คำสอนประโยคสุดท้าย โดย หลวงปู่เหรียญ วรลาโภ

คาํ สอนประโยคสุดทา้ ย
๓๑ สงิ หาคม ๒๕๓๐

เน่ืองจากเวลานีเ้ ป็นเวลาท่ีมารวมกนั มาอยทู่ ่ีศาลาการ
เปรยี ญนีก้ ็เพ่ือท่ีจะฝึกกายฝึกจิตนีใ้ หส้ งบระงบั กายกน็ ่งั น่ิงๆ
ไม่ไหวตงิ ไมใ่ หง้ ว่ งเหงาหาวนอน เม่ือกายน่ิงได้ เพียงจิตใจก็ทาํ
จิตใหน้ ่ิงตอ่ ไป พระพทุ ธเจา้ ทรงตรสั วา่ นัตถิ สันติ ปะรัง สุขัง
แปลวา่ สขุ อ่ืนย่งิ ไปกวา่ ความสงบไม่มี บรรดาความสขุ ในโลกมี
อยู่ เชน่ ผลไมส้ กุ มนั ก็มีรสหวานดี แตก่ ็หวานแคช่ ่วั ระยะปลาย
ลิน้ เทา่ นนั้ แหละ เม่ือผ่านลงไปสกู่ ระเพาะแลว้ ความหวานนนั้ มนั
ก็หายไป ความสขุ อนั เกิดจากการกินอาหารอ่มิ หนาํ สาํ ราญ การ

ไดน้ อนหลบั สนิดสบายดี การมีเงินใชส้ อยไมข่ ดั สน มีเครอ่ื งใชไ้ ม้
สอยตา่ งๆครบตามกระบวนการของโลกสมยั ปัจจบุ นั

ไอห้ มนู่ ีม้ นั ก็เป็นความสขุ ช่วั คราวทงั้ นนั้ แหละ บคุ คลมาติด
อย่ใู นความสขุ เหลา่ นีแ้ หละจงึ พน้ จากทกุ ขไ์ ปไมไ่ ด้ สขุ เหลา่ นี้
เป็นเหย่ือลอ่ ใหต้ ิดอย่ใู นทกุ ข์ ดงั นนั้ ผปู้ ฏิบตั ิธรรมทงั้ หลาย ใหพ้ งึ
เขา้ ใจกนั เหตดุ งั นนั้ น่ะการฝึกการอบรมกนั จงึ ตอ้ งฝึกใหต้ ่นื ดกึ

ลกุ เชา้ ตอ้ งใหท้ าํ ขอ้ วตั รปฏบิ ตั ิใหต้ รงตามเวลา หมนู่ ีม้ นั ก็ลว้ น
แตฝ่ ึกใหค้ นเรานนั้ มีจติ ใจตงั้ ม่นั ตอ่ ความดี มีสตสิ มั ปชญั ญะ
เตือนใจของตนใหต้ ่ืนตวั อยเู่ สมอวา่ ความตายน่นั นะ่ มนั ไมม่ ี
กาํ หนดหมายเลย บทมนั จะตายมาป๊ บุ ป๊ับมนั เอาไปเลยก็มี ชวี ิต
นีน้ ่ะมนั ฝากไวก้ บั ความตาย ไม่ใชเ่ ป็นของเราอะไรจรงิ จงั ดวง
จติ มาอาศยั อยชู่ ่วั คราวเทา่ นนั้ เอง ช่วั ระยะบญุ กรรมท่ีอปุ ถมั ภ์
บาํ รุงอย่เู ทา่ นนั้ เม่ือหมดบญุ หมดกรรมอนั นีล้ งไปแลว้ รูปรา่ งอนั
นีก้ ็ตงั้ อยไู่ มไ่ ดเ้ ลย

ดงั นนั้ ผมู้ ีปัญญาทงั้ หลายทา่ นจงึ ไม่น่งิ นอนใจจงึ รบี เรง่ ทาํ
ความเพียร ละกิเลสอนั เป็นเหตใุ หเ้ กิดทกุ ขไ์ ปในสงสารเน่ีย ไม่
รูจ้ กั จบจกั สนิ้ ใหเ้ พยี รละความโลภดว้ ยการใหก้ ารบรจิ าคทาน
เพียรละความโกรธดว้ ยการเจรญิ เมตตากรุณาเสมอๆ จนวา่
จติ ใจมองเหน็ วา่ สตั วท์ งั้ หลายเน่ียหนะมนั เป็นเพ่ือนทกุ ขเ์ กิดแก่
เจบ็ ตายดว้ ยกนั ไมค่ วรท่ีจะไปเบยี ดเบียนมนั หรอื เขา เจรญิ
เมตตาใหม้ องเหน็ สตั วท์ งั้ หลายเป็นอย่างวา่ น่นั แหละ แลว้ มนั ก็
จะไดง้ ดเวน้ จากการเบยี ดเบียน สมาทานม่นั ในศีล ไดอ้ ย่าง

ม่นั คง ถา้ ไมม่ ีเมตตาธรรมกรุณาธรรมน่ีแลว้ ศีลก็รกั ษาให้
บรสิ ทุ ธิ์ไมไ่ ด้ ไมม่ ีคณุ ธรรมสนบั สนนุ แลว้ อยา่ งนีน้ ะ่ มนั เป็นไป
ไม่ไดเ้ ลย ศีลจะบรสิ ทุ ธิ์ไมไ่ ด้ มนั เป็นอยา่ งนนั้ เพราะฉะนนั้ เรา
เป็นชาวพทุ ธนะ พระพทุ ธเจา้ ทรงแนะอบุ ายแนวทางขจดั กิเลส
บาปธรรม ออกจากจิตใจอยา่ งนีแ้ ลว้ เราจะไปปลอ่ ยใหเ้ วลาลว่ ง
ไปเสียเปลา่ มนั ก็ไม่สมควรเลย เพราะวา่ กิเลสเหลา่ นนั้ มนั เป็น
เหตใุ หเ้ กิดทกุ ขจ์ รงิ ๆ

อยา่ งความโกรธอย่างเนีย้ เม่ือมนั โกรธเขา้ มาแลว้ มนั ก็
แสดงกิรยิ ากายวาจาอนั ช่วั หยาบออกไป มนั ก็เป็นบาปเป็นกรรม
เป็นเวรตดิ ตวั แลว้ น่นั นะ่ แตค่ นเรานนั้ น่ะไม่รูห้ รอกวา่ กรรมเวร
นนั้ มนั ติดตวั ไป เหตดุ งั นนั้ มนั ถึงไมย่ อมปฏบิ ตั ติ ามคาํ สอน มนั
จะไมห่ า้ มจิตใจตนเอง เวลามนั อยากโกรธขนึ้ มามนั ก็ปลอ่ ยให้
มนั โกรธซะเตม็ ท่ี เชน่ นีแ้ ลว้ มนั จะไม่ใหก้ รรมเวรติดตามไปสนอง
ใหเ้ ป็นทกุ ขอ์ ยา่ งไรไดเ้ ลา่ ถา้ ตวั เองไปสรา้ งกรรมสรา้ งเวรขนึ้
ใหแ้ กต่ วั เอง ดงั นนั้ นะ่ จงึ ควรพนิ ิจพจิ ารณาใหเ้ หน็ คณุ านภุ าพ
แหง่ ขอ้ ปฏบิ ตั เิ หลา่ นีด้ ว้ ยตนเอง ใหเ้ หน็ อานภุ าพแหง่ การภาวนา

วา่ การภาวนาเน่ีย มนั ทาํ ใหใ้ จสงบระงบั จากกิเลสเหลา่ นนั้ แหละ
ไมใ่ ช่อยา่ งอ่นื ใด เราพยายามทาํ ใจสงบก็เพ่ือไม่ใหม้ นั ปรุงแตง่
กิเลสคือ ความโลภ ความโกรธใหเ้ กิดขนึ้ ในใจน่ีเอง พยายามใช้
ปัญญาสอนใจน่ีใหเ้ หน็ โทษแหง่ ความโลภ ความโกรธเหลา่ เนีย้
เหน็ โทษแหง่ ความหลง

ความเขา้ ใจผดิ ตา่ งๆเน่ีย มนั ทาํ ใหค้ นเราเดินทางผดิ
เพราะวา่ กายวาจาเน่ียมนั มใี จเป็นใหญ่เป็นประธาน ถา้ ใจเห็น
ผิดแลว้ มนั ก็ใชก้ ายใชว้ าจาทาํ ผิดพดู ผดิ จากทาํ นองคลองธรรม
ไป เช่นนีแ้ หละ เชน่ บางคนก็เหน็ ไปวา่ การฆา่ สตั วน์ ่ีไมเ่ ป็นบาป
หรอก แตว่ า่ ฆา่ สตั วท์ ่ีเป็นอาหารนะ สตั วอ์ นั ใดท่ีไมเ่ ป็นอาหาร
อย่าไปฆา่ มนั เพราะวา่ ชีวิตของมนษุ ยเ์ ราน่ีมนั อย่ดู ว้ ยกบั
เนือ้ สตั ว์ ถา้ ไมไ่ ดร้ บั ประทานเนือ้ สตั วแ์ ลว้ มนั จะอย่ไู ม่ได้ ไอข้ อง
มนึ เมาตา่ งๆมีสรุ าเมรยั หมนู่ ีก้ ็เป็นของประดบั โลก ถา้ ไมม่ ีนา้ํ
พรรณนีค้ นเราก็หงอยเหงาเศรา้ ใจ หาความสขุ สบายไมไ่ ด้ เม่ือมี
นา้ํ พรรณนีห้ ลอ่ เลีย้ งเขา้ ไปแลว้ มีความสนกุ สนานร่นื เรงิ บนั เทงิ
ใจดี หรอื วา่ ไดไ้ ปเลน่ ชกู้ บั เมยี ของคนอ่นื หรอื ผวั คนอ่นื เหน็ วา่

เป็นเร่อื งสนกุ สนานดี อนั หม่นู ีแ้ หละมนั ลว้ นแตเ่ ป็นเรอ่ื งเขา้ ใจ
ผิดทงั้ นนั้ เลย

ถา้ บคุ คลเขา้ ใจถกู ตอ้ งแลว้ จะไมท่ าํ เป็นเดด็ ขาดเลย เชน่
อยา่ งขอ้ ท่ีหน่งึ อย่างนีน้ ะ สตั วท์ งั้ หลายมนั ขานอาสามาเป็น
อาหารมนษุ ยห์ รอื ไม่ มนั ประกาศเม่ือไร น่ี มนั ไมม่ ีใครจะตอบได้
เลยตอนนี้ มนั วา่ กนั เอาเฉยๆ สตั วท์ งั้ หลายย่อมกลวั ตายรกั ชีวติ
ของตนเหมือนกนั หมดทกุ ชนิดเลย ใครๆก็ไมอ่ ยากใหใ้ ครมาทาํ
รา้ ยตน มาเบยี ดเบยี นตน แมต้ วั ของตวั เองก็ลองคดิ ดกู ็รกั ชีวิต
ของตวั เอง ไมอ่ ยากใหใ้ ครมาเบยี ดเบยี นเลย อยา่ วา่ แตต่ บตแี ม้
จะดา่ วา่ ดว้ ยวาจาก็เจ็บใจเตม็ ทีอย่แู ลว้ เน่ีย เพราะฉะนนั้ ผใู้ ดไป
เบยี ดเบียนบคุ คลอ่นื สตั วอ์ ่นื ก็จงึ ช่ือวา่ เป็นผเู้ อาเปรยี บบคุ คลอ่ืน
และสตั วอ์ ่นื เห็นวา่ ตนมีอาํ นาจเหนือเคา้ ก็ทาํ ไดท้ าํ เอา ก็ทีเคา้
มาทาํ ตน ตนกป็ รารถนาไม่ใหเ้ คา้ ทาํ หาทางตอ่ สู้ ไอห้ มนู่ ีม้ นั ควร
คิดควรพจิ ารณาใหร้ ูใ้ หเ้ ห็น

การตอ่ สกู้ นั เบยี ดเบียนซง่ึ กนั และกนั มนั ก็เป็นกรรมเป็นเวร
ตามสนองกนั ไปชาติแลว้ ก็ชาติเลา่ ดงั เราจะเหน็ ไดป้ ัจจบุ นั น่ี

แหละทาํ ไมคนจงึ ฆา่ กนั นกั หนา มนั ไมใ่ ชว่ า่ มนั ฆา่ กนั โดยไม่มี
เหตปุ ัจจยั มนั เหตหุ นหลงั มาสมทบกบั เหตใุ นปัจจบุ นั ดว้ ย เหตุ
ในปัจจบุ นั ตา่ งคนตา่ งไมม่ ีศลี สาํ รวมกายวาจา พดู
กระทบกระท่งั กนั เขา้ แสดงกิรยิ าหยาบคายตอ่ กนั และกนั
ประกอบกบั กรรมเก่าท่ีไดท้ าํ มาแตก่ อ่ นโนน่ เคยไดเ้ บยี ดเบยี น
กนั มามนั ก็มาหนนุ สง่ ใหม้ ีความโกรธความพยาบาทขนึ้ อยา่ ง
รุนแรง น่ีก็ไดล้ งมือประหตั ถป์ ระหารกนั ใครดกี ็ใครอย่ใู ครไมด่ กี ็
ตายไป บางทมี นั ก็ลอบกดั เอาโดยเจา้ ตวั ไมร่ ูเ้ ลย อนั หมนู่ ีม้ นั
ไม่ใช่วา่ อาศยั เหตปุ ัจจบุ นั นะ อาศยั เหตใุ นอดตี ท่ีลว่ งแลว้ มา แต่
ก่อนผทู้ ่ถี กู เคา้ ฆา่ ตาย ผนู้ นั้ ก็คงไปฆา่ เคา้ มาแตก่ อ่ นนะ่ กรรม
นนั้ ก็ติดสอยหอ้ ยตามมา มาถงึ ในชาตนิ มี้ นั ถงึ เวลามนั ใหผ้ ล
เวลาใดก็ดลบนั ดาลใหค้ นอ่นื มาฆา่ ตนเองตายเสยี ก็เป็นอยู่
อย่างเนีย้ ด่งั บคุ คลผไู้ มม่ ีศีลนะ่ ไม่สาํ รวมในศีลแลว้ มนั ก็มีแต่
การเบียดเบยี นซง่ึ กนั และกนั แหละไปอยอู่ ย่างนนั้

เพราะฉะนนั้ พระพทุ ธเจา้ จงึ ตรสั วา่ อัพยาปัชฌัง สุ
ขังโลเก ปาณะ ภเู ตสุ สญั ญะโม ความสาํ รวมในสตั วค์ ือ

ความไม่เบยี ดเบยี นซง่ึ กนั และกนั เป็นสขุ ในโลก สุขา วิราคะตา
โลเก กามานัง สะมะตกิ กะโม ความสิน้ ไปแหง่ ราคะคอื การ
ลว่ งกามเสยี ได้ เป็นสขุ ในโลก น่พี ดู ถงึ ความสขุ ท่ีพระบรม
ศาสดาทรงตรสั ไวน้ ะ ใหพ้ จิ ารณาดู พระองคเ์ จา้ ทรงสรรเสรญิ วา่
บคุ คลผใู้ ดไ้ ม่เบียดเบยี นบคุ คลผอู้ ่นื และสตั วอ์ ่ืนนนั้ น่ะ ผนู้ นั้ ย่อม
เป็นสขุ สบายมากแมจ้ ะไปเกิดในภพนอ้ ยภพใหญ่ตอ่ ไปมนั ก็ไมม่ ี
กรรมช่วั เวรช่วั ติดตามสนองใหเ้ ป็นทกุ ขต์ อ่ ไป เกิดชาติใดก็มีอายุ
ยืนยาวนานไปจนตลอดจนถงึ อายขุ ยั จงึ คอ่ ยตาย เพราะไมม่ ี
กรรมช่วั มาตดั รอนชีวิตในระหวา่ ง

ใหบ้ คุ คลผพู้ ากเพียรพยายามละความกาํ หนดั ยนิ ดใี หเ้ บา
บางออกไปจากจิตใจไดเ้ ท่าไร ความไมพ่ วั พนั ในกามคณุ หรอื วา่
กิเลสกาม กิเลสกามไดแ้ กเ่ ร่อื งผวั ๆเมียๆเน่ียแหละ กามคุณทงั้
๕ ไดแ้ ก่ รูป เสยี ง กลิ่น รส เคร่อื งสมั ผสั ตา่ งๆหม่เู นีย้ ผใู้ ดเอา
กายออกหา่ งเอาใจออกหา่ ง เอาวาจาออกหา่ งได้ ผนู้ นั้ เป็นสขุ ใน
โลก พระศาสดาทรงตรสั ไวน้ ะ ก็เป็นความจรงิ นะ จะไมจ่ รงิ
อย่างไรอะ้ บคุ คลผลู้ ะราคะความกาํ หนดั ยนิ ดไี ด้ โทสะก็ไม่เกิด

โมหะความหลงก็ไมเ่ กิด เพราะความกาํ หนดั ยินดเี น่ียทาํ ให้
คนเราหลงมวั เมาไปในทางท่ผี ดิ ศีลผิดธรรม ทาํ ใหเ้ กิดการแยง่
ชงิ กนั โกรธกนั ประหตั ถป์ ระหารกนั หมนู่ ีม้ นั ก็ลว้ นแตเ่ กิดจาก
ราคะความกาํ หนดั ยนิ ดีนีท้ งั้ นนั้ เลย เพราะฉะนนั้ สาํ หรบั ผคู้ รอง
เรอื นแลว้ ควรบรรเทา ถึงละไม่ขาดหมดก็ใหม้ นั บรรเทาเบาบาง
ลงอย่าใหป้ ระพฤติศีลขอ้ ท่ี ๓ ก็แลว้ กนั กย็ งั นบั วา่ เป็นความดี
ความชอบของผคู้ รองเรอื น

แตส่ าํ หรบั ผเู้ ป็นนกั บวชแลว้ ตอ้ งเวน้ ทงั้ ทางกาย ทงั้ ทาง
วาจาและทางจติ ใจโดยประการทงั้ ปวง กายก็ไมแ่ สดงมายาสา
ไถในเชิงรกั เชงิ ใคร่ การพดู จาปราศรยั อะไรก็ไม่แสดงบทมายา
สาไถออกไปตอ่ เพศตรงกนั ขา้ ม ภายในจติ ใจก็สาํ รวมระวงั อยา่
ใหค้ วามกาํ หนดั ครอบงาํ จติ ใจได้ โดยมาพจิ ารณาเหน็ รา่ งกาย
ทกุ กระเบียดนวิ้ ลว้ นแตเ่ ป็นของไมม่ ีอะไรสวยงาม อาศยั หนงั หมุ้
ห่ออย่เู ทา่ นนั้ เองน่ะ สิง่ โสโครกจงึ ไม่ปรากฏออกมา ถา้ สมมตุ ิ
ลอกหนงั นีอ้ อกลองดซู ิ น่าดเู หรอรูปรา่ งอนั เนีย้ ไม่มีอะไรนา่ ดซู กั
หนอ่ ยเดียวเลย มนั พอนา่ ดอู ย่ไู ดอ้ าศยั หนงั หมุ้ อยเู่ ท่านนั้ เอง

แลว้ ก็มีเลือดวง่ิ พลา่ นตามเนอื้ ตามหนงั อนั นีแ้ หละ ทาํ ใหเ้ กิด
ผิวพรรณเปลง่ ปล่งั ขนึ้ มา เหน็ เขา้ แลว้ ก็ชอบใจ ท่ีแทส้ ขี องเลอื ด
ตา่ งหาก เลอื ดมนั ว่งิ ไปตามรา่ งกายนีน้ ะทาํ ใหม้ ีนา้ํ มีนวลขนึ้ มา
แตท่ ่ีแทจ้ รงิ ก็ธาตนุ า้ํ นะ่ แหละ คอื เลือด เลอื ดแดงก็มี เลอื ดสี
เหลืองก็มี เลอื ดขาวก็มี มนั ซมึ ซาบอย่ใู นรา่ งกายทกุ สว่ นเนีย้
อยา่ งนีถ้ า้ หากวา่ ผใู้ ดเป็นโรคเลอื ดจางเขา้ ไปแลว้ ผวิ พรรณก็ซูบ
ซีดไม่เปลง่ ปร่งั เลย กาํ ลงั วงั ชาก็ลดนอ้ ยถอยเบาบางไป คนผู้
เชน่ นนั้ นะ่ ไมน่ า่ ดเู ลย ไมน่ า่ ปรารถนา อยา่ งนีแ้ หละ ลอง
พิจารณาดู ถา้ ผใู้ ดมาเพง่ พจิ ารณารา่ งกายสงั ขารใหเ้ ห็นตาม
สภาพความจรงิ อย่างวา่ มานี้

ถา้ เป็นนกั บวชก็คลายความกาํ หนดั ยนิ ดอี อกไปเร่อื ยๆ ไม่
ตอ้ งการไมป่ รารถนามนั ผใู้ ดเหน็ รา่ งกายสงั ขารตามความเป็น
จรงิ อย่เู สมอๆไป ผนู้ นั้ ย่อมประพฤติพรหมจรรยไ์ ปไดต้ ลอดรอด
ฝ่ัง ถงึ แมย้ งั จะไมบ่ รรลมุ รรคผลอะไรแตค่ วามรูส้ กึ ในใจนนั้ นะ่ ไม่
ปรารถนาในรูปเสียงกลนิ่ รสเคร่อื งสมั ผสั เลย เพราะมองเห็นแลว้
วา่ ไมม่ ีชนิ้ สว่ นตรงไหนท่ีวา่ สวยงามหรอื วา่ เท่ียงย่งั ยืน ไมม่ ีเลย

เป็นนกั บวชตอ้ งบาํ รุงความรูค้ วามเหน็ ดงั กลา่ วไวน้ ่ะ ใหเ้ กิดขนึ้ มี
ในใจอยเู่ สมอๆไป อย่าไปมองเหน็ ตามความนิยมสมมตุ ขิ อง
ชาวโลก ชาวโลกผทู้ ่หี มกมนุ่ อยดู่ ว้ ยราคะตณั หามนั ก็ตอ้ งเป็นไป
อย่างนนั้ แหละ วา่ รูปนนั้ สวยงามดี รูปนีข้ ีร้ า้ ย เสียงน่นั ไพเราะดี
เสียงนีไ้ ม่ไพเราะ อะไรทาํ นองเนยี้ มนั ก็เลอื กคดั จดั สรรกนั ไป
อยา่ งนนั้ นะ่ ตามความนยิ มสมมตุ ขิ องโลก แตแ่ ลว้ ทงั้ รูปสวย
และรูปไมส่ วยเม่ือพดู ถงึ ความจรงิ แลว้ มนั กม็ ีสภาวะอนั เดยี วกนั
คอื มนั เกิดขนึ้ มาแลว้ ก็แปรปรวนแตกดบั ทาํ ลายลงเหมือนกนั
หมดเลย ไม่มีรูปใดท่ีจะสวยสดงดงามอยตู่ ลอดเวลา ท่ีจะเท่ยี ง
ย่งั ยืนอย่ตู ลอดเวลาไมม่ ีเลย น่ี

ถา้ เป็นนกั บวชแลว้ จาํ เป็นตอ้ งพจิ ารณาใหเ้ ขา้ ถึงความจรงิ
อย่อู ยา่ งนีเ้ สมอไป อยา่ พจิ ารณาเห็นวา่ เป็นของสวยของงาม
อยา่ งนนั้ มนั เป็นการย่วั ใหเ้ กิดราคะตณั หา มนั ไมเ่ หมาะสมกบั
เพศสมณะ มนั เป็นคฤหสั ถม์ นั จงึ เหมาะสมแบบนนั้ น่ะ เม่ือ
กาํ หนดั ยนิ ดมี าก็แสวงหามนั ไป ไมม่ ีวินยั หา้ ม ถา้ เป็นนกั บวชน่ีมี
วินยั หา้ มเลย แมแ้ ตค่ ิดในใจก็ปรบั อาบตั ิได้ เช่นไปคิดสรรเสรญิ

รูปรา่ งของเพศตรงกนั ขา้ มวา่ ตงั้ แตบ่ นั้ เอวขนึ้ ไปน่นั วา่ ตรงนนั้
สวยตรงนีง้ ามอะไรตอ่ อะไรขึน้ มาเกิดความกาํ หนดั ยนิ ดขี นึ้ ปรบั
อาบตั ิตรงท่ีใจ ตงั้ แตบ่ นั้ เอวลงไปปรบั อาบตั ทิ กุ คน มนั เป็นอยา่ ง
นนั้ นะ อยา่ ไปเขา้ ใจวา่ อาบตั ทิ างใจไม่มี มีอยู่ เพราะฉะนนั้ เรา
ตอ้ งรูต้ อ้ งเขา้ ใจความเป็นนกั บวชของตน

ผเู้ ป็นคฤหสั ถก์ ็เหมือนกนั มนั ตอ้ งนกึ วา่ เราเป็นบรษิ ัทของ
พระพทุ ธเจา้ เราเป็นลกู ศิษยข์ องพระพทุ ธเจา้ เราตอ้ งปฏิบตั ิ
ตามวนิ ยั ท่ีพระพทุ ธเจา้ ทรงบญั ญตั ไิ วน้ นั้ อย่างเครง่ ครดั เราจงึ
จะพน้ จากนรกอบายภมู ิ น่ีก็ตอ้ งสอนตนเขา้ ไปอยา่ งนี้ เป็น
คฤหสั ถก์ ็ดี ไมใ่ ชว่ า่ เป็นคฤหสั ถแ์ ลว้ จะทาํ อะไรก็ทาํ ได้ ไม่เหมือน
นกั บวชไมใ่ ช่อยา่ งนนั้ นิ มนั ตอ้ งเลอื กทาํ เพราะวา่ ของในโลกนนี้ ะ่
ลองสงั เกตดมู ที งั้ ของดีมีทงั้ ของเลว น่นั ไมใ่ ชว่ า่ ดีทงั้ หมด ไมใ่ ช่
วา่ เลวทงั้ หมดปนเปกนั อยนู่ นั้ เลยทงั้ สองอยา่ งเนีย้ ทีนีฉ้ นั ใดก็
อย่างนนั้ แหละ ความประพฤติของคนเราน่ีมนั มีใจเป็นประธาน
คราวใดใจเป็นอกศุ ลมนั ก็แสดงออกทางกายทางวาจา ไปในทาง
เบยี ดเบียนบคุ คลอ่นื และสตั วอ์ ่ืน น่ีเรยี กวา่ จติ เป็นอกศุ ล น่ีมนั

เป็นอยา่ งนนั้ คราวใดจิตเป็นกศุ ลเป่ียมไปดว้ ยเมตตากรุณา มนั
ก็แสดงออกซง่ึ ความชว่ ยเหลอื เกือ้ กลู แก่บคุ คลอ่นื และสตั วอ์ ่นื
ไมเ่ บียดเบยี น น่นั มนั เป็นอยา่ งนี้

ไอช้ ีวติ ของคนเราเน่ียนะ คอื วา่ พดู ถึงดวงจติ โดยตรงมนั มีทงั้
ดีมีทงั้ ช่วั อยู่ ในดวงจิตอนั เนยี้ ดงั นนั้ น่ะพระศาสดาจงึ ไดท้ รง
สอนใหภ้ าวนาคดั เลือกอารมณข์ องจติ เน่ีย อนั ใดท่ีเป็นความคดิ
ความเห็นไปในทางบาปอกศุ ลแลว้ กาํ หนดละทงิ้ ไปเลย ไม่คดิ
ไม่ปรุงแตง่ มนั ตอ่ ไป หรอื วา่ ความคิดอนั ใดมนั เป็นไปเพ่ือความ
รกั ความใครค่ วามโกรธความพยาบาท ตา่ งๆหมนู่ ีน้ ะ เป็น
ความคดิ ท่ีเป็นอกศุ ล เราตอ้ งพยายามกาํ หนดใจละเรอ่ื ยไปแลว้
ก็ไม่สรา้ งมนั ขนึ้ มาตอ่ ไปอกี ความคิดอนั ใดซง่ึ ประกอบไปดว้ ย
เมตตากรุณา คดิ ชว่ ยเหลอื เกือ้ กลู ผอู้ ่ืนดว้ ยใหพ้ น้ จากทกุ ขจ์ าก
ภยั ในสงสาร ไมค่ ิดลา้ งผลาญเบียดเบยี นใคร ไออ้ ยา่ งเนีย้ เป็น
ความคิดท่ีเป็นกศุ ล เราคิดอีกอยา่ งนงึ เป็นความดาํ รทิ ่วี า่ ทาํ ไฉน
หนอเราถึงจะพน้ จากอาํ นาจแห่งกามตณั หาอนั นีไ้ ปได้ ทาํ ไฉน
หนอเราจงึ จะพน้ จากรูปตณั หาตา่ งๆหมเู่ นีย้ เราดาํ รเิ ขา้ ไปเพราะ

รูปกายอนั เนยี้ เป็นของไม่เท่ียง ถา้ จติ ยงั ผกู พนั มนั อยตู่ ราบใด
แลว้ มนั กเ็ ป็นทกุ ขอ์ ย่อู ยา่ งนีแ้ หละ

อยา่ งปัจจบุ นั นีเ้ อง เขา้ มาอาศยั อยใู่ นของไมเ่ ท่ียงน่ะ มนั ก็
เป็นทกุ ขท์ นทรมานอย่อู ย่างนีแ้ หละ ตอ้ งไดเ้ ลีย้ งตอ้ งได้
ปรนเปรอมนั ถงึ จะเลยี้ งหรอื ปรนเปรอมนั มนั ก็ยงั ไมเ่ ท่ียงอยู่
อยา่ งนนั้ แหละ มนั ยงั แปรปรวนไปอยู่ ดงั นนั้ นะ่ มนั จงึ ไดเ้ ป็นทกุ ข์
นะ่ จติ ดวงเนยี้ ก็มาอาศยั อยใู่ นของไม่เท่ียง น่ีแหละตอ้ งเพง่
พจิ ารณาดรู ูปกายอนั นี้ ใหจ้ นเกิดนิพพทิ ทา ความเบ่อื หนา่ ย
บคุ คลผทู้ ่ีขาดความเช่ือความเล่ือมใสในธรรมะคาํ สอนของ
พระพทุ ธเจา้ ไม่ควบคมุ จิตใจ ไม่ทาํ ความพอใจยินดอี ยใู่ น
ธรรมะ ไปยนิ ดอี ย่ใู นทางอธรรม สิง่ ท่ีไม่เป็นธรรมอยา่ งนนี้ ะ มนั
ก็ขาดจากกศุ ลคณุ งามความดีซบิ อ่ น่ี เหมือนอย่างสายวา่ วมนั
ขาดน่นั แหละ เม่ือสายมนั อยขู่ า้ งลา่ งมนั ขาดแลว้ มนั ก็ไม่มีอะไร
จะมาดงึ วา่ วนนั้ ไวไ้ ด้ สดุ แลว้ แตล่ มมนั จะพดั อย่างไหนทางใด
มนั ก็ไปทางนนั้ หละวา่ วแหละ ไอจ้ ิตใจคนเรามนั ก็เป็นเชน่ นนั้
แหละ ถา้ หากวา่ ไม่ฝึกใหเ้ กดิ ความรูค้ วามฉลาดขนึ้ ไมส่ ามารถ

จะสอนตนไดอ้ ย่างนีน้ ะ ชวี ติ นีม้ นั ก็ขาดจากความสขุ ความเจรญิ
ขาดจากปัญญาญาณความรูย้ ่ิงเห็นจรงิ ในธรรมของจรงิ ท่ี
พระพทุ ธเจา้ ทรงแสดงไว้

เราเกิดมาพบศาสนธรรมคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ ก็จรงิ อยู่
แตว่ า่ คนบางคนบางพวกนะ่ ไม่พอใจไม่เล่ือมใส หากแตว่ า่
ปฏิญาณตนถงึ พระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆเ์ ป็นท่ีพง่ึ อยนู่ ่นั ละ
นะ แตเ่ ม่ือจะนอ้ มธรรมะคาํ สอนเขา้ มาสจู่ ติ ใจจรงิ ไมเ่ อา ไม่สู้
อยา่ งนนั้ แหละ เม่ือเป็นเชน่ นีแ้ ลว้ ชีวติ มนั ก็ยอ่ มมวั หมองอยดู่ ว้ ย
อปุ กิเลส กิเลสมนั กย็ ่อมครอบงาํ เอา มนั เป็นอย่างนนั้ เพราะ
ฉะนนั้ นะ่ พทุ ธบรษิ ัทอยา่ พากนั ประมาทเพราะชวี ิตนีเ้ ป็นของไม่
เท่ียง ความตายเป็นของแน่นอน เราจะอยโู่ ลกนีไ้ ปไมน่ าน
เด๋ยี วเดียวก็ตายกนั รา่ งกายนีก้ ็ตอ้ งกองอยพู่ ืน้ แผน่ ดนิ นี้ ดวงจติ
ก็ไปตามยถากรรม สดุ แลว้ แตใ่ ครทาํ ดที าํ ช่วั ไวอ้ ย่างไร กรรมดี
กรรมช่วั มนั ก็นาํ จติ ดวงนีไ้ ป ทา่ นผใู้ ดละอาสวกิเลสใหห้ มดสิน้
ไปแลว้ ทา่ นผนู้ นั้ ก็เขา้ สพู่ ระนิพพาน หรอื ท่านละกิเลสใหข้ าดไป
โดยเอกเทศ เม่ือดบั ขนั ธไ์ ปแลว้ ทา่ นก็ไปสสู่ คุ ตโิ ลกสวรรค์ ใน

ตาํ ราทา่ นกลา่ วไวว้ า่ พระโสดาบนั น่ีชอบไปเกิดในสวรรคช์ นั้
ดสุ ิต ชนั้ ท่่ีคนมีบญุ มากไปเกิดกนั ดงั นนั้ พระโสดาบนั น่ีถือวา่
เป็นผมู้ ีบญุ มากทีเดียวอะ่ เม่ือไปเกิดในสวรรคช์ นั้ ดสุ ิต ทา่ นก็
เพียรพยายามบาํ เพญ็ (วีดีโอจบ)

ท่ีมา: https://youtu.be/ynpVHuJS_Fw