การเห็นภัยในวัฏสงสาร โดย หลวงพ่อสิงห์ทอง ธมฺมวโร

การเหน็ ภยั ในวัฏสงสาร
การพดู ธรรมะทางดา้ นศาสนา ถา้ หากเราไมม่ ีศรทั ธาความ
เช่ือความเล่ือมใส ไมไ่ ดต้ งั้ ใจประพฤติปฏบิ ตั ิ ไมร่ ูแ้ จง้ เหน็ ชดั ใน
อรรถในธรรม มนั ก็ไมเ่ กิดสาระประโยชนอ์ ะไรให้ ฟังก็ราํ คาญ
กาย ราํ คาญใจ เพราะไมม่ ีรสชาติ เหมือนคนป่วย ถา้ ไมร่ บั
อาหาร ถงึ อาหารนนั้ จะมีอยู่ ความนกึ อยาก ความหิว มนั ไม่มี
คอื ธาตไุ ม่รบั อาหารจะมีรสชาติเอรด็ อรอ่ ยขนาดไหน ถา้ ธาตไุ ม่
รบั ใหม้ นั ก็ไมเ่ กิดสาระ ใสป่ ากเขา้ ไปมนั จะอาเจียน เพราะธาตุ
ไม่รบั
น่ีจติ ปถุ ชุ นคนหนาท่วั ไปก็ทาํ นองเดยี วกนั ถึงธรรมะนนั้ จะ
ยงั มีอย่คู งเสน้ คงวาตลอดมาก็ตาม แตพ่ วกเหลา่ นนั้ เป็น
เหมือนกนั กบั คนป่วย ไม่นกึ อยากอะไร เพราะธาตขุ นั ธม์ นั ไม่รบั
อาหารให้ ใหฟ้ ังก็เบ่ือหู เอาไปนกึ คดิ นิดหนอ่ ยก็เหน็ดเหน่ือย
โดยมากฟังแลว้ ก็ทงิ้ ไป ไม่ไดเ้ ก็บเอาไวว้ นิ ิจฉยั วา่ ผิดถกู ช่วั ดี
อย่างไร ควรประพฤติกาย วาจา ใจ ของตวั อย่างไร จงึ จะไดซ้ ง่ึ
ความสงบสขุ ความนกึ คิดในสว่ นเหลา่ นีไ้ มม่ ี มีแตส่ ิ่งภายนอก

1

ย่วั ยุ ใหพ้ วกเราเพลิดเพลนิ มวั เมาลมุ่ หลงเรอ่ื ยไป คดิ อย่างนนั้
ปรุงอย่างนี้ ฉลาดแหลมคมทางช่วั ทางเสยี ทางเป็นพษิ เป็นภยั
แก่จิตใจของตวั แตโ่ ง่เขลา มืดบอดในการท่ีจะแกไ้ ข กาํ จดั ขบั ไล่
ความช่วั เสียตา่ งๆออกจากใจของตวั

เหตนุ นั้ พวกเราจงึ เวยี นวา่ ยตายเกิดตลอดมา ทงั้ ๆท่ีทกุ คน
ไม่ใช่เกิดมาเพียงชาติเดยี วเท่านนั้ คงเคยเกิด เคยตาย เคย
ประสบพบเหน็ พระพทุ ธเจา้ และไดส้ ดบั รบั ฟังธรรมจากพระ
โอษฐ์ของพระองคม์ าเหมือนกนั แตค่ วามเล่ือมใสศรทั ธาท่ีจะ
นาํ มาพิจารณาแกก้ ิเลสตณั หาของตวั มนั ไม่มี มนั จงึ ไมด่ ีไมเ่ ดน่
ให้ เลยเร่อื งช่วั เรอ่ื งเสยี ตา่ งๆเลยตดิ กายติดใจตลอดมา ฟัง
ธรรมะก็ฟังพอเป็นพธิ ี ถือวา่ เราแกเ่ ฒา่ แลว้ ไมเ่ ขา้ วดั เขา้ วา ผเู้ ลก็
เดก็ แดงเคา้ ก็จะตฉิ ินนินทา ตอ้ งเขา้ วดั เขา้ วากบั เขา เขาจะไดไ้ ม่
ดถู กู ดหู ม่นิ ถงึ วนั พระวนั ศลี ก็บา่ ยหนา้ เขา้ วดั เขา้ วา แตจ่ ะมา
พิจารณาอรรถธรรมสงั ขารของตวั นนั้ ไมค่ อ่ ยจะมีโอกาสเวลาให้
เพราะใจมนั ฟงุ้ ปรุงไปแตเ่ รอ่ื งนอก มาอย่ใู นวดั ในวาก็คดิ ถึงการ
ถงึ งาน ถงึ บา้ นถงึ ช่อง ถึงขา้ วถงึ ของ ถึงลกู ถงึ หลาน

2

โอกาสเวลาท่ีเราไดม้ าพกั ผอ่ นหย่อนใจ ไมม่ ีงานอะไร
ภายนอก ลกู หลานเคา้ ก็อย่บู า้ นอย่ชู อ่ งของเขา ขา้ วของก็อยู่
ตามเรอ่ื งของขา้ วของ เรามโี อกาสท่ีจะพนิ ิจพจิ ารณาสงั ขารวา่
รา่ งกายนี้ แตก่ อ่ นเกา่ เราก็เป็นหนมุ่ เป็นสาว หนา้ ตาเปลง่ ปล่งั
อย่ทู ่ีไหนก็น่าดู กาํ ลงั วงั ชาก็แขง็ แกรง่ ทาํ การทาํ งานอะไรก็
คลอ่ งแคลว่ แตบ่ ดั นีร้ า่ งกายของเราผ่านวนั เดือน ปี มา เคา้
ไมไ่ ดเ้ รยี กวา่ หนมุ่ วา่ สาวเสียแลว้ เคา้ เรยี กวา่ ผเู้ ฒา่ ผแู้ ก่ ตวั ของ
ตวั เองก็เหน็ เป็นพยานวา่ สงั ขารรา่ งกายนี้ มนั ไมจ่ ีรงั ย่งั ยืน มนั
แปรมนั ปรวนไปตามสภาพของมนั ตลอดถงึ กาํ ลงั กายท่ีเคย
แข็งแกรง่ ก็ออ่ นเพลยี ไป ทาํ อะไรก็ไมส่ มใจปรารถนา เรอ่ื ง
เหลา่ นีถ้ า้ หากเรานาํ มาพนิ ิจพิจารณา มนั ก็เกิดธรรมะในจิตใน
ใจ เกิดสลดสงั เวช ทาํ ใหจ้ ิตวกเขา้ มาหาอรรถหาธรรม ไม่มวั เมา
เฝา้ คิดไปในเรอ่ื งอ่ืน จนลืมหลงตวั ของตวั

แตน่ ีม้ ีโอกาสเขา้ มาวดั มาวา แทนท่ีจะพนิ จิ พจิ ารณาสงั ขาร
รา่ งกาย แตจ่ ติ ใจไมไ่ ดม้ าเก่ียวขอ้ งกบั ธรรมะ อยกู่ บั ธรรมะก็ไม่
เกิดอะไรให้ ก็เพราะรูปธรรม นามธรรม ก็คอื กายคือใจ เป็นเรอ่ื ง

3

ธรรมะ พระพทุ ธเจา้ ก็ไมไ่ ดเ้ อาธรรมะมาจากท่ีไหนมาสอนกาย
สอนใจของตวั เอง ครูอาจารยท์ ่านไปประพฤตปิ ฏิบตั ิ ทา่ นก็
พจิ ารณากายใจซง่ึ เป็นบอ่ เกิดของอารมณส์ ญั ญานานาชนิด
ทา่ นรู้ ทา่ นฉลาด ก็ฉลาดในการละ การบาํ เพ็ญ เขา้ ใจชดั เจน
ตามเป็นจรงิ ในสง่ิ ช่วั สงิ่ ดตี า่ งๆ ไม่ไดม้ ีความรูค้ วามฉลาดมาจาก
สถานท่ีอ่นื น่ีเป็นเรอ่ื งธรรมะ ผปู้ ระพฤติปฏิบตั จิ ะตอ้ งดู จะตอ้ งรู้
จะตอ้ งสนใจ ถงึ จะเกิดผลประโยชนใ์ ห้ ไมอ่ ย่างนนั้ มนั ก็ไม่เกิด
ประโยชนอ์ ะไรกนั ฟังธรรมะก็เหมือนฟังเสียงนกเสียงหนู เสยี ง
สตั วม์ นั รอ้ ง พอมนั หยดุ มนั ก็หมดความหมาย

น่ีทา่ นจะแสดงอะไรใหฟ้ ัง ผดิ ถกู ช่วั ดี เราฟังแลว้ ไม่ไดเ้ ก็บ
ทาํ นาํ ไปประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ พนิ ิจพิจารณา มนั ก็เลยไม่เกิดความ
ฉลาดอะไรให้ จติ ใจท่ีเคยโงเ่ ง่าอย่อู ยา่ งไร มนั ก็โงเ่ งา่ อยตู่ อ่ ไป
ไม่เห็นภยั ในวฏั สงสาร เห็นวา่ เกิดมาแลว้ หนา้ ท่ีเกิดก็เกิดไป
หนา้ ท่กี ินก็กนิ ไป หนา้ ท่ีนอนก็นอนไป สว่ นสงั ขารรา่ งกายท่ีมนั
หมดไปทกุ ว่ีทกุ วนั นนั้ ไมไ่ ดค้ ิดมาบวกลบคณู หารกนั ดู อายขุ อง
เราท่ีลว่ งไป ก่ีวนั ก่ีเดือนก่ีปีมาแลว้ เราไมไ่ ดค้ าํ นงึ คาํ นวณถงึ ถงึ

4

คาํ นงึ คาํ นวณก็คาํ นวณอยากจะไดอ้ นั นนั้ อยากจะไดอ้ นั นี้
อยากจะทาํ ส่งิ อ่ืนไป ไมไ่ ดค้ าํ นวณถงึ วา่ อายมุ นั หมดไปขนาด
นนั้ คณุ ความดีท่ีเราสะสมมามีอะไรบา้ ง จากนีไ้ ปจะก่ีวนั ก่ี
เดอื น ก่ีปี เราจะเป็นผี เคา้ ไมเ่ รยี กวา่ คน เคา้ จะหามไปสปู่ ่าชา้ สู่
เตาเผา หรอื สหู่ ลมุ ฝังเทา่ นนั้ ไดอ้ ะไรกนั ในการเกิดของตวั ได้
พนิ ิจพจิ ารณาเพ่ือศกึ ษาหาทางในธรรมะ มนั ไม่คอ่ ยมี เหตนุ นั้
มนั จงึ โงอ่ ย่ตู ลอดเวลา ตาเหน็ หไู ดย้ ินก็ไมไ่ ดค้ ิด ไดน้ กึ ไดฝ้ ึกตวั
ของตวั ใหเ้ ป็นธรรม น่ีเรอ่ื งของพวกเรามนั เป็นอยา่ งนนั้ ถงึ พระ
อรหตั อรหนั ตจ์ ะมาเป็นรอ้ ยเป็นพนั เพราะจิตใจของเราทา่ นมนั
มืดบอด มนั ก็ไม่เหน็ นิสยั ปถุ ชุ นคนหนาโดยมากมนั เป็นทาํ นอง
นนั้

แตพ่ ระพทุ ธเจา้ หรอื อรยิ เจา้ ทา่ นก็อาศยั เร่อื งเหลา่ เนีย้
นาํ มาพนิ ิจพจิ ารณา เห็นอะไรก็นาํ มาสอนกายสอนใจของทา่ น
เป็นโอปนยโิ ก อยา่ งท่านพดู เอาไวใ้ นตาํ รบั ตาํ รา ท่ีพระไปอย่โู คน
ไม้ เหน็ ใบไมม้ นั รว่ งลงมาจากตน้ ของมนั ทา่ นกน็ าํ มาพจิ ารณา
เทียบธาตขุ นั ธ์ แตก่ ่อนใบไมใ้ บนี้ ท่ียงั ไมแ่ ก่ ยงั ไมเ่ หลือง มนั เกิด

5

ขนึ้ มาอยา่ งไร แลว้ เตบิ โตมาไดอ้ ย่างไร จนกระท่งั มนั แกม่ นั
เหลอื งมนั หลน่ นี้ มนั มีเวลาระยะอย่กู ่ีวนั ก่ีเดอื น มนั จงึ เป็นไป
แบบนี้ สงั ขารรา่ งกายของเราก็ทาํ นองเดียวกนั เบือ้ งตน้ เกิด
ขนึ้ มาอยา่ งไร สมยั ปัจจบุ นั เป็นอย่างไร ตอ่ ไปจะเป็นอยา่ งไร
ท่านใครค่ ิดใหเ้ ป็นอรรถเป็นธรรมสอนใจเพราะรูปทกุ อยา่ งท่ีเกิด
มาได้ มนั ก็สลายไปได้ ดบั สญู ไปได้ น่ีคือการสอนใจของท่าน ให้
วกเขา้ มาภายใน สมกบั วา่ ธรรมะเป็นโอปนยิโก คอื นอ้ มเขา้ มา
สอนใจของตวั

ถา้ คนสนใจพจิ ารณาสงั ขารรา่ งกายก็ดี พจิ ารณาสิ่งตา่ งๆ
เพ่ืออรรถเพ่ือธรรมนนั้ คนนนั้ ไม่จน ไปสถานท่ีใดไมจ่ นอรรถจน
ธรรม จะน่งั อยนู่ อนอยู่ ตาดหู ฟู ัง เป็นอรรถเป็นธรรมทงั้ นนั้ พอ
นาํ สงิ่ เหลา่ นนั้ มาใครค่ ดิ เพ่ือแกไ้ ขจติ ใจท่ีขอ้ งติด แตค่ นท่ีไมไ่ ด้
สนใจ ไม่ไดใ้ ครค่ ิดในเรอ่ื งของอรรถของธรรม จะแบกตาํ ราของ
ธรรมทว่ มศรี ษะไป กายใจของเขาก็ไมเ่ ป็นธรรมให้ เพราะน่นั
ตาํ ราของธรรม ไม่ใช่ตวั ของธรรม ตวั ของธรรมคอื กาย คอื ใจ ท่ี
จะประพฤตปิ ฏบิ ตั ิไปตามส่ิงท่ีท่านแนะทา่ นสอนเอาไว้ ผตู้ ดิ ผู้

6

ขอ้ ง ผเู้ ศรา้ ผหู้ มอง ผยู้ ดึ ผถู้ ือ ก็คอื เรอ่ื งของใจ ถา้ ใจไมร่ ูแ้ จง้ เหน็
จรงิ ในส่ิงตา่ งๆ มนั ก็ละไมไ่ ด้ ถอนไม่ออก

ฉะนนั้ จงึ ควรพินิจพจิ ารณาชาํ ระใจของตวั ไมม่ ีโอกาสเวลา
ท่ีจะกลบั ไปเป็นเดก็ อีกได้ เม่อื อายแุ กข่ นาดนีแ้ ลว้ นกึ ไปคดิ ไป
ถึงอารมณเ์ กา่ ท่ีผ่านมาในอดีต วา่ เราเคยสขุ เคยทกุ ข์ เคย
เพลดิ เพลนิ อยา่ งนนั้ อยา่ งนี้ มนั ก็ไม่มีอะไรดขี นึ้ เพราะอดีตมนั
ผ่านมา อนาคตยงั ไม่ถงึ ก็ทาํ นองเดียวกนั อยา่ ไปคิดไปปรุงให้
มนั ยงุ่ หวั ใจ พจิ ารณาแกไ้ ขปัจจบุ นั มนั ตดิ ขอ้ งเร่อื งอะไร ก็แก้
ไขมนั น่ีคือเรอ่ื งธรรมท่ีพระพทุ ธเจา้ ทรงสอนผปู้ ระพฤตปิ ฏบิ ตั ิ ดู
ภายใน ดใู จของตวั ถา้ ไม่ดกู ็ไมร่ ูว้ า่ มนั ช่วั มนั ดี ถา้ ดกู ็รู้ วา่ มนั เป็น
อยา่ งนนั้ อยา่ งนี้ ควรปรบั ปรุงแกไ้ ขอยา่ งไรก็แกไ้ ขกนั ไป ธรรม
เป็นส่ิงท่ีแกไ้ ขจิตใจใหส้ ะอาด ผทู้ ่ีมีธรรมอยใู่ นจิตในใจ อย่ใู นตวั
ของตวั จติ ใจสะอาด เม่ือจติ ใจสะอาดก็สามารถมองเหน็ สิ่ง
ตา่ งๆชดั เจน

จติ ใจท่ีสกปรกโสมมนนั้ มนั ไม่สามารถท่ีจะมองเหน็
เหมือนกนั กบั นา้ํ ขนุ่ จะมีอะไรอย่ใู นนนั้ เราไม่สามารถท่ีจะ

7

มองเหน็ เพราะมนั ขนุ่ ถา้ มนั ใสแลว้ ตะกอนอย่ใู นนนั้ ก็มองเหน็
อะไรตกลงไปนิดๆหนอ่ ยๆก็เหน็ น่เี คา้ เอาของเน่าของเหมน็ ไป
หมกั เอาไว้ มนั ก็มองเหน็ ไมไ่ ด้ เพราะนา้ํ มนั ขนุ่ นา้ํ ใจของพวก
เราขนุ่ ก็ทาํ นองเดยี วกนั ท่มี นั จะใสไดเ้ พราะอาศยั อะไร นา้ํ ขนุ่
นนั้ ถา้ หากมีปัญญาก็สามารถทาํ ใหใ้ สได้ ดว้ ยอบุ ายวธิ ีตา่ งๆ เรา
จะนาํ มากรองหลายๆครงั้ เขา้ นา้ํ ข่นุ นนั้ มนั ก็สามารถใสได้
ไม่อย่างนนั้ ย่ิงป่ันนา้ํ ขนุ่ นนั้ มนั จะหมดไป พอไอระเหยออกไป
เป็นนา้ํ อีกนนั้ มนั ไมม่ ีข่นุ มนั ใสมนั สะอาด

อารมณส์ ญั ญาในจิตในใจของเราก็ตอ้ งกล่นั ตอ้ งกรองดวู า่
อะไรมนั ดมี นั ช่วั เพ่ือใหม้ นั ใสมนั สะอาด มนั จะรูว้ า่ อนั นนั้ เป็น
ทกุ ขเ์ ป็นโทษ อนั นีเ้ ป็นผลเป็นประโยชน์ มนั จงึ จะเกิดขนึ้ เหน็ ขนึ้
เป็นขนึ้ ในจติ ในใจ ถา้ หากไมก่ ล่นั ไม่กรอง เหน็ วา่ เรามีใจก็ใชก้ นั
ไป แตใ่ จเราช่วั เราเสยี อย่างไร ผิดถกู อยา่ งไร ไมไ่ ดใ้ ครค่ ิด มนั ก็
แกผ้ ิดไม่ได้ เอาถกู ไม่เป็น ทกุ ขโ์ ทษมนั ก็เผาตวั เองอยตู่ ลอดมา
แตค่ วามโลภ ความโกรธ ความหลง ท่ีมนั เคยมีอยแู่ ตไ่ หนแตไ่ ร
เขา้ ไปกระทบสงิ่ ท่ีมนั ชอบ มนั ก็เกิดความโลภอยากไดข้ นึ้ พอไป

8

กระทบสง่ิ ท่ีมนั ไมช่ อบ มนั กโ็ กรธขนึ้ เพราะความหลงของใจ
หากเรากล่นั เรากรองจรงิ ๆจงั ๆ มนั ใส มนั ทราบอนั นีม้ นั อารมณ์
ช่วั อารมณเ์ สยี คดิ ไปก็ไมเ่ กดิ สาระประโยชนอ์ ะไรให้ นอกจาก
จะทกุ ขจ์ ติ ทกุ ขใ์ จของตวั เอง มนั ทราบ

เม่ือมนั ทราบมนั เห็นโทษ มนั ก็ไม่กลา้ ท่ีจะไปคิด ไม่กลา้ ท่ีจะ
ไปพดู ไปทาํ เหมือนกนั กบั คนทราบวา่ อนั นีอ้ สรพษิ เหา่ จงอาง
ไมใ่ ชป่ ลาไหลพอท่ีจะไปจบั คอมนั เลน่ มนั ก็ไมท่ ราบเพราะถือวา่
ส่ิงนนั้ มนั เป็นอสรพิษ เม่ือถกู มนั กดั เขา้ เราจะตอ้ งเกิดทกุ ขเ์ กิด
โทษ ไมต่ ายก็คางเหลอื งไป ไมเ่ กิดผลเกิดประโยชนอ์ ะไรให้ ไม่
กลา้ ท่จี ะไปเลน่ ไปเก่ียวขอ้ งกบั มนั นอกจากจะสงั หารมนั มนั มี
อย่นู ี้ ถา้ หากเราไม่ระวงั รกั ษา เผลอเม่ือใดมนั ก็จะกดั ตวั ของเรา
ใหไ้ ดเ้ กิดทกุ ขห์ รอื ถึงตายได้ พอเจอเขา้ หาอาวธุ ส่ิงใดสงิ่ หน่งึ มา
ประหตั ถป์ ระหารมนั ถา้ มีปืนก็เอาปืนยิงเสยี มีพรา้ มีขวานมี
คอ้ นก็ตีใหม้ นั ตายเสีย เม่ือมนั ตายไปแลว้ ถึงเขีย้ วถงึ ฟันมนั จะมี
อยู่ ตวั ของมนั ยงั ไม่เน่าเป็นธาตดุ นิ นา้ํ ลม ไฟก็ตามมนั ก็ไม่
สามารถท่ีจะมาไลข่ บกดั เรา เพราะมนั ตาย

9

น่ีกิเลสตณั หาภายในจิตในใจเรา ถา้ เราเหน็ วา่ มนั กอ่ ทกุ ขก์ อ่
โทษใหแ้ ก่ตวั ของตวั จรงิ จงั กท็ าํ นองนนั้ ไมก่ ลา้ ท่ีจะไปเลน่ ไปคิด
ไปเก่ียวไปขอ้ งนอกจากจะประหตั ถป์ ระหารดว้ ยอบุ ายปัญญา
ศรทั ธาความเพียรของตวั เทา่ นนั้ เพราะถือวา่ สิ่งเหลา่ นนั้ เอาไวก้ ็
ไม่ก่อประโยชนอ์ ะไร นอกจากจะเป็นภยั แก่ตวั ของตวั น่ีผทู้ ่ีมี
ธรรมะ ผทู้ ่พี จิ ารณาธรรมะ พจิ ารณาอยา่ งนนั้ ทา่ นจงึ มีความสขุ
ความสงบ ทงั้ ๆท่ีรูป เสียง กลน่ิ รส สมั ผสั อารมณ์ อย่ใู นโลกมนั
มีเหมือนกนั แตท่ า่ นไม่ลมุ่ หลงติดขอ้ งในสงิ่ เหลา่ นนั้ เพราะ
อาศยั จิตใจของทา่ นสะอาดกล่นั กรองแลว้ สะอาดแลว้ ตามีมนั ก็
ตอ้ งเหน็ รูป หมู ีมนั ก็ไดย้ นิ เสยี ง จมกู มีมนั ก็ถกู กลน่ิ เหมือนกนั
แตไ่ ม่ไดล้ มุ่ หลงเพลดิ เพลนิ ไปในสิง่ เหลา่ นนั้ น่ีหมายถงึ ใจทา่ นท่ี
สะอาด เห็นสง่ิ ท่ีไมด่ ีหรอื สง่ิ ท่ีดีตามความจรงิ ของมนั วา่ ส่งิ นนั้
ควรเวน้ สิ่งนีค้ วรบาํ เพญ็ ไมไ่ ดเ้ หน็ ส่งิ ท่ีช่วั เป็นดี สง่ิ ท่ีดีเป็นช่วั
แบบพวกเราๆท่านๆ

พวกเรามนั โดยมากเหน็ กงจกั รเป็นดอกบวั เหน็ เลือดอาบตวั
เป็นเครอ่ื งประดบั แบบวนิ ทกุ มุ าร (มิตตวนิ ทกุ ะกมุ าร) ท่ีทา่ น

10

กลา่ วไวใ้ นธรรมบท เป็นลกู ชายของหญิงคนหนง่ึ ซง่ึ มีลกู คนเดียว
พอ่ ก็ดวู า่ จะเสยี ไปตายไป พอใหญ่เป็นหนมุ่ มา มารดาก็ทะนุ
ถนอม อาศยั ลกู คนเดยี วน่นั นะ่ จะสืบทายาทมรดก ทกุ อย่างก็จะ
มอบใหเ้ พราะไม่มีใครคนอ่ืน ทกุ สงิ่ ทกุ อยา่ งเอาใจใสแ่ นะสอนให้
ประพฤติปฏิบตั ิ ใหถ้ กู ตอ้ งตามครรลองของฆราวาส แตล่ กู คน
นนั้ ไมไ่ ดค้ ิดวา่ มารดาของตวั รกั ตวั ถงึ คดิ ก็คิดไดอ้ ยวู่ า่ รกั แต่
จติ ใจของเขามีแตอ่ ยากจะไปเท่ียวนนั้ อยากจะไปเท่ียวนี้ สมบตั ิ
ท่ีมีอย่เู คา้ ไมย่ นิ ดี เคา้ อยากจะไปหาสมบตั ิใหม่ อยากจะไปเห็น
อยากจะไปเท่ยี วท่ีอ่นื

ตอ่ มามีพวกนายสาํ เภาเคา้ จะไปตา่ งประเทศ สมยั ก่อนไมม่ ี
รถยนตร์ ถไฟ ไมม่ ีเรอื ไอเรอื หางยาวเหมือนสมยั นี้ มีเรอื ใบเรอื
สาํ เภาออกไปตา่ งประเทศออกไปคา้ ขายกนั ชายคนนนั้ หน่มุ คน
นนั้ เหน็ เขาไปก็อยากจะไปกบั เขา ไปตกลงกบั เขา ขอไปกบั เขา
โดยไม่ไดป้ รกึ ษากบั มารดาของตวั วา่ จะเหน็ ดว้ ยหรอื ไม่ ไปตกลง
กบั คนอ่ืนไว้ แลว้ จงึ มาพดู กบั มารดา มารดาก็หา้ ม อย่าไปเลย
สมบตั ิขา้ วของของเราก็พอเป็นพอไป พอใชพ้ อสอย ไมม่ ใี ครท่ี

11

จะมาแบง่ แยง่ เอาของทกุ อยา่ งท่ีมีอยกู่ ็เป็นของลกู แม่ก็เฒา่ แก่
แลว้ เม่ือป่วยไขไ้ ดท้ กุ ขก์ ็ไมท่ ราบวา่ จะพง่ึ พาอาศยั ใครนอกจาก
ลกู เทา่ นนั้ ท่ีจะเป็นท่พี ่งึ ท่ีอาศยั ของแม่ ไมต่ อ้ งไป แกก็ไมฟ่ ังเสยี ง
วา่ ไดต้ กลงกบั เขาแลว้ อยากจะไปเป็นสว่ นใหญ่ หา้ มเทา่ ไรก็ไม่
ฟัง

ถึงจวนเวลาสาํ เภาจะออก แม่หา้ มไวไ้ มย่ อมฟังเสยี งแม่ แม่
ก็กอดเอาไว้ ไม่อยากใหล้ กู ชายของตวั ไป ลกู ชายซง่ึ มีความ
อยากเป็นสว่ นใหญ่ ไม่ไดค้ ดิ คาํ นงึ คาํ นวณหาวา่ ผิดถกู ช่วั ดี
อย่างไร ก็อาศยั กาํ ลงั เรย่ี วแรงของตวั ทบุ ตีแม่ จนแม่ไม่สามารถ
ท่ีจะกอดเอาไวไ้ ด้ จบั ไมอ่ ยู่ ก็เลยหนีไป ลงสาํ เภาไป น่ีใน
ตาํ รบั ตาํ ราท่ีทา่ นกลา่ วเอาไว้

พอไปเดนิ สาํ เภาไปเจ็ดวนั ก็คงไกลพอสมควร สาํ เภาปกติมี
ลมมนั กพ็ ดั ไปอยา่ งนนั้ ไปตามทศิ ตามทาง พวกท่ีเคยสาํ เภาเคา้
รูจ้ กั ครนั้ ไปไดเ้ จด็ วนั เจด็ คนื แลว้ หยดุ น่ิง ทงั้ ๆท่ีมีลมอยู่ ก็ไมเ่ ดิน
ไปท่ีไหน โดยหาสาเหตไุ มไ่ ดว้ า่ มนั เป็นมาจากอะไร คนในนนั้ ก็
ไมใ่ ชว่ า่ มีแตน่ ายสาํ เภากบั เด็กหนมุ่ คนนนั้ มนั มีไปดว้ ยกนั หลาย

12

คน เป็นจาํ นวนสบิ ๆรอ้ ยๆ น่งั อยใู่ นสาํ เภา แตไ่ ม่ทราบวา่ มนั เป็น
เหตอุ ะไร ตงั้ ใบขนึ้ มนั ก็ไม่ไปให้ ทาํ อยา่ งไรมนั กห็ ยดุ น่ิงอย่อู ย่าง
นนั้ ก็เลยมาปรกึ ษาปรารภกนั เหตมุ นั เป็นอยา่ งนี้ มนั เป็นเพราะ
อะไรสาํ เภาของเราจงึ ไมไ่ ปท่ีไหน ถา้ หากมนั เป็นอยา่ งนีก้ ็ไม่มี
ทาง ตา่ งคนตา่ งจะตอ้ งตายดว้ ยกนั ทงั้ นนั้ เพราะอาหารการกิน
นา้ํ ด่มื อยใู่ นนี้ ถา้ สาํ เภาไมเ่ คล่ือนท่ีมนั กม็ ีแตว่ นั มนั จะหมดไป
เม่ืออาหารหมด นา้ํ ด่มื หมด ทกุ คนก็จะตอ้ งตายกนั ก็ไมม่ ีอะไรท่ี
จะกินจะด่มื ชะรอยในสาํ เภาของเรานีอ้ าจจะมีกาละกิณีซกั คน
หนง่ึ ก็ได้ สาํ เภาจงึ เกิดวิปรติ แบบนี้

ปรกึ ษาตกลงกนั อยา่ งนนั้ ก็เลยทาํ สลากคอื ทาํ บตั รกาลกิณี
ขนึ้ ใบหนง่ึ นอกนนั้ ก็ธรรมดาๆ แลว้ ก็ประกาศเหน็ พรอ้ มกนั ใน
เรอื ถา้ หากใครถกู บตั รกาลกณิ ีนี้ จะตอ้ งอย่กู บั หม่คู ณะไม่ได้
จะตอ้ งหนีไปตามกรรมของตวั คือจะใหล้ งจากสาํ เภาวา่ ยนา้ํ ไป
ตามหนา้ ท่ีของเคา้ เพราะรกั ษาสว่ นใหญ่ เก็บเอาไวม้ นั จะตาย
ดว้ ยกนั ทงั้ หมด เม่ือตกลงพรอ้ มใจกนั อยา่ งนนั้ ก็ทาํ สลากขนึ้
แลว้ ก็กลา่ วคาํ เชือ้ เชิญสง่ิ ศกั ดิส์ ิทธิ์ตา่ งๆมาเป็นหลกั ฐานพยาน

13

แลว้ ก็ใหจ้ บั สลากกนั พอจบั ไปทกุ คนแลว้ ก็ตรวจสลาก ก็ไปถกู
กาลกิณีไอเ้ จา้ ท่ีตีมารดา หนมุ่ ท่ีไมเ่ ช่ือฟังคาํ ของแม่ ไปถกู เขา้
พอไปถกู เขา้ เคา้ ก็ไล่ ใหก้ ระดานแผ่นหนง่ึ เป็นเครอ่ื งอาศยั ไลล่ ง
ไปเกาะกระดานวา่ ยนา้ํ อาศยั กระดานไป

พอคนนนั้ ลงจากสาํ เภาเทา่ นนั้ สาํ เภาก็เดนิ ไปอย่าง
สะดวกสบาย น่ีเร่อื งในธรรมบททา่ นกลา่ วเอาไว้ แตอ่ าศยั กรรม
ของเคา้ ไม่ไดต้ ายจมนา้ํ เคา้ ไปอาศยั แผน่ กระดาน อาศยั คล่นื
ของนา้ํ ก็เลยไปถงึ เกาะแหง่ หนง่ึ เกาะนนั้ มีเปรตตวั หนง่ึ ซง่ึ เคย
ฆา่ บดิ ามารดา ไปตกนรกหมกไหมห้ มดเวรกรรมในนรก แตเ่ ศษ
ของกรรมยงั มเี ลยมาเกิดเป็นเปรตในท่ีนนั้ ในศีรษะของเขามี
กงจกั รอนั ใหญ่ผนั หมนุ อยใู่ นศรี ษะ เลือดอาบหนา้ อาบตา ไหล
ลงมาท่วั สรรพางคร์ า่ งกาย เคา้ รอ้ งไหเ้ จ็บปวดอยตู่ ลอดเวลา

ไอช้ ายคนนีไ้ ปเห็นเขา้ แทนท่ีจะเหน็ ตามเป็นจรงิ วา่ ส่งิ นนั้ คอื
กงจกั รผนั หรอื หมนุ ศีรษะของเขา สง่ิ ท่ีไหลลงมาตามตวั ของเขา
คือเลอื ด เสียงท่ีเคา้ เจบ็ เคา้ ปวดเคา้ รอ้ งไห้ ก็เขา้ ใจวา่ เคา้ รอ้ ง
เพลงเพราะเหลอื เกิน สงิ่ ท่ีเคา้ เหน็ กงจกั รนนั้ ก็สวยงามเหมือน

14

ดอกบวั เลือดท่ีมนั ไหลอาบตวั ก็ถือวา่ เป็นสรอ้ ย เป็นเพชร เป็น
พลอย เป็นเครอ่ื งประดบั สวยงาม อยากได้ รอ้ งขอ ไอเ้ ปรตก็
บอกความเช่ือวา่ อนั นีไ้ ม่ใชข่ องดบิ ของดอี ะไรนะ เป็นกงจกั ร น่ีก็
ไม่ใช่เคร่อื งประดบั เลือด “อยา่ มาโกหกเรา อยา่ งไรขอใหเ้ รา
เถอะ เราเขา้ ใจวา่ สง่ิ นีม้ นั เป็นของดบิ ของดีจรงิ ๆจงั ๆ เราจงึ ขอ”
คอื เปรตมนั ก็จะหมดกรรมของมนั อย่แู ลว้ ไอค้ นนีก้ ็เลยไปรบั
กรรมอนั นนั้ พอตงั้ กงจกั รใสห่ วั ให้ ใสศ่ ีรษะให้ มนั ก็หมนุ ลงไป
ผนั ลงไป เลอื ดก็ไหลอาบเนือ้ อาบตวั ทกุ ขย์ ากลาํ บากรอ้ งไหอ้ ยู่
อย่างนนั้

เพราะเวรกรรมของตวั ท่ีช่วั เสยี ทาํ รา้ ยมารดาของตวั ไมเ่ ช่ือ
ฟัง มารดาท่ีหา้ มปราม ไมอ่ ยากใหไ้ ปอย่างนนั้ อยา่ งนี้ คอื ไมม่ ี
คณุ งามความดอี ะไร มีแตเ่ อาความอยากของใจ ไม่ฟังเหตฟุ ังผล
คนอ่นื เคา้ ท่ีหา้ มเอาไว้ ใจอยากไปอยา่ งไร ชอบอย่างไร ก็เอาแต่
ใจของตวั เอง น่ีเร่อื งวนิ ทกุ มุ ารในธรรมบท ทา่ นกลา่ วเอาไว้
ไดร้ บั ทกุ ขร์ บั โทษ เพราะไม่เช่ือฟังคาํ หา้ มปรามของมารดา ถา้
หากมาพดู เป็นธรรมาธิษฐาน วกเขา้ มาหาพวกเราท่าน หรอื ตวั

15

ของเราเอง มารดาก็คอื ธรรมะของพระพทุ ธเจา้ สอนคนใหร้ ู้
เหตผุ ลดีช่วั ผดิ ถกู ตา่ งๆ หกั หา้ มเอาไวไ้ มใ่ หท้ าํ ใหพ้ ดู ใหค้ ดิ สิ่ง
ท่ีผิด สง่ิ ท่ีเป็นพษิ เป็นภยั แกต่ วั ของตวั

แตพ่ วกเราทา่ นก็ไมย่ อมเช่ือฟังธรรมคาํ สอนท่ีพระพทุ ธเจา้
สอนเอาไว้ เช่ือแตใ่ จของตวั เอง ใจนกึ ใจคดิ อยากอยา่ งไร ชอบ
อยา่ งไร กเ็ อาตามใจของตวั เทา่ นนั้ จะผดิ ถกู ช่วั ดี ไม่ไดค้ าํ นงึ
คาํ นวณ แตพ่ อเผอิญไปโดนทกุ ขโ์ ดนโทษเขา้ จงึ จะวกคดิ น่ีเรา
ผดิ ไปแลว้ มนั แกไ้ ขไมไ่ ด้ เพราะมนั ติดหนบั เหมือนปลาท่ีติดเบด็
มนั หนีไมไ่ ด้ มนั ขอ้ งมนั ติดแลว้ ย่งิ เบ็ดติดลกึ ถึงหวั พงุ ของปลา
แลว้ ไปเถอะ ไปท่ีไหน ไปไมไ่ ด้ จะมีทกุ ขม์ ีโทษขนาดไหน ท่ีเบด็
มนั เกาะปากเกาะพงุ ของมนั อยา่ งนนั้ ผลท่ีสดุ ก็ตายทงิ้
ไม่อย่างนนั้ เจา้ ของเบ็ด พรานเบด็ เคา้ มาเห็นเขา้ เคา้ เอาไปตม้
ไปแกงกินเสยี คือไมไ่ ดค้ ดิ คาํ นงึ วา่ ไอน้ ีอ้ ยา่ งนิดๆหนอ่ ย อนั นีม้ นั
มีอะไรภายในหรอื ไม่ พอเหน็ เขา้ ก็สวบเอากลนื เอา

น่ีจิตใจของพวกเราทา่ นก็ทาํ นองเดยี วกนั ถือวา่ อนั นนั้ มนั
อยากมนั ชอบ แตม่ นั จะใหท้ กุ ขใ์ หโ้ ทษแก่ตวั อยา่ งไรนนั้ ไมไ่ ดค้ ิด

16

คืนมาพจิ ารณาดู เอาแตค่ วามอยากเป็นหลกั เป็นเกณฑ์ พอไป
โดนทกุ ขโ์ ดนโทษเขา้ หนกั จงึ จะวกคดิ เอะ๊ น่ีเราผดิ มนั แกต้ วั
ไมไ่ ดแ้ ลว้ มนั หลวมตวั แลว้ มนั กลนื กินเบด็ แลว้ มนั ลาํ บาก มนั
จงึ ควรคิดพนิ ิจพิจารณาใหร้ อบคอบทกุ สงิ่ ทกุ อย่างไป วา่ คาํ สอน
ของพระพทุ ธเจา้ นนั้ ทา่ นหวงั ดีแก่สตั วโ์ ลกขนาดไหน คิดอะไร
จากเราผปู้ ระพฤติปฏบั ตั ิ จะเอาขา้ วของเงนิ ทอง คา่ จา้ งรางวลั
ในการบอกสอน มมี ยั้ ไมม่ ีอะไรท่ีพระพทุ ธเจา้ เรยี กรอ้ งจากเรา
ท่ีทา่ นแนะสอน พระองคเ์ องก็ปรนิ ิพพานไปแลว้ ไมห่ ว่ งใยอะไร
ในโลก แตท่ ่ีตรสั สอนเอาไวก้ ็เพราะสงสารเมตตาสตั ว์ ถา้ หากไม่
มีคาํ สอนเอาไว้ ก็ไมม่ ีทางเดนิ สาํ หรบั สตั ว์ มืดบอดอย่แู ลว้ แตม่ ี
คาํ สอนขนาดนีก้ ็ยงั ไม่เดินตามถนนหนทางให้ มนั ก็นา่ สงั เวช
สลดใจ

ควรท่ีนาํ มาพนิ ิจพิจารณาศกึ ษาเรอ่ื งธรรมะเพ่ือเกิดสติเกิด
ปัญญา เกิดการละการถอนในสิง่ ท่ีช่วั ท่ีผดิ ตา่ งๆ อยา่ ไปเห็นวา่
การเกิด การตาย เป็นของดบิ ของดี ของวเิ ศษวิโส กิเลสตณั หา
ความอยากของจติ ของใจ อย่าไปถือวา่ มนั เป็นเร่อื งสนกุ สนาน

17

มนั เป็นเร่อื งดบิ เร่อื งดี เพราะหลงเรอ่ื งเหลา่ นี้ จงึ เกิดทกุ ขร์ อ้ งไห้
เสยี ใจเดือดรอ้ นวนุ่ วาย ทงั้ กายก็ไมไ่ ดอ้ ยเู่ ป็นสขุ เพราะเช่ือเรอ่ื ง
กิเลสตณั หาย่วั ยุ เช่ือเรอ่ื งช่วั เร่อื งเสียท่ีตวั กอ่ ขนึ้ คดิ ขนึ้ ไม่ไดเ้ ช่ือ
ตามธรรมคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ เราจงึ ไดร้ บั ทกุ ขร์ บั โทษอย่าง
นี้ มนั ไมไ่ ดค้ ดิ พินิจพิจารณา เหมือนคนไขไ้ มร่ บั ทานยามนั ก็ไมม่ ี
วนั หาย

ฉะนนั้ ธรรมท่ีพระพทุ ธเจา้ ทรงตรสั เอาไว้ จะเป็นสมยั ใดกาล
ใด ธรรมก็เป็นอกาลโิ ก คือทนั กาลทนั สมยั จงนาํ มาพนิ ิจ
พจิ ารณาศกึ ษาปฏบิ ตั กิ าย วาจา ใจของตวั ใหร้ ู้ ใหเ้ ขา้ ใจวา่ ช่วั
เป็นช่วั ดเี ป็นดี อยา่ ไปลมุ่ ไปหลง อยา่ ไปเช่ือความคิดของตวั
โดยถ่ายเดยี ว ถา้ ความคิดท่ีเป็นพิษเป็นภยั เป็นกิเลสตณั หา มนั
จะนาํ ทกุ ขม์ าให้ จงึ ไม่ควรเช่ือเรอ่ื งความคดิ ของตวั ย่ิงกวา่ อรรถ
กวา่ ธรรมท่ีพระพทุ ธเจา้ สอน พระองคเ์ หน็ ประจกั ษช์ ดั เจนใน
พระทยั มาแลว้ จงึ มาสอนสตั ว์ สอนดว้ ยความเมตตากรุณา
สอนดว้ ยความสงสารรกั ใครส่ ตั ว์ ไม่ไดส้ อนใหส้ ตั วฉ์ ิบหายลม่
จม สอนใหส้ ตั วเ์ หลา่ นนั้ ดบิ ดี มีคณุ คา่ ไดร้ บั ความสขุ ความสงบ

18

น่ีพวกเราทงั้ หลายจะไม่ไดพ้ นิ ิจพจิ ารณาในจิตในใจของตวั
เพ่ือเคารพบชู าพระพทุ ธเจา้ บา้ งหรอื ท่ีทา่ นอตุ สา่ หพ์ ยายามแนะ
สอนโดยไม่คิดมลู คา่ สาระอะไร ทงั้ สอนถกู ตอ้ งแน่นอน เรายงั จะ
ฝืนคาํ สอนทาํ ตามกิเลสตณั หาความอยากของตวั ใหเ้ หมือนวนิ
ทกุ มุ ารอย่างนนั้ หรอื ตอ้ งนาํ มาพนิ ิจพจิ ารณาชาํ ระจติ ใจท่ีช่วั ท่ี
เสียตา่ งๆ ใหส้ งบใหเ้ ยน็ ไม่อยา่ งนนั้ การเกดิ การตาย มนั จะ
ยืดเยือ้ เร่อื ยไป ไม่ทราบวา่ จะไปจบเอาเม่ือไร เพราะไม่ไดศ้ กึ ษา
ไมไ่ ดต้ งั้ หนา้ ปฏิบตั ิ

ความจรงิ การปฏบิ ตั ิใจมนั สนั้ มนั มวี นั ท่ีจะสขุ จะสงบ แต่
การเช่ือเร่อื งกิเลสตณั หา ยาวแสนยาว ไม่ทราบวา่ จะจบจะสิน้
เม่ือไร ถา้ เช่ือเรอ่ื งของมนั เรอ่ื ยไป ก็ไม่มีวนั เพราะเป็นวฏั จกั รวน
อย่อู ย่างนนั้ เด๋ียวเกิด เด๋ียวตาย เด๋ียวดใี จ เสียใจ เด๋ยี วรอ้ งไห้
เด๋ียวเพลดิ เพลนิ มนั เป็นอยอู่ ยา่ งนีโ้ ลกอนั นี้ มนั ไมม่ ีอะไรท่ีน่า
เล่ือมใส นา่ ศรทั ธา นา่ ปรารถนา นา่ อยู่ สาํ หรบั จิตผรู้ ู้ ผปู้ ระพฤติ
ปฏบิ ตั ิ ท่านเหน็ ประจกั ษช์ ดั เจนอย่างนนั้

19

น่ีพวกเราท่านมนั มืดมนั บอด ทงั้ ๆท่ีโลกเปิดเผยใหเ้ หน็
เดน่ ชดั อยู่ แตอ่ าํ นาจความบอดของตา พระอาทติ ย์ พระจนั ทร์
จะสวา่ งไสวขนาดไหน มนั ก็มองไมเ่ หน็ อะไรเพราะมนั บอด เม่ือ
บอดแลว้ ก็มกั อยากจะพดู ใหญ่ อวดตวั ไปเหยียบหวั หมา ก็หา
เหยียบมานานแลว้ มงึ อยนู่ ่ีหรอื แบบนีแ้ หละคนบอด ไปโดน
หลกั โดนตอก็เหมือนกนั กหู าโดดหาเตะมงึ มานานแลว้ เพ่ิงจะ
เจอมงึ เด๋ียวนี้ มนั ไปแบบนนั้ คนตาบอด ไม่ยอมตวั วา่ เราไม่เหน็
จงึ ไปเหยียบมนั ไปโดนมนั แกต้ วั เรอ่ื ยไป คนบอดมนั พดู ใหญ่
พดู เกง่ ปฏภิ าณมาก แตก่ ็ใครเลา่ เคา้ จะเช่ือ ใครเลา่ เคา้ จะ
เมตตา ทงั้ ๆท่ีตวั ไมร่ ู้ ตวั ไมเ่ ห็น ก็ยงั พดู ใหญ่ใฝ่สงู อย่อู ยา่ งนนั้
มนั ก็ไม่มีใครท่จี ะเมตตาสงสารให้

น่ีเราก็ทาํ นองเดยี วกนั เม่ือเราบอดมองไม่เหน็ อะไรก็ยงั จะ
คิดใหญ่ใฝ่สงู ยงั จะเช่ือวา่ ตวั นีด้ เี ดน่ กวา่ พระพทุ ธเจา้ ความคดิ
ความเห็นของเราก็ถกู ตอ้ งกวา่ ธรรมะท่ีทา่ นตรสั เอาไว้ ถา้ ไปเช่ือ
แบบนีม้ นั ก็ไมม่ ีทาง เหมือนคนไขไ้ มฟ่ ังเสยี งของยา ไมม่ ีเวลาท่ี
จะหาย ฉะนนั้ ธรรมะท่ีพระพทุ ธเจา้ สอนไว้ มนั มีมากท่วั โลก ท่วั

20

ดินแดง หากเราฉลาดนาํ มาพินิจพิจารณาสอนใจของเราแลว้
จะเกิดสาระประโยชน์ หากเราเหน็ เราไดย้ นิ แตไ่ มไ่ ดส้ นใจนาํ มา
พจิ ารณาวา่ อะไรดชี ่วั ผิดถกู มนั ก็ไม่เกิดอะไรให้ มีแตม่ ดื บอด
เรอ่ื ยไป

ฉะนนั้ ขอทกุ คนจงนาํ ธรรมะมาศกึ ษา มาพิจารณาปฏิบตั ิ
อยา่ ไปเช่ือเรอ่ื งกิเลสตณั หามานะทฐิ ิของตวั ย่งิ กวา่ เร่อื งของ
ธรรมะ ถา้ หากทกุ คนสนใจในธรรมะ ใจท่ีเคยมืดบอดก็คอ่ ยจะ
สวา่ งไสวขนึ้ ใจท่ีเคยขนุ่ มวั กจ็ ะคอ่ ยสะอาดขนึ้ ธรรมะเป็นเครอ่ื ง
ชาํ ระซกั ฟอกกเิ ลสตณั หา ใหต้ กออกจากกาย วาจา ใจ ของตวั
ยงั ทนั กาลทนั สมยั ไม่มีอะไรท่ีมนั เส่ือมมนั เสยี ไป

ราคะตณั หาสมยั พระพทุ ธเจา้ ยงั ทรงพระชนมอ์ ย่กู ็
เหมือนกนั กบั พวกเราปัจจบุ นั ท่านปรนิ พิ พานไปแลว้ คนท่ีมี
ราคะตณั หา มานะทฐิ ิ มนั ก็ยงั มีอยู่ สง่ิ ท่ีจะปราบสิง่ เหลา่ นีค้ ือ
ธรรมะก็ยงั มีอยู่ แตพ่ วกเราไม่สนใจนาํ มาแกไ้ ขประพฤติปฏบิ ตั ิ
ศกึ ษา จิตใจของเราจงึ เรา่ รอ้ น จติ ใจของเราจงึ ลมุ่ หลงเรอ่ื ยมา
ฉะนนั้ ขอจงนาํ ธรรมะมาศกึ ษา มาพจิ ารณา มาประพฤติปฏิบตั ิ

21

ถา้ เราทกุ คนสนใจในธรรมะ ตา่ งคนตา่ งก็จะตอ้ งมีความสขุ
ความสบาย จติ ใจท่ีเคยมืดบอดลมุ่ หลง ก็นบั วนั ท่ีจะสวา่ งไสว

น่ีเร่อื งธรรมะเป็นเรอ่ื งแกก้ ิเลสในใจอยา่ งนนั้ จงึ ควรพวกเรา
ทา่ นจะนาํ มาพนิ ิจพจิ ารณาศกึ ษา ตงั้ หนา้ ตงั้ ตาปฏิบตั ิ คนท่ีมี
ธรรมะเท่านนั้ จะเป็นคนอศั จรรย์ เป็นคนมีความสขุ เหนือโลกท่ี
เขาขอ้ งติดคิดปรุงกนั คนท่ีลมุ่ หลงไม่มธี รรมะเทา่ ใด คนนนั้ ก็
เป็นภยั แกต่ วั ของตวั และโลก ธรรมะจงึ ทนั กบั กาลกบั เวลา
เพราะกิเลสตณั หามนั ยงั มีอยู่ ธรรมะจงึ มีคณุ คา่ อยู่ ถา้ กิเลส
ตณั หามนั หมดไป ธรรมะมนั ก็ไมม่ ีคณุ คา่ อะไร เหมือนกบั คนไม่
ไข้ ยามนั ก็ไมจ่ าํ เป็น คนไมห่ ิว อาหารมนั ก็ไม่จาํ เป็น แตเ่ ม่ือไข้
มา หวิ มา มนั จาํ เป็นท่ีจะตอ้ งหายา หาอาหาร น่ีพวกเราทา่ นทงั้
ท่ีเป็นไข้ ทงั้ ท่หี วิ แตไ่ ม่หาอาหาร หายา มารกั ษา เม่ือไรเลา่ โรค
ของเรามนั จะหาย ความหวิ ของเรามนั จะหมดไป ใหส้ อนใจของ
ตวั อย่างนนั้ เม่ือทกุ ทา่ นไดส้ ดบั ธรรมคาํ สอนท่ีไดอ้ ธิบายมา จง
นาํ ไปพนิ ิจพิจารณา ตงั้ หนา้ ตงั้ ตาปฏบิ ตั ิ ตอ่ จากนนั้ ไปก็จะมีสขุ
กายสขุ ใจ

22

การอธิบายธรรมะเหน็ วา่ สมควร เสียเวลา ขอยตุ ิเพียงเทา่ นี้
เอวงั

ท่ีมา: https://youtu.be/RulMS3jRHYU

23