เรื่อง ไตรลักษณ์ โดย หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี

ไตรลักษณ์
หลวงป่เู ทสก์ เทสรงั สี
ตงั้ ใจฟังธรรมเทศนาเพ่ือใหส้ าํ เรจ็ ประโยชนแ์ กต่ วั เอง เพ่ือ
ประโยชนส์ ว่ นตวั และสว่ นมาก การฟังเทศนถ์ ึงแมป้ ระโยชนค์ น
อ่นื ถา้ หากไมท่ าํ ประโยชนส์ ว่ นตวั มนั ก็ไมไ่ ดป้ ระโยชนอ์ ะไรเลย้
ประโยชนส์ ว่ นตวั เป็นของสาํ คญั ท่ีสดุ คนอ่นื มนั เหน็ หดั ทาํ ตาม
เรา ถา้ เราทาํ เป็นประโยชนแ์ ก่ตนแลว้ ถา้ ตนเองไมท่ าํ ใหเ้ ป็น
ประโยชนแ์ ก่ตนเองแลว้ คนอ่นื มนั จะเอาตวั อย่างท่ีไหน ตวั อย่าง
ท่ีดนี นั้ ก็เขา้ มาดีท่ีตวั ของเราน่นั เอง
การฟังเทศนค์ อยคิดอยา่ งนี้ ท่ีเขาวา่ พทุ ธศาสนาสอนใหเ้ อา
ประโยชนส์ ว่ นตวั ไม่คิดเผ่ือแผ่คนอ่ืน อนั นนั้ ไมจ่ รงิ มหายานไม่
ตอ้ งเอาประโยชนส์ ว่ นตวั คดิ ประสงคป์ ระโยชนข์ องคนอ่นื เหตุ
นนั้ พระโพธิญาณจงึ คอ่ ยมาก กวนอมิ กวนเอิมอะไรตา่ งๆ เป็น
พระโพธิญาณทงั้ นน้ ผหู้ ญิงก็เป็นโพธิญาณ ความเป็นจรงิ ก็
ประโยชนส์ ว่ นตวั นะแหละ เป็นพระโพธิสตั วก์ ็สว่ นตวั น่นั แหละ
แตว่ า่ มงุ่ ไปเพ่อื ประโยชนค์ นอ่นื พระโพธิสตั วก์ ็มงุ่ ความตรสั รูน้ ่นั

1

แหละ จงึ เรยี กเป็นพระโพธิสตั ว์ เคา้ ถือตนื้ ๆ ถือเปลอื กๆ ถือพวก
โพธิสตั ว์ เอาพระโพธิสตั วน์ นั้ เป็นตวั อยา่ ง พระพทุ ธเจา้ มอี ย่แู ต่
ไม่ถือ

สมยั เม่ือพระพทุ ธเจา้ ยงั มพี ระชนมอ์ ยู่ หรอื พระธรรมคาํ สอน
ของพระพทุ ธเจา้ ยงั มีอย่กู ็เหมือนกบั ตวั พระองคเ์ จา้ ยงั อยู่ ทาํ ไม๊
จงึ ตอ้ งไปถือพระโพธิสตั ว์ การทาํ ประโยชนส์ ว่ นตวั นีค้ ือการ
ภาวนาตงั้ ใจกาํ หนดท่ีจะภาวนาสว่ นตวั อะไรเป็นตวั อะไรเป็น
ตน ใหเ้ หน็ ตวั ของตนเสยี ก่อน รา่ งกายนีห้ รอื เป็นตวั รา่ งกายนี้
หรอื เป็นตวั รา่ งกายนีเ้ ป็นตนของตวั หรอื ไง คนเพียงถือเพียง
ตนื้ ๆเขินๆ ก็เลยขนึ้ มาพิจารณาเป็นตนเป็นตวั แตว่ า่ ไมไ่ ดท้ าํ ตวั
ใหเ้ ป็นประโยชนแ์ กต่ วั ของตนเอง ถือรา่ งกายเป็นตวั ก็เลยทะนุ
ถนอมบาํ รุงบาํ เรอ ปรนเปรอใหอ้ ่ิมหนาํ สาํ ราญใหอ้ ยเู่ ยน็ เป็นสขุ

คาํ วา่ อยเู่ ยน็ เป็นสขุ คาํ วา่ อม่ิ หนาํ สาํ ราญ มนั อยทู่ ่ีไหน มนั
สขุ ท่ีไหน มนั ไมม่ ีความสขุ หรอก จะทาํ ยงั ไง๊ ยงั ไงก็ไมม่ ีความสขุ
ย่งิ กินกย็ ่งิ แก่ ย่งิ กนิ ก็ย่งิ เฒา่ ทกุ วนั โรคภยั ไขเ้ จบ็ ก็มีแทบทกุ วนั
เรายืน เดนิ น่งั นอน อิรยิ าบถตา่ งๆ คือเปล่ยี นอริ ยิ าบถน่นั เอง

2

การเปล่ียนอริ ยิ าบถก็หมายความถงึ ไมส่ บาย ไมส่ บายจงึ
เปล่ยี นอริ ยิ าบถ อริ ยิ าบถเป็นเคร่อื งระงบั เสยี ซง่ึ ความกระวน
กระวาย เรยี กวา่ ระงบั ทกุ ขไ์ ดช้ ่วั คราว อิรยิ าบถน่งั ไปหายืน
อิรยิ าบถยืนไปหาน่งั อะไรตา่ งๆ คอื มนั ไมส่ บายแลว้ มนั จงึ คอย
เปล่ียนอิรยิ าบถ น่นั จงึ วา่ มนั มีสขุ ท่ีไหนอะ้ ของท่ีบาํ รุงบาํ เรอมนั
อยู่ หาความสขุ ไม่ไดห้ รอก ย่งิ มีโรคประจาํ ตวั ซะแลว้ ออดๆ
แอดๆตลอดเวลา น่ีหรอื ตวั ของเรา บอกไดไ้ วฟ้ ังก็ยงั คอ่ ยยงั ช่วั
หนอ่ ย บอกไมไ่ ด้ หา้ มใหไ้ มฟ่ ัง ไม่ใหเ้ จ็บ มนั ก็เจบ็ ไม่ใหแ้ ก่ มนั
ก็แก่ ไม่ใหต้ าย มนั ก็ตาย ตายทกุ วนั เราน่งั อยนู่ ่ีก็เรยี กวา่ ตายซะ
แลว้ หลายนาทีเป็นช่วั โมงแลว้ คือความแก่น่นั เอง

แตต่ วั ของเราระลกึ ไมไ่ ด้ เลยประมาทอยู่ ถา้ ระลกึ ความแก่
ของตนอยเู่ สมอๆแลว้ เหน็ ความแก่ของตนเป็นนิจ ไมม่ ีความ
ประมาทหรอก ตอ้ งรบี เรง่ ประกอบความเพียรภาวนา หรอื สรา้ ง
คณุ งามความดใี หเ้ กิดใหม้ ีในตน มนั แกก่ ็ไปหาตายนะสิ อปุ มา
เปรยี บเหมือนกบั คนเขา้ ป่าตอนค่าํ ไปหาฟืนหาไมอ้ ะไรก็ตาม
เถอะ เขา้ ป่าไปตอนค่าํ ไดส้ ่งิ เลก็ นอ้ ยก็รบี เก็บมา ไดห้ ลวั ไดฟ้ ื น

3

อะไรก็รบี เก็บมาซะ เพราะไดใ้ ชไ้ ดส้ อย มนั กวา่ จะมืดกวา่ จะค่าํ
อนั นนั้ ทา่ นก็ยงั เรยี กวา่ เป็นผไู้ มป่ ระมาท ไฟไหมผ้ มคนเรานะ่ ไฟ
ไหมศ้ ีรษะน่ะ ตอ้ งรบี ดบั ไมม่ ีใครจะปลอ่ ยใหม้ นั ไหมต้ ลอดเวลา
หรอก รบี ๆดบั เลย ท่านเหน็ ชีวติ ของคนเปรยี บเหมือนกบั ไฟไหม้
ผม ขยนั หม่นั เพียรประกอบความเพียร ใหร้ กั ษาศีลเป็นนิจ

อนั นีก้ ารท่วี า่ ตนน่ะมนั ไม่ใชต่ วั ของเรา เคา้ มาเกิดขนึ้ มาแลว้
ก็มาแก่ มาเจบ็ ชรา และผลท่ีสดุ ก็ดบั สลายไป เป็นเร่อื งของ
สงั ขาร ไม่ใชต่ วั ของเรา เรามาถือเอาตา่ งหาก เรามายดึ วา่ ของ
กๆู ตา่ งหาก แตแ่ ทท้ ่ีจรงิ ไมใ่ ชข่ องกู ถา้ พดู วา่ ของกๆู น่นั ก็ไปยดึ
เอาวา่ ตวั และตนนนั้ ของกู เวลาแตกดบั ก็ไม่เหน็ วา่ ของกู เวลา
แตกดบั ก็เทา่ กบั หมดเร่อื ง หมดผวู้ า่ ของกกู ห็ มด ไมท่ ราบวา่
หายไปไหน น่จี งึ วา่ ไม่ใชข่ องเรา การพิจารณาเหน็ ท่ีวา่ ไมใ่ ชข่ อง
เรานนั้ มนั เป็นประโยชนแ์ กเ่ ราจรงิ คนอ่นื เห็นตวั ของเราเช่นนนั้
ย่อมกระทาํ ตาม เป็นเหตใุ หเ้ ป็นประโยชนแ์ กต่ น เป็นเหตใุ หเ้ ป็น
ประโยชนแ์ ก่คนอ่ืนตอ่ ไป จงึ ควรพจิ ารณาอย่เู ป็นนิจ คดิ คน้ อยู่
เป็นนจิ ถึงเรอ่ื งตวั ของเรา ไมม่ ีใครเหน็ หรอก เราเห็นตวั ของเรา

4

เอง ไม่มีใครคิดคน้ หรอก มีตวั ของเราคดิ คน้ เอง ตวั ของเราเป็น
คนยดึ คนถือ ตวั ของเราก็ตอ้ งเป็นคนละซิ

อนั นีม้ ีแตย่ ดึ แตถ่ ือ ไม่มีการละซกั ที มนั ก็แย่หละสแิ บบนนั้
ถือมนั ก็ไม่ใช่ของเรา ไปยดึ ไปถือมนั ก็ไม่ใชข่ องเรา ไปยดึ เกา่ ๆ
ยดึ ลมๆแลง้ ๆไปงนั้ น่ะ ไมเ่ หน็ ไดอ้ ะไรขนึ้ มา เพียงแตเ่ ราอยู่
ช่วั คราว อาศยั ช่วั คราว ถา้ หากเราไม่หลอ่ เลยี้ งรา่ งกายนีม้ นั ก็อยู่
ไม่ได้ การท่ีจะเส่ือมสญู ฉิบหายไปคอื ตาย เหตนุ นั้ หลอ่ เลยี้ งไว้
แตอ่ ย่าไปหลอ่ เลยี้ งอยา่ งเดยี วนะ หลอ่ เลยี้ งเหมือนอย่างเดยี ว
นนั้ ไมไ่ ด้ มนั เพลิดเพลนิ มวั เมา ทาํ ใหเ้ ราลมื ตวั หลอ่ เลีย้ งแลว้
เห็นคณุ คา่ ของการท่ีมนั อยนู่ ่นั ท่ีมนั อยู่ มนั อยไู่ ดช้ ่วั วนั หนง่ึ ๆนะ
เหน็ คณุ คา่ ของมนั เหน็ ประโยชนข์ องมนั วา่ มนั ทาํ ประโยชน์
ใหแ้ ก่เรา รบี เรง่ คน้ หาความดซี ะ

อาตมาจงึ เคยพดู อย่เู สมอวา่ เลยี้ งมนั น่ะ คือวา่ เลยี้ งมนั ให้
อยชู่ ่วั คราว หลอ่ เลยี้ งเอาไวอ้ ยชู่ ่วั คราว เปรยี บเหมือนกบั คนเชา่
บา้ นเชา่ เรอื น ถา้ ไมใ่ หค้ า่ เชา่ เคา้ ก็ไลห่ นี คอื ตาย ใหค้ า่ เชา่ ก็พอ
อยไู่ ด้ เช่าแลว้ ไมใ่ ช่อยเู่ ปลา่ ตอ้ งทาํ ประโยชน์ เชา่ บา้ นเชา่ เรอื น

5

ก็ไมใ่ ช่อย่เู ปลา่ เม่ือไหร่ ตอ้ งทาํ มาหากนิ จงึ คอ่ ยมีเงนิ สาํ หรบั ท่ีจะ
ใหค้ า่ จา้ งเขา ใหค้ า่ เชา่ เขา อย่างนนั้ ก็เป็นประโยชนแ์ ก่ตวั ของ
เรา วนั หนง่ึ ๆนะคดิ ดู วา่ เราคดิ ถึงความตายมยั้ อยา่ ใหล้ ว่ งเลย
เสยี เปลา่ ใหค้ ดิ ถงึ ความตายท่ีอยา่ งท่ีวา่ น่ีแหละ จะเป็นผไู้ ม่
ประมาท ไดช้ ่ือวา่ เป็นคนไมป่ ระมาท ทาํ คณุ งามความดอี นั นนั้
ใหส้ ืบเน่ืองไปโดยลาํ ดบั เทศนาอะไรก็เทศนเ์ ถอะ ลงมาสคู่ วาม
ตายเกลยี้ ง ใครจะทาํ อะไรกท็ าํ ไปเถอะ ลงมาสคู่ วามตาย ตาย
แลว้ ก็หมดเรอ่ื งกนั ไป

ถา้ ยงั ไม่เหน็ ความตายตราบใดแลว้ ภาวนาก็ไม่เป็น ถา้ ลงสู่
ความตายแลว้ ภาวนาลงเลย ตายแลว้ มนั ไดอ้ ะไรไป คณุ งาม
ความดที ่ีเราทาํ น่นั นะ่ เป็นของตดิ ตวั ของเราไป สมบตั ิขา้ วของ
ทงั้ หมด กองทงิ้ อย่ใู นโลกอนั นี้ ทิง้ ไวใ้ นโลกอนั นีก้ ็ฉิบหายเป็นเอง
เหมือนกนั อยา่ งเขาทาํ ท่ีดนิ ไรน่ ่าสาโทกวา้ งขวางมากมาย
สมบตั ิพสั ถานท่ีเคา้ หามาไดม้ ากมาย เราตายแลว้ ทิง้ ไวน้ ่ีแหละ
มนั จะไปไหน คนท่ีรบั มรดกตอ่ ไป คนท่ีรบั ทอดตอ่ เราไปนนั้ มนั ก็
ทิง้ เอาเหมือนกนั ในผลท่ีสดุ ก็ตอ้ งทงิ้ หมด ไมเ่ ห็นหรอื ไรน่ า่ สาโท

6

ท่ีกวา้ งขวาง มนั เป็นของใคร มนั ก่ีคนมาแลว้ ไรน่ ่าตามป่าตาม
ดงเป็นไรเ่ ป็นสวนอยนู่ ่นั นะ่ เจา้ ของไปไหนหมด มนั ก็เหมือนกบั
ท่ีวา่ น่ีเอง ทิง้ หมด คนก็ไมม่ ีตวั ตน ผทู้ าํ ก็ไมม่ ีตวั ตน วตั ถโุ บราณ
สง่ิ ท่ีเป็นสิ่งก่อสรา้ ง ท่ีเป็นถาวรวตั ถุ พระธาตพุ นมน่นั น่ะ คนโบ
รงโบราณสรา้ งไวแ้ ลว้ ก็ตอ้ งไปตายกนั หมดพวกสรา้ งน่ี นครปฐม
นครศรธี รรมราช สรา้ งไวใ้ หญ่โตแลว้ ไปไหนหมดนะ่ พวกนนั้ ไอ้
พวกท่ีสรา้ งเด๋ยี วนเี้ หมือนกนั มนั กย็ งั เหมือนกบั พวกนนั้ จงึ วา่
เป็นของไมเ่ ท่ียง เป็นของไมใ่ ชข่ องเรา เป็นของอนัตตาทอดทงิ้
อย่ใู นโลกนีท้ งั้ หมด พอสดุ ของพวกนีใ้ นโลกก็ทงิ้ เหมือนกนั อยา่ ง
ธาตพุ นม ธาตนุ ครปฐม หมดคนทงั้ ปวง ในโลกนีห้ มด มวี นั หนง่ึ
ท่ีจะตอ้ งฉิบหาย ของเหลา่ นนั้ จะตอ้ งสลายเส่ือมสญู ไปหมด ท่ี
เรยี กวา่ บรรลยั กปั ป์ บรรลยั กลั ป์ ไมม่ ีคนเหลือหลอซกั คนในโลก
นี้

พจิ ารณาเหน็ อยา่ งนี้ จิตใจมนั จะคอ่ ยลง ทาํ ภาวนาทาํ
สมาธิตอ้ งลงถงึ ความตาย เหน็ ความตายจงึ คอ่ ยลงเป็นสมาธิได้
พจิ ารณาอานาปาก็คือความตายน่นั เอง ลมหายใจเขา้ หายใจ

7

ออก ใหม้ นั เหน็ ความตายน่นั แหละ หายใจเขา้ ไมห่ ายใจออกก็
ตาย หายใจออกไมห่ ายใจเขา้ ก็ตาย ตายหมด เรอ่ื งไมม่ ีอะไร ให้
มนั เห็นสนั้ ๆตรงนนั้ ทาํ สมาธิภาวนามนั ตอ้ งสนั้ ไมต่ อ้ งยืดยาว
กวา้ งขวางยืดยาวไมเ่ ป็นสมาธิ ตอ้ งทาํ เฉพาะสนั้ ๆ เหน็ เฉพาะ
ลมหายใจเขา้ ออกไปดคู วามตาย จงึ เฉพาะลมหายใจเขา้ ออก
แลว้ มนั จงึ คอ่ ยรวมลงมาเป็นสมาธิได้ ลงเป็นสมาธิเป็น
เอกคั คตารมณ์ มีอารมณอ์ นั เดยี วแน่วแน่ จนถงึ เอกัคคตาจติ
ไมม่ ีอะไรซะเลย หมดเรอ่ื งไป

ทาํ สมาธิมนั ตอ้ งรวมลงมาอย่างนนั้ อนั กวา้ งขวางมนั กวา้ ง
ไปเองหรอก มนั กวา้ งอย่แู ลว้ แตไ่ หนแตไ่ รเกิดขนึ้ มามนั กวา้ งอยู่
แลว้ แตไ่ หนแตไ่ รเกิดขนึ้ มาก็กวา้ งแลว้ มนั กวา้ งออกไปเอง ไม่
ตอ้ งกวา้ งขวาง ทาํ ยงั ไงมนั จะรวมเป็นสมาธิได้ ขอใหท้ าํ ไปเถอะ
แคน่ ีก้ ็พอ ไมต่ อ้ งทาํ มากมาย เอาหละเท่านนั้

ท่ีมา: https://youtu.be/ElWflrACs8o

8