ธรรมะขั้นสูงเพื่อความหลุดพ้น หลวงปู่เจี๊ยะ จุนโท

ธรรมะขั้นสงู เพอื่ ความหลุดพน้

เทศนท์ ่ีบา้ นคณุ สวุ ทิ ย์ หว่งั หลี วนั ท่ี๑๕ ธนั วาคม ๒๕๓๑

สัมมาวายาโม สัมมาสติ สัมมาสมาธิ ตอ่ แตน่ ีไ้ ปจะได้
บรรยายธรรมะคาํ ส่งั สอนของพระองคส์ มเดจ็ พระสมั มาสมั พทุ ธ
เจา้ พอเป็นเคร่อื งสดบั สติปัญญา พทุ ธบรษิ ัททงั้ หลาย
เพราะฉะนนั้ การแสดงธรรมนีอ้ าตมาเป็นผไู้ มค่ อ่ ยสนั ทดั ในส่งิ
เหลา่ นี้ เพราะฉะนนั้ ก็ไมค่ อ่ ยเขา้ ตาํ รบั ตาํ ราเขา้ ในแบบแผน
ตาํ รบั ตาํ รามากมาย พออาศยั การปฏิบตั ขิ องตวั เทา่ นนั้ เองคอื จะ
บรรยายใหพ้ วกพทุ ธบรษิ ัทไดส้ ดบั ตบั ฟัง เพราะฉะนนั้ สิ่งอนั ใด
วิสชั นาไปไมเ่ ป็นท่ีไพเราะกต็ อ้ งขออภยั ดว้ ย

ศาสนธรรมคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ นนั้ เป็นส่งิ ใหพ้ ทุ ธบรษิ ัท
และภกิ ษุ สามเณร อบุ าสกอบุ สกิ าเขา้ มาประพฤติปฏิบตั ธิ รรมะ
แลว้ ก็ยอ่ มไดร้ บั ความสงบสขุ สบาย เพราะวา่ บรรดาผเู้ ป็น
อบุ าสก อบุ าสกิ าและภิกษุสามเณรนนั้ ไมม่ ีการเบยี ดเบยี น ไมม่ ี
การฉอ้ ไม่มีการโกหกหลอกลวงซง่ึ กนั และกนั มีแตค่ วามเป็นนา้ํ

หนง่ึ อนั เดยี วอย่ตู ลอดเวลา เพราะฉะนนั้ จงึ วา่ ศีลธรรมคาํ สอน
ของพระพทุ ธเจา้ นนั้ เม่ือบคุ คลใดมาประพฤตปิ ฏิบตั แิ ลว้ ก็ยอ่ ม
ประสบแตค่ วามสขุ ความเจรญิ ไมม่ ีทางท่ีจะนาํ ไปสทู่ างท่ี
หายนะ หายนะคอื เรยี กวา่ นาํ ไปสทู่ างเส่อื ม ทางท่ีจะเป็นไปเพ่ือ
ความอบายมขุ นนั้ ก็เป็นอนั วา่ คลา้ ยๆวา่ จะปิดไปเลย
เพราะฉะนนั้ คาํ สอนพระพทุ ธเจา้ กม็ ีสิง่ เหลา่ นีเ้ ป็น
พยานหลกั ฐาน เทิดทนู คาํ ส่งั สอนของพระพทุ ธเจา้ ใหอ้ ยจู่ นทกุ
วนั นีเ้ ป็นเวลา ๒๐๐๐กวา่ ปี ก็มีบรรดาภิกษุ อบุ าสก อบุ าสิกา
สามเณร เหลา่ นีส้ บื เน่ืองจนมาถงึ พวกเราเป็นเวลาตงั้ ๒๐๐๐
กวา่ ปีนีก้ บั นบั วา่ ดเี ป็นสง่ิ ท่ีดที ่ีประเสรฐิ

แตท่ ีนีธ้ รรมะคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ นนั้ นะถา้ เราดเู ผนิ ๆเรา
ดอู ยา่ งธรรมดาอย่างนีเ้ ราก็มองยากท่ีจะซงึ้ เขา้ ไปยาก ตอ้ ง
อาศยั การปฏบิ ตั เิ น่ียเป็นหลกั สาํ คญั เราปฏบิ ตั ิแคศ่ ลี ๕
เบอื้ งตน้ เท่านกี้ ็นบั วา่ มีความสขุ พอสมควรกบั ชีวติ ความเป็นอยู่
บา้ นใกลเ้ รอื นเคียงสมยั เม่ือมศี ีล ๕ ดว้ ยกนั อยา่ งนี้ ก็ไมค่ อ่ ยจะ
เบียดเบียนก็ไม่มีการลกั ไมม่ ีการขโมย อย่างนีเ้ ป็นตน้ น่ีวา่ ถึง

วตั ถภุ ายนอก และคราวนีถ้ า้ วา่ ถงึ วตั ถภุ ายในก็ทาํ จิตใจของเรา
ใหส้ บายไมเ่ ดอื ดรอ้ นวนุ่ วา่ ยเน่ีย เพราะฉะนนั้ ศลี ธรรมคาํ สอน
พระพทุ ธเจา้ ประเทศเราน่ีกน็ บั วา่ เป็นผทู้ ่ถี ือพทุ ธศาสนาแตก่ ็ยงั
มีขโจรขโมยมากมายเหลอื เกินเพราะวา่ พวกนนั้ ไมต่ งั้ อยใู่ น
ศีลธรรม ก็จะมาก่อกวนใหพ้ วกท่ีอย่ใู นความสงบสขุ นนั้ ให้
เดือดรอ้ นไปดว้ ย ก็เพราะผทู้ ่ไี ม่มีศลี ธรรม น่ี เพราะฉะนนั้ จงึ วา่
ธรรมะคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ นนั้ เป็นสง่ิ ท่ีเป็นประโยชน์ แต่
มนษุ ยท์ งั้ หลายท่ีไม่เคยเขา้ มาประพฤติปฏบิ ตั ิแลว้ ย่อมเขา้ ใจวา่
ศาสนาก็ศาสนาอยา่ งนนั้ เอง อยา่ งบรรดาภิกษุอย่างนีเ้ ขา้ ใจวา่
เป็นนกั บวชท่ขี ีเ้ กียจ ขีเ้ กียจหาอยหู่ ากิน แลว้ ก็เขา้ มาบวชอาศยั
ศาสนา ประเภทนนั้ ก็มีเหมือนกนั แตม่ ีบางประเภทท่ีทา่ นเหน็
โทษ เหน็ ภยั เห็นทกุ ขใ์ นวฏั ฏสงสารแลว้ กเ็ ขา้ มาบวชอยา่ งนีก้ ็มี

แตท่ ีนีค้ าํ สอนของพระพทุ ธเจา้ นนั้ เม่ือไดบ้ รรพชาอปุ สมบท
ภิกษุบวชเขา้ มาอย่างนีก้ ็ขอให้ ใหห้ าวเิ วกคอื ความสงบ เรยี กวา่
รุกขมลู เสนาสนะ อย่างนีเ้ ป็นตน้ เรยี กวา่ หดั ทาํ นิสสยั ๔ ถือผา้
บงั สกลุ หรอื รุกขมลู ตน้ ไมเ้ หลา่ นีเ้ ป็นตน้ ทีนีผ้ เู้ หลา่ นีก้ ย็ งั มีผู้

บาํ เพ็ญประพฤติปฏิบตั อิ ยู่ แตท่ ีนีก้ ารบาํ เพ็ญปฏบิ ตั ธิ รรมะก็
อย่างครูบาอาจารยข์ องเราท่ที า่ นสอนกนั มา ญาติโยมก็คงไดย้ นิ
กนั อยเู่ ป็นปกติอยู่ ใหบ้ รกิ รรมพทุ โธ การบรกิ รรมพทุ โธอยา่ งนีก้ ็
เพ่ือตอ้ งการอะไร ตอ่ นีไ้ ปจงึ ไดบ้ รรยายถึงพธิ ีการปฏบิ ตั สิ มาธิ

การท่ีจะบรกิ รรมใหใ้ จเขา้ ไปสสู่ มาธิหรอื เรยี กวา่ การบรกิ รรม
พทุ โธนนั้ นะ่ เพ่ืออะไร แลว้ มีประโยชนอ์ ะไรกบั จติ ใจของเรา ตวั นี้
คาํ ท่ีวา่ การบรกิ รรมก็หมายความวา่ ใหใ้ จเรามายดึ ถืออยกู่ บั พทุ
โธ เม่ือในขณะท่ียดึ ถืออย่างนนั้ ทา่ นก็เรยี กวา่ สัมมาวายาโม
ใหม้ ีความเพยี รชอบ ใหพ้ ยายามระลกึ อย่อู ย่างนนั้ ตลอดเวลา
อย่าใหใ้ จนนั้ กระสบั กระสา่ ยไปอดตี อนาคต ใหม้ ีปัจจบุ นั ธรรม
คือพทุ โธตวั เดยี วอยา่ งนนั้ อยตู่ ลอดเวลา เม่ือบคุ คลผนู้ นั้ เพียร
พยายามอยอู่ ยา่ งนนั้ อย่อู ยา่ งนนั้ ตลอดเวลาอยา่ งนนั้ แลว้ ไมใ่ ห้
จิตของตนสา่ ยไปในท่ีใด ใจนนั้ อยแู่ ตก่ บั พทุ โธ ไม่วอกแวก
ออกไปอดีต อนาคต มีพทุ โธอยเู่ ป็นปัจจบุ นั ธรรมเป็นเวลาตงั้ ๕
นาทีหรอื ๑๐ นาที มากย่งิ ขนึ้ ไปกวา่ นนั้ กย็ ่งิ ดขี นึ้ ไปตามลาํ ดบั
ใจตวั นนั้ ไมม่ ีสา่ ยไปในอดตี อนาคต มีปัจจบุ นั คอื พทุ โธอย่อู นั

เดียว เม่ือเป็นอนั ดบั เชน่ นนั้ ใจของบคุ คลเราท่ีไมเ่ คยอบรม
ฝึกหดั ไมไ่ ดก้ ระทาํ อยา่ งนนั้ แลว้ เม่ือใจท่ีเพลินอยอู่ ยา่ งนนั้ แลว้
มนั ก็ย่อมจะเกิดปีติ ปีตนิ ีม้ ี ๒ ชนิด คือปีตสิ าํ หรบั ใจ ใจท่ีไมเ่ คย
ระลกึ อยกู่ บั อารมณอ์ นั ใดอนั หนง่ึ ท่ีอย่ไู ดเ้ ป็นเวลานานๆ เช่นนี้ ก็
ย่อมจะเพลนิ วา่ ไปสบายสะดวก ใจอนั นนั้ เม่ือลกั ษณะของจติ
มนั เพลนิ อยนู่ นั้ ใจคลายตวั นนั้ มนั ก็เรม่ิ เบาเขา้ ไปเป็นลาํ ดบั
ท่านจงึ จดั วา่ เป็นปีติ ลกั ษณะเช่นนีเ้ รยี กวา่ จติ กาํ ลงั เดนิ เขา้ ไปสู่
ความสงบ แตท่ ีนีเ้ ราก็ตอ้ งจาํ เป็นพยายามใหเ้ กิดความสงบให้
ได้ คอื เม่ือเกิดความเบาเกิดความสบายขนึ้ มาก เราก็อยา่ เพง่ิ ไป
หยดุ บรกิ รรมพทุ โธ ใหบ้ รกิ รรมพทุ โธอย่างนนั้ ตลอดเวลา
จนกระท่งั บางครงั้ บางคราวใจตวั นนั้ ลมื พทุ โธไปเลย ก็เขา้ ไปอยู่
ในความสงบวางเฉยเป็นอเุ บกขาอย่างนนั้ น่ีเรยี กวา่ อย่างนี้
เรยี กวา่ เป็นสมาธิ

ทีนีค้ นเราบางคนเขา้ ใจวา่ เรานนั้ มีงานมีการวนุ่ วายไปทกุ
อยา่ งทกุ ประการเราทาํ ไม่ได้ อยา่ ไปเขา้ ใจอย่างนนั้ ถา้ เขา้ ใจ
อย่างนนั้ ก็เป็นอนั วา่ ปิดหนทางท่ีเราจะตอ้ งเขา้ หาความดเี ขา้ มา

สตู่ วั เรา เพราะใจเราทกุ คนเน่ียสามารถท่จี ะดดั แปลงเขา้ มาถึง
ความสงบหรอื เป็นสมาธิไดท้ กุ ๆคน ไมอ่ า้ งใครทงั้ หมดน่นั แหละ
แมส้ มั มาสมั พทุ ธเจา้ เองก็ไมเ่ คย สมยั ยงั เป็นเดก็ ยงั ไม่เป็น
กษัตรยิ อ์ ย่กู ็ยงั ไม่เคยประพฤตปิ ฏิบตั ิ ก็ไม่คอ่ ยจะเช่ือสามารถ
เหมือนกนั วา่ ใจเราจะมีความสามารถ เพราะฉะนนั้ เม่ือถา้ เรา
มองใหซ้ งึ้ หรอื ถา้ เรามาลองประพฤตปิ ฏบิ ตั ิดแู ลว้ ใชค้ วามเพยี ร
เรยี กวา่ วริ ยิ ะ ความพากความเพยี ร บรกิ รรมอย่อู ยา่ งนนั้ อยา่ ให้
ใจของเรากระสบั กระสา่ ยไปในท่ีๆใดแลว้ มนั ก็ตอ้ งอย่ไู ด้ ตอ้ งอยู่
เรา ตอ้ งลงเรา

เพราะฉะนนั้ ทา่ นจงึ จดั วา่ เป็นสมั มาวายาโม เพียรชอบ
ระลกึ ใหช้ อบ ทาํ ใหม้ ากเจรญิ ใหม้ าก แลว้ ก็จะเป็นไปถึงความ
ดบั สนิท ก็ดบั อะไรหละ ก็ดบั ใจท่ีคิดวนุ่ วาย คดิ ถงึ งานถงึ การ
คิดถงึ สงิ่ นนั้ สง่ิ นีไ้ ปน่นั เอง ใจตวั นนั้ ดบั สนทิ ไม่ขาด ไมม่ อี ะไร
ความคดิ อะไรเขา้ มาเลย งานการทกุ สงิ่ ท่คี ่งั คา้ งอยู่ ใจก็ไม่ไปพะ
วา้ พะวง มีใจเป็นหน่งึ อย่ดู วงเดียวนนั้ น่ี เพราะฉะนนั้ จงึ เรยี กวา่
อาศยั สมั มาวายาโม เพียรชอบ ระลกึ อยอู่ ย่างนนั้ ใหต้ อ่ เน่ือง

อยา่ ใหข้ าดสายออกไปจากใจเรา เม่ือขาดไป รูส้ กึ ตวั ก็บรกิ รรม
อยอู่ ยา่ งนนั้ น่ี น่ีถา้ แมน้ เราเพียรอย่อู ยา่ งนีแ้ ลว้ ที๑ ท๒ี ที๓ ที๔
ที๕ ถงึ ที๑๐ เราก็ตอ้ งรูจ้ กั หวั ใจของเราวา่ ออ๋ หวั ใจเราน่เี ม่ือถกู
ทรมานมากเขา้ แลว้ ก็ย่อมเกดิ ความสงบสิ วางสง่ิ ท่ีเราเคยไม่เคย
คดิ ก็จะวางได้ ก็วางได้ น่ี ก็จะมาเหน็ ความอศั จรรยข์ องใจ ถา้
คนเรายงั ไมเ่ คยทาํ แลว้ ก็จะมองวา่ ทาํ ไมไ่ ด้ น่ี อย่าเขา้ ใจเชน่ นนั้

ธรรมะคาํ สอนพระพทธุ เจา้ นนั้ สอนลงสตู่ วั บคุ คลเราใหเ้ รา
ประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ วางศีล สมาธิ ปัญญาไวก้ เ็ พ่ือใหพ้ ทุ ธบรษิ ัทเน่ีย
เป็นผปู้ ฏบิ ตั ิ ไม่ใช่วางอย่ใู นคมั ภีรใ์ บลานเฉยๆ เพราะฉะนนั้ เม่ือ
บคุ คลใดเราไมเ่ คยกระทาํ แลว้ ก็ตอ้ งอตุ สา่ หฝ์ ึกหดั โลกนีเ้ ป็น
ชีวติ ท่ีอย่ไู ด้ ๗๐ ๘๐ปี อยา่ งนานขนึ้ ๙๐ แลว้ เราก็จะตอ้ งหนี
จากไป ก็ขอใหล้ ะเอยี ด พจิ ารณาใหล้ ะเอยี ดดว้ ยความสงบของ
สมาธิแลว้ เราจะเหน็ วา่ โลกนี้ มีแตเ่ ตม็ ไปดว้ ยความวนุ่ วาย
เดอื ดรอ้ น กระสบั กระสา่ ยอยตู่ ลอดเวลา ๒๔ ช่วั โมง เม่อื หวั ใจ
ของเราไมห่ ยดุ แลว้ มนั จะดนิ้ รนกระวนกระวายอย่อู ยา่ งนนั้
ตลอดเวลา น่ี เพราะฉะนนั้ กต็ อ้ งอาศยั การทาํ ความสงบตวั นี้

เพ่ือเป็นท่ีจะดดั แปลงแกไ้ ขใหใ้ จนนั้ ไมเ่ ดือดรอ้ นวนุ่ วายไปในท่ี
ตา่ งๆน่ีแหละ

เพราะฉะนนั้ จงึ วา่ ตอ้ งใหอ้ ตุ สาหะพยายาม เราอยา่ ไปเขา้ ใจ
วา่ เราประพฤติปฏบิ ตั ธิ รรมะไม่ได้ หวั ใจของเรายงั มีความโลภ
ความโกรธ ความหลงอยู่ ตราบใดแลว้ เราก็ตอ้ งทาํ ไดอ้ ย่ตู ลอด
ทกุ เวลา เน่ยี เพราะฉะนนั้ จงึ ใหญ้ าตโิ ยมตงั้ ใจฝึกหดั อยา่ ไปวา่
เรายงั หนมุ่ ยงั สาว ยงั ไม่สมควรจะเขา้ วดั เขา้ วา การไม่
เขา้ วดั เขา้ วาก็ได้ อย่ใู นบา้ นแตเ่ ราสรา้ งเอาเอง ทาํ เอาเองอยา่ งนี้
ไดย้ ินไดฟ้ ังจากครูบาอาจารยแ์ ลว้ ก็อตุ สา่ หฝ์ ึกหดั ประพฤติ
ปฏิบตั ิไป เม่ือวนั หนง่ึ ได้ วนั สองมนั ก็จะตอ้ งได้ บางคราวก็ไมไ่ ด้
ขนึ้ มาก็มี เราก็อย่าไปเสียใจ แตเ่ ราทาํ ไปทกุ วนั ๆ วนั ใดท่ีเกิด
ความสงบแลว้ จนกระท่งั เราฝึกความสงบไดจ้ นชาํ นิชาํ นาญเขา้
ไปตงั้ อย่เู ป็นเวลาครง่ึ ช่วั โมงหรอื บางคนนนั้ ตงั้ ช่วั โมง ใจนนั้
ปลอดโปรง่ ไดท้ กุ วนั ๆอยา่ งนี้ ก็นอ้ มมาพจิ ารณาโลกสงสารท่ี
ความเป็นอยขู่ องเราน่นั เอง

น่นั แหละ เอาสง่ิ เหลา่ นนั้ มาพนิ ิจพจิ ารณา เรยี กวา่ มา
คน้ ควา้ ดว้ ยปัญญา เราเหน่ือยเรายาก เราหาเงินหาทอง หาขา้ ว
หาของ ทกุ ส่ิงทกุ ประการแลว้ เอามาทะนบุ าํ รุงรา่ งกายสงั ขาร
ของเรานี้ ปรนบาํ เรอทกุ อย่างทงั้ เปรยี้ ว ทงั้ หวาน ทงั้ เคม็ ใหท้ าน
ลงไปหมดทกุ ชนิด แตท่ นี ีท้ าํ ไมเราบงั คบั เคา้ ไมไ่ ด้ เกิดครนั้ ถงึ
เวลาเราเจ็บป่วยไขม้ าอยา่ งนี้ เราบงั คบั เคา้ ไมไ่ ด้ น่ี เราก็ตอ้ งวา่
ส่งิ เหลา่ นีม้ าพนิ ิจพจิ ารณา แลว้ เราปอ้ นอาหารดๆี ใหก้ นิ อาหาร
ดีๆทกุ อยา่ ง แตเ่ วลาเธอเจบ็ ทาํ ไมเธอเจ็บ เออ้ แลว้ เวลาขดั ทาํ ไม
เธอขดั ก็ตอ้ งเอาสิ่งเหลา่ นีม้ าใครค่ รวญ เพราะฉะนนั้
พระพทุ ธเจา้ ทรงแสดงวา่ รูปัง อนิจจงั รูปตวั นีไ้ มเ่ ท่ียง แลว้ เรา
ก็เอาความคิดตวั เนีย้ มาพจิ ารณาดู ไหนทาํ ไมเราท่ีเลยี้ งดเู คา้ อยู่
ทกุ วนั ๆแลว้ เราวา่ เท่ียง แลว้ ทาํ ไมพระพทุ ธเจา้ วา่ ไม่เท่ียง เรามา
ฟังดอู ยา่ งนี้ อา้ ว เม่ือถงึ คราวท่ีเคา้ เจบ็ เคา้ ป่วย เราบอกใหห้ าย
เคา้ ก็ไม่หาย เคา้ ยงั เจ็บอย่กู แ็ สดงวา่ อยา่ งนีเ้ ป็นสงิ่ ท่ีไม่เท่ียง
แลว้ ทา่ นแสดงวา่ ไม่ใช่ตวั ตนเรา ก็น่นั แหละถา้ เป็นตวั ของเราเรา
ก็ตอ้ งบอกวา่ อย่าเจ็บ เจบ็ แลว้ เธอก็ตอ้ งหายแบบนี้ แตท่ ีนีเ้ จบ็

แลว้ ก็ไม่หาย เพราะเราบงั คบั ไม่ได้ น่ีคอื สง่ิ ท่ีเรยี กวา่ เป็นสงิ่ ท่ีไม่
แนน่ อน สมกบั ท่ีพระพทุ ธเจา้ ทรงแสดงวา่ อนิจจงั แลว้ ไม่เท่ียง
บงั คบั บญั ชาไมไ่ ด้ น่ี ไม่ใชต่ วั ไม่ใช่ตนของเรา

แตท่ ีนีเ้ รากพ็ ยายามบงั คบั บญั ชา หาเลยี้ งดใู หอ้ ย่างอ่ิมหนาํ
สาํ ราญ แตถ่ งึ เวลาท่ีจะวบิ ตั ิเป็นตา่ งๆนานา มนั ก็ตอ้ งเป็นไป
ตามยถากรรม แตท่ ีนกี้ ารคน้ ควา้ พจิ ารณาดว้ ยปัญญานนั้ น่ะ
มนั เป็นสง่ิ ท่ียาก การใครค่ รวญตวั นีเ้ ป็นสง่ิ ท่ียาก เพราะวา่ เม่ือ
บคุ คลท่ีมีใจอนั สงบและเม่ือจะเดนิ ปัญญาขนึ้ มาอยา่ งนี้ บนั้ ตน้
ลาํ ดบั ท่ีจะยกจิตมาพิจารณาอย่างนี้ ไปไดซ้ กั ๒-๓ ที มนั ก็จะมี
อารมณห์ นนุ เน่ืองเขา้ มาไปใหญ่ทีเดียว เราก็ตอ้ งสงั เกต คือการ
ท่ีจะสงั เกตอยา่ งนนั้ ก็หมายความวา่ เรานกึ ในอารมณต์ วั นีม้ า
พิจารณา แตม่ ีอารมณต์ วั อ่นื เขา้ มาแทรกบอ่ ยๆอยา่ งนีแ้ สดงวา่
น่นั จติ ของเรา สมาธิไมแ่ ข็งเตม็ ท่ี เม่ือเรายกตวั นนั้ ขนึ้ มา
พิจารณาแลว้ ก็ไม่มีอารมณอ์ ่ืนมาแทรกเขา้ มา มีเฉพาะมี
ความคดิ ของเราตวั นนั้ ตวั เดยี ว น่นั ทา่ นวา่ เป็นอย่างนนั้ เรยี กวา่
สมาธิดี พรอ้ มดว้ ยสรรพปัญญา ใหล้ งมือคน้ ควา้ ลงไปใหม้ ากๆ

ท่านจงึ ตรสั วา่ ภาวโิ ต พาหลุ ีกโต เจรญิ ใหม้ าก ทาํ ใหม้ ากแลว้
ก็จะเป็นไปเพ่อื ความอภิญญายะ จะเป็นไปเพ่ือความรูแ้ จง้ น่ี
เป็นอยา่ งนนั้

ความรูแ้ จง้ รูท้ ่ีไหน รูอ้ ยทู่ ่ีตวั ของเรา คาํ ท่ีวา่ แจง้ ลองฟังให้
ดีๆนะทีเนีย้ คาํ ท่วี า่ รูแ้ จง้ รูอ้ ยา่ งไร รูต้ รงไหน รูก้ ็เพราะคาํ ท่ีวา่
รูต้ วั นนั้ ก็รูท้ ่ีพดู น่ีไปวา่ ไอท้ ่ีวา่ อารมณอ์ นั หนง่ึ คือเรยี กวา่ เป็น
อารมณห์ รอื ความคดิ อนั หนง่ึ ท่ีวา่ ขาเจ็บ มือเจบ็ อนั นนั้ เจ็บ หวั
เจ็บ อยา่ งนนั้ อยา่ งนี้ รูก้ ็ตอ้ งรูต้ วั นี้ ไมใ่ ชร่ ูต้ วั ท่ีอ่นื รูต้ วั กริ ยิ าของ
ใจคอื คิดนกึ ตวั นีเ้ อง คอื เรยี กวา่ รูด้ ว้ ยปัญญา เม่ือรูอ้ ยา่ งนนั้ แลว้
มนั ก็แจง้ ชดั มนั ก็วาง อารมณต์ วั นนั้ ก็ดบั ไป ถึงแมจ้ ะเกดิ ขนึ้ มา
ถา้ เรามีความรูม้ ีปัญญาแรงกลา้ แลว้ ตวั นนั้ ก็ไม่สามารถจะมา
ทาํ ทาํ ลายจิตใจของเราใหเ้ ศรา้ หมองขนุ่ มวั น่ี

เพราะฉะนนั้ การปฏิบตั ิธรรมะก็ตอ้ งอาศยั การคน้ ควา้ พนิ ิจ
พิจารณาใหม้ ากๆ อนั ใดเป็นของๆเรา อนั ใดท่ีเราวา่ ส่ิงท่ีรกั สิง่ ท่ี
ชอบใจก็ตอ้ งเอาส่งิ นนั้ มาคน้ บา้ นช่องขา้ วของเงนิ ทองแลว้ ก็มา
ใครค่ รวญดู ไอเ้ หลา่ นนั้ เคา้ ก็ไม่ไดบ้ อก เราน่ีจะเอา...เป็นผเู้ อา

ใจไปขวกั ไขวพ่ ะวา้ กงั วล ความขวกั ไขว่ ความกงั วลตวั นนั้ แหละ
ทา่ นวา่ เป็นสมทุ ยั ทาํ ใหใ้ จของเรานนั้ หลงเพลิดเพลนิ เป็นหว่ ง
เป็นอาลยั อาวรณอ์ ย่อู ยา่ งนนั้ หายไปก็ราํ พงึ ราํ พนั อยอู่ ยา่ งนนั้
ตลอดเวลา เน่ยี เพราะฉะนนั้ ทา่ นจงึ วา่ ตวั นนั้ นาํ มาซง่ึ ตวั ของ
สมทุ ยั นาํ มาซง่ึ ทกุ ข์ เพราะฉะนนั้ ก็อยา่ งเทศนอ์ ยา่ งนี้ ก็เทศน์
ไวๆเรว็ ๆอยา่ งนี้ มนั กน็ ่นั …แตเ่ วลาเอาเขา้ จรงิ มนั ก็ตอ้ งเป็น
เวลาหลายๆปีนะโยม ตอ้ งสกู้ นั นานๆ พจิ ารณาตวั เนีย้ เป็นสิง่ ท่ี
ยาก การคน้ ควา้ พิจารณาเน่ียเป็นสงิ่ ท่ีคนไม่คอ่ ยชอบ บคุ คลผทู้ ่ี
ทาํ สมาธิเม่ือเกิดความสงบแลว้ ชอบเขา้ ไปอย่เู ฉพาะศาสตร์
ความสงบตวั นนั้ ไปอาศยั สมาธิตวั นนั้ นานเขา้ นานเขา้ มนั ก็
เส่ือม เส่อื มคอื เรยี กวา่ ตงั้ จติ เขา้ อย่างเดิมไม่ได้ อย่างถา้ แมน้ เรา
ตงั้ จิตเขา้ อย่างเดิมไมไ่ ดต้ วั นนั้ เราก็ตอ้ งมาแกใ้ หม่ดว้ ยวธิ ีอะไร
ทีนีจ้ ะมาอธิบายใหฟ้ ัง

ก็เม่ือมนั เป็นอยา่ งนนั้ ก็ตอ้ งมาแกก้ นั ดว้ ยการบรกิ รรมน่นั
แหละ เพราะจติ มนั ตก จติ ตกก็ตอ้ งมาบรกิ รรมอยา่ งนนั้ อยู่
ตลอดเวลา อย่างท่ีเราเคยไดเ้ กิดความสงบอย่างนนั้ อยา่ ไดท้ ิง้

ตวั นนั้ วา่ อยา่ งนนั้ เราไม่ตอ้ งไปหมายใหจ้ ติ จะสงบหรอื ไมส่ งบ
แตข่ อใหส้ งั วธั ยาย คือเรยี กวา่ ใหบ้ รกิ รรมพทุ โธนนั้ ใหอ้ ยู่
ตลอดเวลา แลว้ ใจนนั้ เม่ือไดก้ ระทาํ อย่างนนั้ มากเขา้ ๆกเ็ กิด
ความสงบเองโดยท่ีเราไม่ตอ้ งสงสยั เน่ยี เป็นสิ่งสาํ คญั เพราะ
นิวรณน์ นั้ นะ่ สคู้ วามจรงิ ไมไ่ ด้ เพราะนิวรณเ์ กิดขนึ้ แลว้ มนั ยอ่ ม
ดบั ไปแตใ่ จของเราน่ีคอื ความรูค้ วามฉลาดท่ีมีความเขม้ แข็ง
ตอ่ สู้

พระพทุ ธเจา้ จงึ แสดงวา่ ขนั ติ พากเพยี รพยายามอยา่ งนนั้
แลว้ ใจตวั นนั้ ก็ตอ้ งเกิดความสงบ น่ี เม่ือเกิดความสงบแลว้ เรา
ก็ตอ้ งอาศยั การพินิจพจิ ารณา การพนิ ิจพิจารณานีก้ ็ตอ้ งดอู ะไรรู้
อะไร รูอ้ ะไร รูค้ ือรูใ้ จท่ีคิดท่ีนกึ ปรุงแตง่ ตวั นนั้ เอง เรยี กวา่ รู้
เรยี กวา่ รูจ้ กั สมทุ ยั สมมตุ ิๆ เพราะใจท่ีมนั ไปติดอนั นนั้ อนั นีว้ า่ รูป
แดง รูปขาว รูปเขียว รูปเหลอื ง ตวั เนีย้ ท่ีไปปรุงไป เม่ือเรามา
ตามรูม้ าพจิ ารณาตวั นีล้ งไปแลว้ เม่ือเห็นสภาวะสิ่งเหลา่ นีเ้ ป็น
เครอ่ื งหลอกลวง เป็นเครอ่ื งทาํ ของใจเราใหเ้ กิดความลมุ่ หลง
ตา่ งหาก ใจตวั นนั้ ก็จะแยกออกมา น่ี มนั เป็นอย่างนนั้

เพราะฉะนนั้ หลกั การพทุ ธศาสนาก็ตอ้ งอาศยั ตวั นีแ้ หละตวั
ปัญญาน่ีเป็นสาํ คญั คน้ ควา้ พนิ ิจพจิ ารณา

แตท่ ีนีถ้ า้ เหน็ จรงิ ลงไปอยา่ งนนั้ นะ ก็ไปเหน็ ตวั ท่พี ิจารณา
นนั้ เอง ตวั ท่วี า่ ขน ผม เลบ็ ฟัน หนงั เห็นตวั นนั้ เอง เหน็ อย่าง
กระชนั้ ทาํ ไมจงึ วา่ เหน็ อยา่ งนนั้ ก็ไปเหน็ ไอค้ วามคดิ นกึ ปรุง
แตง่ ตวั นนั้ สิ ท่วี า่ เป็นของ เป็นเลบ็ เป็นหนงั เป็นกระดกู เป็นตบั
ไตไสพ้ งุ ตวั นนั้ ตวั นนั้ เป็นตวั ผวู้ า่ แลว้ ผวู้ า่ ตวั นนั้ มนั ก็ไมจ่ รงิ
เพราะฉะนนั้ พระพทุ ธเจา้ จงึ วา่ ศีลเป็นบาทของสมาธิ สมาธิ
เป็นบาทของปัญญา อา้ ว แลว้ ทนี ่ีปัญญาเป็นบาทของวมิ ตุ ติ ฟัง
ใหด้ ีนะ ปัญญาเป็นบาทของวิมตุ ติ เพราะความหลดุ พน้ ความ
ปลอ่ ยวางของใจ ความปลอ่ ยวางของใจ ใจท่ีปลอ่ ยวางใน
อารมณท์ งั้ หลายนนั้ นะ่ มนั ตา่ งกนั กบั ใจท่ีมีอารมณ์ เพราะใจท่ี
ไม่มีอารมณน์ นั้ มนั อย่ดู ว้ ยความสงบ แตส่ งบดว้ ยธรรมชาตทิ ่ีมี
ใจท่ีรูอ้ ย่อู ย่างนนั้ โดยไม่เก่ียวเกาะกบั อะไรทงั้ หมด

น่ีการปฏิบตั ิธรรมะ ก็ตอ้ งอาศยั จิตตวั นเี้ ป็นสงิ่ สาํ คญั

เพราะฉะนนั้ อย่างพระองคพ์ ระพทุ ธองคส์ มั มสมั พทุ ธเจา้ อดขา้

วอดปลา จนกระท่งั บาํ เพ็ญเกือบเป็นเกือบตายเพ่ือจะไดต้ รสั รู้
ธรรมะของพระองค์ แลว้ ก็มาพร่าํ สอนพวกเราจนกระท่งั ถงึ ทกุ
วนั เนีย้ กน็ บั วา่ พวกเราเป็นผมู้ ีลาภ ลาภประเสรฐิ มา เกิดขนึ้ มา
พบปะพทุ ธศาสนา เรยี กวา่ เป็นลาภานุจรยิ ะ เป็นลาภอนั
ประเสรฐิ สงู สดุ ของมนษุ ยพ์ วกเราทงั้ ปวงน่ีแหละ เพราะฉะนนั้
อาตมาแสดงธรรมก็เอาย่อๆ วนั นีร้ า่ งกายไมค่ อ่ ยสบายเลย
เพราะฉะนนั้ เม่ือท่านทงั้ หลายไดส้ ดบั ตบั ฟัง ฟังธรรมะบรรยาย
พอย่อๆพอเป็นพิธีแลว้ จงึ โอปนยโิ ก นอ้ มไปพจิ ารณาเหน็ สงิ่ ท่ี
เกิดท่ีจะเป็นประโยชนแ์ กช่ ีวติ จิตใจของเรา จะสรา้ งความรุง่ เรอื ง
ใหอ้ นาคตของเราขนึ้ มาในสมั ปรายภพ แลว้ จงนาํ ธรรมะท่ี
อาตมาแสดงนีเ้ อาไปใครค่ รวญตรกึ ตรองพินิจพิจารณา เม่ือเหน็
ดเี หน็ ชอบแลว้ จงลงมือประพฤติปฏิบตั ติ อ่ นนั้ ไปก็จะไดบ้ งั เกิด
ความสขุ ความเจรญิ งอกงาม ดว้ ยศาสนธรรมคาํ ส่งั สอนพระองค์
สมเดจ็ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ดงั แสดงมาก็สมควรแกก่ าลเวลา
เอวงั ก็มีดว้ ยประการะฉะนี้ เอาละ ยอ่ ๆ

ท่ีมา: https://youtu.be/AmhilQj_lbo