บวชกายบวชใจ หลวงปู่เจี๊ยะ

บวชกายบวชใจ

เทศนว์ นั ท่ี ๑๓ สงิ หาคม ๒๕๒๔

ตอ่ นีไ้ ปจะไดบ้ รรยายธรรมะพอเป็นเครอ่ื งประดบั สตปิ ัญญา
ของพทุ ธบรษิ ัททงั้ หลาย บรรดาพวกเราเขา้ มาอบรมบาํ เพญ็ การ
ภาวนาเพ่ือชาํ ระสะสางใจของเราใหห้ มดจดงดงาม ทกุ คนท่ีเขา้
มาในวดั อโศฯ หรอื พวกท่ีบวชเป็นชีเป็นขาวบวชพราหมณอ์ ยา่ ง
นีเ้ ป็นตน้ การบวชเราอยา่ บวชเฉพาะกายอยา่ งเดยี ว ตอ้ งบวชใจ
ดว้ ย การบวชใจนนั้ จะทาํ อยา่ งไรจงึ เรยี กวา่ บวชใจ ใจของคนเรา
มนั คลกุ คลกี บั เรอ่ื งโลกตา่ งๆนานา แลว้ กท็ าํ ใจไม่ใหส้ บายทาํ ใจ
วนุ่ วายเดือดรอ้ นกระวนกระวายเพราะเราเขา้ ใจวา่ เรอ่ื งของโลก
นนั้ เป็นสาระแก่นสาร จงึ ท่มุ เทชีวติ จิตใจเขา้ ไปอย่างไมม่ ีการ
ตรกึ ตรองพินิจพิจารณา ถา้ เปรยี บอย่างหน่งึ เปรยี บเหมือน
อยา่ งแมลงเมา่ เม่ือไดเ้ หน็ เปลวไฟอย่างนนั้ แลว้ พากนั บนิ โฉบ
เขา้ ไป ผลท่ีสดุ ก็ไหมล้ งรว่ งอย่ใู นกองไฟทงั้ หมด ชีวิตของเราก็
ย่อมเป็นเช่นนนั้ ไม่เป็นสาระแก่นสารตามท่ีองคส์ มเดจ็ พระ

สมั มาสมั พทุ ธเจา้ ทรงตรสั ไวว้ า่ คนเราเกิดขนึ้ แลว้ ก็ตอ้ งมคี วาม
ตาย มีความแกม่ ีความเจบ็ มีความพลดั พรากจากสง่ิ ทงั้ ปวงใน
โลก

ทีนีเ้ ม่ือใจของเราเป็นเชน่ นนั้ เตม็ ไปดว้ ยความวนุ่ วายภาระ
นานาประการเชน่ นนั้ เราก็ไดม้ าสดบั ตรบั ฟังครูบาอาจารยเ์ ป็น
เวลามากๆกนั อย่แู ลว้ บางทีก็จะลืมไป ไมต่ อ้ งอะไร เอาเพียงแต่
แคใ่ จของเราทงั้ หมดเกิดความกระสบั กระสา่ ยอยา่ งนนั้ ใหม้ า
ระลกึ พทุ โธอยกู่ บั ใจเทา่ นนั้ เอง เพียงหา้ นาที สิบนาที ใจของเรา
ก็เรม่ิ ช่มุ ช่นื เยน็ ขนึ้ โดยตามลาํ ดบั อย่างนนั้ น่ี บนั้ ตน้ ของการท่ีจะ
ทาํ ใจของเราใหส้ บายอยา่ งนี้ น่ีถา้ พดู ถงึ อยา่ งต่าํ แลว้ กว็ า่ ถึง
อย่างสงู ไปเทียบแลว้ ก็เหมือนอย่างมรรค ถา้ บคุ คลผนู้ นั้ รูจ้ กั
ดาํ เนนิ ชีวิตใหเ้ ป็นไปเชน่ นนั้ รูจ้ กั ปฏบิ ตั ใิ จของตวั เม่ือมีเวลา
ความเดือดรอ้ นเกิดขนึ้ อยา่ งนนั้ ก็ไม่ไดอ้ ะไร ก็เอาใจนนั้ มาระลกึ
พทุ โธอย่อู ยา่ งนนั้ แลว้ น่นั เองเป็นสงิ่ ท่ีจะดบั ดบั หวั ใจของเราท่ี
วนุ่ วายเดือดรอ้ น แตท่ ีนีเ้ ราโดยมากมนั ละเลยระลกึ ไมไ่ ด้ ไม่มี
สตทิ ่ีจะเขา้ มาระลกึ อยา่ งนนั้ ใจก็ไมค่ อ่ ยไดค้ ิดถงึ สงิ่ เหลา่ นีเ้ พ่ือ

จะเป็นเครอ่ื งปราบปรามประหตั ถป์ ระหารซง่ึ กนั และกนั ถา้
เปรยี บเหมือนอยา่ งมาร ใจท่คี ิดวนุ่ วายวิตกเดอื ดรอ้ นกงั วลตา่ งๆ
นานาน่นั เอง ถา้ เปรยี บเหมอื นอยา่ งมารเขา้ มาผจญ ผจญใจ
ของเรา ทีนีเ้ ราจะเอาอะไรไปปราบ ก็ตอ้ งเอาคณุ พระพทุ ธ พระ
ธรรม พระสงฆ์ บทใดบทหนง่ึ ก็ได้ นกึ อยอู่ ย่างนนั้ แลว้ ใจนนั้ ก็
รม่ เยน็ เป็นสขุ น่ีเรยี กวา่ ถงึ พระพทุ ธเจา้ ถา้ บคุ คลใดมาระลกึ อยู่
อยา่ งนนั้ แลว้ ใจนนั้ ก็เขา้ ถงึ พทุ ธะ เรยี กวา่ เป็นผรู้ ู้ เป็นผฉู้ ลาด
เป็นผเู้ จรญิ ของบคุ คลผนู้ นั้

โลกทงั้ หลาย พวกเราเกิดขนึ้ มาแลว้ เราตอ้ งเจอะโลก ตอ้ ง
มาพบโลกตงั้ แตว่ ยั เดก็ จนกระท่งั เป็นเดก็ รุน่ ขนึ้ มาตามลาํ ดบั
แลว้ ก็เรม่ิ เป็นหน่มุ เป็นสาวขนึ้ มาอยา่ งนี้ ในวยั เชน่ นีม้ นั เตม็ ไป
ดว้ ยความวนุ่ วายของหวั ใจคอื กิเลสเครอ่ื งเศรา้ หมองของใจ
น่นั เอง มนั ขดั มนั เป็นหวั ใจใหว้ นุ่ วายไปในสง่ิ ตา่ งๆ เพราะเราไม่
มีเครอ่ื งกดไม่มีเคร่อื งบงั คบั ไมม่ ีเคร่อื งหกั หา้ มใจอนั นนั้ มนั ก็
ตอ้ งปลอ่ ยตามไปอยา่ งนนั้ เราไปเขา้ ใจวา่ เป็นสขุ เขา้ ใจวา่ เป็น
สิ่งท่ีเพลดิ เพลนิ เขา้ ใจวา่ เป็นเครอ่ื งสนกุ สนานรา่ เรงิ ของโลก คือ

กาํ ไรชีวิต สมยั นีเ้ ขา้ ใจเชน่ นนั้ แตพ่ ระพทุ ธเจา้ ไม่แสดงอยา่ งนนั้
น่นั เองเป็นเหตแุ หง่ ความหายนะ เรยี กวา่ อิตถธี ุตโต นกั เลง
ผหู้ ญิง อกั ขาธุตโต นกั เลงการพนนั นกั เลงสรุ า สรุ าธุตโต อกี
อนั หน่งึ เรอ่ื งสรุ ายาเมา สมยั นีโ้ ลกเขา้ ใจวา่ เป็นสง่ิ ท่ีเจรญิ เป็นสงิ่
ท่ีสนกุ สนาน แทท้ ่ีจรงิ ทาํ บ่นั ทอนใหจ้ ิตใจฮกึ เหมิ จติ …พอไดด้ ่มื
นา้ํ เมาเชน่ นนั้ เขา้ ไปแลว้ เกิดความลืมเนือ้ ลมื ตวั ลมื ความ
ใครค่ รวญนกึ หนา้ นกึ หลงั บางทีบิดามารดาพอ่ แมน่ ่ีก็สามารถ
จะฆา่ ได้ ไอค้ วามลืมตวั นนั้ เอง ยอมใหน้ า้ํ เมาเขา้ ไปชมุ่ ใน
รา่ งกายเขา้ แลว้ ขาดสตสิ ตงั การพนิ ิจพิจารณาสง่ิ ใดก็ไมม่ ี น่ี
ชีวติ วยั หนมุ่ เพราะฉะนนั้ เป็นส่ิงสาํ คญั

ถา้ เรามีคณุ พระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆเ์ ขา้ ไปประจาํ อยใู่ น
หวั ใจและมีสตกิ าํ กบั อยา่ งนนั้ แลว้ ความหายนะอนั นนั้ จะเขา้ มา
ไม่ได้ พระพทุ ธเจา้ ทรงตรสั อย่างหนง่ึ วา่ ลัทธัง ลัทธัง วินาเสติ
หายนะทงั้ ส่ีประการนีถ้ า้ บคุ คลใดซอ่ งเสพเขา้ ไปแลว้ ก็ตอ้ งนาํ
หายนะคือความฉิบหายมาสตู่ วั น่ีเอง ลทั ธงั ลทั ธงั วินาเสติ ยอ่ ม
ฉิบหาย พระพทุ ธเจา้ มาทรงตรสั อย่างนนั้ ก็มีเศรษฐีคนหนง่ึ ใน

สมยั ครงั้ พระพทุ ธกาล สองคนตายายไมม่ ีบตุ ร มีเงนิ คนละ ๘๐
โกฏิ เม่ือลกู ไมม่ ีอย่างนนั้ ก็ไมร่ ูจ้ ะเอาเงนิ ทองไปทาํ อะไร ก็ไปคบ
มิตร คอื เลน่ การพนนั กนิ เหลา้ เท่ยี วซอ่ งสมุ อยา่ งนนั้ จนกระท่งั
เงินนนั้ หมดเกลีย้ ง ตอ้ งเอากะลาคอื เรยี กวา่ เอากระเบอื้ ง สมยั
นนั้ พระพทุ ธเจา้ ทา่ นเรยี กวา่ ตอ้ งเอากระเบอื้ งไปขอทาน วนั หนง่ึ
พระพทุ ธเจา้ เสด็จไปกบั พระอานนทไ์ ปสกิ ขาจารวตั รในท่นี นั้
บงั เอญิ เหลือบเหน็ เขา้ ก็หนั ไปยมิ้ กบั พระอานนท์ พระอานนทก์ ็รู้
วา่ คงมีเหตอุ นั ใดเกิดขนึ้ ก็เลยตรสั ถามพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้
ตถาคตมีเหตอุ นั ใด ทา่ นก็ทรงแสดงใหค้ วามวา่ เศรษฐีสองคน
ตายายท่ีมาน่งั เอากระเบอื้ งขอทานอย่อู ยา่ งนีแ้ ตก่ ่อนเป็นผทู้ ่ีมี
ทรพั ย์ มีอนั จะกิน ถา้ สมยั กอ่ นไดฟ้ ังธรรมะคาํ สอนพระพทุ ธเจา้
แลว้ สองคนตายายนีส้ ามารถท่ีจะไดร้ บั คณุ ธรรมพิเศษ คืออย่าง
ต่าํ จะไดอ้ นาคามติ า น่ี วา่ อยา่ งนนั้ ตงั้ แตโ่ สดาขนึ้ ไป อยา่ งนี้
เป็นตน้ น่ีตกมาสมยั นีค้ อื หายนะเขา้ ครอบงาํ ตวั ของเธอแลว้ ก็
ไม่สามารถท่ีจะมาประพฤตปิ ฏิบตั ทิ าํ ใหบ้ รรลขุ นึ้ ไปได้ น่ีเป็น
เช่นนนั้

เพราะฉะนนั้ จงึ วา่ โลกเป็นสง่ิ ท่ีไมเ่ ป็นสาระแกน่ สารใดๆ
ทงั้ หมดในโลก แตท่ ีนีเ้ ราเกิดขนึ้ มาในโลก มีพอ่ แมช่ กั จงู มีหวั ใจ
ของเราลงเขา้ ไปอยา่ งนนั้ จงึ เป็นเหตใุ หเ้ ราตอ้ งอย่พู วั พนั ในโลก
ไมค่ ดิ ท่ีจะหนภี ยั การหนีภยั ในวฏั สงสารกต็ อ้ งมีธรรมะคาํ สอน
พระพทุ ธเจา้ เทา่ นนั้ เอง ไมม่ ีทางใดท่ีจะหลกี เลน้ ออกไปจากนนั้
ได้ คนเราถา้ ม่งั มีศรสี ขุ ขนาดไหน สนกุ รา่ เรงิ ดว้ ยกามขนาดไหน
ก็ไม่มีวนั พอไมม่ ีวนั อ่ิม มีเงนิ ทองขนาดไหนก็ไม่มีวนั อ่ิมวนั พอ
เหมือนกนั กนิ ขา้ วกินปลาก็เหมือนกนั ไมม่ วี นั อ่ิมวนั พอ เชา้ มาก็
กิน กินแลว้ ก็ถา่ ย ถา่ ยแลว้ กก็ ินกนั อยา่ งนี้ ไมม่ ีท่ีสิน้ สดุ ของ
มนษุ ย์ เม่ือบคุ คลผมู้ ีปัญญาใครค่ รวญแลว้ มาพนิ ิจพิจารณาตวั
เรา สิง่ ทงั้ หลายพระองคท์ รงตรสั วา่ เป็นสงิ่ ท่ีเราตอ้ งละทงิ้ พลดั
พรากจากสง่ิ ทงั้ ปวงในโลกเลย แมแ้ ตก่ ายของเราอนั นีก้ ็ตอ้ ง
พลดั พรากทงิ้ ไว้ ไม่สามารถจะนาํ ไปได้ เม่ือเป็นเชน่ นนั้ เราจะทาํ
อยา่ งไร

น่ี จะตอ้ งแกไ้ ขพินิจพิจารณา เราอยมู่ าในโลกมาเป็น
เวลานานหลายสิบปี เม่ือเขา้ วดั ฟังธรรมจาํ ศลี อยา่ งนีแ้ ลว้ ทา่ น

บาํ เพ็ญ สอนใหบ้ าํ เพญ็ สมาธิ เจรญิ กรรมฐานพนิ ิจพจิ ารณาถงึ
ความเกิดแกเ่ จ็บตายอนั นีเ้ ป็นอารมณข์ องใจ ใหใ้ จมีสตมิ ี
ปัญญาเขา้ มาพินิจพจิ ารณาความเกิดแกเ่ จบ็ ตายอนั นีเ้ ป็น
อารมณข์ องใจ อนั นีแ้ หละเป็นเคร่อื งถอดถอนใจของเรา เม่ือเรา
อบรมใจของเราใหม้ ีสติมีสมาธิดีขนึ้ แลว้ อยา่ งนนั้ ก็ตอ้ งเอา
ความเกิด ความแก่ ความเจ็บ ความตายอนั นีม้ าพนิ ิจพจิ ารณา
เม่ือมีความเกดิ ขนึ้ จนกระท่งั เป็นเด็ก แลว้ กระท่งั เป็นรุน่ ขนึ้ มา ก็
จนกระท่งั เป็นหนมุ่ เป็นสาวจนกระท่งั ทกุ วนั นี้ เราคา้ ขาย ใหไ้ ด้
คบมติ ร สรา้ งบา้ นสรา้ งเรอื น มีเงนิ มีทองมากมายอยา่ งนี้ แลว้
ชีวติ ท่ีเราเป็นมาอย่างนีม้ ีครอบมีครวั มีป่ยู า่ ตายายมีลกู มีหลาน
เราไดส้ ง่ิ ใดท่ีเป็นสาระเป็นแกน่ สารในชีวติ น่ี มีอนั ใดบา้ งเป็น
สาระในชวี ติ ท่ีเพลิดเพลนิ ในกามก็ดี ในสมบตั ิทกุ ชนิ้ ทกุ อนั ก็ดี
สิ่งใดท่ีเป็นสาระแกช่ ีวิต น่ีตอ้ งคดิ

ทกุ คนเหน็ มีแตค่ นบน่ วา่ ทกุ ข์ ไม่สบายใจ เงินไดม้ าเม่ือเสยี
ไปมากๆก็เกิดความทกุ ขร์ อ้ งหม่ รอ้ งไหน้ า้ํ หนู า้ํ ตาไหลเปียกแฉะ
ไมเ่ ป็นอนั กินอนั นอน น่ี ความทกุ ขอ์ นั นนั้ เขา้ มาทบั ถม เพราะ

อะไร เพราะเราเขา้ ใจวา่ สง่ิ นนั้ เป็นของของเรา น่ี ความวปิ โยค
โศกเศรา้ ก็เขา้ มาทบั หวั ใจ เพราะเราไมม่ ีเคร่อื งท่ีจะประหตั ถ์
ประหาร เม่ือเราใชป้ ัญญาพนิ ิจพิจารณาวา่ เม่ือเราตายแลว้ สง่ิ
เหลา่ นีเ้ ราเอาไปนกึ อยา่ งนีใ้ จในขณะท่ีเกดิ ความโศกเศรา้ นนั้
หยดุ ทนั ที เม่ือมีหวั ใจอยา่ งนเี้ ขา้ ไปพจิ ารณา มีสตปิ ัญญาเขา้ ไป
พจิ ารณาอยา่ งนีแ้ ลว้ ความโศกเศรา้ ท่ีเกิดในขณะนนั้ ดบั ทนั ที
เด๋ยี วนนั้ ไม่ตอ้ งใครมาสอนเราแลว้ เม่ือเรามีสติอย่างนนั้ แลว้ มนั
ดบั ในขณะนนั้ เอง

มีผหู้ ญิงคนหนง่ึ เลา่ ใหอ้ าตมาฟัง เออ นา่ ฟังน่าคิด สามเี ป็น
อมั พาต แลว้ แกก็ไดพ้ ยาบาลประคบั ประคองอยตู่ ลอดเวลา มี
บรรดาเพ่ือนมติ รสหายมาเย่ียมเยียนอยตู่ ลอดเวลา เคา้ ก็ทกั ขนึ้
วา่ "โอ้ ทาํ ไมคณุ ช่างไม่โศกไม่เศรา้ เลยจรงิ นะ" แกกน็ ่ิงๆ แกก็ไม่
วา่ อะไร วนั หนง่ึ อาตมาไป แกก็ถามอาตมาวา่ "ท่านอาจารยค์ ะ
มีบรรดาเพ่ือนทงั้ หลาย คณุ ไม่สบายแลว้ ดฉิ นั ก็พยาบาลปฏบิ ตั ิ
อยู่ มีเพ่ือนมา มาไตถ่ ามหลายคนวา่ ทาํ ไมดิฉนั ไมโ่ ศกเศรา้ นา้ํ หู
นา้ํ ตาไหล รอ้ งห่มรอ้ งไห้ ดฉิ นั เอาสามีน่นั เอง เอาคณุ น่นั แห

ละมากาํ หนดพนิ ิจพิจารณาวา่ ตวั เราจะตอ้ งเป็นไปอยา่ งนี้ ใจนนั้
มนั ก็เลยเป็นปกติ ใจนนั้ ก็เลยไดร้ บั ความสบาย มนั จะผิดร"ึ
อาตมาก็บอกวา่ ไม่ผิดสิ อยา่ งนีด้ ีท่ีสดุ ไมม่ ีโอกาสอนั ใดแลว้ อนั
นีน้ ่ีแหละเรยี กวา่ ปัญญาท่ีเราพจิ ารณาเหตทุ ่ีเกิดขนึ้ อยา่ งนนั้ ให้
ตกไปอย่างนนั้ ก็เรยี กวา่ ปัญญาอนั แทจ้ รงิ ทาํ ใจของเราใหเ้ ยือก
เย็น มีสติสตงั ประคองใจเราใหเ้ ป็นอยอู่ ยา่ งนีเ้ รยี กวา่ ปัญญาแท้

แตโ่ ลกทงั้ หลายเคา้ เขา้ ใจวา่ ตอ้ งเอาความโศกความเศรา้ อนั
นนั้ เขา้ ไปประคบั ประคอง พระพทุ ธเจา้ ไมส่ อนอย่างนนั้ สอนให้
ใชป้ ัญญาพนิ จิ พิจารณา ใหโ้ อปนยโิ กนอ้ มวตั ถสุ ่ิงนนั้ เม่ือเรา
กระทบดว้ ยตาแลว้ ใหโ้ อปนยโิ กนอ้ มเขา้ มาพนิ ิจพิจารณา อยา่ ง
เหน็ วตั ถอุ ะไรก็แลว้ แต่ หมาตง้ หมาตาย ใบไมร้ ว่ ง สารพดั ท่ีจะ
เป็นธรรมะ ใบไมห้ ลน่ อยา่ งนีก้ ็เป็นธรรมะ ถา้ เรามีปัญญาพนิ ิจ
พิจารณา โอปนยิโกนอ้ มเขา้ มาสตู่ วั เราวา่ แมแ้ ตใ่ บไมแ้ ตก่ ่อนก็
สดสวยเขียวชอมุ่ นานเขา้ ๆก็มีวนั ท่ีจะรว่ งโรยคอื เหลอื ง เหลอื ง
ลงมาลาํ ดบั จนกระท่งั เห่ียวแหง้ แลว้ ก็รว่ งจากตน้ เหมือนกนั กบั
ชีวิตของเรานนั้ ก็มีแตว่ นั เกิดขนึ้ แลว้ มาทกุ วนั นีม้ นั ก็แกห่ งอ่ ม

ฟันก็หลดุ ผมก็หงอก หลงั กโ็ กง่ เจ็บหลงั เจบ็ เอว เดนิ เซซา้ ยเซ
ขวา เดนิ ไปหนา้ แลว้ ก็มนั จะถอยหลงั ดงึ มาขา้ งหลงั มนั ก็จะลง
ไปขา้ งหนา้ สารพดั ท่ีจะเป็นไปตา่ งๆนานา เม่ือเรานอ้ มเขา้ มา
พนิ ิจพิจารณา ไอส้ ภาวะของกายมนั ยอ่ มเป็นเชน่ นนั้ สว่ นใดท่ี
ยงั รูส้ กึ ตวั อยนู่ ่นั เอง น่นั แหละคือตวั ตวั ท่ีจะเป็นธรรม ธรรมท่ีจะ
แก้ คอื หมายความวา่ สงั ขารตวั นีเ้ อง ตวั นนั้ แหละ ตวั ท่ีรูว้ า่ โอโ้ ฮ
มนั จะเซ น่นั มนั จะลม้ น่นั มนั จะรอ้ งไห้ น่ี อยา่ งนี้ ตวั นนั้ แหละ
แตท่ ีนีเ้ ราจาํ เป็นจะตอ้ งประคองใหม้ นั มอี ย่เู ร่อื ย พระพทุ ธเจา้ จงึ
ตรสั วา่ สติปัญญา สติคือความรูต้ วั รูอ้ ย่อู ย่างนนั้ เพราะฉะนนั้
อยา่ งบรรดาพทุ ธบรษิ ัทท่ีเขา้ มาอบรมในท่ีนี้ เราก็ตอ้ งการจะฝึก
สตปิ ัญญา ก็ตอ้ งมาบาํ เพญ็ สมาธิภาวนา น่ี

ชีวิตในโลกท่ีเราเคยสรา้ งสมทกุ ชนิดผ่านมาทกุ ชิน้ ทกุ อนั
บนั้ ปลายของชีวติ ก็คือความสขุ ของชีวติ ก็คือการภาวนา ทาํ
หวั ใจใหส้ งบบนั้ ตน้ หนง่ึ ก็ไดอ้ าศยั พทุ โธ หรอื บทใดบทหน่งึ เป็น
ท่ีคนุ้ เคยกบั ใจเราทาํ ใหใ้ จสบายอยา่ งนนั้ แลว้ เราก็เอาสงิ่ นนั้ เอง
มาเป็นเคร่อื งหกั หา้ มใจของเราใหเ้ กิดความสงบ ตอ่ สกู้ นั ใหใ้ จ

นนั้ สงบขนึ้ มา อยา่ งนีเ้ รยี กวา่ เราเป็นนกั ภาวนา เม่ือหาพธิ ีพลกิ
แพลงแกไ้ ขจนใจนนั้ ใหส้ งบลงไปเป็นสมาธิ วางอดตี และอนาคต
แมป้ ัจจบุ นั อนั เดียวท่นี กึ พทุ โธอยู่ มนั ก็ตอ้ งวางลงไปเรยี กวา่
เขา้ ถึงอเุ บกขา ใจนนั้ มีพลงั เป็นอเุ บกขา วางเฉยในอารมณอ์ ดตี
และอนาคต ดบั หมดทกุ ชนิด ใจอยมู่ ีความรูอ้ ย่จู าํ เพาะปกติ อยู่
ท่ีจาํ เพาะหนา้ อนั เดียวอย่างนนั้ เรยี กวา่ เป็นสมาธิ

เม่ือเป็นเชน่ นนั้ เราพยายามฝึกอยเู่ ร่อื ยๆ ประคบั ประคองอยู่
เร่อื ย พระพทุ ธเจา้ ทรงตรสั หลวงตาก็เทศนอ์ ยบู่ อ่ ยๆซา้ํ ซากๆ
ท่านแสดงวา่ ภาวิโต พาหลุ ีกโต เม่ือกีพ๊ ระก็แสดงเทศนถ์ ึงบท
สวดมนตเ์ รยี กวา่ อภญิ ญายะ สัมโพธายะ นิพพายายงั สัง
วตั ตะติ ก็เม่ือกี๊ก็แสดง ลงทา้ ยอยา่ งเดียวกนั ทาํ ใหม้ ากๆ เจรญิ
ใหม้ ากๆแลว้ จะเป็นไปเพ่ือความรูย้ ่งิ จะเป็นไปเพ่ือความดบั
สนิท น่ี เหมือนกนั ภาวโิ ต พาหลุ กี โต ก็เจรญิ ใหม้ ากทาํ ใหม้ าก
จะเป็นไปเพ่ือความรูแ้ จง้ เป็นไปเพ่ือความดบั สนิทเหมือนกนั
อยา่ งนนั้ แตค่ าถาบาลีก็ผิดกนั นิดหนอ่ ย ใจของเราเม่ือเป็น
เช่นนนั้ ไดร้ บั ความสงบอย่างนนั้ วนั รุง่ ขนึ้ ตอ่ ไปเราก็ตอ้ ง

พยายามทาํ ใหเ้ กิดอยา่ งนนั้ ขนึ้ ตอ้ งมีอตุ สาหะความพากเพียร
พยายาม น่ีคือส่ิงสาํ คญั พระพทุ ธเจา้ ก็ไดต้ รสั รูก้ ็ตอ้ งมีเรยี กวา่ มี
สจั จะบารมี อธิษฐานบารมี ขนั ตบิ ารมี วา่ พรรณนาไปตา่ งๆ
นานา หลายตงั้ ๓๐ ทศั น์ มตี งั้ แตท่ านบารมี ศีลบารมี แสดงวา่
วิรยิ ะบารมี ขนั ตบิ ารมี สจั จะบารมี แสดงหมดทงั้ ๓๐ อย่าง เรา
ก็เหมือนกนั ถา้ เราจะน่งั อยา่ งนี้ เราก็จาํ เป็นจะตอ้ งมีสจั จะ
ในขณะท่ีขา้ พเจา้ น่งั ฟังเทศนอ์ ย่างนี้ ถา้ ผแู้ สดงธรรมไม่จบ
ขา้ พเจา้ จะไมอ่ อก น่งั ขดั สมาธิหรอื น่งั พบั เพียบอยกู่ ็จะไม่พลกิ
อยา่ งนนั้ สกู้ นั กบั เวทนาจะเกิดขนึ้ อยา่ งไร ขา้ พเจา้ ก็จะไมถ่ อน
ออก ดว้ ยอาํ นาจพระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆจ์ งมาเป็นสกั ขี
พยาน น่ีเรยี กวา่ สจั จะบารมีเพ่ือบงั คบั ใจเราท่ีมนั เจา้ เลห่ เ์ จา้ กล
เจา้ มารยาสาไถ พอเจ็บหนอ่ ยก็พลกิ อยา่ งนี้ คอื เอาคณุ พระ
พทุ ธ พระธรรม พระสงฆม์ าบงั คบั กายใจของเรานนั้ ไม่ใหด้ ิน้ รน
กวดั แกวง่ แลว้ ก็ไม่ใหร้ า่ งกายพลกิ แพลงแกไ้ ข ก็จะไดด้ เู วทนา
ในขณะนีย้ งั เป็นอย่างนี้ พอเวลาจะตายมนั ไมย่ ่ิงไปมากกวา่ นีร้ ึ
น่ี เราจะไดท้ ดลองพนิ ิจพิจารณาใหร้ ูข้ นึ้

เพราะฉะนนั้ การกระทาํ ใจตอ้ งมีความอดทน มีวริ ยิ ะ
มากมายหลายทา่ หลายทาง เหมือนนกั มวยขนึ้ ไปชกบนเวที
ตอ้ งมีลกู หมดั ซา้ ยหมดั ขวาหมดั หนา้ หมดั หลงั ชกซา้ ยชกขวาชก
ลา่ งชกบน ชกไปหมด มที งั้ เขา่ ทงั้ ศอกลกู เตะลกู ถีบ สารพดั ตอ้ ง
มีหมด เหมือนเราก็เหมือนกนั ก็จาํ เป็นจะตอ้ งแก้ เพราะสงิ่ นีเ้ ป็น
ส่ิงท่ีแกย้ าก หวั ใจเรามนั เจา้ เลห่ เ์ จา้ กลเจา้ มารยาสาไถ
หลอกลวงเราอยตู่ ลอดเวลา น่งั นานนกั ก็กลวั จะตาย น่ี เป็น
เชน่ นนั้ เพราะไอเ้ จา้ กิเลสตวั นนั้ เองมนั เคยหลอกเลยไดใ้ จเป็น
นายใหญ่ของเรา คมุ บรวิ ารทงั้ หมดในรา่ งกายอนั นีใ้ หห้ ลงเลห่ ์
หลงกลของเคา้ อย่ตู ลอดเวลา เพราะเราไมม่ ีสติไม่มีปัญญาคอย
ตอ่ สกู้ นั เม่ือเรามาฝึกหดั อยา่ งนีแ้ ลว้ เราก็จาํ เป็นท่ีตอ้ งตอ่ สู้
เพราะโอกาสเวลาอยา่ งนีก้ ็ไมม่ ีเวลาอย่างอ่ืน เป็นสถานท่ี
บาํ เพ็ญเพ่ือจะชาํ ระใจของเราใหส้ บายเกิดขนึ้

นกั ภาวนาโดยมาก เม่ือใจนนั้ รวมลงไปแลว้ อย่โู ดยปกติ
อย่างนนั้ ย่อมชอบเสวยความสงบอยา่ งนนั้ ทา่ นแสดงวา่ เม่ือมี
ความสขุ มากเทา่ ไหร่ ถนี มิทธะ ความงว่ งเหงาหาวนอนก็

ย่อมจะทบั เขา้ มา อุทธัจจะ กุกกจุ จะ เม่ือถีนมทิ ธะเกิดขนึ้ แลว้
อทุ ธจั จะกกุ กกุ จะ ความฟ้งุ ซา่ นก็จะตามมา กามฉันทะ
วิจกิ จิ ฉาตามเขา้ มา เพราะเม่ือรูส้ กึ ตวั อยา่ งนนั้ แลว้ มนั เป็นปทงั
คะ เพียงระงบั ช่วั ครงั้ ช่วั คราวเทา่ นนั้ เพราะฉะนนั้ จาํ เป็นอย่าง
ย่งิ เม่ือจิตของเราท่ีมนั เขา้ ไปสงบอย่างนนั้ เราก็เสวยพอเป็นพธิ ี
นิดๆหนอ่ ยๆ พอเป็นเคร่อื งพกั ผ่อนของใจ

แลว้ ทีนกี้ ็จาํ เป็นจะตอ้ งคน้ พนิ ิจพจิ ารณานอ้ มเอาอารมณท์ ่ี
เป็นอดีตน่นั เอง ดงึ มาเป็นใหเ้ ป็นตวั ปัจจบุ นั อดตี ท่ีเราเคยสขุ
เคยสนกุ เคยรา่ เรงิ เร่อื งโลกเรอ่ื งสงสารเร่อื งอนั ใดทงั้ หมดก็นอ้ ม
เขา้ มา เม่ือใจเป็นเป็นสมาธิอยอู่ ย่างนนั้ แลว้ นอ้ มเขา้ มาอย่าง
นนั้ อารมณอ์ นั นนั้ ก็ตอ้ งมาเป็นปัจจบุ นั ของจติ เป็นเครอ่ื งใหเ้ รา
พนิ ิจพิจารณา เหมือนชา่ งผทู้ ่ีไปรอ่ นทองคาํ กาํ ลงั ถือตะแกรงอยู่
อยา่ งนนั้ ก็โกยดนิ เขา้ มาก็ตอ้ งตาก็ตอ้ งมองอยอู่ ยา่ งนนั้ เม่ือ
รอ่ นทองจนกระท่งั เศษทงั้ หลายหลดุ ไปหมดแลว้ ก็ปรากฏทอง
เกิดขนึ้ เราไมเ่ อาเศษ เอาเครอ่ื งเหลา่ นนั้ เราตอ้ งการเอาทองคาํ
ธรรมชาติ เหมือนกนั กบั ใจเราก็จาํ เป็นจะตอ้ งนอ้ มเรอ่ื งโลกเรอ่ื ง

สงสารเขา้ มาพนิ ิจพจิ ารณาเพ่ือทดลอง ใจทาํ ไมจงึ ดนิ้ รนกระวน
กระวายกระสบั กระสา่ ยไปอย่างนนั้ ก็ตอ้ งเอาสตปิ ัญญาเขา้ ไป
ฟาดฟัน เอามาพนิ ิจพจิ ารณา เม่ือจิตถา้ วา่ มนั ดอี ยา่ งนนั้ นอ้ ม
สิง่ ใดเขา้ มามนั ก็ระคนอยอู่ ย่างนนั้ จติ ไมน่ กึ ไปในอดีต ไม่นกึ ไป
อนาคต มีจาํ เพาะอารมณท์ ่เี รานกึ เขา้ มาเป็นปัจจบุ นั ธรรมคน้ อยู่
อยา่ งนนั้ จนกระท่งั มนั เหน่ือยนกั ก็พกั วางอารมณอ์ นั นนั้ ก็เขา้
มาพกั จิตของเราอย่เู ป็นสมาธิธรรมดา เม่ือเป็นอยา่ งนนั้ ใจใน
ขณะท่ีวางอยอู่ ยา่ งนนั้ เป็นเวลานานก็ไมม่ ถี ีนมทิ ธะเขา้ มา
ครอบงาํ อทุ ธจั จะ ความฟงุ้ ซา่ นก็ไมม่ ี กามฉนั ทะก็ดบั ไมม่ ีเลย
น่ีเพราะกาํ ลงั ของสมาธิท่ีไดพ้ จิ ารณาอยา่ งนนั้ แลว้ เม่ือยืนตวั อยู่
อย่างนนั้ ก็เป็นฌาณอเุ บกขาวางเฉยอย◌่ ู ในอารมณข์ องตวั ไม่
มีอารมณใ์ ดมาเก่ียวขอ้ ง

เม่ือพกั พอสมควรก็นอ้ มสง่ิ เหลา่ นนั้ เองมาพนิ ิจพจิ ารณาอีก
เอามาคน้ ควา้ พจิ ารณาลงไป สง่ิ ใดท่ีเราเคยวา่ ดี ผมเราเคยวา่
สวย แกม้ เราเคยวา่ งาม ตรงใดท่ีเราวา่ สวยวา่ งามนอ้ มนาํ มา
พนิ ิจพิจารณา ผมเราวา่ สวยเพราะมนั ดาํ มนั ไดด้ ดั ไดแ้ ตง่ อยา่ ง

นนั้ อยา่ งนี้ แลว้ เม่ือมนั ถงึ วยั แลว้ แลว้ ทาํ ไมมนั ขาวมนั รว่ งหลน่
หลดุ ลงไป แมต้ กไปในภาชนะท่ีเรารบั ประทานอยอู่ ยา่ งนี้ กเ็ ป็น
ของปฏกิ ลู โสโครก พิจารณาอยา่ งนี้ แกม้ วา่ มนั แดงมนั สวยมนั
สวยสดงดงามอย่างใดก็นอ้ มตดั เขา้ มา มาพิจารณาอยา่ งนี้
ตรงไหนมนั ตรงไหนมนั งาม พอมาแกงมนั มาน่นั เขา้ แลว้ ถา่ ย
ออกมามนั เหม็นเนา่ ไปหมด น่ี พิจารณาอยา่ งนี้

พอพิจารณาอยา่ งนีม้ ากเขา้ ๆๆ ใจนนั้ ก็เกดิ ความเบ่ือหนา่ ย
เกิดนิพพพิ ทา ทา่ นแสดงอยา่ งนนั้ เกิดความเบ่อื หน่าย โอ้ สง่ิ
เหลา่ นีเ้ ป็นของไม่เท่ยี งไม่แน่นอน ยกั ยา้ ยถา่ ยเทอย่ตู ลอดเวลา
แมเ้ ราบรโิ ภคไป ของดๆี อยา่ งนี้ พอรุง่ เชา้ ถา่ ยออกมาก็เหม็น
เป็นของปฏิกลู แลว้ เพราะฉะนนั้ อาจารยท์ า่ นจงึ สอน เวลาท่ี
ก่อนจะฉนั จงั หนั อาตมาน่ีแหละ ทา่ นอาจารยก์ งมาคกู่ บั ทา่ น
อาจารยน์ ีส้ อนใหไ้ ปนอ้ มเอาขา้ วนนั้ นะ่ เป็นตวั หนอนในสว้ ม
นอ้ มเขา้ มาอยใู่ นบาตรของเรา ใหพ้ จิ ารณาเป็นหนอนอยา่ งนนั้
ใจใหป้ ลง (เทปขาดตอน) มนั จะไดเ้ กิดความฉลาด ดบั สนิทคือ
ความรูแ้ จง้ รูส้ ิง่ ใดหละ แนะ่ ตรงนีป้ ัญหาสาํ คญั เพราะฉะนนั้

พระพทุ ธเจา้ จงึ ตรสั วา่ เป็นสนั ทฏิ ฐิโก ผปู้ ฏิบตั เิ หน็ เอง อกั ขา
ตะเร ตะถาคะโต ตถาคตเป็นแตเ่ พียงผบู้ อกผสู้ อน พวกทา่ น
ทงั้ หลายพงึ รูไ้ ดด้ ว้ ยตนเองถงึ พระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆ์ ก็
เพราะใจตวั ท่ีออกไปพนิ ิจพจิ ารณา เม่ือเหน็ สิง่ เหลา่ นนั้ เป็น
สภาวะความไม่เท่ียงเกิดขนึ้ ใจก็วนเขา้ ไปพนิ ิจพิจารณา อนั นนั้
มนั ก็ตอ้ งวางดบั ลงไป ตวั ท่ีจรงิ คอื ตวั ท่ีรูอ้ ยธู่ รรมชาตอิ ย่าง
นนั้ เอง ท่านเรยี กวา่ สตปิ ัญญา แตไ่ มม่ ีกิรยิ านกึ ไปสา่ ยใน
อารมณอ์ นั ใด ตงั้ อยเู่ ป็นปกตอิ ย่างนนั้ จงึ เรยี กวา่ เป็นสตปิ ัญญา
น่นั แหละเรยี กวา่ พทุ ธะ ธรรมะ สงั ฆะ ของพระพทุ ธเจา้

เม่ือใจของบคุ คลใดเป็นเช่นนนั้ แลว้ ในขณะนนั้ เราก็ปลืม้ ปีติ
เหลือสิ่งท่ีจะพรรณนา ในชีวติ เกิดมาในโลกนี้ ไดพ้ บเหน็ ท่ี
มหศั จรรยอ์ ยา่ งชีวิตของเราท่แี ทจ้ รงิ คอื ความสงบลกึ ซงึ้ หาสง่ิ ใด
ในโลกท่ีจะเปรยี บในโลกไมไ่ ดเ้ ลย อย่างพวกโยมบางคนอยา่ งนี้
ก็คงตอ้ งประสบ เพราะเราไดพ้ ากเพียรเป็นเวลานานๆอยา่ งนี้
ตอ้ งเอาพยายามเอาใหเ้ จอะ อย่ไู ม่ไดอ้ ย่ทู ่ีอ่นื ท่ีไกล อยทู่ ่ีตวั ของ
เรา เม่ือเราพยายามมากเขา้ ๆ ก็ตอ้ งเป็นวนั หนง่ึ เม่ือเป็นอยา่ ง

นนั้ แลว้ ใจนนั้ ระลกึ ถงึ คณุ ของพระพทุ ธเจา้ หาท่ีจะประมาณ
ไม่ได้ เราเสวยมีลกู มีหลานมบี า้ นมีชอ่ งมีเหยา้ มีเรอื นมีขา้ วมีของ
มากมายพรรณนา ไมม่ ีส่งิ ใดท่ีจะมาเทียบกบั สิ่งท่ีไดร้ บั ความ
สงบของหวั ใจอนั นนั้ ไดเ้ ลย ทงั้ ปีติอ่มิ เอิบอย่ตู ลอดเวลา บางที
เป็นตงั้ หลายๆวนั เป็นตงั้ สิบๆวนั อยา่ งนี้ หาจะท่ีจะพรรณนา
ไม่ไดเ้ ลย เพราะใจอนั นนั้ เขา้ ถึงจรงิ ๆอย่างนนั้

น่ีนกั ปฏิบตั ทิ กุ คนก็จาํ เป็นจะตอ้ งมงุ่ หวงั ใหใ้ จของตวั เขา้ ไป
ประสบสง่ิ เหลา่ นนั้ ใหเ้ กิดขนึ้ จดุ หมายปลายทางท่ีเราประพฤติ
ปฏิบตั ิ เขา้ มาทาํ บญุ ใหท้ านรกั ษาศีล เจรญิ ภาวนาก็ตอ้ งการอนั
นีเ้ ป็นจดุ สาํ คญั ท่ีสดุ ไมใ่ ชบ่ วชเป็นชีเป็นขาวเป็นพระเป็นเณร
บวชโกๆ้ บวชวา่ ฉนั ไดบ้ วช แน่ะ ไม่ใชอ่ ยา่ งนนั้ การบวชน่ีเป็น
ตระกลู ท่ีสงู เป็นศากยตระกลู เป็นตระกลู ท่ีสงู ท่ีสดุ ของบรรดา
พระ แมแ้ ตพ่ ระเจา้ แผน่ ดนิ อยา่ งนีก้ ็ยงั ตอ้ งไหว้ ภกิ ษุณีรอ้ ย
พรรษา เม่ือพระบวชวนั นนั้ ก็จะตอ้ งมากราบ แนะ่ เป็นอยา่ งนนั้
คณุ ธรรมสงู กวา่ กนั เพราะฉะนนั้ เม่ือเราบวชแลว้ ก็ตอ้ งมีความ
พากความเพียร อตุ สาหะบาํ เพ็ญ ส่ิงใหม้ นั เป็นสมาธิ เรานบั ถือ

พระพทุ ธศาสนา เรารกั ษาศลี อยา่ งนี้ โกนหวั โกนควิ้ หม่ ผา้ บวช
แลว้ เรากว็ า่ เราเป็นพระ ศลี เราไดร้ กั ษา ๒๒๗ สมาธิ ปัญญา น่ี
ตอ้ งใหเ้ กิดขนึ้ อยา่ งไมเ่ ป็น ก็จะใหเ้ กิดสมาธิเกิดขนึ้ เม่ือเรา
บาํ เพ็ญวา่ ใจใหอ้ ยอู่ ยา่ งนนั้ พทุ โธหรอื ใหน้ กึ ถึงความตายอยา่ ง
นนั้ แลว้ เอาอยอู่ ย่างนนั้ ตงั้ ช่วั โมงๆ มนั ก็ตอ้ งลงใหเ้ รา มนั หนีไป
ไมไ่ ด้ ทีนีข้ ีเ้ กียจวา่ เม่ือขีเ้ กียจมนั ก็ไม่เกิดความสงบ เพราะ
ความขีเ้ กียจ ขีม้ นั อนั นนั้ มนั เหมน็ เหมน็ แลว้ มนั ก็ไมไ่ ดข้ นึ้ มา ดี
อยา่ งเดยี วเป็นป๋ ยุ แน่ะ

เพราะฉะนนั้ เม่ือเรามีความเพียรอตุ สาหะเตม็ ท่ีแลว้
บรกิ รรมอยอู่ ย่างนนั้ พทุ โธๆๆ ใครก็ไมเ่ คยเป็นมาจากทอ้ งพอ่
ทอ้ งแม่ ก็ตอ้ งมาฝึกเอาทงั้ นนั้ เพราะฉะนนั้ เราเม่ือรูอ้ ยา่ งนนั้ เรา
ก็จาํ เป็นจะตอ้ งพยายาม สงิ่ ไม่เป็นก็ตอ้ งใหเ้ ป็น ใหม้ นั เกิดขนึ้
ไม่อย่างนนั้ เสยี แรงท่ีมาบวช หมดไปตงั้ เป็นหม่ืนๆ บางทหี ลายๆ
พนั บาทอยา่ งนี้ สองสามวนั สกึ ซะแลว้ ขาดทนุ ฮึ ไม่ไดอ้ ะไรเลย
ไปแบง่ สว่ นบญุ ใหโ้ ยม โยมแบง่ สว่ นบญุ ไดอ้ ะไร ไดแ้ ตห่ วั โลน้ ๆ
น่ีเป็นอย่างนนั้ นะตอ้ งตงั้ ใจใหม้ นั สงบซกั ที บวชตงั้ สามเดือนส่ี

เดอื น สง่ิ ท่ีใดท่ีควรหลกี เรน้ ตอ้ งหลีกเรน้ สิง่ ท่ีไม่ควรคยุ อย่าคยุ
พยายามกลบั ไปกระทาํ ความเพียรของเรา ไมก่ งั วลเรอ่ื งคนอ่ืน น่ี
เป็นส่ิงท่ีประเสรฐิ แลว้ ก็หนั มาน่งั ภาวนา เดนิ จงกรมม่งั น่งั
ภาวนาม่งั หลีกเรน้ ไปใหม้ นั ไดเ้ กิดความสงบ แลว้ อนั นนั้ แหละ
เราจะไดร้ ูถ้ งึ คณุ พระศาสนาท่ีทา่ นวา่ ไวต้ ามแบบแผน
ตาํ รบั ตาํ ราวา่ ศลี สมาธิ สมาธิเราก็ไดค้ วามสงบ น่ีใจเป็นสมาธิ
อย่างนี้ น่ีเรยี กวา่ ไม่เสยี ทีท่ีไดบ้ วชเขา้ มาในพทุ ธศาสนา

ย่งิ สงู ไปกวา่ นนั้ ไดใ้ ชป้ ัญญาพนิ ิจพิจารณาสงั ขารรา่ งกาย
ของเรา เห็นเป็นของปฏกิ ลู โสโครกไมส่ วยไมง่ ามสกปรก เตม็ ไป
ดว้ ยของปฏกิ ลู เกิดความสงั เวชสลดใจนา้ํ หนู า้ํ ตาไหลอยา่ งนี้ ย่ิง
มีอานิสงสแ์ รก สมยั โบราณทา่ นแสดงวา่ เพียงแตง่ แู ลบลนิ้ ชา้ ง
กระดิกหู เม่ือทาํ สมาธิใหจ้ ิตลงไปสงบอยา่ งนนั้ ตลอด หรอื วา่ ได้
อานิสงสเ์ หลอื พรรณนา น่ี เป็นอย่างนนั้ เราก็เหมือนกนั เราได้
อบรมบม่ นิสยั ฝึกหดั จนกระท่งั ใจเป็นสมาธิตงั้ ช่วั โมงหรอื สอง
ช่วั โมง บางทีหลายๆวนั อยา่ งนี้ ยง่ิ มีความอ่มิ เอ่มิ ปิติ ใจนนั้ รา่ เรงิ
ใจนนั้ ชมุ่ ช่ืนอยตู่ ลอดวนั ดว้ ยความสงบ ไม่คดิ กระสบั กระสา่ ยไม่

คิดดนิ้ รนกระวนกระวายไปในท่ีใดเลย น่ี เป็นอยา่ งนนั้
เพราะฉะนนั้ พวกเราทกุ คนกม็ งุ่ มาดปรารถนาอยา่ งนนั้
เพราะฉะนนั้ ตอ้ งตงั้ ใจอตุ สาหะ เวลานีเ้ ขา้ มาหนง่ึ เดอื นแลว้
เหลือเวลาอกี สองเดอื นเท่านนั้ เอง

เจา้ คณุ อบุ าลที า่ นวา่ พายแลว้ ก็พาย ตะวนั จะสาย สายบวั
จะเนา่ แนะ่ ทา่ นเทศนข์ องทา่ น หลวงตาจาํ มา วา่ ใหโ้ ยมฟัง
พายแลว้ ก็พาย ตะวนั จะสาย สายบวั จะเนา่ สายบวั คอื อะไร
เม่ือมนั จะตายซ่ี มนั จะแก่ มนั จะป่วย มนั จะเจบ็ แลว้ มนั ก็จะ
ตาย ตายๆ อยเู่ ทา่ นนั้ ตะวนั จะสาย สายคอื ยงั ไง เม่ือถงึ เวลา
ป่วยเจ็บอยา่ งนนั้ แลว้ ไมม่ ีโอกาสท่ีจะทาํ หมดเวลา เพราะเรา
ไมไ่ ดฝ้ ึกหดั ไมไ่ ดฝ้ ึกหดั ไว้ จะไปบอกพทุ โธเวลานนั้ เฮอ้ ก็บอก
วา่ "ขา้ เจบ็ ขา้ จะตาย เอาอะไรก็ไม่ไดแ้ ลว้ " น่นั เป็นอยา่ งนนั้
เพราะฉะนนั้ ทา่ นจงึ บอกวา่ พายแลว้ ก็พาย รบี พายเขา้ วดั เขา้ วา
มาน่งั สมาธิภาวนา ตะวนั จะสาย รา่ งกายมนั จะเปล่ยี นแปลงยกั
ยา้ ย สายบวั จะเนา่ ก็คอื เราเท่านนั้ แหละคอื จะตาย นอนแอะๆๆ
แมะอย่อู ย่างนนั้ ไปไหนไม่ไดต้ อ้ งนอนหยอดนา้ํ หยอดขา้ ว เม่ือ

ไดท้ าํ ใจฝึกหดั เต็มท่ีอยา่ งนนั้ แลว้ ไมต่ อ้ งเป็นทกุ ข์ กาํ หนดดอู ยู่
กบั เวทนาอย่างนนั้ สบายท่ีสดุ กาํ หนดใจของเราท่ีมี
กาํ ลงั สติปัญญาบรบิ รู ณส์ มบรู ณน์ นั้ มองดเู ฉยๆ ไม่ตอ้ งทาํ อนั ใด
ทงั้ หมด ตงั้ สติจดกาํ หนดดอู ย่างนนั้ เพลินอยเู่ ลย ตายเม่อื ไหรก่ ็
ยินดี ไอร้ า่ งกายนีม้ นั ทรมานมานานแลว้ หลายสิบปี ฮ!ึ ยนิ ดีไป
เถ๊อะเจา้ คะ่ เออ้ น่ีเป็นเชน่ นนั้ เพราะฉะนนั้ การปฏบิ ตั ิ
จดุ ม่งุ หมายก็เป็นอยา่ งนนั้ เพราะฉะนนั้ พระพทุ ธเจา้ ทรงตรสั อีก
ปัญหาหนง่ึ วา่ สะจติ ตะ ปะริโยทะปะนัง เอตัง พทุ ธานะสา
สะนัง บคุ คลท่ีชาํ ระกายของตนใหผ้ อ่ งแผว้ หมดจดผ่องใส อย่าง
ต่าํ ก็ไดช้ ่วั ครงั้ ช่วั คราว อย่างกลางก็ไดเ้ ป็นเวลาหลายๆเดอื น
หลายๆปี อย่างสงู สดุ จนไดบ้ รรลถุ งึ โสดา สกิทา อนาคา อรหตั
อรหนั ต์ น่ี สงู สดุ จนกระท่งั ทาํ ลายอาสวกั กิเลสของตนใหส้ นิ้ ไป
น่ี น่นั เป็นบรมสขุ น่นั แหละเป็นผทู้ ่ีเขา้ ถึงธรรมะของพระพทุ ธเจา้
น่ีแสดงไวอ้ ยา่ งนนั้

น่ีเพราะฉะนนั้ เม่ือท่านทงั้ หลายไดส้ ดบั ตรบั ฟังธรรมะท่ี
อาตมาไดบ้ รรยายมา จงนอ้ มนาํ ไปพนิ ิจพจิ ารณาตรกึ ตรองและ

นอ้ มส่งิ ใดท่ีเกดิ ประโยชน์ สงิ่ ใดท่ีไม่เป็นประโยชนก์ ็จงทงิ้ ไป สิ่ง
ใดท่ีจะเกิดประโยชนก์ บั เราก็นอ้ มไปพนิ ิจพืจารณาใครค่ รวญ
ตรกึ ตรอง แลว้ ก็ลองประพฤติปฏบิ ตั ิไปอย่างนนั้ คงจะไดป้ ระสบ
พบความสขุ ความเจรญิ งอกงามในศาสนธรรมคาํ ส่งั สอน ดงั ได้
แสดงมาก็สมควรแกก่ าลเวลา เอวงั ก็มีดว้ ยประการะฉะนี้

ท่ีมา: https://youtu.be/xkgtmoM0p0o