ประวัติพระพุทธเจ้า โดย หลวงพ่อวิริยังค์ สิรินฺธโร

ประวัตพิ ระพทุ ธเจา้
หลวงพอ่ วิรยิ งั ค์ สิรนิ ฺธโร
ณ บดั นีอ้ าตมาจะไดแ้ สดงธรรมีกถาพรรณนาคาํ สอนของ
องคส์ มเด็จพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ เพ่ือจะไดเ้ ป็นเคร่อื งปฏกิ าร
เฉลิมฉลองศรทั ธาท่านทงั้ หลายท่ีไดพ้ ากนั มาในวนั นี้ วนั นีเ้ ป็น
วนั วิสาขปรู ณมี เพ็ญเดือน ๖ เป็นวนั คลา้ ยกบั วนั ท่พี ระพทุ ธเจา้
ของเราไดป้ ระสตู ติ รสั รูแ้ ละปรนิ ิพพานตรงในวนั เดียวกนั เรา
ท่านทงั้ หลายไดส้ ละกิจการงาน บา้ นเรอื น ความสขุ สว่ นตนมา
เพ่ือบาํ เพ็ญกรณียกิจคือกิจท่สี มควรแกพ่ ทุ ธบรษิ ัททงั้ หลายท่ีจะ
พงึ กระทาํ

อนั องคส์ มเด็จพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ของเรานนั้ กวา่ แตท่ ่ี
พระองคจ์ ะไดต้ รสั รูพ้ ระอนตุ ตรสมั โพธิญาณ พระองคไ์ ดบ้ าํ เพญ็
บารมีมาตลอดถงึ ๓๐ ทศั น์ คอื ทานบารมี ศีลบารมีเป็นตน้ ทาน
อปุ บารมี ศีลอปุ บารมี เป็นตน้ ทานปรมตั ถบารมี ศลี ปรมตั ถ
บารมี เป็นตน้ การท่พี ระองคไ์ ดบ้ าํ เพ็ญมานนั้ เป็นเวลาถงึ ส่ี
อสงไขย แสนกปั ป์ ในชนั้ สดุ ทา้ ยท่ีพระองคไ์ ดบ้ าํ เพ็ญบารมี

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 1

พระองคไ์ ดไ้ ปเกิดเป็นพระเวสสนั ดร ไดท้ รงบรจิ าคปัจจยั ทาน
ทงั้ หลาย จนกระท่งั ถงึ ไดบ้ รจิ าคบตุ รทาน และไดบ้ รจิ าคภรรยา
ไดบ้ รจิ าคทรพั ยส์ มบตั ิทงั้ สิน้ พระองคเ์ สดจ็ ไปสเู่ ขาวงกต โดย
การท่ีประชาชนไมช่ อบวา่ พระองคบ์ รจิ าคมากเกินไป ตอ่ มา
ภายหลงั พระองคก์ ็ไดก้ ลบั มาครองราชสมบตั ิ ไดอ้ ธิษฐาน
เพ่ือท่ีจะไดเ้ ป็นพระพทุ ธเจา้ ตอ่ ไปในอนาคต แลว้ พระองคก์ ็ได้
เสด็จขนึ้ ไปอย่ใู นชนั้ ดสุ ติ

เม่ือพระองคไ์ ดไ้ ปบงั เกิดเป็นเทพบตุ รชนั้ ดสุ ิตแลว้ พวก
เทวดาทงั้ หลายอาราธนาใหพ้ ระองคม์ าบงั เกิดบนโลกมนษุ ย์
พระองคก์ ็ไดพ้ จิ ารณาถงึ วา่ บดั นีส้ มควรแกก่ าลท่เี ราจะลงไปเกิด
ในโลกมนษุ ยแ์ ลว้ พระองคจ์ งึ ไดเ้ สดจ็ ลงมาจากชนั้ ดสุ ติ เขา้ สู่
คพั โภทรของนางสิรมิ หามายา ผซู้ ง่ึ เป็นพระมเหสีของพระเจา้ สริ ิ
สทุ โธทนะ

ในกาลนนั้ นางสริ มิ หามายาก็ไดท้ รงนิมิตเห็นชา้ งเผือกมา
จากภเู ขาสเุ นรุราช อนั ท่ีเป็นภเู ขาเงินและภเู ขาทองลอยมาท่ี
อากาศเขา้ สคู่ พั โภทรของพระองค์ ตอ่ มาเม่ือไดท้ รงอย่ใู นพระ

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 2

ครรภส์ บิ เดอื นแลว้ พระองคก์ ็ไดป้ ระสตู รออกจากพระครรภก์ ็คือ
วนั นี้ เป็นวนั วสิ าขะเพญ็ เดอื น ๖ วนั นี้ เม่ือพระองคป์ ระสตู รออก
มาแลว้ พระองคก์ ็ไดม้ ีปรุ สิ ลกั ษณะครบถว้ นบรบิ รู ณ์ คือ
พระองคม์ ีลายมือเป็นกงจกั รแลว้ ก็มีพระทนต์ ๔๐ ซ่ี แลว้ ก็มีผวิ
นนั้ ผงธุลีตกถกู ไมไ่ ดค้ า้ งคาอย่ใู นผวิ หนงั ตลอดถงึ พระบาทของ
พระองคก์ ็มีกงจกั รอย่างนีเ้ ป็นตน้

พวกพราหมณท์ งั้ หลายท่พี ระเจา้ สทุ โธทนะผทู้ ่ีเป็นพระราชา
จงึ ไดเ้ ชิญพราหมณท์ งั้ หลาย ๑๐๘ ท่ีทรงคณุ วฒุ มิ าทาํ นายทาย
ทกั วา่ พระโอรสนีจ้ ะเป็นดงั ฤา พราหมณท์ งั้ หลายก็พากนั ยกขนึ้
มาสองนิว้ ดว้ ยกนั ทงั้ นนั้ วา่ ถา้ หากวา่ ครองราชสมบตั ิจะไดเ้ ป็น
เจา้ จกั รพรรดิ ถา้ ออกบวชจะไดเ้ ป็นศาสดาเอกในโลก ยงั มี
พราหมณค์ นนงึ ช่ือวา่ โกณฑญั ญะพราหมณ์ ทา่ นไดย้ กขนึ้ มานิว้
เดยี ววา่ พระโอรสนีจ้ ะเป็นศาสดาเอกในโลก หรอื เป็นพระ
สมั มาสมั พทุ ธเจา้ แตเ่ พียงอยา่ งเดยี วเทา่ นนั้

ในกาลตอ่ มานนั้ พระเจา้ สริ สิ ทุ โธทนะมีพระสหายช่ือวา่ ฤาษี
กปิลละ ฤาษีนนั้ เม่ือไดท้ ราบขา่ ววา่ พระเจา้ แผ่นดินมีพระราช

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 3

โอรสก็เสดจ็ มาเย่ียม ทนั ใดนนั้ พระเจา้ สทุ โธทนะก็อมุ้ ลกู พระราช
โอรสเพ่ือท่ีจะไปนมสั การทา่ นพระฤาษี ทา่ นพระฤาษีมองเหน็
ชดั เจนวา่ ออ๋ น่ีเป็นองคส์ พั พญั �ใู นอนาคต หากใหเ้ ดก็ นีม้ า
ไหวเ้ รา หวั เราจะแตกเจด็ เส่ยี งเป็นแน่ แลว้ จงึ ไดร้ บี อมุ้ พระราช
โอรสนนั้ วางไวบ้ นศีรษะ พวกพระญาตพิ ระวงศต์ า่ งๆก็พากนั
ฉงนสนเทห่ ์ พระดาบสจงึ ไดก้ ลา่ ววา่ ในกาลนี้ พระโอรสนีใ้ ครๆ
จะใหก้ ราบไหว้ จะไปรบั การกราบไหวไ้ ม่ได้ มีแตค่ นอ่ืนเท่านนั้ ท่ี
จะกราบไหว้ ถา้ ใครใหพ้ ระโอรสนีก้ ราบไหว้ ผนู้ นั้ จะหวั ศีรษะ
แตกเจ็ดเส่ียงแน่นอน พระราชโอรสนีค้ ือหนอ่ สพั พญั �ทู ่ีจะได้
ตรสั รูเ้ ป็นพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ แลว้ พระดาบสนนั้ ก็ลากลบั

พระเจา้ แผน่ ดินจงึ ไดถ้ ามพวกราชครูตา่ งๆ หรอื พวก
พราหมณป์ โุ รหิตวา่ เหตดุ งั ฤาท่ีจะทาํ ใหพ้ ระราชโอรสของเรา
ออกบวช พวกพราหมณก์ ็ทลู ถวายวา่ เทวทตู ทงั้ ๔ คอื คนเกิด
คนแก่ คนเจ็บ และคนตาย จะเป็นหนทางใหพ้ ระราชโอรสนีเ้ บ่ือ
หนา่ ยสมบตั ิแลว้ ก็จะออกบวช เม่ือพระเจา้ แผน่ ทรงทราบเช่นนนั้
จงึ ไดส้ รา้ งปราสาทขนึ้ สามหลงั หลงั นงึ เพ่อื ฤดรู อ้ น หลงั นงึ เพ่ือ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 4

ฤดฝู น หลงั นงึ เพ่ือฤดหู นาว ใหพ้ ระราชโอรสนนั้ อย่อู ย่างสขุ อย่าง
สบายนบั มาตงั้ แตอ่ บุ ตั บิ งั เกดิ ขนึ้ จนกระท่งั โตขนึ้ มา เม่ือโตขนึ้
มาแลว้ พระเจา้ แผ่นดนิ ก็ไดพ้ ยายามจะกีดกนั คนแก่ คนเจบ็ คน
ตายใหห้ นีออกไป ใหห้ ่างไกล ไมใ่ หพ้ ระราชโอรสเหน็

เม่ือพระราชโอรสมีอายไุ ด้ ๑๖ ปี ควรมีมเหสไี ดแ้ ลว้ ก็
พระองคจ์ งึ ไดข้ อนางพมิ พายโสธรา ผทู้ ่ีอยนู่ ครเทวทหะโนน้ ให้
มาเป็นพระมเหสี ซง่ึ พระองคเ์ ม่ือทรงเจรญิ วยั แลว้ ก็ไดท้ รงพระ
นามวา่ สิทธตั ถะ พระมเหสที รงพระนามวา่ พมิ พายโสธรา ได้
ครองราชสมบตั ติ งั้ แตอ่ ายุ ๑๖ ปีจนกระท่งั ถงึ อายุ ๒๙ ปี ก็เป็น
เวลานานพอสมควรนนั้

ในเวลาเยน็ วนั หนง่ึ พระองคไ์ ดโ้ ดยสารคอื ใหน้ ายสารถีพารถ
ไปเท่ียวอทุ ยาน ในคราวนนั้ เทวทตู คือทตู แห่งเทพทงั้ หลายท่ี
ตอ้ งการจะใหพ้ ระองคน์ นั้ ไดอ้ อกบวช จงึ ไดเ้ นรมิตคนแก่ เนรมิต
คนกาํ ลงั เจ็บรอ้ งไห้ เนรมติ คนตายท่ีเน่าเป่ือย แลว้ ก็เนรมิต
พระภิกษุทรงศีล เม่ือพระองคเ์ สด็จวนอทุ ยานวนั นนั้ จงึ ไดเ้ ห็น
คนแก่ คนเจบ็ คนตาย เม่ือเห็นแลว้ ก็มาพจิ ารณาวา่ ออ๋ ตวั เราก็

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 5

ตอ้ งแก่ตอ้ งตายเหมือนคนอ่นื เขาเหมือนกนั เราหากเป็น
พระมหากษัตรยิ อ์ ย่เู ชน่ นี้ ไหนเลยจะแกค้ วามเกิด แก่ เจบ็ ตาย
ได้ สลดพระทยั แลว้ ก็ใหน้ ายสารถีขบั รถกลบั มายงั พระราชวงั

เม่ือมาถงึ พระราชวงั ก็ค่าํ คนื วนั นนั้ นางพิมพายโสธราก็ได้
ประสตู ิพระราชโอรสขนึ้ มา มองเหน็ แหม สวยงามเหลอื เกิน อนั
นีค้ งเป็นหว่ งอนั ใหญ่หลวงแก่เราแน่แท้ พระองคจ์ งึ ไดต้ งั้ ช่ือพระ
ราชโอรสวา่ ราหลุ ราหลุ นนั้ แปลวา่ หว่ งมดั แลว้ พระองคก์ ็เสด็จ
ออกไปดนู างสนมท่ีมีประมาณ สองพนั คน ท่ีมาคอยบาํ รุงบาํ เรอ
กาํ ลงั นอนหลบั บางคนก็เปลือยกาย บางคนก็นา้ํ ลายไหล บาง
คนก็พิณก็อยทู่ ่ีรกั แร้ บางคนก็แลบลนิ้ ปลนิ้ ตาละเมอเพอ้ ไป
ตา่ งๆ เม่ือเหน็ เชน่ นนั้ พระองคพ์ ิจารณาดู ออ๋ น่ีคอื ป่าชา้ ผีดิบ
เออ๋ เราน่มี าหลงอย่ใู นท่ีนีเ้ ป็นเวลาอนั ยาวนาน ค่าํ คนื วนั นีเ้ ราก็
จะตอ้ งออกบวช

วา่ แลว้ พระองคก์ ็เลยตดั สนิ พระทยั เรยี กนายฉนั นะนาํ มา้
กณั ฐกะอศั วะ มาเพ่ือท่ีจะเป็นพาหนะในค่าํ คนื วนั นนั้ กเ็ ป็นเวลา
เพญ็ เดือนหงาย เม่ือพระองคข์ นึ้ มา้ กนั ณฐกะอศั วะน่นั แลว้

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 6

ประตทู วารแหง่ พระราชวงั ก็ไดเ้ ปิดออกมาโดยฤทธิ์แหง่ เทพ แลว้
พระองคก์ ็ขนึ้ มา้ กณั ฐกะวง่ิ มาในกลางทางทนั ใดนนั้ ก็มีมาร
วสวตั ตี ไดม้ าคอยดกั ขวางทางบอกวา่ ดกู อ่ นสิทธตั ถะ อย่าไป
อย่าไป อกี สกั ไมก่ ่ีวนั ทา่ นกจ็ ะไดเ้ ป็นเจา้ จกั รพรรดแิ ลว้ จะไปเสีย
ทาํ ไม พระองคจ์ งึ ไดต้ รสั แก่มารบอกวา่ นา้ํ ลายท่ีเราถ่มออกไป
แลว้ นนั้ เราจะไม่เอามนั กลบั คืนมากินอีกเป็นอนั ขาด ไม่ทรงใยดี
แลว้ ก็ทรงขบั มา้ กณั ฐกะอศั วะตอ่ ไป พญามารจงึ ไดจ้ องเวรวา่
เอาเถอะ เราจะจองเวรทา่ นตอ่ ไปในท่ีสดุ

เม่ือถึงแมน่ า้ํ อโณมานทีแลว้ พระองคก์ ็ไดต้ ดั พระเกศา จน
ท่านในชนั้ สวรรคเ์ ขาก็ไดม้ ารรบั พระเกสาเหลา่ นีไ้ ป แลว้ เอาไป
ทาํ เป็นพระเจดียอ์ ย่บู นชนั้ สวรรค์ ท่ีเรยี กวา่ เกศแกว้ จฬุ ามณี อยู่
ในชนั้ ดาวดงึ สโ์ นน่ แลว้ พระองคก์ ็จงึ ไดเ้ สยี สละเคร่อื งแตง่ ตวั
ใหแ้ กน่ ายฉนั นะใหน้ าํ กลบั คืนไปแลว้ พระพรหมก็ไดน้ าํ ผา้ กาสว
พกั ตรค์ อื ผา้ เหลืองนาํ มาถวายแกพ่ ระองค์ ไดท้ รงบรรพชาในวนั
นนั้

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 7

แลว้ พระองคก์ ็เสด็จสญั จรไปเจอพระเจา้ พมิ พิสารอย่ใู นนคร
ราชคฤห์ พระเจา้ พิมพิสารเหน็ เขา้ ก็ตกกะใจวา่ เหตไุ ฉนทา่ น
สิทธตั ถะจงึ บวชมาเสยี แลว้ อย่างนี้ ไฉนเลย ทา่ นจงมาปกครอง
เป็นพระเจา้ แผ่นดินรว่ มกนั เถิด เราจะแบง่ แวน่ แควน้ ใหค้ นละ
ครง่ึ กนั พระองคจ์ งึ ไดต้ อบบอกวา่ เราไมต่ อ้ งการสมบตั ทิ งั้ ปวง
เราจะหาวโิ มกขธรรม คอื ธรรมเป็นเคร่อื งพน้ จากความเกิด แก่
เจ็บ ตาย ไมต่ อ้ งการท่ีจะตอ้ งมาเกิด แก่ เจบ็ ตายอกี ตอ่ ไป พระ
เจา้ พมิ พสิ ารไดฟ้ ังเชน่ นนั้ กข็ อพรบอกวา่ ถา้ หากพระองคไ์ ดต้ รสั
รูแ้ ลว้ ก็จงมาสอนขา้ พระองคเ์ ป็นคนแรกเถิด

วา่ แลว้ พระองคก์ ็จงึ ไดเ้ สด็จสญั จรไปยงั ท่ีแมน่ า้ํ เนรญั ชรา
แลว้ ก็ขา้ มแมน่ า้ํ เนรญั ชราไปถึงฝ่ังพทุ ธคยาในปัจจบุ นั นี้
พระองคไ์ ดท้ รงใชส้ ถานท่ีแหง่ นีเ้ ป็นเวลา ๖ ปี นบั แตท่ ่ีพระองค์
ไดบ้ าํ เพญ็ ทกุ รกิรยิ าดว้ ยประการตา่ งๆ มีการอดอาหารเป็นตน้
เป็นระยะเวลาอนั ยาวนานถึง ๖ ปี ในท่ีสดุ รา่ งกายของพระองค์
ก็ทนไม่ไหว ลม้ ลกุ คลกุ คลาน ในวนั หนง่ึ พระองคก์ ็เสด็จสญั จร

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 8

ไป ในทงุ่ นาในทอ้ งท่งุ แตเ่ ม่ือเดนิ ไมพ่ น้ เพราะวา่ แดดมนั กลา้
พระองคก์ ็เลยลม้ ลงสลบในกลางท่งุ นานนั้

ในทนั ใดนนั้ กม็ ีเด็กเลีย้ งววั คนหนง่ึ ไดเ้ ดนิ มาถงึ เขา้ วา่ เอ๊
ใครหนอมานอนจวนเจียนจะตายอยเู่ ชน่ นนี้ จงึ ไดน้ าํ นมนนั้ ใส่
เขา้ ไปในปาก นา้ํ นมก็ไดไ้ หลซาบซา่ นเขา้ ไปสรู่ า่ งกายของ
พระองคก์ ท็ รงฟื้นคนื มา เม่ือพระองคท์ รงฟื้นคืนมาพจิ ารณาเหน็
วา่ เอะ๊ การท่ีเราทรมานกายนีม้ นั หาไดป้ ระโยชนอ์ นั ใดไม่
เหมือนกนั กบั วา่ เราทาํ ตงึ ไป

ทนั ใดนนั้ เทวดาก็จงึ ไดน้ าํ พณิ มาดดี ใหฟ้ ัง พณิ สายหน่งึ นนั้
ตงึ เกินไป ฟังเสียงก็ไม่เพราะ สายหน่งึ นนั้ ตงึ เกินไปสไี ปสีมา
สายก็ขาด สายนงึ นนั้ มนั หยอ่ นเกินไป เสยี งมนั ก็ไม่เพราะ อกี
สายนงึ พอดๆี เสยี งก็เพราะ เป็นเหตใุ หพ้ ระองคไ์ ดส้ ตวิ า่ เรานีม้ นั
ทาํ มากเกินไป เม่ือทาํ เชน่ นีไ้ มส่ ามารถท่ีจะไดต้ รสั รู้ เราก็จาํ เป็น
จะตอ้ งเดนิ สายกลาง พระองคจ์ งึ ไดห้ นั มาบรโิ ภคอาหารดงั เดิม
ทาํ รา่ งกายของพระองคใ์ หเ้ ปลง่ ปล่งั ดงั เดมิ

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 9

ในครงั้ นนั้ พระปัญจวคั คียท์ งั้ ๕ คือทา่ นพระอญั ญาโกณ
ฑญั ญะ วปั ปะ ภท้ ทยิ ะ มหานามะ อสั สชิ ผทู้ ่ีเป็นพราหมณไ์ ด้
ทาํ นายทายทกั พระองคว์ า่ จะไดเ้ ป็นพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ นนั้
ไดม้ าคอยปฏบิ ตั ิอปุ ัฏฐากแกพ่ ระองคห์ นกั หนา แตเ่ ม่ือวา่
พระองคเ์ วยี นมาเพ่ือความมกั มาย มากนิ ขา้ วกนิ ปลาซะแลว้
เชน่ นี้ คงจะไมไ่ ดต้ รสั รูเ้ ป็นแน่ เขาจงึ ไดห้ นีจากพระองคไ์ ป
พระองคก์ ็เลยไดค้ วามสงบ

ในเชา้ วนั นนั้ นางสชุ าดาก็ไดน้ าํ ขา้ วมธุปายาส จาํ นวน ๔๙
กอ้ น เอามาถวาย เพราะวา่ นางไดบ้ นบานแกพ่ ระโพธิคยานนั้ วา่
ถา้ เราไดล้ กู ชายแลว้ เราจะไดท้ าํ พลกี รรมแก่พระโพธิ์นี้ เม่ือนาง
ไดบ้ นบานเชน่ นนั้ นางก็ไดล้ กู ชายสมความประสงค์ นางจะได้
ทาํ ขา้ วมธปุ ายาสซง่ึ เอรด็ อรอ่ ยท่ีสดุ หรอื เรยี กวา่ เป็นอาหารยอด
ท่ีสดุ ในสมยั นนั้ แลว้ ก็ปั้นมาได้ ๔๙ กอ้ น นาํ เอามาเพ่ือท่ีจะมา
ถวายเทวดาท่ีน่นั ท่ีไดบ้ นไวอ้ ย่ทู ่ีนนั้ ในเวลาเชา้ สว่ นนางสชุ าดา
เม่ือเหน็ พระองคเ์ ขา้ กน็ กึ วา่ โอ๋ เทวดาน่ีจาํ แลงตวั มารบั ของเรา
แนแ่ ท้ จงึ ไดน้ อ้ มถาดทองคาํ ถวายแกพ่ ระองคไ์ ปในเวลาครงั้ นนั้

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 10

พระองคก์ ็รบั เอาถาดทองคาํ นนั้ แลว้ ก็มองหนา้ นางสชุ าดา นาง
สชุ าดากพ็ ยกั วา่ ไดถ้ วายหมด ทงั้ ขา้ วมธุปายาสและถาดทองคาํ

พระองคไ์ ดเ้ สวยขา้ วมธุปายาสนนั้ ๔๙ คาํ แลว้ พระองคก์ ็จงึ
ไดไ้ ปท่ีแม่นา้ํ เนรญั ชราเพ่ือท่ีจะไดล้ อยถาด เม่ือไปถึงแลว้
พระองคก์ ็อธิษฐานวา่ หากเราจะไดต้ รสั รูเ้ ป็นพระพทุ ธเจา้ จรงิ
แลว้ ไซร้ ขอใหถ้ าดนีล้ อยขนึ้ เหนือนา้ํ เถิด ถาดก็เหมือนมชี ีวติ พอ
พระองคป์ ลอ่ ยไป ถาดก็ลอยขนึ้ เหนือนา้ํ แลว้ ก็จมด่งิ ลงไป จมด่งิ
ลงไปถงึ บาดาลนาคราช มีพญานาคตนหนง่ึ นนั้ เฝา้ ถาดมาสาม
ใบแลว้ ใบนีใ้ บท่ีส่ี เพราะวา่ ถาดหน่งึ ของพระเจา้ กกสุ นั โธ ถาดท่ี
สองพระเจา้ โกนาคมโน ถาดท่ีสามของพระเจา้ กสั สโป มาถาดท่ี
ส่ีนีก้ ็ของพระพทุ ธเจา้ โคตโม เรานีเ้ ม่ือวานนีพ้ ระพทุ ธเจา้ ตรสั (รู)้
ไปองคน์ งึ แหมวนั นีม้ าตรสั ไปอกี องคน์ งึ แลว้ พญานาคเพราะวา่
นอนจนกระท่งั กปั ป์ นงึ ถงึ ไดต้ ่ืนทหี นง่ึ

ในอดีตชาติพญานาคนนั้ เกดิ ในศาสนาของพระพทุ ธเจา้ องค์
หนง่ึ เรยี กวา่ มีพระหา้ รอ้ ย มีเณรนอ้ ยองคเ์ ดียว วนั นงึ ก็ไม่ได้
หยดุ คนื นงึ ก็ไม่ไดห้ ยดุ เด๋ียวองคน์ นั้ ใช้ เด๋ยี วองคน์ ีใ้ ช้ เณรก็

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 11

ขยนั นา่ ดจู ะใหต้ กั นา้ํ ก็เอา ตม้ นา้ํ กเ็ อา ซกั ผา้ ก็เอา ทาํ อะไรก็เอา
ทีนีห้ า้ รอ้ ยใชอ้ งคเ์ ดยี ว ก็ไมไ่ ดห้ ลบั ไม่ไดน้ อน ก็เลยอธิษฐานวา่
เกิดชาตหิ นา้ ฉนั ใดขอใหไ้ ดน้ อนหมดกปั ป์ เลย แลว้ ก็เลยมาเกิด
เป็นพญานาคอย่ใู นแม่นา้ํ เนรญั ชราน่นั แหละ วา่ พระพทุ ธเจา้
องคห์ นง่ึ เกิดมาก็ต่นื มาทีนงึ อยา่ งนี้

หลงั จากนนั้ พระองคไ์ ดก้ ลบั คืนไปยงั ป่า เขาเรยี กวา่ ในป่า
ละเมาะแหง่ นนั้ มีพราหมณอ์ งคห์ นง่ึ ช่ือวา่ โสตถิยะ เม่ือเหน็
พระองคเ์ ขา้ ก็เล่อื มใส ถวายหญา้ คามาแปดกาํ มือ พระองคไ์ ด้
หญา้ คานนั้ แลว้ ก็เอามาปลู าดในใตต้ น้ โพธิ์นนั้ เม่ือค่าํ ลงไปแลว้
พระองคก์ ็เอาผา้ ปบู นหญา้ คานนั้ แลว้ พระองคท์ รงน่งั สมาธิ แต่
แลว้ ก็พระองคก์ ็ไดอ้ ธิษฐานวา่ เนือ้ ก็ดี หนงั ก็ดี จะเป็นอะไรก็ดี
ของรา่ งกาย กระดกู ก็ดี มนั จะหลดุ ออกไปเป็นชิน้ ๆ มนั จะตอ้ ง
นา้ํ เลือดมนั จะเหือดแหง้ ไป หวั กระโหลกมนั จะหลดุ จากกายไป
ก็ไมล่ กุ จากท่ีน่งั นีเ้ ป็นอนั ขาด

เม่ือพระองคต์ งั้ สตั ยาธิษฐานเชน่ นนั้ แลว้ ถา้ หากวา่ ไมไ่ ด้
ตรสั รู้ จะไม่ลกุ จากท่ีน่งั นีแ้ ลว้ พวกพญามารวสวตั ตที ่ีเคย

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 12

อาฆาตของเวรกบั พระองคก์ ม็ าแลว้ ลอยมาทางอากาศ ขบั ชา้ ง
นาฬาครี เี มฆ มาถงึ ก็ซดั ดอกซดั ดาบใสพ่ ระองค์ แตว่ า่ หอกดาบ
เหลา่ นนั้ ก็ไดก้ ลบั กลายไปเป็นดอกไมบ้ ชู าพระองคซ์ ะจนเกลีย้ ง
หมด ในท่ีสดุ พญามารก็น่งั รอ้ งไห้ วา่ เราแพพ้ ระสทิ ธตั ถะซะแลว้
ในปฐมยามนนั้ พระองคไ์ ดส้ าํ เรจ็ บพุ เพนิวาสานุสตญิ าณ คอื
สามารถระลกึ ชาตหิ นหลงั ได้ ในมชั ฌิมยามนนั้ พระองคไ์ ด้
สาํ เรจ็ จุตูปปาตญาณ คอื ดวงตาทพิ ย์ รูจ้ กั จตุ ิและอบุ ตั ิเกิดมา
จากไหน ตายแลว้ ไปเกิดท่ีไหน ในปัจฉิมยามพระองคไ์ ดส้ าํ เรจ็
เป็น อาสวกั ขยญาณ คือกาํ จดั กิเลสออกไปจากจิตของ
พระองคโ์ ดยสนิ้ เชงิ ในก่อนรุง่ อรุณในวนั นนั้ แลว้ พระองคก์ ็ได้
ตรสั รูอ้ นตุ ตรสมั มาสมั โพธิญาณ เป็นองคส์ มเดจ็ พระสมั มาสมั
พทุ ธเจา้ ขนึ้ ในโลก

เม่ือพระองคไ์ ดต้ รสั รูแ้ ลว้ พระองคก์ ็ทรงพจิ ารณาเหน็ วา่ โอ้
โห คนทงั้ หลายน่ีกิเลสหนาปัญญาหยาบ ธรรมะท่ีเราตรสั รู้
ละเอียดเหลอื เกิน ทาํ ยงั ไงถึงจะไดธ้ รรมะเหลา่ นีเ้ ขา้ ไปถงึ จิตใจ
ประชาชน พระองคก์ ็ขวนขวายนอ้ ย ไม่เทศนด์ ีกวา่ วา่ เทศนล์ ง

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 13

ไปก็ไรป้ ระโยชน์ ทนั ใดนนั้ พรหมก็เกิดโกลาหลอลหมา่ นวา่
พระพทุ ธเจา้ จะขวนขวายนอ้ ยซะแลว้ ลงมาจากชนั้ สวรรค์ มา
อาราธนาพระพทุ ธเจา้ บอกวา่ อยา่ ขวนขวายนอ้ ยเลย จงเทศนา
ส่งั สอนหม่สู ตั วท์ งั้ หลายเถิด

เม่ือพระพทุ ธเจา้ ไดฟ้ ังพรหมอาราธนาเชน่ นนั้ ก็พจิ ารณาเห็น
วา่ ออ๋ สตั วท์ งั้ หลายท่ีเกิดมานอ้ ยจะตอ้ งมีคนดีบา้ ง คนช่วั บา้ ง
คนอย่ตู ่าํ บา้ ง คนอย่สู งู บา้ ง เปรยี บเหมือนดอกบวั ส่ีเหลา่ เหลา่ นึ
งก็อยเู่ ปลือกตม อยเู่ ปลือกตมก็เป็นภกั ษาแหง่ ปลาและเตา่ งอก
เงยขนึ้ ไม่ได้ พวกนโี้ ปรดไม่ได้ คือคนต่าํ ชา้ สามานย์ มีคนจาํ พวก
หนง่ึ เหมือนดอกบวั อย่กู ลางนา้ํ เทศนาไปเคา้ ก็อตุ สา่ หป์ ฏิบตั ไิ ป
ไมช่ าตินีส้ าํ เรจ็ ชาตหิ นา้ เคา้ ก็จะไดส้ าํ เรจ็ ตอ่ ไป เปรยี บเหมือน
ดอกบวั กลางนา้ํ ดอกบวั เสมอนา้ํ ก็เป็นผทู้ ่ีมีบญุ มีวาสนา ไดฟ้ ัง
ธรรมคาํ ส่งั สอนแลว้ ตงั้ ใจปฏบิ ตั ิไป เดอื นบา้ ง ปีบา้ ง ไมล่ ะความ
พยายามก็จะไดส้ าํ เรจ็ เป็นอรยิ บคุ คล เหมือนกบั ดอกบวั อยเู่ สมอ
นา้ํ เหมือนกบั ดอกบวั ท่พี น้ ไปแลว้ จากนา้ํ ก็คอื คนท่ีมีบญุ มี
วาสนาสงู สามารถท่ีจะฟังธรรมเทศนาของพระองคแ์ ลว้ ก็จะได้

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 14

ตรสั รูโ้ ดยพลนั พระองคพ์ ิจารณาเห็นเชน่ นแี้ ลว้ พระองคก์ ็จงึ
ไดร้ บั อาราธนาแก่พรหมบอกวา่ ไม่ตอ้ งหว่ ง เราจะเทศนาส่งั สอน
แก่มหาชนแลว้ เพราะฉะนนั้ พวกเราเวลาท่ีพระทา่ นจะเทศน์ จงึ
ตอ้ ง

พรฺ หมฺ า จ โลกาธิปตสี หมปฺ ติ
กต�ชฺ ลี อนธิวรํ อยาจถ
สนฺตธี สตตฺ า อปปฺ รชกขฺ ชาตกิ า

เทเสหิ ธมมฺ ํ อนุกมปฺ ิ มํ ปชํ
คือเป็นคาํ อาราธนาของท่านพระพรหม เราใหเ้ กียรตแิ กพ่ ระ
พรหม เม่ือพระพทุ ธเจา้ พิจารณาเช่นนนั้ แลว้ พระองคก์ ็จงึ ไดห้ วน
พิจารณาไปถงึ วา่ แตเ่ ม่ือพระองคไ์ ดต้ รสั รูน้ นั้ พระองคย์ งั ไม่ได้
โปรดใครกอ่ น พระองคไ์ ดเ้ สวยวมิ ตุ ตสิ ขุ อยู่ ๗ สปั ดาห์ ใน ๗
สปั ดาหก์ ็คอื ๔๙ วนั นนั้ พระองคไ์ มไ่ ดฉ้ นั ขา้ วฉนั นา้ํ เลย ใน
สปั ดาหห์ นง่ึ อย่ทู ่ีตน้ โพธิ์ สปั ดาหส์ องอย่ทู ่ตี น้ เกตุ สปั ดาหส์ าม
อยทู่ ่ีตน้ ไทร สปั ดาหส์ ่ีอยทู่ ่ีสระมจุ ลนิ ทค์ ือตน้ จกิ สปั ดาหท์ ่หี า้
พระองคอ์ ยทู่ ่ีรตั นฆรเจดยี ์ สปั ดาหท์ ่ีหก พระองคอ์ ย่อู ชั ปาล

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 15

นิโครธ เป็นตน้ ในเจ็ดสปั ดาหก์ ็รวม ๔๙ วนั นนั้ หลงั จากนนั้
พระองคก์ ็จงึ ไดพ้ ิจารณาวา่ เราจะไปโปรดใคร ออ๋ พระองคก์ ็
พจิ ารณาถึง อาฬารดาบสและอทุ กดาบส ดาบสทงั้ สองนนั้
พระองคไ์ ดเ้ คยไปเรยี นดว้ ย แลว้ ก็ไดส้ าํ เรจ็ เพียงแคฌ่ าณ ไม่ได้
สาํ เรจ็ ใหส้ งู ไปกวา่ นนั้

เม่ือพระองคพ์ จิ ารณาวา่ เราจะไปโปรดดาบสทงั้ สอง
พจิ ารณา อา้ ว แลว้ กนั ! ดาบสทงั้ สองไดส้ ิน้ ชีพ คอื มรณะไปซะ
เม่ือวานนซี้ ะแลว้ พระองคจ์ งึ ไดท้ รงไดอ้ ทุ านในใจวา่ โอโ้ ห!
เสยี หาย เรยี กวา่ ฉิบหายจากคณุ อนั ใหญ่เสยี แลว้ เสียดาย
หลงั จากนนั้ พระองคจ์ งึ จะไปโปรดปัญจวคั คยี ท์ งั้ หา้ ในกลาง
หนทางนนั้ พระองคก์ ็ไดป้ ระทบั อยใู้ ตโ้ คนตน้ ไม้

ในขณะนนั้ ก็มีพอ่ คา้ สองคน คนหน่งึ ช่ือวา่ ตปสุ สะ คนท่สี อง
ช่ือวา่ ภลั ลกิ ะ ทงั้ สองคนนนั้ ก็ไดเ้ อาสตั ตกุ อ้ น สตั ตผุ งมาถวาย
แกพ่ ระองคเ์ ป็นครงั้ แรกในวนั นนั้ ท่ีพระองคจ์ ะเสวยอีก หลงั จาก
พระองคอ์ ดมา ๔๙ วนั ในทนั ใดนนั้ พระองคก์ ็คิดถึงวา่ บาตรของ
เราหายไปไหน พวกทา้ วจตโุ ลกบาลทงั้ ๔ คอื กษัตรยิ ท์ ่ีเป็นเทพ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 16

ทงั้ ๔ ก็เลยเอาบาตรมาถวายองคล์ ะบาตร เม่ือมาถงึ
พระพทุ ธเจา้ กอ็ ธิษฐานบาตรส่ีใบใหเ้ ป็นใบเดียว บาตรก็เลยมี
ตะเขบ็ เพราะฉะนนั้ บาตรของเราท่ที าํ อยทู่ กุ วนั นีต้ อ้ งมีส่ีตะเขบ็
เพ่ือท่ีจะใหเ้ ป็นอนั วา่ อนสุ รณข์ องพระเจา้ แผ่นดินเทพ ๔
พระองคน์ นั้

แลว้ พระองคก์ ็รบั สตั ตกุ อ้ น สตั ตผุ ง แก่ตปสุ สะและภลั ลิกะ
ตปสุ สะและภลั ลิกะก็ทลู ขอพระเกศาเพ่ือท่ีจะนาํ ไปประดษิ ฐาน
ในเขาสิงขร พระพทุ ธเจา้ จงึ ไดป้ ระทานเสน้ พระเกศาใหแ้ กต่ ปสุ
สะและภลั ลกิ ะนนั้ ไว้ ๘ เสน้ ตปสุ สะและภลั ลิกะนนั้ ก็จงึ ไดน้ าํ
เสน้ พระเกศาไปยงั ท่ีสิงขร เขาเรยี กวา่ สงิ ขรงั นะมาเมหงั เขา
สิงขรก็คือประเทศพมา่ ในปัจจบุ นั ในคราวครงั้ นนั้ ตปสุ สะ ภลั ลิ
กะก็ไดพ้ ากนั โดยสารเอาเรอื สาํ เภาไปคา้ ขา้ ย คา้ ขายท่ีประเทศ
พม่าแลว้ ก็ไดน้ าํ พระเกศาถวายแกพ่ ระเจา้ แผน่ ดินประเทศพมา่
พระเจา้ แผน่ ดนิ ก็ดใี จ ไดส้ รา้ งพระเจดยี ข์ นึ้ มา ช่ือวา่ เจดยี ช์ เวดา
กองท่เี ราเรยี กวา่ เจดยี ช์ เวดากอง เมืองยา่ งกงุ้ แตท่ ่เี หน็ อย่ใู น
ปัจจบุ นั เคา้ เรยี กวา่ เจดียท์ องคาํ

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 17

แลว้ ก็ตปสุ สะ ภลั ลกิ ะก็เขา้ ไปในป่า ไปเก็บเอางาชา้ ง
เพราะวา่ ตะขาบมนั กินชา้ ง ตะขาบนนั้ มนั ใหญ่ กินชา้ งจนกระท่งั
กินชา้ งไปหลายตวั แลว้ มนั ก็เอางามากองไว้ ตปสุ สะ ภลั ลิกะก็
ช่วยกนั ขนงาใสเ่ รอื สาํ เภา แลว้ ตปสุ สะ ภลั ลกิ ะก็รบี กลบั เม่ือ
ตะขาบมาเห็นงาชา้ งหายไป มนั ก็ฉิว มนั จงึ ไดล้ อยนา้ํ ไลต่ ามเรอื
สาํ เภาไป ทีนตี้ ะขาบมนั เรว็ กวา่ เรอื สาํ เภา ใกลต้ อ่ ท่ีจะทนั ถา้
หากมนั ทนั มนั ก็คว่าํ เรอื สาํ เภา กนิ คนหมด แตว่ า่ พอมนั ไปถึง
นนั้ มนั กม็ ีปใู หญ่อย่ใู นทะเลนนั้ ปมู นั ใหญ่ขนาดไหน เรอื สาํ เภา
แลน่ ผา่ นกา้ มมนั ไปไม่ได้ แตว่ า่ ตะขาบใหญ่ขนาดไหน ตะขาบ
แลน่ ผา่ นกา้ มมนั ไปไมไ่ ด้ ไปลดั กา้ มปู ปกู ็เลยงบั ตะขาบขาดสอง
ทอ่ น ตายคาท่ี ตปสุ สะภลั ลกิ ะก็กลบั ประเทศอนิ เดียอยา่ งสบาย
แลว้ ก็ไปขายเป็นมหาเศรษฐี

พระพทุ ธเจา้ ใหพ้ ระเกศาแกต่ ปสุ สะ ภลั ลิกะแลว้ ตปสุ สุ ภลั
ลิกะก็เลยจงึ ไดเ้ ดนิ ทางไปดงั กลา่ วแลว้ พระองคจ์ งึ ไดเ้ สด็จไปป่า
อิสปตนมฤคทายวนั แขวงเมอื งพาราณสี เพ่ือท่ีจะไปโปรดปัญจ
วคั คยี ท์ งั้ ๕ ในท่ีสดุ พระองคก์ ็ทรงทรมานปัญจวคั คียท์ งั้ ๕ ให้

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 18

หายพยศแลว้ พระองคก์ ็เทศนาธัมมจกั กปั ปวตั ตนสูตร ท่ี
เรยี กวา่ ปฐมเทศนา จนกระท่งั ปัญจวคั คยี ท์ งั้ ๕ ไดส้ าํ เรจ็ เป็น
อรยิ บคุ คลแลว้ พระองคก์ ็ใหพ้ ระปัญจวคั คยี บ์ รรพชา แลว้
พระองคก์ ็แสดงอนัตตลักขณสูตร จนกระท่งั ปัญจวคั คยี ท์ งั้ ๕
ไดส้ าํ เรจ็ เป็นพระอรหนั ต์ แลว้ ก็ไดจ้ าํ พรรษาอยทู่ ่ีป่าอสิ ปิ ตน
มฤคทายวนั นนั้

ในคราวนีม้ ีเศรษฐีช่ือวา่ ยสะ มีปราสาทสามหลงั เช่น
พระพทุ ธเจา้ เหมือนกนั รวยนบั ไมถ่ ว้ น มีนางสนมมากมาย แต่
วา่ เกิดความเบ่ือหนา่ ยขนึ้ มาแลว้ เพราะมาเหน็ พวกนางบาํ เรอ
เหลา่ นนั้ พากนั นอนหลบั ใหล ผา้ ผ่อนหลดุ บา้ ง นา้ํ ลายไหลบา้ ง
แลบลนิ้ ปลิน้ ตา จงึ ไดห้ นีจากปราสาทนนั้ บน่ มา บอกวา่ ท่นี ่ี
ขดั ขอ้ ง ท่ีน่วี นุ่ วาย ท่ีน่ีขดั ขอ้ ง ท่ีน่วี นุ่ วาย พระพทุ ธเจา้ ไดย้ นิ เขา้
พระองคจ์ งึ ไดต้ รสั วา่ "น่ี ท่นี ไี้ มข่ ดั ขอ้ ง ท่ีน่ีไมว่ นุ่ วาย มาสิ เราจะ
แสดงธรรมใหท้ ่านฟัง"

แลว้ พระยสกลุ บตุ รก็ไดเ้ ขา้ พบพระพทุ ธเจา้ พระพทุ ธเจา้ ก็
แสดงอนุปพุ พกิ ถา และ อริยสัจ ๔ ทาํ ใหย้ สกลุ บตุ รไดส้ าํ เรจ็

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 19

เป็นพระอรหนั ตใ์ นเวลาตอ่ มา ไดท้ รงมาไดบ้ รรพชากบั
พระพทุ ธเจา้ สหายของพระยส กาํ หนดมี ๕๔ คน ก็เป็นเศรษฐี
ทงั้ สนิ้ เรยี นจบไตรเพททงั้ สนิ้ ไดย้ นิ ขา่ วพระยสไดบ้ วชซะแลว้ ก็
จงึ ไดพ้ ากนั มาเสยี สละสมบตั ิทงั้ ปวงแลว้ กม็ าบวชกบั พระยสเป็น
ตน้ เม่ือแลว้ พระพทุ ธเจา้ ก็บวชใหห้ มดทงั้ ๕๔คนแลว้ พระองคก์ ็
ไดท้ รงแสดงอนปุ พุ พกิ ถาและอรยิ สจั ๔ ทงั้ หมดก็ไดส้ าํ เรจ็ เป็น
พระอรหนั ต์ จาํ พรรษาอย่ปู ่าอิสิปตนมฤคทายวนั ทงั้ หมด ๖๐
๖๑ ทงั้ พระองค์

เม่ือออกพรรษาแลว้ พระองคก์ ็จงึ ไดป้ ระกาศแกส่ าวก วา่
ท่านทงั้ หลายจงไปคนละทศิ ทิศละองคเ์ ถิด ไปโปรดกลุ บตุ ร
กลุ ธิดาและประชาชนทงั้ หลาย ใหไ้ ดพ้ บอรรถธรรมตามท่ีตนได้
ความรูจ้ ากพระองคแ์ ลว้ สาวกตา่ งๆก็ไดพ้ ากนั สญั จรออกไปใน
ทิศละทาง ชว่ ยพระพทุ ธเจา้ ประกาศพระศาสนา พระองคก์ ็ได้
ฟังคาํ ของพระเจา้ พมิ พสิ ารวา่ จะตอ้ งไปโปรดพระเจา้ พมิ พสิ าร
พระพทุ ธองคจ์ งึ ไดเ้ สด็จกลบั ไปยงั อรุ ุเวลาเสนานิคม เลยไป
แลว้ แตก่ ่อนจะแสดงพระธรรมเทศนาแก่ทา่ นพระเจา้ พมิ พิสาร

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 20

นนั้ พระองคก์ พ็ ิจารณาเหน็ วา่ ชฎลิ ทงั้ พนั สาม น่ีประชาชนชาว
นครราชคฤหเ์ คา้ เล่อื มใส จงึ ไดไ้ ปทรมานชฎิลทงั้ พนั สามนนั้ ให้
เล่ือมใส

การทรมานของพระองคน์ นั้ ในวนั หนง่ึ นา้ํ ท่วม เม่ือนา้ํ ทว่ มก็
เหมือนนา้ํ ทว่ มกรุงเทพ แตว่ า่ มนั มากกวา่ นา้ํ ทว่ มกรุงเทพ
เพราะวา่ มนั นา้ํ ทว่ มหลงั คา พวกชฎิลทงั้ พนั สามนกึ วา่
พระพทุ ธเจา้ ตายซะแลว้ เพราะวา่ ไม่มีเรอื พวกชฎิลน่ะมเี รอื ก็ขนึ้
เรอื ไป พายเรอื ไปดู ท่ีไหนไดพ้ ระองคท์ รงแหวกนา้ํ เดนิ จงกรม
สบายอย่ใู นใตท้ อ้ งนา้ํ ซะแลว้ เกิดพากนั เลอ่ื มใสก็พากนั บวชกบั
พระพทุ ธเจา้ พระพทุ ธเจา้ ก็แสดงอาทติ ตปริยายสูตร ทาํ ให้
ชฎลิ ทงั้ พนั สามนนั้ ไดส้ าํ เรจ็ เป็นพระอรหนั ตแ์ ลว้ พระองคก์ ็พา
ชฎลิ ทงั้ พนั สามเสดจ็ ไปนครราชคฤห์ เพ่ือท่ีจะไดโ้ ปรดพระ
เจา้ พมิ พสิ าร

พระเจา้ พมิ พสิ ารเม่ือไดส้ ดบั ข่าวแลว้ ก็พาบรวิ ารมาทงั้ หมด
๑๒ นหตุ (หม่นื )ดว้ ยกนั แลว้ ก็มาเพ่ือท่ีจะฟังธรรมเทศนา ณ
ลฏั ฐิวนั แตว่ า่ เม่ือมาถงึ แลว้ พวกประชาชนกพ็ ากนั สงสยั สงสยั

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 21

วา่ พระพทุ ธเจา้ เป็นสาวกชฎิล หรอื วา่ ชฎลิ เป็นสาวก
พระพทุ ธเจา้ พระพทุ ธเจา้ รูว้ าระจติ ใจของมนษุ ยเ์ หลา่ นนั้ แลว้ ก็
ขยบั ตาไปยงั พวกชฎิลก็พาเลยกนั เหาะหน่งึ ลาํ ตาล สองลาํ ตาล
ถึง เจ็ดลาํ ตาลแลว้ ก็ลงมากราบพระพทุ ธเจา้ ประชาชนก็รอ้ ง โอ้
โห นา่ อศั จรรยห์ นอ พระพทุ ธเจา้ ทรงแสดงอนปุ พุ พิกถา อรยิ สจั
ประชาชนก็พากนั ไดส้ าํ เรจ็ เป็นอรยิ บคุ คล ๑๑ นหตุ เหลือ ๑
นหตุ ถงึ ซง่ึ พระไตรสรณคมน์ พระเจา้ พมิ พิสารก็ไดส้ าํ เรจ็ เป็น
พระโสดาบนั

แลว้ ก็ทรงถวายวดั เป็นวดั แรกคือ วดั เวฬวุ นั กลนั ทปนิวาปส
ถาน หลงั จากนนั้ พระองคก์ เ็ สด็จไปอยู่ ณ นครสาวตั ถี ท่ีอนาถ
บิณฑิกเศรษฐีไดถ้ วายซง่ึ อนาถบิณฑกิ เศรษฐีไดส้ ละทรพั ยถ์ งึ
๔๕๐ ลา้ นสรา้ งวดั ถวายแดพ่ ระพทุ ธเจา้ อนั มีนามวา่ วดั พระเชตุ
วนั จากนนั้ พระองคก์ ็ไดแ้ นะนาํ ส่งั สอนประชาชนคนทงั้ หลายท่วั
สากลชมพทู วปี เป็นระยะเวลาอนั ยาวนานถงึ ๔๕ พรรษาแลว้
พระองคก์ ็เสดจ็ ไปปรนิ ิพพาน ณ ท่ีเมืองกสุ ินารา

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 22

อนั พระเจา้ มลั ลกษัตรยิ ท์ งั้ หลายเป็นผปู้ กครองอย่เู ม่ือ
พระองคป์ รนิ พิ พานแลว้ นนั้ รา่ งกายของพระองคน์ นั้ ไดถ้ กู เผา
ผลาญดว้ ยไฟอนั เป็นทพิ ย์ รา่ งกายของพระองคก์ ็กลบั กลายเป็น
พระบรมสารรี กิ ธาตุ อยา่ งโตท่ีสดุ เทา่ เมลด็ ถ่วั เขียว อยา่ งเลก็
ท่ีสดุ เทา่ เมลด็ งา พระเจา้ แผ่นดินตา่ งๆท่ีเล่อื มใสในพระพทุ ธเจา้
ก็พากนั สง่ สาสน์ มาขอ บอกวา่ ขอแบง่ พระบรมสารรี กิ ธาตดุ ว้ ย
เถิด เจา้ มลั ลกษัตรยิ ไ์ มย่ อม เพราะพระพทุ ธเจา้ มาปรนิ พิ พาน
เมืองเรา ไฉนเลยเราจะใหค้ นอ่นื ได้ เม่ือเป็นเชน่ นนั้ พระเจา้
แผ่นดนิ ๖ ๗ ๘ หวั เมืองทงั้ หมดจงึ ไดย้ กกรฑี าทพั มาถงึ ก็ลอ้ ม
เมืองกสุ นิ าราท่ีจะเขา้ โจมตแี ยง่ เอาพระธาตุ

แตว่ า่ อาศยั โทณพราหมณผ์ ทู้ ่ีมีสติและปัญญา จงึ ได้
ประกาศแกก่ ษัตรยิ ท์ งั้ หลายวา่ ทา่ นทงั้ หลายจะพากนั มารบรา
ฆา่ ฟันดว้ ยเหตแุ ห่งพระบรมสารรี กิ ธาตขุ องพระพทุ ธเจา้ นนั้ หา
สมควรไม่ สมควรท่ีพวกเราจะไดพ้ ากนั แบง่ กนั ใหถ้ กู ตอ้ ง ก็
เป็นอนั วา่ โทณพราหมณไ์ ดป้ ระกาศแกก่ ษัตรยิ ท์ กุ คน ก็ไดย้ อม
ลงไปแลว้ ก็ไดถ้ วายใหแ้ กก่ ษัตรยิ ท์ กุ องค์ องคล์ ะทะนานๆๆไป

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 23

สว่ นโทณพราหมณก์ ็ขีโ้ ลภ เห็นพระเขีย้ วแกว้ จงึ ไดซ้ อ่ นพระ
เขีย้ วแกว้ ใสใ่ นมวยผม เทวดาก็รูอ้ กี แหละ ก็เลยมาขโมยพระ
เขีย้ วแกว้ เอาไปท่ีชนั้ ดาวดงึ ส์ ไปทาํ พระมหาเจดียไ์ วบ้ นชนั้
ดาวดงึ สน์ ่นั แลว้ ทนี ีห้ ลงั จากนนั้ มาพระมหากสั สปะก็เลยได้
รวบรวมเอาพระธาตุ กลวั วา่ พระบรมธาตทุ ่ีพระเจา้ แผ่นดิน
ทงั้ หลายนาํ เอาไปสรา้ งพระเจดยี ไ์ วถ้ ึง เจด็ แปดหวั เมืองนนั้ จะ
มีพวกอนั ธพาลมาขโมยเอาไป พระกสั สปจงึ ไดร้ วบรวมพระธาตุ
ทงั้ หมดนนั้ เกบ็ เอาไว้ แลว้ ก็เอามารวมไวแ้ ห่งเดยี ว ขดุ ลกึ ลงไป
๖๐ ศอกแลว้ ก็ใหพ้ ระอนิ ทร์ พระอนิ ทรก์ ็ส่งั เทวดาคมุ้ กนั ไว้

ตอ่ มาศาสนาลว่ งมาถงึ ๑๑๖ ปี สมยั ท่ีพระเจา้ อโศก
มหาราช พระองคก์ ็จงึ อยากไดพ้ ระบรมธาตทุ ่ีจะสรา้ งพระเจดีย์
๘๔๐๐๐ องคน์ ี้ ทาํ ไมถงึ จะได้ พระองคก์ ็จงึ ไดถ้ ามแกพ่ ระ
อรหนั ตท์ งั้ หลายวา่ พระบรมสารรี กิ ธาตนุ มี้ ีท่ีไหนบา้ ง ตา่ งคนก็
ตา่ งพากนั งงงนั ไปหมด ก็จงึ ไปเหน็ พระเถระองคแ์ กอ่ งคห์ น่งึ
อายุ ๑๒๐ปี แกก็บอกวา่ เม่ือตอนแกเป็นเณร เห็นอาจารยไ์ ปไหว้
ทกุ วนั ๆ ตรงนนั้ นา่ จะเป็นพระบรมธาตอุ ยู่ พระเจา้ อโศกก็ดีใจ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 24

เป็นอยา่ งยง่ิ จงึ ใหพ้ ระองคน์ นั้ ไป ก็ไปขดุ ท่ีไหนได้ เจอพระบรม
ธาตทุ งั้ แปดทะนาน ครบถว้ นบรบิ รู ณอ์ ยทู่ ่ีน่นั พระอโศกมหาราช
มองไปมองหาก็จงึ เห็นทอ่ นจนั ทนม์ าท่อนหนง่ึ วา่ ตอ่ ไปภายหนา้
พระเจา้ แผน่ ดนิ คนจนจะมานาํ เอาพระบรมสารรี กิ ธาตนุ ีไ้ ป ทรง
โมโหหนกั หนาวา่ พระเจา้ แผน่ ดินแตก่ อ่ นนะ่ รวยแคไ่ หนเชียวนะ
จะหาวา่ เราเป็นคนจนได้ เอาเถอะ แลว้ พระเจา้ อโศกก็จงึ ไดน้ าํ
พระธาตนุ นั้ มา แลว้ ก็ส่งั ใหป้ ระเทศราชทงั้ หลายพากนั สรา้ งพระ
เจดยี ร์ วม ๘๔๐๐๐ องค์ ท่ีจะนาํ แจกพระบรมธาตทุ งั้ หมดแปด
ทะนาน เอาไปไวแ้ ก่พระเจดยี ท์ งั้ หมด

พญามารวสวตั ตีมนั ก็เอาอกี แลว้ บอกวา่ เราจะตอ้ งตอ่ สู้
ไมใ่ หพ้ ระเจา้ อโศกนีฉ้ ลองพระบรมสารรี กิ ธาตนุ ีใ้ หไ้ ดเ้ ป็นอนั
ขาดเลยทีเดยี ว เราจะตอ้ งทาํ ลายพิธีนีใ้ หไ้ ด้ แลว้ พญามารก็จงึ
ไดป้ ระกาศกอ้ งวา่ "พระเจา้ อโศกจะฉลองพระเจดีย์ ๘๔๐๐๐
เจด็ ปีเจด็ เดือนเจด็ วนั ไม่ได้ ถา้ ฉลองเจ็ดปีเจ็ดเดือนเจด็ วนั
เม่ือไหร่ ฉนั จะทาํ ลายพธิ ีนีใ้ หห้ มด"

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 25

เสียงนนั้ เขา้ มาทางอากาศเขา้ โสตประสาทพระเจา้ อโศก
ตกใจเป็นอยา่ งย่ิง จงึ ไดน้ าํ เสยี งเหลา่ นีไ้ ปกราบเรยี นแดพ่ ระ
เถระวา่ จะมพี ระองคไ์ หนท่ีมีฤทธิ์ตอ่ สกู้ บั พญามารได้ เพราะ
ขา้ พเจา้ จะฉลองพระเจดียน์ ถี้ งึ เจ็ดปีเจ็ดเดอื นเจด็ วนั นะ่
พระสงฆท์ งั้ หลายก็จงึ ไดป้ ระชมุ สงฆก์ นั ขนึ้ วา่ ทาํ ยงั ไง ใครจะมี
ฤทธิ์ตอ่ สกู้ บั พญามารได้

ในขณะท่ีประชมุ นนั้ ก็มพี ญานาคเขา้ มาประชมุ ดว้ ย ทนั ใด
นนั้ พญาครุฑก็บินมาจากอากาศ ไลโ่ ฉบพญานาค พญานาคจะ
ชาํ แหละแผน่ ดนิ ก็ชาํ แหละไม่ทนั เพราะเลบ็ ของพญาครุฑใกล้
จะถงึ เกลด็ พญานาคแลว้ ในทนั ใดนนั้ สามเณรอายไุ ด้ ๗ ขวบแต่
วา่ สาํ เรจ็ พระอรหนั ตก์ ็จงึ ไดเ้ ขา้ วาโยกสณิ ทาํ ฤทธิ์พดั เอาพญา
ครุฑบนิ ตกไปนอกขอบจกั รวาล พญานาคขอบใจไหวส้ ามเณร
แลว้ ก็ชาํ แหละแผ่นดินออกไป

พระเถระกจ็ งึ บอกวา่ ไดต้ วั แลว้ วา่ สามเณรน่ีเกง่ เอาสามเณร
น่ีตอ่ สกู้ นั กบั พญามารคงจะสาํ เรจ็ ได้ สามเณรบอกวา่ ผมไม่เก่ง
อาจารยข์ องผมเกง่ กวา่ ผม อาจารยข์ องเธออย่ทู ่ีไหน พระเถระ

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 26

ถาม อาจารยข์ องผมอยใู่ ตส้ ะดอื ทะเลโน่นแนะ่ ท่านช่ือวา่ อปุ คตุ
ไปนิมนตท์ ่านมาเถิด ก็พระเถระจงึ ใชพ้ ระอรหนั ตส์ ององคด์ าํ ลล
ไปในใตส้ ะดือทะลไปนิมนตพ์ ระอปุ คตุ ซง่ึ ไปสาํ เรจ็ อทิ ธิบาทไป
อย่ทู ่ีน่นั มาเป็นเวลาถงึ รอ้ ยปีแลว้

พระอปุ คตุ น่นั เม่ือไปถึงแลว้ ก็พระทงั้ สองก็เลยอาราธนา
ขอใหพ้ ระอปุ คตุ นีก้ ลบั คืนมาช่วยเถิด ชว่ ยพระเจา้ อโศกดว้ ย
พระอปุ คตุ จงึ บอกวา่ พวกแกไปก่อน เด๋ียวฉนั จะไปทีหลงั เม่ือ
พระสององคก์ ลบั มา ท่ีไหนไดพ้ ระอปุ คตุ มาน่งั ทะเลอ่ อยใู่ น
ทา่ มกลางสงฆซ์ ะแลว้ น่ีคือฤทธิ์พระอปุ คตุ

แตว่ า่ พระอปุ คตุ นนั้ ไม่เคยจะฉนั ขา้ วเลย เป็นเวลาเกือบรอ้ ย
ปี รา่ งกายจะเป็นไง ก็เหลือแตห่ นงั หมุ้ กระดกู อย่ไู ดด้ ว้ ยอทิ ธิ
บาท ๔ เท่านนั้ พระเจา้ อโศกมหาราชเห็นพระอปุ คตุ เขา้ ก็โอโ้ ห
อย่างนีน้ ะท่ีจะไปสกู้ บั พญามาร จงึ ไดป้ ลอ่ ยชา้ งอนั มีกาํ ลงั
เรยี กวา่ ชา้ งตกมนั ไลเ่ พ่ือจะมาเหยียบพระอปุ คตุ พระอปุ คตุ วา่
เอย้ ชา้ งนนั้ นะ่ เป็นหินน่นั แหละ ทีเดยี วเทา่ นนั้ ชา้ งเป็นหนิ ซะ

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 27

แลว้ พระเจา้ อโศกเหน็ ฤทธิ์ของพระอปุ คตุ แลว้ ตกใจ โอโ้ ห องคน์ ี้
มีฤทธิม์ าก เลยมาขอขมาโทษ

ทนั ใดนนั้ พระเจา้ อโศกมหาราชก็จงึ ใหป้ ระกาศใหป้ ระชาชน
คนทงั้ หลายพากนั ฉลองเจดยี ไ์ มต่ อ้ งกลวั ใครแลว้ เจด็ ปีเจ็ด
เดือนเจด็ วนั เอาเลย เคา้ ก็ตามประทีป คอื หมายความวา่ จดุ ไฟ
พรอ้ มกนั จดุ ประทีปพรอ้ มกนั ตลอด ๘๔๐๐๐ องค์ ดวงละสอง
พนั ดวง ดวงละสองพนั ดวงอย่างนี้ ๘๔๐๐๐ ก็เรยี กวา่ เหลอื ง
อรา่ ม

ทีนพี้ ญามารกแ็ ปลงเป็นโคอสุ ภุ ราชแหวกอากาศออกมาไล่
ชนพวกประทปี ธปู เทียนเหลา่ นีใ้ หก้ ระจดั กระจายไป พระอปุ คตุ
ก็แปลงเป็นเสอื ไลก่ ดั ไลก่ ดั ววั กระทงิ ววั กระทิงก็เลยแปลงเป็น
ราชสหี ์ พระอปุ คตุ ก็เลยแปลงเป็นยกั ษจ์ บั ราชสหี ์ ราชสหี ก์ ็แปลง
เป็นยกั ษ์ ตา่ งคนตา่ งแปลง ในท่ีสดุ พญามารสไู้ มไ่ หวก็เลยแปลง
เป็นมานพนอ้ ย เพ่ือท่ีจะเขา้ มาหลอกพระอปุ คตุ วา่ ผมขอเป็นลกู
ศิษยเ์ พ่ือใหพ้ ระอปุ คตุ ตายใจ เม่ือพระอปุ คตุ ตายใจแลว้ จะจบั

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 28

ขาอปุ คตุ เหว่ียงไปนอกขอบจกั รวาล แตก่ ็ท่านอปุ คตุ ก็รูน้ ่ี ไอเ้ ด็ก
นอ้ ยคนนีก้ ็คอื พญามารก็เลยเอาหนงั หมาเน่ามดั เขา้ ไปท่ีคอ

โอโ้ ห คราวนีเ้ หม็นนา่ ดเู ลย แกย้ งั ไงก็แกไ้ ม่ไหว ไปหาพระ
อนิ ทรก์ ็แกไ้ มห่ ว ไปหาพระพรหมก็แกไ้ ม่ไหว ไปหาใครกแ็ กไ้ ม่
ไหว ในท่ีสดุ พระพรหมกเ็ ลยแนะนาํ บอกวา่ ตอ้ งไปกลบั คนื ไปหา
อปุ คตุ น่นั แหละ ถา้ ไม่กลบั คนื ไปหาอปุ คตุ ไม่มีทางมีใครแกไ้ ด้
หรอก เสรจ็ แลว้ ก็เลยแก้ มนั ก็เลยกลบั คนื มา พระอปุ คตุ เห็นไดท้ ี
เอา้ แกก้ ็แก้ เม่ือแกเ้ สรจ็ แลว้ ก็เอาสายรดั ประคดมดั พญามารนนั้
ไวก้ บั ภเู ขาสเิ นรุราช พระเจา้ แผ่นดินอโศกมหาราชจะฉลองพระ
มหาเจดีย์ ๘๔๐๐๐ องคเ์ จ็ดปีเจ็ดเดือนเจด็ วนั เราจะมดั แกไวใ้ น
ภเู ขานี้ เจ็ดปีเจด็ เดือนเจด็ วนั แกไม่ตอ้ งไปไหน

เสรจ็ แลว้ พระอปุ คตุ ก็ไปน่งั เขา้ ฌาณสบาย พญามารกเ็ ลย
ดนิ้ จนภเู ขาแทบจะหลดุ แตไ่ มส่ ามารถจะดนิ้ หลดุ ได้ รอ้ งโอด
ครวญคราง จนกระท่งั ในท่ีสดุ ก็ไมถ่ ึงเจด็ ปีเจ็ดเดอื นเจ็ดวนั หรอก
พญามารยอมก่อน บอกวา่ ตอ่ นีไ้ ปขา้ พเจา้ ขอปรารถนาเป็น
โพธิญาณจะเป็นพระพทุ ธเจา้ ตรสั รูใ้ นอนาคตกาล เม่ือพระอปุ

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 29

คตุ ไดย้ นิ ก็เลยไปแกเ้ พราะวา่ เป็นพระโพธิสตั วเ์ สยี แลว้ แลว้ ก็
พญามารนนั้ กเ็ ลยมาเป็นลกู ศษิ ยพ์ ระอปุ คตุ แลว้ ก็อปุ คตุ เกิดไม่
ทนั พระพทุ ธเจา้ ก็ใหพ้ ญามารเน่ียแหละอธิษฐานรูป
พระพทุ ธเจา้ ใหด้ หู น่อย พญามารก็บอกวา่ เวลาท่ีผมอธิษฐาน
เป็นรูปพระพทุ ธเจา้ แลว้ ทา่ นอย่าไดก้ ราบฉนั นะ (หลงั จากแปลง
กาย พระอปุ คตุ )ก็รบี กราบ พญามารก็รบี หายตวั บอกแลว้ วา่
ไม่ใหก้ ราบ ทาํ ไมจงึ กราบ ในท่ีสดุ พระอปุ คตุ ก็บอกวา่ ไม่ได้
กราบแกเวย้ ฉนั กราบพระพทุ ธเจา้ ตา่ งหาก

เรอ่ื งก็เลยจบลงแตเ่ พียงเทา่ นี้ ทา่ นทงั้ หลายวนั นีก้ ็ไดอ้ ธิบาย
ใหฟ้ ังแลว้ จงพากนั จดจาํ นาํ ไปพินิจพิจารณา เม่ือเหน็ ดีเหน็ ชอบ
ประการใด ประพฤติตามก็จะประสบความสขุ ความเจรญิ งอก
งามในธรรมวนิ ยั คาํ สอนขององคส์ มเดจ็ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้
ทกุ ทพิ าราตรกี าล ดงั ไดแ้ สดงมา เอวงั ก็มีดว้ ยประการะฉะนี้

ท่ีมา: https://youtu.be/u0cc6eX4ytw

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 30