จติ ผู้รู้
ณ บดั นี้ ถึงเวลาน่งั สมาธิภาวนาใหพ้ ากนั ตงั้ ใจน่งั ขดั สมาธิทกุ ๆ
คน การน่งั สมาธินีใ้ หเ้ อาขาขวาทบั ขาซา้ ย เอามือขา้ งขวาทบั มือ
ขา้ งซา้ ย ตงั้ ตวั ตงั้ กายใหเ้ ท่ยี งตรง หลบั ตานกึ ภาวนา เอา
พทุ ธคณุ เป็นอารมณค์ อื พทุ โธ พทุ โธคาํ เดียวก็ใหถ้ ือวา่ ธมั โม
สงั โฆ รวมอย่ใู นพทุ โธนนั้ ธรรม ๘๔๐๐๐ พระธรรมขนั ธก์ ็ใหร้ วม
ลงไปท่ีพทุ โธนนั้ ถา้ ไมม่ ีพทุ โธ ไมม่ ีพระพทุ ธเจา้ มาตรสั รูใ้ นโลก
เป็นองคพ์ ทุ โธ อะไรๆทงั้ หมดกิจกรรมในทางพทุ ธศาสนาก็ไม่มี
ทงั้ นนั้ น่ที ่ีมีทกุ สงิ่ ทกุ อยา่ งก็มาจากพทุ โธ พทุ โธแปลวา่
พระพทุ ธเจา้ แปลวา่ ผเู้ บิกบาน แปลวา่ ดที กุ สิ่งทกุ อยา่ งท่ี
พระพทุ ธเจา้ บาํ เพ็ญมา สงิ่ ท่ีพระพทุ ธเจา้ บาํ เพญ็ ทงั้ หมดก็คอื วา่
บารมี ๓๐ ทศั น์ บารมี ๑๐ ประการน่นั แหละ แมเ้ ราตงั้ ใจนกึ
บรกิ รรมภาวนาพทุ โธ ก็จดั เขา้ ในบารมี ๓๐ ทศั น์ บารมี ๑๐
น่นั เอง เมตตาภาวนา เราตงั้ จติ เจตนาภาวนาอยู่ ก็คอื ในบารมี
น่นั แหละ อะไรทกุ สิง่ ทกุ อยา่ งเม่ือรวมเขา้ มาแลว้ มนั ก็อยทู่ ่ีพทุ
โธ
1
พระพทุ ธเจา้ พทุ โธ พทุ ธะก็หมายถงึ จิตใจของมนษุ ยแ์ ละ
สตั วโ์ ลกทงั้ หลาย คอื คนๆหนง่ึ สตั วต์ วั หน่งึ ก็มีพทุ ธะอยใู่ นตวั มี
พทุ ธะคือจติ ผรู้ ูอ้ ยใู่ นตวั ในใจ คนเราถา้ ไมม่ ีจติ รา่ งกายนีจ้ ะอยู่
เป็นอยา่ งนีไ้ มไ่ ด้ สรรี ะรา่ งกายจะตงั้ อยไู่ ดก้ ็ตอ้ งอาศยั จติ ผรู้ ู้ จติ
พทุ โธอย่ภู ายใน ถา้ จติ นีอ้ อกจากรา่ งนีไ้ ป อะไรๆก็เสียหมด ใช้
ไม่ได้ ลมหายใจเขา้ ออกก็ไมไ่ ด้ รา่ งกายสงั ขารท่ีจะเป็นอย่ตู อ่ ไป
มีชีวิตสืบเน่ืองไปก็ไมไ่ ดเ้ หมือนกนั เพราะวา่ ขาดองคพ์ ทุ ธะ จิต
ผรู้ ูอ้ ยใู่ นตวั ในใจ พทุ โธ พทุ ธะนีจ้ งึ เก่ียวโยงทงั้ หมด ถา้ เราไม่ได้
ภาวนา แตว่ า่ พทุ โธ พระพทุ ธเจา้ โนน้ ครนั้ ไปเห็นวา่ พระพทุ ธเจา้
โนน้ ทา่ นดบั ขนั ธเ์ ขา้ สนู่ ฤพานไปแลว้ เราผอู้ ย่ภู ายหลงั ก็ไมต่ งั้ ใจ
ภาวนาอีก เพราะวา่ พระพทุ ธเจา้ เอามรรคผลนิพพานขนไปหมด
ไม่เหลือไวใ้ หพ้ วกเราทงั้ หลาย ความจรงิ ไม่เป็นอยา่ งนนั้ พระ
ธรรม พระวนิ ยั พระวนิ ยั ก็คอื วา่ ขอ้ หา้ ม หลกั ศลี ๕ ศลี ๘ ศีล
๑๐ ศีล ๒๒๗ หา้ มไมใ่ หค้ นทาํ ช่วั ไม่ใหป้ ระพฤตเิ หลวไหล
เรยี กวา่ ขอ้ หา้ ม ขอ้ หา้ มนีเ้ รยี กวา่ พระวนิ ยั พระวนิ ยั ขอ้ หา้ ม
เหลา่ นีก้ ็จาํ เป็นทกุ คนจะตอ้ งมี จะตอ้ งรกั ษา ถา้ ไม่มกี ารรกั ษา
2
อยากทาํ อะไรก็ทาํ ไป อยากพดู อะไรก็พดู ไป อยากคิดอะไรก็คิด
เรอ่ื ยเป่ือยไป ไม่ตงั้ ใจภาวนา ก็เลยทกุ ส่งิ ทกุ อยา่ งก็เลย
หละหลวม ทอ้ ถอยไปหมด จติ ก็ฟ้งุ ซา่ นราํ คาญ ความประพฤติ
การกระทาํ ของตวั เองก็เลอะเทอะไปหมด
น่ีแหละจงึ วา่ มนั เก่ียวโยงถงึ กนั หมด อะไรทกุ อยา่ ง
เหมือนกบั วา่ รา่ งกายสงั ขารของคนเรานี้ วา่ เจบ็ ไขไ้ ดป้ ่วยไม่
สบาย มนั ก็หมายถงึ ไมส่ บายท่วั ไปหมด ทงั้ กายดว้ ยทงั้ จติ ดว้ ย
ถา้ วา่ คนนนั้ อย่ดู สี บาย ความเจบ็ ไขไ้ ดป้ ่วยยงั ไม่บงั เกิดดีขนึ้ ก็
หมายถงึ บคุ คลผนู้ นั้ มนั สบายหมดทกุ อยา่ ง ผม ขน เลบ็ ฟัน
หนงั เนือ้ เอน็ กระดกู ตบั ไต ไส้ พงุ มนั ก็สบายไปหมด ถา้ หาก
วา่ พงุ แตกขา้ งในหละ ตาย มนั ตอ้ งดีทกุ อยา่ ง จงึ มีคาํ วา่ สบายดี
ถา้ อนั ใดอนั หนง่ึ มนั ไมส่ บาย มนั เสีย มนั เสียไปหมด จงึ ตอ้ งคดิ
ใหเ้ หน็ ภาวนาใหร้ ูว้ า่ ดีก็ดีทกุ สง่ิ ทกุ อยา่ ง ถา้ ไมด่ ที กุ สงิ่ ทกุ อย่าง
แลว้ ก็ไมจ่ ดั วา่ ดี ไมจ่ ดั วา่ ดหี นง่ึ มนั ดีสาม ดีส่ไี ป ดีหนง่ึ ก็คอื วา่
คนใจดี ใจเมตตาภาวนา ใจไมม่ ีโมโหโทโส แมค้ าํ พดู จะไป
อย่างไรก็ตาม ถา้ ใจดกี ็ใชไ้ ด้ ความประพฤตกิ ารกระทาํ มนั จะ
3
ผดิ พลาดไปบา้ ง ถา้ ใจดกี ็ใชก้ ารได้ คาํ วา่ ใจดนี ่นั แหละ มนั จะดี
ออกไปไดท้ กุ อย่างทกุ ประการ เพราะวา่ มนั สาํ คญั อย่ทู ่ีใจ
คนเราทกุ คนนนั้ อย่ทู ่ีใจ ฉะนนั้ จงึ มีพทุ ธภาษิตทา่ นตรสั ไวว้ า่
อะไรๆมนั ก็ขนึ้ กบั ใจ ขนึ้ กบั จติ กบั ใจทงั้ นนั้ ถา้ หากวา่ ใจไม่ดหี ละ
อะไรก็เสยี หมด ถา้ ลองรา่ งกายจะดีขนาดไหน มีอาการ ๓๒
ครบถว้ น แตว่ า่ ถา้ ใจเสยี ใจเป็นบา้ ใจเสยี จรติ ผดิ มนษุ ย์ เอา
หละทนี ี้ กายจะดีเทา่ ไรก็ใจเสียแลว้ ใจเป็นใบเ้ ป็นบา้ ไม่รูว้ า่
อะไรตอ่ เป็นมิอะไร ถา้ ใครเกิดเป็นคนใบบ้ า้ เสยี จรติ ผดิ มนษุ ย์
แลว้ ก็เรยี กวา่ เสียไปหมด จงึ สาํ คญั อยทู่ ่ีดวงใจ ทนี ีใ้ จจะสาํ คญั
จะดกี ็ตอ้ งเป็นใจของผตู้ งั้ จติ เจตนาบาํ เพญ็ ภาวนาใหใ้ จดี เม่ือ
ทาํ ดไี ด้ ประกอบการกศุ ลไดท้ กุ อยา่ งทกุ ประการ ท่านกว็ า่ คนเรา
นนั้ มนั สาํ คญั ท่ีใจ เรยี กวา่ ใจเป็นใหญ่ ใจเป็นใหญ่ในโลกมนษุ ย์
ก็วา่ ได้ ใจเป็นใหญ่ในรูปในตวั นีก้ ็ได้ เม่ือใจนีห้ ละเป็นใหญ่ เป็น
ประธาน ใจเป็นใหญ่เป็นประธาน สาํ เรจ็ แลว้ ดว้ ยดวงใจ ถา้ ใจ
ไมต่ งั้ ใจไม่เอาถา่ น ใจไมภ่ าวนา ใจขีเ้ กียจ ใจมกั ง่าย ใจโลเล ไม่
มีหลกั ไมม่ ีฐาน เอาหละทีนมี้ นั ก็เสยี ไปหมด ทา่ นจงึ ตรสั วา่
4
ภาวนาใหด้ ี ทาํ ใจใหด้ ี เพราะอะไร ก็เพราะใจมนั เป็นใหญ่ เป็น
ประธาน ทาํ อะไรจะสาํ เรจ็ ลลุ ว่ งไปได้ ก็เพราะใจเป็นใหญ่ เป็น
ประธาน
พระพทุ ธเจา้ พระปัจเจกพระพทุ ธเจา้ พระอรหนั ตาเจา้ พระ
โสดาฯ พระสกิทาคา อนาคา ทงั้ คฤหสั ถแ์ ละญาตโิ ยม ภิกษุ
สามเณร ผา้ ขาว นางชี จะดไี ดก้ ็อย่ทู ่ีใจ ใจนนั้ ไม่ใชว่ า่ อยดู่ ๆี มนั ดี
เอง ไมไ่ ด้ ตอ้ งมีตวั เอง เจา้ ของใจน่นั แหละ คอื จิตใจของเรา
น่นั เอง สติ สมาธิ ปัญญา ในตวั ในใจน่นั แหละ ควบคมุ รกั ษา ละ
ช่วั บาํ เพ็ญดี ท่ีใหภ้ าวนาพทุ โธๆ รวมใจใหส้ งบตงั้ ม่นั ก็คอื วา่ ให้
ละความช่วั ความไม่ดี ออกไปใหม้ นั หมด มนั สิน้ มนั ใส แลว้ ใจก็
จะตงั้ ม่นั ในขอ้ วตั รปฏบิ ตั ิ เป็นใจท่ีซ่อื ตรงตอ่ ศลี สมาธิ ปัญญา
ในทางพทุ ธศาสนา ไมเ่ ป็นใจคดในขอ้ งอในกระดกู ใจคดในขอ้
งอในกระดกู นนั้ คอื วา่ ใจไมต่ รงในทาน ใจไมต่ รงในหลกั ศีล ๕
ศลี ๘ ใจไมต่ รงในไหวพ้ ระสวดมนตภ์ าวนา ใจขีเ้ กียจขีค้ รา้ น
ทอ้ ถอย ท่องบน่ สาธยายพระธรรมคาํ สอนไม่ได้ แตค่ ิดฟ้งุ ซา่ น
ราํ คาญไปตามอาํ นาจกิเลสราคะ โทสะ โมหะได้ ตลอดคืนก็ได้
5
ตลอดวนั ก็ได้ น่ีแหละคือมนั คดในขอ้ คดในขอ้ งอในกระดกู
ไมใ่ ชก่ ระดกู รา่ งกายมนั งอ ใจมนั งอ ใจงอแง ใจไม่ตงั้ ม่นั ใจไม่
เอาจรงิ ใจมนั คด ไมซ่ ่ือตรง ไม่เป็นสุปฏปิ ัณโณ ไมเ่ ป็น
อุชุปฏปิ ัณโณ ไม่เป็นญายะปฏปิ ัณโณ เม่ือใจมนั คดมนั งอ
แลว้ ในใจในตวั ของบคุ คลผนู้ นั้ มนั เกิดเป็นใจดาํ ขนึ้ มา ใจดาํ
บา้ ง ใจดา่ งบา้ ง ใจเขียว ใจขาว ใจอะไรมนั มีทกุ อยา่ งน่นั แหละ
คือวา่ เวลาจะทาํ ดี เวลาจะภาวนา มนั มีขอ้ ออ้ แอแ้ กต้ วั อย่เู สมอ
น่นั แหละเพ่นิ วา่ ใจมนั ไม่ตงั้ ใจมนั ไมด่ ี ใจมนั ดา่ ง ใจมนั สกปรก
คอื ทาํ ดี ภาวนาใหใ้ จดีไม่ได้ แตค่ ดิ ช่วั เหลวไหล คดิ ไดท้ าํ ได้ น่ี
แหละเรยี กวา่ ใจไมด่ ี เราตอ้ งละทงิ้ เอาใจดี
ใจดเี ป็นใจอยา่ งไร ใจดีก็ใจพระพทุ ธเจา้ ใจพระปัจเจก
พระพทุ ธเจา้ เพ่ินไม่โกรธใหใ้ คร เพ่ินไม่โลภอยากไดข้ องใคร
สมบตั ขิ องใคร ทา่ นกเ็ หน็ วา่ เป็นสมบตั ขิ องแตล่ ะบคุ คล ไม่
ลว่ งเกนิ ใคร ทา่ นมีเมตตา เม่ือใครมีความสขุ กายสบายใจ
ในทางท่ีดี ทา่ นก็สง่ เสรมิ แตว่ า่ เม่ือบคุ คลใดทาํ บาปอกศุ ล ไม่ดี
ท่านก็ตกั เตอื นวา่ อยา่ ไดท้ าํ บาป เพราะวา่ บาปนนั้ เม่ือทาํ ไปแลว้
6
มนั เดอื นรอ้ น เดอื ดรอ้ นตงั้ แตเ่ วลาทาํ จงึ ใหช้ ่ือวา่ เดอื ดรอ้ น
ภายหลงั ใจบาปใจอกศุ ล ใจไม่ละความโกรธ ความโลภ ความ
หลง น่ีวา่ เพ่ินวา่ ใจบาป ทาํ บาป คิดบาป ถา้ มนั ไดโ้ กรธใหใ้ คร
ใจอนั นนั้ มนั โกรธ ใจดาํ อยนู่ ่นั แหละ เพ่นิ ยงั ไม่ถงึ เวลาตาย ก็
อยากใหเ้ พน่ิ ตาย เม่ือไรมนั จะตายเสียที เราจะไดส้ บาย มนั จะ
สบายอยา่ งไร ก็เขาตายทางโลกอยู่ ยงั เหลอื เราอย่มู นั ก็ยงั เหน็
วา่ สบายอยา่ งไร สบายมนั ตอ้ งละความโกรธ ละความอจิ ฉา
พยาบาท ความอาฆาตจองเวรแกม่ นษุ ยแ์ ละสตั วท์ งั้ หลาย
เม่ือภาวนาเหน็ แลว้ ก็รบี ละ อย่าไปรอวา่ พระศรอี ารยิ ม์ าจงึ
จะละ อยา่ งนีไ้ มท่ นั พระไหนก็ละได้ เม่ือเราเหน็ ความช่วั ความ
ไมด่ ีของตวั แลว้ ก็รบี ละ สรา้ งคณุ งามความดใี หม้ นั เกิดขนึ้ ท่กี าย
วาจา จิตของเรา ใจโกรธใหล้ ะ ใจพระใหเ้ จรญิ เจรญิ ภาวนาพทุ
โธๆในใจ อยา่ ใหม้ นั หลงลมื มนั กระทบอารมณใ์ ดๆก็ตาม พทุ โธ
ในใจไมใ่ หไ้ หวหว่นั พทุ โธ หมายถงึ พระพทุ ธเจา้ พระพทุ ธเจา้
หมายถงึ ผหู้ า้ มทพั หา้ มกิเลส หา้ มกิเลสแลว้ ก็ตดั กิเลส ฆา่ กิเลส
ดว้ ย ใจพระพทุ ธเจา้ ฆา่ กิเลสใหต้ าย คายกิเลสใหอ้ อก ทาํ ลาย
7
รากฐานกิเลสราคะโทสะโมหะจนหมดสนิ้ จนอยไู่ มไ่ ดใ้ นกาย
วาจา จติ ของพระพทุ ธเจา้ พระอรยิ เจา้ ทงั้ หลายทา่ นฆา่ ทงิ้ คือ
ทา่ นละทิง้ ทา่ นประหารทงิ้ ท่านไม่ตอ่ เตมิ สง่ เสรมิ เม่ือไมต่ อ่ เตมิ
ไม่สง่ เสรมิ มนั ก็อยไู่ มไ่ ด้ ก็งอกงามขนึ้ มาไม่ได้ มนั ก็รอวนั ตาย
ผลท่ีสดุ ก็ตาย กิเลสมนั ตาย ไม่ใชร่ า่ งกายมนั ตาย รา่ งกายมนั
ตายนนั้ ไม่สาํ คญั สาํ คญั อยทู่ ่ีกิเลสมนั ตาย กิเลสความโกรธใน
ใจเน่ีย ใหม้ นั ตายไป ภาวนาใหม้ นั ตายไป มนั จะไปท่ีไหนชา่ ง
หวั มนั ภาวนาพทุ โธใหก้ เิ ลสความโกรธมนั ตาย มนั หมดไป ใหใ้ จ
มนั ใสสะอาด
เม่ือใจใส ใจตงั้ ม่นั ใจเยน็ ใจสบาย ใจเป็นดวงหน่งึ ดวงเดียว
มนั มองเหน็ ไดห้ มดหละ อะไรดีอะไรช่วั อะไรผิดอะไรถกู มนั เห็น
ในจติ นะ เพราะมนั ใส ดเู วลาเราดกู ระจกเงา ดแู วน่ ดกู ระจกเงา
เม่ือเช็ดใหด้ แี ลว้ มนั ใส ใสก็มองเหน็ หนา้ เห็นตา เห็นเปือ้ นเปรอะ
เลอะเทอะ ท่นี ถี้ า้ มนั ไมใ่ ส มองก็ไม่เหน็ หรอื วา่ นา้ํ ท่ีเราตกั มา นา้ํ
ใสดอี ะ้ ถา้ เรามอง มนั ไม่ส่นั สะเทือน นา้ํ ธรรมดามนั กเ็ ป็นกระจก
เงา เป็นแวน่ สอ่ งดเู งาหนา้ ได้ มนั ไม่ส่นั สะเทือน เหมือนสมาธิ
8
ภาวนาของผภู้ าวนา รวมจติ ใจสงบ เลกิ ละภายนออกออกไป จติ
มนั ก็แนว่ แนม่ ่นั คง ไมห่ ลงใหล เม่ือจิตไมห่ ลงใหล มนั กใ็ ส ใสก็
วา่ สะอาดก็วา่ ผอ่ งใสก็วา่ อนั นนั้ มนั เป็นภาษา สว่ นจติ ผอ่ งใส
จติ สะอาด จิตสบาย จติ เป็นดวงหนง่ึ ดวงเดยี วนนั้ อะไรผ่านมา
มนั ก็รูห้ ละ ดีมามนั ก็รู้ ช่วั มามนั ก็เหน็ ผิดมนั ก็รู็ ผดิ แลว้ มนั เป็น
อยา่ งไร ทาํ บาปแลว้ บาปมนั อยทู่ ่ีไหนทา่ นก็มองเหน็ ทาํ แลว้ มนั
ก็ตามใหผ้ ล บาปนนั้ มนั มีอยทู่ กุ หยอ่ มหญา้ ถา้ ใครทาํ แลว้ มนั ก็
เดอื ดรอ้ น บญุ ก็มีเตม็ โลก ไมใ่ ช่วา่ บญุ อย่ตู รงนนั้ ตรงนี้
เม่ือเราตงั้ จติ เจตนาใหเ้ ป็นบญุ เป็นกศุ ลแลว้ ท่ีไหนก็เป็นบญุ
ทาํ ทานท่ีไหนก็เป็นบญุ รกั ษาศลี ท่ีไหนก็เป็นบญุ น่งั กรรมฐาน
ภาวนาท่ีไหนก็เป็นบญุ มนั บญุ อย่ทู ่ีจติ บญุ อย่ทู ่ีใจ บญุ อย่ทู ่ีตวั
บญุ มนั มีอยทู่ ่วั ไป ถา้ เราทาํ เม่ือไรมนั ก็เกิดเป็นผลบญุ ขนึ้ มา แต่
วา่ ผลบญุ นนั้ มนั ละเอยี ดหน่อย ปัญญาไมถ่ ึงก็มองไม่เหน็ ไม่
เหมือนบาป บาปมนั หยาบชา้ ทารุณ เม่ือทาํ แลว้ มนั ก็สนองเลย
ใหป้ รากฏการณเ์ ป็นทกุ ขเ์ ป็นรอ้ น จนเจา้ ตวั บน่ เพอ้ ราํ ไรเลย
ทีเดยี ววา่ กรรมอยา่ งนี้ บาปอย่างนี้ ความทกุ ขอ์ ยา่ งนี้ ขา้ พเจา้
9
ไมไ่ ดท้ าํ เลย ทาํ ไมหนอขา้ พเจา้ จงึ ไดร้ บั น่นั สง่ิ ใดท่ีตวั เองไดร้ บั
นนั้ ใหเ้ ขา้ ใจเสยี เถิดวา่ เราไดท้ าํ ไดพ้ ดู ไดค้ ดิ มาแลว้ แตว่ า่ คนเรา
มนั ไมร่ บั รูใ้ นสง่ิ ท่ีไม่ดี ถา้ ดแี ลว้ เรามกั จะชอบอนั มนั ดนี นั้ อนั มนั
ช่วั เป็นทกุ ขไ์ มบ่ อก เราทาํ บาป ไมเ่ หน็ คนใดวา่ ขา้ พเจา้ ทาํ บาป
อย่างนนั้ อย่างนี้ ไปบอกคนอ่นื ไม่มี ปิดบงั ไว้ ไมใ่ หใ้ ครเหน็ ให้
คนอ่นื รูเ้ หน็ แตถ่ า้ สงิ่ ท่ีดี ถา้ เขาไมร่ ูก้ ็มกั จะยกยอตวั เอง เป็น
ธรรมดาของใจหลง ก็เพ่ินเป็นอยา่ งนนั้ ใหร้ ูไ้ วใ้ หเ้ ขา้ ใจไว้
บาปก็ตาม บญุ ก็ตาม มนั มเี หตมุ ีปัจจยั ดว้ ยกนั ทงั้ นนั้ ไมใ่ ช่
มนั เล่อื นลอยมา โดยไม่มีเหตมุ ีปัจจยั มนั มีทงั้ นนั้ ทาํ ไมคนเราจงึ
ตาบอด บางคน ทาํ ไมจงึ เป็นคนหหู นวก ทาํ ไมจงึ เป็นคนปาก
แหวง่ ทาํ ไมจงึ เป็นคนขีร้ า้ ยขเี้ หล่ ทาํ ไมจงึ เป็นคนดาํ ทาํ ไมจงึ
เป็นคนขาว มนั มีเหตมุ ีปัจจยั ทงั้ นนั้ มนั มาจากผลกรรม อนั
บคุ คลนนั้ ทาํ มา เม่ือเราใจคิดบาปโกรธใหค้ นอ่นื ใหต้ าเคา้ บอด
ก่ีภพก่ีชาตมิ าแลว้ ก็ตาม ผลกรรมอนั นนั้ มาถึงเขา้ ไมว่ า่ จะอยใู่ น
เพศใดวยั ใด มนั ก็ไดร้ บั ผล อยา่ วา่ แตค่ นเราธรรมดา แมพ้ ระ
อรหนั ตา สมยั ก่อนโนน้ เพ่นิ มีพระจกั ขบุ าล คอื วา่ แตก่ อ่ นยงั ไม่ได้
10
บวชนนั้ หลายภพหลายชาตมิ าแลว้ เป็นหมอยา เป็นหมอยาตา
ยาทกุ อยา่ งนนั้ แหละ แตว่ า่ บงั เอิญมนั มีเหตเุ กิดขนึ้ คนท่ีหมอยา
ไปยาหายแลว้ มนั ไมใ่ หส้ ตางค์ มนั ไมใ่ หส้ ตางคก์ ็เฉยไว้ คราว
หนา้ มนั ก็เจ็บขนึ้ มาอีก มนั หายเป็นคราวๆ ทีนกี้ ็เอายาตาบอดใส่
ใหห้ ละ ตาเขาก็แตก เป็นคนตาบอดไป ผลกรรมอนั นนั้ แหละ
เม่ือทา่ นจกั ขบุ าลภาวนา ไม่หลบั ไม่นอน บรรดลบรรดาลให้
เป็นไป จนตาแตก ตาเมนิ ดโู ลกน่ีแหละมนั แตก พอแตกก็พรอ้ ม
กบั ตาแตก การภาวนาทา่ นกป็ ลอ่ ยวางได้ เป็นพระอรหนั ตา
ขีณาสพ กเิ ลสราคะโทสะไมม่ ีแลว้ รูปนีแ้ ตกดบั เม่ือไรก็เขา้
นิพพาน แตว่ า่ เสวยกรรมตาบอดไปก่อน เพราะวา่ ทาํ ตาคนอ่นื
ใหบ้ อดดว้ ยความโกรธความไมพ่ อใจ น่ีแหละมนั มีเหตมุ ีปัจจยั
ทกุ อยา่ ง
แตค่ นเรามนั ไม่ไดค้ ดิ ไมไ่ ดน้ กึ เม่ือตวั เองไม่พอใจแลว้ กว็ า่
กรรมอย่างนีข้ า้ พเจา้ ไม่ไดท้ าํ ไมไ่ ดท้ าํ ชาตนิ ี้ ชาติก่อนทาํ ชาติ
ก่อนไม่ไดท้ าํ ชาติก่อนๆโนน้ มนั ก็ไดท้ าํ เพราะมนั เกิดมนั ตายมา
อยา่ งนี้ พระพทุ ธเจา้ ก็ดี พระอรยิ สงฆส์ าวกเจา้ ทงั้ หลายนนั้ ทา่ น
11
ระลกึ ไดใ้ นกรรมท่ีตนกระทาํ เม่ือกรรมช่วั มาถงึ ตวั ทา่ นก็ยอมรบั
ไมป่ ฏเิ สธ สว่ นกรรมดีใหผ้ ลทา่ นก็รู้ แมอ้ งคพ์ ระศาสดาพระ
สมั มาสมั พทุ ธเจา้ ท่ีคนเคารพนบั ถือ ทาํ บญุ ใหท้ านอะไรทกุ ส่งิ
ทกุ อยา่ ง ทา่ นตามระลกึ ไดว้ า่ ผลกรรมท่ีทาํ เม่ือไรเวลาไหนไดร้ บั
นีท้ า่ นก็รู้ อะไรท่ีเป็นทกุ ขเ์ ป็นรอ้ นทา่ นก็รู้ มนั มาจากเหตปุ ัจจยั
ทงั้ นนั้ การภาวนาทาํ ใจของเราใหส้ งบระงบั ตงั้ ม่นั ในธรรมปฏิบตั ิ
น่ีแหละ เราตอ้ งทาํ เหตทุ าํ ปัจจยั อนั นีใ้ หเ้ พยี งพอ อยา่ ไปมกั งา่ ย
ใหเ้ จรญิ ใหม้ าก ภาวนาใหม้ าก ทาํ ใหด้ ีท่ีสดุ เทา่ ท่ีเราจะทาํ ดไี ด้
และอย่าไปรอให้ ผยู้ งั เดก็ อยา่ ไปรอวา่ ใหแ้ กเ่ สียกอ่ นจงึ ทาํ อนั
นนั้ ก็ไมถ่ กู การปฏบิ ตั ภิ าวนา ทาํ คณุ งามความดีนนั้ เม่ือมนั มี
ช่องวา่ งท่ีเราจะตอ้ งประกอบกระทาํ น่ะ ใหร้ บี ทาํ
ดพู ทุ ธสาวกในครงั้ พทุ ธกาล ไมว่ า่ หญิง ไมว่ า่ ชาย ไม่วา่
นกั บวช นกั บา้ น เม่ือท่านเกิดศรทั ธาความเล่อื มใสขนึ้ มาแลว้
คดิ ดวู า่ เด็กๆอายเุ จด็ ขวบ พอ่ แม่พาไปฟังเทศนฟ์ ังธรรม เพ่ินก็
ภาวนาทาํ ความเพียรละกิเลสได้ เหมือนคนใหญ่ ละกิเลสไดแ้ ต่
อายเุ จด็ ขวบ เป็นพระโสดาก็มี เป็นพระสกิทาคา เป็นพระ
12
อนาคา ทงั้ ๆท่ีอยใู่ นเพศคฤหสั ถ์ เป็นถึงพระอรหนั ต์ บวชหรอื ไม่
บวชไมส่ าํ คญั มนั อยทู่ ่ีใจทา่ นเลิกได้ ทา่ นละไดต้ า่ งหาก เจ็ด
ขวบก็ละกิเลสได้ เพราะทา่ นตงั้ ใจทาํ ตงั้ ใจภาวนาจรงิ ๆ ทีนีท้ ่ีเรา
ไม่ไดไ้ มถ่ ึง เป็นไปไมไ่ ด้ คือวา่ ไม่ตงั้ ใจ ไม่ภาวนา อยา่ งคนไปมา
หาสมู่ าฟังเทศนฟ์ ังธรรมก็มกั จะถามวา่ หลวงพอ่ หลวงป่หู ลวง
ตาท่านจะแนะนาํ ใหใ้ จของผมสบาย ใจสงบ ใหผ้ มละกิเลสราคะ
โทสะโมหะได้ มนั วา่ เอาอยา่ งนนั้ ท่านก็บอกวา่ ตอ้ งภาวนา ตอ้ ง
ทาํ ดีสิ มนั จะดีได้ ไม่ใช่คนอ่ืนทาํ ให้ มนั ก็ไม่ฟัง มนั จะเอาแตง่ ่าย
อย่างเดยี ว เอาง่ายวา่ ขอใหไ้ ดง้ า่ ยๆก็พอแลว้ ทีนีก้ ารฟังเทศน์
ฟังธรรมฟังคาํ ส่งั สอน ไม่ภาวนาพทุ โธในใจ ก็มกั จะไปฟังเอาวา่
ทา่ นองคน์ นั้ องคน์ ีใ้ นสมยั ครงั้ กอ่ นนนั้ พอฟังธรรมก็ไดส้ าํ เรจ็ ไป
นิพพานเลย ลอยฟา้ ไปเลย เอาหละ อยากไดอ้ ยา่ งนนั้ น่งั
หลบั ตาภาวนาเป็นทกุ ขเ์ ป็นรอ้ นไม่เอา ขา้ จะเอาอยา่ งง่าย เวลา
ทาํ มนั ไมใ่ ช่ของงา่ ย มนั ตอ้ งทาํ
ปฏิบตั ิภาวนาอย่าไดม้ ีความทอ้ ถอย พทุ โธในใจ เรยี กวา่
หย่งั ไว้ ยดึ ไวใ้ นใจ มนั จะโกรธ มนั ก็โกรธไมไ่ ด้ มนั คาพทุ โธ มนั
13
จะโลภ อยากไดน้ ่นั ไดน้ ่ี มนั ก็โลภไม่ได้ มนั คาพทุ โธ เรานกึ พุ
ทโธอยู่ คาํ วา่ พทุ โธมนั หมายไปไดท้ กุ อย่างทกุ ประการ เม่ือมี
พระพทุ ธเจา้ เตือนอยู่ เรานกึ ถงึ ทา่ นอยู่ พระพทุ ธเจา้ ก็มาบอกมา
สอน เรยี กวา่ พระธรรมคาํ สอนพระพทุ ธเจา้ น่นั แหละมนั มาตกั
มาเตือน ในพทุ ธศาสนาเพ่นิ ยงั มวี า่ สามพระพทุ ธ ก็หมายถึง
พระพทุ ธเจา้ พระธรรมก็หมายถงึ พระธรรมวนิ ยั สตั ถศุ าสนาคาํ
สอนของพระพทุ ธเจา้ ท่ีทา่ นเอามาชีแ้ จงแสดง หรอื ท่านจะไปสู่
นิพพานแลว้ พระธรรมน่นั ก็มีอยู่ มีอยใู่ นโลกเน่ียแหละ หรอื วา่
ศาสนามนั เส่อื มไปแลว้ ก็ตาม พระธรรมน่นั ก็มีอย่ใู นโลกแตว่ า่
คนไมม่ ีปัญญาเอามาใชก้ าร เอามาส่งั สอน เอามาละกิเลสราคะ
โทสะ โมหะ ของตนไม่ได้ แตม่ นั มีอยู่ เม่ือพระพทุ ธเจา้ มาตรสั มา
ชีแ้ จงมาแสดงเป็นหมวดเป็นหม่ไู วแ้ ลว้ เอามาฝึกฝนอบรม
ตวั เอง จิตใจตวั เอง มนั ก็ไดผ้ ลง่ายขนึ้
ไม่ตอ้ งดอู ่ืนไกล ดทู ่ีชีวติ ของคนในโลกสมยั นี้ อย่างวชิ า
ความรูท้ ่ีเอาเหลก็ เอาหลาเอาโลหะมาประดษิ ฐ์ประดอยเป็น
รถยนตก์ พ็ าว่งิ ไปได้ ก่ีรอ้ ยก่ีพนั ไมลก์ ็ไปได้ เอาเหลก็ เอาหลาเอา
14
นา้ํ มกู นา้ํ มนั มาทาํ เป็นเครอ่ื งบนิ ลอยฟ้า บนิ ไปในอากาศได้
วิชาเหลา่ นีม้ นั ก็มีอยู่ แตว่ า่ สมยั ใดคนโงเ่ ขลาเบาปัญญา (เทป
ขาดตอน) แสดงมาแกม้ าไขใหม้ นั เกิดประโยชนม์ นั ก็ไมไ่ ด้ แต่
มนษุ ยส์ มยั นีเ้ ขามีการศกึ ษา จนมีความรูค้ วามศกึ ษาดี เรยี นตอ่
กนั มา ก็รูจ้ กั เขา้ ใจ อย่างวา่ เอาไฟฟา้ มาใช้ มนั ก็ใชไ้ ด้ มนั มีวชิ า
ความรู้ เม่ือไฟฟ้าไมม่ ี มนั ก็มอี ย่ใู นโลกน่ีหละ ไฟฟา้ น่ะ แตว่ า่ คน
ฉลาด คนรู้ คนเขา้ ใจไม่มี ก็เลยเอาขนึ้ มาใชไ้ มไ่ ด้ ถา้ คนฉลาด
คนมีปัญญา คนมีอฐั มีสตางค์ เอามาขนึ้ ภเู ขามนั ก็ขนึ้ เอามาใน
ถา้ํ มนั ก็มีไฟ ไฟฟา้ มนั ก็ใชไ้ ด้
น่ีแหละพระธรรมวินยั สตั ถศุ าสนาคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้
ก็มีอยู่ แตว่ า่ ถา้ ไม่มีพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ มาตรสั มาชีแ้ จงแสดง
คือวา่ เสยี กอ่ น มนั เอามาใชไ้ ม่ถกู เหมือนทรพั ยากรในโลกน่นั
แหละ เม่ือคนไมฉ่ ลาดเกิดขนึ้ มา มนั มีอยแู่ ตไ่ มร่ ูจ้ ะเอามาใช้
อย่างไร ถา้ คนเฉลียวฉลาด คนศกึ ษาดมี ีทรพั ยส์ ินเงินทอง มี
อปุ กรณต์ า่ งๆครบครนั ทงั้ คนทงั้ วตั ถุ มนั ก็เอามาใชไ้ ด้ ในส่งิ สมยั
โบราณไม่ไดไ้ มม่ ี สมยั นีเ้ คา้ ก็ทาํ ใหเ้ กิดใหม้ ีขนึ้ มาได้ เพราะคนมี
15
ปัญญา การภาวนาเพ่ือทาํ ความเพียรละกเิ ลส แมจ้ ะภาวนาพทุ
โธๆก็ตาม เอาจรงิ ๆมนั ก็ไดท้ งั้ นนั้ อะไรมนั จะเป็นพทุ ธะ พทุ โธได้
มนั ขนึ้ อยทู่ ่วี า่ ใจเอาจรงิ เม่ือใจเอาจรงิ แลว้ ไดห้ มด ถา้ ใจไมเ่ อา
จรงิ หละอะไรก็ไมไ่ ด้ ถา้ ใจถอยหละ ถอยหมด
ท่านจงึ วา่ ใจเป็นใหญ่ ใจเป็นประธาน จะสาํ เรจ็ ลลุ ว่ ง งาน
ตา่ งๆจะลลุ ว่ งไปไดก้ ็ดว้ ยกาํ ลงั ใจ รา่ งกายสงั ขารอนั นีม้ นั เป็น
เพียงเครอ่ื งใชไ้ มส้ อยของบคุ คลของจติ ใจนนั้ ใจมนั เป็นใหญ่
เป็นประธาน สาํ เรจ็ แลว้ ในดวงใจ จิตใจเป็นนาย กายเป็นบา่ ว
เหมือนสมยั ราชาธิปไตย พระเจา้ แผ่นดนิ เป็นใหญ่ ถา้ พระเจา้
แผน่ ดนิ จะฆา่ ใหต้ ายก็ได้ เพราะทา่ นเป็นใหญ่ บอกราษฎรใหท้ าํ
ใหอ้ ะไรไดห้ มด เหมือนกายกบั ใจของเราทกุ คน มนั ครองอย่ใู น
ตวั ของเราน่ีแหละ แตว่ า่ ถา้ ใจไมต่ งั้ ใจไมด่ ี ใจเสีย ก็เลยพาตวั
พากายใหเ้ สียไป จงึ เกิดมาเป็นคนใบบ้ า้ ง เป็นคนบา้ บา้ ง เสีย
จรติ ผดิ มนษุ ยบ์ า้ ง ใจไม่ตงั้ ใจเล่ือนลอย ใจฟงุ้ ซา่ นราํ คาญ ใจไม่
ดี เม่ือใจไมด่ ี ก็คอื วา่ ใจไม่เป็นแกน่ เป็นสาร ศลี สมาธิ ภาวนา
มนั ไม่มีในใจ ใจมนั เสีย ใจเนา่ เหมือนไมเ้ ป็นเนา่ ไมท้ ่ีเป็นเนา่
16
เป็นโพรงนะ่ เอามาทาํ บา้ นทาํ เรอื นอะไรก็ไมไ่ ด้ เพราะไมไ้ มม่ ี
แกน่ จติ ใจของเราท่ีใหภ้ าวนาพทุ โธ หรอื ภาวนาอะไรใหใ้ จมนั
เป็นแกน่ แกน่ ศีล แกน่ ธรรม แก่นคาํ ส่งั สอนใหม้ นั อย่ใู นใจ ไมใ่ ห้
เป็นใจเหลวไหลใชก้ ารไมไ่ ด้ ใหใ้ จดี ใจดกี ็คือวา่ ศลี สมาธิ
ภาวนาน่นั เอง ใจดกี ็คอื ทาน ศลี ภาวนาน่นั แหละ ผลท่ีสดุ มรรค
ผลนิพพานมนั ก็ไปถงึ ได้ รูไ้ ด้ เขา้ ใจ เพราะวา่ ใจดี เพราะวา่ ใจมี
ความพาก ใจมีความเพียร ใจมีความหม่นั ความขยนั ใจมีความ
อดความทน หนกั ก็เอาเบากส็ ู้ ตงั้ ใจประกอบกระทาํ อย่เู สมอ
ไมใ่ ช่จะเอาแตค่ วามสะดวกสบาย ไมต่ งั้ ใจใหแ้ นว่ แน่ม่นั คงย่อม
ไม่ได้
เหตนุ นั้ พระพทุ ธเจา้ ของเราในวนั เวลาท่พี ระองคจ์ ะเอาชนะ
กิเลสในจิตใจของท่าน ท่านจงึ มีการตงั้ สจั จอ์ ธิษฐานใจลงไป วา่
แมเ้ ลอื ดเนือ้ เชือ้ ไขมนั จะเหือดแหง้ ไป มนั จะตายก็ชา่ งมนั ใจ
พระองคไ์ ม่หว่นั ไหว ตงั้ ใจกาํ หนดภาวนาอานาปา ลมหายใจ จน
จิตใจสงบตงั้ ม่นั จงึ ไดป้ ัญญาวิชาความรูแ้ จง้ ในรูป แจง้ ในนาม
แจง้ ในกาย ในจิต เหน็ แจง้ ในหลกั อนิจจงั ทุกขงั อนัตตา ทงั้
17
รูปนามกายใจทงั้ โลกภายนอกดว้ ย ทงั้ คนทงั้ สตั ว์ ทงั้ วตั ถธุ าตุ
ทงั้ หลาย ทงั้ ทอ้ งฟ้าดนิ ฟา้ อากาศอะไรๆพระองคก์ ็แจง้ หมด รูไ้ ด้
เขา้ ใจหมด จงึ เลิกได้ จงึ ละได้ จงึ ตรสั รูไ้ ด้ ตดั ขาดแลว้ ก็รู้
เรยี กวา่ ตรสั รู้ ตดั แลว้ ก็รูแ้ จง้ แทงตลอด ตดั ไมข่ าด ตดั ไม่ขาดละ
ไม่ออก มนั ก็ไมแ่ จง้ ใจ ท่านวา่ อยา่ งใด กฟ็ ังไป เราไม่รูไ้ มเ่ ขา้ ใจ
ไม่ภาวนาใหร้ ูต้ ามเหน็ ใจ ทา่ นวา่ ดีก็ดี ทา่ นวา่ ช่วั กช็ ่วั ทา่ นวา่
เม่ือกิเลสความโกรธโลภหลงมนั เกิดขนึ้ เราก็ไปตามมนั ไมไ่ ด้
ตอ้ งใหม้ นั แจง้ อยใู่ นจิตในใจวา่ อะไรมนั ผิด ผดิ แลว้ ก็ไม่ตอ้ งทาํ
ละทิง้ บาปเม่ือรูเ้ ขา้ ใจหละ ไม่คดิ ทาํ อีกตอ่ ไป ไมพ่ ดู อกี ตอ่ ไป ไม่
ทาํ อีกตอ่ ไป บาปนนั้ ก็ไมเ่ กิดขนึ้ คนไมร่ ูไ้ มเ่ ขา้ ใจ ไมเ่ ป็นอยา่ งนนั้
ไม่รูว้ า่ อะไรเป็นบาป อะไรเป็นบญุ ทาํ สมุ่ ๆไปอยา่ งนนั้ แหละ
ครนั้ ใหน้ ่งั สมาธิภาวนาแลว้ กฟ็ ้งุ ซา่ นราํ คาญ งว่ งเหงาหาวนอน
ทอ้ แทอ้ อ่ นแอ กลวั ตาย มนั เป็นเสยี อยา่ งนี้
ดงั นนั้ ใหพ้ ากนั ลกุ ขนึ้ ต่นื ขนึ้ อยา่ ใหจ้ ิตใจทอ้ แทอ้ อ่ นแอ จง
เตอื นใจของตวั เองอยเู่ สมอวา่ พระพทุ ธเจา้ ท่านไม่ออ่ นแอทอ้ แท้
เหมือนเรา ทา่ นทาํ บญุ ใหท้ านเต็มท่ี จติ ใจของท่านก็สามารถ
18
อาจหาญ ทา่ นรกั ษาศลี ของทา่ นใหบ้ รสิ ทุ ธิ์ จิตใจของทา่ นก็
สามารถอาจหาญ ทา่ นทาํ สมาธิภายในจติ ใจของทา่ นม่นั คง
หนกั แนน่ จิตใจของทา่ นก็สามารถอาจหาญ จนถงึ ขนั้ ตดั กิเลส
ความโกรธออกจากใจ ตดั กิเลสความโลภออกจากใจ ตดั กิเลส
ความหลงออกจากใจ ไดเ้ ด็ดขาดแลว้ ก็ยงั สอนผอู้ ่ืน สตั วอ์ ่นื ส่ิง
อ่นื ผอู้ ่นื ได้ น่นั แหละคือวา่ นา้ํ พระทยั ใจพระพทุ ธเจา้ พทุ โธ เป็น
ผสู้ ามารถอาจหาญ เราก็ใหต้ งั้ ใจลงไป อยา่ เขา้ ใจวา่ เป็นแต่
พระพทุ ธเจา้ ตวั เราเองก็เอาชนะใจของเราเอง พระพทุ ธเจา้ ทา่ น
ก็เอาใจชนะใจกิเลสของทา่ นเอง เราทกุ คนก็เอาชนะกิเลสความ
โกรธ ความโลภ ความหลงของใจตวั เองใหไ้ ดท้ กุ คน ก็ย่อมไดช้ ยั
ชนะทงั้ นนั้
เหตนุ นั้ ผปู้ ฏบิ ตั ธิ รรมกรรมฐาน ในทางพระพทุ ธศาสนานี้ ไม่
วา่ ยคุ ใดสมยั ใดมนั ขนึ้ กบั ความตงั้ ใจของผปู้ ฏบิ ตั ิ เม่ือผนู้ นั้ ตงั้ ใจ
ปฏิบตั ิดีปฏบิ ตั ชิ อบ ประกอบแตส่ ิง่ ท่ีเป็นบญุ กศุ ล ละบาป
บาํ เพญ็ บญุ อยใู่ นตนทกุ วนั เวลา ก็จะมีแตค่ วามสขุ กายสบายใจ
ฉะนนั้ เม่ือวา่ เราท่านทงั้ หลายพากนั ไดส้ ดบั รบั ฟังแลว้ เขา้ ใจ
19
แจ่มแจง้ ในใจของตนอย่างใด จงนาํ ไปประพฤตใิ หด้ ี ปฏิบตั ิให้
ชอบ ประกอบในสิ่งท่ีเป็นบญุ เป็นกศุ ล ก็จะไดค้ วามรูค้ วาม
ฉลาดความสามารถอาจหาญ ดงั แสดงมาก็สมควรดว้ ย
กาลเวลา เอวงั ก็มีดว้ ยประการะฉะนี้
ท่ีมา: https://youtu.be/T9nQgrrRmGc
20