นิมิตทางภาวนาเป็นของมีประโยชน์ โดย หลวงปู่บุญเพ็ง กัปปโก

นิมิตทางภาวนาเป็ นของมปี ระโยชน์
หลวงป่บู ญุ เพง็ กปั ปโก

พากนั ตงั้ ใจฟังและก็ตงั้ ใจภาวนา และตงั้ ใจหาจติ หาใจของ
ตวั เองแตล่ ะคนๆ เพราะจิตใจมนั เป็นของหายากแตเ่ ป็นของท่ีมี
อยู่ แตม่ นั ก็หาตวั ตนไมไ่ ด้ ไมร่ ูว้ า่ ตวั มนั เป็นตวั ยงั ไง ตวั โตขนาด
ไหนเลก็ ขนาดไหน สีดาํ สีขาวสีแดงก็หาไดร้ ูไ้ ม่ มนั มีเฉพาะแตต่ วั
รูเ้ ฉยๆนะ่ มีเฉพาะความรูเ้ ฉยๆ แตม่ นั มีอย่ขู า้ งใน ไมใ่ ชอ่ ยขู่ า้ ง
นอก

ของท่ีอยขู่ า้ งในแตเ่ วลาใชง้ าน มนั ใชข้ า้ งนอก แตต่ วั จรงิ แท้
เคา้ ก็อย่ขู า้ งใน ในไหน ในสกลกายของเราน่หี ละ เวลาทาํ งาน

เอาอะไรทาํ ก็เอารา่ งกายเราน่ีหละทาํ แตเ่ ขาเป็นผบู้ อก เขาเป็น
ผแู้ นะ เขาเป็นผรู้ ูจ้ กั ในเร่อื งผดิ และถกู เขามนั รู้ เขามีหนา้ ท่ีรู้ มี
หนา้ ท่ที ่ีจะใชง้ านของเราอยา่ งเดยี ว แตง่ านของเขาคอื เขาใชเ้ รา
ไมใ่ ช่เราใชเ้ ขา เขาใชเ้ ราอยทู่ กุ เวลา หรอื วา่ เวลาทาํ งานทาํ
การนะ่ เขาหละเป็นผใู้ ช้ ถา้ ไม่มีเขา เรากท็ าํ งานไมไ่ ด้

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 1

เพราะฉะนนั้ ของทงั้ สองอยา่ งก็จงึ ไดอ้ าศยั ซง่ึ กนั และกนั กายก็
อาศยั จติ จิตกอ็ าศยั กาย

เพราะฉะนนั้ พระพทุ ธเจา้ จงึ สอนใหห้ า หาผทู้ ่ีอย่ขู า้ งใน ผทู้ ่ี
เขาเป็นเจา้ ของเรา ผทู้ ่ีเขาใชเ้ รา ผทู้ ่ที าํ ใหเ้ กิดความวนุ่ วาย น่นั
หละพระองคใ์ หห้ าอนั นนั้ หาใหเ้ พ่ืออะไร เพ่ือระงบั หาความสงบ
เพ่ือใหม้ นั เกิดความสงบขนึ้ ระงบั ความวนุ่ วาย สิ่งท่ีมนั วนุ่ วาย
อย่นู นั้ น่ะ มนั ออกมาจากขา้ งในกอ่ น ถา้ ขา้ งในไมว่ นุ่ วาย ขา้ ง
นอกมนั ก็ไมว่ นุ่ วายหรอก มนั ออกจากเขาหมดน่นั หละ

น่นั หละพระพทุ ธเจา้ ท่ีสอนธรรมะเรยี กวา่ สอนใหร้ ูธ้ รรมะ
สอนใหร้ ูต้ วั เอง สอนใหเ้ อาชนะตวั เอง สอนใหช้ ว่ ยตวั เอง สอนให้
ดตู วั เอง ท่านใหส้ อนเขา้ ไปดขู า้ งในน่นั นะ่ เพ่ือใหม้ นั สงบ ระงบั มี
ความม่นั คงอยภู่ ายใน ม่นั คงอยใู่ นความสงบ ความสงบนนั้ หละ
ช่ือวา่ คณุ ของพระพทุ ธเจา้ หรอื วา่ คณุ ของพระธรรม คณุ ของ
พระสงฆ์ พระพทุ ธเจา้ ท่ีทา่ นใหผ้ ล ท่ที า่ นคมุ้ ครองปอ้ งปักษ์
รกั ษานะ่ ท่านคมุ้ ครองอย่ขู า้ งใน รกั ษาอยขู่ า้ งใน ตวั จรงิ ของ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 2

ทา่ นก็ไดใ้ จแกใ่ จของเราสงบ ไดแ้ ก่ความสงบของใจ น่นั หละตวั
พทุ ธะ ตวั พระพทุ ธเจา้ ท่ีเขา้ มาประทบั หวั ใจของเรา

ดงั นนั้ หละเม่ือเรามาฟังแลว้ ก็มีการปฏิบตั คิ อื ภาวนาไปดว้ ย
คาํ วา่ ภาวนาก็หมายถงึ วา่ ความเจรญิ หรอื วา่ ทาํ ใหเ้ กิดใหม้ ีขนึ้ ก็
ทาํ ใหม้ นั เกิด มนั มีขนึ้ สิ ทาํ ความเจรญิ ใหเ้ กิดใหม้ ีขนึ้ เจรญิ ใน
ความสงบน่นั นะ่ ทาํ ยงั ไงใจของเราจะมีความสงบ ก่อนท่ีจะมี
ความสงบได้ เราก็มากาํ หนดหวั ใจของเรา ก็คือกาํ หนดตวั รูน้ ่นั
หละ แลว้ ก็ใหม้ ีความสมั ผสั กบั สว่ นรา่ งกายของเรา ท่ีวา่ กายค
ตาสติ หรอื วา่ อานาปานสติ ก็ลมน่นั หละ ลมมนั ก็เป็นกายใน
สว่ นหนง่ึ เรยี กวา่ ธาตลุ ม แลว้ ก็มากาํ หนดอานาปานสติ ก็คอื เรา
มากาํ หนดลม เม่ือเรามากาํ หนดลมก็เหมือนเรามากาํ หนดกาย
เรยี กวา่ กายคตาสติ

เรามากาํ หนดลมหายใจเขา้ หายใจออก หายใจเขา้ ไปนาํ เอา
องคส์ มเด็จพระผมู้ ีพระภาคเจา้ เขา้ ไปดว้ ย เวลาหายใจออก
นาํ เอาองคส์ มเดจ็ พระผมู้ ีพระภาคเจา้ ก็ตามมาดว้ ย และก็ตาม
เขา้ ตามออก คือพทุ เขา้ ไป แลว้ ก็โทออกมา เราก็กาํ หนดอยู่

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 3

เฉพาะอย่างเดียวน่นั นะ่ ใหม้ นั เก่ียวขอ้ งและสมั พนั ธก์ บั หวั ใจ
ของเรา ใหใ้ จของเรามนั เก่ียวขอ้ งกบั สมั พนั ธก์ บั ลมก็พทุ โธ คอื
ใหเ้ อาอยา่ งเดยี ว อยา่ เพ่งิ ไปอยากรูม้ าก ไอท้ ่ีมนั รูม้ าก มนั พาให้
เราวนุ่ วาย ใหร้ ูจ้ าํ กดั ดซู วิ า่ มนั จะเป็นยงั ไง รูเ้ ฉพาะพทุ โธ ใจก็พทุ
โธ แลว้ พทุ โธกบั ใจใหไ้ ดเ้ ขา้ กนั ใหไ้ ดส้ มั พนั ธก์ นั ใหด้ ี อยา่ ใหม้ ี
อย่างอ่นื เขา้ มาแทรก

เร่อื งราวอะไรตา่ งๆซง่ึ มนั เป็นอดีตมา คือผา่ นมาแลว้ ก็ให้
แลว้ ไป ทีนีอ้ นาคตท่ียงั ไม่มาถึงก็อยา่ ไปคาํ นงึ มนั เหมือนกบั งาน
ท่ีเราทาํ มาแลว้ น่ะ คอื มนั ผา่ นมาแลว้ ก็ใหม้ นั แลว้ ไปก่อน หยดุ ไว้
เพียงแคน่ นั้ สว่ นท่ีเราจะทาํ ไวข้ า้ งหนา้ เราก็ชะงกั ไวก้ ่อน
เรยี กวา่ เราพกั งาน เราพกั งานเราก็อย่ตู รงกลางสิ อดีตเราก็ไม่
ตอ้ งไป อนาคตเราก็ไมต่ อ้ งคาํ นงึ เราคาํ นงึ ในปัจจบุ นั ปัจจบุ นั ก็
คือลมเขา้ ลมออก คอื พทุ เขา้ ไป โทออกมา น่ีเรยี กวา่ ปัจจบุ นั

เราเอาเฉพาะแคน่ ีแ้ หละวา่ มนั จะมีอะไร และมนั จะนาํ
ประโยชนอ์ ะไรใหเ้ ราบา้ ง และประโยชนอ์ ะไรจะเกิดขนึ้ เกิดขนึ้
ในการกระทาํ อย่างนีก้ ็ใหเ้ รากาํ หนดลองดสู ิ กาํ หนดอะไรหละ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 4

กาํ หนดลมน่นั หละกบั หวั ใจเราเทา่ นนั้ หละ ดงึ ใจของเราใหไ้ ปหา
ลม ดงึ ลมเขา้ ไปหาหวั ใจ แลว้ ก็ไปสมั พนั ธก์ บั พระพทุ ธเจา้ คอื พทุ
โธ และธมั โม เม่ือไดพ้ ระพทุ ธก็ไดพ้ ระธรรมน่นั หละ ขนั้ แรกเรา
มายดึ มากาํ หนดพทุ โธ เรามาบรกิ รรมพทุ โธ เวลามนั สงบไป
ความสงบน่นั นะ่ เรยี กวา่ พระธรรม ตงั้ ม่นั เป็นสมาธิก็เรยี กวา่ พระ
ธรรม

ทีนีอ้ ะไรมนั จะเกิดขนึ้ ความสงบนนั้ หละก็เรยี กวา่ พระธรรม
พระธรรมมนั เกิดขนึ้ ก็เม่ือความสงบตงั้ ม่นั แลว้ ก็มนั มีแต่
ความสขุ นะ่ กค็ วามสขุ มนั เกดิ ขนึ้ น่นั แหละคณุ ของพระธรรม ก็
ทาํ คณุ ของพระพทุ ธเจา้ พระพทุ ธเจา้ อนั ใดก็พระธรรมอนั นนั้
พระธรรมอนั ใดก็พระสงฆอ์ นั นนั้ ตา่ งแตช่ ่ือ แตเ่ นือ้ หานะ่ อนั
เดยี วกนั คณุ ภาพอนั เดยี วกนั แลว้ มนั จะเกิดอะไรขนึ้ ในความ
สงบนนั้ อานภุ าพหรอื วา่ คณุ ภาพท่ีมนั จะเกิดขนึ้ นะ่ ก็เกดิ ขนึ้
ภายในมนั จะเกิดขนึ้ โดยวธิ ีไหน แลว้ มนั จะเกิดขนึ้ ลกั ษณะ
อย่างไร ก็ใหม้ นั มีความสงบลองดซู ะก่อนสิ

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 5

ถา้ มนั ไม่มีความสงบก็ไม่รูว้ า่ จะใหม้ นั เกิดขนึ้ ไดย้ งั ไง ไมร่ ูว้ า่
อะไรมนั จะเกดิ ฌาณมนั ก็เกิดไมไ่ ดส้ ิ ถา้ มนั ไม่สงบ ญาณมนั ก็
เกิดไมไ่ ด้ มนั กเ็ ลยไมเ่ หน็ อะไร ก็ญาณน่นั นะ่ ท่ีพาใหเ้ ราเหน็ พา
ใหม้ นั เกิดขนึ้ มา ฌาณมนั ก็ตงั้ ม่นั เพง่ อยดู่ ว้ ยความเป็นสมาธิ
ญาณก็คอื ความรูท้ ่ีมนั จะเกิดขนึ้ จะเป็นอตตี งั สญาณกต็ าม
อนาคตตงั สญาณก็ตาม ปัจจุปันนังสญาณก็ตาม ก็ใหม้ นั
สงบซะก่อน มนั ไม่มีความสงบ ก็ธรรมะเหลา่ นีก้ ็ไมร่ ูจ้ ะเกิดขนึ้ ได้
ยงั ไง แมแ้ ตอ่ ภญิ ญาและมโนมยทิ ธิ อิทธิ ฤทธี จกั ขทุ พิ ย์ โสต
ทพิ ย์ บพุ เพนิวาสานสุ ตญิ าณอะไรเหลา่ นี้ ทีนีถ้ า้ มนั ไม่สงบหละ
ธรรมเหลา่ นนั้ น่ะจะไปเกิดตรงไหนถา้ ใจของเราไมส่ งบ ก็เม่ือใจ
ของเรามนั สงบ ฌาณมนั ก็เกิดขนึ้ ญาณมนั ก็เกิดขนึ้ และ
ปัญญามนั กเ็ กิดขนึ้ จกั ขทุ พิ ยม์ นั ก็เกิดขนึ้ โสตทิพยม์ นั ก็เกิดขนึ้
มโนมยิทธิ ฤทธิ์ในทางจติ มนั ก็เกิดขนึ้ ฤทธา ศกั ดานภุ าพ ฤทธิ์
ในทางใจ พวกดาํ ดิน บนิ บน เหาะเหนิ เดนิ อากาศ ตามตาํ รา
ท่านวา่ มนั ก็เน่ืองมาจากใจซะก่อนสิ ก็ใจใหส้ าํ เรจ็ เสียกอ่ นสิ ใจ
ใหส้ งบก่อนสิ มนั ก็จงึ จะมฤี ทธิ์

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 6

บุพเพนิวาสานุสตญิ าณ ญาณท่ีมนั จะเกดิ ขนึ้ ในเร่อื งอดตี
เกิดแลว้ ตาย ตายแลว้ เกิด เหมือนพระพทุ ธเจา้ ท่านรูน้ ะ่ ก่อนท่ี
พระพทุ ธเจา้ จะรูไ้ ดก้ ็ ท่านก็ตอ้ งทาํ ความสงบตงั้ ม่นั เป็นสมาธิ
เสยี กอ่ น ไมใ่ ชว่ า่ จะอย่เู ฉยๆแลว้ พระพทุ ธเจา้ จะรูข้ นึ้ มาเอง มนั
ไม่ใชส่ ิ ทา่ นก็น่งั ภาวนา ก็กาํ หนดลมเน่ยี หละ อานาปานสติ จติ
พระองคก์ ็สงบตงั้ ม่นั เป็นสมาธิ แลว้ ก็เกิดปัญญาณขนึ้ มา
เรยี กวา่ ญาณทงั้ ๓ บพุ เพนิวาสานุสตญิ าณ จุตูปปาตญาณ
อาสวขยักญาณ ก็ญาณทงั้ ๓เน่ียหละเกดิ ขนึ้ ยงั ให้
พระพทุ ธเจา้ ไดส้ าํ เรจ็ หรอื วา่ ใหค้ วามสาํ เรจ็ เม่ือสาํ เรจ็ แลว้ ก็จงึ
ไดเ้ ป็นพระพทุ ธเจา้ ก็เพราะญาณทงั้ ๓ น่ี ก็ญาณทงั้ ๓ เกิดขนึ้
เพราะอะไร ก็เพราะมาน่งั ภาวนาน่ี

การน่งั ภาวนาน่ะมนั ดอู ะไร หาอะไร การน่งั ภาวนาก็หา
ใจน่ะ แตด่ ใู จเทา่ นนั้ นะ่ ก็ตงั้ ขอ้ สงั เกตสนิ ะ่ เด๋ียวนีม้ นั คดิ อะไร
มนั ปรุงอะไร มนั แตง่ อะไร มนั เอาเร่อื งอะไรมาคิดมานกึ มนั เป็น
เรอ่ื งอดตี หรอื เป็นเร่อื งอนาคต หรอื วา่ มนั เรอ่ื งอะไร มนั เรอ่ื งเขา
หรอื เรอ่ื งเรา เรอ่ื งของเราหรอื เรอ่ื งของเขา ก็ตงั้ ขอ้ สงั เกตไปสิน่ะ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 7

นาํ เอาองคพ์ ระผมู้ ีพระภาคเจา้ คือพทุ โธก็เขา้ ไปประทบั เขา้ ไป
ระงบั ความวนุ่ วายของจติ จติ ท่ีมนั คิดน่นั นะ่ มนั ปรุงมนั แตง่
น่นั น่ะ

ปัญญาก็ใหร้ ูเ้ ท่าเอาทนั บา้ งสิ ก็ปัญญาน่ะก็แปลวา่ ความรู้
รอบ เราก็เขา้ ใจกนั อยู่ ปัญญาแปลวา่ ความรูร้ อบ รูร้ อบอะไร
หละ รูร้ อบในกองสงั ขาร สงั ขารมนั มที งั้ สอง สงั ขารนอก สงั ขาร
ใน สงั ขารนอกก็คือรา่ งกายของเรา คอื ตวั ตนน่ีหละ เนือ้ หนงั
กระดกู เสน้ เอน็ น่ีสงั ขารนอก หรอื นอกจากตวั ของเราไปอีกก็
เป็นสงั ขารนอก สงั ขารในหละ ก็คอื ความปรุงแตง่ ก็มนั แตง่ จติ
อยนู่ ่นั เอาเรอ่ื งน่นั มาคิด เอาเรอ่ื งน่ีมาปรุง เอาเรอ่ื งน่ีมาแตง่
แลว้ ก็แตง่ เร่อื งน่นั แลว้ ก็แตง่ เรอ่ื งน่ี แตง่ เรอ่ื งของเขา แตง่ เรอ่ื ง
ของเรา ไมร่ ูว้ า่ มนั แตง่ ไปทาํ ไม บางอยา่ งก็นาํ ความทกุ ขม์ าให้
แตง่ ไปแตง่ มาทกุ ขก์ ็เกิด มนั ก็นาํ ทกุ ขม์ าใหต้ วั เอง บางอยา่ งก็มี
ความสขุ มนั ก็สขุ ไปช่วั ขณะหนง่ึ บางอยา่ งก็เฉยๆ แตม่ นั ก็แตง่

น่ีใหม้ นั รูร้ อบสิ รูร้ อบในกองสงั ขาร สังขารนอก สงั ขารใน
แตใ่ หร้ ูใ้ นสงั ขารใน ในขณะท่ีเวลาเราทาํ เราเอาสงั ขารใน ใหต้ งั้

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 8

ขอ้ สงั เกตเอาไว้ ดคู วามปรุงแตง่ ของจติ เรยี กวา่ สงั ขาร น่ีสงั ขาร
ในขนั ธ์ ๕ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วญิ ญาณก็เป็นผรู้ ูน้ ่ะ ก็
ใหร้ ูเ้ ทา่ เอาทนั ในกองสงั ขาร อะไรเป็นผรู้ ูก้ ็วญิ ญาณน่นั หละ แต่
ในตวั เขาน่นั หละ วิญญาณก็อยกู่ บั เขา กป็ ัญญาก็อยกู่ บั
วิญญาณน่นั มนั ไมไ่ ดไ้ ปอยทู่ ่ีไหน สญั ญาก็อยดู่ ว้ ยกนั น่นั แหละ
เขาไมไ่ ดห้ นีจากกนั หรอก มนั ก็อนั เดยี วกนั น่นั แหละ พอเรารูอ้ นั
เดยี ว พอเราเหน็ อนั เดียว พอเราระงบั อยา่ งเดยี ว อย่างอ่นื ก็
พลอยระงบั ไปดว้ ย มนั ก็ระงบั ไปหมดน่นั หละ ก็เพราะธรรม
ทงั้ หลายก็มารวมตรงนี้

เม่ือเรามาไดต้ รงนีม้ นั ก็ไดห้ มด จะไดห้ มดก็ไดเ้ ท่าไหรท่ ่ีวา่ ได้
หมด กธ็ รรมะมีเทา่ ไหรห่ ละ ก็๘๔๐๐๐ พระธรรมขนั ธ์ ก็มาไดอ้ ยู่
ท่ีใจอนั เดยี ว พอใจเรามีความสาํ เรจ็ ในความสงบหรอื ความสงบ
บงั เกิดขนึ้ แลว้ ก็ยงั ความสาํ เรจ็ ใหเ้ กิดขนึ้ เหมือนพระอรยิ เจา้ ก็
ไดอ้ นั เดียวน่นั หละ ทา่ นก็สาํ เรจ็ อนั เดยี วน่นั น่ะ ความสาํ เรจ็ ก็ไป
อยทู่ ่ีเดยี ว ไปอยทู่ ่ีใจ ถา้ เราไดค้ วามสงบหละ แลว้ ความรูร้ อบ
หละ ความรอบคอบในกองสงั ขารหละ ก็เหมือนกบั วา่ เราได้

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 9

หมดหละ ก็ไดใ้ นนนั้ หละท่วี า่ ไดธ้ รรมะ ท่ีรูก้ ็รูใ้ นนนั้ ท่ีเหน็ ก็เห็น
ในนนั้ ท่ีแจง้ ก็แจง้ ในนนั้ ท่ีมืดมนั ก็มืดอยตู่ รงนนั้ ท่ีเศรา้ หมองก็
เศรา้ หมองอยตู่ รงนนั้

น่นั หละใหต้ งั้ ขอ้ สงั เกตเอาไวท้ กุ คน สงั เกตดใู จเราเทา่ นนั้
อยา่ ไปมองทางอ่ืน ดหู วั ใจตวั เอง เร่อื งของคนอ่ืนก็ใหม้ นั เป็น
เร่อื งของเขา เวลาเราน่งั เราเอาความสงบของเรา คือเราดตู วั
ของเรา เราจะแพห้ รอื จะชนะ มนั ก็อยกู่ บั ตวั เรา จะไปโทษใครก็
ไมไ่ ด้ จะไปวา่ ใครก็ไม่ได้ จะไปมอบกบั ใครก็ไมไ่ ด้ มนั เป็นตวั
ของตวั เอง แพก้ ็แพอ้ ารมณต์ วั เองน่นั แหละ ถา้ ชนะก็ชนะ
อารมณต์ วั เอง แพก้ ็แพค้ วามคดิ ตวั เอง ชนะก็ชนะความคิด
ตวั เองน่นั หละ มนั ไม่ไดไ้ ปแพไ้ กล ชนะไกลนะ มนั อย่ใู กลๆ้ น่ี

เพราะฉะนนั้ พระพทุ ธเจา้ จงึ สอนใหด้ ตู วั เอง และใหช้ ่วย
ตวั เอง และก็ใหห้ าตวั เอง และก็ใหด้ ตู วั เอง ดคู วามผดิ ความถกู
ของตวั เอง จะไปเหมาแตค่ วามผดิ ใหค้ นอ่นื แลว้ ใครจะมารบั
ความผดิ จากเราหละ สมมตุ วิ า่ เคา้ ยกความผิดมาใหเ้ รา เราจะ
ยอมรบั ความผิดจากเขามยั้ หละ เราก็ไม่ยอมรบั เราก็มวั แตย่ ก

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 10

ความผดิ ใหค้ นอ่ืนน่นั หละ คือไปคิด ก็คนนนั้ ผดิ คนนีถ้ กู อยา่ ง
นนั้ อยา่ งนี้ คนนนั้ เป็นธรรม คนนีไ้ ม่เป็นธรรม มนั ก็ความปรุง
ความแตง่ มนั มีอย่อู ย่างนนั้ หละ ความไมเ่ ป็นธรรมนะ่ มนั อย่กู บั
คนอ่ืนหมด ความเป็นธรรมมนั อยกู่ บั ตวั เองหมด น่ีมนั ก็เหน็ แก่
ตวั อีกหละ แทท้ ่ีจรงิ มนั ก็เทา่ กนั น่นั หละ มนั ไมใ่ ชว่ า่ ใครเกินใคร
นะ จะมีใครดีกวา่ ใครกห็ าใชไ่ ม่ มนั เทา่ กนั กม็ นั มกี ิเลสเทา่ กนั น่ี
ถงึ คราวดี มนั ก็ดไี ปช่วั ขณะ ถึงเวลาไมด่ ีหละ อะไรมนั มาก เราก็
เทียบกนั บา้ ง เพราะฉะนนั้ ความดีกบั ไม่ดี มนั มีประจาํ กนั ทกุ คน
จะนอ้ ยจะมาก หรอื เวลาท่มี นั จะเกิดขนึ้ ก็แลว้ แตจ่ งั หวะ จงั หวะ
นอ้ ยก็มี จงั หวะมากก็มี มนั กม็ ีทกุ คน

ทีนีเ้ ราจะไประงบั จะระงบั ตรงไหนหละ ก็ระงบั ตรงนนั้ หละ
ก็ตรงท่ีมนั เกิดน่นั นะ่ ถา้ เราจะชนะก็ชนะตรงนนั้ เราจะทาํ ยงั ไง
จะชนะมนั ได้ ก็เอาความสงบน่นั หละ ก็ความสงบจะ
เน่ืองมาจากไหน ก็เน่ืองมาจากการภาวนา การภาวนาจะทาํ
ยงั ไงหละ ก็มากาํ หนดใจของเราเทา่ นนั้ หละ แลว้ ก็มาบรกิ รรม
พทุ โธๆๆในใจ ก็มีแคน่ นั้ น่นั หละช่ือวา่ ภาวนา ช่ือวา่ ปฏบิ ตั ิธรรม

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 11

มนั ก็ไมไ่ ดไ้ ปทาํ อย่างอ่นื นะ ปฏิบตั ิธรรมก็เหมือนกบั เราทาํ อยู่
เด๋ยี วนีแ้ หละ น่งั อยเู่ ด๋ียวนีห้ ละ แคน่ ีแ้ หละ แคป่ ฏิบตั ธิ รรม

แตธ่ รรมะนะ่ มนั มาก คาํ สอนมาก แตเ่ วลามนั ทาํ ก็ทาํ แคน่ ี้
หละ ก็เหมือนอยา่ งเราไปน่งั อยบู่ า้ น เรากน็ ่งั อยา่ งนี้ ก็น่งั หลบั ตา
ซะ กาํ หนดลมหายใจเขา้ ออกซะถา้ เราน่งั ได้ แตเ่ ม่ือเวลามนั สงบ
หละ มนั ไดม้ าก มีอะไรมนั ก็ไดห้ มดถา้ มนั ได้ ถา้ มนั ไมไ่ ด้ มนั
ยาก ถา้ มนั ไมไ่ ดก้ ็คือมนั ไมส่ งบ ก็ความไม่สงบนนั้ หละ มนั จงึ ทาํ
ความวนุ่ วายใหเ้ รา เราท่มี ีความวนุ่ วายอยกู่ ็เพราะความไมส่ งบ
ตกลงก็เลยความแพม้ นั ก็อยกู่ บั ตวั เองน่นั นะ่ น่ีเรยี กวา่ แพ้
อารมณ์ แพค้ วามคดิ ของตวั เอง ทีนีพ้ วกญาณมนั จะเกิดท่ีไหน
ฌาณมนั จะไปเกิดยงั ไง ญาณมนั จะไปเกิดยงั ไง อภิญญามนั จะ
ไปเกิดยงั ไง อรยิ มรรคมนั จะเกิดยงั ไง อรยิ ผลมนั จะเกิดยงั ไง
ความหลดุ ความพน้ มนั จะเกิดยงั ไง แมแ้ ตค่ วามสงบก็ยงั หา
ไมไ่ ด้ แลว้ ก็ยงั หาความสงบไมม่ ีในตวั เอง ทีนีม้ นั จะไปชนะมนั ได้
ยงั ไง ก็มีแตแ่ พก้ บั แพ้

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 12

น่ีหละเวลาหาใจตวั เองนนั้ นะ่ คืออยา่ ไปหาไกล น่งั อยนู่ ่ีหละ
น่งั หามนั อยนู่ ่ีหละ ยืนหาก็ได้ เดนิ หาก็ได้ นอนหาก็ได้ แตใ่ หม้ นั
เห็นนะ อย่าไปนอนหลบั นะ หรอื กอ่ นจะหลบั ก็ใหม้ นั เหน็ ซะกอ่ น
คาํ วา่ หานะ่ ก็จะไปเอาแตค่ วามหลบั เวลานอนก็มนั กห็ ลบั ไปซะ
แลว้ มนั ก็แลว้ ไปหละ มนั ก็มีความสบายในความหลบั เท่านนั้
หละ แลว้ มนั ก็ฝันไปตามหนา้ ท่ีของมนั ถา้ ฝันดมี นั ก็สบายขนึ้ มา
สบายใจ ถา้ ฝันไมด่ ี มนั จะเสียเงนิ มนั ก็เรอ่ื งของตวั เอง ฝันไมด่ ีก็
หาวา่ ฝันรา้ ย วา่ ตวั เองมีเคราะห์ เคราะหเ์ ขญ็ เวรรา้ ย จะตอ้ งไป
ทาํ บญุ เสียเคราะหส์ ะเดาะลางไป

ความฝันนะ่ จะวา่ มนั ดกี ็มนั ใช่ จะวา่ มนั รา้ ยก็ไม่ใช่ แตม่ นั ก็
ใหป้ ระโยชน์ ใหไ้ ดท้ าํ บญุ อะ้ หนง่ึ นิมิตทางความฝันนะ่ เราจะ
เขา้ วา่ ดแี ตอ่ ยา่ งเดียวก็ไมใ่ ช่ แมแ้ ตเ่ รานอนหลบั มนั ก็ยงั ทาํ ให้
เรากลวั ได้ บางคนก็ฝันวา่ ผีไล่ ฝันวา่ เขาไลฆ่ า่ ฝันวา่ เขาไลย่ ิง
ฝันวา่ กระโดดสงู ฝันวา่ ลงหลมุ อะไรตอ่ อะไรแลว้ แตห่ ละ ตกใจ
หละเวลาต่ืนขนึ้ มา แมแ้ ตค่ วามฝันของตวั เองมนั ก็ยงั ใหท้ กุ ข์

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 13

เหอะนา่ มนั ก็ยงั ทาํ ใหก้ ลวั นะ่ มนั ไม่ใช่งา่ ยนะเร่อื งจิตน่ีนะ่ น่ี
เรยี กวา่ นิมติ ในทางฝัน

ถา้ นิมิตในทางภาวนาหละ มนั อาจจะมีความกลวั แต่
เบือ้ งตน้ เท่านนั้ ถา้ เสียก็เสียเบอื้ งตน้ คือยงั ไม่รูจ้ กั เอาเทา่ นนั้ คอื
จะไปกลวั มนั เทา่ นนั้ คนกก็ ลวั แตเ่ ป็นบา้ เท่านนั้ ไม่มีอะไรหรอก
นิมติ ภาวนาก็กลวั แตเ่ ป็นบา้ ถา้ เรามารูเ้ ทา่ เอาทนั ซะเบอื้ งตน้
มนั ไมม่ พี ิษมีภยั อะไร มนั มีแตค่ วามสขุ และความสบาย ถึงแม้
มนั จะเหน็ รา้ ยก็ตาม เหน็ ดกี ็ตาม อะไรก็ตาม แตใ่ จนนั้ เป็นสขุ

มนั จะมาแบบรา้ ยยงั ไงก็ตาม มนั จะเหยียบแขง้ เหยียบคาง
มาอะไรก็ตาม ตามนั จะเท่ากบั กระถงกระโถนน่ีก็ตาม มนั จะมา
แบบไหนก็ตาม แตใ่ จนะ่ มนั มีความสขุ แลว้ มนั ไมไ่ ดก้ ลวั มนั
ไมไ่ ดห้ ว่นั ไหวกบั ส่ิงท่ีมนั แสดงมาอยา่ งนนั้ ซง่ึ มนั เป็นอุคหนิมิต
ท่ีวา่ นิมิตติดตา มนั เป็นนิมติ ในทางรา้ ยมา แตใ่ จนนั้ มนั ไปตงั้ ม่นั
แลว้ มนั ไม่ไดห้ ว่นั ไหว แตเ่ ขาก็ทาํ ลายอะไรไมไ่ ด้ แตเ่ ขาทาํ อะไร
ไมไ่ ด้ เขาก็มีแตย่ กมืออนโุ มทนาสาธกุ าร เพราะจิตเรามนั เป็น
ธรรมแลว้ ในเม่ือเรามีความสงบ มนั เลยทาํ อะไรไมไ่ ด้

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 14

นิมติ ภาวนาถงึ แมม้ นั จะรา้ ย แตม่ นั ก็ไม่ไดเ้ ป็นอนั ตราย แลว้
มนั ก็ไมไ่ ดค้ ดิ วา่ มนั จะเป็นอยา่ งนนั้ อยา่ งนี้ ถา้ ลองนิมิตความฝัน
ดซู ินา่ ก็ลองฝันดซู ิ ฝันไมด่ ีซิ มนั ตอ้ งทาํ สงั ฆทาน ก็ตอ้ งเสียผา้
ไตรหละ ก็ตอ้ งไปถวายพระจนได้ ก็ถือวา่ ตวั เองฝันไม่ดี ฝันเหน็
เพ่ือน เหน็ หมู่ เห็นพวกท่ีลม้ ตายไปก่อน เหน็ พวกญาตพิ ่ีนอ้ งท่ี
ตายไปกอ่ น หรอื เคา้ มาแสดงใหเ้ หน็ อย่างนนั้ อยา่ งนี้ แตเ่ ป็น
นิมิตความฝัน พอต่ืนขนึ้ มาก็นกึ แลว้ จาํ เป็นเราจะตอ้ งทาํ อะไร
อยา่ งใดอยา่ งหนง่ึ ถา้ เขามาทาํ รา้ ย มนั ก็ย่งิ ตกอกตกใจเพ่ิมเขา้
ไปอีก

น่ีหละนิมิตความฝัน ถงึ มนั เป็นของธรรมชาติก็ตาม แตม่ นั ก็
ใหโ้ ทษ แตบ่ างคนก็อาจจะใจขาดไปในนนั้ น่ะ ท่ีเราคดิ วา่ นอน
ตายน่นั นะ่ ถา้ มาพจิ ารณาดนู ะท่วี า่ นอนตาย มนั ตายไปเลย ไม่
มีใครรูจ้ กั แตห่ มอเคา้ ก็วา่ หวั ใจวายน่นั น่ะ ส่งิ ท่ีจะทาํ ใหห้ วั ใจ
วายนะ่ มนั คอื อะไรเคา้ ก็ไม่ไดว้ า่ เคา้ ก็วา่ ไปตามหนา้ ท่ี มนั ก็ถกู
ของเขา มนั ก็อาจจะเป็นได้ แตเ่ ราก็ไม่รูว้ า่ เคา้ ตายเพราะอะไร น่ี
นิมิตในทางฝันมนั ก็มีสว่ นอยนู่ ะ แตเ่ รากพ็ ิจารณาเอา ใหข้ อ้ คิด

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 15

เฉยๆหรอก วา่ มนั เป็นเทจ็ จรงิ แคไ่ หนก็พจิ ารณาเอา น่ีนิมติ
ในทางฝัน

ถา้ นมิ ิตในทางภาวนา ถา้ จะมีโทษก็เฉพาะเบือ้ งตน้ เท่านนั้
ถา้ เราเขา้ ใจหละ ถา้ เราไม่กลวั หละ คอื ไมก่ ลวั ตายอย่างเดยี ว
เทา่ นนั้ นะ่ ตดั สินวา่ ตายในพระพทุ ธ ในพระธรรม ในพระสงฆ์
พอจิตมนั ลงเทา่ นนั้ หละ วบู ลงเทา่ นนั้ หละ เหมือนกบั เราจะหลบั
พอจติ มนั ด่งิ ลงเทา่ นนั้ หละ ทีนีม้ นั หายหละ มนั ไม่กลวั หละ ยดึ
เอาพระพทุ ธเจา้ เป็นหลกั เป็นท่ีพง่ึ เราพง่ึ พระพทุ ธ พง่ึ พระธรรม
พ่งึ พระสงฆ์ ตรงนนั้ เราไมก่ ลวั หละ ถา้ ไม่กลวั หละ มนั ก็ไมม่ ี
อะไร มนั ก็ไม่ไดไ้ ปทาํ ลายอะไร มนั ก็มีแตค่ วามสขุ มนั ก็มีแต่
ความสบาย มนั ก็มีแตค่ วามสงบ เบาตน เบาตวั เบากาย เบาใจ
โลง่ อกโลง่ ใจ สมองอะไรมนั ก็โลง่ ไปหมด มนั ก็เลยไมม่ ปี ัญหา
อะไรสิ

พอครงั้ ท่ีสองหละ ครงั้ ท่ีสองมนั ก็ไม่กลวั สิ เพราะมนั เคยไป
แลว้ มนั รูแ้ ลว้ ครงั้ ท่ีสามหละ ครงั้ ท่ีสามมนั ก็ย่งิ ไม่กลวั หละ ก็
มนั รูแ้ ลว้ ชาํ นาญแลว้ มนั รูจ้ กั มนั ไมพ่ ษิ มภี ยั ทีนีม้ นั ก็มแี ตด่ กี บั

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 16

ดี ย่ิงลงไปเทา่ ไหร่ ย่งิ สงบไปเทา่ ไหรก่ ็ย่ิงดีเทา่ นนั้ ดีไปหนา้ น่ะ
อนั นี้ ไอค้ วามสงบท่ีมนั จะเป็นนิมิตในทางภาวนามนั มแี ตด่ ไี ป
หนา้ ไอค้ วามฝันน่ีไมร่ บั รองนะ คนื นหี้ ละฝันดีหละ แตพ่ รุง่ นีห้ ละ
คนื ตอ่ ไปอีกหละ มนั ก็ไมแ่ น่ แตว่ า่ ดีอยา่ งท่ีเราไดไ้ หวพ้ ระสวด
มนตน์ ะ ถา้ ไดไ้ หวพ้ ระสวดมนตแ์ ลว้ ก็มนี ่งั ภาวนาบา้ ง ผสมบา้ ง
เออ อนั นีก้ ็รูส้ กึ วา่ นมิ ิตดี ฝันดี ถา้ ไม่ฝันก็ไม่ฝันเลย ถา้ ฝันมนั ก็
ฝันดี ฝันเป็นมงคล ถา้ เราไมน่ ่งั เราก็ไหวพ้ ระเฉยๆก็ได้ แตเ่ ราน่งั
ภาวนาดว้ ย ไหวพ้ ระดว้ ยอนั นีม้ ีคณุ คา่ มาก เรยี กวา่ ไมฝ่ ันรา้ ย
ฝันเป็นมงคล ทาํ ใหเ้ ราสบายใจ

น่ี ในเร่อื งความฝัน เรอ่ื งนิมติ อย่าคิดวา่ จะมีแตค่ ณุ อย่าง
เดียวนะ มนั ก็มีทงั้ โทษ มนั กม็ ีทงั้ คณุ น่ะ แตว่ า่ จะหา้ มมนั ไม่ได้
เท่านนั้ น่ะ ใครจะไปหา้ มความนอนไดห้ ละ ก็เพราะเรานอน
ธรรมชาตมิ นั เป็นอย่างนนั้ มนั ตอ้ งนอนสิ ถา้ นอนมนั ก็ตอ้ งหลบั
ถา้ หลบั แลว้ มนั ตอ้ งฝัน สว่ นคนท่ีไม่ฝันมนั ก็นอ้ ยหรอก แต่
โดยมากมนั มกั จะฝันกนั อาจจะเวน้ วนั หรอื ตอ่ วนั อยา่ งนีม้ นั ก็ได้
และมนั ก็เป็นไปได้ น่ีเร่อื งของความฝัน

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 17

ถา้ เร่อื งของภาวนา เร่อื งของจิต ถา้ เราภาวนาเป็น ถา้ จติ มี
ความสงบ นิมติ มนั เกิดขนึ้ มนั ก็ไมไ่ ดก้ ลวั แมแ้ ตเ่ ราหลบั ในทาง
ความฝันมนั กเ็ ป็นมงคล คือไม่มีอะไรท่ีจะมาใหร้ า้ ย ไมม่ ีอะไรท่ี
จะมาทาํ รา้ ยภายในจิต

ในเม่ือจติ ท่ีเขาเป็นธรรมแลว้ มีแตส่ ิ่งท่ีเป็นธรรมในตวั เขา มี
แตส่ ง่ิ ท่ีเป็นมงคลในตวั เขา ความเป็นอดุ มมงคลมนั อยตู่ รงนนั้
อย่คู วามสงบนนั้ นะ่ ถงึ แมว้ า่ เราจะทาํ ความสงบได้ แต่
ความสาํ เรจ็ ของเรามนั ยงั ไมเ่ พียบพรอ้ ม มนั ก็ไม่เป็นไร ขอใหร้ ู้
วา่ คณุ ภาพของธรรมะ คณุ ภาพของใจอนั ท่เี กิดขนึ้ จากการ
ปฏบิ ตั ิซง่ึ ธรรมะเกิดขนึ้ ในตวั เอง พอท่ีใหเ้ รารูจ้ กั คณุ คา่ ของ
ธรรมะเอาไว้ เราก็จะไดย้ ดึ เอาธรรมะคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้
เอาไวบ้ า้ ง เราก็จะไดร้ กั ษาเอาพระพทุ ธศาสนาเอาไวบ้ า้ ง แลว้
เราก็จะไดท้ าํ ใหม้ นั เป็นประโยชนแ์ กต่ วั เองบา้ ง พอจะแนะใหค้ น
อ่นื ผทู้ ่ีมีศรทั ธาท่ีจะเขา้ ใจกนั ได้ เราก็ตอ้ งแนะให้ พอเขาทาํ ได้
เขาก็จะทาํ ไปตามกาํ ลงั สตปิ ัญญาของเขา ปญุ ญาบารมีของเขา
มีมาเพียงแคไ่ หน เขาก็ตอ้ งทาํ ไปเพยี งแคน่ นั้ นนั้ ก็เป็นการ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 18

เผยแพร่ เป็นการใหค้ วามดีแก่เพ่ือนมนษุ ยผ์ ทู้ ่ีเกิดมาดว้ ยกนั เรา
ก็ไดป้ ระสบการณใ์ นตวั เอง แลว้ ก็ตอ้ งการใหเ้ ขาประสบการณ์
ดว้ ยเขาบา้ ง ก็เลือกบคุ คลเหมือนกนั ไม่ใชว่ า่ จะท่วั ไป

น่ีวธิ ีการเผยแพรม่ นั ก็เป็นอยา่ งนนั้ น่ีเรอ่ื งของจิต เผยแพรใ่ น
เร่อื งของจติ เราพอท่ีจะใหก้ นั ไดเ้ ราก็ให้ ทีนีใ้ นสว่ นบาปกรรมน่ะ
มนั ก็เกิดขนึ้ มา มนั ก็รูข้ องมนั เองหรอก สว่ นนีม้ นั เป็นบาป สว่ นนี้
มนั เป็นบญุ กจ็ ติ มนั สงบ ถา้ ไม่เห็นพวกนี้ ถา้ ไมร่ ูพ้ วกนี้ มนั ก็จะ
ไปรูอ้ ะไรท่ีไหน และมนั จะไปเหน็ อะไรท่ีไหน ถา้ ไมเ่ หน็ บาปเหน็
บญุ บญุ กบั บาปมนั ก็อย่กู บั ใจ จติ ท่ีเป็นอกศุ ลก็อย่ทู ่ีใจ จติ ท่ีเป็น
กศุ ลมนั ก็อย่ภู ายในคือใจ มนั ก็อนั เดียวกนั ถา้ มนั สงบไปแลว้ มนั
ก็ไปรูเ้ หน็ พวกนีส้ ิ ถา้ เห็นแลว้ มนั ก็ละสิ ละในสว่ นช่วั น่นั หละ
แลว้ ก็มาเอาความดี มาเอาสว่ นท่ีเป็นกศุ ล

น่นั ! ท่ีมนั เห็นในตนมนั เหน็ อยา่ งนนั้ อยา่ วา่ มนั ไม่มีนะ ก็คือ
มนั เห็นกิเลสน่นั หละ แตก่ ิเลสน่นั นะ่ มนั พาใหเ้ ป็นอกศุ ล มนั เป็น
สว่ นกศุ ล ถา้ เรง่ เขา้ ไป เรง่ เขา้ ไปหละ มนั ก็ละไปหมดทงั้ สองน่นั
หละ ละไปสว่ นทงั้ บญุ ละไปทงั้ บาป มนั เลยอย่ตู รงกลางทนี ี้ เลย

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 19

ความเป็นกลางขนึ้ พออยคู่ วามเป็นกลางได้ น่นั หละ ความยนิ ดี
ยินรา้ ยมนั ก็หมด เม่ือความยนิ ดียนิ รา้ ยมนั กห็ มด ถา้ ความยนิ ดี
ยนิ รา้ ยมนั หมด ก็เรยี กวา่ อยดู่ ว้ ยความเป็นกลาง เคา้ เรยี กวา่
กลางโลกธรรม อิฏฐารมณก์ ็ไม่เขา้ อนิฏฐารมณก์ ็ไม่เขา้ เลย
มนั ก็อยเู่ ป็นกลาง น่นั หละเป็นผชู้ นะตน

ขณะนีเ้ รากย็ งั อย่ใู นความแพ้ ก็เรยี กวา่ แพต้ นเองโดยไม่รูต้ วั
หละ ชนะบา้ ง แพบ้ า้ ง แตโ่ ดยมากก็แพน้ ่นั หละ น่หี ละทาํ ใจให้
มนั เป็นกลาง แตก่ ็ตอ้ งใหร้ ูเ้ สยี ก่อนวา่ น่ีมนั เป็นกศุ ล อนั นีม้ นั เป็น
อกศุ ล อนั นีม้ นั เป็นบาป อนั นีม้ นั เป็นบญุ ตอ่ ไปก็อยตู่ รงกลางสิ
ทีนี้ กลางบาปกลางบญุ บาปก็ไมเ่ อา บญุ ก็ไมเ่ อาหละ ตอน
นนั้ น่ะตอนจะไปกนั จรงิ ๆนะ่ เหมือนพระพทุ ธเจา้ หรอื พระอรยิ
เจา้ ทงั้ หลาย ทา่ นไม่เอาอะไรซะอยา่ ง ไปอยตู่ รงกลาง น่นั จงึ
เรยี กวา่ มัชฌมิ าปฏปิ ทา อยดู่ ว้ ยความเป็นกลาง

การทาํ ความเป็นกลางน่ีมนั ยาก มนั ลาํ บาก ก็เหมือนกบั วา่
ความไม่เป็นธรรมทกุ วนั นี้ มนั วนุ่ วายกนั อยนู่ ่หี ละ ไมร่ ูว้ า่ มนั เป็น
กลางตรงไหน ไม่รูว้ า่ ขอบมนั อย่ตู รงไหน ไม่รูว้ า่ รมิ มนั อยู่

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 20

ตรงไหน มนั ก็วนุ่ กนั อย่อู ย่างนนั้ หละ อนั นโี้ ลก ก็ชา่ งเขาเถอะ ก็
ไปวา่ เขาไมไ่ ด้ ก็สว่ นมาก เราก็อยไู่ ป อยไู่ ปจนช่วั อายเุ ราเทา่ ท่ี
จะอย่ไู ดน้ ่นั หละ แตข่ อใหอ้ ย่ดู ว้ ยความสขุ ขอใหโ้ อปนยโิ ก
นอ้ มเอาธรรมคาํ สอนขององคส์ มเดจ็ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ เขา้
มาไวใ้ นหวั ใจของตวั เองบา้ ง เอหปิ ัสสิโก เรยี กธรรมคาํ สอน
ขององคส์ มเดจ็ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ก็เขา้ มาสหู่ วั ใจตวั เองบา้ ง
แลว้ ก็จะไดม้ ีความสขุ ความเจรญิ สมกบั วา่ เราชาวพทุ ธ ลกู
พทุ ธ ลกู ของตถาคต ตถาคตก็จะไดม้ าเป็นท่ีพง่ึ พระพทุ ธก็จะ
ไดม้ าเป็นท่ีพง่ึ ก็จะไดค้ มุ้ ครองรกั ษาใหเ้ ราปราศจากทกุ ขโ์ ศก
โรคภยั แลว้ ก็เจรญิ ไปดว้ ยศีลดว้ ยธรรม ดว้ ยความสงบสขุ ก็ถือ
วา่ เราเป็นผชู้ นะ แตช่ นะตนตามสมควรแกฐ่ านะ

ดงั ท่ีบรรยายมาก็สมควรแกก่ าวเลา ขอยตุ เิ อาไวแ้ ตเ่ พียง
เท่านี้ เอวงั ก็มีดว้ ยประการะฉะนี้

ท่ีมา: https://youtu.be/eqXiC2kIgeU

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 21