เรื่อง หลักในการดูของละเอียด โดย หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี

หลักในการดขู องละเอียด
หลวงป่เู ทสก์ เทสรงั สี

วนั นีจ้ ะเทศนถ์ งึ เร่อื งดสู ง่ิ ตา่ งๆ ท่ีดขู องละเอียดตอ้ งดู
ตาเดียว คือดสู ่งิ ละเอยี ดตอ้ งดตู าเดยี ว แตช่ อบกลอยคู่ นเรา แฝง
มาใหส้ องตา แตเ่ วลาดกู นั จรงิ ๆจงั ๆของละเอยี ดละออ ตอ้ งหยิบ
ตานงึ ไวเ้ สยี กอ่ น หยิบตาก็แลว้ คอ่ ยดู ถา้ ไมง่ นั้ ไมช่ ดั ชอบกล
เหมือนกนั คนเรา สิง่ ทงั้ หลายแหลท่ ่ีมีทงั้ หมดในโลกนี้ ดอู ะไรก็
เอาเถิด ถา้ หากดขู องละเอียดแลว้ ตอ้ งหลบั ตาขา้ งนงึ เสยี กอ่ น
แลว้ คอ่ ยดู

ธรรมะคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ ก็เชน่ เดยี วกนั ตอ้ งดใู ห้
ละเอียด ดขู องละเอียดตอ้ งดขู า้ งเดียว คือหมายความวา่ ตอ้ ง
เพง่ ลงใหอ้ นั เดียว สงิ่ เดยี วจงึ จะเหน็ ชดั ถา้ ยงั เพง่ สองตาอยู่ ไม่
เห็นหรอก เชน่ อสุภะ ปฏกิ ลู เราพิจารณาใหเ้ ป็นของปฏกิ ลู
โสโครก ครนั้ อกี ตาหนง่ึ คืออกี ขา้ งหนง่ึ มนั เห็นแตข่ องสวยของ
งดงาม มนั ไม่เหน็ หรอก ตอ่ เม่ือเพง่ ลงหนา้ เดยี ว ใหเ้ ป็นอสภุ ะ
เลยทงั้ ตวั ของเราและตวั ของคนอ่นื เหน็ เป็นของเป่ือยเนา่ ของ

1

ปฏกิ ลู โสโครก จงึ จะเหน็ ชดั คอื เพง่ ลงไปมนั ตอ้ งเห็นเป็นอสภุ ะ
เหน็ เป็นของปฏิกลู ไม่ใชข่ องงดงาม ของปฏกิ ลู ไม่นานหนอ่ ย
มนั ก็เป่ือยเละหมด ตอ้ งเป็นอย่างนนั้ ถา้ ไม่เป็นอยา่ งนนั้ ก็ไม่
เบ่อื หนา่ ย ไม่สลดสงั เวช

ถา้ เหน็ สองขา้ งสองทางนีไ้ มส่ ลดสงั เวช ธรรมะอยา่ งอ่นื ก็
เหมือนกนั จะพิจารณาธรรมอะไรก็เหมือนกนั เบอื้ งตน้ ตอ้ งเพง่
ลงอนั เดียวเสยี ก่อน พิจารณาอนตั ตาก็เหมือนกนั พจิ ารณา
อนิจจงั ทกุ ขงั ก็เหมือนกนั พจิ ารณาอนตั ตา ส่งิ ทงั้ ปวงหมด ไม่มี
ตนมีตวั เพง่ พจิ ารณาใหเ้ หน็ เป็นของไมม่ ีตนมีตวั เป็นของวา่ ง
เปลา่ หมด อนั นนั้ เรยี กวา่ ดตู าเดียว ทกุ สิ่งทกุ อยา่ งเป็นอนิจจงั
ทกุ สง่ิ ทกุ อยา่ งเป็นทกุ ขงั เพง่ เอาหนา้ เดยี วอย่างนีจ้ งึ จะเห็นชดั
อนั นนั้ ตอนนะ ตอนตน้ ตอ้ งทาํ อยา่ งนเี้ สยี กอ่ น

ตอนตอ่ ไปถา้ หากวา่ จติ ของเรามนั เหน็ โทษ เหน็ ภยั เบ่อื
หนา่ ยเห็นตามเป็นจรงิ แลว้ กลบั คนื มาดแู ลว้ คราวนี้ ดสู องตา
แลว้ คราวนี้ อนัตตาหรอื อนิจจังทกุ ขังนนั้ เหน็ เป็นสภาวะอยา่ ง
หนง่ึ คือทาํ จิตใหม้ นั ลงหนา้ เดยี วเสียกอ่ น แลว้ คอ่ ยกลบั มาอกี ที

2

หละ ใหเ้ ห็นเป็นสภาวะอนั หนง่ึ ของมนั ตา่ งหาก แลว้ คราวนีม้ อง
สองขา้ งสองตาแลว้ คราวนี้ ส่งิ ทงั้ หลายเกดิ ใหเ้ ป็นอย่อู ยา่ งนนั้
สภาพของมนั ก็เป็นอย่อู ย่างนนั้ ถงึ จะพดู หรอื ไม่พดู ก็เป็นอยู่
อยา่ งนนั้ ใครจะทาํ ยงั ไง๊ก็เป็นอยตู่ ามเรอ่ื งของมนั อย่างนนั้ เหน็
ตามเป็นจรงิ คราวนี้

งนั้ พจิ ารณาเบอื้ งตน้ นนั้ ไมเ่ ป็นตามเป็นจรงิ หรอื อสภุ ะ
ปฏกิ ลู น่ะ พจิ ารณาอสภุ ะ ปฏิกลู ไมเ่ ป็นตามเป็นจรงิ หรอื หาก
จะมีปัญหาถาม ก็เป็นจรงิ เหมือนกนั คือเพง่ พจิ ารณากายของ
เราใหเ้ ป็นอสภุ ะ เป่ือยเน่าปฏกิ ลู โสโครกน่าเกลียด มนั ก็เป็นจรงิ
อยา่ งนนั้ แตม่ นั เหน็ แลว้ มนั เหน็ เกินไป ตวั ของเราไมเ่ ป่ือยไมเ่ นา่
อะไรหรอก ไม่ปฏกิ ลู ถงึ ขนาดนนั้ หรอก แตเ่ พง่ ไปจนกระท่งั เห็น
เป่ือยเนา่ ปฏิกลู เละหมดไปเลย แทท้ ่ีจรงิ ไมเ่ ป็นอยา่ งนนั้ ดีๆอยู่
น่ีแหละ มนั เป็นยงั ไงก็เป็นอย่อู ย่างนนั้ ถา้ ไมเ่ พง่ ถงึ ขนาดนนั้ ไม่
เป็นถงึ ขนาดนนั้ ไมเ่ หน็ จรงิ ไม่เหน็ ตามเป็นจรงิ ไม่เหน็ โทษเหน็
ภยั ของมนั จนกระท่งั เบ่อื หนา่ ยสลดสงั เวชในใจจรงิ ๆ จงึ จะเหน็
โทษเหน็ ภยั คอื เหน็ โทษในการท่ีเราเกิดขนึ้ มา ไดข้ องปฏกิ ลู

3

เป่ือยเนา่ ไดข้ องปฏิกลู เป่ือยเนา่ ไดข้ องปฏิกลู โสโครกทกุ อยา่ ง
เลย นา่ เกลยี ด นา่ กลวั ใหม้ นั เหน็ จรงิ อยา่ งนนั้ เสยี ก่อน

ตอนหลงั น่นั สภาพมนั เป็นอยอู่ ย่างใดก็เป็นอยอู่ ยา่ งนนั้ ไม่
เหลอื เกนิ ไปหรอก คือวา่ พิจารณาใหเ้ ป็นตามเป็นจรงิ มนั นะ่ ผม
ขน เลบ็ ฟัน หนงั เนือ้ เอ็น กระดกู น่ี มนั เกดิ เป็นของปฏกิ ลู
เกิดขนึ้ มาแลว้ เป็นของปฏกิ ลู อยา่ งผมท่ีเกิดก็ปฏิกลู โสโครก มี
กลิ่นเหมน็ แลว้ ก็สณั ฐานก็เป็นของนา่ เกลยี ด ทงั้ ท่ีตงั้ อยแู่ ละท่ี
มนั เป็นไปก็เป็นของนา่ เกลยี ด ไม่มีใครสามารถท่ีจะรบั รองวา่
ของดที งั้ หมด ขนก็เชน่ เดยี วกนั เลบ็ ก็เชน่ เดียวกนั ถา้ หากมนั ติด
อย่กู บั มือ ในปลายมือปลายเทา้ ของเราก็ดเู หมือนจะเป็นของดี
แตถ่ า้ มนั หลดุ ออกไปแลว้ นา่ เกลยี ด ใครจะหยิบ ของตนเองจะ
หยบิ กห็ ยิบไมไ่ ด้ น่าเกลยี ด ฟันแลว้ ย่งิ แลว้ ใหญ่ อยใู่ นปากเรา
อาศยั เคยี้ วอาหารทกุ วนั ๆ แตว่ า่ หลดุ จากปากมาแลว้ นา่ เกลยี ด
ท่ีสดุ ไม่เหน็ ตามเป็นจรงิ มนั ของโสโครกอยา่ งนีแ้ หละ

แตห่ ากวา่ พจิ ารณาตามเป็นจรงิ แลว้ โสโครกก็สกั วา่ โสโครก
แตว่ า่ ไม่ทาํ ใหใ้ จ ไม่ใหร้ งั เกียจเกินไป เหน็ วา่ เป็นของปฏกิ ลู จรงิ

4

แตไ่ มท่ าํ ใหร้ งั เกียจ นา่ เกลียดน่ากลวั เกนิ ไป คือเราไดม้ าแลว้
มนั สวมอยใู่ นตวั ของเราน่ีแลว้ มีอยใู่ นตวั ของเราแลว้ เราจะไป
ไหน ไปไหนพน้ จาํ เป็นตอ้ งติดตวั ของเราอยเู่ รอ่ื ยไปจนกระท่งั วนั
ตาย เม่ือเหน็ เชน่ นนั้ แลว้ เราจาํ เป็นท่ีสดุ จะตอ้ งรกั ษา คอื ไม่ให้
เกลียด ไม่ใหก้ ลวั เกนิ ไป คอื ไม่ใหเ้ กลยี ดเกนิ ไป เชน่ ฟัน ถา้ มนั
สกปรกก็แปรงก็ถเู สยี เอายาสฟี ันมาใสแ่ ปรงมาถเู สยี มนั เหมน็
กล่ิน ใหม้ นั หายกล่นิ นนั้ ไป ถา้ มนั เป็นอีกกแ็ ปรงอีก อนั เนีย้
ปฏบิ ตั ิกนั อย่อู ย่างนีแ้ หละ เพราะมนั มีมาแลว้ เอาไปใหใ้ ครก็
ไม่ได้

การท่ีมนั เป็นอยอู่ ย่างนนั้ ผมู้ ปี ัญญาไดเ้ หน็ เป็นทกุ ข์ มี
อวยั วะทกุ สงิ่ ทกุ ชนิ้ สว่ น ลว้ นแตเ่ ป็นทกุ ขก์ บั มนั ทงั้ นนั้ ไม่ทาํ ก็
ไม่ได้ ปลอ่ ยทงิ้ ไวม้ นั ก็สกปรกโสโครก มนั จาํ เป็นจะตอ้ งรกั ษา
จะตอ้ งปฏบิ ตั ิ เพ่ือไม่ใหน้ า่ เกลียดเกินไป อนั นีถ้ า้ หากพจิ ารณา
ทงั้ สองขา้ งตอ้ งเป็นอยา่ งนนั้ คือวา่ พจิ ารณาทีแรกนะ่ ใหม้ นั เหน็
ขา้ งเดยี วเสียกอ่ น จงึ วา่ ดอู ะไรใหม้ นั เห็นชดั ตอ้ งหยบิ ตาขา้ งนงึ
ดตู าขา้ งเดียว อยา่ ไปดสู องขา้ ง ใหม้ นั จงึ คอ่ ยเหน็ ชดั ตาปถุ ชุ น

5

ของคนเราเม่ือมนั ยงั มีสง่ิ ปกปิดคือกิเลส จาํ เป็นจะตอ้ งดใู หม้ นั
ละเอียดถ่ีถว้ นลงไป ใหด้ ตู าเดยี ว จนเหน็ ของปฏกิ ลู โสโครกเบ่ือ
หนา่ ยจรงิ ๆจงั ๆ

คราวนีย้ อ้ นกลบั คืนมาสองตาแลว้ คราวนี้ มาพจิ ารณาให้
เหน็ สภาพตามเป็นจรงิ ของมนั อยา่ งอธิบายไปแลว้ จนปลอ่ ยวาง
ลงไปได้ ตวั เขาตวั เราเหมือนกนั หมด ของปฏิกลู ดว้ ยกนั ทงั้ นนั้
น่ะ มนษุ ยอ์ ยดู่ ว้ ยกนั ในโลกนีห้ มดดว้ ยกนั ลว้ นแตข่ องปฏิกลู
ดว้ ยกนั ทงั้ นนั้ ก็พออยไู่ ด้ ถา้ เม่ือพิจารณาอย่างนีก้ ็อยไู่ ดต้ าม
สภาพความเป็นจรงิ ของมนั นอกจากนนั้ มแี ตจ่ ะเกิดสลดสงั เวช
เห็นโทษ เบ่อื หนา่ ย เหน็ โทษทกุ ข์ ทกุ ๆคนตอ้ งพิจารณาใหเ้ หน็
ทกุ ขอ์ ยา่ งนี้ อาการทงั้ ปวงหมด ในอวยั วะของเราเหมือนกนั
ทงั้ นนั้ แหละ อนั นีว้ า่ เฉพาะปัญญาอบุ ายท่พี จิ ารณาใหม้ นั เหน็
อยา่ งนนั้

แตใ่ นอกี นยั หนง่ึ วา่ ตวั สมาธิไม่มีแลว้ พจิ ารณาเทา่ ไรเ๊ ทา่ ไร
ก็พิจารณาเถอะ มนั ไมเ่ หน็ หรอก พจิ ารณาตาเดยี วก็ไมเ่ หน็ สอง
ตาก็ไมเ่ หน็ ถา้ มนั ไม่เหน็ อยา่ งนนั้ แลว้ พงึ เขา้ ใจวา่ ไม่มีสมาธิ

6

เพราะฉะนนั้ จงอบรมสมาธิใหแ้ นน่ หนา จงอบรมสมาธิใหม้ ่นั คง
สมาธิเป็นของสาํ คญั มาก จะเหน็ ชดั หรอื ไม่ชดั ก็ตาม สมาธิเป็น
บทบาทใหเ้ กิดปัญญา อสภุ ะปฏกิ ลู ท่ีวา่ มานนั้ เป็นอกี อนั หนง่ึ
บางคนก็เป็น บางคนก็ไมเ่ ป็น แตว่ า่ สมาธิมีแลว้ มหี นกั แน่นอยู่
แลว้ มนั เหน็ ชดั ขนึ้ มาเองหรอก ผทู้ ่ีไม่เป็น จงึ อยา่ ไปนอ้ ยใจ ท่ีไม่
เป็นอสภุ ะอยา่ ไปนอ้ ยใจ ผทู้ ่ีเป็นแลว้ ก็ถา้ หากไปหลงเพลดิ เพลนิ
ก็ลืมตวั ซะ อาจสามารถจะเส่ือมได้

เทศนาใหฟ้ ังมาตงั้ นมนานตงั้ หลายปีมาแลว้ ไม่ไดเ้ ทศนอ์ ่ืน
ไกลอะไรหรอก เทศนก์ ็คือใหเ้ หน็ ใจ คือใหร้ ูใ้ จ ใหเ้ หน็ จติ เห็นใจ
เทา่ นนั้ หละ แตก่ ็ไมเ่ ห็นซกั ที ไม่ทราบวา่ ทาํ ไม ไม่ทราบวา่ อยู่
ไหน ครนั้ ถามวา่ ใจมีมยั้ มี มีอย่ไู หน ชที้ ่ีทา่ มกลางหนา้ อกน่นั น่ะ
มนั อยทู่ ่ีไหนกนั ก็ไม่ทราบ จบั ตวั ใจไม่ไดซ้ กั ที จบั จติ จบั ใจไม่ได้
มนั ก็ภาวนาไมเ่ ป็นนะซ่ี จะทาํ ไง๊ คอื ภาวนาก็ตอ้ งการหาจติ หาใจ
น่นั แหละ ตวั นนั้ เป็นตวั การสาํ หรบั จิตสาํ หรบั ใจนะ่ เป็นตวั สาํ คญั
ท่ีสดุ ท่จี ะคดิ ดีคดิ ช่วั หยาบละเอยี ดอะไรตา่ งๆ โลภโมโทสนั
สารพดั ไปรวมในนนั้ หมดทกุ สง่ิ ทกุ อย่าง ตวั จติ น่นั น่ะ เราไปเหน็

7

เอาแตอ่ าการของมนั ตวั จรงิ ๆของมนั แทๆ้ นนั้ ไมเ่ ห็นเลย น่นั นะ่
มนั ยงั ยาก ภาวนามนั ยากอยตู่ รงนนั้ มนั ไม่ไดอ้ ่นื ไกลอะไรหรอก
มนั ยากตรงไมเ่ หน็ น่นั นะ่

ถา้ เห็นตวั มนั แลว้ นะ่ ผคู้ ดิ ผนู้ กึ ผรู้ ูส้ กึ นีเ้ ป็นตวั ใจ จะไมค่ ดิ ไม่
นกึ แลว้ ใหม้ ีความรูส้ กึ เฉยๆ มนั ก็หยดุ นะสิ มนั จะคดิ อะไร มนั ก็
อยเู่ ฉยๆ มนั จะไปคิดอะไร มนั ก็สบาย อนั นนั้ เรยี กวา่ ภาวนาเป็น
อนั นีย้ งั ภาวนาไมเ่ ป็น ยงุ่ แตเ่ ร่อื งคิด เรอ่ื งนกึ เร่อื งปรุง เรอ่ื งแตง่
แตง่ ไปเถิด แตง่ เทา่ ไรก็แตง่ ไปเถิด ปรุงไปเถิด นอนหลบั มนั ก็ยงั
ปรุงอยู่ มนั ปรุงยงั ไงเม่ือมนั หลบั น่นั หละมนั ฝันมนั ปรุงมนั แตง่
ไป มนั คิดมนั นกึ ไปตวั ผนู้ นั้ นะ่ ถา้ หากวา่ เหน็ ตวั มนั แลว้ มนั จะ
หยดุ น่งิ มนั จะไมป่ รุงไม่แตง่ อกี ตอ่ ไป

หากวา่ มีปัญหาถาม มนั น่งิ มนั ไมม่ ีปัญญา มนั จะไมใ่ ชค่ น
โง่หรอื อาตมาขอเฉลยวา่ อนั โงแ่ บบนีน้ ะ่ ใครทาํ ไดบ้ า้ ง ลองดู
ใครทาํ ไดบ้ า้ ง ถา้ ไม่ใช่อบุ ายปัญญาแลว้ ฉลาดเฉียบแหลมแลว้
ทาํ โงไ่ มไ่ ดห้ รอก ทาํ โงอ่ ย่างนไี้ มเ่ ป็นหรอก มนั ตอ้ งฉลาดเฉียบ
แหลม มีอบุ ายปัญญาในตวั มนั จงึ สามารถทาํ โง่อยา่ งนีไ้ ด้ โงน่ ีด้ ี

8

นกั ดีหนา คดิ นกึ ปรุงแตง่ จนไม่รูจ้ กั จนไมม่ ีท่ีสิน้ ท่ีสดุ บางคน
นอนก็ไมห่ ลบั กินก็ไมไ่ ด้ จนผอมแหง้ ซบู ซดี ซูบซดี ผอมแหง้ หรอื
บางคนผกู คอตาย หรอื ฆา่ ตวั ตาย อนั นนั้ ลว้ นแตป่ ัญญาน่นั หละ
น่นั ความฉลาดทงั้ นนั้ น่ะ ความฉลาดของคนทงั้ นนั้

อย่างคนเคา้ วา่ เรา แลว้ เราโกรธขนึ้ มา จะเอารดั เอาเปรยี บ
คนอ่ืน คิดแลว้ คิดเลา่ ปรุงแตง่ แลว้ ๆเลา่ ๆ กเ็ คา้ วา่ ใหเ้ รา เราจะ
เอาชนะเขา คดิ อยคู่ นเดียว ปรุงแตง่ อยคู่ นเดียว ทงั้ ๆท่ีเขาก็ไมไ่ ด้
โตต้ อบพวกเรา เดอื ดรอ้ นอยคู่ นเดยี ว อนั นนั้ นะ่ ฉลาดของคนเรา
แตผ่ มู้ ีปัญญาปฏบิ ตั ิธรรมแลว้ โง่ หดั โงเ่ ป็น คือไม่ตอ้ งคดิ นกึ
เอาชนะตนเอง ไม่ตอ้ งปรุงตอ้ งแตง่ รูต้ วั นนั้ น่ะเลยหยดุ รูต้ วั ใจ
เลยหยดุ เลยสบายเลย คนมีเงนิ ตงั้ เป็นลา้ นๆ หรอื มีเกียรตยิ ศ
ช่ือเสยี งทว่ มโลกก็ตามเถอะ มนั สามารถสงบไดม้ ยั้ หละ สามารถ
ระงบั ไดม้ ยั้ ไมใ่ ชค่ นโงเ่ หรอถงึ สามารถระงบั ได้

พระพทุ ธเจา้ สอนใหเ้ ราทาํ ความโง่ แตพ่ ระองคไ์ มพ่ ดู วา่ โง่
แตอ่ าตมาพดู เอง โงแ่ บบนีด้ นี กั ดีหนา เม่ือเหน็ จติ แลว้ จบั ตวั จติ
ตวั มนั คดิ ตวั คดิ นกึ มนั ได้ มนั ก็ไมค่ ิด ไมป่ รุง ไมแ่ ตง่ นะสิ เขา้ ถงึ

9

ใจเลย ไม่ปรุงไม่แตง่ มนั ก็มีแตค่ วามรูส้ กึ เฉยๆ อนั นนั้ เขา้ ถงึ ใจ
จติ กบั ใจมนั อยดู่ ว้ ยกนั จิตอนั ใดใจอนั นนั้ ใจอนั ใดจติ อนั นนั้
พระองคก์ ็เทศนาเหมือนกนั แตว่ า่ ทาํ ไมจงึ เรยี กวา่ จติ วา่ ใจ
เพราะเหตเุ นีย้ จงึ เรยี กวา่ จติ คือจติ เน่ียแหละ ผคู้ ิดผนู้ กึ เน่ีย
แหละ รูต้ วั ผคู้ ดิ ผนู้ กึ เสยี แลว้ เขา้ ถงึ ใจเลย อยนู่ ่ิงเฉย น่ีเป็นของ
วเิ ศษอย่างนี้

มาฝึกหดั ปฏบิ ตั ใิ หเ้ หน็ ตวั จติ แลว้ จบั ตวั จติ ใหม้ นั ได้ คือมนั
คิดน่นั อาการของจิต เรยี กวา่ อาการของจติ ผคู้ ิดนนั้ เรยี กวา่ จิต
ผคู้ ิดกบั ตวั จิตมนั ตา่ งกนั อยา่ งนี้ ผคู้ ิดนนั้ เป็นตวั จติ อาการคดิ
นนั้ เป็นอาการของจติ ก็ลองคิดดสู ิ คนเรานะ่ ทาํ การทาํ งานแลว้
คอ่ ยปรากฏวา่ การงานอนั นนั้ คนฉลาดเฉลียวถงึ เขา้ เอาการงาน
นนั้ แตว่ า่ ผทู้ าํ การทาํ งานน่นั มีตา่ งหาก ผฉู้ ลาดน่นั มีตา่ งหาก
อาการของจิตท่ีคดิ นะ่ เรยี กความฉลาดของจติ จติ ก็เหมือนกนั
มนั คดิ นกึ มนั ปรุงแตง่ น่นั นะ่ อาการ ตวั ผคู้ ดิ ผนู้ กึ นนั้ นะ่ ตวั จติ
ครนั้ เห็นอยา่ งนีแ้ ลว้ จบั ตวั นนั้ แลว้ วางตวั คดิ นกึ มนั ก็วางไปหมด

10

เสยี มนั ก็ยงั เหลือแตจ่ ติ เทา่ นนั้ สิ เหลือแตจ่ ิต มนั ก็รวมเขา้ เป็น
ใจ

อาการเชน่ นเี้ รยี กวา่ พจิ ารณาอนุโลมตามความเป็นจรงิ
ไม่ใช่ของเป็นจรงิ แท้ ความเป็นจรงิ แทม้ นั รวมลงไปเองเลย เขา้
ไปน่ิงเฉยอยู่ อนั นนั้ ความเป็นจรงิ แท้ อาการพจิ ารณาอนโุ ลมนนั้
อยา่ งหนง่ึ ความเป็นจรงิ อีกอยา่ งหนง่ึ เป็นสองอยา่ ง เม่อื เรา
พิจารณาทกุ วนั ๆน่นั จะตอ้ งพิจารณาดอู นโุ ลม อนโุ ลมๆไป มนั
หากเป็นจรงิ ครงั้ หนง่ึ หรอก ตอ้ งใหเ้ ขา้ ใจอย่างนี้ อา้ ว พอ

ท่ีมา: https://youtu.be/qAa-0QoKZAc

11