อุโบสถศีล หลวงปู่สุวัจน์

อุโบสถศลี
หลวงป่สู วุ จั น์ สวุ โจ
สาํ รวมกาย สาํ รวมใจ น่ีการทาํ บญุ อย่ตู รงนี้ คอื ความ
เรยี บรอ้ ย ท่มี สี ตสิ าํ รวมกาย ท่ีมีสติสาํ รวมใจ เป็นความงามของ
พทุ ธบรษิ ัทในธรรมะวินยั ของพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ เม่ือมีความ
สาํ รวมแลว้ ก็ตอ้ งเป็นผมู้ ีสติ เป็นผปู้ ระพฤติธรรมและปฏิบตั ิ
ธรรม ก็ช่ือวา่ เป็นผมู้ ีศลี ทา่ นเรยี กวา่ สงั วโร ท่ีวา่ ศลี คือความ
สาํ รวมน่ีเอง ช่ือวา่ ศลี รกั ษาศลี ท่ีเราสมาทานน่นั ละเวน้ ไม่
กระทาํ สง่ิ ท่ีเป็นโทษ ๘ อยา่ ง แตม่ าดใู น ๘ อยา่ งน่ี ขอ้ ทา้ ยไม่
น่าจะเป็นโทษ เพราะอาหารเป็นเคร่อื งเลีย้ งชีวติ แตถ่ า้ เรา

สมาทานแลว้ ไปบรโิ ภคแลว้ เป็นโทษ…ไมน่ ่าจะเป็นโทษ การท่ี
เป็นโทษก็เพราะเหตใุ ด อนั นีพ้ วกเราน่าจะศกึ ษาใหเ้ ขา้ ใจชดั ให้
ละเอยี ดท่ีพระพทุ ธองคท์ รงมงุ่ หมาย

ขอ้ นอกนนั้ เชน่ การประดบั ประดาตกแตง่ รา่ งกาย การขบั
รอ้ ง หรอื การดเู ขาละเลน่ ตา่ งๆ การดเู ขาละเลน่ ตา่ งๆ พระองคม์ ี
จดุ ประสงคเ์ พ่ือใหเ้ ราสาํ รวมตา เพราะการเลน่ นะ่ ไม่เป็นเหตใุ ห้

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 1

เกิดสตปิ ัญญา ความสงบสขุ อย่างแทจ้ รงิ ทาํ ใหเ้ รามวั เมาหลง
ไม่รูธ้ รรม ไม่เหน็ ธรรม การไปฟังขบั รอ้ งหรอื ขบั รอ้ งเองหรอื ฟังคน
อ่นื ขบั รอ้ ง ขบั รอ้ งก็เป็นการสาํ รวมหู การไม่ใหป้ ระดบั ตกแตง่
ดว้ ยเครอ่ื งระเบยี บเครอ่ื งหอมก็เป็นการสาํ รวมจมกู สาํ รวมกลนิ่
ในจมกู การไม่ใหบ้ รโิ ภคอาหารในเวลาวิกาลก็เพ่ือใหเ้ กิดความ
สาํ รวมลนิ้ ไมใ่ หน้ อนในท่ีนอนอนั สงู อนั ใหญ่ท่ีภายในมียดั ดว้ ย
น่นุ และสาํ ลกี ็เพ่ือใหเ้ ราสาํ รวมกาย

เพราะฉะนนั้ อโุ บสถศลี น่ีเป็นอินทรยี สงั วรครบถว้ น จงึ เป็น
อปุ รมิ ศีล ศีลอย่างสงู สาํ หรบั ฆราวาสผปู้ ระพฤตปิ ฏิบตั ธิ รรม
พระองคไ์ ดท้ รงเทศนาสอนใหพ้ ทุ ธบรษิ ทั ปฏบิ ตั ติ งั้ แตส่ มยั ครงั้
พทุ ธกาล ก็มีการปฏิบตั ิรกั ษาศลี อโุ บสถสาํ หรบั ฆราวาส มีธุระ
ภาระทางบา้ นทางเรอื นหลายอยา่ ง พระองคก์ ็เปิดโอกาสใหไ้ ด้
ประพฤติพรหมจรรยว์ นั หนง่ึ กบั คนื หนง่ึ เพราะศลี อโุ บสถน่ีเป็น
ศลี พรหมจรรย์ เพราะขอ้ ท่ี ๓ เวน้ เวน้ ขาด ไม่ใหอ้ ย่รู ว่ มกนั แต่
ศีล ๕ นนั้ ไมไ่ ดเ้ วน้ ทงั้ หมด เวน้ แตเ่ ฉพาะท่มี ีผปู้ กครองหวงหา้ ม
สว่ นการแตง่ งานท่ีถกู ตอ้ งเฉพาะสามีภรรยาอย่รู ว่ มกนั ไม่หา้ ม

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 2

แตอ่ โุ บสถศีลน่ีเวน้ ทา่ นใหเ้ วน้ ช่วั คราว วนั หนง่ึ กบั คนื หนง่ึ เพ่ือ
จะไดถ้ ือวา่ เป็นการบวชและประพฤติพรหมจรรยก์ ็วา่ ได้

การท่ีเราละ การท่ีเราเวน้ เน่ียแหละ เป็นเจตนาท่จี ติ
ประกอบไปดว้ ยศรทั ธา ท่ีเป็นบญุ เป็นกศุ ล เราทาํ ไดแ้ ตไ่ มท่ าํ
เราเวน้ เชน่ เราเวน้ จากการทาํ ลายชีวติ ซง่ึ กนั และกนั ตลอดถึง
สตั ว์ เราทาํ ได้ ใครก็ทาํ ได้ แตเ่ ราไม่ทาํ มีเจตนาละเวน้ เพราะ
ปัญญาท่ีพจิ ารณาเห็นคณุ เห็นโทษ คือเหน็ โทษของการกระทาํ
เป็นการเบยี ดเบยี นทาํ ลายซง่ึ กนั และกนั พวกเราทาํ ไมไ่ ด้ เพราะ
มารูช้ ดั แจง้ วา่ ชีวิตของใครใครก็รกั ใครๆก็หวงแหน ใครๆก็
ตอ้ งการความสขุ อยเู่ ป็นสขุ ไมใ่ หใ้ ครมาเบยี ดเบยี น มาทาํ ลาย
ชีวติ ของเรา สตั วอ์ ่ืนเคา้ ก็เชน่ เดยี วกนั

น่ีปัญญาสว่ นในเร่อื งของศลี ความดีของศลี เม่ือเราไม่
เบียดเบียนอยา่ งนนั้ แลว้ อานิสงสก์ ็คือไม่เป็นภยั เป็นมติ รภาพ
การอย่รู ว่ มกนั น่ีอนั นี้ สงั คมรบั รอง บณั ฑติ ทงั้ หลายรบั รอง น่เี รา
ควรพิจารณาใหเ้ หน็ ทงั้ โทษ ทงั้ คณุ ทงั้ สองอย่าง อยา่ งนีศ้ รทั ธา

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 3

ของเราจะไดต้ งั้ ม่นั มีสจั จะในการรกั ษาศลี ขนึ้ มาโดยความเหน็
คณุ ของการปฏิบตั ทิ ่ีเราเล่ือมใสนบั ถือพระพทุ ธศาสนา

น่ี ชดั ขอ้ เดียวเทา่ นีก้ ็ใหพ้ วกเราทงั้ หลายพจิ ารณาดว้ ย
ตนเองทกุ ขอ้ ทงั้ คณุ ทงั้ โทษ เพ่ือใหเ้ กิดปัญญาดว้ ยตนเอง ไม่
อยากขยายใหห้ มด ใหโ้ อกาสเราผฟู้ ังจดจาํ ไวส้ กั ขอ้ หนง่ึ แลว้ ก็
ไปขยาย พจิ ารณาขอ้ ๒ ขอ้ ๓ แตล่ ะขอ้ ๆ การพิจารณาดว้ ย
ตนเองอยา่ งนที้ า่ นวา่ ธมั มวจิ ยะ เป็นธรรมอยา่ งสงู ท่เี รยี กวา่
โพชฌงค์ องคท์ ่ีเราจะตอ้ งบรรลธุ รรมหรอื ตรสั รูธ้ รรม ทาํ ใหเ้ รา
มนสิการธรรม ทาํ ใหจ้ ติ ใจของเราไดม้ ีวหิ ารธรรมเป็นเครอ่ื งอยู่
คอื จะอย่ดู ว้ ยการพนิ ิจพจิ ารณาธรรม ไม่ใหว้ า่ งจากธรรม แมแ้ ต่
เราทาํ งานสง่ิ อ่ืน เราก็หยบิ ยกธรรมเหลา่ นมี้ าพจิ ารณาไปดว้ ยก็
ได้ ยงั เป็นบญุ เป็นกศุ ล บงั เกิดผลความสขุ ความเจรญิ สมกบั เรา
ท่ีเป็นชาวพทุ ธท่ีพระพทุ ธเจา้ สอนใหเ้ ราเป็นคนมีความรูค้ วาม
ฉลาดในการรกั ษาตน เรยี กวา่ นิปโก มีปัญญาเครอ่ื งรกั ษาตน
ใหพ้ น้ จากเวร ใหพ้ น้ จากภยั ใหพ้ น้ จากความเศรา้ หมองทาง
ภายนอกภายในรา่ งกายและจิตใจ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 4

เพราะฉะนนั้ จะใหช้ าวพทุ ธเรามีความรูค้ วามสามารถ มี
ศรทั ธาพลงั อนั เขม้ แขง็ ในตวั ของเราเพ่ือจะไดเ้ ด็ดขาดในการ
กระทาํ อนั สิง่ ท่ีไม่มีประโยชน์ เพ่ือจะไดต้ ดั ขาดใหห้ มดไป ไม่
สงสยั ในเร่อื งสิ่งท่ีไม่เป็นประโยชน์ ไมจ่ าํ เป็น เพราะโทษท่ีเกิดขนึ้
จากการกระทาํ คอื ทกุ ขน์ ะ่ ไมจ่ าํ เป็นสาํ หรบั พวกเรา เราไม่
ตอ้ งการ เราตอ้ งการแตค่ วามสงบสขุ ท่ีไมม่ ีเวรไม่มีภยั เท่านนั้ ท่ี
ทาํ ใหเ้ ราอย่เู ยน็ เป็นสขุ

แตส่ งั เกตดแู ลว้ ชาวพทุ ธเรายงั ปฏบิ ตั ิหละหลวม จงึ มี
ปัญหาตามวดั ตา่ งๆในระหวา่ งพระกบั โยม ในระหวา่ งโยมกบั
พระ ในระหวา่ งโยมกบั โยมเขา้ วดั ดว้ ยกนั ปัญหาตา่ งๆ เพราะ
เราไมห่ นกั แนน่ ในการศกึ ษาและปฏบิ ตั ิอนั นีใ้ หม้ นั จรงิ จงั กบั
ปัญหาเหลา่ นีเ้ กิดขนึ้ ไดอ้ ย่างไร ซง่ึ ทกุ คนก็ไม่ตอ้ งการ แตก่ ็
เกิดขนึ้ บอ่ ยๆ แตเ่ ฉพาะอยา่ งย่ิงอนั นีส้ าํ หรบั ท่ีอ่ืนนะ ไมใ่ ช่พดู ถึง
วดั เรา วดั เรานบั วา่ อยใู่ นสว่ นท่ีเรยี บรอ้ ย เพราะอยหู่ า่ งจาก
หมบู่ า้ น ผทู้ ่ีมาลว้ นแตเ่ ป็นผมู้ ีศรทั ธา ตงั้ ใจมาเพ่ือสงบวเิ วกจรงิ ๆ
เพราะฉะนนั้ วดั เราจงึ มีเหมอื นกบั วดั คดั เลือก ถา้ ผไู้ มม่ ศี รทั ธา

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 5

อย่างแรงกลา้ แลว้ ก็มาไมถ่ ึง ดว้ ยเหตขุ ดั ขอ้ งอย่างโนน้ อย่างนี้ ผู้
ท่ีเขา้ มาลว้ นแตเ่ ป็นผทู้ ่ีหนกั แนน่ ในการบญุ การกศุ ล ตงั้ ใจ
ปฏบิ ตั ิ ดว้ ยวดั เราจงึ อยใู่ นสภาพเรยี บรอ้ ยตลอดมา

ท่ีพดู น่ีเหน็ ท่ีอ่ืนท่ีมีบางแหง่ น่ี ปัญหายงุ่ เหยงิ ไม่ระวงั ตา่ งๆ
ไดป้ ระโยชนอ์ ะไรจากปัญหาเหลา่ นนั้ เราทงั้ หลายควรพนิ ิจ
พจิ ารณาเพ่ือรกั ษาเสถียรภาพจิตใจของเราใหม้ ่นั คง เวลาไป
รวมกลมุ่ กบั คนอ่นื คณะอ่ืนเราก็จะไดพ้ นิ ิจพิจารณา รูจ้ กั
ขอ้ บกพรอ่ ง รูจ้ กั ขอ้ ท่ีเส่อื มเสยี รูจ้ กั ขอ้ ท่ีไม่ดี ท่ีมีอย่ใู นความคดิ
และการกระทาํ ของพวกเราชาวพทุ ธ

เพราะฉะนนั้ ขอใหเ้ ราทงั้ หลายศกึ ษาใหเ้ ขา้ ใจละเอยี ดลกึ ซงึ้
อยา่ เขา้ ใจวา่ ชวี ติ เราอยไู่ ดเ้ พราะเงนิ ทองอย่างเดยี ว น่นั เป็น
เพราะความเขา้ ใจท่ีผดิ มาก จงึ ทมุ่ เทเวล่าํ เวลา หาแตเ่ งินแตท่ อง
เพ่ือความรา่ํ รวย ไดเ้ งนิ ทองมาแลว้ เม่ือชวี ติ ของเราหรอื จิตใจ
ของเราไมม่ ีธรรมะ หรอื ไม่มพี ลงั แหง่ ธรรมประจาํ อย่ใู นจติ ใจแลว้
ถงึ ไดเ้ งนิ ทองมาก็ไปใชใ้ นเรอ่ื งท่ีผิดๆ แนะ่ ไปใชท้ ่ีไมถ่ กู ตอ้ ง
ไดม้ าเทา่ ไหรก่ ไ็ มม่ ีเหลอื ยงั เป็นหนีเ้ ป็นสนิ เขา เราไมไ่ ดส้ าํ รวจ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 6

พจิ ารณา เงนิ ทองท่ีเราหามาดว้ ยความเหน่ือยยากลาํ บากแลว้
เราก็กะประมาณใชใ้ นสิ่งท่ีเกิดประโยชน์ แลว้ ก็มีเวลาท่จี ะทาํ
จิตใจหรอื ปฏบิ ตั ติ วั ของเรา ขอใหม้ ีความสงบสขุ ไมใ่ หส้ ิ่งท่ีมวั
เมาลมุ่ หลงครอบงาํ จติ ใจใหเ้ กิดความมอมเมาขนึ้ มา เป็นทาง
ไมใ่ หเ้ กิดสติปัญญาในทางท่ีชอบ เราควรสาํ รวจพิจารณา

โดยเฉพาะอยา่ งย่งิ ชาวพทุ ธของเรา พระพทุ ธศาสนาดีอยู่
แตเ่ รายงั ไม่รูค้ ณุ คา่ ท่วั ถึงความดี จงึ ไม่สามารถท่ีจะรว่ มกลมุ่ กนั
สามคั คกี นั ตงั้ ใจปฏบิ ตั ิ อยใู่ หเ้ ป็นความสงบเรยี บรอ้ ย ในชาว
พทุ ธของเรา ยงั มีเป็นเหตใุ หผ้ ทู้ ่ีศาสนาอ่นื เคา้ มองตาํ หนิตเิ ตยี น
ชาวพทุ ธของเราได้ วา่ ชาวพทุ ธเป็นผมู้ ีศลี ธรรม แตก่ ็ยงั มีคนเมา
ยงั มีคนลกั ขโมย ฆา่ กนั เบยี ดเบียนกนั ยงั มีคนประพฤตผิ ิดใน
กาม มีอาชญากรรมตา่ งๆ ทาํ ความไม่ดขี นึ้ ในวงชาวพทุ ธอย่างนี้
กนั ท่วั ไมม่ ีหลกั มีฐาน ไรศ้ ลี ธรรม เกิดทะเลาะววิ าทกนั ขนึ้ ในวง
ชาวพทุ ธ น่ี เพราะฉะนนั้ ใหพ้ วกเราทงั้ หลายพยายามพนิ จิ
พิจารณาเลือกเพ่ือชีวติ ของเราจะไดต้ งั้ หลกั อนั ม่นั คงในทางท่ีดี

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 7

วนั เม่ือวานนีก้ ็ข่าวดีสาํ หรบั ท่ีวดั ของเราไดh้ earingผา่ นไป
แลว้ ท่ีเราทงั้ หลายไดร้ อมายาวนาน อยา่ งนีก้ ็เรยี บรอ้ ยแลว้ ก็
ช่วยกนั รกั ษาน่ีไวเ้ พ่ือเป็นหลกั หาความสงบวเิ วกตามหลกั คาํ
สอนพระพทุ ธเจา้ ท่ีเราเคารพนบั ถือ เพ่ือเป็นมรดกตกทอดถึง
ลกู หลานของเรา ลกู หลานของเรามาภายหลงั กจ็ ะไดม้ ีสาํ นกั
ศกึ ษาและปฏบิ ตั อิ บรมเพ่ือจะไดเ้ ป็นคณุ ภาพชีวิตท่ีอยตู่ ิดโลก ท่ี
ผสมรอ้ ยแปด ความกระทบกระเทือน ความวนุ่ วายจากบคุ คล
หลายประเภท หลายชนิด มีเป็นจาํ นวนมาก ถา้ หากวา่ เราไมม่ ี
ธรรมคาํ สอนพระพทุ ธเจา้ เป็นหลกั ชีข้ าดแลว้ เราก็จะไม่แน่นอน
ชีวิตของเราตดั สินใจไมไ่ ด้ ไหนเป็นของแท้ ไหนเป็นของเทียม
เราจะไปทางไหนก็ไปไมถ่ กู ผลท่ีสดุ ตดั สนิ ใจผดิ ๆ เป็นวฏั ฏะวน
อยู่ ไมม่ ีท่ีสนิ้ ท่สี ดุ

ฉะนนั้ ขอใหเ้ ราทงั้ หลายพยายามศกึ ษา ในเร่อื งทานก็ควร
จะศกึ ษาใหล้ กึ ซงึ้ ใหห้ นกั แนน่ ม่นั คง เพราะการทานของบคุ คลรู้
กบั คนไม่รูซ้ งึ้ น่ีไดผ้ ลผิดกนั มีผลประโยชนผ์ ดิ กนั แกผ่ กู้ ระทาํ การ
รกั ษาศีล การภาวนาก็เชน่ เดียวกนั ตอ้ งรูจ้ กั คณุ จกั โทษ การทาํ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 8

ความดกี ็ตอ้ งใหฉ้ ลาด การทาํ ความดี ทาํ แตด่ แี ตเ่ ราไมฉ่ ลาด
เสยี โดยไมร่ ูต้ วั ก็มี สมมตุ วิ า่ เรามาทาํ ความดี เป็นคนชอบทาํ บญุ
ใหท้ าน หรอื เป็นคนชอบรกั ษาศีล เป็นคนชอบปฏบิ ตั ิภาวนา จะ
ยกถือฐานะของเราเป็นวา่ เป็นผดู้ ขี นึ้ มา เอาความดขี องตนไปข่ม
เหยียดหยามดถู กู บคุ คลผอู้ ่นื ท่ีเขาทาํ ไมไ่ ด้ น่ีเป็นกิเลส
พระพทุ ธเจา้ พระองคส์ อนไมใ่ หเ้ ป็นคนประเภทนนั้ ไม่ใหถ้ ือตวั
เรยี กวา่ ยกตนข่มทา่ น หรอื ยกตนขม่ คนอ่นื เราทาํ ความดนี นั้ เพ่ือ
ชาํ ระกิเลส เพ่ืออยคู่ วามสงบสขุ ถา้ เราไปขม่ คนอ่นื คนอ่ืนก็
ผลกั ดนั ไม่พอใจ ก็เป็นเวรกบั เราอีก ก็แปลวา่ เราฉลาดในการทาํ
ดไี ม่พอ ก็ไดร้ บั ทกุ ขข์ นึ้ มาอกี น่ี โดยรูเ้ ทา่ ไมถ่ ึงการ สาํ คญั ตวั เรา
ดีกวา่ เขา แลว้ ก็ดถู กู เหยียดหยามวา่ คนอ่นื ท่ที าํ ไมด่ ี นินทาคน
อ่นื แลว้ ก็เป็นศตั รูขนึ้ มา ทาํ ใหก้ ารปฏิบตั ขิ องเราไมส่ งบ

เพราะฉะนนั้ การถือดกี ็ผิด แมแ้ ตต่ นของตนไมม่ ีแลว้ สง่ิ ไหน
จะเป็นตนได้ เราพยายามสละไดท้ กุ อยา่ งจนเหลอื แตธ่ รรมชาติ
ปกติ จงึ จะน่งั เป็นสขุ นอนเป็นสขุ ตามหลกั คาํ สอนพระพทุ ธเจา้
พระพทุ ธเจา้ พระองคไ์ ม่มีทิฐิมานะ อวดดี ถือดี แมแ้ ตน่ อ้ ยเลย

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 9

ไม่เคยข่มข่ี เอาความดขี องพระองคไ์ ปดถู กู เหยยี ดหยาม
พระองคส์ งเคราะหอ์ นเุ คราะหค์ นทกุ ชนชนั้ แมแ้ ตส่ ตั วอ์ ่นื
พระองคก์ ็ไม่เบยี ดเบยี น โดยเฉพาะอยา่ งย่งิ นกั บวช แมแ้ ตผ่ กั
หญา้ ท่ีเขียวสดอย่กู บั ท่ี พระองคก์ ็ไม่ใหท้ าํ ลายเบียดเบยี นอีก
น่นั พระเมตตาของพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ พระองคไ์ มไ่ ดท้ นงยก
ตนวา่ พระองคเ์ ป็นพระพทุ ธเจา้ แลว้ เราพทุ ธบรษิ ัทควรรบั ทราบ
เรยี กวา่ ความรูร้ อบตวั เพ่ือจะปอ้ งกนั ภยั ของเรา เม่ือไดย้ นิ ไดฟ้ ัง
แลว้ จดจาํ ใหด้ ี ตงั้ ใจปฏบิ ตั ิตาม

ท่ีมา: https://youtu.be/ZFpQamPNJqI

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 10