อิทธิบาท ๔ คือเครื่องแก้นิวรณ์ หลวงปู่หลวง

อทิ ธบิ าท ๔ คอื เคร่ืองแก้นิวรณ์
หลวงป่หู ลวง กตปญุ โญ

…ฉะนนั้ เม่ือพระองคป์ รารถนาสรา้ งบารมเี ตม็ แลว้ สาํ เรจ็
แลว้ เต็มแลว้ มีแตเ่ มตตาบารมี ในบารมี ๓๐ น่ี ทานบารมี
พระพทุ ธเจา้ สรา้ งบารมีก็ใหท้ านมามาก ใหท้ านมาก บางชาตกิ ็
ใหท้ านเป็นจนหลายหม่นื หลายแสนปี อย่างท่ีเกิดเป็นเนมริ าช ก็
ใหท้ านอยู่ ๘๔๐๐๐ ปี อยา่ งนีเ้ ป็นตน้ บดั นีใ้ หท้ าน ๘๔๐๐๐ ปี
นนั้ บญุ ยงั นอ้ ยอยู่ ยงั ไมพ่ อ จาํ เป็นก็ออกบวช หรอื วา่ ออก
เนกขมั มะ เรยี กวา่ สรา้ งเนกขมั มะบารมีตอ่ สรา้ งเนกขมั มะบารมี
ตอ่ ก็ออกบวช ก็ ๘๔๐๐๐ ปี อย่างนีเ้ ป็นตน้

หลายชาตหิ ลายภพ ทาํ ทานมาเป็นลาํ ดบั ๆ จนสามารถทาน
ไดห้ มด คือพระองคท์ าน ทานความโลภ ทานความโกรธ ทาน
ความหลง ทานความรกั ทานความหว่ ง ทานความอาลยั ทาน
หมด พมิ พา ราหลุ ปราสาท ราชวงั ทานหมด ไมม่ ีอะไรซกั อยา่ ง
ตลอดท่ีสดุ รูปรา่ งกาย ทานรูปรา่ งกายคอื พระองคต์ งั้ ใจวา่ ใครจะ
มาขอเอารูปรา่ งกายน่ี ก็ยกให้ ใครจะมาขอหกู ็ยกให้ มาขอตาก็

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 1

เจาะให้ ใหห้ มด อยา่ งนีจ้ งึ วา่ ทานหมด ปรมตั ถทาน เม่ือทาน
หมด ปลดทกุ ขไ์ ด้

ทานน่ีแปลวา่ ให้ ปริจจฺ าโค จาคะแปลวา่ เสียสละ สงู ขนึ้ ไป
จาโค จาคะ ทานหมด ท่ีมนั ทกุ ขก์ ็เพราะไมท่ าน เพราะความ
ห่วง ความยดึ ความถือ จงึ ไดท้ กุ ข์ มนั ทกุ ขเ์ พราะไมไ่ ดท้ าน
ไม่ไดเ้ สียสละความหว่ ง

ฉะนนั้ การน่งั ภาวนาก็อธิษฐานจิต คิดขนึ้ วา่ ขออาราธนา
พระอรหนั ตสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ทงั้ หลาย ขออาราธนาพระธรรมคาํ
สอนของพระพทุ ธเจา้ มีศีล สมาธิ ปัญญาเป็นตน้ ขอคณุ พระ
อรยิ สงฆส์ าวกเจา้ มาประสทิ ธิประสาทอย่ใู นจติ ใจของขา้ พเจา้
นอ้ มเอาพระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆเ์ ป็นท่ีพ่งึ ภายในใจ พ่งึ ใน
ใจ ไม่ไดพ้ ง่ึ ภายนอก พง่ึ ในใจ คอื มาเหน็ วา่ พระพทุ ธ พระธรรม
พระสงฆอ์ ยใู่ นใจ มนั ก็รกั ษาไดง้ ่าย ถา้ เหน็ วา่ พระพทุ ธ พระ
ธรรม พระสงฆอ์ ยนู่ อกไป รกั ษาบไ่ ด้

และขออาํ นาจคณุ มารดาบิดา ครูบาอาจารยจ์ งประสทิ ธิ์
ประสาทพรให้ นา้ํ ใจของพระเจา้ จิตใจของขา้ พเจา้ ตงั้ ม่นั เป็น

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 2

สมาธิ รูแ้ จง้ แสงสวา่ ง รูจ้ กั ทางอรยิ มรรค อรยิ ผล นาํ ตนใหพ้ น้
ทกุ ขภ์ ยั ในวฏั สงสารแลว้ ก็ พุทโธ เม นาโถ ธัมโม เม นาโถ
สังโฆ เม นาโถ พทุ โธๆๆเร่อื ยไป พรอ้ มกบั ลมหายใจ สดู ลมเขา้
ลมออก มีพทุ โธ

รวมความก็มีสามจดุ ลม พทุ โธ สติ เป็นอนั หน่งึ อนั
เดียวกนั พทุ โธ สติ กบั ลม รวมเป็นจดุ เดยี ว ถา้ เอาลมเป็นจดุ
เดยี วได้ มนั ก็สงบตงั้ ม่นั เป็นสมาธิได้ เพราะฉะนนั้ ใหม้ ีเสียงพทุ
โธ พทุ โธสติ พทุ โธ ใหเ้ สียงพทุ โธๆน่นั น่ะ ดงั อย่ใู นหขู องเรา ถา้
เสยี งพทุ โธๆดงั อย่ใู นหู มนั กไ็ มห่ ลบั ถา้ เสยี งพทุ โธหายไป นวิ รณ์
ครอบงาํ หลบั แลว้

น่ีวา่ ถนี มิทธะนิวรณ์ งว่ งเหงาหาวนอน ถนี ัง ทอ้ แทอ้ อ่ นแอ
มทิ ธัง งว่ งเหงาหาวนอน ขีเ้ กียจขีค้ รา้ น รวมความก็คอื วา่ สติ
ออ่ นหรอื วา่ ลมออ่ น ลมมนั ออ่ น พทุ โธมนั คอ่ ยหาย นิวรณ์
ครอบงาํ เพราะนิวรณม์ นั ทาํ ลาย เป็นเคร่อื งทาํ ลาย เป็นเคร่อื ง
กนั้ เครอ่ื งทาํ ลายในการสรา้ งคณุ งามความดี กบั ทงั้ ทางโลกและ
ทางธรรมพรอ้ มกนั น่นั แหละ เพราะนิวรณเ์ น่ีย มนั ไมใ่ ชว่ า่ จะมา

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 3

ใชแ้ ตท่ างพระพทุ ธศาสนาอย่างนนั้ ไม่ใช่ ทงั้ งานทางโลกพรอ้ ม
หมด ใชพ้ รอ้ มหมด คอื เคร่ืองมอื ทจี่ ะต่อสู้กเิ ลสกค็ ืออทิ ธิ
บาท อทิ ธิบาทเน่ียเป็นทางท่ีจะตอ้ งเดนิ เป็นทางท่ีจะนาํ ไปสู่
ความเจรญิ แกน้ ิวรณน์ ะ่

อิทธิบาทแปลวา่ เดนิ ไปสคู่ วามเจรญิ เดนิ ไปสคู่ วามพน้
ทกุ ขพ์ น้ ภยั คอื ฉันทะ ความพอใจ ความพอใจยินดีในการทาํ
สมาธิภาวนา พอใจยนิ ดใี นการรกั ษาศลี พอใจยินดใี นการเจรญิ
สมาธิภาวนา เม่ือจิตมีความยินดพี อใจอยู่ มีสตริ ูอ้ ย่ตู ่ืนอยู่ ยนิ ดี
พอใจคือวา่ ฉนั ทะ เครอ่ื งมือในการสรา้ งคืออิทธิบาท อทิ ธิบาท
ทงั้ ๔ ช่ือวา่ (๑)ฉันทะความพอใจ ยนิ ดพี อใจ และก็มปี ลกู
ศรทั ธาความเช่ืออีก เม่ือมีฉนั ทะความพอใจก็ปลกู ศรทั ธาความ
เช่ืออีก เช่ือม่นั เช่ือม่นั วา่ มรรคผลนิพพานมีจรงิ นรกมีจรงิ
สวรรคม์ ีจรงิ มรรคผลนิพพาน อรยิ มรรค อรยิ ผลเป็นของมีจรงิ
จะนาํ ผปู้ ฏิบตั ใิ หพ้ น้ ทกุ ขจ์ รงิ อนั นีแ้ ปลวา่ ฉนั ทะความพอใจ มนั
ก็เป็นเครอ่ื งแก้ แกน้ วิ รณน์ ่นั แหละ เชน่ วา่ กามฉนั ทะนวิ รณ์ ก็
ความพอใจ แตม่ นั พอใจในรูป พอใจในรูปของตวั เรา พอใจในรูป

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 4

ของบคุ คลอ่ืน ยินดพี อใจในรูปเรา หลงอย่ใู นรูปเรา วา่ เป็นตน
เป็นตวั เป็นเราเป็นเขา วา่ สวยวา่ งาม วา่ ดี อนั นีเ้ พ่นิ วา่ มนั ก็
อาศยั ความพอใจ พอใจกาํ หนดลง พอใจฉนั ทะ

(๒) วิริยะ เพียรเพง่ อยใู่ นลม กาํ หนดอย่ใู นลม เพง่ อยใู่ นลม
นนั้ ไมใ่ หล้ มื ลม พอใจกาํ หนดลม ระลกึ อยใู่ นลมนนั้ วติ ก นกึ อยู่
ในลม วจิ าร พจิ ารณาลมเขา้ ลมออกอย่นู นั้ ฉนั ทะ วริ ยิ ะ (๓) จติ
ตะ จิตจดจอ่ จติ จดจอ่ อย่ใู นลมนนั้ น่ะ ลมเขา้ ลมออก จดจ่ออยู่
ในลมในหนา้ อกนนั้ น่ะ อยา่ ไปลืมไปท่ีอนั อ่นื อยใู่ นหนา้ อกหรอื
อยใู่ นสะดือน่นั น่ะ ใหม้ นั รูอ้ ยเู่ น่ีย พทุ โธรูอ้ ยนู่ ่ี จติ จดจอ่ พอใจอยู่
ในลม

(๔) วิมังสา ลมเขา้ ยาวออกยาว ก็รู้ เขา้ สนั้ ออกยาวก็รู้ ออก
ยาวเขา้ สนั้ ก็รู้ กาํ หนดลมอยา่ งใด สบายหรอื ไมส่ บายก็รู้ ทาํ
อย่างใดใหม้ นั สบาย ทาํ อย่างไรไม่สบายก็ใหร้ ูอ้ กี เชน่ วา่ มนั
ทอ้ แทอ้ อ่ นแอ งว่ งเหงาหาวนอนขีเ้ กียจขีค้ รา้ นก็ใหร้ ูอ้ ีก อนั นี้
แปลวา่ เครอ่ื งแก้ เพราะวา่ ในโลกนีเ้ ป็นของแกก้ นั แกก้ นั ได้ มี
เยน็ มีรอ้ นแก้ มีมืดมีสวา่ งแก้ มที กุ ขม์ ีสขุ สรา้ งความสขุ มนั ก็

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 5

เครอ่ื งแก้ แกก้ นั ไดน้ ะ ก็เหมือนเราภายนอก ปวดหวั ก็กินยาแก้
ปวดได้ ระงบั ไป ปวดทอ้ งก็กนิ ยาแกป้ วดทอ้ งระงบั ไป ยาแก้

ยาแกพ้ ทุ ธศาสนาก็คืออนิจจงิ ทุกขัง อนัตตา น่ียาแก้ น่ี
เป็นยาแกโ้ รค ถา้ เหน็ อนิจจงั ทกุ ขงั อนตั ตาอยมู่ นั ก็แกไ้ ดน้ ะ เห็น
ไม่เท่ียง เหน็ เป็นทกุ ข์ เหน็ เป็นอนตั ตา ไมใ่ ช่ตน เป็นแตก่ อ้ น
สภาวะธาตุ กอ้ นธรรม กอ้ นดิน กอ้ นนา้ํ กอ้ นไฟ กอ้ นลมท่ีเรามา
อาศยั อยชู่ ่วั ครูช่ ่วั คราว กอ้ นของปฏิกลู กอ้ นขี้

จะพิจารณากอ้ นขีก้ ็ได้ ตวั เราเป็นกอ้ นขี้ เป็นของขี้ เป็นกอ้ น
ขีแ้ ลว้ ก็จะวา่ หยาบๆก็อาศยั กินขี้ ภาษาอนั นนั้ เพน่ิ วา่ กินขา้ ว
ขา้ วก็ขีน้ ่นั แหละ อาหารใหม่ อาหารเกา่ เพ่นิ วา่ ขีห้ นนุ ขี้ ทาํ ให้
รา่ งกายมนั ขี้ มนั หนนุ (หวั เราะ) ขีห้ นนุ ขี้ เพ่นิ วา่ ขีห้ นนุ ขี้ มนั หนนุ
กินเขา้ ไปมนั กห็ นนุ ใหเ้ รามีเนือ้ มีหนงั มีหนนุ เพ่ินวา่ ขีห้ นนุ ขี้ เป็น
ของปฏกิ ลู สญู เปลา่ ไม่ใชเ่ ราไม่ใชเ่ ขา ลมกไ็ มใ่ ช่เรา เราก็ไม่ใช่
ลม เรามาอาศยั ลมน่ีตา่ งหาก

ฉะนนั้ เราทกุ คนๆเกิดมา เพ่นิ วา่ บา้ นเช่าขา้ วซอื้ บา้ นก็เช่า
ขา้ วก็ซอื้ คอื รูปเรามาเชา่ รา่ งกายอย่ชู ่วั ครูช่ ่วั คราว ไม่ใชบ่ า้ นเรา

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 6

แตม่ าเชา่ อาศยั อย่ชู ่วั ครูช่ ่วั คราวเทา่ นนั้ หละ บา้ นเชา่ ขา้ วซือ้ ก็
เหมือนทกุ วนั นะไปซือ้ อาหารมากิน ซอื้ มาเลีย้ งรา่ งกายเน่ียน่ะ
เชา่ บา้ นอยู่ เหมือนเราไปสถานท่ีตา่ งๆ ก็ไปเชา่ บา้ นเคา้ อยู่ เช่า
บา้ นเคา้ คา้ ขาย เชา่ บา้ นเคา้ อยู่ ตอ้ งจา่ ย จา่ ยคา่ เชา่ จา่ ยคา่ เชา่
ก็คอื เอาขา้ วมากิน ใหม้ นั กนิ มนั นอน น่ีจา่ ยคา่ เชา่ น่ีเราทกุ คนๆ
มนั เชา่ บา้ นอยู่ คอื รา่ งกายเปรยี บเหมือนบา้ น เปรยี บเหมือน
บา้ นเปรยี ยเหมือนบา้ นเหมือนเรอื นอาศยั อยู่

อนั นีบ้ า้ นนีก้ ็มาจากไหน ไดม้ าจากพอ่ แมแ่ บง่ ให้ พอ่ แมแ่ บง่
สมบตั ใิ ห้ น่นั ก็มาอาศยั ช่วั ครูช่ ่วั คราว แลว้ ก็บา้ นท่ีเราอาศยั นนั้ ก็
ไม่เท่ียง อาจจะถกู ไฟไหมไ้ ด้ ถกู ลมพดั พงั ได้ ถกู ไฟไหม้ ถกู ลม
มาพดั พงั ไป หรอื ถกู พระราชามหากษัตรยิ น์ นั้ น่ะมายดึ ถือเอาไป
ยดึ เอาไปเหมือนในกรุงเทพทกุ วนั นี้ เขาทาํ ถนนหนทางไปน่นั ไป
น่ี บา้ นเคา้ ยดึ เอาหมด ปฏกิ รรม รอื้ หมด เคา้ ก็ใหห้ นอ่ ยเดยี ว
เน่ียรูปรา่ งกายของเรา

เพ่นิ วา่ บา้ นเชา่ ขา้ วซือ้ ซอื้ อนั หยงั ใหม้ นั กนิ ใหม้ นั สขุ เขา้ กิน
แลว้ ก็ไหลเขา้ ไหลออก พิจารณาเรอ่ื ยไป กนิ แลว้ บไ่ ดข้ ีก้ ็จะตาย

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 7

ขีแ้ ลว้ บไ่ ดก้ ินก็จะตาย เป็นทกุ ข์ เลยมาทกุ ขน์ า้ํ ขีแ้ ลว้ บเ่ น่ คนเรา
ทกุ ขเ์ พราะขีแ้ ลว้ บเ่ น่ คอื อาหารน่นั นะ่ เคา้ วา่ คาํ ภาษิตคาํ งามก็
วา่ อาหาร จะวา่ คาํ ตลาดก็ขีน้ ่นั นะ่ ขีเ้ ก่าขีใ้ หม่ ขีใ้ หม่ หวงกบั ขี้
ใหม่ หวง ขีใ้ หม่น่ีหวงขนาด มดมาใกลก้ ็ฆา่ มนั ใครมาใกลก้ ็ฆา่
มนั หวง แตว่ า่ เม่ือกินเขา้ ไปแลว้ บเ่ น่ มนั จะออก ออกก็มาเป็น
ทกุ ขอ์ ีก กินกห็ วง รกั ษากวา่ จะไดก้ ิน

กินแลว้ ถ่ายออก ทกุ ขอ์ กี ตอ้ งหาท่ีเก็บ เป็นทกุ ขอ์ ีก ตอ้ งหา
ท่ีเก็บ ถ่ายออกไปตอ้ งมีท่ีเกบ็ ไมม่ ีท่ีเก็บปฏิกลู เหมน็ อีก เหมน็
ขนึ้ มาแลว้ ก็เหมือนรา่ งกายของเราถา้ ไมอ่ าบนา้ํ เหมน็ แลว้
ปฏกิ ลู ขีเ้ หง่ือขีไ้ คลไหลออกมา เหมน็ ตลอด หาความสวยความ
งามบม่ ี หาความสขุ ความสบายบม่ ีในรา่ งกาย มีแตเ่ รอ่ื งทกุ ข์
ทกุ ขต์ งั้ แตเ่ กิดจนตายน่นั น่ะ (หวั เราะ)

ถา้ เรามาพจิ ารณาภาวนาอย่างนีก้ ็ เอย้ มนั ก็ไดพ้ ทุ โธแลว้
พทุ โธ ผรู้ ู้ ผตู้ ่นื ผเู้ บิกบาน ผลู้ ะ ผปู้ ลอ่ ย ผวู้ าง ไ◌ด้ ธ้ มั โม ธมั โมก็
นิพพทิ ทา เบ่อื หนา่ ย ไมห่ วงไมอ่ าลยั แลว้ สมบตั ิโลกไปๆหละ
อนั นีก้ ็เป็นเครอ่ื งแก้ สว่ นนิวรณน์ ่ะเป็นเครอ่ื งก่อทกุ ข์ เครอ่ื งสรา้ ง

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 8

ทกุ ข์ สรา้ งหมอ้ นฮก (นรก) สรา้ งความทกุ ข์ สรา้ งความ
เดือดรอ้ น จะปิดกนั้ ความดไี มใ่ หเ้ กิดขนึ้ เชน่ กามฉันทะนิวรณ์
หลงใหลอย่ใู นรูป ในเสยี ง ในกลน่ิ ในรส หลงอย่ใู นรูปเจา้ ของก็
เป็นทกุ ข์ หลงรูปคนอ่ืนก็เป็นทกุ ขอ์ ีก เป็นทกุ ข์ เสยี งกเ็ หมือนกนั
หลงอยใู่ นเสียง ถา้ เสยี งดกี ็ชอบ เสยี งไม่ดกี ็โกรธ กลน่ิ ก็
เหมือนกนั กลนิ่ ดี ชอบ หอม กล่ินไมด่ ีก็เกลยี ดชงั อกี มีแตเ่ รอ่ื ง
แสดงความไมเ่ ท่ียง เป็นทกุ ขท์ งั้ นนั้ นะ่

ถา้ เหน็ อยเู่ น่ียรูอ้ ยเู่ น่ีย มนั ก็เป็นเครอ่ื งตดั เครอ่ื งตดั กาม
ฉนั ทะนวิ รณ์ วา่ กามฉันทะนิวรณเ์ ปรยี บเหมือนเป็นหนี้ เป็นขี้
หนี้ เป็นหนี้ เม่ือมนั รูแ้ ลว้ ก็ไมเ่ อาหละ ปลอ่ ยหนีไ้ ด้ ใชห้ นหี้ มด
คอื เสยี สละคนื ใหห้ มดปลดหนีไ้ ป เม่ือความยดึ ถือไม่มี ความ
พยาบาทมนั ก็ไม่มี มนั พยาบาทก็ความยดึ ถือน่นั น่ะ ยดึ ถือวา่
เขาดา่ เรา มีถือวา่ เขาดา่ เรา ยดึ ถือวา่ เขาอจิ ฉาเรา เกิดพยาบาท
อาฆาตจองเวร ก็มาจากตวั กามฉนั ทะน่นั น่ะ ความยดึ ถือ ความ
หลงอยนู่ ่นั นะ่ เพ่นิ วา่ กามฉนั ทะนวิ รณเ์ ปรยี บเหมือนโลภะคอื
ความโลภ โลภ ไมอ่ ่ิมไม่พอ เหมือนทกุ วนั เนีย้ มีสอง สมองแตก

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 9

มีสาม บา้ นแตก มีส่ี ดแี ตก มหี า้ หนา้ แตก ตีกนั ฆา่ กนั วนุ่ วะ
วนุ่ วาย อนั นีเ้ ม่ือรูแ้ ลว้ พจิ ารณามนั ก็แกแ้ ลว้ แกก้ ามฉนั ทะนิวรณ์
แกค้ วามโลภ โลภะความโลภความหลงอย่ใู นสงิ่ เนีย้ อนั นจี้ งึ วา่
ใหส้ รา้ งอทิ ธิบาทขนึ้

อิทธิ อิทธปิ าทะ แปลวา่ เดนิ เขา้ ไปสคู่ วามสขุ ความเจรญิ
เดนิ ไปสคู่ วามพน้ ทกุ ข์ คืออฏั ฐังคกิ มัคโค (มรรค ๘) ศลี
สมาธิ ปัญญา เป็นทางเดนิ ทาน ศีล สมาธิ ปัญญา เป็น
ทางเดนิ เดนิ ไปสคู่ วามพน้ ทกุ ข์ เดนิ ไปสคู่ วามพน้ ทกุ ขพ์ น้ ภยั อนั
นีเ้ พน่ิ วา่ ฉนั ทะความพอใจ บดั นีเ้ ราพอใจอยใู่ นรูป พอใจอย่ใู น
กาม พอใจอยใู่ นกาม พอใจอยใู่ นกนิ พอใจอย่ใู นรูป ในเสยี ง ใน
กลน่ิ ก็พลกิ กลบั มาเนะ พลกิ กลบั เอาความพอใจท่ีทางโลกมา
เป็นทางธรรม เพ่ินวา่ กลับสมุทยั ใหเ้ ป็ นมรรค เขา้ ใจรึ กลบั
สมทุ ยั ใหเ้ ป็นมรรค คือยินดพี อใจในการใหท้ าน ยนิ ดีพอใจใน
การรกั ษาศลี ยินดพี อใจในการเจรญิ กรรมฐานภาวนา เป็นมรรค
แลว้ เป็นหนทางไปสคู่ วามพน้ ทกุ ข์ น่ีหละฉนั ทะความพอใจ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 10

วิรยิ ะ ความเพยี ร เพยี รใหท้ าน เพียรรกั ษาศีล เพียรเพง่ ดลู ม
เขา้ ลมออก พทุ โธๆ ใหม้ ่นั คง จดจ่ออยหู่ นา้ อกเน่ีย จิตตะ จติ ตงั้
ม่นั ตงั้ ม่นั อย่ใู นลมเน่ียแหละ เอาลมเป็นฐานท่ีตงั้ จติ ตงั้ ม่นั อยู่
ในลม ม่นั อย่ใู นลม เพ่นิ วา่ กรรมฐาน เม่ือม่นั แลว้ ก็ มนั กย็ ดึ ม่นั
อยใู่ นลม มนั ก็เป็นสมาธิ เกิดเป็นสมาธิ ตงั้ ม่นั อย่ใู นลมเป็นหน่งึ
ไม่แสส่ า่ ยไปหาภายนอก ไมแ่ สส่ า่ ยไปหาลกู หาผวั ไม่แสส่ า่ ยไป
หาลกู หาเมีย ไมแ่ สส่ า่ ยไปหาเกาะวตั ถสุ ง่ิ ภายนอก

เพราะใจของเราเป็นขอ(ตะขอ)เกาะ ใจของเราปถุ ุชน
คนเราเป็ นขอเกาะ ไปเกาะอยทู่ กุ อย่างหละ เกาะอยใู่ นรูป ใน
เสยี ง ในกลนิ่ ในรส เกาะอยใู่ นวตั ถขุ า้ วของ เกาะอยนู่ ่นั คาอยู่
น่นั ไปไหนบไ่ ด้ ฉะนนั้ พระพทุ ธเจา้ เพน่ิ ตดั ขอออกไป ทาํ ลายขอ
ตดั ขอออก เหมือนขอเกาะ เพ่ินวา่ อปุ าทานเป็นเหมือนขอเกาะ
ใจอปุ าทานมนั เป็นขอเกาะ มนั ยดึ อยนู่ ่นั คาอย่นู ่นั ไปบไ่ ด้ เพ่นิ
ตดั ขอ หรอื วา่ มาตี ขอน่ะมนั ซ่ือ นกึ เป็นของอๆ มนั ดดั แลว้ มนั ซ่อื
มนั ตรง ดดั ซ่อื ตรงแลว้ ก็ไม่ติดแลว้ ไมเ่ กาะไมง่ อ ดงึ ไปไหนก็ได้

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 11

อนั นีเ้ พ่ินวา่ แกน้ ิวรณใ์ หเ้ ป็นมรรค เพราะนวิ รณเ์ ป็นเคร่อื ง
กนั้ ทาํ ลายคณุ ความดี เชน่ วา่ กามฉันทะนิวรณเ์ ปรยี บเหมือน
เราเป็นหนี้ เป็นขีห้ นี้ ถนี มิทธะนิวรณเ์ ปรยี บเหมือนคนติดคอก
ติดตาราง พยาบาทนิวรณเ์ ปรยี บเหมือนคนเป็นไข้ เป็นไขไ้ ด้
ป่วยเป็นทกุ ข์ กุกกุจจะนิวรณค์ ือจติ ฟ้งุ ซา่ น ฟ้งุ ไปน่นั ฟ้งุ ไปน่ี
ฟ้งุ ไปหา จติ ฟงุ้ ไป ผชู้ า้ ยก็ฟงุ้ ไปหาผหู้ ญิง ผหู้ ญิงก็ฟ้งุ ไปหา
ผชู้ ายน่นั นะ่ เกาะกนั อยนู่ ่ี ฆา่ กนั อยนู่ ่ีเทา่ นนั้ น่ะเร่อื งมนั เกาะกนั
อย่นู ่ี ฆา่ กนั อยนู่ ่ี กินกนั อย่เู น่ีย ตายกนั อยเู่ น่ีย สรา้ งนรก
หมกไหมก้ นั อย่นู ่ีแลว้ ปลดบไ่ ด้

ฉะนนั้ พระพทุ ธเจา้ หดั อย่นู ่ีหละ หดั ปลด หดั ละ หดั คา หดั
ทาน นางพมิ พา ทานซะ ไม่เอาแลว้ หนีซะ เพ่ินออกบวชแปลวา่
เพ่ินทานแลว้ ทานพิมพา ทานราหลุ ทานปราสาท ราชวงั ออก
หมด ปลดหมดเลย บม่ ี พน้ ทกุ ขแ์ ลว้ คือคนเรามนั ทกุ ขก์ เ็ พราะบ่
ใหท้ าน บส่ ละ ทานบไ่ ด้ บม่ ปี ัญญา ถา้ ทานไดก้ ็ มีความสขุ
สบาย เหมือนเราไดท้ าน ใจมนั ดี ใจมนั สบาย น่ีการให้ เพ่ินยงั วา่
อทิ ธิบาท

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 12

ถนี มิทธะนิวรณ์ กุกกจุ จะ นิวรณเ์ ปรยี บเหมือนคนเป็น
ทาส กกุ จุ จะแปลวา่ จิตฟงุ้ ซา่ นราํ คาญ ฟงุ้ ไม่สงบนะ่ จติ คดิ ปรุง
ไปเร่อื ย แก่ขนึ้ ๆก็เป็นโรคประสาท เป็นโรคประสาทเป็นโรคผีบา้
คดิ ไปอย่างนนั้ คิดทางนนั้ ทางนี้ เลยเป็นทกุ ข์ หาความสขุ บไ่ ด้

วจิ กิ ิจฉาความลงั เลสงสยั พระพทุ ธเจา้ วา่ มรรคผลนิพพาน
มีจรงิ สวรรคม์ ีจรงิ นรกมีจรงิ ความดบั ทกุ ขค์ ือศีล สมาธิ
ปัญญาเป็นของจรงิ มนั ก็ไม่เช่ือ มนั ไปเช่ือกิเลสเจา้ ของ เช่ือแต่
กิเลสเจา้ ของ ไม่ไดเ้ ช่ือ ถา้ เช่ือพระพทุ ธเจา้ ก็ไปได้ มนั เช่ือกิเลส
กิเลสน่ะมนั ชอบอะไร ชอบรูป กิเลสชอบรูป ชอบเสยี ง ชอบกลนิ่
ชอบรส กิเลสมนั ตดิ อะไร ติดรูป ตดิ เสียง ติดรส (หวั เราะ) ติดอยู่
ในกามน่นั แหละ หลงอยใู่ นกาม กินอยใู่ นกาม ทกุ ขอ์ ยนู่ ่นั แหละ
เรอ่ื ยไป วนุ่ วะวนุ่ วาย

ไอน้ ่นั เป็นมหาทาน เสยี สละทาน จาโค จาคะ เสียสละ เม่ือ
ทานไดก้ ็เป็นสขุ ทานไดส้ ละไดก้ ็เป็นสขุ สบาย ไมม่ ี ทานออก
แลว้ ไมม่ ี เม่ือไมม่ ีมนั ก็ไมท่ กุ ข์ มนั ทกุ ขเ์ พราะมนั มี แตว่ า่ โลกเคา้
วา่ มี“มี”มนั ความสขุ พระพทุ ธเจา้ วา่ “มี” เป็นทกุ ข์ ตรงกนั ขา้ ม

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 13

แล พระพทุ ธเจา้ รูว้ า่ ความมเี ป็นทกุ ข์ เชน่ พระพทุ ธเจา้ มีปราสาท
ราชวงั ก็เป็นทกุ ข์ มีนางพิมพากเ็ ป็นทกุ ข์ มีราหลุ ก็เป็นทกุ ข์ มี
ปราสาทราชวงั ก็เป็นทกุ ข์ มบี า้ นมีเมืองก็เป็นทกุ ข์ ตอ้ งดแู ล
รกั ษา เขาจะมารบมาฆา่ เป็นทกุ ขต์ ลอด

เหตนุ นั้ เพน่ิ ถงึ เสียสละ ไม่มอี ะไรซกั อย่าง ไปน่งั ภาวนาอยู่
ในป่าคนเดยี วไมเ่ ก่ียวขอ้ งใคร มนั สขุ สบาย สขุ หนอๆๆ เป็นสคุ
โตแลว้ บน่ ่ี ก็เลยเป็นสคุ โต พระพทุ ธเจา้ ไดส้ คุ โต ไปดี คือไมห่ ว่ ง
ไมอ่ าลยั ไม่ยดึ ถือ รูปรา่ งกายพระองคก์ ็ไม่ยดึ ไมถ่ ือ มาอยมู่ า
อาศยั ช่วั คราว รูอ้ ยู่ แตร่ ูอ้ ยู่ ปลอ่ ย อย่ดู ว้ ยความไมย่ ดึ ถือ อาศยั
ความไมย่ ดึ ถือ ไม่หลง มนั ก็ไมท่ กุ ข์ ถา้ อาศยั ดว้ ยความยดึ ถือ
ความหลง ก็เป็นทกุ ข์

เปรยี บเหมือนอยถู่ า้ํ พระสบาย เครอ่ื งใชไ้ มส้ อยไมถ่ ือวา่ เป็น
ของเรา เป็นของสงฆเ์ ป็นของกลาง มนั ก็เลยไม่ทกุ ข์ แตกก็แตก
ไป มนั ของกลาง ไม่ใช่ของเรา มนั ก็ไมท่ กุ ข์ ถา้ ถือเป็นของเรา
โหย ทกุ ขแ์ ลว้ บน่ ่ี ภยั มาทกุ ข์ เกิดโกรธขีน้ มาโมโห ตฆี า่ กนั

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 14

เพราะมายดึ ถือวา่ เป็นของเรา ถา้ ไมถ่ ือวา่ เป็นของเรา ก็ไมท่ กุ ข์
ใจเป็นกลางวางเฉย

อนั นีแ้ ปลวา่ พธิ ีแกน้ ิวรณเ์ พ่นิ วา่ แกน้ ิวรณค์ ือฉนั ทะความ
พอใจ วริ ยิ ะความเพียร เพียรละบาป เพียรละบาปออกจากใจ
เพียรทาํ คณุ งามความดใี หเ้ กิดมีขนึ้ เพียรรกั ษาความดใี หม้ ี
ขนึ้ อย่ไู ด้ เพียรละกิเลสท่ีมีอยแู่ ลว้ ใหห้ มดไป เพียรไม่ใหก้ ิเลสขา้ ง
นอกเกิดขนึ้ น่คี อื ความพากความเพียร สตปิ ัฏฐานส่ี มคี วาม
เพียร มีความหม่นั คอื รกั ษา แตไ่ มต่ ิด ไม่หลง มนั ก็เลยไมท่ กุ ข์
ไม่เดือดรอ้ น มนั รูแ้ ลว้ มนั ไมท่ กุ ข์ ตายก็ตายไป แตกมนั แตกไป
พอมนั รูเ้ ราก็ปลอ่ ยวางได้ ปลอ่ ยวางไดก้ ็เป็นสขุ ถา้ ไมร่ ูห้ ละเป็น
ทกุ ข์

ยกตวั อยา่ งเราน่งั ภาวนานะ่ แลว้ ไปยดึ ถือวา่ ขา มนั ก็ปวดขา
ไปยดึ ถือวา่ เอว เอวเป็นของเราก็เป็นทกุ ข์ ปวดเอว ถือวา่ ขาเป็น
ของเราก็เป็นทกุ ข์ ปวดขา ขาไมใ่ ชเ่ รา เราไมใ่ ชข่ า เป็นกอ้ นธาตุ
เป็นกอ้ นดนิ เป็นกอ้ นธาตขุ องปฏิกลู สญู เปลา่ ไมย่ ดึ ไมถ่ ือ
ปลอ่ ยวางสบาย ไม่เจบ็ อะ้ ไม่เดือดรอ้ น อนั นีเ้ พน่ิ วา่ แกน้ ิวรณ์

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 15

เคร่อื งแกม้ นั นะ่ แกน้ วิ รณถ์ อนกิเลส เหตแุ ห่งความทกุ ขใ์ หห้ มด
ไปสนิ้ ไป

อนั นีเ้ ป็นอบุ ายคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ เพ่ินแสดงธรรม
เทศนา ตรสั ธรรมเทศนาไวใ้ หแ้ กพ่ วกเราสาธุชนพทุ ธบรษิ ัท
นาํ ไปประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ กาํ จดั กิเลสความโลภ ความโกรธ ความ
หลง อวิชชาตณั หาออกจากใจก็เป็นสขุ แลว้ สบายเป็นสคุ โตแลว้
ไปไหนก็เป็นสขุ นอนก็เป็นสขุ กินก็เป็นสขุ เป็นสคุ โตอยา่ ง
พระพทุ ธเจา้ เป็นสขุ ตลอด แลว้ ก็ยมิ้ พระพทุ ธเจา้ ไม่ยงุ่ นะ ย่งุ ไม่
มี มีแตย่ ิม้ พระพทุ ธเจา้ ไมม่ คี าํ วา่ ยงุ่ มีแตย่ ิม้ ยมิ้ แยม้ แจม่ ใส จน
ความยงุ่ ไมม่ ี เพราะอะไร เพราะกิเลสมนั พาย่งุ เม่ือละกิเลสได้
แลว้ ยงุ่ ก็บม่ ี บท่ กุ ข์ ใจเยน็ สบาย ฉะนนั้ พระพทุ ธเจา้ ไมม่ ีคาํ วา่
ย่งุ มีแตย่ ิม้ ยมิ้ แยม้ แจ่มใส ใจเบิกบาน ผอ่ งรศั มีสอ่ งงาม
พระพทุ ธเจา้ นนั้ นะ่ ไมม่ าโห่เฮๆฮาๆเหมือนเราแบบนีห้ รอก เฮกิ
เฮยๆ บม่ ี ไมม่ ี ความเพลิดเพลินหลงใหลไม่มี มีแตย่ มิ้ มเี หตกุ ็
ยิม้ เสีย ไม่มีเหตกุ ็เฉย มีเหตกุ ็ยิม้ ยิม้ พระโอษฐ์ ยมิ้ พระโอษฐ์

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 16

เหมือนพระอานนทต์ ดิ ตามพระพทุ ธเจา้ ไปบณิ ฑบาตเมือง
ราชคฤห์ ติดตามบณิ ฑบาตเมืองราชคฤห์ ไปเหน็ หมู นางสกุ รภู
ตา หมู มนั มากราบไหวพ้ ระพทุ ธเจา้ หมตู วั นนั้ นะ่ มากราบไหว้
พระพทุ ธเจา้ (หวั เราะ) แลว้ มนั ก็ยมิ้ พระอานนทก์ ็ทลู ถาม ขา้ แต่
สมณโคดมบรมนาถศาสดา เพราะเหตอุ นั ใด พระพทุ ธเจา้ ก็ เออ้
นางคนนีแ้ ตก่ อ่ นเป็นลกู พระราชามหากษัตรยิ ์ ไปเจรญิ ฌาน ได้
ปฐมฌาน ตายแลว้ ไปอย่พู รหมโลกอย่หู ลายรอ้ ยปี พน้ อายหุ มด
ในพรหมโลกแลว้ มาเกิดเป็นหมู (หวั เราะ) ช่ือวา่ นางสกุ รภตู มา
เกิดเป็นหมนู ่ีแหละ

น่ีการเวยี นวา่ ยตายเกิด ตายจากหมจู ะไปเกิดเป็นหมาอีก
ตายจากหมาจะไปเกิดเป็นแมวอีก แลว้ กม็ าเกิดเป็นคนสลบั กนั
ไปกนั มา เกิดเป็นคนดว้ ย บาํ เพญ็ ภาวนา เกิดเป็นหมเู ป็นหมา ก็
อย่ไู ปตามกรรม ๑๒ ชาติ อนิ ทรยี แ์ กก่ ลา้ ก็ไดบ้ รรลเุ ป็นพระอรยิ
เจา้ เป็นพระอรหนั ตเ์ ขา้ นิพพานพน้ ทกุ ข์ อนั นีเ้ ป็นปฏิปทา ผู้
อบรมอนิ ทรยี บ์ ารมี

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 17

เหตนุ นั้ จงึ วา่ พวกเราโชคดวี าสนาดีแลว้ จงทาํ ความปีติ
พอใจยินดี สมาทาน ยดึ ม่นั เอาคณุ พระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆ์
ยดึ ม่นั เอาคาํ สอนพระพทุ ธเจา้ ศีล สมาธิ ปัญญา เอามาปฏิบตั ิ
อามิสบชู าบา้ ง ปฏิบตั บิ ชู าบา้ ง จนรูแ้ จง้ เหน็ จรงิ รูแ้ จง้ เหน็ จรงิ รู้
จรงิ เหน็ แจง้ รูแ้ จง้ เหน็ จรงิ ตามความเป็นจรงิ ความจรงิ รา่ งกาย
ของเราเป็นของปฏกิ ลู เป็นของปฏกิ ลู อสภุ ะ อสภุ งั เป็นของบ่
งาม ของปฏกิ ลู เป็นกอ้ นขีก้ ว็ า่ ได้ เพราะไหลมาซง่ึ ขี้ ขีห้ ู ขีต้ า ขี้
เหง่ือ ขีไ้ คล เม่ือมนั เหน็ แจงั มนั ก็ปลอ่ ยวางได้ ปลอ่ ยความ
ยดึ ถือ ความหลงความใหลได้ ใจเป็นกลางไม่รกั ไม่ชงั รกั ก็ไมร่ กั
ชงั ก็ไม่ชงั ไม่ยดึ ไม่ถือ ใจเป็นกลางวางเฉย มชั ฌมิ าปฏปิ ทา
ตถาคโต ก็สบายแลว้

ฉะนนั้ อบุ ายธรรมะท่ีเลา่ สกู่ นั ฟังวนั นีก้ ็เหน็ วา่ พอสมควรแก่
เวลา ตอ่ ไปก็น่งั พจิ ารณากาํ หนดอา่ นดจู ากสิบหา้ นาทีคอ่ ยเลิก

ท่ีมา: https://youtu.be/l0mglO1c2DU

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 18