หัวใจการเจริญเมตตา โดย หลวงปู่เหรียญ วรลาโภ

หวั ใจการเจรญิ เมตตา
ใหพ้ ากนั ตงั้ ใจสาํ รวมใจของตนใหด้ ี ใจนีเ้ ม่ือมนั ยงั มีกเิ ลส
รบกวนอยมู่ นั ก็วอกแวก ถา้ ละกิเลสไดเ้ ทา่ ไรมนั ก็สงบลงไปได้
เท่านนั้ ดงั นนั้ ตอ้ งใหเ้ หน็ ความสาํ คญั ของการละกิเลส คนเรา
นนั้ นะ่ จะเป็นสขุ ก็เพราะฝึกฝนใจใหด้ ี จะเป็นทกุ ขก์ ็เพราะไม่
ฝึกฝนใจปลอ่ ยใหก้ ิเลสมนั ครอบงาํ เอา เราจะไปหาความสขุ
ความทกุ ขท์ ่ีอ่นื มนั ไมพ่ บหรอก อยา่ ไปสงสยั นอกจากรูจ้ ากทกุ ข์
ดทู ่ีใจนนั้ อยากรูจ้ กั ความสขุ ก็ดทู ่ีใจ ดงั นนั้ พระพทุ ธเจา้ จงึ สอน
ใหเ้ ราภาวนาก็เพ่ือท่ีจะใหร้ ูแ้ จง้ ในสขุ ในทกุ ขน์ นั้ แหละ
ถา้ ใจกวดั แกวง่ อย่เู นีย้ มนั ไมร่ ู้ เรอ่ื งมนั น่ะ มนั ไม่รูผ้ ดิ ไมร่ ูถ้ กู

ซะเม่ือไร เม่ือใจมนั กวดั แกวง่ อยู่ สงิ่ นีเ้ ป็นโทษมนั ก็ไม่รู้ สงิ่ นีเ้ ป็น
คณุ มนั ก็ไม่รู้ อนั นีแ้ หละสาเหตนุ ีใ้ หค้ นเราทาํ ความช่วั อยใู่ นโลก
นีห้ ละ ก็เพราะความไมร่ ูน้ ่เี อง ท่ีไม่รูเ้ พราะไมฝ่ ึกใจใหส้ งบระงบั
ปลอ่ ยใหต้ ณั หามนั ครอบงาํ เอา ความอยากมนั ท่วมทน้ จติ ใจ
แลว้ ก็มนั มีอวชิ ชากาํ กบั ดว้ ย อวิชชาคือความไมร่ ูน้ นั้ นะ ทงั้
อยากทงั้ ไมร่ ูอ้ ยา่ งนนี้ ะ มนั จงึ ไดท้ าํ ช่วั ลงไป ไมร่ ูว้ า่ ความอยาก

ไดอ้ นั นี้ อยากทาํ อนั นีม้ นั เป็นคณุ หรอื เป็นโทษ มนั ไมร่ ูอ้ ยา่ งนนี้ ะ
มนั ถงึ ไดท้ าํ ลงไป จงึ ไดท้ าํ ช่วั ไป ดงั นนั้ เรามาฝึกจิตนีใ้ หเ้ กดิ
ความรูค้ วามฉลาดขนึ้ ตามแนวทางท่ีพระศาสดาทรงแนะนาํ ไว้

ความรูค้ วามฉลาดยอ่ มเกิดขนึ้ ได้ ๓ ทาง ทางนงึ เกิดขนึ้ ได้
ดว้ ยการเรยี น การทอ่ ง การจาํ การฟังธรรมะคาํ สอนของ
พระพทุ ธเจา้ จากนกั ปราชญผ์ รู้ ูท้ งั้ หลาย ทางท่ีสอง เกิดจากการ
ดาํ รติ รติ รองคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ ท่ีไดย้ นิ ไดฟ้ ัง ไดจ้ ดจาํ เอา
มาแลว้ ไวใ้ นใจของตน จะไดจ้ าํ ไวเ้ ฉยๆ ถา้ ไม่นอ้ มสตเิ ขา้ ไปตริ
ตรองพิจารณาอยา่ งนกี้ ็ไม่สามารถจะรูแ้ นวทางปฏบิ ตั ไิ ด้ เม่ือเรา
นอ้ มเขา้ ไปทาํ จติ ใหต้ งั้ ม่นั ลงไปพิจารณา ไอธ้ รรมะขอ้ นีม้ ี
ความหมายอยา่ งนี้ คอื มีความหมายในทางปฏิบตั ิอยา่ งนีน้ ะ
อยา่ งนีจ้ ะยกตวั อยา่ งใหฟ้ ัง เหมือนอยา่ งเมตตาอยา่ งนนี้ ะ
ความหมายคือวา่ ปรารถนาจะใหเ้ ป็นสขุ ทีนีม้ นั กม็ ีเง่ือนไขอยวู่ า่
ไอจ้ ิตใจของตนน่ีนะ่ ตนปรารถนาใหค้ นและสตั วท์ งั้ หลาย
ทงั้ หมดเป็นสขุ กนั ถว้ นหนา้ กนั หรอื ไม่ หรอื วา่ ตนปรารถนาให้
ตงั้ แตเ่ ป็นมิตรเป็นญาตขิ องตนดตี อ่ ตนเทา่ นนั้ มีความสขุ ถา้ ผใู้ ด

ไม่ทาํ ดี ไมพ่ ดู ดีตอ่ ตน แสดงเป็นศตั รูตน อย่างนีก้ ็ปรารถนา
อยากจะใหม้ นั ฉิบหายวายวอดลงไป ความคิดมีอยา่ งนีห้ รอื
เปลา่ ถา้ ความคดิ เป็นไปอย่างนี้ ไม่ช่ือวา่ เป็นผเู้ จรญิ เมตตาใน
พระพทุ ธศาสนา เมตตาในพทุ ธศาสนาน่เี ป็นอปั ปมญั ญา ท่วั ไป
แกบ่ คุ คล ไม่จาํ กดั เพศ ไม่จาํ กดั วยั ไมจ่ าํ กดั ชาติ ศาสนา
เรยี กวา่ คนดีคนช่วั ปรารถนาใหส้ ตั วท์ งั้ หลายเป็นสขุ ท่วั หนา้ กนั
หมดเลย ทงั้ คนดีทงั้ คนช่วั ทงั้ สตั วเ์ ดรจั ฉานท่ีมีพิษ ไมม่ ีพษิ ท่ีดุ
รา้ ย ไมด่ รุ า้ ยก็ตาม น่ีตอ้ งวางใจใหเ้ สมอในสตั วท์ งั้ หลายเหลา่ นี้
คือมีความปรารถนาท่ีจะใหเ้ ขาเหลา่ นีเ้ ป็นสขุ ท่วั หนา้ กนั น่ีอย่าง
นีน้ ะคาํ วา่ เมตตามนั มีความหมายอย่างนี้ แนวทางปฏบิ ตั นิ ่ะ ถา้
เรารูค้ วามหมายนีเ้ ราเจรญิ เมตตาภาวนาน่งั เรากน็ กึ คิดดาํ รติ ริ
ตรองไปอย่างนี้ อยา่ งนีแ้ หละจงึ เรยี กวา่ เป็นผรู้ ูจ้ กั ความมงุ่ หมาย
ของธรรมะ แตล่ ะขอ้ ท่ีเราจะตอ้ งลงมือปฏบิ ตั ิใหเ้ กิดมีขนึ้ ในใจ

กรุณาความสงสารฉะนี้ อะ้ สงสารยงั ไงน่ี น่ีมนั มี
ความหมายอะ้ ก็เม่ือเหน็ คนอ่ืนตกทกุ ขไ์ ดย้ ากลาํ บากเชน่ นีเ้ ราก็
คดิ ชว่ ยเหลอื เกือ้ กลู เคา้ ใหพ้ น้ จากความทกุ ขย์ ากลาํ บากนนั้ ไป

ใหเ้ ทา่ ท่ีเราจะช่วยไดต้ ามสตกิ าํ ลงั ความสามารถ เหน็ คนเจ็บอยู่
หรอื เหน็ คนวบิ ตั ิอย่างใดอย่างหนง่ึ แลว้ เบอื นหนา้ หนี หนีไปเสยี
ไม่เหลียวแลไม่ชว่ ยเหลอื อนั นที้ า่ นเรยี กวา่ คนใจดาํ คนขาด
กรุณา คนสงสารเอน็ ดใู นฐานะเป็นสตั วโ์ ลกรว่ มกนั คอื เป็นเพ่ือน
ทกุ ขเ์ กิดแกเ่ จบ็ ตายดว้ ยกนั ธรรมดาผมู้ ีจติ ใจประกอบไปดว้ ย
กรุณาธรรมอยใู่ นใจแลว้ เม่ือเหน็ เพ่ือนผอู้ ่นื ตกทกุ ขไ์ ดย้ ากถงึ
ความวบิ ตั ิอยา่ งใดอย่างหนง่ึ อย่างนเี้ ราอดไมไ่ ด้ จะเบอื นหนา้
หนีไม่ได้ ถา้ พอช่วยไดก้ ็ชว่ ย ถา้ ชว่ ยเหลือไมไ่ ดก้ ็นกึ ถงึ กรรมถึง
เวรของเขาท่ีเขาทาํ มาแตก่ อ่ นมนั ตามมาสนองเอา ใครก็ช่วย
ไมไ่ ด้ เม่ือนกึ ถงึ กรรมเวรของสตั วท์ งั้ หลายอยา่ งนีแ้ ลว้ กว็ างจิต
เป็นอเุ บกขาลง น่ีทา่ นวา่ วางเฉยลงไปไมต่ อ้ งเสยี ใจไม่ดีใจ การ
เจรญิ พรหมวหิ ารนะ่ ตอ้ งมอี เุ บกขาเป็นท่ีสดุ

สว่ นมุทติ า ความพลอยยนิ ดีเม่ือเหน็ ผอู้ ่นื ไดด้ ี น่ีคนผทู้ ่ีมี
กิเลสชอบอิจฉารษิ ยาผอู้ ่นื แลว้ พอเหน็ คนอ่นื เขาไดด้ บิ ไดด้ ี มีคน
ยกย่องนบั ถือมีลาภมาก คดิ อิจฉาในใจแลว้ อจิ ฉาอยากจะกด
อยากจะข่มเขาลง ใหย้ กตนขนึ้ ใหเ้ ป็นผดู้ มี ีผยู้ กยอ่ งสรรเสรญิ

เยนิ ยอ เชน่ นีเ้ รยี กวา่ เป็นผทู้ ่ขี าดมทุ ติ า ความพลอยยนิ ดใี นเม่ือ
ผอู้ ่ืนไดด้ ีมนั ก็เกิดความอจิ ฉา พยาบาทขนึ้ มา หรอื เกิดความ
โกรธ ความไมพ่ อใจขนึ้ มาในบคุ คลเหลา่ นนั้ อนั นีม้ นั ก็เป็นการ
สะสมกิเลสใหห้ นาแนน่ ขนึ้ ในใจ เป็นอยา่ งนีน้ ะ น่ีแหละ
ความหมายของธรรมะแตล่ ะขอ้ ตอ้ งใหเ้ ขา้ ใจแนวทางปฏิบตั ิ

เม่ือเป็นเชน่ นี้ หากวา่ จรติ นิสยั ของตนเคยเป็นมาเช่นนนั้
เม่ือมาเรยี นธรรมรูธ้ รรมอยา่ งนีแ้ ลว้ เราก็ละนิสยั อยา่ งนนั้ นะ ข่ม
ใจละเขา้ ไป เรยี กวา่ เป็นกิเลสท่ีเราจะตอ้ งละ ถา้ ไม่ละแลว้ ก็จะ
เป็นคนดไี มไ่ ดเ้ ลย จะไปเขา้ อย่กู บั สงั คมใดเขาก็รงั เกียจ สงั คมท่ี
เขาตงั้ อย่ใู นยตุ ธิ รรม เขาก็รงั เกียจแหละ ทางท่ีดเี ม่ือเหน็ เขาทาํ ดี
เขาไดด้ ีกวา่ เขาไดร้ บั ความยกยอ่ งจากสงั คมมาก เราปรารถนา
อยา่ งนนั้ ก็ทาํ ดีเขา้ ไป คนเราน่ะมนั จะทาํ ดอี ยา่ งเดียวกนั ได้
ทงั้ หมด ไมใ่ ชห่ รอก มนั ก็ทาํ ไดค้ นละอยา่ งกนั ผใู้ ดมีความชาํ นิ
ชาํ นาญอยา่ งไรก็พยายามทาํ การงานเก่ียวแกค่ วามชาํ นิชาํ นาญ
ของตนใหด้ ขี นึ้ ใหค้ นทงั้ หลายไดย้ อมรบั รูว้ า่ ผนู้ ีฉ้ ลาดงานอยา่ ง
นี้ อยา่ งนนี้ ะ เม่ือเหน็ เคา้ ฉลาดกบั งานการอย่างนนั้ ๆ เราก็ยก

ยอ่ งเขา้ ไป เราก็แสดงความพลอยยนิ ดดี ว้ ย ไม่คิดอจิ ฉารษิ ยา
อยา่ งนีน้ ะจงึ เรยี กวา่ เม่ือเหน็ ผอู้ ่ืนไดด้ กี ็พลอยยนิ ดีไปดว้ ย ไม่
อจิ ฉารษิ ยา น่คี วามหมายของธรรมะมนั เป็นอยา่ งนีน้ ะ

เม่ือเราปฏบิ ตั ติ ามนีแ้ ลว้ มนั ก็เป็นไปเพ่ือความสงบท่ีอยู่
ดว้ ยกนั หมมู่ ากก็ไม่ทะเลาะววิ าทกนั ไมข่ ดั แยง้ กนั ในหนา้ ท่ีการ
งาน อา้ วใครถนดั ความรูใ้ นทางไหนมากก็ทาํ การงานอยา่ งนนั้
ตามความรูข้ องตนใหม้ นั เป็นไป แตถ่ า้ ผใู้ ดไมม่ ีความรูอ้ ะไร
อยา่ งนี้ ก็ยอมตนลง ยกผทู้ ่ีมคี วามรูส้ งู กวา่ ยกยอเขา้ ไป อาศยั
ปวารณาตวั ใหเ้ ขาแนะนาํ ไมถ่ ือตวั วา่ ตนก็คนๆหนง่ึ ละ ไมย่ อม
ใหใ้ ครสอน ไปถือเอาถือตวั อย่างนนั้ ก็ไม่มคี วามรูอ้ ะไรเลย น่ีมนั
เป็นอยา่ งนนั้ คนเรานะ่ เม่ือตนไมร่ ูไ้ มฉ่ ลาดอะไร เคา้ รูก้ วา่ ตน
อย่างนี้ เราก็ตอ้ งยอมลงใหเ้ คา้ สอน แมเ้ ราจะมีอายมุ ากกวา่ เคา้
ก็ตาม จะมีคณุ วฒุ อิ ่นื อยา่ งอ่นื นนั้ สงู กวา่ ก็ชา่ ง เราก็ยอมวางลง
ไป วางตนลงไป เม่ือผใู้ ดทาํ ไดอ้ ย่างนีม้ นั ก็ไดค้ วามรูเ้ พ่ิมเตมิ สิ
ความรูค้ วามฉลาดท่ีมนั มีอยใู่ นตวั ของบคุ คลอ่ืน เรายอมพดู
ง่ายๆวา่ เรายอมเป็นศิษยข์ องเขา เขาก็ถา่ ยทอดความรูน้ นั้ มาให้

เรา เคา้ ก็ฝึกเราใหร้ ูใ้ หฉ้ ลาดในการงานอนั นนั้ เราก็ไดค้ วามรู้
ขนึ้ มา มนั ก็ไมเ่ สียหายอะไรมีแตด่ ขี นึ้ อยา่ งนีน้ ะ แลว้ คนอ่ืนเหน็
เรามีความสามารถทาํ ไดอ้ ยา่ งนนั้ เคา้ ก็ยกยอ่ งเหมือนกนั

ทีแรกน่ีมนั ก็ธรรมดาแหละ เม่ือตนยงั ไมม่ คี วามรูก้ ็ถกู คนอ่นื
ดถู กู ดหู มน่ิ เอาม่งั ตาํ หนิตเิ ตียนเอาม่งั กอ็ ดเอาทนเอา ก็ทาํ ยงั ไง
ตนมนั ไม่มีความรูน้ ่ี ก็ยอมใหเ้ พน่ิ วา่ แหละ ใหเ้ พ่นิ วา่ อยา่ งนนั้
แสดงวา่ ใหเ้ พน่ิ เตือนนะ เตอื นตนใหร้ ูส้ กึ วา่ ตวั วา่ ตนนนั้ ไม่มี
ความรูอ้ ะไร ทาํ อะไรก็ไมเ่ ป็นอยา่ งนีน้ ะ อยา่ ไปถือวา่ เพ่นิ ตาํ หนิ
ติเตยี นเหยียดหยามดหู มน่ิ ตน ถา้ มวั ไปถืออย่างนนั้ แลว้ ไม่มี
ความรูค้ วามฉลาดซกั ทีอยา่ งดงั กลา่ วมาแลว้ แหละ แถมก็ยงั เกิด
การทะเลาะววิ าทอะไรตอ่ อะไรกนั ไป กลายเป็นคนไม่ดีไป น่ีมนั
เป็นอยา่ งนีน้ ะ คนเราน่ะมวั แตถ่ ือเนือ้ ถือตวั ในทางท่ีผดิ อย่นู ่นั นะ่
มนั ไม่เป็นไปเพ่ือความเจรญิ ใหเ้ ขา้ ใจ ถา้ ถือตวั ในทางท่ีถกู น่ะ
มนั ดี เชน่ อยา่ งวา่ เราไมย่ อมทาํ ความช่วั แหละ

ถา้ เป็นพระภิกษุสามเณรอยา่ งนีน้ ะ เม่ือบวชเขา้ มาแลว้ ตอ้ ง
ตงั้ อธิษฐานใจลงไปวา่ เราจะปฏิบตั ติ ามธรรมวินยั ใหค้ รบถว้ น

เวน้ เสยี แตม่ นั พลงั้ เผลอเท่านนั้ เราจะไมแ่ กลง้ ลว่ งสกิ ขาวินยั
นอ้ ยใหญ่ทงั้ หลาย เพราะวนิ ยั นนั้ เป็นรากแกว้ ของพระศาสนา
พทุ ธศาสนาจะตงั้ ย่งั ยืนอยไู่ ดก้ ็เพราะบคุ คลมาสาํ รวมวนิ ยั ไม่
ลว่ งละเมดิ วนิ ยั ท่พี ระองคเ์ จา้ ทรงบญั ญตั ิไวอ้ ยา่ งนี้ เราอธิษฐาน
ใจลงไปอย่างนีแ้ ลว้ บวชเขา้ มาก็ตงั้ ใจเรยี นตงั้ ใจดู พทุ ธบญั ญตั ิ
ตา่ งๆ ทรงหา้ มไวอ้ ย่างไร เรยี นใหร้ ู้ เม่ือรูแ้ ลว้ เราก็สาํ รวมระวงั นะ่
มีสติสมั ปชญั ญะ ระมดั ระวงั ไม่แกลง้ ลว่ ง ไออ้ ยา่ งนจี้ งึ เรยี กวา่
เป็นผทู้ ่ีปรารถนาดตี อ่ ตวั เอง จงึ ไดช้ ่ือวา่ เป็นคนดใี นโลก

บรรดาคนผดู้ ีทงั้ หลายในโลกน่ีเคา้ ยอ่ มทาํ ตามระเบยี บของ
หม่ขู องคณะ ไม่วา่ แตใ่ นพระธรรมวินยั นีเ้ ลย แมใ้ นภายนอกผทู้ ่ี
เคา้ ไดเ้ ป็นใหญ่เป็นโตมีเกียรตมิ ียศมีคนนบั ถือลือหนา้ มากๆ
ลองฟังดสู ิ เคา้ ทาํ ความดี เคา้ มีความสามารถความฉลาดใน
หนา้ ท่กี ารงานนนั้ ๆ เคา้ ทาํ ใหจ้ นปรากฏในคนหมมู่ าก ไดเ้ หน็
ยอมรบั วา่ ผทู้ ่มี ีความสามารถในหนา้ ท่ีอยา่ งนีจ้ รงิ ๆ เชน่ นีน้ ะ คน
สว่ นใหญ่เคา้ ก็ยกย่องขนึ้ อยา่ งนีแ้ หละ อย่างเช่นยกตวั อยา่ งใน
บรรดาราชวงศข์ องพระมหากษัตรยิ อ์ ย่างนีน้ ะ ในปัจจบุ นั นี้ พระ

ราชโอรส พระราชธิดา ก็มีความสามารถในหนา้ ท่ีการงาน
เรยี นรูใ้ นหนา้ ท่ีการงาน เม่ือรูแ้ ลว้ ก็ลงมือปฏิบตั ิ จนใหค้ น
ทงั้ หลายยอมรบั วา่ พระองคไ์ ดม้ ีความรูจ้ รงิ ความรูข้ องท่านนนั้
ทาํ ใหเ้ ป็นประโยชนแ์ กส่ ว่ นรวมไดจ้ รงิ ๆอยา่ งงีน้ ะ เพราะฉะนนั้
เสด็จไปท่ีไหนก็มีคนตอ้ นรบั มากมายกา่ ยกอง ยงั มีคนบรจิ าค
เงนิ ทองขา้ วของใหเ้ ยอะแยะเลย แทนพระราชบิดา พระราช
มารดาไดเ้ ลย น่ีแหละใหข้ นึ้ ช่ือวา่ ความรูค้ วามฉลาดน่ีนะ รู้
ฉลาดดว้ ยและตงั้ ใจดดี ว้ ย ทงั้ มีความอดทนตอ่ คาํ สรรเสรญิ และ
คาํ นินทาของคนทงั้ หลายไดอ้ กี ดว้ ย

น่ีคนเรามนั จะดไี ดน้ ะมนั ตอ้ งมีคณุ ธรรมเหลา่ นี้ อยใู่ นใจให้
พากนั เขา้ ใจ ไมใ่ ชว่ า่ เราจะดเี องโดยไม่ไดป้ ฏบิ ตั ิตามคาํ ส่งั สอน
ของพระพทุ ธเจา้ มนั ก็ดีไปไดอ้ ย่างนีไ้ ม่ใชน่ ะ ดซู ิ ผทู้ ่ีไมป่ ฏิบตั ิ
ตามคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ ไม่วา่ คนไทย คนตา่ งประเทศ ก็
เบยี ดเบยี นกนั ฆา่ กนั ตายอยอู่ ย่างนนั้ นะ่ โดยเฉพาะคน
ตา่ งประเทศพวกนบั ถือลทั ธิอ่ืน ถือกนั เป็นก๊กเป็นเหลา่ วนั ดีคนื
ดีก็ยกพวกตีกนั ถา้ คนของก๊กนนั้ เหลา่ นนั้ ไปทาํ ผิดหนอ่ ยหนง่ึ ไป

กระทบกระท่งั กบั คนอีกพวกหนง่ึ อีกเขา้ นิดหน่อยเทา่ นนั้ แทนท่ี
จะทงั้ สองฝ่ายมาประนีประนอมกนั ใหย้ กเลิกกนั ไป ไม่แลว้ ยก
พวกมาตีกนั เขา้ ไป จนลม้ จนตายจนเจ็บจนปวด อยา่ งนีม้ ีใน
ศาสนาอ่นื ลทั ธิอ่นื นะ น่ียกใหฟ้ ังวา่ ไอค้ วามรูใ้ นลทั ธิอ่นื ศาสนา
อ่นื น่ะ มนั ไม่เป็นไปเพ่ือละกเิ ลสตณั หาพยาบาทอะไรเลย

สาํ หรบั ในพทุ ธศาสนาน่ีนนั้ แหละอยา่ งวา่ พทุ ธองคท์ รง
แสดงธรรมไว้ ผใู้ ดมาปฏบิ ตั ติ ามคาํ สอนของพระองคแ์ ลว้ ย่อม
ไมท่ ะเลาะกนั เลย มนั จะอยดู่ ว้ ยกนั หมมู่ ากก็อย่ไู ดส้ บายๆ
ผนู้ อ้ ยก็เคารพตอ่ ผใู้ หญ่ ก็ใหพ้ งึ เขา้ ใจ เราบวชมาน่นี ะ เราจะได้
บวชเป็นพระเป็นเจา้ มาน่ีนะก็เพราะสงฆ์ สงฆเ์ หน็ ดเี หน็ ชอบ
ดว้ ย การบวชน่ีในปัจจนั ตประเทศ ในประเทศนอกจากอนิ เดีย
ออกมาน่นี ะ ทรงอนญุ าตใหส้ งฆ์ ๕ รูปขนึ้ ไป ทางสว่ นมากไม่
กาํ หนด มากเท่าไหรก่ ย็ ่งิ ดี ไปน่งั หอ้ มลอ้ มรอผบู้ วช น่ีอยา่ งนี้
แหละ คอยสงั เกตวา่ การบวชมนั ถกู ตอ้ งหรอื ไม่ ถา้ หากวา่ การ
บวชมนั ไมถ่ กู ตอ้ งตรงไหน สงฆท์ ่นี ่งั อยใู่ นท่ีนนั้ ก็มีสทิ ธิท์ กั ทว้ งได้

ตกั เตือนได้ ทงั้ นีก้ ็เพ่ือใหก้ ารบวชนนั้ นะ่ เป็นไปโดยถกู ตอ้ งตาม
พระธรรมวนิ ยั

แลว้ ก็มีกรรมวาจา ผชู้ าํ นาญในการสวด ผมู้ ีพรรษานบั แต่
๕ ขนึ้ ไป สวดสมมตุ ใิ หเ้ ป็นพระเป็นเจา้ ขนึ้ มาตามพระวนิ ยั นิยม
กวา่ จะเป็นพระมาไดน้ ะมนั เป็นอย่างนีใ้ หเ้ ขา้ ใจ เพราะฉะนนั้
พระพทุ ธเจา้ จงึ ไดท้ รงสอนใหเ้ คารพในสงฆ์ เม่ือบวชเขา้ มาแลว้
นะ เม่ือสงฆม์ คี วามเหน็ รว่ มกนั วา่ พระรูปนนี้ ่ะประพฤตไิ ม่ดี ลว่ ง
ธรรมลว่ งวนิ ยั อยา่ งนีน้ ะ ควรตอ้ งสาํ รวมระวงั ตอ่ ไปอยา่ ไปลว่ ง
อย่างนี้ ตกั เตอื นอย่างนนั้ ก็ยอมรบั ยอมปฏบิ ตั ิตามดว้ ยดี ไม่
โกรธ ไม่ตอบโต้ ไมค่ ดั คา้ น ความเหน็ ของสงฆห์ มมู่ ากท่มี ี
ความเห็นตรงตามธรรมตามวินยั อยา่ งนีน้ ะ อยา่ ไปลืมตวั กวา่
จะไดเ้ ป็นพระเป็นเจา้ มาน่ะ มนั ตอ้ งมกี รรมวิธี มีอปุ ัชฌายเ์ ป็น
ประธานในการบวช มีสงฆเ์ ป็นคณะเป็นสกั ขีพยาน เป็นอย่าง
นนั้

เพราะฉะนนั้ ผบู้ วชเขา้ มาใหมน่ ะ่ อย่าไปตตี นเสมอกบั พระผู้
บวชมากอ่ น ใหถ้ ือวา่ เพ่นิ เป็นอาจารยข์ องเราโดยลาํ ดบั ทีเดียว

อุปสัมปทาจารย์ อาจารยผ์ ใู้ หอ้ ปุ สมบทน่ี มนั ลว้ นตงั้ แตค่ ณะ
สงฆท์ งั้ นนั้ แหละอนั ขอ้ นีน้ ะ และมีอกี ๒ รูป หนง่ึ ทา่ นเรยี กวา่
กรรมวาจาจารย์ อาจารยผ์ สู้ วด เป็นผสู้ วดใหส้ มมตุ ิขนึ้ ถาม
ความดคี วามช่วั ของตวั เอง วา่ ตนนะ่ มีความบกพรอ่ งมยั้ เช่นเป็น
ขีท้ ดู กดุ ถงั เป็นกลากเป็นเกลอื้ น อยา่ งนีน้ ะ มีหนีม้ ีสนิ ตดิ ตวั มยั้
ไดเ้ ป็นโจรหวั ไมม้ ยั้ อะไรอยา่ งนีน้ ะ น่ีหละกรรมวาจาจารยไ์ ด้
ถามไถ่ เราก็ตอบวา่ ถา้ ไมม่ ีก็ตอบวา่ ไมม่ ี อย่างนีแ้ หละ ถา้ อนั ใด
มนั มีไมผ่ ดิ เชน่ บาตร จีวรมีแลว้ มยั้ มีแลว้ อย่างนีน้ ะ
กรรมวาจาจารยก์ ็เป็นผถู้ ามอยา่ งนี้ ไอเ้ ราผบู้ วชเขา้ มาตอ้ งยก
ท่านเหลา่ นีเ้ ป็นอาจารยอ์ ีกชนั้ นงึ เรยี กวา่ กรรมวาจาจารย์ ตอ้ ง
ใหเ้ ขา้ ใจอยา่ งนนั้

แลว้ สงฆท์ งั้ หมดท่ีไปน่งั หตั ถบาสเรยี กวา่ อปุ สมั ปทาจารย์
อาจารยผ์ เู้ ป็นสกั ขีพยานใหใ้ นการบวชของเราวา่ เราบวชจรงิ มี
อปุ ัชฌายจ์ รงิ มีอาจารยจ์ รงิ เราก็เป็นท่ียอมรบั ของหม่สู งฆ์
ทงั้ หลายวา่ ผนู้ ีว้ า่ คาํ ขอบวชก็ถกู อกั ขระพยญั ชนะ ไม่ผดิ เพีย้ น
อย่างนีน้ ะ มนั ถึงเป็นพระเป็นเจา้ มา ตอ้ งคดิ ใหเ้ หน็ เพราะฉะนนั้

เม่ือพระอปุ ัชฌายไ์ ม่อยู่ เชน่ พระกรรมวาจาจารยห์ รอื อุทเทศา
จารย์ อาจารยผ์ ฝู้ ึกผสู้ อนคาํ บวช สาํ เนียงในการขานนาค ขอ
อปุ สมบทตา่ งๆอย่างนีน้ ะ ก็ใหถ้ ือเป็นอาจารยร์ องจากอปุ ัชฌาย์
ลงมา ปวารณาตวั ใหท้ ่านแนะนาํ ส่งั สอนได้ เม่ือทา่ นแนะนาํ ส่งั
สอนอยา่ งใด เห็นเราทาํ ผิดทา่ นตกั เตือนอยา่ งนีก้ ็ตอ้ งเช่ือฟัง
ตอ้ งงด อยา่ ไปฝืน ถา้ หากวา่ ไปฝืน ไมเ่ คารพยาํ เกรงเชน่ นนั้ แลว้
การบวชของผนู้ นั้ ก็ไมเ่ จรญิ ไปได้ เตม็ ไปดว้ ยทฐิ ิมานะมีแตก่ ิเลส
เต็มอยใู่ นหวั ใจ มนั จะเป็นไปเพ่ือความเจรญิ รุง่ เรอื ง เจรญิ ดว้ ย
บญุ กศุ ลไม่มี ผทู้ ่ีมีทฐิ ิมานะแขง็ กระดา้ งกระเด่ืองไมเ่ คารพตอ่ ผู้
มีอปุ การะคณุ แก่ตน ก็ใหพ้ งึ เขา้ ใจอยา่ งนี้

การปฏิบตั ิตามคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ นนั้ แมว้ า่ ผทู้ ่ีไมไ่ ด้
เป็นพระกรรมวาจาจารยส์ วดใหส้ มมตุ ิใหแ้ ก่เราเป็นพระก็อย่าง
ท่ีวา่ มนั นนั้ นะ่ พวกคณะสงฆท์ ่ีน่งั เป็นสกั ขีพยาน ก็ถือวา่ เป็น
อาจารยช์ นั้ นงึ ผใู้ หโ้ อวาทผฝู้ ึกสอนในสาํ เนียงหางเสยี งในการ
วา่ คาํ บวช ผฝู้ ึกสอนในระเบยี บการกราบการไหว้ การบวช ทาํ
ยงั ไงๆเน่ีย ก็เป็นอทุ เทศาจารย์ แปลวา่ อาจารยผ์ ใู้ หโ้ อวาทหรอื

ผสู้ อนธรรมสอนวนิ ยั ให้ อยา่ งนนี้ ะ ผแู้ นะนาํ ตกั เตอื นในทางท่ีผดิ
ทางท่ถี กู ใหต้ นไดร้ ูท้ างผิดทางถกู อย่างนีท้ า่ นเรยี กวา่ อทุ เทศา
จารย์ อาจารยผ์ ใู้ หโ้ อวาสแนะนาํ ส่งั สอน เราตอ้ งรูเ้ ราตอ้ งเคารพ
นอกจากอาจารยเ์ หลา่ นีแ้ ลว้ ก็เรยี กวา่ ผทู้ ่ีไดร้ บั นิมนตไ์ ปรบั หตั ถ
บาส ชว่ ยเป็นสกั ขีพยานใหใ้ นการบวชของตนหมนู่ ี้ ใหถ้ ือวา่ เป็น
ครูบาอาจารยท์ งั้ นนั้ แหละ อย่าไปลว่ งเกนิ อยา่ ไปปรามาส อยา่
ไปตีตนเสมอ น่ีตอ้ งถ่อมตนเสมอไป ใหเ้ ขา้ ใจไว้ ผทู้ ่ีบวชเขา้
มาแลว้ ก็ดี ผทู้ ่ีกาํ ลงั จะบวชก็ดี ตอ้ งใหเ้ ขา้ ใจในทางปฏบิ ตั ติ าม
คาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ อยา่ งนี้ เป็นหนา้ ท่ีท่ีของเรา ทกุ คน
จะตอ้ งปฏบิ ตั ิตาม ตอ้ งใหม้ ีอย่ใู นใจทงั้ นนั้ เลยนกั บวชน่ีนะ

ถา้ เป็นนกั บวชน่ีหากขาดพรหมวหิ ารธรรม ๔ ประการนีแ้ ลว้
น่นั แหละมนั แสดงบทบาทแข็งกระดา้ งกระเด่ืองชอบเหยียด
หยามดหู ม่นิ ผอู้ ่ืน เหน็ ผอู้ ่นื เขาไดด้ ิบไดด้ ีก็เดือดรอ้ นใจ น่ี คอย
กดเคา้ ลงใหต้ ่าํ กวา่ ตน อย่าใหม้ นั สงู ขนึ้ มาได้ อนั นเี้ ป็นกิเลสจดั
อย่ใู นจาํ พวกอปุ กิเลสนา กิเลสท่ีทาํ ใหใ้ จเศรา้ หมอง อุปกเิ ลส
๑๖นะ่ อิจฉารษิ ยาเห็นเคา้ ไดด้ ีทนอยไู่ ม่ได้ แลว้ ก็มานะความถือ

ตวั วา่ ตนนนั้ ดกี วา่ เขา ตนนนั้ มีความรูส้ งู กวา่ คนอ่นื อยา่ งนีน้ ะ
ปลาสะ ตีตนเสมอยกตนเสมอคือถือตวั ไอต้ นนนั้ นะมี
คณุ สมบตั ินอ้ ยกวา่ เพ่ือน มีความรูค้ วามฉลาดก็นอ้ ยกวา่ ถา้ เป็น
นกั บวชก็ตนกเ็ พ่งิ บวชเขา้ มาใหมอ่ ยา่ งนนี้ ะ แลว้ ยงั ไปยกตนตี
ตนเสมอกบั ผทู้ ่ีเคา้ บวชมากอ่ น แลว้ ไมแ่ สดงอาการเคารพทาง
กาย ทางวาจาอะไร อย่างนีไ้ ดช้ ่ือวา่ มนั ไมถ่ กู ทางเสยี แลว้ ไม่
เป็นธรรมผดิ ธรรมใหเ้ ขา้ ใจ อยา่ ตตี นเสมอน่นั หมายความวา่
เชน่ อยา่ งวา่ น่งั กนั น่ี น่งั เสมอกนั เลย อยา่ งนนี้ ะ บางคนน่งั ไขว่
หา้ งเอาขาขดั กนั ส่นั ดิก๊ ๆคยุ กบั ผทู้ ่ีเคา้ มีอาวโุ สสงู กวา่ อยา่ งนีก้ ็มี
นิ น่นั ไออ้ ยา่ งนีไ้ ม่ถกู นะอยา่ ไปทาํ กนั

ใหร้ ูว้ า่ ใครเป็นอาจารยข์ องเราในประเภทไหนอยา่ งท่ีแนะนาํ
มาน่ีแหละ เพราะวา่ อปุ สมั ปทาจารย์ หมายถงึ อาจารยผ์ ใู้ ห้
อปุ สมบทรวมหมดเลยอนั นีน้ ่ะ ก็ไปน่งั ในโบสถน์ ่ีแหละ แตใ่ นทกุ
วนั นีเ้ พ่นิ ใหจ้ ดั ใหพ้ ระทงั้ อปุ ัชฌายด์ ว้ ยรวมเป็น ๑๐ รูป เป็นสกั ขี
พยานในการบวช ตงั้ แตค่ รงั้ พระพทุ ธเจา้ น่นู ไอพ้ วกท่ีอยนู่ อก
ประเทศอนิ เดยี ออกมาอย่างนี้ ทรงอนญุ าตใหส้ งฆม์ กั จะ ๕ รูป

รวมทงั้ อปุ ัชฌายด์ ว้ ยขนึ้ ไป บวชได้ แตม่ าทกุ วนั นีค้ ณะธรรมยตุ ิ
เราก็ถา้ หากวา่ มนั หาพระไมไ่ ดจ้ รงิ ๆ ๕ รูปก็ใหบ้ วชได้ เพราะ
ประเทศไทยก็อยนู่ อกประเทศอินเดยี มาแลว้ น่ี แตถ่ า้ มีพระพอ
หาไดอ้ ยู่ ไม่ควรท่ีจะไปบวช ๕ องคเ์ ทา่ นนั้ ตอ้ งนบั แต่ ๑๐องค์
ขนึ้ ไปใหเ้ ขา้ ใจอย่างนี้

การบวชไมใ่ ชว่ า่ ทาํ ไดง้ า่ ยๆ มนั ตอ้ งมีระเบยี บแบบแผนมี
กิจจะลกั ษณะ ทีนีอ้ ทุ เทศาจารย์ อาจารยผ์ ใู้ ห้ ผฝู้ ึกปรอื ในการ
บวชอย่างท่ีวา่ มาแลว้ นะ น่ีทบทวนอีก แลว้ ก็นอกจากนนั้ ก็ผู้
แนะนาํ ในทางธรรมทางวนิ ยั ทาํ อยา่ งนีผ้ ดิ ธรรม ทาํ อย่างนีผ้ ดิ
วินยั อยา่ งนีน้ ะ ผใู้ ดทา่ นมีความฉลาดในธรรมในวินยั ทา่ น
แนะนาํ ตกั เตอื นใหเ้ ราไดร้ ูธ้ รรมรูว้ นิ ยั น่นั ช่ือวา่ อทุ เทศาจารย์
อาจารยผ์ ใู้ หโ้ อวาท ตอ้ งใหเ้ ขา้ ใจ อนั เป็นบคุ คลท่ีเราตอ้ งเคารพ
นอบนอ้ มดว้ ยกายวาจาใจไม่ลว่ งเกิน

กรรมวาจาจารย์ อาจารยผ์ สู้ วดสมมตุ ิใหเ้ ราเป็นภกิ ษุภาวะ
ในพทุ ธศาสนา โดยมากนิยม ๒ รูปด่งั ท่ีกระทาํ กนั มาน่นั แหละ
อปุ ัชฌายาจารย์ คอื อาจารยผ์ นู้ าํ กลุ บตุ รผจู้ ะบวชนนั้ มาเขา้ หมู่

มาแจง้ ตอ่ สงฆ์ วา่ บรุ ุษคนนีแ้ หละมีประสงคอ์ ยากจะบรรพชา
อปุ สมบทในพทุ ธศาสนา ขอใหส้ งฆพ์ ิจารณาดู สมควรจะบวชได้
หรอื ไม่ อย่างนีน้ ะ ถา้ สงฆท์ งั้ หลายน่ิงอยู่ ไม่มีใครคดั คา้ นในการ
บวชนนั้ อยา่ งนี้ ก็ดาํ เนินในการบวชไปไดเ้ รอ่ื ยๆจนจบ

แลว้ อปุ ัชฌายาจารยน์ ่ียงั จะตอ้ งดแู ล สทั ธิวหิ ารกิ ผทู้ ่ีตน
นาํ เขา้ หมสู่ งฆบ์ วชอยา่ งใกลช้ ิด ดแู ลความประพฤตทิ ่ีไมต่ รงตอ่
ธรรมตอ่ วินยั แนะนาํ ตกั เตอื นใหป้ ระพฤตติ รงตอ่ ธรรมตอ่ วนิ ยั
อย่างนีอ้ ยา่ งท่แี นะนาํ อยเู่ ด๋ียวนีแ้ หละใหเ้ ขา้ ใจ เม่ืออปุ ัชฌายา
จารยไ์ ม่อย่กู ็ตอ้ งเป็นหนา้ ท่ีอทุ เทศาจารย์ หรอื วา่
กรรมวาจาจารยน์ ีน้ ะ เป็นผทู้ าํ หนา้ ท่ีแทนอปุ ัชฌายาจารย์ คือ
ดแู ลความประพฤตขิ องพระเณรผบู้ วชเขา้ มาใหม่ น่ี ก็เหน็ วา่ ไม่
ดี ทาํ ผิดวนิ ยั ยงั ไงก็ตกั เตือนหา้ มไมใ่ หท้ าํ แตบ่ างคน บางรูปก็
เพ่นิ หา้ มไมใ่ หท้ าํ ยงั ฝืนทาํ ก็มีนะ

เพราะฉะนนั้ ใหร้ ูไ้ ว้ ไมไ่ ดน้ ะ ไปขืนลว่ งเกินคาํ ตกั เตอื นของ
ครูบาอาจารย์ ผทู้ ่ีทา่ นรูธ้ รรมรูว้ ินยั ผปู้ ระพฤตติ อ่ ธรรมวนิ ยั ดี
มาแลว้ อย่างนีเ้ รายงั ไม่เช่ือ ไม่ทาํ ตาม ในวนิ ยั ทา่ นใหถ้ ือวา่ เป็น

ผวู้ า่ ยากสอนยาก ลว่ งธรรมลว่ งวนิ ยั ไมย่ อมปฏบิ ตั ติ ามคาํ
ตกั เตือนของครูบาอาจารย์ อย่างนีก้ ็จะตอ้ งเรยี กผนู้ นั้ มา มา
ตกั เตอื นเสยี กอ่ น ถา้ เตือนแลว้ ยงั ไมฟ่ ังก็จะประชมุ สงฆ์ เรยี กเขา้
ไปในสงฆ์ ไปสวดสมนุภาสน์ ตงั้ กรรมวาจาจารยส์ วดขนึ้ เพ่ือ
ตกั เตอื นใหผ้ ทู้ าํ ความผิดนนั้ ไดร้ ูส้ กึ ตวั สวดจบไปลงไปครงั้ ท่หี นง่ึ
ถา้ ผนู้ นั้ รูส้ กึ ตวั แลว้ ยอมรบั ผิด ขอยอมสาํ รวมระวงั ตอ่ ไป สงฆ์
ทงั้ หลายก็ยอมรบั ก็เป็นอนั วา่ เลกิ การสวดสมนภุ าสนอ์ นั นนั้ แต่
ถา้ สวดจบไปครงั้ ท่ีหนง่ึ ก็ยงั น่ิงอยู่ ไมย่ อมรบั ผดิ อยา่ งนีก้ ็สวดอีก
ครงั้ ท่ี ๒ จบลงก็ยงั น่งิ อยไู่ มย่ อมรบั ออกมาไมส่ ารภาพผดิ ดว้ ย
วาจาอยา่ งนี้ พอกรรมวาจาจารยส์ วดจบลงครงั้ ท่ี ๓ ยงั น่งิ เฉย
อยู่ อนั นนั้ ทา่ นก็ปรบั เป็นอาบัตสิ ังฆาทเิ สส หมายความวา่ เป็น
บคุ คลวา่ ยากสอนยาก สอนใหป้ ระพฤติตามธรรม ตามวนิ ยั
ไม่ได้ ก็ปรบั อาบตั สิ งั ฆาทิเสสใหอ้ ย่กู รรม น่ีแหละ ถา้ ไมย่ อมทาํ
ตามอย่างนี้ เพ่ินก็อปั เปหิ ออกไปจากหมู่ ระเบียบพระวนิ ยั มี
อย่างนนั้ นะ แตโ่ ทษไมถ่ งึ ใหส้ กึ ก็ไมส่ กึ หรอก ตอ้ งอาบตั ิ
ปาราชกิ น่นั มนั ถึงมีสทิ ธิ์บงั คบั ใหส้ กึ ได้ หรอื ไปด่มื เหลา้ เมาสรุ า

กญั ชาฝ่ินเฮโรอีน อยา่ งนีใ้ หม้ นึ เมา สอนก็ไม่ฟัง ไปติดของตดิ
งอมแงมเน่ีย อนั นีบ้ ญั ญตั พิ ระราชคณะสงฆย์ อมใหส้ กึ ไดเ้ ลย
แตถ่ า้ หากวา่ ไม่ลว่ งปาราชกิ ๔ และ ก็ไมต่ อ้ งเสพของเสพติดจน
ติดงอมแงมไมล่ ะไดอ้ ยา่ งนี้ ความผดิ นอกนนั้ นะ่ ถา้ ดอื้ ดงึ อยา่ ง
นีก้ ท็ ่านก็ใหข้ บั ไลห่ นีเสยี จากวดั แลว้ แตจ่ ะไปไหน ตามพระวินยั
เป็นอยา่ งนนั้

เพราะฉะนนั้ ใหพ้ ากนั เขา้ ใจไว้ เราบวชเขา้ มานนั้ มีระเบยี บ
นะ ไม่ใช่บวชเขา้ มาไม่มีระเบียบ บวชเขา้ มาแลว้ จะอยอู่ ะไรตาม
ชอบใจของตนเองไป ไมย่ อมฟังคาํ ตกั เตอื นของครูบาอาจารยย์ งั
นีไ้ ม่ได้ ขอใหเ้ ขา้ ใจ แลว้ จะเป็นคนดไี มไ่ ด้ ถา้ เพ่ินขบั ไลอ่ อกจาก
หม่คู ณะไปแลว้ ใหไ้ ปหาผอู้ ่นื ย่ิงรา้ ยเลย ไม่เคารพนบั ถือใครแลว้
ตงั้ แตอ่ ปุ ัชฌายอ์ าจารยข์ องตน สอนอย่แู ทๆ้ ยงั ไมท่ าํ ตามอยา่ งนี้
นะ แลว้ จะไปอย่กู บั สาํ นกั อ่นื ท่ีอ่นื ซง่ึ ไม่ใชเ่ ป็นครูเป็นอาจารยน์ ่ี
จะยากอยนู่ ะเน่ียมนั จะทาํ ตาม มนั ก็จะเลวรา้ ยไปเทา่ นนั้ เอง จะ
เอาดีไม่ไดเ้ ลย ตอ้ งใหเ้ ขา้ ใจนะ น่ีตกั เตอื นนะ่ ใหเ้ ขา้ ใจกนั

น่ีหละเราบวชมาหวงั เอาบญุ เอากศุ ล หวงั ตอบแทนคณุ
มารดาบิดาท่ีทา่ นมีอปุ การคณุ แก่เรา ทา่ นใหข้ า้ วฟ้อนนา้ํ นมแต่
ออ้ นแตอ่ อก ซกั ผา้ ขีต้ ผี า้ เย่ยี ว โอย้ ตงั้ แตไ่ ปนอนในทอ้ งมารดาก็
มารดาลาํ บากพอไดแ้ ลว้ จะกินเผด็ กนิ เค็มอะไรก็ไมไ่ ด้ กลวั ลกู
ในทอ้ งจะรอ้ นเอา จะไปไหนมาไหนตอ้ งระมดั ระวงั กลวั จะหกลม้
กระทบกระเทอื นลกู อยใู่ นทอ้ ง ถา้ อย่างนีน้ ะตอ้ งนกึ ถงึ มารดา
ผใู้ หก้ าํ เนิดเราใหม้ ากๆ เม่ือมารดาเรารกั ใครเ่ อ็นดอู ย่างนนั้ เราก็
จงึ ไดค้ ลอดออกมา คลอดออกมาแลว้ มาเลยี้ งกนั แสนยากแสน
ลาํ บาก กวา่ จะเจรญิ วยั ใหญ่โตมาได้ บดั นีค้ วามม่งุ หมายของ
มารดาบิดานะ่ ก็เพ่ือใหล้ กู ตนนะ่ เป็นคนดกี ะเขา ไดส้ บื แทน
ตระกลู รกั ษาตระกลู ไมใ่ หเ้ ส่อื ม ก็จงึ ไดใ้ หอ้ ายุ ๖ ขวบ ๗ ขวบให้
ศกึ ษาเลา่ เรยี น ความรูใ้ นภาษาไทย ความรูใ้ นทางโลกในการทาํ
มาหาเลยี้ งชีพใหร้ ูใ้ หเ้ ขา้ ใจ เผ่ือวา่ เจรญิ วยั ใหญ่โตมาก็จะไดม้ ี
ความรูค้ วามฉลาดทาํ มาหาเลีย้ งชีพ ดาํ รงวงศต์ ระกลู ใหเ้ จรญิ
ตอ่ ไป พอ่ แม่หวงั ดตี อ่ ลกู จะไดข้ วนขวายหาเงินหาทองมาสง่ เสยี
ใหล้ กู ไดศ้ กึ ษาเลา่ เรยี น เอา้ มีความรูใ้ นทางโลกเทา่ นนั้ ยงั ไม่พอ

เพราะมนั ยงั กาํ จดั กิเลสอนั ช่วั รา้ ยบางอยา่ งไมไ่ ดเ้ ลย เอา้ พอ่ แม่
ผหู้ วงั ดตี อ่ ลกู มาแนะนาํ ใหล้ กู มาบวชเรยี นในพทุ ธศาสนานี้ น่นี ะ
แลว้ ไดม้ ามอบหมายใหอ้ ปุ ัชฌายอ์ าจารยเ์ ป็นผแู้ นะนาํ ส่งั สอน
ใหเ้ ป็นคนดบิ คนดี น่ี เหลา่ นีม้ นั ผา่ นขนั้ ตอนมาอยา่ งนี้

คนเราน่กี วา่ จะดิบจะดีได้ กวา่ จะเป็นผรู้ บั ความยกยอ่ ง
สรรเสรญิ จากคนหมมู่ ากวา่ คนนีเ้ ป็นคนดมี ีศลี มีธรรมไดน้ ะ่ มนั
ตอ้ งผ่านการฝึกตนมาโดยลาํ ดบั จนมาถึงขนั้ อดุ มเพศ เป็นเพศ
ภกิ ษุสามเณร ขนึ้ มาอยา่ งนีแ้ ลว้ ยงั สอนไมไ่ ด้ ยงั กระดา้ ง
กระเด่ืองอยู่ ประพฤติอะไรเอาตามใจชอบตวั เองอยอู่ ยา่ งนี้ ผู้
นนั้ มนั ไม่มที างจะดไี ดต้ อ่ ไปนะ จะบอกใหท้ ราบลว่ งหนา้ ไวเ้ ลย
ก็ตอ้ งมาเป็นพระเป็นเจา้ เป็นผมู้ ีเพศอนั อดุ มกวา่ คฤหสั ถค์ รอง
เรอื น มีธรรมวนิ ยั เป็นเครอ่ื งบงั คบั กาย วาจา ใจอยปู่ านนี้ ยงั ทาํ
ดไี ม่ไดล้ ะก็ แมน้ วา่ สกึ ออกไปเป็นผคู้ รองเรอื นก็เอาดีไมไ่ ด้ ถา้ ไม่
เช่ือลองสงั เกตดนู ะ ดู มนั เอาดไี ม่ไดห้ รอก มนั เป็นอย่างนนั้

เพราะฉะนนั้ ผใู้ ดหวงั ดีตอ่ ตวั เอง ไดบ้ วชเขา้ มาแลว้ นนั้ ให้
เขม้ งวดตอ่ ธรรมตอ่ วินยั จรงิ ๆตอ่ ขอ้ วตั รปฏบิ ตั ิ อยา่ ไปเกียจ

ครา้ น สาํ รวมในพระวินยั ทกุ สกิ ขาบทไปเลย อยา่ งนีถ้ งึ จะเป็น
คนดไี ด้ แมว้ า่ ถา้ ตนมวี าสนานอ้ ยอยไู่ ม่ไดใ้ นพระศาสนานี้ สกึ
ออกไปก็จะตอ้ งเป็นคนดี เพราะอยใู่ นเพศพรหมจรรย์ ไดร้ บั การ
ฝึกปรอื จากอปุ ัชฌายอ์ าจารย์ ไดฝ้ ึกตนตามธรรมตามวนิ ยั มี
กาย วาจา ใจ ออ่ นนอ้ ม ออ่ นโยน ไมก่ ระดา้ งกระเด่อื ง อย่างนี้
นะ เม่ือไปเป็นคฤหสั ถเ์ ขา้ ไปมนั ก็มีนิสยั ดตี ดิ ตวั ไป เขา้ หาผหู้ ลกั
ผใู้ หญ่ผมู้ ีเกียรตมิ ียศเท่าไหนก็เขา้ ไดไ้ ม่เกอ้ ไม่เขิน เพราะวา่ ตน
ไดฝ้ ึกจรรยามารยาทมาแลว้ คนท่ีไมไ่ ดฝ้ ึกตนอยา่ งวา่ น่ี อาจจะ
ไปเขา้ ใกลผ้ หู้ ลกั ผใู้ หญ่ ผเู้ ฉลียวฉลาด ผมู้ คี ณุ ความดยี งั ไงน่ี เขา้
ใกลไ้ มไ่ ดเ้ ลย เกอ้ ละอาย กระดาก ถือวา่ ตนนีเ้ ป็นผตู้ ่าํ ตอ้ ยไมม่ ี
ความรูอ้ ะไร น่ี ก็เลยเป็นคนป่าคนเถ่ือนอย่เู ร่อื ยไป หากินอยู่
ตามป่าตามดงไปอย่างนนั้ จะไปสงั คมกบั คนผดู้ ใี นบา้ นใหญ่
เมืองใหญ่ไม่ไดเ้ ลย

น่ีตอ้ งคดิ ใหร้ ูใ้ หเ้ ขา้ ใจนะ พระธรรมวินยั คาํ สอนของ
พระพทุ ธเจา้ น่ี ดีจรงิ ๆ เราสมควรทาํ ตามแทๆ้ เม่ือเราปฏบิ ตั ิตาม
ไดด้ ี เราก็เป็นคนดใี นโลกน่ะ ไมเ่ สยี หายอะไร น่ีใหเ้ ขา้ ใจ

โดยเฉพาะมาฝึกจติ ใจใหส้ งบระงบั ใหต้ งั้ ม่นั ลงไปเป็นสาํ คญั นะ่
การสาํ รวมจติ น่ีอย่าไปลมื นะ่ อย่างท่ีแนะนาํ มาแลว้ หมนู่ นั้ แหละ
เพราะฉะนนั้ ความสาํ รวมตอ้ งมีสติสมั ปชญั ญะ สาํ รวมจติ ใจทกุ
อิรยิ าบถ ยืน เดนิ น่งั นอน สาํ รวมยงั ไง สาํ รวมไมใ่ หค้ วามโลภ
ครอบงาํ แมม้ นั อยากไดอ้ ะไรตอ่ อะไรอนั ผิด ทาํ ผิดวนิ ยั สาํ รวม
จติ ไม่ใหค้ วามโกรธครอบงาํ เม่ือมีอารมณท์ ่ีไมน่ า่ พอใจอะไร
กระทบกระท่งั ก็อดกลนั้ ทนทานหา้ มจิต ไมใ่ หม้ นั โกรธ หา้ มตน
ใหม้ นั ได้ ไมแ่ สดงกิรยิ าความโกรธออกมาทางกาย ทางวาจา น่ี
จงึ เรยี กวา่ สาํ รวมใจ เพราะวา่ ใจเป็นใหญ่กวา่ กาย กวา่ วาจา
เม่ือสาํ รวมใจใหด้ แี ลว้ เราก็ดี กายก็ดี วาจาก็ดี น่ีใหเ้ ขา้ ใจ กอ่ น
จะพดู อะไรกบั ใครท่ีไหนก็ตอ้ งคิดตอ้ งตรองเสียก่อน เม่ือเห็นวา่
มนั ไม่ผดิ ธรรม ผดิ ศลี ผิดวนิ ยั แลว้ ก็จงึ คอ่ ยพดู ถา้ เหน็ วา่ มนั ผดิ
ละก็ อยา่ พดู น่ีเพราะฉะนนั้ การสาํ รวมใจฝึกใจจงึ ช่ือวา่ เป็น
ความดใี นพระพทุ ธศาสนา ดงั แสดงมา

ท่ีมา: https://youtu.be/n0qE7mULvwA