกนั เคา้ เรยี กวา่ ดว้ ย
ความเมตตาในการพดู คิดในจิตในใจอยากใหม้ ีความสขุ หมด
คนในโลก และตนเองก็จะมคี วามสขุ เรยี กวา่ เมตตาในจติ ใจ

24

พวกเราทา่ นทงั้ หลายควรเอาเร่อื งอยา่ งนีไ้ ปปฏบิ ตั ิ ลองดซู ิ มนั
จะไดร้ บั ความรม่ เย็นเป็นสขุ ถา้ ความสงบสขุ เกิดขนึ้ แก่ตน ผลก็
จะอยดู่ ว้ ยกนั มีความสขุ ตามความมงุ่ มาดปรารถนาท่ีพวกเราตงั้
เอาไว้

เหตฉุ ะนนั้ การบรรยายธรรมมาแตต่ น้ จนอวสานนี้ อาตมา
ภาพก็ขออาํ นวยอวยพรใหค้ ณะศรทั ธาญาติโยมสาธชุ น
ทงั้ หลายไดม้ าฟังธรรมในวนั นี้ ใหพ้ ากนั กาํ หนดจดจาํ ขอ้ ธรรมท่ี
ไดบ้ รรยายมานนั้ ส่ิงใดควรละ สง่ิ ใดควรปฏิบตั กิ ็ปฏบิ ตั เิ อา ให้
เกิดใหม้ ีขนึ้ แกต่ น ผลก็จะไดร้ บั ความสขุ ความเจรญิ เกิดขนึ้ แก่
ตน ดงั ไดอ้ ธิบายมาก็เห็นเวลาพอสมควร

ตามภาษิตท่ีไดค้ ดิ ในเบือ้ งตน้ วา่ กจิ โฺ ฉ มนุสสฺ ปฏลิ าโภ
การไดม้ าเกิดเป็นมนษุ ยเ์ ป็นโชคลาภอนั ดี กจิ ฉัง มจจฺ าน ชีวติ ํ
เรามีชีวิตมาถงึ วนั นกี้ ็เป็นผโู้ ชคดี กิจโฺ ฉ พทุ ธฺ านมุปปฺ าโท
พระพทุ ธเจา้ มาอบุ ตั บิ งั เกิดขนึ้ ในโลกเป็นโชคดี กิจฉัง
สทธฺ มมฺ สสฺ วนํ เราไดย้ ินไดฟ้ ังเทศนฟ์ ังธรรมเป็นโชคดี ปฏริ ูป
เทสวาโส จ เรามาอย่ใู นประเทศท่ีสมควรแลว้ ท่ีเราจะไดป้ ฏบิ ตั ิ

25

คณุ งามความดีใหเ้ กิดขนึ้ แกต่ น ก็ขอยตุ ิการบรรยายธรรมไว้
เพียงแคน่ ี้ เอวงั กม็ ีดว้ ยประการะฉะนี้

ท่ีมา: https://youtu.be/Cc8ZOJU_N74

26