กรรมฐานห้า โดย หลวงพ่อสิงห์ทอง ธมฺมวโร

กรรมฐาน ๕
ธรรมะท่ีนาํ มาพดู โดยสว่ นใหญ่มนั ก็ไม่มีอะไรอ่ืน ธรรมะซง่ึ
เราท่านๆเคยรูจ้ กั เคยเขา้ ใจอยู่ แตม่ นั ก็ตอ้ งพดู เพราะธาตขุ นั ธ์
มนั ยงั มีอยู่ กิเลสมนั ยงั มีอยู่ ธรรมะท่ีพระพทุ ธเจา้ ทรงสอน ถา้
หากคนยงั ออ่ นอปุ นิสยั อินทรยี ย์ งั ออ่ น ทา่ นก็สอนขนึ้ ไปตงั้ แต่
อนปุ พุ พิกถา สอนทาน ศีล สวรรค์ เนกขมั มะ โทษของกาม สอน
ขนึ้ ไปเป็นขนั้ ๆ ถา้ คนมีอินทรยี แ์ กก่ ลา้ สามารถท่ีจะตรสั รูไ้ ด้
เขา้ ใจอรรถธรรม ท่านก็สอนอรยิ สจั น่ีเร่อื งของพระพทุ ธเจา้
พระองคเ์ ป็นผมู้ ีปัญญาตราญาณสามารถทราบอปุ นิสยั ของ
สตั ว์ วา่ คนๆนีค้ วรจะสอนอะไรใหเ้ ขา จงึ จะเกิดสาระประโยชน์
ทา่ นทราบสมฏุ ฐานของจติ ใจ แตพ่ วกเราท่านมนั สมุ่ เดา ใครมา
หนา้ ไหนก็สอนกนั ไปตามเรอ่ื ง คิดวา่ มนั จะเกิดประโยชน์
แตถ่ งึ อยา่ งไรก็ดีเร่อื งธรรมะเป็นสิ่งจาํ เป็นสาํ หรบั จติ ใจของ
พวกเราทา่ นทกุ คน คนท่ีไมม่ ีธรรมะแทรกในจติ ในใจ การทาํ
การพดู การคดิ ยอ่ มไม่ถกู ทางให้ ทาํ ใหค้ นอ่ืนสตั วอ์ ่นื เดอื ดรอ้ น
วนุ่ วาย ตวั ของตวั เองก็ไมม่ ีความสขุ ความสงบ น่ีคอื คน

1

ปราศจากธรรมะ จะพดู จะทาํ จะคิด มีแตท่ างผิดทางช่วั โดยสว่ น
ใหญ่เรอ่ื งจติ ใจจงึ จาํ เป็นกบั เรอ่ื งธรรมะ แตพ่ วกเราปฏิบตั ธิ รรมะ
อยกู่ บั ธรรมะ แตไ่ ม่เหน็ ธรรมะเป็นเรอ่ื งสาํ คญั มกั อยากจะเหมา
เอาวา่ เราไม่มวี าสนา ไมม่ ีอปุ นิสยั น่ีเป็นเรอ่ื งตดั สนิ ใจเอาเอง
ไมใ่ ชพ่ ระพทุ ธเจา้ ตดั สินให้ และการกระทาํ ของเรา ทาํ แคไ่ หนจงึ
ตดั สนิ ใจเอาวา่ อาภพั วาสนา

ในสมยั พทุ ธกาลถา้ หากเราจะเอาตาํ นานมาพดู กนั คนท่ีมี
ราคะตณั หามากแตม่ ีอปุ นิสยั เป็นพระอรหนั ตก์ ็มีอยตู่ าม
ตาํ รบั ตาํ รา ความหลงใหลในกิเลสตณั หา ทงั้ ๆท่มี ีอปุ นิสยั ท่ีจะ
เป็นพระอรหนั ตใ์ นชาตนิ นั้ แตก่ ็อาํ นาจของกิเลสตณั หาแรงกลา้
ไมใ่ ชเ่ ลน่ ยกตวั อย่าง นางปฏาจาราหรอื กลุ ธิดาท่ีเป็นลกู ของ
เศรษฐีเป็นตน้ พวกเหลา่ นีท้ งั้ ๆท่ีมีอปุ นิสยั จะเป็นพระอรหนั ตน์ ะ
แตก่ ็ยงั หลงใหลใฝ่ฝันในเรอ่ื งราคะตณั หามากเหมือนกนั จน
สามารถท่ีจะกนั้ กางจิตใจของตวั ใหอ้ ยใู่ นขอบเขตของศีลธรรม
ชาวบา้ นไม่ได้ อย่างนางปฏาจาราก็ว่งิ หนตี ามคนใชไ้ ปทงั้ ๆท่ีพอ่
แม่มงุ่ หวงั จะใหแ้ ตง่ งานกบั ลกู ของเศรษฐี แตต่ วั ก็ไดเ้ สียกบั คน

2

ใช้ แสดงวา่ ราคะตณั หาของเขาแรงกลา้ ไม่สามารถท่ีจะบงั คบั
ใจของตวั ใหอ้ ย่ใู นขอบขา่ ยของโอวาทบดิ ามารดาได้ จงึ ทาํ ช่วั ทาํ
เสีย หนีไปอยา่ งนนั้

กลุ ธิดาท่ีชอบโจรก็เหมือนกนั ทงั้ ๆท่ีมีอปุ นิสยั ท่ีจะเป็นพระ
อรหนั ตใ์ นชาตนิ นั้ ช่ือกณุ ฑลเถรหี รอื อะไร (พระกณุ ฑลเกสเี ถร)ี
เม่ือสาํ เรจ็ เป็นพระอรหนั ต์ คอื คนนีก้ ็ชอบโจรคอื โจรคนนนั้
ประพฤตชิ ่วั เสยี เคา้ จบั ได้ เคา้ จะนาํ ไปฆา่ แลว้ เคา้ ก็แหใ่ หค้ นดู
ในถนนหนทางตา่ งๆ นางคนนนั้ มองเหน็ ก็ชอบใจ ถา้ ไม่ไดจ้ ะกิน
ยาตาย จะฆา่ ตวั ตาย ถงึ อยา่ งไรก็จะตอ้ งใหไ้ ดโ้ จรคนนี้ มาเป็น
สามีใหไ้ ด้ น่ีความคิดในจติ ในใจ คดิ แรงขนาดนนั้ จนทนไม่ไหว
ออกปาก ออ้ นวอนบิดามารดาใหน้ าํ โจรมาให้ ทงั้ โจรคนนนั้ ช่วั
เสียขนาดไหน เคา้ จะเอาไปฆา่ แตแ่ กก็ชอบยินดี จะเอามาเป็น
สามีของแก ดว้ ยอาํ นาจเงนิ ทองของเขา เขาเป็นเศรษฐี บดิ าก็
กลวั ลกู สาวของตวั จะตาย ถา้ ไม่ไดเ้ คา้ ก็จะฆา่ ตวั ตายจรงิ ๆ ก็
เลยติดตาม ไปพดู กบั พระราชาเจา้ นายผใู้ หญ่ จะใหค้ า่ ตวั ของ
เขาเทา่ นนั้ เท่านี้ จนพวกนนั้ ตกลงใจไมฆ่ า่ มอบโจรคนนนั้ มา

3

ใหแ้ กห่ ญิงคนนนั้ แกล่ กู สาวของเศรษฐีคนนนั้ น่ีแสดงวา่ ราคะ
ตณั หาของเขาแรงกลา้ จนสามารถ ไม่ไดจ้ ะฆา่ ตวั ตาย

เราทงั้ หลายยงั ไมเ่ คยตกลงใจแบบนนั้ ถา้ หากจะวา่ เรา
อาภพั เอาวาสนา มีราคะแรงกลา้ เขาเหลา่ นนั้ ทงั้ ๆท่ีมีอปุ นิสยั จะ
เป็นพระอรหตั อรหนั ต์ ก็ยงั แรงกลา้ ขนาดนนั้ มนั เป็นไปได้ เราจงึ
ไม่ควรตดั สนิ ใจเอาดว้ ยตวั เองวา่ เราอาภพั เอาวาสนา เม่ือเวลา
มนั ฟงุ้ มนั ปรุงมนั คิดท่ีขอ้ งมนั ก็เป็นไป เรอ่ื งใจท่ียงั แกไ้ ขตวั เองยงั
ไมต่ ก แตถ่ ึงอยา่ งไรก็ดจี ะตอ้ งสพู้ นิ ิจพจิ ารณาศกึ ษาปฏบิ ตั ิ
เพราะถา้ ไม่มีความช่วั เสยี เหลา่ นี้ เราก็ไมม่ ีทางท่ีจะแกไ้ ขจิตใจ
ของเรา มนั ช่วั มนั ตดิ มนั คิดมนั ปรุง มนั ย่งุ มนั เก่ียวกบั เร่อื งอะไร
เราจะตอ้ งนาํ เรอ่ื งอนั นนั้ มาพนิ ิจพิจารณาเพ่ือแกไ้ ข ใหใ้ จมนั
ถอดมนั ถอน มนั หลดุ มนั รว่ งออกไปจากความตดิ ขอ้ งของใจ
เพราะถา้ เก็บเอาไวก้ ็เร่อื งนนั้ แหละ มนั จะมาย่งุ เก่ียวอยเู่ รอ่ื ย ทาํ
ใหเ้ ราเดือดรอ้ นวนุ่ วาย เพราะความยดึ ถือ ท่านจงึ ใหน้ าํ มาพนิ ิจ
พจิ ารณาดว้ ยอรรถดว้ ยธรรม เพ่ือแกไ้ ขขบั ไลใ่ จท่ีตดิ ขอ้ งเศรา้

4

หมองเดอื ดรอ้ นวนุ่ วายตา่ งๆใหส้ งบ ใหข้ าดไปจากจิตจากใจของ
ตวั

เรอ่ื งเหลา่ นีม้ ีมาในสมยั พทุ ธกาล หรอื สมยั ปัจจบุ นั ทา่ นทาํ
กนั อยา่ งนนั้ ไมไ่ ดแ้ กท้ ่ีอ่ืน แกท้ ่ีมนั ติดมนั ขอ้ ง ท่ีมนั ผกู มนั มดั แก้
จิตแกใ้ จของตวั แตว่ ิธีแกก้ บั วิธีท่ีผกู มดั มนั ผิดกนั อยา่ งราคะ
กาํ เรบิ ผทู้ ่ีจะแกก้ ็จะตอ้ งพนิ ิจพิจารณาใจท่ีมนั ไพลค่ ิดติดขอ้ ง
กาํ หนดั ยนิ ดีในรูปนนั้ ๆ นาํ รูปนนั้ มาพนิ ิจพจิ ารณา แตไ่ ม่
พจิ ารณาไปในทางเสรมิ ราคะ พิจารณาเพ่ือชาํ ระจติ ใจท่ีคายรูป
นนั้ ออกไป จะพิจารณาเป็นธาตุ ๔ หรอื จะพจิ ารณาเป็นขนั ธ์ ๕
ก็แลว้ แตค่ วามถนดั ของใจ อยา่ พจิ ารณาสง่ เสรมิ ราคะ วา่ มนั
สวยอยา่ งนนั้ มนั งามอยา่ งนี้ นา่ จบู อยา่ งนนั้ นา่ กอดอยา่ งนี้
อยา่ ไปคิดไปในแง่นนั้ ถา้ คิดไปในแงน่ นั้ ก็เหมือนกนั กบั เอาเชือ้
ของไฟไปเพ่มิ ไฟขนึ้ เปลวมนั ก็ย่งิ ลกุ สงู ขนึ้ ความรอ้ นก็รอ้ นเผา
ออกไปไกล น่จี ติ ใจก็ทาํ นองเดยี วกนั มนั ยงุ่ มนั เก่ียว มนั ติด มนั
ขอ้ ง มนั คดิ มนั ปรุงในเรอ่ื งของรูปจนเกิดราคะตณั หา เราจะตอ้ ง
นาํ รูปน่นั มาพจิ ารณา

5

ในความจรงิ ของรูปอย่างกรรมฐาน ๕ ท่ีอปุ ัชฌายท์ า่ นสอน
น่นั ก็เป็นเร่อื งท่ีจะถอดถอนราคะตณั หา ถา้ หากพจิ ารณาตามมู
ละกรรมฐานท่ีอปุ ัชฌายอ์ าจารยใ์ ห้ คือพิจารณาใหม้ นั เหน็ เป็น
ปฏกิ ลู ตามเร่อื งของมนั อยา่ ไปสง่ เสรมิ วา่ มนั สวยอย่างนนั้ มนั
งามอย่างนี้ เกสา โลมา นขา ทนั ตา ตโจ ท่ที า่ นกลา่ วเอาไว้ น่ีคอื
กรรมฐาน ๕ ก่อนจะบรรพชาเป็นสามเณร จะบวชเป็นภกิ ษุ ทกุ
องคเ์ คยเรยี นมาแตไ่ มไ่ ดน้ าํ เอาอาวธุ สว่ นนีม้ าปราบปรามกิเลส
ตณั หา จติ ใจจงึ เกิดราคะ เกิดความกาํ หนดั ยินดี ชอบใจตดิ ขอ้ ง
ในรูปตา่ งๆท่ที างกิเลส ทางตณั หาถือวา่ มนั สวยมนั งาม

แตถ่ า้ นาํ อรรถธรรมหรอื กรรมฐานท่ีอปุ ัชฌายอ์ าจารยท์ ่าน
ใหม้ าพจิ ารณาแลว้ พจิ ารณาตามท่ีทา่ นสอน ผม มนั มีอย่บู น
ศีรษะ จากทา้ ยทอยจนถงึ หนา้ ผาก หมวกหทู งั้ สองขา้ ง มนั มี
ดว้ ยกนั ทกุ คนผมนี้ มนั เกิดขนึ้ ไดจ้ ากของสกปรก เหมือนหญา้ ท่ี
เกิดขนึ้ ตามหอ้ งนา้ํ หรอื ท่ีสกปรกตา่ งๆ มนั งอกงามขนึ้ ไดเ้ พราะ
อาศยั ป๋ ยุ อาศยั ของสกปรกเหลา่ นนั้ มนั จงึ งอกงามขนึ้ มา ผม
ของเราก็ทาํ นองเดียวกนั มนั ดดู เอาพวกนา้ํ เลอื ด นา้ํ เหลืองหลอ่

6

เลีย้ งมนั จงึ งอกงามขนึ้ มา ไมใ่ ช่มนั สวยงามอะไร เรอ่ื งของผม ถา้
หากไมต่ กแตง่ ชะลา้ ง ผมนีป้ ลอ่ ยเอาไวก้ ลนิ่ ของมนั ก็จะ
เหมน็ สาป เหม็นคงุ้ ขนึ้ เพราะมนั เป็นของสกปรก ถอดถอน
ออกมาดกู ็พอทราบวา่ ผมนีไ้ มม่ ีอะไรท่ีจะนา่ เล่ือมใสศรทั ธา ย่ิง
ตกหลน่ ไปใสภ่ าชนะนา้ํ ด่มื ก็ตาม อาหารท่ีเราใสใ่ นถว้ ยในจาน
หรอื ในหมอ้ ในชามของเรา ถา้ หากหลายๆเสน้ ตกลงไป คน
เหลา่ นนั้ โดยสว่ นใหญ่เคา้ จะไมร่ บั ประทานกนั เพราะถือวา่ ของ
สกปรก มีคนเอาไปทงิ้ ใสก่ จ็ ะทะเลาะเบาะแวง้ กนั ถิดเถียงกนั
หรอื ฆา่ ตกี นั

ถา้ หากผมมนั เป็นของสวยงาม เป็นของสะอาด เป็นของดบิ
ของดี ทาํ ไมจงึ ไม่ชอบ ทาํ ไมจงึ เกิดทะเลาะเบาะแวง้ กนั แตข่ อง
อ่ืนถา้ หากเป็นอาหารเขาเอาไปใสใ่ นถว้ ยในจาน ไม่เหน็ ดดุ า่ วา่
กลา่ วกนั ไมเ่ หน็ จติ ใจมนั รงั เกียจตาํ หนิ แตผ่ มคนนีถ้ า้ เอาไปใส่
ใหเ้ คา้ เห็น จะตอ้ งมีการดดุ า่ วา่ กลา่ วกนั ทะเลาะกนั เป็นแน่นอน
และผมมนั ก็ไม่คงท่ีเหมือนกนั เพราะเป็นรูป รูปัง อนิจจงั เรม่ิ ตน้
มนั ก็เป็นอยา่ งหนง่ึ ตอนเป็นหน่มุ เป็นสาวมนั ก็เป็นไปอกี อยา่ ง

7

หนง่ึ เม่ือแกม่ ามนั ก็เป็นอกี อยา่ งหนง่ึ เปล่ยี นสไี ป ถา้ หากสมี นั
ขาวปกติ สขี องผมชอบกนั ในสดี าํ ถา้ มนั เปล่ยี นไปเป็นขาวไป
แลว้ ไม่ชอบกนั ยอ้ มกนั หรอื รกั ษาเอาไว้ ไม่อยากจะใหม้ นั ขาว
แตม่ นั ก็ขาวไป ท่ีมนั ขาวไปกย็ อ้ มเอาไว้ แตม่ นั งอกขนึ้ มาใหม่
มนั ก็ย่งิ นา่ รงั เกียจอกี เพราะท่ียอ้ มมนั ดาํ ท่ีมนั งอกมาใหมม่ นั
ขาว มนั ไม่นา่ ดู ตอ้ งยอ้ มอยเู่ รอ่ื ยๆ น่ีคนรกั ษาผมเพ่ือความ
สวยงาม ท่ีรกั ษาอยา่ งนนั้ ก็เพราะเร่อื งของกามะกิเลส ราคะ
ตณั หา อยากจะใหม้ นั คงเสน้ คงวา อยากจะใหเ้ ขาวา่ มนั สวยมนั
งาม ความจรงิ มนั ไม่สวยไมง่ ามท่ีไหน

เรอ่ื งของผม มนั เป็นอย่อู ย่างนนั้ แลว้ มนั ก็ไม่หลงวา่ มนั สวย
มนั งาม มนั เกิดขนึ้ ตงั้ อยู่ หรอื หลดุ รว่ งไป เป็นหนา้ ท่ีของมนั มนั
ไม่เคยยนิ ดีกบั คนท่ีไปรกั มนั ชอบมนั แลว้ มนั ก็ไมเ่ คยเสยี ใจ
เพราะคนอ่นื ตาํ หนิมนั ผมมนั มีหนา้ ท่ีอยา่ งไร มนั ก็เป็นไปตาม
หนา้ ท่ีของมนั อย่างนนั้ แตจ่ ติ ใจของพวกเราท่านไม่ไดพ้ จิ ารณา
อย่างนี้ จงึ ไปหลงวา่ มนั ดีมนั สวยมนั งาม เคา้ ดดั เคา้ แปรงอยา่ ง
นนั้ อยา่ งนี้ ทาํ ใหล้ มุ่ ใหห้ ลงใหเ้ พลดิ ใหเ้ พลนิ ในผม คนไมม่ ีผม

8

ศีรษะลา้ น ถา้ เป็นผหู้ ญิงก็ตามผชู้ ายก็ตาม ถา้ มนั ไม่มีเสยี เลย
แลว้ ก็คนนนั้ โลกเคา้ ไมค่ อ่ ยสนใจกนั เพราะถือวา่ ไมม่ ีผม น่ีเร่อื ง
ของโลกเป็นอยา่ งนนั้ แตม่ นั ก็รว่ งไปได้ ผมงอกขนึ้ มาใหมแ่ ทน
ยงั เป็นเดก็ เป็นเลก็ ก็เป็นคนท่ีมีผมดกเต็มศีรษะ พอแกม่ าหลดุ
รว่ งไปอยา่ งนนั้ ก็มี บางคนก็มีมาแตก่ าํ เนิดไม่มีผมสมบรู ณ์ มนั
เป็นไปไดต้ ามอาํ นาจของกรรม

เรอ่ื งของขนก็เหมือนกนั งอกขนึ้ จากของสกปรกโสโครก
ไมใ่ ช่ของสวยของงาม ขนถา้ ไมม่ ีก็ถือวา่ ไม่ดไี มง่ ามอีก สาํ หรบั
โลก สาํ หรบั สมมตุ ถิ ือกนั อยา่ งนนั้ คนท่ีไมม่ ีขนตา ขนคิว้ คน
อย่างนีก้ ็จะตอ้ งละอายเพ่ือนบา้ นเขา คนท่วั ไปท่ีเคา้ มีราคะ
ตณั หา เคา้ ก็ไมช่ อบใจเพราะไม่มีขน แตข่ นนกี้ ็เป็นอยา่ งเดียวกนั
กบั ผม แตม่ นั เกิดในท่ีอ่นื เรยี กวา่ ขน ความจรงิ แลว้ ก็เป็นอยา่ ง
เดยี วกบั ผม เป็นของท่ีสกปรกเกิดขนึ้ จากนา้ํ เลอื ดนา้ํ เหลอื ง
ไม่ใชเ่ กิดขนึ้ จากท่ีอ่นื เกิดขนึ้ จากเนือ้ จากหนงั ท่ีสกปรกปฏกิ ลู
งอกมาตามหนา้ ท่ีของมนั ตงั้ อยู่ หลดุ ไป ตามหนา้ ท่ีของมนั
เหมือนกนั ยง่ิ ขนในรม่ ผา้ มคี นถอนออกมาทงิ้ ใสใ่ นถว้ ยในจาน

9

ในอาหารกาํ ลงั บรโิ ภค จะตอ้ งฆา่ กนั เพราะถือวา่ เป็นของสกปรก
ของน่าเกลยี ดไมน่ ่าดู น่ีเราทงั้ หลายไมไ่ ดพ้ จิ ารณาตามความ
เป็นจรงิ ของมนั จงึ หลงใหลใฝ่ฝันวา่ มนั สวยอย่างนนั้ มนั งาม
อย่างนี้

เลบ็ ก็ดอี าศยั การตบการแตง่ อย่เู รอ่ื ย การตดั การแคะ
ไม่อยา่ งนนั้ ปลอ่ ยเอาไวต้ งั้ แตว่ นั เกิดแลว้ แตม่ นั จะเป็นไปเหมือน
เลบ็ หมเู ลบ็ หมา เลบ็ มนษุ ยเ์ ราก็ไม่นา่ ดเู อาเหลือเกิน ถา้ หากไม่
ตกไม่แตง่ ไมร่ กั ษา แตว่ นั เกดิ มาจนอายยุ ่ีสบิ ปี สามสิบปีแลว้ มนั
จะยาวขนาดไหน มนั จะเป็นอย่างไร น่ีตกแตง่ อย่เู รอ่ื ย ตดั อยู่
เรอ่ื ย มนั จงึ พอดกู นั ได้ แลว้ เลบ็ ท่ีเราถือวา่ มนั สวยมนั งามอย่าง
นนั้ อยา่ งนี้ ใหแ้ กะออกมามาผดั มาทอด จะทานไดม้ ยั้ หากวา่
มนั สวยมนั งาม มนั ดบิ มนั ดี มนั ก็ไมม่ ีทางอกี เพราะถือวา่ เป็น
ของสกปรก

ฟันก็เหมือนกนั อาศยั แปรงอยเู่ ร่อื ย ชาํ ระอย่เู รอ่ื ย แตถ่ งึ
กระนนั้ ก็ยงั มีกล่ิน ยงั มมี ลู ฟันติดอยู่ ถา้ หากตกออกมา หลดุ
ออกมาใสภ่ าชนะอาหารก็อกี หละ ไมม่ ีใครกลา้ รบั ทานกนั แตอ่ ยู่

10

ในปากก็ถือวา่ มนั สวยมนั งาม เพราะเคา้ ตกเคา้ แตง่ เคา้ แปรงให้
สะอาด แตถ่ ึงกระนนั้ ก็ยงั มกี ล่ินใหเ้ รารูเ้ ราเขา้ ใจอยู่ ของเรา
อยา่ งไรของเคา้ ก็อยา่ งนนั้ มนั ไม่ผิดแผกแตกตา่ งกนั น่ีเรอ่ื งของ
ฟัน

เร่อื งของหนงั หละ ก็ทาํ นองเดยี วกนั หนงั นีเ้ ป็นสง่ิ สาํ คญั ถา้
ไมม่ ีหนงั ซะอยา่ งเท่านนั้ คนท่ีชอบ ท่ีมีราคะตณั หาแรงกลา้
ขนาดไหน ก็ไมม่ ีใครท่ีจะไปใครกลา้ แตะตอ้ งเอาไปทงิ้ ไวใ้ นท่ีอยู่
ท่ีอาศยั ถา้ คนไมม่ ีหนงั เดนิ ผา่ นไปในหม่บู า้ นเท่านนั้ คนในบา้ น
จะตอ้ งแตกฮือกนั เคา้ ไมถ่ ือวา่ คน วา่ ผีเพราะไม่มหี นงั แตเ่ ดนิ
ได้ ยงั ไมต่ าย เพียงเราขดู หนงั ออกนิดๆหนอ่ ยๆเท่านนั้ มนั ก็ไม่
น่าดกู นั แตห่ นงั นนั้ มนั เทียบเอาไวน้ ิดหนอ่ ยเทา่ นนั้ ผวิ บางๆนิด
เดียวท่ที าํ ใหเ้ ราลมุ่ หลง จนขดู เกลาออกไปท่วั ตวั ก็ไมไ่ ด้ ขนาด
หวั แม่มือสงิ่ ท่ีปิดบงั สติปัญญาของเราใหเ้ ราเกิดราคะตณั หา ขดู
ออกนิดเดยี วเทา่ นนั้ นา้ํ เลือด นา้ํ เหลอื งมนั จะเยมิ้ ออกมา มนั ไม่
มีอะไรท่ีนา่ อยากได้ นา่ ยนิ ดี

11

น่ีคือทางพนิ ิจพิจารณาชาํ ระใจ เม่ือมนั เกิดราคะตณั หา
จะตอ้ งหาทางพจิ ารณาแกไ้ ข ใจมนั หลง มนั ไมร่ ูต้ ามเป็นจรงิ มนั
จงึ เกิดราคะตณั หาอยา่ งนนั้ เร่อื งของกายจรงิ จงั แลว้ มนั ไม่มี
อะไร มนั เกิดขนึ้ ตงั้ อย่ดู บั ไปตามหนา้ ท่ีของมนั ไมว่ า่ ใครทงั้ หมด
เหมือนกนั ใจเทา่ นนั้ ท่ีมนั ไปลมุ่ ไปหลง แลว้ ใจลมุ่ หลงไปไดอ้ ะไร
นอกจากความทกุ ขข์ องใจเท่านนั้ ไม่มีอนั อ่นื ท่ีไดม้ า หลงเทา่ ไร
ชอบเท่าไรก็ทาํ ใหเ้ ดอื ดรอ้ น ทาํ ใหเ้ กิดความทกุ ขเ์ ทา่ นนั้

ถา้ หากมาพิจารณาทราบสาเหตขุ องจรงิ มนั วา่ กายนีไ้ ม่มี
หญิงมีชาย ไมม่ ีหนมุ่ มีแก่ กายอนั นีเ้ ป็นธาตทุ งั้ ๔ คอื ดนิ นา้ํ
ลม ไฟเหมือนกนั หมด เราอย่างไรเคา้ อยา่ งนนั้ ไม่มีอะไรท่ีแปลก
แตกตา่ งกนั จะไปกาํ หนดั ทาํ ไม จะไปยนิ ดที าํ ไม ตวั ของเราเป็น
อย่างไร เคา้ ก็เป็นอย่างนนั้ เราไปหลงในหนงั หนงั ของเราก็มีอยู่
จะไปหลงทาํ ไม หนงั ของเราเป็นอยา่ งไร หนงั ของเขาก็เป็นอย่าง
นนั้ เม่ือเอน็ กระดกู มนั ก็ทาํ นองเดยี วกนั เป็นธาตขุ องดนิ ท่ีขน้
แขง็ มนั ไมม่ ีอะไรเป็นของดขี องวเิ ศษ

12

ธาตนุ า้ํ ท่หี ลดุ รว่ งออกมา ไมว่ า่ นา้ํ หู นา้ํ ตา นา้ํ มกู นา้ํ เสลด
นา้ํ หนอง นา้ํ เลอื ด ท่ีมนั หลดุ ออกมา ตกออกมาจากกาย มนั ก็
พอทราบไดว้ า่ นา้ํ เหลา่ นีม้ นั เป็นของปฏิกลู อย่ขู า้ งนอกก็พอด่มื
พออาบได้ ถา้ หากเขา้ มาขา้ งใน ออกจากทางจมกู ก็ตาม ออก
จากทางปากก็ตาม ออกจากทวารเบาก็ตาม หรอื ออกตาม
รา่ งกายก็ตาม เราจะอาบไดม้ ยั้ เราจะด่มื ไดม้ ยั้ นา้ํ ออกจากกาย
ของบคุ คล ก็มนั สกปรก มนั ไม่ใชข่ องสะอาด ความจรงิ ของมนั
เป็นอยา่ งนนั้ แตเ่ ราก็หลงใหลใฝ่ฝันยดึ ถือวา่ มนั สวยอยา่ งนนั้
มนั งามอยา่ งนี้ หนา้ มนั แดงๆก็เลอื ดท่ีทาํ ใหม้ นั แดง ถา้ ไมม่ ีเลอื ด
มนั ก็ไมแ่ ดงให้ แลว้ เลือดท่ีมนั มีอย่ใู นกายท่ีหนงั หมุ้ อยู่ ถา้ หาก
เอามีด เอาขวานมาสบั มาฟันใหม้ นั ไหลออกมา มนั แดงย่งิ กวา่
อยใู่ นหนา้ เราชอบมยั้ เอามาทาตามเนือ้ ตามตวั ไดม้ ยั้ มาด่ืม มา
กินไดม้ ยั้ ก็ควรจะพิจารณาหาทางแกไ้ ขใจท่ีมนั ตดิ ขอ้ ง

น่ีคอื เร่อื งการพจิ ารณาชาํ ระราคะตณั หา ความอยาก ความ
กาํ หนดั ของใจ พิจารณาจนใหม้ นั ทราบ มนั เขา้ ใจความเป็นจรงิ
ของมนั รูปมีอย่ใู นโลก จะเป็นรูปหญิงก็ตาม รูปชายก็ตาม รูป

13

วตั ถขุ า้ วของก็ตาม มนั สภาพเหมือนกนั หมด มนั ไมไ่ ดห้ ลงใหล
ใฝ่ฝัน มนั ไม่ไดย้ นิ ดีพอใจ ไมไ่ ◌ด้ ใ้ สร่ า้ ยปา้ ยสใี คร หนา้ ท่ีของมนั
เป็นอยา่ งไร ก็เกิดขนึ้ แปรปรวน และแตกสลาย เหมือนกนั หมด
อะไรหละไปหลง หลงในส่งิ เหลา่ นนั้ เรอ่ื งของใจเทา่ นนั้ มนั ก็จะ
เหน็ โทษของใจวา่ มนั บา้ มนั บอ มนั ยดึ มนั ถือ ทงั้ ๆท่ีสงิ่ เหลา่ นนั้
เคา้ ไมร่ ูไ้ มเ่ ขา้ ใจอะไรแตเ่ ราก็บา้ บอ ยินดี ใฝ่ฝันอยากได้ ปรุงคดิ
มนั จะไดม้ าทราบเรอ่ื งจติ ใจของตวั เอง

เม่ือมนั มาทราบเร่อื งของใจตามเป็นจรงิ ของมนั วา่ รูป
เหลา่ นนั้ หรอื เรอ่ื งเหลา่ นนั้ มนั เป็นอยอู่ ยา่ งนนั้ เร่อื งของใจ
เทา่ นนั้ ท่ีไปลมุ่ หลง เร่อื งท่จี ะตดิ ในรูป จะเป็นสภุ ะ คอื รูปงาม
หรอื อสภุ ะคือรูปไมง่ ามก็ตาม มนั ตกไปหมด พิจารณารูปมนั ไม่
เอา เพราะรูปไม่มีความหมายอะไร ใจเทา่ นนั้ ท่ีมีความหมาย ท่ี
มนั ขอ้ งตดิ มนั จะไดว้ กเขา้ มาพิจารณาเรอ่ื งของใจ ทาํ ไมมนั จงึ
ไปตดิ ไปคิดไปปรุงอยา่ งนนั้ น่ีมนั เขา้ มาภายใน แลว้ เร่อื งใจจะ
ไปเกิดราคะตณั หา ไปชอบตดิ อย่างนนั้ อยา่ งนี้ มนั ไม่มีอกี

14

ถา้ หากพจิ ารณาพอของมนั น่ีคอื เร่อื งวางกาย วางรูป ใจ
จะตอ้ งอดเขา้ มาภายใน มาพิจารณาเรอ่ื งภายในของตวั จติ
ระยะนนั้ มนั จะละเอยี ด ละเอยี ดเอาจรงิ ๆจงั ๆ ทนั ทกุ ระยะทกุ
เวลาท่ีมนั ปรุงมนั คดิ เลยช่ือจติ ทนั เร่อื งของสงั ขาร ทงั้ ๆท่ไี มเ่ คย
เป็นเคยเหน็ มากอ่ น มนั คิดอะไร มนั ปรุงอะไร ทราบอยทู่ กุ ระยะ
ย่ิงออกไปแวบออกไปทางอกศุ ล มนั สะเทือนหนกั ทราบได้ และ
ก็ไมต่ อ้ งวติ กวจิ ารในเรอ่ื งนนั้ อีก มนั ก็ตกไปเองของมนั เพราะ
ทราบมาแลว้ พจิ ารณามาแลว้ เรอ่ื งของรูป เรอ่ื งของราคะ
ตณั หามนั จงึ ไม่มีอะไรในจติ ในใจท่ีจะไปยงุ่ เก่ียวกบั รูป ท่ีจะ
พิจารณาเพ่ือแกไ้ ขจิตใจใหม้ าละถอนอีก เพราะรูปถา้ เขา้ ใจตาม
เป็นจรงิ ของมนั เวทนา สญั ญาความม่นั หมายมนั ยงั มีอยกู่ ็
พยายามแกไ้ ข ก็พยายามพิจารณามนั มนั ปรุงอย่างไรขนึ้ มา มนั
หมายอะไร น่มี นั เขา้ มาภายใน เขา้ มาเรอ่ื งของนามธรรม

ผปู้ ระพฤตปิ ฏิบตั ถิ า้ ถงึ ขนั้ นจี้ ะทราบดีในตวั ของตวั อยทู่ กุ
ระยะทกุ เวลา ไปสถานท่ีใดมนั เป็นความเพียรอย่ตู ลอดเวลา คือ
จิตใจมนั ทนั กบั สงั ขารท่ีมนั ปรุงขนึ้ มนั ไมม่ ีเวลาเผลอ ท่ีจะใหม้ นั

15

แวบ้ ออกไปเก่ียวขอ้ งกบั เรอ่ื งอนั อ่นื มนั ปรุงอะไร ทราบทกุ ขณะ
ทกุ ระยะของจรงิ เรอ่ื งท่ีมนั เคยตดิ เคยขอ้ ง เราจะทดลองปรุงแตง่
ใหม้ นั คิด มนั ไมไ่ ปเพราะมนั ทราบดแี ลว้ วา่ มนั ไม่มีอะไรเรอ่ื งขา้ ง
นอก นอกจากเรอ่ื งขา้ งในหรอื เร่อื งนามธรรมเท่านนั้ มนั กม็ าคน้
คดิ พจิ ารณาเรอ่ื งในอย่ตู ลอดไป จนมนั รูม้ นั เขา้ ใจเรอ่ื งของขนั ธ์
ตามเป็นจรงิ ของมนั

รูป เวทนา สญั ญา สงั ขาร วิญญาณ อนั นีเ้ ป็นขนั ธ์ สง่ิ นี้
พระพทุ ธเจา้ ทา่ นหรอื สาวกอรหนั ต์ ท่านสาํ เรจ็ เป็นผวู้ เิ ศษแลว้
สง่ิ เหลา่ นีย้ งั มี ถา้ หากจติ ไมล่ มุ่ หลงสง่ิ เหลา่ นี้ มนั ก็ไมเ่ ป็นกิเลส
ตณั หา ถา้ หากจิตลมุ่ หลงในส่ิงเหลา่ นี้ ยดึ ม่นั ในสงิ่ เหลา่ นี้ มนั ก็
เกิดราคะตณั หา เกิดภพเกิดชาติได้ ถา้ แยกออกไดพ้ จิ ารณาเหน็
ชดั เจนในจิตในใจ ผมู้ าเหน็ สิ่งเหลา่ นีค้ อื ใคร เราจะทราบสง่ิ
เหลา่ นี้ มนั เป็นอย่างไรเรากท็ ราบ เม่ือเป็นอย่างนนั้ มนั ก็สมมตุ ิ
กบั วิมตุ ติมนั ไม่สะสมคละเคลา้ กนั ผบู้ รสิ ทุ ธิ์บรสิ ทุ ธิ์อย่อู ย่างนนั้
ธาตขุ นั ธห์ นา้ ท่ีของมนั เป็นอย่างไรก็ทราบเร่อื งของมนั ธาตขุ นั ธ์

16

ไม่ใชต่ วั กิเลสตณั หา ผรู้ ูค้ ือจติ ใจตา่ งหากท่ีเกิดราคะตณั หาสงิ่
เหลา่ นี้ มนั เป็นไปตามหนา้ ท่ีของมนั

ถา้ หากทา่ นสนิ้ กิเลส ธาตขุ นั ธข์ องทา่ นดบั ไป ก็พระพทุ ธเจา้
เอาอะไรไปสอนโลก ก็รูปของทา่ นยงั มีอย่ไู ม่ใช่หรอื เวทนา
ความสขุ ทกุ ขเ์ ฉยๆ สญั ญาความจาํ ส่งิ นนั้ สิง่ นี้ สงั ขารความปรุง
คิดในจติ ในใจ วิญญาณความรบั รูจ้ ากตาหจู มกู ลนิ้ กายใจ ยงั มี
อยู่ แตท่ า่ นไมม่ ีกิเลส เพราะจติ ของท่านไมเ่ ป็นกิเลส ถา้ จติ ยงั
เป็นกิเลสแลว้ สิง่ เหลา่ นกี้ ็เป็นกิเลส น่ีคือการประพฤติปฏบิ ตั ิ
ละเอยี ดเขา้ ไป ละเอียดเขา้ ไปจะรูจ้ ะเขา้ ใจตามเป็นจรงิ ของมนั
จนหมดเร่อื งท่ีจะละจะบาํ เพญ็ มนั ก็ทราบ ทกุ คนมีหนา้ ท่ีท่ีจะ
ประพฤตปิ ฏิบตั อิ ย่างนนั้

อย่าไปเช่ือเรอ่ื งราคะตณั หา เร่อื งอวชิ ชาอปุ าทานของใจ วา่
เราอาภพั อบั วาสนา ประพฤติปฏิบตั มิ าขนาดนีย้ งั ไมร่ ูไ้ ม่เห็น ยงั
ไมด่ ไี มเ่ ดน่ อะไร ทงั้ ๆท่ีเคยประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ เคยไดย้ นิ ไดฟ้ ังครู
อาจารยแ์ นะสอน แตจ่ ติ ใจก็ไม่เป็นไปให้ มนั ยงั ไมถ่ ึงกาลถึงสมยั
เราตอ้ งตงั้ ใจกระทาํ บาํ เพ็ญเรอ่ื ยไป มนั จะเกิดขนึ้ ขนาดไหน

17

ตอ่ สู้ เรามนั นกั สู้ ถา้ สมู้ นั ธรรมดาไมไ่ หว เราจะตอ้ งตดั เร่อื งตา่ งๆ
ใหม้ นั หมดหนทางท่ีจะรบกวนเรา

เรอ่ื งราคะตณั หาตา่ งๆนนั้ มนั เกิดขนึ้ จากเรอ่ื งของกายกม็ ี
เกิดขนึ้ จากเรอ่ื งของใจก็มี กายนีเ้ หมือนกนั กบั อาวธุ ใจนนั้
เหมือนกนั กบั โจร โจรมีอาวธุ มนั สามารถท่จี ะปลน้ จีฆ้ า่ ตี มนั ไม่
กลวั อะไรเพราะมนั มีอาวธุ มนั ถือวา่ อาวธุ มนั ดี ถา้ หากตดั อาวธุ
ของมนั ออกไป มนั ก็ไม่กลา้ อาวธุ ของกิเลสตณั หาก็คือการกิน
การนอน เป็นอาวธุ สาํ คญั อนั หนง่ึ รา่ งกายมนั มเี รย่ี วแรงคิดทาง
ใจ ทางกายมนั ก็เป็นไปตามความคิดของตวั คือกาํ หนดั ยินดี
ทางใจแลว้ กายมนั ก็เป็นไปไดต้ ามความกาํ หนดั ของใจ ถา้ หาก
เราตดั การนอนเขา้ ไม่ใหม้ นั พกั ผ่อน ไมใ่ หม้ นั หลบั นอน ตดั
อาหารเขา้ ไมใ่ หม้ นั กิน มนั เหนด็ มนั เหน่ือย มนั เม่ือย มนั หวิ
พยายามพนิ ิจพจิ ารณา มนั ยงั หว่ งยงั อาลยั ยงั ยนิ ดเี ล่ือมใสอยู่
กบั กิเลสตณั หามยั้ ถา้ มนั ยงั อยเู่ ราจะตดั ทอนมนั เรอ่ื ยไป มนั
กลวั ตายมยั้ มนั เหน็ มยั้ ทกุ ข์ มนั จะตอ้ งมีทางสงบไดถ้ า้ ตงั้ ใจทาํ
จรงิ จงั

18

คนท่ีไมต่ งั้ ใจทาํ จรงิ จงั น่ะ เลยถือวา่ เราอาภพั อบั วาสนา คือ
ทาํ ไม่ถงึ ขนั้ ถงึ ตอนท่ีจะแกไ้ ขใจของตวั ใหส้ งบได้ ใหเ้ ห็นตามเป็น
จรงิ ได้ มนั จงึ เกิดความลงั เลสงสยั วา่ จะผา่ นไปไดม้ ยั้ หรอื จะเป็น
อยา่ งไร ถา้ ทาํ จรงิ จงั แลว้ ไมเ่ หลือวสิ ยั เพราะธรรมสามารถท่ีขบั
ไลร่ าคะตณั หาออกจากใจ ถา้ ทาํ จรงิ ทาํ จงั มนั สคู้ วามเพียรไมไ่ ด้
เร่อื งกิเลสตณั หา ทา่ นจงึ วา่ วริ เิ ยน ทกุ ฺขมจฺเจติ คนจะพน้ ทกุ ขไ์ ป
ไดเ้ พราะความเพียร เพยี รไปพยายายามไป อยา่ ไปทอ้ ถอย มนั
เกิดขนึ้ ขนาดไหนเราจะไมเ่ ช่ือมนั จะไม่ตามมนั จะพยายามฝ่า
ฟัน พยายามบงั คบั ใจใหอ้ ยใู่ นอรรถในธรรมใหไ้ ด้ น่ีคอื ผมู้ ีความ
เพียร พยายามแกไ้ ข พยายามขบั ไลเ่ ร่อื งความช่วั เสียตา่ งๆ ท่ีมี
อย่ใู นกายในใจของตวั

ถา้ ทาํ จรงิ แลว้ ความจรงิ มนั จะเกิดขนึ้ ถา้ ทาํ เลน่ ๆ มนั ไม่เหน็
ผลให้ กิเลสในจติ ในใจมนั ก็เหมือนกนั กบั พชื พนั ธธุ์ ญั ญาหาร
ตา่ งๆ เหมือนกนั กบั ป่าไม้ เราไปตดั ไปฟัน จะไม่ขดุ ไม่คน้ ตน้ ตอ
ของมนั ออกไป แตม่ นั กง็ อกขนึ้ มาอีกได้ หรอื พืชพนั ธุอ์ นั อ่ืนมนั ก็
เกิดขนึ้ จะตอ้ งอาศยั คนผทู้ าํ นนั้ ขดุ คน้ ตน้ ตอของมนั ขนึ้ มาเผา

19

เสีย ตน้ นนั้ มนั จะไมเ่ กิดขนึ้ อกี หญา้ ท่ีมนั เกิดขนึ้ มาก็พยายาม
ดายออกไป ฆา่ มนั เร่อื ยไป ถา้ ไปถากไปถางเอาไว้ สิบปี ย่ีสบิ ปีก็
ไมไ่ ปดู ไมเ่ ก่ียวขอ้ ง มนั ก็เกดิ ขนึ้ อกี น่ีคอื มนั ยงั ไมถ่ ึงขนั้ ตอนของ
มนั ท่ีมนั จะดบั จรงิ จงั มนั เป็นอย่างนนั้ ถา้ หากมนั ถงึ ขนั้ ท่ีมนั
หมดเร่อื งของมนั จรงิ จงั มนั ก็ไม่ไดท้ าํ อะไรอกี เพราะมนั
หมดแลว้ ถึงกายมีอย่ใู จมีอยู่ กิเลสตณั หา สงิ่ ท่ีเคยรบกวน เรา
ฆา่ ตายแลว้ ถอดถอนหมดแลว้ มนั ก็ไมม่ ีอะไรรบกวน

เรอ่ื งรกั ษากายวาจาตามศลี ตามธรรมนนั้ ท่านก็รกั ษา
เพราะเหตใุ ด เพราะเกิดโลกวชั ชะ โลกเคา้ ตาํ หนนิ นิ ทา เคา้ จะ
เกิดบาปกรรมแกท่ า่ น ทา่ นกร็ กั ษาไป แตค่ วามจรงิ ของทา่ นไม่มี
อะไร ไมร่ กั ษาจะเป็นบา้ หรอื ก็ไมเ่ ป็นบา้ ทา่ นทราบดีวา่ ท่านไม่
มีบา้ รกั ษาอยู่ มนั เป็นโทษหรอื จงึ รกั ษา ทา่ นกท็ ราบวา่ มนั ไม่มี
โทษมีภยั อะไร ความบรสิ ทุ ธิ์นนั้ มนั ไมอ่ ย่ใู นเรอ่ื งของสมมตุ ิ แตก่ ็
ตอ้ งทาํ ไปในเรอ่ื งของโลก ทางศาสนา ทางธรรมะถือวา่ โลก
วชั ชะ อยา่ ใหเ้ ป็นโทษแตค่ วามบรสิ ทุ ธิ์ของทา่ นนนั้ มนั ไมม่ ีวนั ท่ี
จะเป็นไปได้

20

น่ีเราทงั้ หลายมนั ไมเ่ ป็นอยา่ งนนั้ พอสงบนดิ ๆหนอ่ ย ถอด
ถอนขนึ้ มา ก็เกิดราคะตณั หา จะหาความสงบเยน็ อกี ไมส่ งบให้
ทาํ กนั จรงิ ๆจงั ๆจงึ คอ่ ยสงบลงไปอีก น่ีมนั อยใู่ นขนั้ ท่ีจะตอ้ ง
รกั ษาเอาใจใส่ ตงั้ ใจปฏิบตั ิ เพราะมนั ยงั เสอ่ื ม ยงั เจรญิ คอื มนั
ยงั ไม่ถงึ ท่ีสดุ ของมนั จะตอ้ งตงั้ ใจเอาใจใสจ่ รงิ จงั แตถ่ งึ อย่างไร
ถา้ หากนกั ภาวนา นกั สงั เกตจิตใจของตวั เองมนั ไม่ตน่ื เตน้
หนา้ ท่มี ีอย่างไรทาํ ไป ความพากความเพียร มนั เจรญิ ก็คอื
อาการของจิต มนั เส่ือมก็คืออาการของจิต มนั เกิดมนั ตอ้ งดบั ไม่
วา่ ทางเส่อื มหรอื ทางเจรญิ มนั เป็นอยอู่ ยา่ งนี้ น่ีคอื ผทู้ ่ีฝึกปฏบิ ตั ิ
จรงิ จงั ทราบเร่อื งของจิต ถา้ มนั ชอบใจมนั ยินดี มนั ก็ถือวา่ มนั
เจรญิ ถา้ มนั ไมช่ อบใจ อยากใหเ้ ป็นอยา่ งนนั้ อยา่ งนี้ มนั ไม่
เป็นไปใหก้ ถ็ ือวา่ มนั เส่อื ม ไอผ้ ไู้ ปถือคอื ใคร ผไู้ ปสมมตุ คิ ือใคร
มนั ยงั ไมท่ ราบ มนั เหน็ แตอ่ าการเทา่ นนั้ ถา้ มนั ไปเหน็ ตวั จรงิ ของ
มนั เรอ่ื งเหลา่ นีจ้ งึ ไม่เป็นปัญหาอะไร หนา้ ท่ีท่ีจะปฏบิ ตั ิ ปฏิบตั ิ
เร่อื ยไป ไมต่ ่ืนเตน้ ในการเส่ือมการเจรญิ ของจติ แตเ่ ร่อื งความ

21

เพียรนนั้ ไม่เคยละเคยถอน พิจารณาเรอ่ื ยไป แกไ้ ขเรอ่ื ยไปส่งิ ท่ี
ควรแกไ้ ข

น่ีการประพฤติปฏบิ ตั ขิ องพวกเราท่านมนั ก็ไมม่ ีอะไรนอกไป
จากกายจากใจ รูป เสยี ง กลน่ิ รส สมั ผสั ภายนอก มนั ก็มีตา หู
จมกู ลนิ้ กาย ใจ ท่ีไปรบั เอามาวา่ มนั ดีมนั ช่วั อยา่ งนนั้ อยา่ งนี้
ถา้ หากพจิ ารณาลงนี้ รูปมนั ก็มีอย่ใู นตวั เสยี งมนั ก็มีอยใู่ นตวั
กล่ินรสสมั ผสั มนั มีอย่ใู นตวั ทงั้ นนั้ พจิ ารณาตวั ท่วั ถงึ เท่านนั้
เขา้ ใจชดั เจนเทา่ นนั้ โลกทงั้ โลกไมว่ า่ อดตี อนาคต มนั ก็เหมือน
ปัจจบุ นั มนั ไมม่ ีอะไรท่ีจะสงสยั เขา้ ใจในตวั ของตวั ท่วั ถงึ ก็เขา้ ใจ
ในโลกท่วั ถงึ ทงั้ อดีต อนาคต ปัจจบุ นั ทา่ นจงึ วา่ โลกะวทิ รู ูแ้ จง้
ไม่มีหลง เหน็ ก็ตาม ไมเ่ หน็ ก็ตาม ขนึ้ ช่ือวา่ รูป มนั เหมือนกนั
หมด ขนึ้ ช่ือวา่ เสยี ง มนั เหมือนกนั หมด ไม่วา่ อดตี อนาคต น่ีคือ
ทราบโลกแจง้ ชดั ไมม่ ีอะไรท่ีจะมาปิดบงั อาํ พรางในจิตในใจของ
ตวั

การพจิ ารณาจงึ พจิ ารณาตวั เองเท่านนั้ ไมต่ อ้ งไปพจิ ารณาท่ี
อ่นื เพราะราคะตณั หามนั เกดิ ขนึ้ จากนี้ อวชิ ชาอปุ าทานมนั มีอยู่

22

นี้ มนั ไมม่ ีอย่ตู น้ ไมภ้ เู ขาท่ีไหน แกไ้ ขจงึ แกไ้ ขอยนู่ ี้ เม่ือแกไ้ ข
ถกู ตอ้ งหมดจดบรสิ ทุ ธิ์แลว้ มนั ก็ไม่มีอะไรท่ีจะเป็นปัญหาให้
จิตใจสงสยั ใหจ้ ติ ใจเดือดรอ้ น จงึ ควรพนิ ิจพจิ ารณา ควรแนะ
ควรสอน ควรกาํ หนดรกั ษาธรรมะท่ีพระพทุ ธเจา้ สอน สอนคนมี
กิเลส คนไม่มกี ิเลส ไมจ่ าํ เป็นท่ีจะสอน พวกเรามีกิเลสจงึ ไม่ควร
มองขา้ ม จงึ ควรนาํ มาศกึ ษา ควรนาํ มาพนิ ิจพิจารณากาย วาจา
ใจของตวั ตามทางท่ีพระพทุ ธเจา้ สอน ถา้ หากเรากระทาํ ตาม
โอวาทของทา่ น พจิ ารณาอยเู่ รอ่ื ยไป มีสตมิ ีปัญญา มศี รทั ธา
ความเพียรตงั้ ม่นั ทกุ คนก็จะมีผลเหมือนกนั คอื ถงึ ความบรสิ ทุ ธิ์

ฉะนนั้ เราทกุ คนเม่ือมงุ่ ความบรสิ ทุ ธิ์ อยา่ ไปมองขา้ มวา่ ตวั
เป็นคนอาภพั อบั วาสนา อยา่ ไปเหมาตวั ตตี วั ตายกอ่ นไข้ ใหร้ บี
นาํ ธรรมะมาแกไ้ ข มาศกึ ษา มาพนิ ิจพจิ ารณา จิตใจท่ีเคยมืด
บอดลมุ่ หลงตา่ งๆ ก็คอ่ ยจะสวา่ งไสวขนึ้ ความสขุ ความเจรญิ ท่ี
เราไม่เคยประสบพบมา ก็จะเกิดประทบั จติ ประทบั ใจของตวั น่ี
คอื เร่อื งธรรมะท่ีผปู้ ระพฤติปฏิบตั ิจะตอ้ งเหน็ ตอ้ งเป็นในตวั ของ
ตวั ฉะนนั้ เราทกุ คนมีสิทธิท์ ่ีจะประพฤติปฏบิ ตั ิไดอ้ ย่างนนั้ อย่า

23

ไปถือวา่ เราอาภพั อบั วาสนา จงตงั้ หนา้ ตงั้ ตาประพฤตปิ ฏบิ ตั ิทกุ
ทา่ น

ท่ีมา: https://youtu.be/Ibsoc6BW9fY

24