ญาณหยั่งรู้ใจคนอื่น โดย หลวงปู่เหรียญ วรลาโภ

ญาณหย่งั รู้ใจของคนอน่ื
อยา่ สง่ ใจไปทางอ่นื องคส์ มเด็จพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้
พระองคม์ ีปรจติ ตวชิ ชาญาณ ทรงรูว้ าระจิตของบคุ คลอ่นื
พระองคม์ ีอาสยานสุ ยญาณ ทรงรูอ้ ธั ยาศยั หรอื วาสนาบารมีของ
บคุ คล นยั วา่ เม่ือพระองคพ์ จิ ารณาเหน็ อปุ นิสยั แหง่ มรรคผลของ
บคุ คลของผทู้ ่ีมาฟัง มาน่งั อย่เู ฉพาะพระพกั ตรข์ องพระองคแ์ ลว้
น่นั น่ะ น่นั แหละพระองคจ์ งึ ทรงแสดง อนุปุพพกิ ถา แลว้ ก็ทรง
แสดงใหค้ ฤหสั ถฟ์ ัง ไม่ไดท้ รงแสดงใหบ้ รรพชิต น่ีก็พงึ เขา้
ใจความมงุ่ หมายของอนปุ พุ พิกถาเทศนาท่ีพระพทุ ธเจา้ ทรง
แสดงในครงั้ นนั้

ครงั้ แรกก็ทรงแสดงแกพ่ ระยสกลุ บตุ รนนั้ เองแหละ เพราะวา่
พระยสกลุ บตุ รนีท้ า่ นเป็นสขุ มุ าลชาติ เป็นลกู ของมหาเศรษฐีใน
เมืองพาราณสี มีปราสาทอยตู่ งั้ สามหลงั ในสามฤดู เหมอื นๆกบั
พระพทุ ธเจา้ ก็ดว้ ยอาํ นาจบญุ วาสนาท่ีทา่ นไดบ้ าํ เพ็ญมาแต่
อเนกชาติ มนั มาเต็มบรบิ รู ณแ์ ลว้ จงึ บนั ดาลใหท้ า่ นไมย่ นิ ดใี น
การเสวยกามสขุ สมบตั เิ หลา่ นนั้ เลย ทรงพจิ ารณาเหน็ กามสขุ

สมบตั ินนั้ วา่ เป็นของวนุ่ วาย มีแตเ่ รอ่ื งขดั ขอ้ ง มีแตเ่ ร่อื งวนุ่ วาย
ไมเ่ ป็นไปเพ่ือความสงบระงบั เม่ือมนั เกิดความรูส้ กึ ขนึ้ ในใจ
อยา่ งนีแ้ ลว้ ในคืนวนั หนง่ึ กจ็ งึ ไดห้ าโอกาสหนีออกไปจาก
ปราสาทเหลา่ นนั้ ก็ดว้ ยอาํ นาจบญุ วาสนาบารมีน่นั แหละ เดนิ
บน่ ไป ท่นี ่ีวนุ่ วายหนอ ท่นี ่ีขดั ขอ้ งหนอ เดินไปแลว้ ก็บน่ ไป พอไป
ใกลท้ ่ีประทบั ของพระศาสดาซง่ึ พระองคป์ ระทบั อยทู่ ่ีป่าอิสิปตน
มฤคทายวนั น่นั แหละ เม่ือพระองคไ์ ดท้ รงฟังเสยี งของยสกลุ บตุ ร
บน่ มาอย่างนนั้ พระองคเ์ จา้ ก็ทรงตรสั ตอบวา่ ดกู อ่ นยสกลุ บตุ ร
ท่ีน่ีไมว่ นุ่ วาย ท่ีน่ีไม่ขดั ขอ้ ง ทา่ นจงมาแลว้ จงน่งั ลง เราจะแสดง
ธรรมใหฟ้ ัง เม่ือยสกลุ บตุ รไดฟ้ ังอยา่ งนนั้ แลว้ ก็ดีอกดใี จมาก ก็
ถอดรองเทา้ แลว้ ก็ถอดชฎาท่ีอย่บู นศรี ษะออกไป แลว้ ก็น่งั กราบ
พระพทุ ธองคล์ งไปเรยี บรอ้ ย

เม่ือนนั้ พระองคเ์ จา้ ก็ทรงแสดงอนปุ พุ พิกถา อนปุ พุ พกิ ถานนั้
มีอยู่ ๕ ขอ้ คือหนง่ึ ทานกถา วา่ ดว้ ยเร่อื งการให้ การบรจิ าค
ทาน สอง สีลกถา วา่ ดว้ ยการรกั ษาศีลใหบ้ รสิ ทุ ธิ์ สาม สัคค
กถา วา่ ดว้ ยสวรรคอ์ นั เป็นผลของการใหท้ านและรกั ษาศลี ให้

บรสิ ทุ ธิ์นนั้ ส่ี ทรงแสดง กามาทนี วกถา วา่ ดว้ ยเรอ่ื งโทษของ
กามคณุ กามคณุ นีจ้ ะเป็นกามคณุ ของมนษุ ยก์ ็ตาม เป็นกาม
ของเทพเจา้ เหลา่ เทวาใดๆกต็ าม ลว้ นแตม่ ีโทษทงั้ นนั้ แหละ และ
บดั นีก้ ็ หา้ เนกขมั มานิสงั สกถา ทรงแสดงอานิสงสแ์ หง่ การ
ออกจากกามทงั้ หลายดงั กลา่ วมานนั้ สดุ ทา้ ยก็ไดท้ รงแสดง
อรยิ สจั จธรรมทงั้ ๔ จบลง ยสกลุ บตุ รก็ไดบ้ รรลโุ สดาปัตติผล
เป็นอรยิ บคุ คลในพทุ ธศาสนา และก็ไดป้ ฏญิ าณตนถึงพระพทุ ธ
พระธรรม พระสงฆ์ วา่ เป็นท่ีพง่ึ ท่ีระลกึ ตลอดชีวติ

เม่ือปฏิญาณตนเสรจ็ แลว้ กข็ อบวชกบั พระศาสดา พระองค์
ก็ทรงเหยียดพระหตั ถอ์ อกไป ทรงตรสั วา่ เอหภิ กิ ขุอุปสมั ปทา
ท่านจงเป็นภกิ ษุมาเถิด ธรรมวนิ ยั เราตรสั ไวด้ แี ลว้ จงประพฤติ
พรหมจรรยเ์ พ่ือความสิน้ ไปจากทกุ ขโ์ ดยชอบเถิด พอพระองค์
เจา้ ตรสั เท่านีจ้ บลง บรขิ าร ๘ อนั เป็นทพิ ยก์ ็เล่อื นลอยมา สวม
เอายสกลุ บตุ รทนั ที ผมเผา้ หนวดเคราอะไรก็ปลวิ ไป หายไป
บดั นีก้ ็เลยไดช้ ่อื ใหมเ่ พม่ิ เตมิ เขา้ ไปอกี วา่ พระยสกลุ บตุ ร เขา้ ไป
แลว้ น่วี สิ ยั ของผมู้ ีบญุ มาก เป็นอย่างนี้ ในกาลท่ีไดเ้ กิดรว่ ม

พระพทุ ธเจา้ และไดอ้ อกบวชอยา่ งนี้ ทา่ นไมไ่ ดเ้ อาบรขิ ารอะไร
ติดตวั ไปเลย เม่ือมีศรทั ธาอยใู่ นป่า ก็ขอบวชอยใู่ นป่า พระองคก์ ็
ทรงพระอนญุ าตใหบ้ วชเป็นภกิ ขไุ ดด้ ว้ ยพระวาจาดงั กลา่ ว แลว้
บรขิ ารอนั เป็นทิพยก์ ็เล่อื นลอยมา สวมเอาเลย ไมใ่ ช่แตพ่ ระย
สกลุ บตุ รเท่านนั้ แมพ้ ระสาวกองคอ์ ่ืนๆถา้ ลงวา่ พระศาสดาทรง
ตรสั เรยี กวา่ จงเป็นภิกขมุ าเถิด เทา่ นีล้ ะก็เป็นอนั วา่ บรขิ าร ๘
อนั เป็นทิพย์ ก็เล่ือนลอยมาทนั ทีเลย แตถ่ า้ พระองคพ์ จิ ารณาดู
วา่ คนผนู้ ีต้ งั้ แตอ่ ดีตชาติหนหลงั ไมไ่ ดใ้ หอ้ ฐั บรขิ ารเป็นทานมา
อนั ทานอยา่ งอ่ืนนนั้ ไดใ้ หอ้ ยู่ แตไ่ มไ่ ดใ้ หอ้ ฐั บรขิ ารเป็นทานอยา่ ง
นีน้ ่ะ ผลแหง่ ทานดงั กลา่ วนีก้ จ็ ะไม่เกิดขนึ้ แก่กลุ บตุ รผนู้ ี้ เม่ือ
พระองคท์ รงทราบอยา่ งนีแ้ ลว้ ก็ทรงแนะนาํ ใหไ้ ปหาบรขิ าร ๘
ซะกอ่ นแลว้ จงึ มาขอบวชใหม่ เป็นอยา่ งนนั้ แตถ่ า้ พระองคไ์ ด้
เหยียดพระหตั ถอ์ อก เรยี กวา่ เอหิภกิ ขอุ ปุ สมั ปทาแลว้ เป็นอนั วา่
ผนู้ นั้ มีบญุ แทๆ้ ผนู้ นั้ ไดใ้ หท้ านอฐั บรขิ ารมาแตช่ าตกิ อ่ น ผลแหง่
ทานนนั้ ก็จะมาปรากฏในปัจจบุ นั นนั้ เช่นอยา่ งพระยสกลุ บตุ ร
ดงั กลา่ วแลว้

พระพทุ ธองคท์ รงแสดงเรอ่ื งทานนนั้ คอื วา่ ทรงแสดงถึงเรอ่ื ง
ความเป็นผทู้ ่ีไม่ใหเ้ หน็ แกต่ วั เม่ือหากวา่ เป็นคนบญุ หนกั ศกั ดิ์
ใหญ่ รา่ํ รวยดว้ ยทรพั ยส์ นิ เงนิ ทองขา้ วของอยา่ งนนั้ แลว้ ก็อยา่
ไปเห็นแตค่ วามสขุ สว่ นตวั พงึ เฉล่ยี ความสขุ สว่ นตวั นนั้ ใหแ้ กค่ น
ยากจนขน้ แคน้ บา้ ง อยา่ งนีจ้ งึ ช่ือวา่ เป็นความดีของผเู้ ป็น
บณั ฑิตนกั ปราชญท์ งั้ หลาย เป็นคณุ ธรรมของผเู้ ป็นบณั ฑิต

แลว้ พระองคก์ ท็ รงแสดงวา่ ธรรมดาผเู้ ป็นบณั ฑติ ผมู้ ี
ปัญญา ผเู้ ป่ียมไปดว้ ยเมตตากรุณา ก็ยอ่ มไม่เบยี ดเบียนบคุ คล
อ่ืนและสตั วอ์ ่นื ยอ่ มสาํ รวมกาย วาจา ของตนดว้ ยดี ไมใ่ ห้
กระทบกระท่งั บคุ คลอ่ืนและสตั วอ์ ่ืน อยา่ งนี้ เม่ือพระองคเ์ จา้
แสดงมาถงึ บทนีก้ ็แสดงวา่ เป็นผสู้ าํ รวมในศลี น่นั เองแหละ ความ
ม่งุ หมายใหผ้ ฟู้ ังก็ยอ่ มรูไ้ ด้ ก็ย่อมเป็นผมู้ ีศรทั ธาม่นั ในศีลลงไป
พยายามรกั ษาเจตนาในใจของตนไวเ้ สมอ วา่ ไมใ่ หม้ ีเจตนาคดิ
เบยี ดเบยี นบคุ คลอ่นื และสตั วอ์ ่ืนเลย

เม่ือบคุ คลไดม้ าบาํ เพ็ญทานการกศุ ล พรอ้ มดว้ ยการวริ ตั ิละ
เวน้ จากบาปโทษมลทนิ ตา่ งๆดงั กลา่ วมานนั้ เชน่ นีแ้ ลว้ ก็ยอ่ มจะ

ไดร้ บั อานิสงสผล ทงั้ ในปัจจบุ นั และเบอื้ งหนา้ ในปัจจบุ นั นีก้ ็เป็น
ผมู้ ากไปดว้ ยบรษิ ัทบรวิ าร มิตรญาติสหาย ไมม่ ีใครแสดงตน
เป็นศตั รูเลย เพราะวา่ เป็นผมู้ ีใจคอกวา้ งขวาง ไม่ตระหน่ใี น
สมบตั ิขา้ วของท่ีไดม้ า แบง่ สรรปันสว่ นใหค้ นยากคนจนไป
เพราะฉะนนั้ มนั จงึ ไม่มีใครคดิ อจิ ฉาเบียดเบยี นเลย ก็ยอ่ มอยู่
ดว้ ยความเป็นผไู้ ม่มีเวรไม่มีภยั อนั นีเ้ ป็นอานิสงสใ์ นปัจจบุ นั ซง่ึ
มองเหน็ ไดช้ ดั ๆ เม่ือละโลกนไี้ ปแลว้ ก็ยอ่ มบนั เทงิ ในสวรรค์ ย่อม
ไดเ้ สวยผลแหง่ บญุ กศุ ลท่ที าํ ไวใ้ นชาตนิ ี้ โดยไม่ตอ้ งไปทาํ ไรไ่ ถนา
ไม่ไดท้ าํ การคา้ ขายเหมือนอย่างมนษุ ยโ์ ลกอนั นี้ บญุ กศุ ลอนั นี้
หากเนรมติ สมบตั ิพสั ถานตา่ งๆใหต้ ามตอ้ งการ

เม่ือพระองคแ์ สดงผลอานิสงสผ์ ลแห่งทาน ศีล เป็นการฟอก
จติ ของยสกลุ บตุ รน่นั แหละ ใหข้ าวสะอาด เหมือนกบั สบหู่ รอื วา่
ผงซกั ฟอก สาํ หรบั ซกั ฟอกผา้ ผ่อนท่ีมวั หมองดว้ ยฝ่นุ ละอองธลุ ี
ใหผ้ า้ นนั้ ขาวสะอาดดี น่ีฉนั ใดขอ้ ปฏบิ ตั ิคอื ทาน ศลี และ
อานิสงสแ์ หง่ ทานศีลเหลา่ นี้ ยสกลุ บตุ รไดฟ้ ังแลว้ ก็มีจติ ใจแชม่
ช่ืนเบิกบาน คดิ วา่ ตนนนั้ เป็นผมู้ ีบญุ แหละ ถงึ ไดเ้ กิดมาใน

ตระกลู เศรษฐี อย่างนีแ้ ลว้ ตนก็ไม่ไดเ้ บยี ดเบียนบคุ คลใดและ
สตั วจ์ าํ พวกใดเลย เม่ือมาตรวจดกู าย วาจา ใจของตนอยา่ งวา่ นี้
แลวั ก็เหน็ แตค่ วามบรสิ ทุ ธิป์ ราศจากบาปโทษมลทนิ ดงั นนั้ จงึ ได้
มีจติ ใจเบกิ บานผอ่ งใส

เม่ือพระองคพ์ จิ ารณาเหน็ วา่ ยสกลุ บตุ รมีจติ ใจผ่องใสอยู่
ดว้ ยบญุ ดว้ ยกศุ ลดว้ ยดีแลว้ จงึ ไดท้ รงแสดงธรรมขนั้ สงู ขนึ้ ไป
กวา่ นนั้ เพ่ือใหผ้ ฟู้ ังนนั้ ไดม้ คี วามรู้ ความคิด ความเหน็ เล่อื นขนึ้
ขนึ้ ไป ก็ไดแ้ สดงโทษแหง่ กามคณุ ใหย้ สกลุ บตุ รฟัง โดยทรงยก
อปุ มยั อปุ มามาวา่ กามทงั้ หลายน่นั เหมือนอยา่ งรา่ งของสตั วท์ ่ี
ตายแลว้ บรรดาพวกแรง้ ก็ดี กาก็ดี สนุ ขั จงิ้ จอกก็ดี ยือ้ แยง่ กนั กิน
ตวั ไหนมกี าํ ลงั มากตวั นนั้ ก็ไดก้ ินมาก ตวั ไหนมีกาํ ลงั นอ้ ยก็ไดก้ ิน
นอ้ ย แตก่ วา่ วา่ จะไดก้ ินนนั้ ก็ตอ้ งตอ่ สกู้ นั อยา่ งสดุ เหว่ยี ง แสน
ทกุ ข์ แสนยาก แสนลาํ บาก อนั นีฉ้ นั ใดผบู้ รโิ ภคกามทงั้ หลาย ก็
เป็นเชน่ กนั กบั ซากศพท่ีบรรดาสตั วท์ งั้ หลายยือ้ แยง่ กนั กินนนั้ เอง
อนั นีก้ ็นบั วา่ เป็นความจรงิ เหลือเกิน อนั นีก้ ็ดี ดงั ท่ีเราคงรูค้ งได้
ยินไดฟ้ ังกนั มาแหละ ไอเ้ ร่อื งเบียดเบียนกนั ฆา่ กนั ตายอยใู่ น

โลกอนั นี้ มนั กล็ ว้ นแตแ่ ยง่ กามคณุ กนั น่ีเอง ไมใ่ ช่อย่างอ่นื ใด
แลว้ กามทงั้ หลายเปรยี บเหมือนอยา่ งหอก ดาบ แหลน หลาว
คอยแตจ่ ะท่ิมแทงใหเ้ จ็บปวดรวดรา้ วทกุ ขเวทนาอยอู่ ย่างนนั้

กามทงั้ หลายเปรยี บเหมือนอย่างเขียงห่นั ชนิ้ เนือ้ ธรรมดา
เขียงน่มี ีแตส่ กึ หรอขนึ้ ไป ไมม่ ีหรอกมนั จะงอกขนึ้ มาอกี อนั นีฉ้ นั
ใดก็เหมือนกนั แหละ ผบู้ รโิ ภคกามทงั้ หลายน่ีก็มีตงั้ แตเ่ สอ่ื มลง
ไปเลย ทงั้ รา่ งกายก็ทรุดโทรมลงไป ทางจติ ใจก็เส่อื มไปจากคณุ
ความดี ผมู้ วั เมาในกามคณุ นะ เส่อื มไปจากบญุ จากกศุ ล เป็น
อยา่ งนนั้ กามทงั้ หลายเปรยี บเหมือนตน้ ไมท้ ่ีมีผล ธรรมดาตน้ ไม้
ท่ีมีผลน่ี นอกจากพวกนกพวกสตั วต์ า่ งๆมากินกนั แลว้ หมมู่ นษุ ย์
ก็ไปตดั ไปรานก่ิงกา้ นของมนั ลง เพ่ือจะเอาผลมนั มาบรโิ ภค ก็
ตอ้ งถกู รบกวน ตน้ ไมท้ ่ีมีผลน่นั น่ะ ฉนั ใดบคุ คลผยู้ นิ ดีในกามคณุ
ทงั้ หลาย เม่ือไดร้ ูป เสยี ง กลน่ิ รส เคร่อื งสมั ผสั น่นั มาแลว้ เอา้ ก็
มีผอู้ ยากจะมายือ้ แยง่ เอาไปอย่อู ยา่ งนนั้ แหละ ตอ้ งไดร้ กั ษา
ตอ้ งไดก้ งั วลหว่ งใยกนั อยนู่ ่นั นะ่ มีเงนิ มีทองขา้ วของมาแลว้ ย่งิ มี

คนพยายามท่จี ะมายือ้ แยง่ เอาไป ถา้ มีเมยี สวยๆงามๆย่งิ แลว้
ใหญ่ ย่งิ เป็นเวร ดีไมด่ ี เคา้ ฆา่ ตวั ตายซา้ํ เลย อนั นีก้ ็มีอยถู่ มไป

น่ีแหละ เพราะฉะนนั้ พระองคเ์ จา้ จงึ ไดเ้ ปรยี บกามคณุ ไว้
เหมือนกนั กบั ตน้ ไมท้ ่ีมีผล ทรงเปรยี บวา่ กามทงั้ หลายน่นั เปรยี บ
เหมือนหลมุ มตู รหลมุ คถู เม่ือบคุ คลใดตกลงไปในหลมุ มตู รหลมุ
คถู นนั้ แลว้ ก็มตี งั้ แตอ่ ปั ยศอดสู ไดร้ บั แตค่ วามไมส่ บายใจเลย
เพราะวา่ มนั สกปรกโสมม มีกลน่ิ ก็เหมน็ อะไรตอ่ อะไรอย่างนี้
แหละ ทรงเปรยี บกามทงั้ หลายเหมือนกบั ยืมสงิ่ ของของคนอ่นื
มา เม่ือถึงเวลาแลว้ ก็ตอ้ งสง่ คนื เขา อนั นีฉ้ นั ใดก็อย่างนนั้ แหละ
บรรดารูป เสยี ง กลนิ่ รส เครอ่ื งสมั ผสั อนั เป็นท่นี ่ารกั ใครพ่ อใจ
ตา่ งๆ ตนไดม้ าครอบครอง อย่ไู ปๆถงึ เวลาแลว้ มนั ก็ตอ้ งแตกดบั
ทาํ ลายไป ก็เทา่ กบั วา่ เป็นของยืมเขามาใชช้ ่วั คราวนนั้ เองหละ
อนั นีแ้ หละ โทษแห่งกามคณุ ทงั้ หลายท่พี ระบรมศาสดาไดท้ รง
แสดงใหพ้ ทุ ธบรษิ ัททงั้ หลายฟังไว้

เม่ือยสกลุ บตุ รไดฟ้ ังโทษแหง่ กามคณุ นีแ้ ลว้ ก็มีจิตใจเบ่อื
หนา่ ยในกามทงั้ หลาย เม่ือพระองคท์ รงพจิ ารณาเหน็ จติ ของ

พระยสกลุ บตุ รเบ่อื หนา่ ยในกามทงั้ หลายอยา่ งนนั้ แลว้ ก็จงึ ได้
ทรงแสดงอานิสงสแ์ หง่ การออกจากกามวา่ บคุ คลเม่ือหากวา่ มี
จิตใจไม่ฝักใฝ่ในกามทงั้ หลายแลว้ ก็ยอ่ มถงึ ซง่ึ ความสงบระงบั มี
จติ ใจเบกิ บานผ่องแผว้ ทงั้ มีสตมิ ีปัญญา รูจ้ กั บาปบญุ คณุ โทษ
ประโยชนแ์ ละไมใ่ ชป่ ระโยชน์ รูจ้ กั ประโยชนอ์ ยา่ งยง่ิ คอื พระ
นิพพาน เม่ือยสกลุ บตุ รไดฟ้ ังเช่นนนั้ แลว้ จติ ใจก็คลายจากกาม
คณุ กามตณั หาทงั้ หลายออกไป มีใจสงบระงบั เป็นอยา่ งดี

ตอ่ จากนนั้ พระผมู้ ีพระภาคเจา้ จงึ ไดท้ รงแสดงอรยิ สจั ธรรม
ทงั้ ๔ ใหย้ สกลุ บตุ รฟัง เม่ือยสกลุ บตุ รไดฟ้ ังอรยิ สจั ทงั้ ๔ นนั้ จบ
ลง จงึ ไดบ้ รรลโุ สดาปัตติผล เป็นอรยิ บคุ คลในพทุ ธศาสนานี้
ใจความในอริยสัจธรรมทงั้ ๔ นนั้ พระองคก์ ็ทรงยกทกุ ขน์ ่ี
แหละขนึ้ มาแสดงก่อน เพราะวา่ ทกุ ขน์ ีม้ นั มาปรากฏชดั ๆอยแู่ ลว้
ใครๆก็ย่อมมองเหน็ ได้ เชน่ อย่างทกุ ขอ์ นั เกดิ จากความแก่ ความ
เจ็บ ความตายอยา่ งนนี้ ะ แมว้ า่ ตนจะยงั หนมุ่ แน่นอย่กู ต็ าม แต่
คนท่ีเกิดกอ่ นตวั เองโน่นน่ะ เพ่ินก็แก่ ก็เจบ็ ก็ตายมาใหเ้ หน็ เป็น
สกั ขีพยานอยแู่ ลว้ แมต้ วั ของตวั เองนีก้ ็จะเป็นเชน่ เดียวกนั น่นั

แหละ เม่ือหากมีชีวติ ยืนยาวนานอยู่ ตอ่ ไปก็ตอ้ งถกู ความแก่
ความเจ็บ ความตายนีค้ รอบงาํ เชน่ เดียวกนั

เม่ือยสกลุ บตุ รไดฟ้ ังเร่อื งของความทกุ ข์ ความพลดั พราก
จากของรกั ของชอบใจ ความปรารถนาส่งิ ใดก็ไม่ไดส้ มหวงั
ความไดค้ บหาสมาคมกบั บคุ คลท่ีไม่เป็นท่ีนา่ รกั นา่ พอใจตา่ งๆ
หมนู่ ี้ ลว้ นแตเ่ ป็นทกุ ขท์ งั้ นนั้ เลย ก็จงึ ไดเ้ บอ่ื หนา่ ยในสงั ขารนาม
รูปอนั นี้ น่นั แหละ แลว้ เม่ือบคุ คลมาพจิ ารณาเหน็ วา่ ทกุ ขน์ ีม้ นั
เป็นของมีจรงิ อย่ใู นปัจจบุ นั นีแ้ หละ มนั ปรากฏอยใู่ นปัจจบุ นั นี้
เลย ไมใ่ ชม่ ีอยใู่ นอดตี อนาคตอะไร ทกุ ขม์ อี ยใู่ นปัจจบุ นั ดู
อตั ภาพรา่ งกายนีก้ ็แลว้ กนั มนั ทรุดโทรมไปอย่เู รอ่ื ยไปอย่อู ยา่ งนี้
แหละ ในท่ีสดุ มนั จะหมนุ ไปหาความแตกดบั เท่านนั้ ไมม่ ีอะไร
เป็นแกน่ สาร

ทีนพี้ ระศาสดาจงึ ไดต้ รสั วา่ เม่ือบคุ คลมาเห็นทกุ ข์ เบ่อื หน่าย
ในทกุ ขด์ งั กลา่ วมานีแ้ ลว้ ปรารถนาจะพน้ จากทกุ ขเ์ หลา่ นีน้ นั้ ก็
ตอ้ งเป็นผมู้ าละตณั หาเสยี ตณั หาหมายถงึ ความอยาก ความทะ
เยอะทะยานอยาก ความพอใจในกามคณุ ทงั้ หลายน่นั แหละ

ความติด ความผกู พนั อยใู่ นรูป ในเสยี ง ในกลนิ่ ในรส ในเคร่อื ง
สมั ผสั ตา่ งๆหม่นู ี้ ก็ลว้ นตงั้ แตเ่ ป็นบอ่ เกิดแห่งทกุ ขท์ งั้ นนั้ เลย
เพราะวา่ เม่ือมนั เกิดพอใจขนึ้ แลว้ มนั ก็ยดึ ถือเอาไว้ เม่ือมนั
ยดึ ถือเอาไวแ้ ลว้ มนั ก็เป็นเหตใุ หแ้ สวงหา การแสวงหานนั้ บางที
เม่ือแสวงหาโดยทางสจุ รติ ไมไ่ ดก้ ็ตอ้ งแสวงหาเอาในทางทจุ รติ
เพราะวา่ มนั กลายเป็นความโลภไปแลว้ บดั นีน้ ะ เม่ือมนั อยากได้
มากๆขนึ้ ไป กเ็ ลยกลายเป็นความโลภ เรง่ เพง่ เลง็ เหน็ คนอ่ืนเคา้
ร่าํ เคา้ รวย เคา้ ไดอ้ ะไรมาตามประสงคอ์ ยา่ งนนั้ เอา้ ตนก็ไป
วางแผนยือ้ แยง่ เอามาโดยวธิ ีใดวิธีหนง่ึ เขา้ ไป อย่างนนี้ ะ่ มนั ก็
เป็นเหตใุ หเ้ กดิ บาปอกศุ ลขนึ้ มา บาปอกศุ ลอนั นีแ้ หละอาํ นวย
ผลใหบ้ คุ คลผกู้ ระทาํ เช่นนนั้ นะ่ เป็นทกุ ขท์ งั้ ปัจจบุ นั และเบอื้ ง
หนา้

น่ี เพราะฉะนนั้ แหละ พระศาสดายง่ิ ทรงสอนใหล้ ะตณั หา
น่นั แหละ ความอยาก ความดนิ้ รนทะเยอะทะยานเกินขอบเขต
อนั นนั้ นะ่ มนั เป็นเหตใุ หเ้ กิดทกุ ข์ ถา้ วา่ พดู ถงึ ตณั หาชนั้ ละเอยี ด
แลว้ เม่ือมาเหน็ โทษแหง่ รูป เสียง กลน่ิ รส เครอ่ื งสมั ผสั อนั จดั

วา่ เป็นกามตณั หาน่ีแลว้ กไ็ มผ่ กู พนั อย่ใู นรูปเสยี งเป็นตน้
ดงั กลา่ วมาน่ี แตม่ นั ก็ยงั มาติดอยใู่ นรูปกาย ในขนั ธ์ ๕ นี้ ยงั ไม่
สามารถจะปลงจะวางขนั ธ์ ๕ นีไ้ ด้ แตถ่ า้ หากวา่ หมดอายสุ งั ขาร
ลง ทา่ นก็วา่ ไปเกิดในพรหมโลก เป็นรูปพรหม เพราะเป็นผรู้ ะงบั
กามวติ กเสยี ได้ มีจติ ใจสงบอยใู่ นฌาณ เพง่ รูปเป็นอารมณอ์ ยู่
อยา่ งนีแ้ หละ อานิสงสอ์ นั นีพ้ าใหไ้ ปเกิดเป็นพรหมโลก เป็น
พรหมท่ีมีรูป เป็นอยา่ งนนั้ ท่ีท่านวา่ ภวตณั หา

วภิ วตณั หาน่นั เม่ือบคุ คลภาวนาไป เพง่ รูปนีอ้ ย่กู ็มาเบ่อื
หนา่ ยในรูปนี้ แตเ่ บ่อื หน่ายหากไมม่ ีปัญญาท่ีจะสอนจติ ให้
ปลอ่ ยใหว้ างได้ อาศยั แตก่ ารเพง่ อยา่ งเดยี ว เพง่ เพ่ือใหร้ ูปนีม้ นั
หายไปจากดวงจติ เม่ือเพง่ นานๆเขา้ รูปนีก้ ็หายไปจากดวงจิต
จรงิ ๆ จติ นีป้ รากฏวา่ วา่ งเลยบดั นีน้ ะ น่นั แนะ่ วา่ ง เม่ือจิตมนั วา่ ง
อย่างนีแ้ ลว้ ก็ยดึ ความวา่ งน่นั เป็นอารมณไ์ ปบดั นีน้ ่ะ ทา่ น
เรยี กวา่ อรูปฌาณ เนวะสัญญานาสัญญายตนะ อา
กิญจญั ญายตนะ น่นั แหละ หมนู่ ีแ้ หละ เป็นอรูปฌาณ เม่ือ
หมดอายสุ งั ขารลงก็ไปเกิดเป็นพรหมท่ีไมม่ ีรูป ทา่ นเรยี กวา่ อรูป

พรหม อนั หมนู่ ีล้ ว้ นแตเ่ ป็นตณั หาทงั้ นนั้ เลย แตเ่ ป็นตณั หาชนั้
ละเอยี ด เพราะฉะนนั้ ผเู้ จรญิ สมถวปิ ัสสนาแลว้ ท่านจะไม่ถือม่นั
ในสมาธิ ในฌาณเหลา่ นีไ้ ว้ จะตอ้ งเจรญิ วปิ ัสนา ทาํ ความรูเ้ ทา่
ฌาณ รูปฌาณ อรูปฌาณเหลา่ นีเ้ สมอ แลว้ ก็เจรญิ วปิ ัสนาเพง่
พิจารณาในอรยิ สจั ธรรมทงั้ ๔ ดงั กลา่ วมานนั้ แหละ เม่ือเหน็ วา่
บคุ คลมาดบั ตณั หาทงั้ หลายเหลา่ นีไ้ ดแ้ ลว้ ทกุ ขก์ ็ยอ่ มดบั ไป
หมด ท่านก็เจรญิ ปัญญาสอนจิตน่ีใหล้ ะตณั หาอนั นีไ้ ปเรอ่ื ยๆ
เม่ือตณั หาเหลา่ นีด้ บั ทกุ ขท์ างใจมนั ก็ดบั ลง เพราะเหน็ ท่ีดบั
ทกุ ขไ์ ด้ มาดบั ตรงไหน ดบั ทกุ ข์ ดบั ท่ีใจน่นั แหละ เม่ือใจละ
ตณั หาลงไปอย่างสนิทสนมแลว้ ทกุ ขท์ างใจมนั ก็ดบั ลง การดบั
ทกุ ขม์ นั ไมไ่ ดไ้ ปดบั ท่ีอ่นื หรอก ดบั ท่ีจติ ดวงเดยี วนนั้ เองนะ่ มนั
เป็นอยา่ งนนั้

แลว้ การท่ีเราบาํ เพญ็ ขอ้ วตั รปฏบิ ตั ิมา เชน่ อยา่ งถา้ เป็น
ทายก ทายิกา ก็ไดใ้ หท้ าน ไดร้ กั ษาศีล ไดฟ้ ังธรรม ไดไ้ หวพ้ ระ
น่งั สมาธิภาวนามา จนตลอดถงึ มาไดเ้ จรญิ สมถะวิปัสนาอย่าง
วา่ นีแ้ หละ อนั นีแ้ หละไดช้ ่ือวา่ เป็นแนวทางขอ้ ปฏบิ ตั ใิ หถ้ งึ ความ

ดบั ทกุ ข์ เม่ือไดบ้ าํ เพ็ญกศุ ลดงั กลา่ วมาน่ี เม่ือรวมกาํ ลงั แห่งบญุ
กศุ ลตา่ งๆเหลา่ นนั้ มาเป็นอนั หนง่ึ อนั เดยี วอยภู่ ายในจิตใจแลว้
ใจก็มีกาํ ลงั เขม้ แข็ง สามารถท่ีจะกาํ หนดละตณั หาดงั กลา่ วมา
นนั้ ได้ น่ีแหละท่านจงึ เรยี กวา่ มรรคคอื ขอ้ ปฏิบตั ิ มรรคอนั มีองค์
๘ น่นั แหละ คอื เป็นขอ้ ปฏบิ ตั ิใหถ้ ึงความดบั ทกุ ขท์ างใจไดจ้ รงิ ๆ
แตถ่ า้ หากวา่ มนั ดบั ทกุ ขไ์ ด้ พรอ้ มทงั้ เหตทุ งั้ ปัจจยั จรงิ ๆแลว้
อยา่ งนีม้ นั ก็จะเกิดญาณความรูข้ นึ้ มา เกิดญาณความรูข้ นึ้ วา่
กิเลสเหลา่ นีต้ นไดล้ ะมนั ขาดไปแลว้ อย่างนนี้ ะ ก็รูช้ ดั เหน็ แจง้
ดว้ ย ประจกั ษด์ ว้ ยตนเองได้ อย่างนีแ้ หละ ขนึ้ ช่ือวา่ ธรรมของจรงิ
แลว้ ไมม่ ีใครมารูใ้ หไ้ ด้ ใครทาํ ใครยอ่ มไดเ้ หน็ ไดด้ ว้ ยตนเอง

เพราะฉะนนั้ แหละ เม่ือพทุ ธบรษิ ัทไดส้ ดบั รบั ฟังอนปุ พุ พกิ
ถาท่ีแสดงใหฟ้ ังมาพอสงั เขป โดยลาํ ดบั นีแ้ ลว้ กพ็ งึ พากนั พนิ ิจ
พจิ ารณา จดจาํ แลว้ นอ้ มนาํ เอาไปประพฤติปฏบิ ตั ิตามดว้ ย
ความไม่ประมาท ถา้ เม่ือลงมือปฏิบตั ิตามโดยความไมป่ ระมาท
แลว้ ก็ตอ้ งไดร้ บั อานิสงสผลอยา่ งแน่นอนทีเดียว ถงึ แมว้ า่ จะ
ไมไ่ ดบ้ รรลมุ รรคผลธรรมอนั วเิ ศษในปัจจบุ นั ชาตนิ ี้ ก็จะไดเ้ ป็น

อปุ นิสยั ปัจจยั อยา่ งแรงกลา้ ตดิ ตามตนไป เป็นอย่างนนั้ แตใ่ น
สมยั ครงั้ พระพทุ ธเจา้ นนั้ ถา้ หากวา่ พระองคพ์ จิ ารณาดคู นท่ีมา
น่งั อย่ตู อ่ พระพกั ตรข์ องพระองคเ์ หลา่ นนั้ ไม่มีอปุ นิสยั ท่ีจะได้
บรรลมุ รรคผลธรรมวิเศษแลว้ พระองคจ์ ะไม่แสดงอนปุ พุ พกิ ถา
๕ ประการนีใ้ นสมาคมนนั้ เลย พระองคจ์ ะแสดงธรรมไปอยา่ ง
อ่นื เป็นการอบรมบม่ อินทรยี ข์ องผฟู้ ังทงั้ หลายใหแ้ กก่ ลา้ ไปโดย
ลาํ ดบั เชน่ อยา่ งทรงแสดงเรอ่ื งธรรมสงั เวชอย่างนีแ้ หละ
อย่างเช่นควรพจิ ารณาทกุ วนั ๆวา่ เรามีความแก่ ความเจบ็ ความ
ตายเป็นธรรมดา จะลว่ งพน้ ส่งิ เหลา่ นีไ้ ปไม่ไดเ้ ลย เราจะพลดั
พรากจากของรกั ของชอบใจทงั้ สนิ้ เราทาํ กรรมอนั ใดไว้ ดกี ็ดี ช่วั
ก็ดี ก็จกั ไดร้ บั ผลของกรรมอนั นนั้ สืบไป ไอก้ ารท่พี ระองคเ์ จา้
แสดงธรรมสงั เวชอยา่ งนี้ ก็เพ่ือท่ีจะใหท้ ่านผฟู้ ังทงั้ หลายน่นั น่ะ
ไดพ้ จิ ารณาถงึ ตวั เองและใหเ้ กิดความสงั เวชสลดใจในการท่ีตน
ไดม้ าอาศยั อยใู่ นสงั ขารอนั ไม่เท่ียงไม่ย่งั ยืนนี้ เตม็ ไปดว้ ยทกุ ข์
ทนทรมานตา่ งๆ น่ี แลว้ เบ่อื หนา่ ยในการท่จี ะมารกั มาใครม่ า
ผกู พนั กบั ของไม่เท่ียงไมย่ ่งั ยืนเหลา่ นี้ เพราะวา่ ไปรกั ใครก่ บั ส่งิ

อนั ไม่เท่ยี งเชน่ นนั้ นะ่ เม่ือเวลามนั แปรปรวนหว่นั ไหวไปแตกดบั
ไปก็เป็นทกุ ขเ์ ป็นโศกเพราะอาลยั มาก ดงั นนั้ แหละ(เทปจบ)

ท่ีมา: https://youtu.be/PMmF0XnAABw