จิตคือนักท่องเที่ยว โดย หลวงปู่บุญเพ็ง กัปปโก

จติ คอื นักทอ่ งเทย่ี ว
หลวงป่บู ญุ เพง็ กปั ปโก
ตอ่ นีไ้ ปพากนั ตงั้ ใจฟัง และก็ตงั้ ใจภาวนาใหพ้ รอ้ มกบั การฟัง
ไปดว้ ยเพ่ือความสะดวกในการปฏิบตั ิของเราพทุ ธบรษิ ัท
ทงั้ หลาย เพ่ือจะไมใ่ หเ้ สยี เวลา เวลาปฏบิ ตั ิและเวลาฟัง การ
ปฏบิ ตั ิก็ไม่ไดเ้ ลือก ไม่ไดเ้ ลือกกาลเลือกเวลา เรยี กวา่ อกาลโิ ก
ไม่ประกอบกาลเวลา เพราะการปฏบิ ตั ิก็ไม่ไดม้ งุ่ อะไรทาง
นอกเหนือไปจากความสงบของจิต เราจะทาํ อะไร มนั ก็เพ่ือ
ความสงบของจิตเราน่นั นะ่
เม่ือเรามาปฏบิ ตั ิเราก็ม่งุ ประเดน็ ความสงบเป็นหลกั ถงึ เรา

จะฟังอยกู่ ็ตาม การกาํ หนดจติ ของเรานะ่ มนั อยเู่ ฉพาะตวั ของ
เรา คอื มนั ไม่ใช่วา่ จะไปอยขู่ า้ งนอก มนั อยภู่ ายใน เม่ือเราฟังไป
เราก็กาํ หนดไป คือเราจะหาความรูน้ ะ่ ใหม้ นั อยกู่ บั ตวั เองหรอื วา่
หาความรูใ้ นตวั เอง คอื เอาความสงบเสยี กอ่ นในเบอื้ งตน้ ใน
สมยั ครงั้ พทุ ธกาล พระพทุ ธเจา้ ท่ีพระองคไ์ ปทรงแสดงธรรม
เทศนานะ่ ผฟู้ ังก็ปฏิบตั ไิ ปดว้ ยก็คอื กาํ หนดจิตไปดว้ ย เม่ือจบ

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 1

ธรรมเทศนาผฟู้ ังอยา่ งนอ้ ยก็ไดด้ วงตาเหน็ ธรรม คือบรรลุ
โสดาบนั สงู ท่ีสดุ ก็ไดส้ าํ เรจ็ เป็นพระอรหนั ตใ์ นขณะการฟัง

เพราะฉะนนั้ ถา้ เราฟังเป็น มนั ก็ไดป้ ระโยชน์ ประโยชนใ์ น
การฟัง สุสสฺ ูสํ ลภเต ป�ญฺ ํ ฟังดว้ ยดกี ็ยอ่ มไดป้ ัญญา อนั นีม้ นั
เป็นคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ ก็คอื ฟังดว้ ยดนี ่นั นะ่ มนั ก็ไดป้ ัญญา
ก็ไดค้ วามสาํ เรจ็ น่นั น่ะ คาํ วา่ ไดป้ ัญญาก็คือไดค้ วามสาํ เรจ็
แมแ้ ตส่ าํ เรจ็ โสดาก็ปัญญา สกิทาคาก็ปัญญา อนาคาก็ปัญญา
อรหนั ตากเ็ พราะปัญญาน่นั น่ะ ก็สาํ เรจ็ ดว้ ยปัญญาน่นั นะ่ ตงั้ แต่
ตน้ จนตลอดถงึ ปลาย

น่ีเราจะสาํ เรจ็ ดว้ ยบญุ ความสาํ เรจ็ ของพวกเราก็คือสาํ เรจ็
ดว้ ยบญุ ดว้ ยกศุ ล แตจ่ ะใหส้ าํ เรจ็ เป็นอรยิ ะอนั นนั้ เราก็ยกไวก้ อ่ น
เราเอาความสาํ เรจ็ ในทางบญุ ทางกศุ ลในทางความสงบเบือ้ งตน้
เสียกอ่ น เราเอาความสงบไวก้ ่อน เพราะการฟังของพวกเราฟัง
เพ่ือความเขา้ ใจในหลกั ของการปฏบิ ตั ิ คือปฏิบตั จิ ติ ก็ไมใ่ ชว่ า่
จะปฏบิ ตั อิ ยา่ งอ่นื ก็เพ่ือจิตของเราน่นั นะ่ ใหไ้ ดร้ บั ความสงบน่ะ
ก็เพ่ือความสงบมนั เกิดขนึ้ จากเรา น่ีเรยี กวา่ สาํ เรจ็ ในการฟัง

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 2

หรอื วา่ สาํ เรจ็ ในการปฏิบตั ิ กเ็ บอื้ งตน้ ของพวกเราก็เอาแคน่ ีก้ ่อน
เอาแคส่ งบกอ่ น ทาํ ไมถงึ จะเอาความสงบกอ่ น

ทีนีก้ ารปฏิบตั ธิ รรมน่ะ ถา้ ขาดความสงบน่นั น่ะ มนั เป็นไป
ไดย้ าก มนั ลาํ บาก ถา้ จิตไมส่ งบหละมนั ลาํ บาก เราจะตอ้ งอาศยั
ความสงบเป็นพืน้ ฐาน ก็เป็นฐานท่ีตงั้ ฐานท่ีตงั้ ของการปฏิบตั ิ
ถา้ จิตมนั ขาดหลกั ของความสงบแลว้ มนั ไปยาก คือมนั ปฏิบตั ิ
ไดย้ าก เราจงึ อาศยั ความสงบเสียกอ่ นในเบือ้ งตน้

ทีนกี้ ่อนท่ีมนั จะสงบน่มี นั ก็เป็นปัญหาสาํ หรบั เราชาวโลก
เพราะความวนุ่ วายนะ่ มนั ก็มีมาแตเ่ บือ้ งตน้ อนั ดบั แรกกค็ อื
ความวนุ่ วายน่นั นะ่ โลกมนั ก็คือความวนุ่ วาย มนั ก็วนุ่ วายของ
มนั อย่อู ยา่ งนนั้ หละ มนั ก็ตงั้ แตเ่ ราน่ีหละไป ความวนุ่ วายก็ตงั้ แต่
เราน่หี ละเป็นตน้ ไป เขาก็วนุ่ วาย ก็ความวนุ่ วายน่นั นะ่ มนั ก็มี
ประจาํ โลก กส็ าเหตมุ นั ก็ท่ีจะใหเ้ ราหาความสงบระงบั กเ็ พราะ
มนั มีความวนุ่ วาย แตว่ า่ โลกมนั ก็ตอ้ งอาศยั ความวนุ่ วาย อาศยั
ความเป็นอยดู่ ว้ ยความคิดดว้ ยความนกึ เขาก็จงึ อยไู่ ด้ แตเ่ ม่ือ
เวลามนั เดอื ดรอ้ นมา มนั ก็เป็นปัญหาสาํ หรบั ตวั เอง ทนี ีเ้ ราก็

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 3

วนุ่ วายกนั มาพอแลว้ ทีนีเ้ ราตอ้ งการความสงบสขุ ในทางดา้ น
ศีลธรรม เราจงึ มาแสวงหาความสงบ

ก็ความสงบมนั ก็ไม่ใชว่ า่ เราจะไปเอาท่ีไหน ขนั้ แรกก็คือการ
ฟังน่ีหละแลว้ เราก็กาํ หนดตามไปดว้ ย คือเราก็ประคองจิตของ
เราไปตามกระแสน่ะ กระแสแห่งธรรม ก็หมายถงึ ความรูข้ อง
ตวั เองน่นั น่ะ ก็ตามกระแสแห่งความรูข้ องตวั เอง เราก็ตงั้ จดุ ใจ
จดุ หนง่ึ เอาไว้ ก็จดุ ท่ีทา่ มกลางหน้าอกของเรานะ่ เราก็ตงั้ เอาไว้
ตรงนนั้ คือตงั้ ฐานตวั รู้ เราก็เอาไวต้ รงนนั้ มนั จะดจี ะรา้ ยอะไรก็
ตาม มนั จะวนุ่ วายอะไรก็ตามมนั เราก็อยา่ ไปสนมนั หละ คอื เรา
จะตงั้ จดุ เอาไวต้ รงนีห้ ละ ก็เพ่ืออะไร ก็เพ่ือเป็นฐานท่ีตงั้ แหง่
ความสงบน่นั หละ เราก็จงึ ไดร้ วมความรูเ้ ขา้ ไปตรงฐานท่ีความ
สงบน่นั นะ่ ท่ีตงั้ ของความรูน้ ่ะ

ทีนีเ้ ราอยา่ สง่ กระแสจติ ไปทางอ่นื ก็เหมือนกบั วา่ ใชก้ ระแส
จิตของเราไปหาไฟ ก็ไปนาํ เอาไฟน่นั นะ่ มาเผาตวั เอง ก็เพราะ
ความฟงุ้ ซา่ นน่นั นะ่ เราจะระงบั ความฟงุ้ ซา่ นน่นั ก็เพ่ืออะไร ก็
เพ่ือความสขุ ในตวั เอง ก็เม่ือความสขุ มนั เกิดขนึ้ ในตวั เองก็

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 4

ธรรมะมนั กเ็ กิดในตวั เอง คือเราจะหาธรรมะในตวั เองเด๋ียวนี้
ธรรมะในตาํ รา เราทงั้ หลายก็พากนั ทราบดีแลว้ จะตาํ ราหมวด
ไหน เลม่ ไหน เราก็ไดค้ น้ กนั มาแลว้ ในตาํ รบั ตาํ ราเราก็ทราบดี
คณุ คา่ ของธรรมะท่ีพระพทุ ธเจา้ พระองคส์ อนเอาไว้ แตเ่ ราก็ยงั
หาพบในความเป็นจรงิ แห่งธรรมะท่ีพระองคไ์ ดส้ อนนนั้ อย่ทู ่ีไหน
เราก็จงึ ไดม้ าหาในใจของตวั เองน่นั นะ่ กธ็ รรมะทงั้ หลายเหลา่ นนั้
ไม่ใชว่ า่ จะอยใู่ นตาํ ราน่ี จะอย่ใู นใจของเรา ก็เราจงึ ไดพ้ ากนั มา
หา มาเสาะแสวงหา

ท่ีเราจะแสวงหาธรรมะในตวั เอง เราก็ตอ้ งดาํ เนนิ ความสงบ
ก่อน ก็ความสงบนีใ้ หเ้ ป็นหลกั ไปกอ่ น ถา้ ขาดความสงบหละ
ธรรมะมนั จะอยทู่ ่ีไหนหละ อะไรมนั จะเกิดขนึ้ มนั ก็ไมม่ ีอะไรจะ
เกิด ผลลพั ธม์ นั ก็ไม่มี มนั ตอ้ งอาศยั ความสงบซะกอ่ น เม่อื ความ
สงบมนั เกิดขนึ้ ทีนีเ้ ราจะทาํ งานอะไร เราจะตรวจอะไร กใ็ จเรา
มนั ไมไ่ ดไ้ ปไหนมนั ก็ตรวจได้ มนั ตรวจไดท้ งั้ รูปธรรม มนั ก็ตรวจ
ไดท้ งั้ นามธรรม ทงั้ รูปทงั้ ธรรมเราก็รูแ้ ลว้ น่ี ก็ไดแ้ กส่ กลกายเรา
น่นั นะ่ ธาตุทงั้ ๔ ขนั ธท์ งั้ ๕ ก็คอื ธาตุ ๔น่ีหละ ก็รวมแลว้ ก็เป็น

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 5

รูปธรรม ก็มนั จะไปรูอ้ ะไร ก็รูอ้ นั นีแ้ หละ รูร้ ูปธรรมก็รูอ้ ะไร
รูปธรรมมนั เป็นอะไร

ก็รูปธรรมเรากร็ ูแ้ ลว้ วา่ ท่ีพระองคบ์ อกเอาไว้ คอื มนั เป็น
อนิจจงั สงิ่ ท่ีไมเ่ ท่ียงก็คือรูปธรรมน่ีหละ สงิ่ ท่ีมนั เป็นทกุ ขก์ ็คอื
รูปธรรมน่ีหละ ก็เม่ือรูปธรรมมนั ไมเ่ ท่ยี ง รูปธรรมมนั เป็นทกุ ข์ ที
นีค้ วามเป็นสขุ ของใจมนั อยทู่ ่ีไหน ก็คือความทนไดย้ าก กเ็ พราะ
ความไมเ่ ท่ียงมนั ก็ทนไดย้ าก มนั ก็รูแ้ ลว้ เน่ีย อนั นีม้ นั แน่นอนท่ี
เราอย่อู าศยั ก็คืออาศยั รูปธรรม ท่ีเราทาํ งานทาํ การหากินหาอยู่
ทกุ วนั น่ี กเ็ พราะรูปธรรม แตน่ ามธรรมมนั เป็นเจา้ ของของรูป แต่
รูปธรรมน่นั น่ะมนั ก็ไมค่ งทน เด๋ยี วมนั ก็จะแตกดบั ก็ความ
แตกดบั น่นั หละก็เพราะรูปธรรมน่นั หละ ก็พระพทุ ธเจา้ ก็ใหม้ า
พิจารณาใหร้ ูเ้ ท่าเอาทนั แหง่ ความแตกดบั ความไมเ่ ท่ียง มนั ไม่
เท่ียงมนั ก็เป็นทกุ ข์ ถา้ เป็นทกุ ขใ์ ครเป็นเจา้ ของ เราก็บอกมนั
ไมไ่ ด้ ก็สิ่งเหลา่ นหี้ ละ ก็มนั เป็นของท่ีแนน่ อน เรารูว้ า่ มนั
แนน่ อน

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 6

แตส่ าํ หรบั นามธรรม นามธรรมตวั นีแ้ หละ ท่ีมนั ยงั ทรงตวั อยู่
มนั จะตอ้ งรบั ภาระ ภาระของนามธรรมมนั ก็ตอ้ งไปก่อรูปธรรม
อกี หละ ก็คอื มนั จะตอ้ งเท่ียวไป มนั ก็เป็นนกั ท่องเท่ยี วสิ
นามธรรมน่ีหละมนั เป็นนกั ท่องเท่ียว ท่ีมนั ทอ่ งเท่ียวอยใู่ น
สงั สารวฏั น่ี กน็ ามธรรมน่นั หละ ออกจากรูปธรรมอนั นี้
นามธรรมอนั นนั้ ก็จะตอ้ งเท่ยี วไปอีก แลว้ ก็ไปหารูปธรรมอีก ไอ้
รูปธรรมน่นั ก็เป็นของท่ีไมเ่ ท่ียงอีก ก็ความไม่เท่ียงน่นั หละมนั ก็
เป็นไปของมนั อยตู่ ลอด น่ีสาํ หรบั รูปธรรม คอื มนั มีการ
สบั เปล่ยี นกนั อย่เู ร่อื ย แตล่ ะชาตลิ ะภพ น่ีเรยี กวา่ รูปธรรม แต่
นามธรรมมนั ตวั เดิม ก็ของเกา่ น่นั หละ แตว่ า่ มนั ก็เท่ียวไป ก็
เท่ียวไปเสาะแสวงหาตามหนา้ ท่ีของนามธรรม

แตก่ ารเท่ียวไปมนั ก็ตอ้ งอาศยั เสบยี ง ถา้ มีเสบียงการ
ท่องเท่ียวมนั ก็สะดวกสิ ถา้ ไม่มีเสบียงหละ การท่องเท่ียวมนั ก็ไม่
สะดวก ก็ไดแ้ ก่บญุ กศุ ลน่นั หละท่ีเป็นเสบยี งของนกั ทอ่ งเท่ียว
ของเราแตล่ ะคน ท่ีเราจะเท่ยี วไปน่ะ แตก่ ารไปของเรากไ็ มร่ ูจ้ ะ
ไปไหนหละ ไอไ้ ปน่ะมนั ไปแน่ ไอน้ กั ท่องเท่ียวมนั เท่ียวแน่ๆหละ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 7

แตไ่ มร่ ูว้ า่ นกั ทอ่ งเท่ยี วมนั จะไปไหน จะไปอยกู่ บั ใคร จะไปเท่ียว
กบั ใครอกี มนั ก็หาทราบไม่อกี มนั ก็ไปดว้ ยความมืด ก็พวกเราน่ี
มนั ก็จะตอ้ งไปยงั ไงก็หาไดท้ ราบไม่อีกแหละ คอื นกั ท่องเท่ียวเรา
น่นั นะ่ เราจะเท่ียวไปไหนและมนั มีอะไรไปบา้ ง เสบยี งมนั พรอ้ ม
หรอื ยงั ก็เสบยี งสาํ หรบั ท่ีจะเป็นท่ีอาศยั ของนกั ทอ่ งเท่ยี ว เป็นท่ี
จบั จ่ายใชส้ อย เพ่ือความสะดวกและสบายของตวั เอง มนั พรอ้ ม
หรอื ยงั แตส่ าํ หรบั อนั นหี้ ละมนั เป็นปัญหาหละ เป็นปัญหา
สาํ หรบั นกั ทอ่ งเท่ียว

แตม่ นั จะเท่ียวไปตรงไหน ก็ท่ีเท่ียวมนั ก็เยอะน่ี มนั มีทงั้ ฝ่าย
ต่าํ และฝ่ายสงู ถา้ ไปทางต่าํ ถา้ ตกไปในทางต่าํ มนั ก็พวก
อบายภมู ิ ท่ีมนั จะเท่ียวไป ก็ภมู ิท่ีหาความเจรญิ ไมไ่ ดม้ นั ก็ขาด
เสบยี งในทางท่ีเป็นกศุ ล ก็นกั ท่องเท่ยี วมนั ก็จะไปทางนนั้ อกี ก็
อบายภมู มิ นั ก็อะไรหละ นรก เปรต สตั วเ์ ดรจั ฉาน อสรุ กาย ก็
ลว้ นแลว้ เป็นอบายภมู ิ คือภมู ิท่ีหาความเจรญิ ไมไ่ ด้ น่ีทางของ
นกั ทอ่ งเท่ียว ถา้ มนั มีเสบยี ง มนั ก็ไปทางสคุ ติ สคุ ตคิ ือทางไปสู่
ความสขุ จะไปสขุ ท่ีไหนหละ ก็แลว้ แตอ่ าํ นาจของเสบียงตวั เองสิ

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 8

ก็คือบญุ กศุ ลจะสง่ ไปถึงไหน และจะนาํ พาเราไปเท่ียวท่ีไหน มนั
ขนึ้ อยกู่ บั เสบยี งของเราน่นั น่ะ

แมแ้ ตเ่ ราจะทาํ อะไร คิดวา่ เราจะทาํ ดีแลว้ แตก่ ารรบั รอง
ตวั เองมนั ไม่มีใครรรบั รอง แตท่ าํ ดกี บั โลกทาํ ไดอ้ ยู่ แตส่ ว่ น
ภายในนะ่ มนั ไมม่ ีใครรบั รองใครนะ แลว้ ก็ไม่มีใครเห็นใครอีกวา่
เราจะไปตกแหง่ หนตาํ บลใด อนั นมี้ นั ยากอยนู่ ะ ถา้ พดู ถึงสภาพ
ของจิตนะ่ สภาพของนกั ท่องเท่ียว แตน่ กั ทอ่ งเท่ียวเราก็คืออะไร
ก็คือจติ น่ีหละ ก็ไม่ใช่อะไร กค็ ือจิตของเราน่ีหละท่ีมนั จะเท่ียวไป
ขา้ งหนา้

ท่ีเราศกึ ษากนั อย่ทู ่ีวา่ นามธรรม ก็นามธรรมน่ีหละมนั เป็น
นกั ทอ่ งเท่ียว ก็เท่ียวไปในนีห้ ละ ในสองคา่ ยนหี้ ละ คา่ ย
อบายภมู ิกบั คา่ ยสคุ ติ แตเ่ ราจะหนีจากอบายภมู มิ นั ก็ยงั ยาก แค่
จะไปสสู่ คุ ตยิ งั ยาก สว่ นภายในน่ีมนั ไปยากนะ แตส่ ว่ นภายนอก
เราก็พอมองกนั ได้ คิดวา่ จะไปตรงนนั้ หละ คิดวา่ จะไปดหี ละ แต่
ความไม่ดมี นั แฝงอยนู่ ่นั นะ่ มนั แฝงในตวั มนั น่นั หละ ก็เพราะ
อาํ นาจของกิเลส ไอน้ ามธรรมก็ใชว่ า่ มนั จะอย่ดู ว้ ยความ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 9

ปลอดภยั เม่ือไหรห่ ละ ก็มนั มสี งิ่ ท่ีจะประคบั ประคองมนั อยู่ มีสิง่
ท่ีจะตอ้ งบงั คบั มนั อยู่ นามธรรม ก็คือพวกกิเลสน่นั หละ กพ็ วก
เจตสิกน่นั หละ ก็ความเศรา้ หมองของตวั มนั เอง ความเศรา้
หมองในนามธรรมน่นั หละ ก็มนั มีความเศรา้ หมองในตวั ก็ความ
เศรา้ หมองมนั จะพาไปในทางบรสิ ทุ ธิ์ไดห้ รอื มนั ก็นาํ พาเราไป
ทางบรสิ ทุ ธิ์ไมไ่ ด้

น่ีหละนามธรรม มนั ไมใ่ ชว่ า่ มนั จะเป็นอสิ ระ การทอ่ งเท่ียว
ไมใ่ ชว่ า่ มนั จะเป็นอสิ ระ มนั มีผบู้ งั คบั บญั ชามนั อยกู่ ็คอื กิเลส ก็
พวกกิเลสตณั หา พวกอวชิ ชา พวกนหี้ ละมนั พวกท่จี ะแอบแฝง
อย่นู ่นั น่ะ ท่ีใหม้ องไมเ่ หน็ วา่ การไปมาของนกั ทอ่ งเท่ียวจะไป
ดว้ ยความสะดวก ท่ีจะไปถงึ ฟากฝ่ังคอื เมอื งอมตะน่มี นั ยาก แต่
ทอ่ งเท่ียวในสงั สารวฏั มนั ไดอ้ ย่หู รอก มนั กเ็ ปล่ยี นกนั บางทีมนั ก็
ไปทคุ ติ บางทมี นั ก็ไปสคุ ติ กน็ กั ทอ่ งเท่ียวมนั ก็เท่ียวอย่แู คน่ ีห้ ละ

แตถ่ า้ ไปทางสคุ ตมิ นั ก็ยงั พอทาํ เนา ก็ถือวา่ เรายงั มีเสบยี ง
คือกศุ ลจิตไปดว้ ย ไอค้ วามสขุ นนั้ ก็ยงั ท่ีจะสนองตอบเราบา้ ง ก็
เหมือนกบั เราทกุ วนั น่ีหละ เสบียงของเราก็คอื สคุ ตินนั้ นะ่ มนั ก็

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 10

ตามมาดว้ ย กจ็ งึ ใหเ้ รามีความสขุ ในความเป็นมนษุ ย์ เราก็ยงั มี
เสบยี งของเราอยู่ เสบยี งคอื กศุ ลอนั ท่ีเราทาํ มา มนั ตามมาอย่นู ะ่
น่ีในเมืองมนษุ ย์ คนท่ีมนั ขาดเสบยี งเรากพ็ อมองออกอย่แู ลว้ ทีนี้
เราก็มาเสรมิ เสบียงของเราน่ี ท่ีเราจะท่องเท่ียวไปขา้ งหนา้ อกี

ทีนกี้ ารท่เี สรมิ เสบยี งน่ีหละ เราก็ควรท่ีจะหยดุ ชะงกั พกั พกั
ใหม้ นั อยดู่ ว้ ยความสงบเสยี ก่อน พกั อย่ดู ว้ ยความสงบเสยี ก่อน
คอื เอาความสงบน่นั หละเป็นท่พี กั ของเขาเสยี ก่อน เม่ือเขาพกั
ดว้ ยความสงบเรยี บรอ้ ยดแี ลว้ ทนี ีเ้ ราจะเดนิ ทางในทางไหน น่นั
หละ เราก็ดเู อาตรงนนั้ นะ่ เราจะไปกนั ตรงนนั้ นะ่ ก็เพราะเราพกั
หาหนทาง พกั เพ่ือดทู ิศทางของตวั เองเสยี กอ่ น ก็คืออย่ดู ว้ ย
ความสงบนนั้ ก็อาศยั ความสงบนี้ ความสงบก็เกิดจากการ
ปฏบิ ตั ิน่ีหละ ความสงบมนั ก็เกิดจากการกระทาํ หรอื วา่ การฟัง
ของเราน่ีหละ ก็อาศยั การฟังและอาศยั การกาํ หนดจิตของเรา
เพ่ือมนั จะไดพ้ กั ผ่อนเสียก่อน แลว้ จะไดห้ ลบมมุ เขา้ ไปสคู่ วาม
สงบ

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 11

เม่ือจติ มีความสงบแลว้ มนั ก็จะไดร้ ูช้ ่องทางของตวั เอง มนั
จะเดินไปขา้ งหนา้ มนั จะไปทางไหน ทางท่ีมนั จะถกู ตอ้ งมนั
ตรงไหน ศลี ธรรมคาํ สอนขององคส์ มเดจ็ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้
เราก็ไดศ้ กึ ษามาแลว้ เราก็รูม้ าแลว้ เราก็เขา้ ใจมาแลว้ แตเ่ ราจะ
มาทาํ ตามคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ น่นั หละ เพ่ือสาํ หรบั หา
หนทางท่จี ะเดนิ หนา้ ตอ่ ไป กไ็ ม่ใชว่ า่ เราจะปฏบิ ตั เิ พ่ือนอกรตี
นอกรอยอะไร ก็ปฏิบตั ติ ามคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ ก็คอื ศลี
คือสมาธิ และปัญญานี้

เราจะดาํ เนินจติ ของเราเขา้ ไปสสู่ มาธิก็คือความสงบ ก็
ความสงบน่หี ละจะไดน้ าํ ความสวา่ งมาใหต้ วั เองและตวั เองก็จะ
ไดร้ บั ความสวา่ งในความสงบ ความเป็นสมาธิน่นั น่ะ ก็เม่ือมนั
เกิดความสวา่ งในตวั เองหละ ก็มนั ก็ตอ้ งรูห้ นทางสิ ก็ทางตวั เอง
จะไปทางไหนหละ ก็ความสวา่ งมนั มีในตวั มนั ก็ตอ้ งมองเหน็ สิ
ถา้ ความสวา่ งไม่มีมนั จงึ ยากอย่เู ด๋ยี วเนีย้ มนั ก็มืดตดึ๊ ต๋ืออย่นู ่นั
ไมร่ ูจ้ ะไปทางไหน ไม่รูจ้ ะไปเท่ียวทางไหน หาท่ีทอ่ งเท่ยี วก็ยงั ไม่
มีเลย ก็เพราะมนั มืด เพราะมนั ยงั ไม่รูจ้ กั ทาง ท่ีมนั ไม่รูจ้ กั ทางก็

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 12

เพราะอะไร เพราะความสวา่ งไมม่ ีในตวั เอง ก็ความสวา่ งไมม่ ีใน
ตวั เองเพราะอะไร เพราะขาดความสงบ กเ็ ม่ือมนั ขาดความสงบ
แลว้ จะเอาความสวา่ งมาจากไหน

ท่ีมนั ขาดความสงบมนั เพราะอะไร ก็เพราะตวั เองไมท่ าํ ก็
เม่ือทาํ แลว้ หละ ก็ตวั เองไมเ่ ขา้ ใจหละ แลว้ ก็ไปใชแ้ ตค่ วามคดิ
ของตวั เองอยนู่ ่นั หละ ก็คิดวา่ ตวั เองไดแ้ ลว้ ก็มวั แตค่ ิด แตค่ วาม
สงบอย่ทู ่ีไหนหละ ก็บอกใหส้ งบแตก่ ็อยากไดส้ งบ แตก่ ็ไปคิดอยู่
แลว้ จะเอาความสงบมาจากไหน ขาดความสงบ ความสวา่ งจะ
มาจากไหน ถา้ ขาดความสวา่ งหละ ความรูท้ าง เหน็ ทางมนั อยู
ทางไหน มนั กไ็ ดแ้ ตค่ วามคดิ น่นั หละ มนั ก็ไดแ้ ตค่ วามรูท้ ่ีเรา
ศกึ ษามาเทา่ นนั้ แหละ แตค่ วามเหน็ ในตวั ของเขาเองหละ มนั อกี
อนั หนง่ึ ตา่ งหาก ตวั ตาํ รามนั อกี ตา่ งหาก รูใ้ นตาํ รามนั อกี
ตา่ งหาก แตม่ นั รูใ้ นตวั เองท่ีมนั จะเกิดความสวา่ งในตวั เองมนั ก็
อกี ตา่ งหาก ท่มี นั จะไปน่ะ เราก็ตอ้ งดเู อากอ่ นสิ ตอ้ งทาํ ความ
สงบกอ่ นสิ ถา้ ขาดความสงบมนั ก็ไม่เหน็ อีกหละ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 13

เพราะฉะนนั้ หละเอาความสงบเน่ยี เป็นรากฐานของการ
ปฏิบตั เิ สียกอ่ น กน็ กั ท่องเท่ียวท่เี ราจะตอ้ งเท่ียวไปก็ใหม้ นั เหน็
หนทางเสยี ก่อน กอ่ นมนั จะเหน็ หนทางมนั ก็ตอ้ งสงบก่อนสิ หยดุ
ซะก่อนสิ ก็มวั แตไ่ ปคดิ อยนู่ ่นั ก็ไมร่ ูจ้ ะคดิ ไปไหน แตเ่ วลาอยาก
ไดก้ ็อยากไดค้ วามสงบ แตเ่ วลาทาํ ละก็ไปใชแ้ ตค่ วามคิด ก็คิด
หาความสงบ ก็เวลามนั สงบก็มวั แตไ่ ปคิด ทีนีม้ นั จะเอาความ
สงบท่ีไหน มนั ก็เรอ่ื งของเรานะ

ทีนถี้ า้ มนั ไมส่ งบแลว้ ความสวา่ งในการเดินทางเรา มนั ยาก
นะสาํ หรบั นกั ท่องเท่ียวท่ีจะเท่ียวอย่ใู นสงั สารวฏั เท่ียวอย่ใู น
วฏั ฏะ ตา่ งคนก็ตา่ งระวงั เอานะ ระวงั นกั ทอ่ งเท่ยี วตวั เอง แตล่ ะ
คนก็ใหร้ ะวงั เอาเอง แตล่ ะคนก็ใหร้ กั ษาเอาเอง แตล่ ะคนก็ให้
ดแู ลเอาเอง อยา่ พากนั ประมาท ส่ิงท่ีเราอยอู่ าศยั อยทู่ กุ วนั คอื
รูปธรรมมนั เป็นของท่ีแนน่ อนไม่ไดห้ รอก เอาแนน่ อนไม่ได้ ก็ไมร่ ู้
วา่ เราจะจากกนั เม่ือไหร่ รูปกด็ นี ามก็ดี มนั ก็จะจากกนั อยแู่ นๆ่
หละ รูปน่ีเขาก็ตอ้ งเอาไปทงิ้ หละ นามเราก็ไม่รูจ้ ะไปไหนหละ
เป็นของไมแ่ น่

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 14

ทาํ ไปเถอะท่ีเราทาํ งานไปนะ่ ก็ไม่เป็นไรหรอก แตส่ ว่ น
ภายในก็ใหม้ คี วามสาํ นกึ บา้ ง ทาํ ยงั ไงนกั ทอ่ งเท่ียวเราน่นั น่ะ ท่ี
เราจะท่องเท่ียวไปขา้ งหนา้ แลว้ มนั จะจากกนั กบั รูปธรรม เราจะ
เอาอะไรไปบา้ ง ก็ปัญหามนั นะ่ มนั ปัญหามนั อย่กู บั นามธรรม
แตร่ ูปธรรมเราก็รกั ษา เราก็รกั ษามนั มาตลอดแตแ่ รกเกิดก็มา
จนถงึ บดั นี้ จนถึงจะจากกนั ไอเ้ ร่อื งรูปธรรมนะ่ แตป่ านนนั้ มนั ก็
ยงั ไม่วายท่ีจะใหโ้ ทษเราอยา่ งนนั้ ก็คือความไมส่ บายก็ตอ้ งมี
ความเจ็บความปวดมนั ก็ตอ้ งมี ผลสดุ ทา้ ยมนั ก็ตอ้ งจากกนั ดๆี
นะ่ เร่อื งจากกนั น่ีมนั เป็นของท่ีแนน่ อน หา้ มไม่ไดห้ รอก ใหพ้ วก
เราพากนั เตรยี มตวั ซะนะ

เตรยี มจิตเตรยี มใจตวั เองน่ีหละ ก็เตรยี มในนหี้ ละ ก็ไม่ใชว่ า่
แตเ่ ฉพาะภายในวดั นะ ท่ีไหนมนั ก็เต็มไปหมดนะ่ วดั เราเอาตวั
ของเราน่ีเป็นวดั เป็นท่ีแหง่ สงฆ์ เป็นธรณีสงฆม์ นั ก็ได้ เพราะ
สถานท่ีบาํ เพญ็ กศุ ลน่ีมนั กอ็ ยกู่ บั เรา วดั บญุ วดั บาป วดั ศีลวดั
ธรรม มนั ก็อยกู่ บั เรานะ่ เราก็มาเตรยี มตรงนหี้ ละ ก็เหมือนกบั
เราทาํ อย่อู ย่างนีห้ ละ เราก็ทาํ ไมใ่ ชว่ า่ สถานท่ีของสงฆเ์ ม่ือไหร่

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 15

เป็นท่ีทาํ งานของราชการแตเ่ ราก็ยงั บาํ เพ็ญกศุ ลได้ และทาํ
ประโยชนใ์ นทางท่ีเป็นกศุ ลได้ ก็เราไม่ไดเ้ อาสถานท่ี เราเอาตวั
เราน่ี การทาํ อย่างนที้ าํ ท่ีไหนก็ตามก็ตวั เราทงั้ นนั้ หละเป็นผทู้ าํ ก็
ยดึ เอาตวั เราน่นั น่ะ ศลี มนั ก็อยกู่ บั เรา สมาธิก็อยกู่ บั เรา ปัญญา
ก็อยกู่ บั เรา บญุ มนั ก็อยกู่ บั เรา บาปมนั ก็อยกู่ บั เรา เราไมจ่ าํ เป็น
จะไปยดึ สถานท่หี รอก เอาตวั ของตวั เองเป็นสถานท่ี

ก็เพราะนกั ท่องเท่ยี วมนั เท่ียวมาอยตู่ รงนีแ้ ลว้ ก็มาอยแู่ ลว้
ท่ีน่ี มนั ก็จะออกท่ีน่ีไป มนั ก็จะไปท่ีอ่นื อกี มนั ก็เท่ียวไปอีก เรา
จะตอ้ งทาํ ดีเอาไวส้ ิ เอาสถานท่ีอนั นีแ้ หละเป็นวดั เป็นท่บี าํ เพญ็
กศุ ล คาํ วา่ วดั ก็คอื สถานท่ีบาํ เพญ็ กศุ ล เป็นสถานท่ีบาํ เพญ็
ความดเี รยี กวา่ วดั ก็คือตวั เราน่นั แหละบาํ เพ็ญกศุ ล ก็คอื ตวั เรา
น่นั แหละบาํ เพญ็ ความดี กค็ อื ตวั น่นั แหละบาํ เพ็ญใหเ้ กดิ มรรค
เกิดผล สมมตุ มิ นั เกิดมรรคเกิดผลกบั เราหละ แลว้ วดั มนั อยู่
ตรงไหนทีนี้ มนั ก็อยกู่ บั เรา ก็เราทาํ ใหม้ นั เกิดขนึ้ จากเรา ก็สมมตุ ิ
เอาตรงนีส้ ิ เม่อื มนั เกิดขนึ้ ตรงนีก้ ็แสดงวา่ ตวั ของเรามนั เป็นอะไร
สิ ก็เป็นสถานท่ีบาํ เพ็ญกศุ ลไมใ่ ช่หรอื

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 16

น่นั หละพวกนกั ปฏบิ ตั ขิ องเราทงั้ หลายนะ่ ใหพ้ ากนั คิดสนั้ ๆ
และยน่ เขา้ มาหน่อย อยา่ ไปตกี วา้ งใหม้ นั มากนกั จะเสียเวลาใน
ความเป็นอย่ขู องการปฏิบตั ิเรา เพราะอายขุ องเรามนั ก็เหลืออยู่
นอ้ ยเดียว แตล่ ะคนๆเหลอื อยนู่ อ้ ยเดยี ว แลว้ มนั จะไม่ไดอ้ ะไรท่ี
จะเป็นเสบยี งของตวั เองท่ีจะเดินทางไปขา้ งหนา้ หรอื วา่ พอท่ีจะ
หยดุ ในการเดนิ ทางก็หยดุ ซะ หยดุ ตรงไหนหละ ก็หยดุ ใน
ทา่ มกลางหนา้ อกเราน่ีหละ ไมต่ อ้ งไปตอ้ งมาก็ได้ กว็ ดั ตรงนีก้ ็อยู่
กบั วดั น่ี ถา้ ไมอ่ ยากทอ่ งเท่ียวอีก ก็หยดุ ซะสิ ก็หยดุ ท่ีวดั ตวั เอง
มวั แตไ่ ปสรา้ งอยนู่ ่นั หละ มนั ก็เลยยงุ่ ยากขนึ้ สรา้ งแลว้ ก็ไม่เหน็
วา่ ไปไหนอกี หละ กว็ า่ แตว่ า่ ไดบ้ ารมี ก็เวลาน่นั น่ะก็ไปดสู วิ า่
ผสู้ รา้ งไปถึงไหนหละ มนั ก็ไม่ไปถงึ ไหนหละ ไอส้ รา้ งวดั ภายนอก
ถา้ สรา้ งวดั ภายในก็หยดุ ไมต่ อ้ งไปตอ้ งมาน่ะ มนั ก็หมดปัญหา
หละ

แตว่ า่ การกระทาํ แบบนนั้ มนั ก็เรยี กวา่ มนั เป็นท่ีสนิ้ สดุ ของ
การเดินทางของนกั ท่องเท่ียว ก็ไดแ้ กค่ วามเป็นอรหนั ตน์ ่นั หละ
ถา้ จะพดู ใหส้ มมตุ นิ ะ่ ก็จะวา่ กนั แตม่ นั ก็เป็นไปไดย้ ากท่ีจะให้

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 17

มนั ชาํ ระกิเลสในการเดนิ ทาง กก็ ิเลสมนั ยงั มีอย่มู นั ก็ตอ้ งสง่ ไป
อกี ทาํ ใหเ้ ราเดนิ ทางไปอีก ถา้ หมดกิเลสนะ่ สิน้ หนทางเทา่ นนั้ ก็
มีอย่างเดียวคอื นิพพานัง ปรมงั สุขัง น่นั หละหมดกิเลส ถา้ มี
กิเลสอย่กู ็ตอ้ งเท่ียวไป

น่ีธรรมชาติ ธรรมคอื ธรรมชาติ มนั เป็นอยอู่ ย่างนีน้ ะสตั วโ์ ลก
นะ พระพทุ ธองคก์ ่อนท่ีจะหนีจากโลกก็เพราะพระองคม์ า
พจิ ารณาอยา่ งนีแ้ หละ หนีซะดกี วา่ ถา้ ไมห่ นกี ็ไม่แลว้ ไม่หนกี ็
สรา้ งอย่อู ยา่ งนีแ้ หละ ทนี ีก้ อ่ นจะหนีไดพ้ ระองคก์ ็ใชเ้ วลา เป็น
การลาํ บากเหมือนกนั นะ แตพ่ ระสงฆบ์ างทีมนั ง่าย มาฟังธรรม
แลว้ ก็ไดส้ าํ เรจ็ ไปเลย

แตพ่ วกเราสเิ ม่ือไหรจ่ ะไดส้ าํ เรจ็ ก็ไม่รูห้ ละ เรากท็ าํ กนั ไป
หละ ทาํ บญุ ทาํ กศุ ลไป หมดกิเลสเม่ือไหรเ่ ราก็ไปเม่ือนนั้ หละ ถา้
ยงั ไมห่ มดก็ทาํ บญุ กนั ไป กท็ าํ กนั ไปอย่างนีแ้ หละ น่ีแหละใหพ้ า
กนั ทาํ ความเขา้ ใจในเรอ่ื งของการปฏบิ ตั ิเพ่ือจะใหม้ นั กะทดั รดั
บางสงิ่ บางอยา่ งพอท่ีจะใหม้ นั เน่ินชา้ ก็อยา่ ใหม้ นั เน่ินชา้
พอท่ีจะตดั กระแสโลกได้ ก็พากนั ตดั กระแสเป็นบางอยา่ งไปบา้ ง

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 18

เพ่ือจะไดย้ น่ หนทางในการท่เี ราจะเดนิ ไปขา้ งหนา้ ถา้ อยา่ งนนั้
หนทางมนั ก็ยดื ยาวคราวไกลไปอีก ก็เลยไมร่ ูจ้ กั ย่นหนทาง
ตวั เอง แสนชาตกิ ็แสนชาตอิ ยนู่ ่นั น่ะ แสนชาติใหม้ นั เหลืออยสู่ บิ
ชาตกิ ็ยงั ดี สิบชาตกิ ็ใหม้ นั เหลืออย่ซู กั สามชาติ ทางมนั จะไดใ้ กล้
เขา้ มา มนั จะไดย้ น่ เขา้ มา อนั นีม้ นั ยงั ไกลอยนู่ ่ี

นกั ทอ่ งเท่ียวเรามนั ยงั เช่ือไมไ่ ดน้ ะ แลว้ กพ็ ากนั เตอื นตนดว้ ย
ตนเอง พอท่ีจะดาํ เนินกิจการของตวั เองในทางความสงบไดก้ ็ให้
พากนั เดนิ เขา้ ไปหาระบบความสงบในจติ ของตวั เองใหไ้ ด้ สิ่ง
เหลา่ นีม้ นั ก็จะรูข้ องมนั เองหรอก ไม่ตอ้ งมีใครไปบอกใหม้ นั ยาก
หรอก ก็มนั สงบแลว้ มนั ไมม่ ีใครไปบอกหรอก มนั จะรูข้ องมนั เอง
สขุ หรอื ทกุ ขม์ นั ก็จะรู้ ดหี รอื รา้ ยมนั ก็รูห้ ละ มนั ขาดอยคู่ วามสงบ
น่ีหละ มนั ยากอย่เู ด๋ยี วเนีย้ จะมีความสงบก็ไปกลวั ซะ อนั นีม้ นั
ลาํ บาก

เพราะฉะนนั้ ใหพ้ ากนั ตงั้ อกตงั้ ใจหาความสงบใหแ้ ก่ตวั เอง
ตงั้ แตบ่ ดั นีเ้ ป็นตน้ ไป สว่ นครูบาอาจารยน์ นั้ ก็แตล่ ะองคๆ์ ท่านก็
จากเราไปแลว้ จะเหลืออย่กู ็ไม่เทา่ ไหรท่ ่ีจะมาแนะนาํ พร่าํ สอน

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 19

พวกเรา ก็ยาก ก็พอท่ีจะเรง่ ตวั เองก็เรง่ ไปซะในขณะนี้ ครูบา
อาจารยแ์ ตล่ ะองคๆ์ ก็คอ่ ยลม่ ไป ลม่ ไปหละ คอ่ ยหมดไปทีละ
ท่าน พวกเราก็จะขาดครูบาอาจารยไ์ ปก็มีแตร่ ุน่ ใหม่เกิดขนึ้ รุน่
เกา่ ทา่ นก็จากไป ตอ่ ไปเราก็ตอ้ งจากไปเชน่ เดียวกนั น่นั หละ ก็
คดิ เอาอย่างนนั้ ก็แลว้ กนั

เพราะฉะนนั้ ท่ีไดแ้ สดงมาน่ีกเ็ ป็นเวลาพอสมควร ขอยตุ ิใน
การแสดงธรรมเทศนาเอาไวแ้ ตเ่ พียงเทา่ นี้ เอวงั กม็ ีดว้ ยประการะ
ฉะนี้

ท่ีมา: https://youtu.be/MGHZ4POb-GU

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 20