การบวช โดย หลวงพ่อสิงห์ทอง ธมฺมวโร

การบวช
เชิญน่งั ตามสบาย วนั นีเ้ ป็นวนั ประชมุ พเิ ศษเน่ืองจากการ
บวชคณุ สดุ ใจ ญาติมติ รเพ่ือนฝงู ไดม้ าจากกรุงเทพเพ่ือจะมา
บวช บางทา่ นบางคนก็คงไมเ่ คยผา่ นการบวช รสชาตขิ องการ
บวชเป็นอยา่ งไร บางทา่ นบางคนก็เคยผา่ นมา เร่อื งการบวชนี้
ยากลาํ บากประการหนง่ึ สาํ หรบั จติ ใจ แตก่ ็งา่ ยสบาย ไมม่ ีเพศ
ไหนท่จี ะสะดวกสบายเท่ากบั เพศนกั บวช ถา้ หากไม่เช่ือเรอ่ื ง
กิเลสตณั หาเรอ่ื งใจของตวั เพราะการบวชไมม่ ีธรุ ะหนา้ ท่กี าร
งานดา้ นอ่นื รกั ษาจติ ใจของตวั สะดวกสบาย ประกอบคณุ งาม
ความดีไดเ้ ตม็ เม็ดเตม็ หนว่ ย
การบวชจงึ เป็นเร่อื งสาํ คญั หากผทู้ ่ีไม่เคยบวชก็จะเหมาเอา
วา่ การบวชเป็นของงา่ ย ของสบาย งา่ ยสบายสาํ หรบั ทา่ นท่ีชอบ
ทา่ นท่มี ีจิตไมค่ ิดปรุงไปเรอ่ื งของโลก ไม่เช่ือเร่อื งกิเลสตณั หาของ
ตวั จะยากลาํ บากสาํ หรบั คนท่ีชอบคดิ ชอบปรุง ชอบดชู อบฟัง
ชอบเลน่ ชอบเพลินตา่ งๆ เพราะนกั บวชมพี ระวนิ ยั หา้ มกนั้ เอาไว้
ตามี ก็ไมใ่ หด้ สู ิง่ ท่ีไม่ควรดู หมู ีก็ไม่ใหฟ้ ังสิง่ ท่ีชาวโลกนยิ ม

1

ชมชอบ ตลอดปากมีก็ไม่ใหพ้ ดู คยุ สงิ่ ท่ีไมเ่ ป็นอรรถเป็นธรรมเช่น
ติรจั ฉานกถา ตลอดถึงการอย่กู ินก็ผิดแปลกแตกตา่ งกบั ฆราวาส

ฉะนนั้ การบวชจงึ เป็นการทรมานดา้ นจติ ใจ ไม่ไดป้ ลอ่ ยไป
ตามเรอ่ื งของความอยาก แตส่ ะดวกสบายงา่ ยสาํ หรบั คนท่ีชอบ
เพราะการบวชเป็นการเวน้ จากส่งิ ตา่ งๆ ถอดถอนเร่อื งความตดิ
ขอ้ งของใจ บว่ งเคยผกู มดั รดั รงึ ใจ แกไ้ ขมาจงึ มาเป็นนกั บวชได้
เช่นเขาวา่ ลกู เป็นบว่ งผกู คอ ภรรยาเป็นปอผกู ศอก สมบตั ิขา้ ว
ของเป็นปลอกสวมตีน น่ีปลอกหรอื เชือกสาํ หรบั รงึ รดั จิตใจของ
พวกเราทา่ นท่เี ป็นฆราวาสเป็นปถุ ชุ น ทกุ คนอยใู่ นหว่ งอนั นี้ ถา้ มี
ลกู ความรกั ความหงึ หวง จะไปไหนมาไหนก็เป็นหว่ ง คดิ ถึง เม่ือ
บวช ตดั ออกไปเร่อื งของลกู ลกู ไม่มี เมยี ไมม่ ี ขา้ วของนอกจาก
บรขิ ารไม่มี และสง่ิ ท่ีมีก็ไมไ่ ดแ้ สวงหา การบวชจงึ ตดั ภาระ
สาํ คญั

ใจของเราสว่ นใหญ่ท่ีไม่ไดอ้ บรมธรรมะ ไมไ่ ดใ้ ครค่ ิด
พิจารณาตามความเป็นจรงิ ลมุ่ หลงเพลิดเพลิน ใครมีลกู ก็ถือวา่
ดี จะไดด้ แู ลรกั ษา ในเม่ือตวั แก่เขาจะอปุ ถมั ภบ์ าํ รุงอยา่ งนนั้

2

อยา่ งนี้ ใครมีเมียก็ถือวา่ ดี จะเป็นเพ่ือนชว่ ยคดิ ช่วยอา่ น ชว่ ยแก้
ช่วยไข ปัญหาอะไรตา่ งๆ ช่วยการชว่ ยงาน ความคิดอา่ นของคน
ท่วั ไปมนั อยากขอ้ งคิด คดิ ไปในแง่นี้ ขา้ วของเงินทองก็
เหมือนกนั มีมามากเทา่ ไรก็จะไดใ้ ชส้ อยเป็นสาระประโยชน์ น่ี
ความคดิ แง่คณุ ในแง่โทษไม่คอ่ ยไดค้ ิดกนั

ทางศาสนาท่านคิดรอบคอบท่วั ถงึ มีลกู ก็หว่ งลกู มีเมยี ก็
หว่ งเมีย ลกู ท่ีเราม่งุ หวงั ตงั้ ใจวา่ เคา้ ใหญ่มาจะทาํ การทาํ งาน
หรอื ช่วยเหลอื เกือ้ หนนุ ตา่ งๆ ลกู บางผบู้ างคน พอเติบโตขนึ้ มา
หรอื แตย่ งั เลก็ ยงั เดก็ อยกู่ ็เป็นหนา้ ท่ีของเราบาํ รุงรกั ษา เอาใจใส่
อยากจะใหล้ กู สขุ ใหล้ กู สบาย พอมีลกู เท่านนั้ แหละ ภาระหนา้ ท่ี
ของผเู้ ป็นพอ่ เป็นแม่ก็หนกั เขา้ กลางค่าํ กลางคืนแทนท่จี ะนอน
ไดส้ ะดวกสบาย ลกู รอ้ งไหพ้ อ่ แมก่ ็จะตอ้ งต่นื มาดแู ลรกั ษา ลกู
เป็นไข้ พอ่ แมก่ ็จะตอ้ งเอาใจใส่ หามดหาหมอ ลกู เป็นไขก้ ็
เหมือนกบั พอ่ แมเ่ ป็นไข้ ลกู ไดท้ กุ ขก์ ็เหมือนพอ่ แมไ่ ดท้ กุ ข์ น่ีแต่
เม่ือยงั เด็กยงั เลก็ เป็นอยา่ งนนั้

3

พอเตบิ ใหญ่ขนึ้ มา เป็นหน่มุ เป็นสาวหรอื อย่ใู นวยั ศกึ ษา
หากลกู ไม่คอ่ ยเอาถา่ นให้ ศกึ ษาอะไรก็ไมท่ นั เคา้ แทนท่ีจะไป
โรงเรยี นหาความรู้ ก็ไปเลน่ ไปเพลินเสยี เงนิ ทองท่ีใหไ้ ปเทา่ ไรไม่
พอ เอาไปกนิ ไปเลน่ หมด ทาํ ช่วั ทาํ เสยี ตา่ งๆนานามาให้
ผปู้ กครองพอ่ แมจ่ ะเป็นอยา่ งไร น่ีใหท้ กุ ข์ ใหค้ วามลาํ บาก เตบิ
ใหญ่ขนึ้ มาแทนท่ีจะมีการงานแสวงหาเงนิ ทองขา้ วของมาให้
บดิ ามารดา ไมเ่ ป็นอยา่ งนนั้ ไม่เอาถา่ นอะไรให้ มีแตจ่ ะรดี จะไถ
พอ่ แม่อยเู่ รอ่ื ยไป มนั มีลกู ประเภทนนั้ มนั ลาํ บาก

หากไมม่ ีเคา้ เลย มนั จะเป็นอยา่ งไร เราก็ไม่ไดเ้ อาใจใส่
ไม่ไดด้ แู ลรกั ษา ไมห่ นกั อกหนกั ใจ จะพกั ผอ่ นหลบั นอนก็แสน
สะดวกสบายอย่างพระเจา้ พระสงฆ์ ทา่ นไม่มีลกู ทา่ นจงึ อยู่
สบาย จะไปไหนมาไหน อยตู่ ามดนิ กินตามหญา้ ทา่ นก็สบาย
เพราะลกู ไมไ่ ดผ้ กู คอของทา่ น หากคดิ ไดพ้ ิจารณาไดใ้ นแง่มมุ ท่ี
เป็นโทษ เรากค็ วรจะเหน็ โทษของลกู มนั มาก ไม่ใช่เลน่ ๆ เป็น
ทกุ ขต์ งั้ แตว่ นั อย่ใู นครรภ์ จนกระท่งั วนั เตบิ ใหญ่ ไมม่ ีอะไรจะให้
สขุ ความจะพง่ึ พาอาศยั เขา ความจรงิ แลว้ ธาตขุ นั ธข์ องคนมนั

4

เหมือนกนั หมด ถา้ เจ็บไขไ้ ดป้ ่วย จะมีลกู มีญาติมากขนาดไหน
ก็ชว่ ยเหลอื ไมไ่ ด้ คนเจบ็ ก็จะทนเจบ็ อยอู่ ยา่ งนนั้ จะแบง่ ใหล้ กู
ใหเ้ มีย ใหเ้ พ่ือน ใหฝ้ งู เอา้ คนนีเ้ อาไปนิด คนนีเ้ อาไปหนอ่ ย จะ
ไดเ้ บาไป สบายไป มนั แบง่ ไม่ได้ มนั เป็นของเฉพาะตวั เราทกุ ข์
ก็ทกุ ขอ์ ยอู่ ยา่ งนนั้ เคา้ มารุมลอ้ มขนาดไหนก็ชว่ ยอะไรเราไมไ่ ด้
เม่ือเราไมม่ ีเขา ภาระหนา้ ท่ขี องเรารบั ผดิ ชอบมนั ก็ไมม่ ี จงึ อยู่
สะดวก อย่สู บาย แตจ่ ิตท่ีจะปลอ่ ยวาง ไมย่ ดึ ถือ ไม่เก่ียวขอ้ ง ไม่
อยากได้ เป็นจติ ท่ีฝึกลาํ บาก ฝึกยาก ฝึกไดจ้ งึ เป็นของท่ีมีคณุ คา่
มีความสขุ ประเสรฐิ น่ีเรอ่ื งของลกู

เรอ่ื งของเมียกเ็ หมือนกนั เบอื้ งตน้ ท่ียงั เป็นหน่มุ เป็นสาว
ตอ้ งการกนั มนั ก็รกั กิรยิ ามารยาทวาจา พดู ไพเราะเสนาะโสต
ทกุ อยา่ ง ดอู ะไรสวยงามไปหมด แตเ่ ม่ืออยดู่ ว้ ยกนั นานๆเขา้
ความเบ่ือมนั มี เม่ือมนั เบ่อื เขา้ เหน็ อะไรก็ไมช่ อบใจพอใจ เหตุ
นนั้ จงึ มีการหย่ากนั เป็นบางรายหรอื สว่ นใหญ่ เพราะความไม่
พอใจเกิดขนึ้ กิรยิ าท่ีเคยออ่ นนอ้ ม วาจาท่ีเคยออ่ นหวาน อยู่
ดว้ ยกนั ไปนานๆไม่รกั ษา ไมว่ า่ ผหู้ ญิง ไมว่ า่ ผชู้ าย มนั แสลง

5

แปลงเลน่ ในเวลามนั อยากได้ มนั เป็นไปอีกอย่างหน่งึ เวลา
ไดม้ าแลว้ มนั เป็นไปอีกอย่างหนง่ึ ไม่รกั ษากายวาจา คงเสน้ คง
วา นา้ํ ใจ คดิ ไปตา่ งๆ แหวกคอกแหวกสนามไป เคยเหน็ แตไ่ ม่
เคยมีครอบครวั ก็เพราะรูจ้ กั เร่อื งของโลก จติ ของเรามนั กลบั
กลอกหลอกหลอนมากเหลอื เกิน ถา้ ไปเช่ือเร่อื งของมนั จะไมม่ ี
วนั สงบ เช่ือเรอ่ื งของมนั จะไม่มีวนั สขุ วนั สบาย เพราะจติ มนั เป็น
อยา่ งนนั้

เร่อื งของขา้ วของเงนิ ทองก็เหมือนกนั แทนท่ีไดม้ าจะมี
ความสขุ ความสบาย ไมเ่ ป็นอย่างนนั้ มนั พอใจประเด๋ียวเดียว
เทา่ นนั้ เด๋ยี วอยากไดอ้ นั ใหม่ แตเ่ รายงั ไม่มอี ะไรไดข้ นาดนนั้ คง
จะสะดวกสบายในจิตในใจเพราะไดม้ าขนาดนนั้ มนั ไปอกี แลว้
เหมือนวง่ิ ตามเงา ไมม่ ีทนั มแี ตม่ นั ว่งิ เร่อื ยไปเพราะเราว่งิ ตาม
มนั เราหยดุ เสยี อยา่ งเดยี ว เงามนั ก็อยู่ หยดุ ความอยากของใจก็
เหมือนกนั มนั อยากไมม่ ีฝ่ังมฝี า อยากเรอ่ื ยไป คนท่วี ่งิ ตาม
ความอยากเกดิ ทกุ ข์ เกิดลาํ บาก สมบตั ิท่ีไดม้ าก็เป็นภาระจะ
ดแู ลรกั ษา เป็นภยั สาํ หรบั กาย สาํ หรบั ใจ หากรกั ษาไมด่ ี ระวงั ไม่

6

ดี คดิ ดงู ่ายๆคนท่ีมีของมีคา่ ตดิ ตวั ไป จะไปสถานท่ีใด ระวงั
รกั ษา เกรงกลวั อนั ตรายตา่ งๆ และก็เป็นภยั จรงิ จงั ไมร่ ะวงั รกั ษา
เพราะของมีคา่ ติดตวั เป็นเพชรเป็นพลอยเป็นสรอ้ ยเป็นแหวน
ตา่ งๆ หากมีมากเท่าไร ผ่านไปเคา้ จะจอ้ งมอง คนไมม่ ีอะไรตดิ
ตวั ไป จะน่งั ท่ีใด นอนท่ีใด ไม่มีใครสนใจ สะดวกสบาย

แตพ่ วกเราทงั้ หลายไม่ไดค้ ดิ อย่างนนั้ คิดเห็นแตค่ ณุ ทาง
โทษไมไ่ ดค้ ดิ จงึ ตดิ ขอ้ ง เม่ือเวลาแสวงหาก็เป็นทกุ ข์ ไดม้ าก็เป็น
ทกุ ขเ์ พราะการรกั ษา เสียไปก็เป็นทกุ ขใ์ จเพราะอยากไดค้ ืน แต่
ความจรงิ แลว้ สมบตั เิ หลา่ นนั้ เคา้ ไม่ไดย้ ินดีกบั ใคร ใครหามาเคา้
ก็เป็นสว่ นของคนนนั้ ใครทงิ้ ไปเคา้ ก็ไมไ่ ดอ้ าลยั เสยี ดาย ไม่ใช่วา่
เจา้ ของเกา่ เราอย่นู นู้ เราจะไปหาเจา้ ของเกา่ เรา มนั ไม่เคยคิด
เคยคาํ นงึ ความลมุ่ หลงเป็นตวั เราเอง ไม่ใชส่ มบตั มิ นั ลมุ่ หลง ได้
นอ้ ยไดม้ ากขนาดไหน มนั ก็ไม่ไดถ้ ือวา่ เป็นของเรา มีแตเ่ ราไปยดึ
ไปถือของมนั แลว้ การยดึ ถือก็ไมใ่ ช่วา่ จะยดึ ถือไดเ้ ร่อื ยไป เราไม่
จากมนั มนั ก็จะจากเราในวนั หนง่ึ ขา้ งหนา้

7

เรอ่ื งสมบตั มิ นั เป็นไปอย่างนนั้ ไมว่ า่ สมบตั ทิ ่ีมีวญิ ญาณหรอื
หาวญิ ญาณไมไ่ ด้ มนั เหมือนกนั หมดท่วั โลก หากทกุ คนไดม้ าถือ
กรรมสิทธิ์ ไปท่ีไหนของท่ีเป็นสมบตั ิของตวั ตดิ ตามไป ถา้ เป็น
อยา่ งนนั้ พวกเราท่านท่เี กิดมาไม่มีแผน่ ดินอาศยั ไมม่ ีอะไรจะอยู่
จะกิน เพราะเหตใุ ด เพราะประเทศไทยของเราหรอื ท่วั โลก มีคน
มีสตั วม์ าเกิดนบั ไมถ่ ว้ น อยา่ งพดู งา่ ยๆท่ีเหน็ กบั ตา อย่างพวก
บา้ นเชยี งอย่างเนีย้ ท่ีอยใู่ นเขตใกลก้ บั วดั ของเรา เคา้ ขดุ เจอรา่ ง
กระดกู วา่ เป็นหลายๆพนั ปี มีถมเถ ไมใ่ ชแ่ ตบ่ า้ นเชยี งแหง่ เดียว
ตามแถวนีก้ ็มี ขดุ เจออยู่ เร่อื งกระดกู หมอ้ ไหตา่ งๆ ก็แสดงวา่
เคา้ เคยมาเกิดมาตายกนั แลว้ ถา้ หากเคา้ เอาไปได้ แผน่ ดนิ อนั นี้
เคา้ เอาไปแลว้ เราไมม่ ีท่ีอย่ทู ่อี าศยั แตค่ วามหลงใหลของใจมนั
หลงใหลยดึ ถืออยากได้ แตเ่ ม่ือไดม้ า เอาไปไมไ่ ด้ จะพดู อะไร
สมบตั ินอกตวั สมบตั ใิ นตวั ขา้ วของเงินทองภายนอกมนั เป็นอกี
อย่างหนง่ึ

เนือ้ หนงั เอน็ กระดกู ของเราก็เหมือนกนั ไมใ่ ช่วา่ มนั จะอยู่
เร่อื ยไป ไมว่ นั ใดก็วนั หนง่ึ มนั จะตอ้ งพงั ตอ้ งสลาย ถงึ ไมเ่ ผาไม่

8

ฝัง ทิง้ เอาไวเ้ ฉยๆ มนั ก็จะเป่ือยจะเนา่ ไปตามธาตขุ องมนั ธาตุ
ดนิ เป็นดนิ นา้ํ เป็นนา้ํ เป็นลม เป็นไฟไป ธรรมดาของธาตทุ ่ีมา
ผสมกนั เขา้ เป็นสตั วเ์ ป็นบคุ คล เป็นอยา่ งนั้ น่ีคือทางคน้ คดิ
พิจารณา ใหร้ ูใ้ หเ้ ขา้ ใจตามเป็นจรงิ เพ่ือจะไมใ่ หจ้ ิตของเรายดึ ถือ
ตดิ แนน่ ในวตั ถนุ นั้ ๆ

ผบู้ วชมีโอกาสเวลาท่ีจะศกึ ษาจิตใจของตวั สะดวกสบาย
กวา่ เป็นฆราวาส เพราะไมม่ กี ารงานดา้ นอ่นื พดู ถึงการอย่กู ็เคา้
สรา้ งให้ ถงึ เคา้ ไม่สรา้ งให้ กเ็ ราคนเดยี ว จะสรา้ งเอาก็ไม่
ยากลาํ บาก พอแตอ่ ยอู่ าศยั ไมม่ ีสตั วท์ ่ีจะมากกั ขงั เอาไว้ ไม่มี
อะไรท่ีจะมาทาํ ใหญ่ทาํ โตพอจะเป็นภาระ น่งั นอนท่ีไหน ก็พอน่งั
ไดน้ อนได้ ไมก่ ลวั วา่ คนนนั้ จะเป็นทกุ ขก์ บั เรา คนนีจ้ ะเดือดรอ้ น
กบั เรา เพราะเราคนเดยี ว มนั จงึ สะดวกสบาย งา่ ยในความ
เป็นอยู่ เจ็บมาก็คดิ วา่ เร่อื งความเจบ็ พรรคพวกเพ่ือนฝงู จะ
รกั ษาขนาดไหน มนั ก็ไมห่ าย ถา้ ถงึ คราวถึงสมยั มนั จะเป็นหมอ
ดีวเิ ศษ เรยี นจบมาจากประเทศไหนก็ตาม รกั ษาไม่ได้ ถา้ รกั ษา
ได้ ไมม่ ีคนแกค่ นตาย เราเขา้ ใจตามเป็นจรงิ อย่างนนั้ กรรมเรามี

9

เกิดทกุ ขก์ ็เสวยไป ถึงคราวถงึ สมยั จะตาย ก็ตายไปดว้ ยความ
บรสิ ทุ ธิ์ อยา่ ไปใหค้ นอ่ืนเป็นทกุ ขเ์ ป็นรอ้ นกบั เรา

ถา้ เรามีครอบครวั ผวั เมยี มนั จะเป็นอยา่ งนนั้ มยั้ ผวั ป่วยเมีย
ก็จะตอ้ งป่วยตาม วง่ิ เตน้ อย่นู นั้ น่ะ เป็นทกุ ข์ ไม่ไดห้ ลบั ไดน้ อน
ถา้ ป่วยหนกั เขา้ ไป เน่ยี ป่วยก็เป็นภาระหนา้ ท่ีไดด้ แู ลรกั ษาเอาใจ
ใส่ ดว้ ยความหงึ หวงของจติ ของใจ อยากจะใหห้ าย อยากจะให้
ดีอยา่ งนนั้ อยา่ งนี้ ถงึ สมบตั พิ สั ถานขา้ วของเงนิ ทองไมม่ ี ก็ไปกู้
คนอ่ืน มีท่ีไรท่ ่ีนาท่ีสวนก็ขายไปรกั ษากนั อยากจะใหห้ าย มนั
เป็นภาระหนา้ ท่ีลาํ บากยากยงุ่ หากไม่มี มนั เป็นอย่างไร ป่วยก็
เป็นเคา้ เราป่วยก็เป็นเร่อื งของเรา เคา้ ป่วยก็เป็นเรอ่ื งของเคา้ ก็
เลยสะดวกสบายงา่ ยในความเป็นอยู่ แตไ่ มใ่ ช่ขาดเมตตา พอจะ
รกั ษาดแู ลชว่ ยเหลืออะไรเคา้ ได้ พระพทุ ธเจา้ ก็ชว่ ยเหลือแนะ
สอนใหร้ ูใ้ หเ้ ขา้ ใจตามเรอ่ื งเป็นจรงิ

นกั บวชจงึ เป็นโอกาสดีท่ีจะฝึกกายฝึกใจของตวั นกั บวช
เทา่ นนั้ ท่ีจะฝีกไดง้ า่ ยสบายย่งิ กวา่ เพศอ่ืน เพราะท่ีอยทู่ ่ีอาศยั
การอย่กู ารกิน การนงุ่ การหม่ มีคนอ่นื สนบั สนนุ ให้ ขออยา่ ง

10

เดยี วใหต้ งั้ ใจประพฤตติ วั ใหด้ ี ใหเ้ ป็นสปุ ฏิปันโน คอื ประพฤติดี
ไมผ่ ดิ จากศีลจากธรรมคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ อย่สู ถานท่ีใดไม่
ก่อความเดือดรอ้ นใหค้ นอ่นื สตั วอ์ ่นื และตวั เอง ดว้ ยสตดิ ว้ ย
ปัญญา พนิ ิจพจิ ารณาใหถ้ ่ีถว้ น จะพดู จะทาํ อะไร ถา้ เคา้ ทาํ ตอ่
เราอยา่ งนนั้ พอใจมยั้ ถา้ ไมพ่ อใจ เสยี ใจ เป็นทกุ ข์ อยา่ ไปทาํ กบั
เคา้ อยา่ ไปพดู กบั เคา้ น่ีเป็นเร่อื งสตปิ ัญญาของนกั บวชจะสอน
ตวั สอนตวั อยา่ งนนั้ การไมท่ าํ ช่วั ไมพ่ ดู ช่วั ไป ไดช้ ่ือวา่ เป็นผู้
ปฏบิ ตั ิดี ไปอยสู่ ถานท่ีใด ไม่มีภยั อนั ตรายแกค่ นอ่ืนและตวั เอง

ศีลธรรมคาํ สอนพระพทุ ธเจา้ สอนอย่างไร การประพฤติขอ้
วตั รปฏิบตั มิ ีอย่างไร ตงั้ ใจรกั ษา ตงั้ ใจปฏบิ ตั ิ ไม่ใหศ้ ีลของตวั
ขาด ไม่ใหศ้ ีลของตวั เสีย เพยี งรกั ษาศลี นอกๆ ท่ีพระพทุ ธเจา้
บญั ญตั เิ อาไว้ ไม่ใหต้ กหลน่ หรอื เสยี หายไป เพียงแคน่ ีโ้ ลกท่วั ไป
ก็สรรเสรญิ โลกท่วั ไปก็ยินดกี ราบไหวเ้ พราะเป็นสปุ ฏปิ ันโน ผู้
ปฏิบตั ิดี ตวั ของตวั เองก็เยือกเยน็ เป็นสขุ ไปสถานท่ีใดสงา่ งาม
ในท่ีนนั้ ไม่เป็นภยั ตอ่ สงั คม ไม่เดือดรอ้ น เพราะเราไม่ไดท้ าํ ช่วั
พดู ช่วั อะไร ทกุ วนั ทกุ เวลาเราอย่ดู ว้ ยศลี ดว้ ยธรรมของเรา ใคร

11

เคา้ จะดา่ จะวา่ จะดหู มน่ิ นนิ ทา น่นั เป็นเรอ่ื งของเขา แตเ่ ราเอง
บรสิ ทุ ธิ์อยา่ งไร เขา้ ใจอย่อู ยา่ งนนั้ รกั ษาศลี ของตวั ใหด้ ี คงเสน้
คงวาตลอดไป ไม่มีใครเป็นผอู้ งอาจ จะเขา้ สสู่ งั คมท่ีไหน ไม่มี
การกลวั เพราะความช่วั ความเสยี ของตวั ไมม่ ี องอาจกลา้ หาญ
เร่อื ยไป ไมค่ ิดวา่ เคา้ จะมาจบั กมุ คมุ ขงั เพราะเราบรสิ ทุ ธิ์

น่ีก็เยน็ เรอ่ื งจติ ใจไม่เดือดรอ้ นไม่วนุ่ วาย ปฏิบตั ติ รงตอ่ คาํ
สอนพระพทุ ธเจา้ ทกุ ระยะ ทกุ เวลา จิตใจท่ีใครค่ ิด คิดไป
นอกจากหลกั ของธรรมก็รูก้ ็เขา้ ใจดว้ ยสติของตวั ดว้ ยปัญญา
ของตวั วา่ จิตคดิ ช่วั คิดผดิ แนะตนสอนตวั อยเู่ ร่อื ยไป คาํ สอน
สอนอย่างไรปฏิบตั ติ รงไปอยา่ งนนั้ น่ีคือเป็นเรอ่ื งของนกั บวชทกุ
คนจะตอ้ งแนะสอนตน เม่ือเราตดั ความวนุ่ วายกงั วลภายนอก
เหน็ อยา่ งตาเห็นท่ีโลกของเขานิยมชมชอบวา่ มนั สวยอย่างนนั้
งามอย่างนี้ ก็เราหลงตา่ งหาก ของนนั้ มีอย่แู ตเ่ รายงั ไม่เห็น เรา
ยงั ไม่ติดไปขอ้ ง เราเหน็ แลว้ ทาํ ไมไปตดิ ไปขอ้ งไป ไปกาํ หนด
ยนิ ดี ไปตาํ หนิติชมตา่ งๆ ของน่ีมนั ไมม่ ีความหมายอะไร

12

นอกจากใจไปหมาย น่ีเป็นเรอ่ื งปัญญาจะพินิจพจิ ารณาแกไ้ ข
เรอ่ื งใจของตวั

เม่ือเราพจิ ารณาไดอ้ ย่างนนั้ ตาไดเ้ ห็น หไู ดย้ ิน สิ่งตา่ งๆก็มา
สอนใจตวั เอง เป็นธรรมเรอ่ื ยไป ไม่อดธรรม พจิ ารณาอะไรเขา้ ใจ
ชดั เจนเห็นประจกั ษ์ เรอ่ื งของโลกตงั้ แตเ่ รายงั ไมเ่ กิดมนั ก็เป็นอยู่
อย่างนี้ เราเกิดมนั ก็เป็นอยอู่ ยา่ งนี้ เราตายไปมนั ก็เป็นอย่อู ย่างนี้
ไม่มีอะไรท่ีผดิ แผกแตกตา่ งกนั เกิด แก่ เจบ็ ตายเหมือนกนั โลภ
โกรธ หลงของเกา่ ถา้ เราไม่ละ ไมถ่ อน ไมแ่ ก้ ไมไ่ ข มนั ก็จะ
ประจาํ ใจของเราเรอ่ื ยไป คนท่ีมีโลภ มโี กรธ มีหลง สขุ เม่ือไร มี
แตท่ กุ ขเ์ ดือดรอ้ นวนุ่ วายเพราะความโลภ ความโกรธ ความหลง
ของตวั

สอนตวั อย่เู สมอ พจิ ารณาตวั อย่เู สมอ ละอย่เู สมอในสงิ่ ท่ี
ควรละ บาํ เพญ็ อยเู่ สมอในเร่อื งสติปัญญาใหก้ ลา้ คม แกไ้ ขตดั
เร่อื งความตดิ ขอ้ งของใจแลว้ คนนนั้ จะ…เม่ือทาํ อยอู่ ยา่ งนนั้
เป็นญายะปฏปิ ันโน ปฏิบตั ิเพ่ือธรรม ไมใ่ ชป่ ฏบิ ตั เิ พ่ือกิเลส เม่ือ
รูเ้ หน็ เดน่ ชดั ประจกั ษช์ ดั เจน ปลอ่ ยวางสงิ่ ท่ีเคยยดึ ถือตดิ ขอ้ ง

13

จนจิตไม่อยใู่ นวงของสมมตุ ทิ ่เึ คยประพฤตปิ ฏบิ ตั ิเคยรูเ้ คยเหน็
มา ประจกั ษช์ ดั เจนในจิตในใจของตน ก็เป็นสามีจปิ ฏปิ ันโน
ปฏิบตั ชิ อบย่ิง พระพทุ ธเจา้ เป็นอยา่ งไร ไมม่ ีการสงสยั สาวก
อรหนั ตเ์ ป็นอย่างไร ไมม่ ีการสงสยั เพราะเหตใุ ด เพราะใจ
บรสิ ทุ ธิ์อยา่ งนนั้ ใครจะมาเขียนใบประกาศนียบตั รให้ หรอื ใคร
จะไมม่ าเขียนให้ มนั ก็ประจกั ษอ์ ย่ใู นใจ ไม่มีอะไรท่ีจะสงสยั

น่ีคอื การปฏิบตั ิ นกั บวชตอ้ งปฏบิ ตั ไิ ด้ ตอ้ งประพฤตไิ ด้ เรง่
กระทาํ บาํ เพญ็ นกั บวชจงึ เป็นผมู้ ีโชคลาภอนั ใหญ่หลวง บวชได้
ทาํ จติ ทาํ ใจใหส้ บาย สบายมาก ไมม่ หี ว่ งมีหวง ไม่มีตดิ มขี อ้ ง จะ
มีสมบตั พิ สั ถานก็รูว้ า่ สมบตั เิ หลา่ นีเ้ คา้ เอามาบชู าความดี
ตา่ งหาก ไมใ่ ชเ่ ราแสวงหา มนั เกิดมาดว้ ยอรรถดว้ ยธรรม และ
ความติดขอ้ งวา่ เป็นของๆเรา มนั ไม่มี เคา้ ใหก้ ็เป็นบญุ กศุ ลแก่
เขา เขาปลกู ฝังหวา่ นพืชเอาไวใ้ นเนือ้ นาท่ีเขาแสวงหาวา่ เป็น
ทางท่ีดี จะเกิดผลเกิดประโยชนแ์ กเ่ คา้ เขาไมใ่ หก้ ็ดอี ีก เพราะจะ
ไม่เป็นภาระดแู ลรกั ษา

14

ผทู้ ่ีมีปัญญา ผทู้ ่ีฝีกจติ อบรมใจของตวั ครูอาจารยท์ ่ีมีอรรถมี
ธรรมมาสอนโลก ทา่ นเคยผา่ น บางคราวบางสมยั ไปอย่ใู นป่า
อาหารบณิ ฑบาตไมม่ ีอะไร มีแตข่ า้ ว หรอื ขา้ วกย็ งั นิดๆหนอ่ ยๆ
ไมพ่ อแกป่ ากแกท่ อ้ งของตวั เคยมี เม่ือมนั ไปเกิดอยา่ งนนั้ มนั
เป็นอยา่ งนนั้ ทา่ นกพ็ ิจารณา ดแี ลว้ มีมากมนั โลภ มนั อยาก มี
นอ้ ยอยา่ งนีด้ ี เคา้ จะไดท้ รมานชว่ ยเรา เป็นเร่อื งของเรา คนท่ี
โลภมาก มนั มมี าก มนั ฉนั มาก เบรคไม่อยู่ มีนอ้ ยอย่างนดี้ ี ทา่ น
สอนจิตสอนใจของท่านอยา่ งนนั้ ไมใ่ หใ้ จไปเพง่ คิดจบั ผดิ จาก
คนอ่ืน วา่ เรามาอยนู่ ี้ เคา้ ไมม่ ีหมู ีตา ไมม่ ีศรทั ธาดแู ลรกั ษา ถา้
เพง่ ไปอยา่ งนนั้ คิดไปอย่างนนั้ จะทาํ ใจของตวั ใหข้ ่นุ มวั เศรา้
หมองเดือดรอ้ น ถา้ ทา่ นคดิ วา่ เอา้ ดีแลว้ อย่อู ย่างนี้ เคา้ ทรมาน
ชว่ ยเรา กิเลสของเราจะไดเ้ บาบางไป เราอยแู่ ตเ่ รามีมาก อยู่
สถานท่ีอ่นื ก็เคยพบเคยเห็น ฉนั มาก ด่ืมมากมนั เป็นอย่างไร
กิเลสไดต้ กหลน่ ออกไปจากใจมยั้ มนั มีนอ้ ยอย่างนี้ ความเพียร
มนั จะมาก เพราะคนฉนั นนั้ เวลานอน มนั กน็ อ้ ย ความเพยี รมนั ก็
มาก พนิ ิจพิจารณาถกู เร่อื งถกู ราวแลว้ ไม่มอี ะไรขดั ขอ้ ง มีมากก็

15

เอ๊า! ดีหละวนั นีจ้ ะไดฉ้ นั ใหอ้ ่มิ หนาํ สาํ ราญ จะมีกาํ ลงั วงั ชาเดิน
จงกรมภาวนาใหม้ าก ท่านเคยแนะสอนตวั ของทา่ นอย่างนนั้ จงึ
ไปสถานท่ีใดไม่มีการขดั ขอ้ ง เร่อื งของใจ สะดวกสบายในการไป
การอยู่

ความเป็นจรงิ เร่อื งใจท่ีมีความสขุ ใจ ท่ีมีความสงบ ใจท่ีมี
อรรถมีธรรม เป็นใจท่ีประเสรฐิ แตพ่ วกเรามองไม่เหน็ เขา้ ใจวา่
ความสขุ มนั อย่ทู ่ีอ่ืนนอกจากใจของตวั อยกู่ บั วตั ถสุ ง่ิ ของบา้ น
ชอ่ ง กบั ผวั กบั เมียกบั ลกู กบั เสียง ความคดิ นกึ คิดไปอย่างนนั้
เพราะความลมุ่ หลง ไมไ่ ดพ้ นิ ิจพิจารณาในดา้ นอรรถธรรมอย่าง
จรงิ จงั สงิ่ เหลา่ นนั้ มนั เหมือนกนั กบั เหย่ือท่ีเก่ียวเบด็ เอาไว้ ปลา
ท่ีโงเ่ ขลาไมไ่ ดพ้ ินิจพจิ ารณา เหน็ แก่ปากแตท่ อ้ ง ไปหบุ เขา้ เบ็ด
เลยเกาะปากเอา เลยเกิดทกุ ข์ คดิ วา่ อาหารท่ีเราหบุ เอากลนื เอา
นนั้ จะเป็นประโยชนแ์ กธ่ าตขุ นั ธ์ จะใหค้ วามสขุ ความคิด มนั ไม่
เป็นอยา่ งนนั้ เบด็ มนั อย่ภู ายใน พอติดเบ็ดเขา้ อาหารก็เลยไมม่ ี
รสชาติอะไร ผลท่ีสดุ ปลาตวั นนั้ ก็มีแตจ่ ะตายเทา่ นนั้ เจา้ ของพบ
เหน็ เม่ือใดเคา้ ก็จะเอาไปตม้ ไปแกงเทา่ นนั้

16

น่ีความคดิ ของพวกเราท่านมนั เป็นไปแบบปลาท่ีโง่ มนั ถึง
โดนทบุ บอ่ ยๆ เพราะเหย่ือท่ีหลอกลวงจติ ใจของเราเพียงนิดๆ
หน่อยๆเทา่ นนั้ วา่ มนั จะเกดิ ความสขุ อยา่ งนนั้ มนั จะเกิด
ความสขุ อย่างนี้ แตม่ นั ไม่สขุ ให้ มนั กลบั ทกุ ขเ์ ผากายเผาใจ จงึ
ควรพินิจพิจารณา หากจิตของเราละถอนโลภ โกรธ หลง ซง่ึ เป็น
เคร่อื งเคลอื บแฝงอยภู่ ายในดว้ ยอบุ ายของใจ คือปัญญาธรรมะ
สะสางแลว้ ใจนนั้ จะสงบ ใจนนั้ จะสบาย ใจนนั้ จะปลอดโปรง่ อยู่
ทกุ กาลทกุ เวลา เม่ือใจไมม่ ีกเิ ลสตณั หา ไมม่ ีอารมณช์ ่วั เสีย
รบกวนอยา่ งนนั้ ไปอยสู่ ถานท่ีใดก็ไปเถอะ อยโู่ คนตน้ ไมก้ ็สขุ อยู่
ป่าก็สขุ อยถู่ า้ํ ก็สขุ ยงั อย่กู ็สขุ ตายไปก็สขุ เพราะใจเป็นสขุ ใจ
สขุ อย่างเดียวจงึ เป็นสขุ ยอดปรารถนา ไมต่ อ้ งไปอย่สู ถานท่ีใด
อย่ใู นป่ารม่ ไม้ ทา่ นก็สขุ

อยา่ งพระพทุ ธเจา้ หรอื กษัตรยิ บ์ างทา่ นบางองคท์ ่ีมาบวชป็น
สาวกของพระพทุ ธเจา้ ทา่ นเคยเป็นกษัตรยิ ม์ า สขุ สนกุ สนานใน
วตั ถเุ ป็นอย่างไร ลาภยศสรรเสรญิ ท่ีเคยผา่ นมา จติ ใจปลอด
โปรง่ ปลอ่ ยวางละถอนมยั้ แลว้ สขุ ในการละถอนกิเลสตณั หา ละ

17

มานะทฐิ ิ โลภ โกรธ หลงภายในใจเป็นอยา่ งไร ทา่ นทราบดี ทา่ น
จงึ เปลง่ อทุ านอย่สู ม่าํ เสมอ อยา่ งพระยากบิล (พระภทั ทยิ ะกาฬิ
โคธาบตุ รเถระ ผเู้ ป็นพระมหากษัตรยิ แ์ หง่ แควน้ สกั กะ) วา่ สขุ
หนอๆ ไปพกั ท่ไี หน คอื สขุ ของใจ ไม่ตอ้ งแอบอิงพงิ อาศยั อนั อ่นื
มนั สขุ พอ ถา้ ใจสขุ แลว้ อย่สู ถานท่ีใดไมม่ ีทกุ ข์ ใจทกุ ขแ์ ลว้ อยู่
สถานท่ีใดไมม่ ีสขุ ใจรอ้ นแลว้ จะไปอย่ใู นหอ้ งแอรห์ รอื แชน่ า้ํ แข็ง
มนั ก็ไม่มวี นั เยน็ ใจจงึ เป็นเรอ่ื งสาํ คญั ท่ีพวกเราทา่ นไมค่ วร
มองขา้ ม ควรละ ควรถอน ควรพินิจพิจารณาใหท้ ่วั ถงึ สาระ
จรงิ จงั

ถา้ เขา้ ถึงสาระของอรรถธรรม สง่ิ ตา่ งๆท่ีเราเคยตดิ ขอ้ ง
ยดึ ถือ จะเบาบาง ปลอ่ ยวางไปตามเร่อื งใจท่ีเหน็ ธรรม ถา้ ใจไม่
เห็นธรรม มืดดาํ เร่อื ยไป นบั วนั ท่ีจะนาํ ความทกุ ขม์ าใหเ้ พราะใจ
หลง หลงเทา่ ไรก็ย่งิ ลาํ บากเท่านนั้ การท่ีจะหายจากความหลง
ของใจก็คือการพินิจพิจารณาธรรมะของพระพทุ ธเจา้ เชน่ ตา
เห็น หไู ดย้ นิ จมกู ไดก้ ลิ่น ลนิ้ ไดร้ ส ส่ิงเหลา่ นีเ้ ป็นสงิ่ ท่ีชาวโลก
ท่วั ไปตดิ ขอ้ งยดึ ถือวา่ ดวี า่ ช่วั ตา่ งๆ เพราะหลง คือสญั ญาไป

18

หมาย ถา้ หากสญั ญาไมไ่ ปหมาย คน้ คดิ พจิ ารณาเร่อื งอรรถ
ธรรมจรงิ จงั สง่ิ เหลา่ นนั้ มนั ไมม่ ีความหมายอะไร ตาหนา้ ท่ีเห็น
รูปมนั ก็เหน็ ไป แตเ่ หน็ สกั แตว่ า่ เหน็ หหู นา้ ท่ีของมนั ฟังเสยี งก็ฟัง
ไป แตส่ กั แตว่ า่ ฟัง ไม่ไดถ้ ือ ไมไ่ ดย้ ดึ ในสง่ิ นนั้ ๆ จมกู กเ็ หมือนกนั
มนั ไมอ่ คติสิง่ เหลา่ นี้ ของดมี นั ก็เหน็ ได้ ฟังได้ สดู ดมได้ ของช่วั
มนั ก็เหมือนกนั แตผ่ ทู้ ่ีไปยนิ ดยี ินดรี า้ ยคอื ใคร น่นั แหละ เป็นท่ี
แกไ้ ข เป็นท่ีจะชาํ ระ

ถา้ หากไมม่ องเขา้ ไปภายใน ก็ไปตาํ หนิแตเ่ ร่อื งภายนอก ไป
แกน้ อก แกป้ ลายเหตมุ นั ก็ไม่หาย เรอ่ื งธรรมะจงึ เป็นโอปนยิโก
เป็นเร่อื งภายใน แกไ้ ขได้ ทกุ คนเม่ือสนใจพนิ ิจพจิ ารณาแกไ้ ข
มนั จะหมดไป เรอ่ื งความตดิ ขอ้ งของใจ เม่อื มนั หมดไปไมไ่ ด้
พระพทุ ธเจา้ กไ็ มส่ อน ครูอาจารยก์ ็ไม่มี น่ีมนั หมดไปได้ มนั
ปลอ่ ยมนั ละไปได้ ทงั้ ๆท่ีของเหลา่ นนั้ มีอยู่ แตไ่ ม่สาบทาตดิ ขอ้ ง
ในจติ ในใจของทา่ น คนอยา่ งนนั้ เขาจงึ ถือวา่ เป็นคนประเสรฐิ
โลกจงึ นิยมชมชอบกราบไหวบ้ ชู า เพราะตาทา่ นมี ไมต่ ิด หทู า่ น
มี ไม่ขอ้ ง จมกู ท่านมี ไมย่ นิ ดยี ินรา้ ยตามกลิ่นตา่ งๆ ลนิ้ ทา่ นมี

19

ทา่ นก็ไม่เพลิดเพลินลมุ่ หลงไปตามรส ทา่ นอยใู่ นโลก ไมท่ าํ
ความเดอื ดรอ้ นใหแ้ กโ่ ลกและตวั ทา่ นเอง มนั จะไมป่ ระเสรฐิ
อย่างไร ตอ้ งประเสรฐิ วิเศษ

ถา้ หากฝึกอบรมตวั ได้ การฝึกอบรมมนั ก็ไม่มีใครท่ีจะ
ฝึกอบรมใหเ้ ราย่ิงกวา่ เราอบรมตวั ของเราเอง เพราะตวั ของเรา
เทา่ นนั้ ท่ีจะรูเ้ รอ่ื งของเรา มนั ติดขอ้ งเศรา้ หมองท่ีไหน มนั คิดปรุง
อะไรอย่ใู นวงของธรรมะหรอื ไม่ หรอื เป็นไปเพ่ือกิเลสตณั หา คดิ
ไปเร่อื งของสมทุ ยั หรอื คดิ ไปเรอ่ื งของมรรค จะตอ้ งสอบสบื พินิจ
พิจารณาตวั เองเพ่ือแกไ้ ขสิ่งท่ีช่วั ละถอนสง่ิ ท่ีช่วั บาํ เพ็ญส่งิ ท่ีดี
เรอ่ื ยไป

นกั บวชจงึ มีโอกาสเวลา โชคดกี วา่ เป็นฆราวาส เพราะอยกู่ ็
อยคู่ นเดยี ว การไปก็ไปคนเดยี ว สะดวกสบาย ตายก็ตายคน
เดียว ไม่มีใครเป็นหว่ ง หวงแหน มนั ง่ายมนั สบาย ปกติจติ ของ
ทา่ นก็วเิ วกอยเู่ สมอ สญั ญาอารมณไ์ มค่ อ่ ยไดม้ ารบกวน ไม่
เหมือนจติ ของคนท่ีไม่เคยศกึ ษา ไมเ่ คยปฏบิ ตั ิ ซง่ึ มีแตส่ ญั ญา
อารมณร์ บกวนอยตู่ ลอดเวลา น่งั อยนู่ อนอย่กู ็ยงั คดิ ยงั ปรุงงานท่ี

20

ทาํ วางมือมาแลว้ ใจยงั ปรุงยงั คิด น่ีท่านพนิ ิจพจิ ารณาเพ่ือละ
ถอนกิเลสภายใน ใจของท่านจงึ เบา จงึ สบาย สงบเยน็

ใครตอ้ งการความสขุ ความประเสรฐิ อยา่ งนี้ ก็ตอ้ งลงมือ
ประพฤตปิ ฏิบตั ิตวั ของตวั เพราะธรรมะเป็นของกลาง มีสิทธิท์ ่ี
จะประพฤตปิ ฏิบตั ิได้ เราไมส่ บายคนเดยี ว คนอ่ืนเคา้ จะสบาย
ท่วั โลก เราก็ไมม่ ีความสขุ เราสบายคนเดยี ว คนอ่ืนเคา้ จะทกุ ข์
ท่วั โลก เราก็สขุ ก็สบายอย่อู ย่างนนั้ ไมม่ ีอะไรจะไปทกุ ขร์ อ้ นกบั
เขา พงึ ศกึ ษาพงึ พนิ ิจพิจารณา แกจ้ ติ แกใ้ จของตวั ได้ ปัญหาของ
โลกมนั ก็หมดไป เพราะปัญหามนั เกิดจากใจ ความยงุ่ เหยงิ มนั
เกิดจากใจ ไมไ่ ดเ้ กิดไปจากท่ีอ่นื

อย่าไปทาํ อนั นนั้ ทาํ อนั นีใ้ หม้ นั เสรจ็ เสยี กอ่ นถงึ คอ่ ยจะฝึก
จะสอนจะปฏบิ ตั ิตวั มนั ไมม่ ที างเพราะคนเกิดมาไม่มีใคร
เอาชนะงานได้ ตายไปนบั แสนนบั ลา้ นไมไ่ ด้ แตง่ านของเขาถา้
หากไปขดุ คน้ ขนึ้ มาวา่ งานเสรจ็ แลว้ หรอื หมดทกุ สง่ิ ทกุ อย่างแลว้
หรอื คิดถึงคอ่ ยตาย เคา้ จะตอบวา่ ยงั ๆทงั้ นนั้ เราจงึ ไม่ควรเช่ือ
เรอ่ื งจติ ใจท่ีมกี ิเลสตณั หาโลภหลงเป็นศาสดาสอนเรา เราตอ้ ง

21

เอาธรรมของพระพทุ ธเจา้ ผรู้ ูผ้ เู้ ขา้ ใจมาพนิ ิจพิจารณา จงึ จะละ
จะถอนกิเลสตณั หา เอานา้ํ ท่ีสกปรกมาลา้ งของสกปรกก็เพ่ิม
สกปรกขนึ้ ตอ้ งเอานา้ํ ท่ีสะอาดมาลา้ ง มนั ถงึ จะสะอาดได้ ฉนั ใด
จิตใจของเรา ถา้ ไปเช่ือตามโลภ โกรธ หลงของโลก มนั ก็ฉนั นนั้
ไม่มีวนั ท่ีจะสะอาด ไม่มวี นั ท่ีจะดีวเิ ศษได้ ตอ้ งเอาธรรมะของ
พระพทุ ธเจา้ มาแกไ้ ข พจิ ารณาหาเหตผุ ลตามเป็นจรงิ ของมนั

เม่ือมนั เป็นจรงิ อยา่ งไร รูเ้ หน็ อยา่ งนนั้ มนั ก็ไมม่ ีปัญหาอะไร
ใจจะสขุ ใจจะสงบ ใจจะสบาย ถงึ ไม่มีความรูม้ ากพอจะสอนคน
อ่นื แนะคนอ่นื ได้ ความสขุ ความสบายมอี ยา่ งไรเขา้ ใจในตวั ไม่
ช่วั ไมเ่ สีย ผรู้ ูบ้ ณั ฑติ ท่วั ไปสรรเสรญิ อย่างพระปัจเจกโพธิ
พระพทุ ธเจา้ ทา่ นตรสั รูด้ ว้ ยตนเองเหมือนกนั แตไ่ ม่เคยแนะสอน
ใคร ใจท่ีหมดกิเลสเป็นอยา่ งไร ทา่ นเขา้ ใจเฉพาะทา่ น ถึงกระนนั้
ทางโลกหรอื บณั ฑติ พระพทุ ธเจา้ กย็ งั สรรเสรญิ ขอใหท้ าํ ตวั ให้
บรสิ ทุ ธิ์เถอะ มนั ดีวเิ ศษทงั้ นนั้ ถา้ ตวั ไม่บรสิ ทุ ธิ์ ถงึ จะมคี วามรู้
ขนาดไหน ใจยงั มีโลภ มีโกรธ มหี ลง มีกิเลส ทบั ถมโจมตอี ยู่ มนั

22

ไมม่ ีปัญหา จะเรยี นไดป้ รญิ ญาอะไรก็มาเถอะ ถา้ กิเลสตณั หา
ยงั บงั คบั บญั ชาใจของตวั ไดอ้ ยู่

น่ีการแกไ้ ขใจ จงึ เป็นเร่อื งสาํ คญั มีธรรมะในใจ มีความสงบ
ของใจ มีความปลอ่ ยวางละถอนกิเลสตณั หา จงึ เป็นเรอ่ื งสขุ
เรอ่ื งสบาย เป็นเรอ่ื งดวี เิ ศษ ขอทกุ คนเม่ือไดส้ ดบั รบั ฟังแลว้ จง
นาํ ไปพนิ ิจพิจารณา หากเหน็ วา่ เป็นทางดมี ีประโยชนก์ ็ลงมือ
ประพฤติปฏบิ ตั ิ หากเป็นทางช่วั ทางเสียสว่ นใด ก็พากนั ละทงิ้
เสยี อยา่ นาํ มาพนิ ิจพจิ ารณา การอธิบายธรรมะก็เหน็ วา่
พอสมควร เสยี เวลาขอยตุ ิเพียงเทา่ นี้

ท่ีมา: https://youtu.be/RZoK3qhI3mQ

23