พุทโธเป็นที่พึ่งสูงสุด โดย หลวงพ่อวิริยังค์ สิรินฺธโร

พุทโธเป็ นทพี่ ง่ึ สูงสุด
หลวงพอ่ วริ ยิ งั ค์ สริ นิ ฺธโร
บรกิ รรมพทุ โธคาํ หนง่ึ นนั้ ถือวา่ มีอานิสงสม์ ากมาย เรา
บรกิ รรมไปหลายครงั้ นบั ครงั้ ไม่ถว้ น อานสิ งสน์ ีก้ เ็ พ่มิ พนู ย่ิงขนึ้
องคส์ มเดจ็ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ทรงตรสั ไวใ้ นมหาสมยั สตู รวา่
พุทธฺ ํ สรณํ คตาเส
น เต คมิสสฺ นฺติ อปายภมู ึ
ปหาย มานุสํ เทหํ
เทวกายํ ปริปูเรสสฺ นฺติ
แปลเป็นใจความวา่ เม่ือบคุ คลผใู้ ดมาถงึ พระพทุ ธเจา้ เป็นท่ี
พ่งึ โดยการบรกิ รรมพทุ โธ บคุ คลผนู้ นั้ ละจากอตั ภาพนีแ้ ลว้ ก็จะ
ไดไ้ ปเป็นอตั ภาพเทวดา ขอ้ นีเ้ ป็นความจรงิ ท่วี า่ เราพากนั
บรกิ รรมพทุ โธนีเ้ พ่ืออะไร ก็เพ่ือขอ้ ท่ี ๑ อานิสงส์ ขอ้ ท่ี ๒ เพ่ือทาํ
จิตของตนใหส้ งบ
ความสงบของจิตนนั้ ถือวา่ เป็นอานิสงสอ์ นั ย่งิ ใหญ่ ดงั ท่ีองค์
สมเด็จพระผมู้ ีพระภาคตรสั วา่ นตถฺ ิ สนฺติ ปรํ สุขํ สขุ อ่ืนเสมอ

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 1

ดว้ ยความสงบไมม่ ี เราจะไปแสวงหาความสขุ อ่ืนนนั้ สคู้ วามสขุ
ท่ีเกิดขนึ้ จากเวลาท่ีจติ มนั รวม เวลาจติ มนั สงบ ไมไ่ ด้ เพราะวา่
ความสขุ ท่ีเกิดมาจากจติ นนั้ เป็นความสขุ ท่ีเรยี กวา่ นิรามสิ สุข
เป็นความสขุ ท่ปี ราศจากอามสิ ทงั้ ปวง ผทู้ ่ีบาํ เพ็ญสมาธิเทา่ นนั้ ท่ี
จะพากนั ไดร้ บั รสพระสทั ธรรมนี้

นอกเหนือจากผทู้ ่ีทาํ สมาธิแลว้ จะไม่มีใครไดร้ บั รสพระ
สทั ธรรมอยา่ งนีเ้ ป็นอนั ขาด เพราะอะไร เพราะวา่ แมว้ า่ คนนนั้ จะ
ทาํ บญุ ทานการกศุ ล บรจิ าคทานอยา่ งใดอย่างหนง่ึ รกั ษาศลี ไป
ตามปกติ เขาก็คดิ เอาวา่ ไดบ้ ญุ บญุ ก็เกิดขนึ้ แกเ่ ขาไปตามภาวะ
แตว่ า่ เขาจะมาไดร้ บั ความสขุ เหมือนกนั กบั บคุ คลผทู้ ่ีทาํ สมาธิ
นนั้ ยอ่ มไม่ได้ บคุ คลผทู้ าํ สมาธินอกจากวา่ จะไดอ้ านิสงสแ์ ลว้
ความสขุ ก็เกิดขนึ้ แกบ่ คุ คลผนู้ นั้ อยา่ งท่ีหานบั ประมาณมไิ ด้

จิตใจของคนเรานนั้ มนั อย่ไู ม่เป็นสขุ ท่านจงึ เปรยี บ
เหมือนกนั กบั ลงิ ลิงนนั้ แมม้ นั จะน่งั อยเู่ ฉยๆ คิว้ มนั ก็กระดก มนั
จะอยเู่ ฉยไปไมไ่ ด้ จิตของคนเราก็เป็นเชน่ เดียวกนั กบั ลงิ อย่เู ฉย
ไม่ได้ นกึ โนน่ นกึ น่ี เพราะฉะนนั้ แทนท่ีเราจะไปนกึ สารพดั

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 2

สารพนั เราก็มานกึ ซะแตท่ ่พี ทุ โธ ใจของเราก็จะเกิดเรยี กวา่ เกิด
คณุ ธรรม หรอื เรยี กวา่ เกิดอมฤตธรรม คาํ วา่ อมฤต แปลวา่ สง่ิ
ไม่ตาย คอื ส่งิ ท่ีไม่สญู เสียและไมส่ ญู สลาย

ทกุ สิ่งทกุ อย่างถา้ หากวา่ เราจะลองคิดดู แมก้ ระท่งั รา่ งกาย
ของเราตลอดจนกระท่งั สรรพสิง่ ตา่ งๆท่ีเรามีอยู่ เกิดขนึ้ ใน
เบือ้ งตน้ คร่าํ ครา่ ในเบอื้ งกลาง สลายตวั ไปในท่ีสดุ ทงั้ สนิ้ อนั นนั้
เรยี กวา่ สญู เสยี ทกุ อย่างอยใู่ นขนั้ ท่วี า่ สญู เสยี เวลารบั ประทาน
อาหารก็ดอู าหารก็ตบแตง่ มาก็สวยอยู่ รบั ประทานไปก็อรอ่ ยอยู่
แตใ่ นท่ีสดุ ก็สญู เสีย กลายเป็นสงิ่ ท่ีปฏกิ ลู ไปอยา่ งนีเ้ ป็นตน้ แต่
สว่ นการท่ีมจี ติ ใจท่ีสงบ มีจติ ใจท่ีมีความปรกตแิ ห่งความสงบ
นนั้ มไิ ดส้ ญู เสยี ไปเชน่ เดยี วกนั กบั สงิ่ ท่ีเรามองเหน็ ดว้ ยตา

ความท่ีเรามีจติ ท่ีเรยี กวา่ คณุ ธรรมท่ีเกิดขนึ้ จากสมาธิ อนั ท่ี
เรยี กวา่ จิตรวมจิตสงบนนั้ จะตอ้ งฝังสนิทติดอย่ใู นใจของเรา
ตลอด เม่ือเราจะตายไปจากชาตินีไ้ ปถงึ ชาตติ อ่ ไป หรอื จะไปถงึ
ไหนก็ตาม สมาธิท่ีเราไดก้ ระทาํ ลงไปนนั้ ยอ่ มจะตอ้ งฝังสนิทติด
อยใู่ นใจของเราอย่ตู ลอด ไมว่ า่ เราจะทาํ นอ้ ย ไม่วา่ เราจะทาํ มาก

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 3

สิ่งนนั้ ก็จะตอ้ งกลบั คนื มาสภู่ าวะ คือกลบั คนื มาฝังสนทิ อยทู่ ่ีจติ
ของเราน่ี เพ่มิ พนู ไปทกุ กาลและเวลา เม่ือกอ่ นเราทาํ ไดแ้ คร่ อ้ ย
เด๋ียวนเี้ ราทาํ พนั ตอ่ มาทาํ พนั ก็กลายเป็นหม่นื สงิ่ เหลา่ นนั้ ก็จะ
ไมก่ ลบั มาเป็นพนั เป็นรอ้ ยอกี มนั ก็จะเพ่มิ ตวั เคา้ เรยี กวา่ เพ่มิ พนู

เพราะฉะนนั้ คาํ วา่ ท่ีวา่ บญุ ก็ดี วาสนาก็ดี บารมีก็ดี สงิ่
เหลา่ นีเ้ กิดจากอมฤตธรรมทงั้ นนั้ เคา้ เรยี กวา่ ธรรมท่ีไมต่ าย
จะตอ้ งเพ่มิ คือจากนี้ เราทาํ มาก่ีปี ๙ ปี ๑๐ ปี หรอื กวา่ นนั้ ส่ิง
เหลา่ นนั้ ก็ฝังสนิทตดิ อยทู่ ่ีใจของบคุ คลผนู้ นั้ ตลอดไป แลว้ ก็ไมใ่ ช่
วา่ ฝังสนิทตดิ อยเู่ ฉยๆ ยงั คณุ ประโยชนใ์ หแ้ ก่บคุ คลผนู้ นั้ เหลอื ท่ี
จะนบั เหลือท่จี ะประมาณ

ในครงั้ ท่ีอาตมาเคยไดร้ บั ผลประโยชนจ์ ากสมาธิเป็นครงั้
แรก โดยท่ยี งั ไมไ่ ดห้ ดั น่งั สมาธิเลย เพียงแตว่ า่ นกึ วา่ “เราไม่มา
อกี แลว้ ไมม่ าอีกแลว้ ” ไม่ไดน้ ่งั สมาธิดว้ ย น่งั เฉยๆอยใู่ นศาลา
แหง่ นงึ เพราะเจบ็ ปวดเม่ือย ไมเ่ คยไดร้ บั ความทกุ ขท์ รมานมาก
ขนาดนี้ ในสมยั เป็นเดก็ แตว่ า่ ในขณะนนั้ สมาธิเกิดขนึ้ มาอย่างท่ี
น่าอศั จรรย์ จติ ก็ไดร้ วมลงไป ปรากฏวา่ มีความเยือกเยน็ สบาย

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 4

มหาศาลเกิดขนึ้ อนั นนั้ เองท่วี า่ เป็นเรม่ิ แรกท่ีจะทาํ ใหอ้ าตมาได้
พยายามทาํ เพ่ือท่ีจะใหเ้ กิดความสขุ อยา่ งนนั้ ตลอดมาอกี

อนั ท่ีเป็นเชน่ นนั้ อาตมาก็เขา้ ใจวา่ อนั ความท่ีเป็นสมาธิ
ขนึ้ มาไดน้ นั้ คอื อดตี เราเคยทาํ มาแลว้ ชาตใิ ดเรารูไ้ มไ่ ด้ เม่ือ
มาถงึ ปัจจบุ นั แลว้ สิ่งนนั้ มนั ไดส้ ง่ ผลมาให้ จนกระท่งั บงั เกิดขนึ้
ความเช่ือความเล่อื มใสในศาสนา สามารถท่ีจะปฏิบตั ิจนกระท่งั
มนั เกิดผลขนึ้ มาแก่ตนของตน ดงั นนั้ จงึ กลา้ พดู ไดว้ า่ สามารถได้
พดู อยา่ งเต็มคาํ วา่ ผทู้ ่ีปฏบิ ตั ธิ รรมตา่ งๆนนั้ ไม่ตอ้ งไปพากนั พะ
วา้ กงั วล คอื ไม่กงั วลวา่ เราจะไดธ้ รรมะแคไ่ หน เราอาจจะคดิ วา่
“เอะ๊ ทาํ เกือบลม้ เกือบตาย ไมเ่ ห็นมนั ไดต้ รงไหน” อยา่ ไดไ้ ปคดิ
อยา่ งนนั้ เป็นอนั ขาด สง่ิ ท่ีไดน้ นั้ เราไม่รูต้ วั

เหมือนกนั กบั เราท่ีเราโตขนึ้ มาน่ี ตงั้ แตก่ อ่ นเราเป็นเดก็ อา้ ว
เด๋ยี วนเี้ ราเป็นหนมุ่ มาไดย้ งั ไง เป็นสาวมาไดย้ งั ไง อา้ ว เด๋ยี วนี้
เราเป็นผใู้ หญ่ขนึ้ มาไดย้ งั ไง อา้ ว เด๋ยี วนีเ้ ราแก่ขนึ้ มาไดย้ งั ไง เรา
ไมไ่ ดร้ ูห้ รอกวา่ มนั จะยืดตวั ขนึ้ มาวนั ละเทา่ ไหร่ ก่ีเซน็ ต์ ก่ีนิว้
เหมือนกนั กบั เราปลกู ตน้ ไม้ การปลกู ตน้ ไมน้ นั้ เราจะไปน่งั ดู

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 5

ตน้ ไมน้ ีว้ า่ วนั นงึ มนั จะขนึ้ ก่ีมลิ ก่ีเซน็ ต์ ก่ีนิว้ เราไปดเู ทา่ ไหรก่ ็ไม่
เห็น แตว่ า่ ถา้ นานๆเราไปดทู ี มนั ก็ขนึ้ ศอกขนึ้ แขน ฉนั ใดก็ดี
สมาธิท่ีเรามีอย่นู นั้ และท่ีเราพากนั ฝึกฝนและกระทาํ นนั้ มนั
จะตอ้ งสะสมไปในตวั ของมนั เองเสรจ็ เม่อื มนั สะสมไปสะสมไป
ในท่ีสดุ มนั ก็แก่กลา้ ขนึ้ มนั กม็ ากขนึ้ ตามลาํ ดบั มากขนึ้ โดยท่ีเรา
ไมร่ ูต้ วั

เพราะฉะนนั้ เราจงึ ไม่ตอ้ ง คือไมต่ อ้ งมีความวติ กและกงั วล
เพราะการทาํ สมาธิน่นั ทา่ นหา้ ม ไมใ่ หเ้ กิดความวติ กและกงั วล
วา่ เราจะไดห้ รอื ไม่ได้ ดีหรอื ไม่ดี เรยี กวา่ วางเป็นอุเบกขา เม่ือ
วางเป็นอเุ บกขาแลว้ ความเคล่อื นไหวหรอื ความเป็นไปตา่ งๆนนั้
มนั จะเป็นไปตามภาวะท่ถี กู ตอ้ ง เพราะวา่ ธรรมะก็เรยี กวา่
ธรรมะอยแู่ ลว้ ธรรมะก็คอื ความเท่ียงตรง

ความเท่ียงตรงก็คอื วา่ ไมม่ ีเบนไปทางโนน้ ทางนี้ เหมือนกนั
กบั คนท่ีคดในขอ้ งอในกระดกู บางคนนนั้ นะ่ จติ ไปอย่างนงึ ใจไป
อยา่ งนงึ กายไปอย่างนงึ ปากไปอีกอย่างนงึ ไออ้ ยา่ งนนั้ มนั ก็
เป็นธรรมชาตมิ นษุ ย์ แตว่ า่ ใจของเราท่ีเราพากนั ฝึกฝนและพา

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 6

กนั ทาํ นนั้ ก็เรยี กวา่ ธรรมะเท่ียงตรง ไมไ่ ดเ้ ป็นเชน่ นนั้ ไมไ่ ดป้ าก
อยา่ งหนง่ึ ใจอย่างหนง่ึ ย่อมจะตอ้ งปรกติ เป็นไปตามปรกติ เม่ือ
เราทาํ ขนึ้ มาเทา่ ไร ก็จะตอ้ งปรากฏผลขนึ้ มาเทา่ นนั้ แลว้ ก็ยงั อยู่
ในจิตอย่อู ย่างนนั้ แลว้ ก็เพ่ิมพนู ขนึ้ ไปอยา่ งนนั้ ตอ่ เน่ืองไปอย่าง
นนั้ น่ีคือลกั ษณะของการบาํ เพ็ญ

เม่ือบาํ เพญ็ มากเขา้ อยา่ งไร น่นั ก็สดุ แลว้ แตผ่ ทู้ ่ีมีศรทั ธา
ความศรัทธาท่ีจะเกิดขนึ้ มานนั้ อยทู่ ่ีแตล่ ะบคุ คล เม่ือแตล่ ะ
บคุ คลนนั้ มีศรทั ธา ศรทั ธาก็จะตอ้ งเป็นผชู้ กั จงู ชกั นาํ ศรทั ธานนั้
หมายความวา่ ความเช่ือถือ ความเคารพ ความนบั ถือ ความมี
ความคิดท่ีวา่ มีความปรารถนาอยา่ งแรงกลา้ ท่ีจะใหเ้ กิดขนึ้ ใน
สง่ิ นนั้ เรยี กวา่ ศรทั ธา เม่ือศรทั ธาเกิดขนึ้ มาน่ี ไมว่ า่ จะอยไู่ กลก็
ตาม อยใู่ กลก้ ็ตาม เราจะตอ้ งเดนิ ทางไปใหไ้ ด้ คอื เดนิ ทางไปถงึ
ใหไ้ ด้ เพราะศรทั ธามีแลว้ ใครจะขวางกนั้ ไม่ได้ คนเราน่ถี า้ ลงมี
ศรทั ธาแลว้ ไมม่ ีอะไรขวางกนั้ ได้ ศรทั ธานจี้ งึ เป็นพลงั มหาศาล
เรยี กวา่ ศรทั ธานีเ้ ป็นศรทั ธาพละ กาํ ลงั แหง่ ศรทั ธาน่ีเหลอื จะนบั
เหลอื ประมาณ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 7

เพราะฉะนนั้ การท่ีไดม้ าบาํ เพญ็ กศุ ลหรอื จาํ ศลี ภาวนาน่งั
สมาธิกนั นี้ ก็เพราะเหตทุ ่วี า่ ศรทั ธานนั้ เป็นตวั ตงั้ ชกั จงู ใหเ้ รามา
วา่ เราจะตอ้ งมาท่นี นั้ เราจะตอ้ งน่งั สมาธิอยนู่ ่นั เราจะตอ้ งทาํ ท่ี
นนั้ อยา่ งนีเ้ ป็นตน้ แลว้ เรากม็ าทาํ จรงิ ๆดว้ ย หมายความวา่ เราก็
จะตอ้ งไมย่ อมท่ีจะเสียเวลา เพราะอาศยั ศรทั ธาเป็นตวั ตงั้ เม่ือ
เป็นเชน่ นนั้ จะยากลาํ บากแคไ่ หนนนั้ ไม่มีปัญหา จะตอ้ งเดินทาง
มาพบความจรงิ นนั้ ใหไ้ ด้ น่นั คือศรทั ธา

และนอกเหนือจากนนั้ เม่ือเรามาก็จะตอ้ งมาพบสงิ่ หนง่ึ ท่ี
เราจะตอ้ งตอ่ สู้ ส่ิงนนั้ คือมาร มารนนั้ มีเยอะ พระพทุ ธเจา้ ตรสั
วา่ ขนั ธมาร กเิ ลสมาร เทวบุตรมาร มารนนั้ ไม่ไดอ้ ยทู่ ่ีอ่ืนไกล
อยทู่ ่ีแตล่ ะบคุ คล อยใู่ นตวั แตล่ ะบคุ คล ตา่ งคนตา่ งมีมารดว้ ยกนั
ทงั้ นนั้ เราไม่ตอ้ งไปโทษคนอ่นื ตวั เราน่ีแหละท่ีเป็นมารแก่ตวั
ของเราเอง เพราะอะไร เพราะวา่ เม่ือเราเจบ็ เราปวดเราเม่ือยเรา
เหน่ือยเราหิว เราก็ไม่ทาํ ซะแลว้ สมาธิ เรากไ็ ม่พยายามท่จี ะ
รกั ษาศลี ซะแลว้ เม่ือเหน็ ความลาํ บาก น่นั คือมาร พวกมาร
เหลา่ นีเ้ ยอะ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 8

แมก้ ระท่งั เวลาจิตสงบลงไปแลว้ มารมนั กย็ งั ตาม ตามไป
จนกระท่งั ถงึ ไหนถงึ กนั เพราะฉะนนั้ ในการท่ีเราจะแกไ้ ขตวั มาร
นีไ้ ดน้ นั้ อยทู่ ่ีความเอาจรงิ อยทู่ ่ีขนั ตคิ วามอดทน วิริยะความ
พากเพยี ร อุตสาหะความบากบ่นั ท่ีเราจะตอ้ งตอ่ สใู้ หช้ นะ
อย่างท่ีเรานีเ้ คยชนะมาแลว้ ทา่ นทงั้ หลายเคยชนะมาแลว้ น่นั
คอื ชนะเป็นขนั้ เป็นตอน ขนั้ ตอนแห่งความชนะนนั้ มนั มหี ลาย
ขนั้ ตอน

จากบา้ นเราก็จะมาวดั ถา้ หากวา่ เราไม่ชนะ เรามาไม่ได้ พอ
เราชนะ เรากม็ าได้ น่ีเรยี กวา่ ขนั้ ตอนหนง่ึ เม่ือมาถงึ วดั แลว้ ก็
อยากกลบั บา้ น เราก็ชนะอกี แลว้ เราก็อยู่ อย่แู ลว้ ทีนีเ้ ราก็จะตอ้ ง
รกั ษาศีล เราก็คิดวา่ รกั ษาศลี ก็มากแลว้ เอาไวว้ นั พระอ่นื เถอะ
ถอยซะกอ่ นวนั พระนี้ อา้ ว มารผจญ แตท่ ีนีเ้ ราไมเ่ ช่ือ เราก็จาํ ศีล
ตอ่ ไป ก็เรยี กวา่ ชนะมาอีกขนั้ หนง่ึ เม่ือผา่ นการจาํ ศลี มาแลว้ ก็
มาถงึ การฟังเทศน์ เม่ือมาถงึ การฟังเทศนก์ ็คดิ วา่ เม่ือไรก็เทศน์
อย่างนี้ เม่ือไรก็เทศนอ์ ย่างนี้ ในท่ีสดุ ฉนั ก็ไม่อยากฟังอกี หละ หนี
ไปดกี วา่ นอนดีกวา่ หลกี เล่ยี งซะดกี วา่ แตท่ ีนีเ้ ม่ือมนั คดิ อย่าง

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 9

นนั้ เราก็ไม่ไดท้ าํ ตาม เราก็น่งั ฟังเทศนต์ อ่ ไปจนกระท่งั ไดฟ้ ัง
เทศนห์ นง่ึ จบสองจบ ก่ีกณั ฑๆ์ นบั กณั ฑม์ ากนั ไม่ถว้ น อนั นีเ้ ราก็
ชนะมาอีกขนั้ ตอนหน่งึ

และตอ่ ไปเราก็จะตอ้ งน่งั สมาธิ เราก็คิดวา่ นอนดกี วา่ เพราะ
น่งั มนั เจ็บโนน่ เจ็บน่ี นอนมนั สบาย ก็เลยนอน น่นั แพ้ แตพ่ อเรา
มาคดิ วา่ เอ๊ะ น่งั สมาธิ มนั อยากจะใหเ้ รานอน มนั อยากจะให้
เราเลิก มนั จะอยากจะใหเ้ ราไมอ่ ยากทาํ เราก็ฝืน นอนเราก็ไม่
นอน เราก็น่งั มนั อยากจะใหเ้ ลิก เราก็ไมย่ อม ในท่ีสดุ เราก็ชนะ
มนั อกี ขนั้ ตอนหนง่ึ น่ีเรยี กวา่ ครงั้ ท่ีหน่งึ ตอ่ ไปครงั้ ท่ีสอง เราทาํ
แลว้ เราก็คิดวา่ "เราก็ทาํ มาตงั้ เยอะแลว้ เราอยา่ ทาํ เลย เราทาํ มา
เน่ียมาก่ีปีแลว้ น่ี หา้ ปี เจด็ ปี สิบปี โอย้ ตงั้ เยอะแยะ พอแลว้ " น่นั
ก็เรยี กวา่ ถา้ หากวา่ พอจรงิ ๆก็เรยี กวา่ แพ้ แตว่ า่ เราไมพ่ อ เราก็
ตงั้ ใจทาํ มนั ตอ่ ไปอีกอย่างนี้ ก็เรยี กวา่ ชนะ ก็เรยี กวา่ ชนะมารไป
อีกตามขนั้ ตอน

เม่ือเป็นอยา่ งนีเ้ ราก็ตอ้ งสกู้ นั ไปเร่อื ยนะ่ จนกวา่ ชีวติ จะหา
ไม่ เราก็สกู้ บั มารกนั ไปอยา่ งนี้ แลว้ การสนู้ นั้ ผลออกมายงั ไง มนั

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 10

ก็เหมือนกนั ท่ีเขาไปตอ่ สอู้ ะไรตา่ งๆอยา่ งนี้ แลว้ ผลออกมาไง
ออกมาแพ้ ใชไ้ ม่ได้ ออกมาชนะ ใชไ้ ด้ อยา่ งนี้ เพราะฉะนนั้ อยา่ ง
ท่ีเราพากนั มาบาํ เพ็ญทกุ วนั พระก็ดี อะไรก็ดี ทกุ วนั ก็ดี อนั นนั้
ลว้ นแลว้ แตว่ า่ เราอยใู่ นฐานะชยั ชนะแลว้ ผลท่ีออกมาเป็นเงนิ
เป็นทองเป็นขา้ วเป็นของ น่ีหมายความวา่ สาํ เรจ็ คา้ ขายสาํ เรจ็
ทาํ นาสาํ เรจ็ ทาํ ราชการสาํ เรจ็ น่นั เรยี กวา่ ชยั ชนะ เขาได้
เงนิ เดอื นตอบแทน และเขาก็ไดก้ าํ ไรตอบแทน แลว้ เขาก็ได้
ผลติ ภณั ฑอ์ าหารตอบแทนอยา่ งนี้ น่นั คือผลตอบแทนของการ
ชนะ

สาํ หรบั ท่เี ราพากนั ทาํ กนั สมาธิ ผลการตอบแทนคอื
อริยทรัพย์ หรอื เรยี กวา่ คณุ ธรรม หรอื เรยี กวา่ อมฤตธรรม อนั นี้
เป็นสง่ิ ท่ีตอบแทนเรา ถงึ แมว้ า่ จะเป็นนามธรรม เรามองไม่คอ่ ย
เห็นเทา่ ไร แตว่ า่ มนั ก็มีความรูส้ กึ ความรูส้ กึ ท่ีมีอยใู่ นใจของเราน่ี
อนั นนั้ แหละ แสดงใหเ้ ห็นถงึ วา่ เราไดผ้ ล

อนั คนเรานนั้ ไมใ่ ชว่ า่ เราจะไปมีความสขุ เพราะวตั ถนุ นั้ วตั ถุ
นีก้ ห็ าไม่ ความสขุ ท่ีเกิดขนึ้ จากใจ อย่างคนไดเ้ งนิ มาเยอะๆก็มี

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 11

ความสขุ ไมใ่ ชส่ ขุ อย่ทู ่ีเงนิ แตว่ า่ สขุ อยทู่ ่ีใจ บางคนไดส้ ิ่งท่ีสม
ความปรารถนามา มีความสขุ ก็ไมใ่ ช่สขุ ท่ีเราไปเจอส่งิ ท่ี
ปรารถนา แตว่ า่ สขุ อยทู่ ่ีใจ เราไดบ้ า้ นหลงั หนง่ึ ไม่เคยไดแ้ ตม่ นั ก็
มีความสขุ ความสขุ มนั ก็ไม่ไดอ้ ยทู่ ่ีบา้ น แตค่ วามสขุ มนั กอ็ ยทู่ ่ีใจ
ลงผลท่ีสดุ ถา้ หากวา่ ใจมนั ออกจากรา่ งไปแลว้ เอาอะไรมาเป็น
ความสขุ มนั กไ็ มม่ ี เรามีบา้ น นอนตายแลว้ จะมีประโยชนอ์ ะไร
เรามีเงนิ กองทว่ มเป็นรอ้ ยลา้ นพนั ลา้ น แตเ่ ราตายซะแลว้ จะมี
ประโยชนอ์ ะไร เราไดข้ า้ วไดข้ องตา่ งๆมาเยอะแยะ แตเ่ ราก็ตาย
ซะแลว้ มนั จะไดป้ ระโยชนอ์ ะไร รา่ งกายท่ใี จออกจากรา่ งไปแลว้
นนั้ มนั ไมม่ ีความรูส้ กึ ตาก็ไมเ่ หน็ หกู ็ไมไ่ ดย้ ิน รา่ งกายก็ไมร่ ู้
สมั ผสั อะไรทงั้ สิน้ น่นั หมายความวา่ ตายแลว้ คือใจออกไปซะ
แลว้

ทีนีเ้ ม่ือใจยงั อยู่ ใจมนั ยงั ไมท่ นั ออกไปจากรา่ ง เม่ือเราจะ
ไดร้ บั ผลอนั ใดนนั้ ผลอนั นนั้ เกิดขนึ้ จากความสบายใจ เกิดขนึ้
จากใจ อยา่ งความเป็นทกุ ขเ์ ดอื ดรอ้ น เงนิ ไม่มี ไมพ่ อใช้ บา้ นไม่
มี ไม่มีท่ีอยอู่ าศยั เกิดความเป็นทกุ ข์ เป็นหนีเ้ ป็นสนิ เกิดความ

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 12

เป็นทกุ ข์ ผทู้ ่ีเรารกั เราชอบใจเกิดตายไป เกดิ ความเป็นทกุ ข์
ทกุ ขก์ ท็ กุ ขท์ ่ีไหนหละ มนั ไมไ่ ดท้ กุ ขท์ ่ีคนตาย มนั ไม่ไดท้ กุ ขท์ ่ีไมม่ ี
เงนิ มนั ไม่ไดท้ กุ ขท์ ่ีมนั เป็นหนี้ แตว่ า่ มนั ทกุ ขอ์ ย◌่ ู ท่ีใจ ใจเป็น
ผรู้ บั ทกุ ข์ กนิ ไมไ่ ดน้ อนไม่หลบั เดือดรอ้ นอะไรตา่ งๆนนั้ เกิดขนึ้
จากใจ

เพราะฉะนนั้ เวลาท่ีเราจะเสวยสขุ จากการบาํ เพญ็ สมาธิ
กรรมฐานภาวนา มนั ก็มีความสขุ อยทู่ างใจ แลว้ จะเอายงั ไง มนั
ก็มีอย่แู คน่ ี้ ถึงยงั ไงก็ตามมนั ก็มีอยแู่ คน่ ี้ อยา่ งคนท่ีวา่ แตก่ อ่ นได้
เงนิ แสนก็สขุ ตอ่ มาไดเ้ งินลา้ นก็สขุ ตอ่ มาไดเ้ งนิ รอ้ ยลา้ นก็สขุ
อนั ความสขุ เหลา่ นนั้ มนั ก็มีอยแู่ คท่ ่ีใจเทา่ นนั้ หละ ใจมนั มี
ความสขุ เม่ือเราทาํ สมาธิเกดิ ขนึ้ เราไดส้ มาธิ เรามีสมาธิ
ความสขุ ก็เกิดท่ีใจ มนั ก็อยกู่ นั ก็เหมือนกนั ความสขุ อนั นเี้ ป็นท่ี
เราตอ้ งการแตเ่ ราก็ไดจ้ ากการทาํ สมาธิ อยา่ งนีอ้ นั มนั เป็น
ความสขุ เม่ือเป็นความสขุ อยา่ งนีเ้ ราก็ถือวา่ ถกู ตอ้ งแลว้ แมเ้ รา
จะเหนด็ เหน่ือยเพียงใด เราไดอ้ ย่างนีก้ ็ถกู ตอ้ งแลว้

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 13

ถา้ เราจะเปรยี บเทียบกบั ท่ีเราพากนั สรา้ งสรรคฐ์ านะสมบตั ิ
ท่ีเราพยายามกระทาํ มนั ขนึ้ เราไดใ้ ชร้ า่ งกายและจิตใจนไี้ ปอยา่ ง
มหนั ตอ์ นนั ต์ บางคนอยา่ งนที้ าํ จนกระท่งั ไม่รูก้ ลางวนั กลางคนื
ทาํ งานเหนด็ เหน่ือย อาบเหง่ือตา่ งนา้ํ สารพดั ท่ที าํ ขนึ้ อนั นนั้ ก็
หมายความวา่ ใชค้ วามพยายามท่ีจะกระทาํ ขนึ้ ในท่ีสดุ ตอ้ งการ
อะไร ก็ตอ้ งการความสขุ ท่ีใจน่นั เองแหละ แมว้ า่ จะเหน็ดเหน่ือย
แคไ่ หนแตค่ วามสขุ ท่ีมีอย่ใู นใจ ดว้ ยเหตนุ ีก้ ารปฏบิ ตั ิทงั้ หลาย
แหล่ เราจงึ มีความม่นั ใจในตนของตนเองและเป็นผทู้ ่ีเขา้ ใจแลว้
วา่ อนั การกระทาํ เชน่ นีน้ นั้ ก็คอื การทาํ ความสขุ อนั ท่ีเรยี กวา่
ถกู ตอ้ งท่ีสดุ

ความถกู ตอ้ งนนั้ เราหาไดย้ าก เราจะไปหาความถกู ตอ้ งท่ี
ไหน มนั กห็ าไดย้ าก แตถ่ า้ หากวา่ เราทาํ ความสงบขนึ้ มาในใจได้
แลว้ น่นั เป็นความถกู ตอ้ งท่ีเราหาไดม้ าแลว้ แมส้ ิง่ นนั้ จะยาก แต่
เกิดขนึ้ มากบั เรา เพราะฉะนนั้ คนท่ีมีความเฉลยี วฉลาด คอื
หมายความวา่ มีความม่นั คงภายในจติ อยา่ งเหนยี วแนน่ เรยี กวา่
ม่นั คงท่ีสดุ นนั้ เขาจงึ ไมม่ ีความหว่นั ไหว เรยี กวา่ อจลศรัทธา มี

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 14

ศรทั ธาท่ีม่นั คงแข็งแรงเป็นประดจุ วา่ ศิลาทงั้ แท่งหมายความวา่
หินน่ีมนั กอ้ นใหญ่เบอ้ เรม่ิ ฝังลงไปในดนิ นบั เป็นรอ้ ยเมตร อะไร
มาพดั มนั ก็ไมม่ ีความหว่นั ไหว ลมมาพดั มนั ก็ไมร่ ูส้ กึ

เหมือนกนั กบั คนท่ีเขาทาํ ประโยชนข์ นึ้ มาแก่ตนไดแ้ ลว้ เขา
ไม่มีความหว่นั ไหวตอ่ สง่ิ แวดลอ้ ม สิง่ แวดลอ้ มตา่ งๆมนั มีอยู่
เพราะวา่ ไมว่ า่ จะทาํ อะไรทงั้ หมด มนั หนีคนนินทาไปไม่ได้
นินทากาเลเหมือนเทนา้ํ ไมช่ อกชา้ํ เหมือนเอามีดมากรดี หิน
นบั ประสาอะไรมนษุ ยเ์ ดนิ ดนิ พทุ ธนาคนิ ยงั ตอ้ งถกู นินทา อนั นี้
เคา้ เรยี กวา่ โลกธรรม โลกธรรมนนั้ มนั เป็นสิ่งท่ีจะตอ้ งพดั สจู่ ติ ใจ
ของมนษุ ย์

จติ ตฺ ํ ยสสฺ น กมฺปติ (จากมงคลสตู รขอ้ ท่ี ๓๕ ผุฏฐสสฺ
โลกธมเฺ มหิ จติ ตฺ ํ ยสสฺ น กมปฺ ต)ิ ผุฏฐสสฺ โลกธมฺเมหิ โลก
ธรรมถกู ตอ้ งแลว้ จติ ตฺ ํ ยสสฺ น กัมปฺ ติ จิตก็ไมไ่ ดห้ ว่นั ไหว ไม่
เกิดความหว่นั ไหว อยา่ งนี้ เม่ือไม่เกิดความหว่นั ไหวก็เหมือนกนั
กบั วา่ ลมท่ีพดั หิน อนั หนิ นนั้ มนั จะพดั เทา่ ไหร่ หนิ ก็ไม่เคล่ือน
มนั ฝังรากแนน่ เหลอื เกิน เหมือนกนั กบั ผทู้ ่ีมีจติ เหมือนหนิ เคา้

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 15

เรยี กวา่ จติ นีม้ นั แข็งเหมือนหนิ ฉะนนั้ ใครจะมาอะไรถกู ตอ้ งนนั้
ไม่มีปัญหาเลย กระทบถกู ตอ้ งมาเถิด สไู้ ด้ สกู้ นั จนกระท่งั ถึงขนั้
ท่ีวา่ มนั จะมาเอาชีวติ ก็ชา่ ง แตว่ า่ เราก็จะตอ้ งทาํ ในส่ิงท่มี นั
ถกู ตอ้ งใหเ้ กิดความสขุ เกิดขนึ้ มาภายใน

เพราะฉะนนั้ จงึ ไมม่ ีความคิดวปิ รติ อย่างใด จงึ ไมแ่ ปลกใจ
แตอ่ ย่างใด ในเม่ือพระเถระองคห์ น่งึ ท่ีทา่ นปลอ่ ยใหเ้ ขาทบุ เคา้
จะทบุ ซกั เทา่ ไหรก่ ็ทบุ ไป แตท่ า่ นจะน่งั สมาธิ คือทา่ นเป็นคนรวย
ตงั้ แตส่ มยั ยงั ไม่ไดบ้ วช และท่านก็มีนอ้ งสาวท่ีจะตอ้ งเป็นพ่นี อ้ ง
กนั แลว้ ก็ถา้ ทา่ นมาบวชแลว้ ท่านก็ยงั ไม่ไดส้ ละสมบตั เิ หลา่ นนั้
ใหน้ อ้ งสาว เม่ือเป็นเชน่ นนั้ นอ้ งสาวก็คดิ อยากจะไดส้ มบตั ิ จงึ ได้
จา้ งโจรมาใหม้ าฆา่ พระพ่ีชาย

ในขณะนนั้ พระพ่ีชายจะไปน่งั สมาธิอย่ใู นป่าชา้ แหง่ นงึ
ในขณะนนั้ จิตก็ไม่รวม ทาํ ยงั ไงก็ไมส่ งบ จติ มนั ฟงุ้ ซา่ น ทนั ใดนนั้
คนท่ีรบั จา้ ง โจรท่ีรบั จา้ งนอ้ งสาวมาก็ถือตะบองมาส่ีคน ท่ีจะ
มาตพี ระองคน์ นั้ ใหต้ าย เม่ือพระองคน์ นั้ ลมื ตามาก็เหน็ กถ็ ามวา่
พวกแกมาทาํ ไม ทงั้ ส่ีก็บอกวา่ นอ้ งสาวท่านจา้ งฉนั มา พดู กนั

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 16

ตรงๆ ใหม้ าฆา่ ทา่ น ตที ่านใหต้ าย บอกวา่ “เออ เราไมว่ า่ ตใี ห้
ตายก็ไม่วา่ แตอ่ ย่าไปตที ีเดยี วตายก็แลว้ กนั ” ก็บอกวา่ ใหต้ ีหวั
เขา่ ขา้ งซา้ ยแตกละเอียดไป สมาธิเขา้ ไปแลว้ ทีนีจ้ ติ มนั ชกั จะเขา้
แลว้ แลว้ ก็บอกให้ “เอา้ ตอ่ นีไ้ ปตีหวั เขา่ ขา้ งขวาแตกละเอียดไป”
จิตก็เขา้ ไปอกี แลว้ ลกึ ลงไปอกี ตอ่ ไป “อา้ ว ตีไหลซ่ า้ ยหลดุ ไป
เลย” ทา่ นก็ทาํ จติ ลกึ เขา้ ไปอกี

ทนั ใดนนั้ ไอห้ มอสดุ ทา้ ย ไอค้ นสดุ ทา้ ยมนั ก็ตีไหลข่ วาพรอ้ ม
ท่ีจะตศี รี ษะ พอตีลงไปไหลข่ วาพบั เดยี วเทา่ นนั้ ทา่ นก็ไดส้ าํ เรจ็
เป็นพระอรหนั ต์ แลว้ ทา่ นกเ็ รยี กกระดกู ท่ีมนั ละเอียดนนั้ กลบั มา
สคู่ วามเป็นปรกติ แลว้ ทา่ นก็ถามวา่ “พวกแก นอ้ งสาวจา้ งมา
คนละเทา่ ไหร”่ บอกวา่ จา้ งมาคนละพนั แกจงไปบอกนอ้ งสาว
เราวา่ “สมบตั นิ นั้ เราสละหมดแลว้ แตว่ า่ ใหเ้ พ่มิ คา่ จา้ งพวกแก
เป็นคนละสองพนั ”

อนั นีแ้ สดงถึงวา่ เม่ือถงึ คราวจาํ เป็นจรงิ ๆแลว้ สละชีวิต
เพ่ือท่ีจะทาํ จติ นีใ้ หถ้ งึ ขนั้ ก็มีพระอย่อู งคห์ น่งึ เดนิ จงกรมอย่ใู นป่า
เดินไปเดินมา เทา้ แตก เทา้ แตกก็ไมย่ อมหยดุ ก็เลยเอาหวั เข่า

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 17

คลาน คลานจงกรม ไอน้ ายพรานมาจากไหนไมร่ ู้ มองมาแตไ่ กล
นกึ วา่ พระน่นั มนั เป็นอีเกง้ กเ็ ลยเอาหอกซดั ลงไป พงุ ทะลไุ สไ้ หล
ท่านก็ไม่โกรธ แลว้ ทา่ นก็สมาธิของทา่ นตอ่ ไป เม่ือทา่ นสมาธิ
ของท่านตอ่ ไป ไอน้ ายพรานก็รบี กระโดดมาถึงก็รูดใบไมอ้ ดุ ไส้
ของทา่ น ไมใ่ หไ้ สท้ ะลกั ในท่ีสดุ ท่านก็บอกวา่ ใหแ้ บกอาตมาไป
หาอาจารยท์ ี นายพรานก็แบกพระองคน์ นั้ ขนึ้ บา่ ไป เม่อื แบกขนึ้
บา่ ไป ทา่ นก็เจรญิ กรรมฐานอยบู่ นบา่ ของนายพราน ในท่ีสดุ
ท่านก็ไดส้ าํ เรจ็ เป็นพระอรหนั ตบ์ นบา่ นายพรานอย่างนี้

เพราะฉะนนั้ อนั การท่ีเราพากระทาํ นี้ เรากพ็ ยายามตงั้ ใจให้
แนว่ แน่ อยา่ พากนั ทาํ จติ ใจใหว้ อกแวกแลว้ อานิสงสก์ ็จะเกิดขนึ้
ทาํ สมาธิกนั ตอ่ ไปอกี พกั

ท่ีมา: https://youtu.be/yYOA4P5kCJ0

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 18