พุทโธอยู่ที่ใจ โดย หลวงปู่แบน ธนากโร

พุทโธอยทู่ ใี่ จ
หลวงป่แู บน ธนากโร
…แตช่ ีวิตของคนท่ีเกิดมาเราๆท่านๆน่ี หมดไปทกุ วนั หมด
ไปทกุ วนั สนั้ เขา้ มา นอ้ ยลงไป นอ้ ยลงไป ทงั้ หมดจะตอ้ งเป็น
อยา่ งนี้ จงึ วา่ การท่ีจะรบี เรง่ ทาํ ความดี ตอ้ งพากนั รบี เรง่ ใหเ้ ตม็
กาํ ลงั เตม็ ความสามารถ เพราะชีวิตของเราไม่ไดห้ ยดุ ยงั้ ในการท่ี
จะหมดไปสิน้ ไป หรอื ชีวติ ของเราไม่ไดห้ ยดุ พกั ในการท่ีจะเดิน
กา้ วไปหาความตาย
การทาํ ใจของเราใหอ้ ยกู่ บั พทุ โธ การทาํ ใจของเราใหอ้ ยู่
กบั ธมั โม การทาํ ใจใหเ้ ราอยกู่ บั สงั โฆ จงึ มีความจาํ เป็นจะตอ้ ง
รบี ทาํ ใจอยกู่ บั พทุ โธ มีความสขุ ใจอยกู่ บั ธมั โม ใจมีความสขุ ใจ
อยกู่ บั สงั โฆ ใจก็มีความสขุ การกระทาํ ท่ีจะทาํ ใหใ้ จของเราอยู่
กบั พทุ โธ ธมั โม สงั โฆ ตอ้ งรบ้ ทาํ ใจของเราอย่กู ยั พทุ โธ ธมั โม
สงั โฆมีประโยชนอ์ ย่างไร ขณะใจอย่กู บั พทุ โธ ใจมีความสขุ
ขณะใจอย่กู บั พทุ โธ ความวนุ่ วายในใจไมม่ ี ใจอยกู่ บั ธมั โม ใจมี

1

ความสขุ ความวนุ่ วายไมม่ ีในขณะใจอย่กู บั ธมั โม ใจอยกู่ บั สงั โฆ
ใจมีความสขุ ความวนุ่ วายไม่มีในเม่ือใจของเราอย่กู บั สงั โฆ

ความวนุ่ วายกค็ อื ใจของเราออกไป ออกไปเก่ียวขอ้ งอะไรตอ่
มิอะไร เจออะไรของสงิ่ นนั้ ไม่รูเ้ รอ่ื งรูร้ าว กไ็ ปชอบใจสิง่ นนั้ ชอบ
ใจไม่ชอบใจในส่ิงนนั้ คาํ วา่ สิ่งนนั้ ไมร่ ูเ้ ร่อื งรูร้ าว ท่ีดนิ ท่ีดอนมนั
จะรูเ้ รอ่ื งรูร้ าวอะไร เรอื นชานบา้ นชอ่ งก็ไมร่ ูเ้ รอ่ื งรูร้ าว แมแ้ ตผ่ ม
ขน เลบ็ ฟัน หนงั ก็ไม่รูเ้ ร่อื งรูร้ าว ดนิ นา้ํ ลม ไฟ ก็ไมร่ ูเ้ รอ่ื งรูร้ าว
อะไร ใจท่ีไมส่ งบออกไปเก่ียวขอ้ งแลว้ ก็ไปวา่ เขาดี วา่ เขาไม่ดี วา่
เขาชอบใจ วา่ เขาไม่ชอบใจเรา

เรอ่ื งของใจไม่อยกู่ บั พทุ โธเป็นอย่างนนั้ ใจอย่กู บั พทุ โธ ใจไม่
ออกไปเก่ียวขอ้ ง ใจไมอ่ อกไปสมมตุ ิ ใจไมอ่ อกไปหมายเขาวา่
เป็นส่ิงชอบใจ ไม่ชอบใจอะไร ปัจจบุ นั กม็ ีความสขุ น่งั อยกู่ ็
สบายใจ นอนอย่กู ็สบายใจ อยตู่ ามลาํ พงั คนเดียวก็มีความสขุ
อย่กู บั หมกู่ บั เพ่ือนก็มีความสขุ เพราะเรามีพทุ โธเป็นธรรมเคร่อื ง
อยขู่ องใจ ในเม่ือสรรี ะเขาแตกเขาพงั ไปตามกฏของสจั ธรรม ใจ
ของเราท่ีมพี ทุ โธเป็นธรรมเคร่อื งอยู่ รา่ งกายตายแตพ่ ทุ โธท่ีอยู่

2

กบั ใจไม่ไดเ้ สียหายไปไหน ใจก็ไมไ่ ดต้ ายตามรา่ งกายไป พทุ โธท่ี
อยกู่ บั ใจก็ไม่ไดต้ ายจากจิตจากใจ

จงึ วา่ ใจอย่กู บั พทุ โธ มีชีวิตอย่กู ็มีความสขุ ถึงรว่ งไปแลว้ ก็ยงั
มีความสขุ เพราะมีพทุ โธเป็นธรรมใหค้ วามสขุ แกจ่ ติ แก่ใจ เพราะ
มีพทุ โธ ใหค้ วามรม่ เยน็ แกจ่ ติ แกใ่ จ จงึ วา่ มีประโยชนท์ งั้ ใน
ระหวา่ งมีชวี ติ อยหู่ รอื ลว่ งลบั ไปแลว้ พทุ โธกย็ งั เป็นประโยชนแ์ ก่
ใจ จงึ ใหพ้ ากนั สนใจเอาพทุ โธมาเป็นหลกั จิตหลกั ใจ เอาพทุ โธ
มาประจาํ ไวใ้ นจิตในใจของเรา

เรามีโอกาสเม่อื ไร มีโอกาสขณะไหน มีโอกาส ณ สถานท่ีใด
ใหน้ กึ ขนึ้ ทนั ทวี า่ พทุ โธอยทู่ ่ีใจ พทุ โธอยทู่ ่ีใจ พทุ โธอยทู่ ่ีใจ แลว้ ก็
บรกิ รรม พทุ โธๆๆ แลว้ ก็ใหท้ าํ ความเขา้ ใจวา่ พทุ โธอยทู่ ่ีใจของ
เราแคน่ ีเ้ อง ไม่ใชอ่ ย่ทู ่ีอ่นื น่ีเป็นการฝึกหดั จติ ใจใหม้ ีธรรมะเป็น
ธรรมเคร่อื งอย่ขู องใจ เป็นการฝึกหดั ใจของเราใหอ้ ย่กู บั ธรรมะ
ในเม่ือใจของเรามีธรรมเป็นเครอ่ื งอยู่ ใจของเราก็มีความสขุ ใน
การอยู่ ในเม่ืออย่กู ็มีความสขุ ใจก็ไมเ่ ล่อื นลอยไปแสวงหา
ความสขุ ขา้ งนอก

3

การท่ีเล่อื นลอยไปหาความสขุ ขา้ งนอกนนั้ สว่ นมากเจอแต่
ทกุ ข์ และมโี อกาสจะเจอแตท่ กุ ขเ์ ทา่ นนั้ ท่พี ระพทุ ธเจา้ ทา่ นวา่
ความสงบเป็นสขุ ความไม่สงบก็เป็นทกุ ข์ ใจของเราอยกู่ บั ใจ ใจ
ของเราอย่กู บั ใจอยกู่ บั พทุ โธท่ีอย่ใู นใจ เรยี กวา่ ใจของเราสงบ ใจ
ของเราสง่ ไป เล่อื นลอยไป เรยี กวา่ ใจของเราไม่สงบ น่นั มนั ก็
เจอแตท่ กุ ข์ ตอ้ งการไปหาความสขุ แตผ่ ลลพั ธเ์ จอแตท่ กุ ข์ สขุ ไม่
อยกู่ บั การสง่ จติ สง่ ใจไปแสวงหา สขุ อยกู่ บั การพกั จิตพกั ใจ ให้
ใจของเราอยกู่ บั ใจ ใจของเราอยกู่ บั ใจ น่ีเรยี กวา่ ใจของเราอย่กู บั
พทุ โธ

ใจของเราก็คือความรู้ ความรูอ้ ยกู่ บั ความรู้ ใจอยกู่ บั ใจ
ความรูอ้ ยกู่ บั ความรู้ คาํ วา่ พทุ โธ พทุ โธ กเ็ ป็นธรรมชาตใิ จท่ีรูท้ ่ี
ต่นื พระพทุ ธเจา้ ตรสั รูเ้ ป็นองคพ์ ทุ โธ พระพทุ ธเจา้ ก็ตรสั รูใ้ จของ
พระพทุ ธเจา้ น่นั เอง ตรสั รูใ้ จท่ีบรสิ ทุ ธิ์ พระพทุ ธเจา้ รูเ้ หน็ ชดั ใจท่ี
บรสิ ทุ ธิ์ เรยี กวา่ พระพทุ ธเจา้ ไดต้ รสั รู้ นบั เป็นองคพ์ ทุ โธขนึ้ มา ใจ
ท่ีบรสิ ทุ ธิ์ท่ีปรากฏขนึ้ ชดั เดน่ ชดั ในองคพ์ ระพทุ ธเจา้ แลว้ เรยี กวา่
ไดต้ รสั รูเ้ ป็นพระพทุ ธเจา้ ก็ใจดวงท่ีไม่บรสิ ทุ ธิ์น่นั เอง ในเม่ือมี

4

การขดั การเกลา มีการซกั การฟอก มีการอบรมดว้ ยอรรถ ดว้ ย
ธรรม ใจท่ีไมบ่ รสิ ทุ ธิ์ ก็จะกลายเป็นใจท่ีบรสิ ทุ ธิ์ขนึ้ มา ใจท่ี
บรสิ ทุ ธิ์ก็คอื ใจท่ีไม่บรสิ ทุ ธิน์ ่นั เอง เรยี กวา่ ใจดวงเดยี ว

นบั ตงั้ แตเ่ กิดมาตาย เกิดมาตาย มากภพมากชาติ ก็ใจดวง
เดียว แลว้ พระพทุ ธเจา้ ตรสั รูก้ ็ตรสั รูก้ ็ใจดวงเดยี ว ดวงเกา่ ดวง
เดมิ น่นั เอง ทา่ นจงึ วา่ จิตเดิม บรรดาเราๆน่ีก็เหมือนกนั จติ ของ
เรามีดวงเดยี วเท่านี้ แตจ่ ิตของเรายงั ไมส่ ะอาด ยงั ไมบ่ รสิ ทุ ธิ์พอ
จะตอ้ งอาศยั ธรรมะ ธรรมชาตทิ ่ีเป็นองคพ์ ทุ โธน่นั หละมาหลอ่
หลอม มาหลอ่ หลอมจิตใจ มาเป็นธรรมซกั ฟอกจติ ใจ มาเป็น
ธรรมขดั เกลาจติ ใจ ใจของเราท่ีมืด ใจของเราท่มี วั ใจของเราท่ี
ไมส่ ะอาด ก็จะกลายเป็นใจท่ีลดความมืด ลดความเศรา้ หมอง
เขา้ ถึงความสวา่ งและเรม่ิ เขา้ ถงึ ความสวา่ งย่งิ ๆขนึ้ ไป ความมืด
ลดนอ้ ย ความมืดลดนอ้ ย ความสวา่ งก็คอ่ ยสวา่ งยง่ิ ขนึ้ ไป

อาศยั ธรรมพทุ โธ เป็นธรรมเครอ่ื งอบรม ธรรมคอื พทุ โธ
อบรมจิตท่ีมืดใหเ้ ขา้ ถงึ ความสวา่ ง ธรรมท่ีพทุ โธน่ีเป็นธรรมชาติ
ท่ีสวา่ ง เป็นธรรมชาติท่ีสวา่ งไสว ใจของเรามืด ใจของเรามืด เอา

5

พทุ โธท่ีสวา่ งมาไวท้ ่ีใจ เอาพทุ โธท่ีสวา่ งไสวมาประจาํ ไวท้ ่ีใจ
ความมืดก็ลดนอ้ ย และความมืดก็ลดนอ้ ยลงไป ในท่ีสดุ ในเม่ือ
ใจของเรากบั ดวงพทุ โธเป็นอนั เดยี วกนั ใจของเราท่ีเคยมืดก็จะ
กลายเป็นใจท่สี วา่ งกระจา่ งแจง้ ขนึ้ มา เน่ืองจากวา่ ใจของเรา
อาศยั ธรรมพทุ โธเป็นธรรมท่ีสวา่ ง เป็นธรรมเคร่อื งซกั เคร่อื งฟอก
เคร่อื งขดั เคร่อื งเกลา ทาํ ลายความมืด กาํ จดั ความมืด ในท่ีสดุ
ความมืดในจติ ในใจก็ลดนอ้ ย และหมดสิน้ ไป ตามลาํ ดบั ของ
การท่นี อ้ มพทุ โธมาใสจ่ ิตใสใ่ จไดแ้ คไ่ หนเพยี งไร

จงึ วา่ พทุ โธไมใ่ ชค่ าํ พดู ธรรมชาตพิ ทุ โธเป็นธรรมชาตทิ ่ีสวา่ ง
ไสว ธรรมชาตพิ ทุ โธเป็นธรรมชาตทิ ่ีสวา่ งกระจา่ งแจง้ ธรรมชาติ
เป็นอยา่ งนนั้ ธรรมชาตนิ นั้ จะเรยี กวา่ พทุ โธ หรอื จะเรยี กวา่ ธมั โม
จะเรยี กวา่ สงั โฆ ธรรมชาตินนั้ ก็เป็นอนั เดยี วกนั น่นั เอง จงึ วา่ พทุ
โธ ธรรมชาตพิ ทุ โธไม่ใช่คาํ พดู เราบรกิ รรมพทุ โธ บรกิ รรมพทุ โธ
พทุ โธ เราตอ้ งคดิ ทาํ ความรูส้ กึ ทาํ ความเขา้ ใจ วา่ พทุ โธอย่ทู ่ีใจ
แลว้ ก็บรกิ รรมพทุ โธ พทุ โธๆๆ บรกิ รรมไวท้ ่ีใจ ใจของเราจงึ มี
โอกาสอย่สู งบอยกู่ บั ใจ ใจของเราจงึ มีโอกาสรวมอยทู่ ่ีใจ

6

เราบรกิ รรมพทุ โธๆไวท้ ่ีใจ เป็นการนอ้ มคาํ บรกิ รรมมาใสจ่ ติ
ใสใ่ จนนั้ ขณะท่ีเรานอ้ มคาํ บรกิ รรมมาใสจ่ ติ ใสใ่ จนนั้ ใจของเรา
ท่ีเคยเล่ือนลอยออกไปเก่ียวขอ้ ง และออกไปเก่ียวขอ้ งอะไรตอ่ มิ
อะไร มนั ก็มีแตท่ ่ีจะนอ้ ยลงไป นอ้ ยลงไป ในท่ีสดุ ออกไป
เก่ียวขอ้ งไมม่ ี ในเม่ือใจของเราออกไปเก่ียวขอ้ งไม่มี ใจของเราก็
สงบ ใจของเราก็อยกู่ บั พทุ โธคืออยกู่ บั ใจ ใจของเราท่ีออกไป
เก่ียวขอ้ งก็คอื ความคดิ ความปรุงความแตง่ น่นั เอง ถา้ หากวา่ เลกิ
ไม่มีการออกไปเก่ียวขอ้ ง ความคิด การปรุงการแตง่ ก็ไมม่ ี ใน
เม่ือใจของเราไม่มีความคดิ ความปรุง ความแตง่ ใจของเราก็ยงั
อยู่ แตย่ งั อยเู่ ฉพาะใจ ยงั อย่เู ฉพาะใจ ใจท่ีไม่คดิ ใจท่ีไม่ปรุง ใจ
ท่ีไมแ่ ตง่ เพราะความคดิ ความปรุง ความแตง่ นนั้ ไดด้ บั ไปแลว้
แตใ่ จไม่ไดด้ บั ความคดิ ท่ีเกิดจากใจมนั หมดไป ใจก็ยงั อยู่
เหมือนเดิม

น่ี! ใจดวงนีน้ ่ีหละ แสงสวา่ งจะเกิดขนึ้ แสงสวา่ งจะเกิดขนึ้ ใน
ใจดวงท่ีพกั ความคดิ ในใจท่ีไม่มีความคิด และใจท่ีไมม่ ีความคิด
ก็คอื ใจท่ีไมเ่ ก่ียวขา้ งนอก ใจพกั การคดิ ก็คอื ใจเขา้ มาเก่ียวขอ้ ง

7

กบั ใจ ธรรมชาตใิ จเขาเป็นธรรมชาตทิ ่ีสวา่ งโดยหลกั ธรรมชาติ
แตก่ ารออกไปเก่ียวขอ้ งนนั้ ก็คือการออกไปรบั กระแสความมืด
ของโลกทงั้ หลายเอามาใสจ่ ติ ใสใ่ จ ออกไปรบั เอามากเทา่ ไหร่ ใจ
ก็ย่งิ มืดมากเทา่ นนั้ ใจกย็ ่งิ มืดมากเท่านนั้ เราไม่ตอ้ งการใหใ้ จ
ของเรามืด ก็พกั การท่ีจะเอาไปรบั ความมืดของโลกนนั้ ใหใ้ จของ
เราทวนเขา้ มาหาใจ ทวนเขา้ มาหาใจ

ถึงเราจะบรกิ รรมพทุ โธ บรกิ รรมพทุ โธ บรกิ รรมพทุ โธ ก็
บรกิ รรมไวท้ ่ีใจของเรานี้ อนั นีก้ ็เป็นหลกั อบุ ายอนั หนง่ึ ทาํ ใหใ้ จ
ของเราสงบ พกั การท่ีจะเล่อื นลอยไปหาเก่ียวขอ้ งอิฏฐารมณ์
อนิฏฐารมณ์ อารมณท์ งั้ หลายลว้ นแลว้ แตท่ าํ ใหใ้ จมืด ในเม่ือ
ใจของเราไมไ่ ปรบั ความมืด จะไปรบั เอาสิง่ มืดภายนออกเขา้ มา
ใจของเรามีพทุ โธประจาํ ใจของเรามีธมั โมเป็นเคร่อื งอบรม ใจ
ของเราก็มีแตส่ วา่ งกระจ่างแจง้ เห็นชดั ใจของเราขนึ้ มาได้ จงึ วา่
การปฏบิ ตั ิธรรมไม่ใชป่ ฏิบตั สิ ิ่งอ่นื การปฏบิ ตั ิธรรมก็คือการ
ปฏบิ ตั ิใจ

8

คาํ วา่ รูธ้ รรม รูธ้ รรม ก็คอื รูใ้ จของเราน่ีเอง ใจของเรานถี้ งึ เป็น
ธรรมชาติท่ีมีอยดู่ ว้ ยกนั ทกุ คน แตย่ ากท่ีคนใดคนหนง่ึ จะเห็นใจ
ของตนเอง สว่ นมากเหน็ แตค่ วามคิด ความปรุง ความแตง่ เหน็
แตส่ ิง่ เรอ่ื งราวท่ีชอบใจบา้ ง เร่อื งราวท่ีไม่ชอบใจบา้ ง อนั นีไ้ ม่ใช่
ใจ เป็นอารมณข์ องใจท่ีใจออกไปรบั เอา ใจออกไปรบั ใจออกไป
หาเก็บ เก็บมาใสจ่ ติ ใสใ่ จ เราก็พากนั มองใจ และก็มีโอกาสจะ
เหน็ ใจก็เหน็ แตค่ วามคิด หรอื เห็นแตค่ วามวนุ่ วาย ความไมส่ งบ
ของใจ เหน็ แตอ่ ารมณ์

จงึ วา่ การท่ีจะเหน็ ใจของเราเห็นไดด้ ว้ ยยาก จะตอ้ งอาศยั
ความเพียรพยายามมากๆ ในเม่ือมีความพยายามพอแลว้
ความคดิ มนั ไมม่ ี ความคิดมนั ไมม่ ีในใจ ความวนุ่ วายก็ไมม่ ีในใจ
ส่งิ ท่ีชอบใจ ไมช่ อบใจ ก็ไมม่ ี มนั จะมีไดย้ งั ไง เพราะจติ ใจของ
เราไมส่ รา้ งขนึ้ มนั ก็ไม่มี ในเม่ือมนั ไม่มี เรามองเขา้ หาใจ ก็
สามารถท่ีจะเห็นใจของเราได้ เพราะใจของเราเปิดเผยอย่เู สมอ
ไม่ไดป้ ิดบงั

9

แตเ่ ราๆน่ีไปหาอะไรมาครอบงาํ ไปหาอะไรมาครอบงาํ มา
ปิดบงั เอาไว้ เราก็ไมม่ ีโอกาสท่ีจะเหน็ ใจของเรา ในเม่ือเราเอาส่งิ
ท่ีเราไปหาเก็บเอามาปิด ไปหาเก็บเอามาครอบ เปิดออกเสยี
แลว้ สลดั ทิง้ ใจของเราก็เปิดเผย ใจของเราก็ปรากฏเดน่ ชดั ใหเ้ รา
ไดร้ ูไ้ ดเ้ หน็ อนั นีก้ ็เรยี กวา่ ใจของเราเหน็ ธรรม เหน็ ธรรมก็คอื เห็น
ใจอนั นหี้ ละ ไมใ่ ชเ่ หน็ ธรรมไปเห็นนรก เหน็ สวรรคท์ ่ีไหน เหน็
นรกเหน็ สวรรคอ์ นั นนั้ มนั ลกั ษณะมนั ฟ้งุ ซา่ น น่ี รูเ้ ขา้ ไปขา้ งนอก
มนั ไมส่ ดุ เป็น ตอ้ งรูม้ าภายใน เหมือนกบั การท่ีเราทวนกระแสนา้ํ
ทวนกระแสนา้ํ อย่เู สมอก็มีโอกาสท่จี ะถงึ ตน้ นา้ํ ได้ ถา้ หากวา่ เรา
ปลอ่ ยไป ปลอ่ ยไป ปลอ่ ยไป ทะเลมหาสมทุ รมนั กวา้ งขวาง
มหาสมทุ รของโลกมนั ไมส่ ดุ ๆเป็น ในท่ีสดุ ตามขนาดไหนมนั ก็ไม่
สดุ

พระพทุ ธเจา้ ทา่ นจงึ ไม่ใหต้ าม สอนใหน้ อ้ มเขา้ มา โอปนยิ
โก นอ้ มเขา้ มาดธู รรม นอ้ มเขา้ มาดธู รรมก็คอื ดใู จน่ีเอง ในเม่ือ
เราเหน็ ใจของเราแลว้ ใจของเราน่ีมีอยู่ น่ี! สามารถท่ีจะเรยี กให้
คนอ่ืนมาดไู ด้ เพราะใจของเรามีอยู่ ธรรมมีอยู่ ธรรมอนั นีม้ ีอยู่

10

ดว้ ยกนั ทกุ คน ไมม่ ีใครซกั คนท่ีธรรมะจะไม่มีอยู่ ไมม่ ีใครซกั คนท่ี
จะไมม่ ีใจ จงึ ใหพ้ ากนั เขา้ ใจวา่ ธรรมะท่ีเราตอ้ งการพบ ตอ้ งการรู้
ตอ้ งการเห็นนนั้ ไมใ่ ชส่ ง่ิ ท่ีอ่นื คอื ใจของเราน่ีเอง ในเม่ือเราเหน็
ใจของเราแลว้ ใจของเรานีแ้ หละจะเป็นท่ีพง่ึ แกเ่ รา

คาํ วา่ ธมโฺ ม หเว รกขฺ ติ ธมฺมจาร.ึ (ธมั โม หะเว รกั ขะติ
ธมั มะจารงิ ) ผปู้ ฏบิ ตั ิธรรม พระธรรมย่อมรกั ษาผนู้ นั้ ไมใ่ หต้ กไป
ท่ีช่วั ผปู้ ฏบิ ตั กิ ็คอื ปฏบิ ตั ใิ จ ในเม่ือปฏิบตั ใิ จไดด้ แี ลว้ ใจท่ีปฏบิ ตั ิ
ไดด้ ีน่นั หละมาคมุ้ ครองรกั ษาใจ น่ีคมุ้ ครองรกั ษาไดอ้ ยา่ งดี จะ
ไมใ่ หเ้ สียหาย จะตกไปในทางท่ีไมถ่ กู ตอ้ งไม่ชอบธรรม ไปในทาง
ช่วั ตกไปไมไ่ ด้ เพราะใจคมุ้ ครองไวด้ ีแลว้ แสดงวา่ ธรรมคมุ้ ครอง
ก็คือใจคมุ้ ครอง ไม่ใช่ธรรมมาจากดนิ ฟา้ อากาศ ธรรมมาจาก
เมืองฟา้ เมืองสวรรคท์ ่ีไหน ธรรมท่ีเขา้ คมุ้ ครองจติ ใจก็คอื ใจของ
เราน่ีหละสามารถท่ีจะคมุ้ ครองเราได้

จงึ ใหพ้ ากนั เขา้ ใจใหแ้ จม่ แจง้ ใหพ้ ากนั เขา้ ใจและไมใ่ หล้ บู
คลาํ ไมใ่ หล้ งั เลสงสยั แลว้ กพ็ ากนั มงุ่ ม่นั ท่ีจะขดั เกลาจิตใจของ
เรา สลดั ออกสง่ิ ท่ีมาครอบงาํ สงิ่ ท่ีมาปกปิดจิตใจของเราน่ี

11

ความวนุ่ วาย ความยงุ่ ความยาก ส่งิ ท่ีชอบใจ ไมช่ อบใจ
ทงั้ หลายน่กี ็ละออกไป ละออกไป ปลอ่ ยวางออกไป เปิดออกไป
แลว้ โยนไปทิง้ เปิดออกไปแลว้ ก็สลดั ทงิ้ ออกไป

ใจของเราท่ีถกู ปิดมานาน ในเม่ือมีการพยายามเปิดดว้ ยขอ้
ปฏบิ ตั ดิ ว้ ยอรรถดว้ ยธรรม ดว้ ยอบุ ายท่ีแยบคาย สง่ิ ท่ีเปิดสง่ิ ท่ี
ปิดนนั้ ถึงจะปิดมานานขนาดไหน เราก็สามารถเปิดไดจ้ นหมด
จนสิน้ ในเม่ือเปิดของท่ีปิดไดห้ มดไดส้ ิน้ ในขณะใด ใจของเราน่ี
สวา่ งกระจ่างแจง้ อยตู่ ลอดกาล เหมือนกบั ดวงพระอาทติ ยอ์ ย่าง
นี้ สวา่ งกระจา่ งแจง้ ตลอดกาล กลางคืนอยา่ งนี้ ดวงพระอาทติ ย์
ก็สวา่ งกระจา่ งแจง้ แตว่ า่ มนั มืดเพราะโลกบงั น่ีก็เหมือนกนั ใจ
ของเรามืด ใจของเรามืดเพราะกระแสของโลก เร่อื งของโลกมนั
ปิดบงั ใจของเราจงึ มืด

การท่ีจะเปิดออก จะสลดั ออกส่ิงท่ีครอบงาํ ตอ้ งเปิดดว้ ย
ศีล เปิดดว้ ยสมาธิ และเปิดดว้ ยปัญญา ศลี ก็สามารถท่ีจะเปิด
ได้ มีความสาํ รวม มีความสาํ รวม มีความสาํ รวมใหม้ าก น่ีใจ
ของเรา น่ีก็ไมอ่ อกไปเก่ียวขอ้ งขา้ งนอก ไม่ออกไปเก่ียวขา้ งนอก

12

ใจของเราก็เรม่ิ เหน็ ใจของเราบา้ ง เรม่ิ เห็นใจของเราบา้ ง แตเ่ ห็น
ใจของเรายงั เห็นไมช่ ดั ยงั ลบู ๆคลาํ ๆอยู่ ถา้ หากวา่ ใจของเราแนว่
แนเ่ ป็นองคส์ มาธิขนึ้ มา อนั นีเ้ หน็ ใจชดั จรงิ ๆ เหน็ ใจชดั มากๆ
ทีเดยี ว แตใ่ จของเราจะสวา่ งกระจ่างแจง้ ใจของเราจะเขา้ ถึง
ความสะอาดบรสิ ทุ ธิ์น่ี ตอ้ งอาศยั เปิดดว้ ยปัญญา

ในเม่ือสิ่งท่ีครอบงาํ สง่ิ ท่ีแทรกซมึ อยใู่ นจิตในใจของเรา
อาศยั ปัญญาเป็นเครอ่ื งขดั เคร่อื งเกลา เคร่อื งซกั เครอ่ื งฟอกน่ี สิ่ง
ท่ีมนั แทรกซมึ อยใู่ นจิตในใจ สิง่ ท่ีมนั ครอบงาํ และแทรกซมึ อยใู่ น
จติ ในใจจะสลายตวั ไปดว้ ยอาํ นาจของปัญญา ถงึ จะละเอยี ด
ขนาดไหนเพียงไรก็ชา่ ง ปัญญาย่งิ มีความละเอยี ดย่ิงกวา่ สง่ิ ท่ี
แทรกซมึ เจือปนอยใู่ นจติ ในใจน่นั ในท่ีสดุ ใจก็จะเขา้ ถึงความ
บรสิ ทุ ธิ์สดุ สดุ สว่ นขนึ้ มา ดว้ ยกาํ ลงั ของศลี สมาธิ และ
ปัญญา

การปฏบิ ตั ธิ รรมก็คือศีลก็เป็นขอ้ ปฏิบตั ิ สมาธิกเ็ ป็นขอ้
ปฏิบตั ิ ปัญญาก็เป็นขอ้ ปฏบิ ตั ิ ศลี เป็นคาํ พดู แตข่ อ้ ปฏิบตั ทิ กุ สิ่ง
ทกุ อยา่ งดว้ ยในความสาํ รวม ดว้ ยความระมดั ระวงั กายของเรา

13

เป็นศลี ใจของเราเป็นศีล เพราะกายของเรามีการสาํ รวมดี ใจ
ของเราก็มีความสาํ รวมดี กายของเราก็มคี วามสาํ รวมดี น่ี ใน
เม่ือใจของเราก็มีความสาํ รวม กายของเราก็มีความสาํ รวม ศลี
อย่กู บั ความสาํ รวมในกายในใจนี้ ถงึ เราจะไม่พดู วา่ ศลี จะไม่วา่
พดู วา่ ศีล จะไมพ่ ดู วา่ รกั ษาศลี แตเ่ รามีการสาํ รวมใจไวด้ ี สาํ รวม
กายของเราไวใ้ หด้ ี น่ี ศีลอยตู่ รงนี้ ศลี คือการสาํ รวมกาย วาจา
ใจ ในเม่ือเราสาํ รวมกาย วาจา ใจของเราไวด้ ี น่ีแหละ! ศีลอยู่
ตรงนี้ เด๋ียวนีศ้ ีลของเราสมบรู ณด์ ว้ ยกนั ทกุ คน ไมม่ ีศีลของใคร
ไม่สมบรู ณ์ ไมม่ ีศีลของใครไม่เรยี บรอ้ ย กายก็ไม่เรยี บรอ้ ย ไมไ่ ป
กระทาํ การทางท่ีเป็นโทษ วาจากเ็ รยี บรอ้ ย ไมไ่ ปพดู สิง่ ท่ีไม่
เรยี บรอ้ ย จิตใจก็เรยี บรอ้ ย ไมไ่ ปคดิ ในทางท่ีเป็นโทษ น่ีเด๋ียวนี้
เป็นศีลดว้ ยกนั ทงั้ นนั้ แตจ่ ิตใจของเราเรยี บรอ้ ย ยงั เรยี บรอ้ ยยงั
หยาบอยู่ ก็ตอ้ งทาํ ใจของเราท่ีเรยี บรอ้ ยอยใู่ นระดบั ท่ีหยาบนี้ ให้
มีความเรยี บรอ้ ยใหล้ ะเอียดย่งิ ขนึ้ ไป

ในเม่ือมีความเรยี บรอ้ ยละเอยี ดย่งิ ขนึ้ ไป กค็ อื ปลอ่ ยวางส่งิ
หยาบๆ ปลอ่ ยวา่ งสง่ิ หยาบๆ ส่งิ ท่ีหยาบๆทงั้ หลายท่ีมนั ไมม่ ีใน

14

จิตในใจ ใจของเราก็เป็นสมาธิธรรมขนึ้ มา เห็นใจเดน่ ชดั เห็นใจ
แจง้ ประจกั ษช์ ดั เจนทีเดยี ว เพราะไม่มีอะไรท่ีจะปิดบงั แตส่ ิ่งท่ี
มนั เจือปนอย่ใู นจิตในใจ ทา่ นจงึ เรยี กวา่ อนุสัย อนสุ ยั เป็นสิ่ง
แทรกซมึ เจือปนท่ีมีความละเอียดเป็นพเิ ศษ จะตอ้ งมีการกรอง
ดว้ ยสติ กรองดว้ ยปัญญา กรองดว้ ยมหาสติ กรองดว้ ยมหา
ปัญญา สงิ่ ท่ีมนั แทรกซมึ อย่ใู นจิตในใจ จงึ จะสลายหมดสิน้
ดว้ ยกาํ ลงั ของสติและปัญญา จงึ ใหพ้ ากนั ตงั้ อกตงั้ ใจ ธรรม
เหลา่ นีไ้ ม่ใชข่ องหมดยคุ หมดสมยั ธรรมเหลา่ นีเ้ ม่ือไปปฏบิ ตั ิ
ธรรมเหลา่ นีจ้ ะมีโอกาสปรากฏท่ีจติ ท่ีใจทงั้ นนั้ ไม่ใชห่ มดยคุ
หมดสมยั

เอา้ ! ใหพ้ ากนั น่งั สมาธิตอ่ ไปนะ น่งั สมาธิ ทาํ ใจของเราให้
สงบอยกู่ บั ใจ พทุ โธอยทู่ ่ีใจ พทุ โธอยทู่ ่ีใจ น่งั สมาธิกนั ซะกอ่ น น่งั
ยงั ไงสบายน่งั ไปเถอะ น่งั สมาธิ น่งั ตามสบาย น่งั อยา่ งไรสบาย
น่งั อยา่ งนนั้ น่งั ทาํ ใจใหส้ บาย น่งั สาํ รวมใจ ความคดิ ความคดิ
ความคิด บรกิ รรมความคดิ บรกิ รรมความคิด บรกิ รามความคดิ
บรกิ รรมมากๆ ใจของเราก็ไม่คิด บรกิ รรมไมค่ ิด ไม่คดิ ไมค่ ิด ไม่

15

คดิ ไมค่ ิด เราบรกิ รรมอย่อู ย่างนี้ ใจของเราก็ไมค่ ดิ ถา้ หากเรา
เผลอเม่ือไหร่ ใจของเราคิดทนั ที เราบรกิ รรมพทุ โธ พทุ โธๆๆๆ พุ
ทโธอยทู่ ่ีใจ พทุ โธอยทู่ ่ีใจ พทุ โธอยทู่ ่ีใจ

ขณะท่ีเราบรกิ รรมอย่นู ่ี ภาวนาอยนู่ ่ี ใจของเราไมค่ ดิ หยดุ
ภาวนา พกั ภาวนา ลือ้ ความตงั้ ใจม่นั มนั คดิ ทนั ที พระพทุ ธเจา้
ทา่ นจงึ สอน จะทาํ สง่ิ ใด ใหท้ าํ สงิ่ นนั้ ใหย้ ่งิ การบรกิ รรมพทั โธ
การทาํ ภาวนา ตอ้ งทาํ ใหจ้ รงิ ๆ ใจของเราจงึ สงบ ตอ้ งทาํ ใหจ้ รงิ ๆ
จงึ ไดผ้ ลของการกระทาํ เด๋ยี วนีเ้ ราไมม่ ีการไม่มีงานอะไร ถึงเรา
จะไปคิดการงาน มนั ก็ไม่ไดท้ าํ น่ีหละใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ ป็น
ประโยชน์ เด๋ยี วนีเ้ ราวา่ งดว้ ยกนั ทกุ คน

นา่ สงสารใจของเรา นา่ สงสารใจของเราน่ี การงานก็วา่ ง ไม่
มีอะไรจะทาํ ใจก็ควรท่ีจะพกั จะผ่อนบา้ ง แตถ่ กู อาํ นาจของกิเลส
มนั ดงึ อยเู่ สมอ มนั จงู อยเู่ สมอ ลากอยเู่ สมอ ไม่ใหพ้ กั ผ่อน ใน
เม่ือพกั ผอ่ นการงานทางโลก ใจของเราก็ควรจะมีโอกาสได้
พกั ผอ่ นบา้ ง ทาํ การงานทางโลก ทาํ การงานทางโลก มนั ปลอ่ ย
ใหท้ าํ อย่างสนกุ สนาน การงานทางโลกพกั มนั ก็ดงึ ไปทาํ การ

16

ทาํ งานอีกลกั ษณะหน่งึ และซาํ้ ๆซากๆ ไมไ่ ดเ้ รอ่ื งอะไร ส่งิ ท่ีผา่ น
มามนั ก็ดงึ ไปเก่ียวขอ้ ง แลว้ ไปตงั้ แตไ่ หน คนตายไปแลว้ ก็มี ก็ยงั
เอาสงิ่ นนั้ มาเป็นอารมณ์ เอาใจ ดงึ ใจเขา้ ไปเก่ียวขอ้ ง

จงึ วา่ เวลาวา่ ง ก็ทาํ ใจใหว้ า่ ง ทาํ ใจใหว้ า่ งไดน้ ่นั หละ เรยี กวา่
ใจของเรามีโอกาสไดพ้ กั ถา้ เราวา่ งการวา่ งงาน ทาํ ใจใหว้ า่ ง
ไม่ได้ ใจของเราก็ไมม่ ีโอกาสจะพผั ่อนได้ ไม่มีโอกาสไดพ้ กั ผอ่ น
ได้ ไม่มีโอกาสไดพ้ กั ผ่อน มนั จะพกั ยงั ไง มนั คิดอย่เู สมอ การ
ภาวนาจงึ ทาํ ใหใ้ จมีโอกาสไดพ้ กั ผอ่ น การภาวนาใจสงบได้
เรยี กวา่ ใจมีโอกาสไดพ้ กั ผอ่ น

ใจมีโอกาสไดพ้ กั ผอ่ น ใจมีกาํ ลงั มาก ทาํ อะไรไดผ้ ลดี ทาํ
อะไรรวดเรว็ ทาํ อะไรคลอ่ งตวั คนมีกาํ ลงั กระโดดมนั ก็เรว็ วง่ิ มนั
ก็เรว็ คนมนั จะหมดแรง หมดลมหายใจ มนั จะไปเคล่อื นไหว
ยงั ไง เข็นแตล่ ะที เขน็ ใหเ้ คล่อื นท่ีแตล่ ะที คนเข็นมนั ก็เหน่อื ย
กอ่ น น่นั ! ใจไม่มีกาํ ลงั มนั เป็นอย่างนนั้ ใจ มีกาํ ลงั ทาํ งานได้
รวดเรว็ ทาํ งานไดค้ ลอ่ งแคลว่ และทาํ งานมีความรอบคอบใน
การในงานนนั้ ดว้ ย ใจมีโอกาสไดพ้ กั ผ่อน จงึ เป็นประโยชนท์ งั้

17

ทางโลกและทางธรรม ถา้ ใจไม่มีโอกาสไดพ้ กั ผ่อนอนั นี้ ใจเหนด็
เหน่ือยมาก โรคจิตนบั วนั ท่ีจะเพ่ิมขนึ้ เพราะจิตทาํ งานเกนิ กาํ ลงั
(เทปจบ)

ท่ีมา: https://youtu.be/0IUZrhjuq1E

18