งานหลวงปู่หลุย หลวงปู่เจี๊ยะ

งานหลวงป่ หู ลุย

เทศนว์ นั ท่ี ๒๘ ธนั วาคม ๒๕๒๗

บดั นีจ้ ะไดบ้ รรยายธรรมะพอเป็นทศั นะ เป็นเครอ่ื งศกึ ษา
สาํ หรบั หวั ใจ คาํ แสดงวา่ อนิจจัง วาตะ สังขารา อยา่ งหลวงป่ ู
อยา่ งนีเ้ ป็นตน้ ทา่ นไดส้ ิน้ วาระหมดสนิ้ ไป ยงั เหลือแตพ่ วกเรา
เทา่ นนั้ ยงั มีชีวติ อยู่ เพราะฉะนนั้ การอย่ใู นโลกก็จาํ เป็นอยา่ งย่งิ ท่ี
ตอ้ งเลยี้ งชีวติ ดว้ ยขา้ วปลาอาหารตา่ งๆนานา แลว้ กพ็ ากนั มี
ครอบมีครวั มีบา้ นมเี รอื นมีสรา้ งขา้ วของเงนิ ทองสะสมไว้ แลว้
เม่ือถึงท่ีสดุ แหง่ ชีวติ คอื ความตายอนั นีไ้ ม่คอ่ ยมีใครคิดถึง มีแต่
จะคิดหาเงนิ หาทองเอามากองไวใ้ นบา้ นในเรอื นไวใ้ นธนาคาร
ตา่ งๆนานา อนั นีล้ ะก็ทาํ ใหใ้ จนนั้ ห่วงอาลยั ในชีวิต ตายไปก็ไม่รู้
ใครจะปกครอง คดิ ไปอย่างนนั้ อยา่ งนี้ น่ีเรยี กวา่ ภารา หะเว
ปัญจกั ขนั ธา ภาระอนั นีแ้ หละเป็นสงิ่ ท่ีวา่ นอ้ มนาํ ใจของเราให้
เศรา้ หมองขนุ่ มวั เพราะฉะนนั้ เราเป็นผทู้ ่ีใครป่ ฏิบตั ินบั ถือครูบา
อาจารยท์ ่ีทา่ นประพฤติปฏบิ ตั ิธรรมอนั นี้ ก็พงึ สงั วรณ์ แลว้ ก็มี

พระพทุ ธศาสนา มีครูบาอาจารยท์ ่ีไดแ้ นะนาํ พรา่ํ สอนใหเ้ จรญิ
สมาธิปัญญา เพ่ือจะกาํ จดั มลทนิ ของหวั ใจใหค้ ลายออกไปตวั นี้
เป็นส่งิ สาํ คญั ในชีวติ ของมนษุ ยเ์ รา แลว้ ทกุ ๆคนนนั้ ก็จะรูท้ กุ คน
วา่ เงนิ ทองขา้ วของนนั้ เอาไปไมไ่ ดเ้ ลย แตก่ ็ยงั มีความหว่ งความ
อาลยั

แลว้ เราก็ไมค่ อ่ ยไดเ้ ขา้ มาปฏบิ ตั ธิ รรมะ อนั นีเ้ ป็นเหตบุ ่นั
ทอนชีวิตของเราท่ีจะไดเ้ กิดไปในสคุ ตภิ พอนั สวยงาม เพราะบาง
ท่านบางคนเกิดห่วงใยในสมบตั พิ สั ถานบา้ นเรอื น ก็มีชาดกยก
ไวใ้ หเ้ ป็นอทุ าหรณ์ เพ่ือท่านทงั้ หลายจะไดเ้ ป็นคติ วนั หนง่ึ องค์
สมเด็จพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ศาสดาของเราทงั้ หลายไดไ้ ป
บณิ ฑบาตรในบา้ นกมุ ารคนหนง่ึ แลว้ ก็บงั เอญิ มีสนุ ขั ตวั หนง่ึ ก็
มาหอนเห่าขนึ้ เป็นเชน่ นนั้ เม่อื หอนเห่าขนึ้ เช่นนนั้ ตถาคตองค์
สมเดจ็ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ของเราก็ไดต้ รสั วา่ ดกู ่อนโตเทยยะ
พราหมณเ์ อย้ น่ีวา่ อย่างนนั้ มีบรุ ุษคนหนง่ึ ท่ีเป็นเจา้ ของบา้ น
เม่ือทรงถามเขา้ วา่ อา้ ว ทาํ ไมตถาคตหรอื เรยี กวา่ สมณโคดมจงึ
มาเรยี กสนุ ขั ตวั นีเ้ ป็นพอ่ ขา้ เออ้ น่ีนะ ชาดกอย่างเนยี้ จนทกุ วนั นี้

ก็เขา้ ใจวา่ เป็นส่ิงท่ีลา้ สมยั ไม่ใชก่ าลไมใ่ ชเ่ วลาท่ีจะมาเทศนม์ า
สอนกนั น่ี แตห่ ลวงตามนั ชอบเอาสอนคนเหมือนกนั บางที แต่
วนั นีม้ นั นกึ ยงั ไงออกมาก็ไมร่ ู้ เพราะฉะนนั้ อนั นีใ้ หเ้ ป็นคตคิ อื
ความหว่ งสมบตั ิพสั ถานขา้ วของเงนิ ทอง คนเราเกิดมาเป็น
มนษุ ยแ์ ตค่ วามหว่ งความอาลยั ของใจท่ีมนี ิวรณน์ นั้ อาจจะไป
เกิดเป็นสนุ ขั อย่างองคพ์ ระสมเดจ็ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ทรง
ตรสั ไวใ้ นชาดกอย่างนี้

น่ีเพราะฉะนนั้ เม่ือเป็นเชน่ นนั้ เราก็ตอ้ งใหเ้ จียมเนือ้ เจียมตวั
ชีวติ ท่ีจะไปสสู่ มั ปรายภพเบอื้ งหนา้ อยา่ งหลวงป่อู ยา่ งนที้ ่านก็
เป็นผปู้ ฏบิ ตั จิ นถึงท่ีสดุ แหง่ ชีวิต เพราะฉะนนั้ ในทศั นะคนื นีห้ ลวง
ตาเทศนก์ ็ตอ้ งวา่ ไปตามบทตามกลอน ไมค่ อ่ ยมีประโยค
พยญั ชนะ เพราะฉะนนั้ จงึ วา่ อยา่ งกลา่ วชาดกขนึ้ มาอยา่ งนีก้ ็
เป็นเคร่อื งสติเตือนใจของบรรดาพทุ ธบรษิ ทั ทงั้ หลาย เราอย่าให้
ใจลมุ่ หลงเกินเหตเุ กนิ การณ์ ถึงกาลถงึ เวลาแลว้ ถงึ ค่าํ คนื มาก็
ไดพ้ ากนั ไหวพ้ ระสวดมนต์ เจรญิ ภาวนาทาํ จิตทาํ ใจของเราให้
เกิดความสงบตวั นีเ้ ป็นประโยชนส์ าํ หรบั ในสมั ปรายภพคอื ภพ

เบือ้ งหนา้ เกิดท่ีเราจะไดไ้ ปเกิดในสคุ ติภพ อนั นีน้ ่ีเป็นสงิ่ ท่ีดีงาม
เพราะฉะนนั้ ชาดกท่ียกมานีก้ ็เพราะจะไดเ้ ตอื นสติสตงั พวกเรา
ทงั้ หลาย ใหเ้ รง่ รบี การประพฤติปฎบิ ตั ธิ รรมใหม้ ีขนึ้ ในใจของเรา

การปฏิบตั ิธรรมพวกทา่ นทงั้ หลายก็เคยไดย้ ินไดฟ้ ังกนั มา
เป็นจาํ นวนมาก อาตมาก็ไมค่ อ่ ยเคยเขา้ สมาคมการเทศนค์ น
มากๆ วา่ ไปตามบทตามกลอน เพราะฉะนนั้ ธรรมะคาํ ส่งั สอน
เรยี กวา่ ศีล สมาธิ ปัญญามนั อย่ทู ่ีตวั เรา ไม่ไดไ้ ปหาท่ีอ่นื แต่
บางคนก็บอกวา่ อยทู่ ่ีวดั ท่ีวาอย่ทู ่ีพระเจา้ พระสงฆ์ จะเขา้ ใจ
อยา่ งนนั้ บญุ กศุ ลทงั้ หลายเกิดขนึ้ ท่ีใจเรา ไมไ่ ดเ้ กิดมาจากท่ีอ่นื
กุสลา ธัมมา อกุสลา ธัมมา เรยี กวา่ กศุ ลและอกศุ ลเกิดท่ีเรา
ตา่ งหาก ไมไ่ ดเ้ กิดท่ีอ่ืน เพราะฉะนนั้ เม่ือเรานอ้ มใจของเราเขา้
มาบาํ เพญ็ ศีล บาํ เพญ็ สมาธิ บาํ เพญ็ ปัญญาแลว้ เรากจ็ าํ เป็น
จะตอ้ งฝึกหดั ทาํ ใจนนั้ ใหส้ งบ

พิธีทาํ ใจใหส้ งบนนั้ เพ่ือประโยชนอ์ นั ใด เพ่ือจะไดต้ ดั นิวรณ
ธรรมคืออารมณท์ ่ีเก่ียวเกาะกบั หวั ใจตวั นนั้ น่ะ มนั ทาํ ใหเ้ ศรา้
หมองบางคนเกิดพอ่ แมห่ รอื ป่ยู า่ ตายายหรอื ลกู เตา้ หลานเหลน

พลดั พรากจากไปอยา่ งนี้ รอ้ งไหเ้ จ็ดวนั เจด็ คืนสองเดือนสาม
เดอื น ไมม่ ีเวลาแกค้ วามโศกได้ น่ี เพราะฉะนนั้ สงิ่ ท่ีการภาวนานี้
ก็ตอ้ งการท่ีจะประสงคข์ จดั ปัดเป่าอนั ความโศกเศรา้ ของหวั ใจ
อนั นีไ้ ม่ใหเ้ ขา้ มาแอบองิ ในใจของเรา เพราะฉะนนั้ บนั้ ตน้ อนั นนั้ ก็
ตอ้ งอาศยั การบรกิ รรมอย่างครูบาอาจารยท์ า่ นสอนไวว้ า่ ให้
บรกิ รรมพทุ โธ การบรกิ รรมนนั้ ก็เปรยี บเหมือนอยา่ งเรอื ท่ีเราจะ
ขา้ มแมน่ า้ํ ก็ตอ้ งอาศยั เรอื ขา้ มไป หรอื เรยี กวา่ แพขา้ มไป หรอื ส่งิ
ใดส่ิงหนง่ึ ขา้ มไปใหต้ ลอดรอดฝ่ัง ใจของเราเม่ือไดก้ าํ หนด
อารมณใ์ หอ้ ยกู่ บั การบรกิ รรมอย่างนนั้ แลว้ บนั้ ตน้ ก็แล
ขลกุ ๆขลกั ๆ สา่ ยไปในอดตี สา่ ยไปอนาคต ไม่ตงั้ อยใู่ นปัจจบุ นั
อนั นีบ้ างคนกท็ อ้ ถอยวา่ ทาํ ไมใจหนอใจ วา่ ยากส่งั สอนยากจรงิ ๆ
น่ี มนั เป็นอย่างนนั้ ถา้ คนไมเ่ คยฝึกหดั แลว้ มนั กย็ าก เห็นเหลือ
ขนาดทีเดยี วน่นั แหละ ลองสามวนั เจ็ดวนั อย่างนีม้ นั ก็ยงั ไม่คอ่ ย
จะได้ เพราะฉะนนั้ การทาํ ใจน่ีเป็นสง่ิ สาํ คญั อนั ใดๆทรมานไม่
ยากเท่าหวั ใจของมนษุ ย์ เป็นสิ่งท่ีทรมานยาก

ทีนีค้ นเราเม่ือยงั เป็นหนมุ่ เป็นสาวยงั ไมเ่ ฒา่ แก่ก็เมาโลกเมา
สงสารอยู่ ไมค่ อ่ ยไดน้ อ้ มใจเขา้ มาระลกึ คณุ พระพทุ ธ พระธรรม
พระสงฆ์ วา่ จะมีประโยชนอ์ ยา่ งไร น่ี เป็นเช่นนนั้ พทุ ธงั ธมั มงั
สงั ฆงั เราเป็นชาวพทุ ธก็ระลกึ วา่ พระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆ์
เป็นเป็นสรณะท่ีพง่ึ สรณะอนั อดุ ม สรณะอนั เกษม สรณะอนั ท่ี
จะไดพ้ น้ จากทกุ ข์ น่ีอย่างนนั้ เพราะฉะนนั้ เม่ือหวั ใจของเราจะ
เกิดความโศกความเศรา้ แลว้ เราจะเอาสง่ิ ใดมาระงบั ดบั ใจท่ีมนั
เดอื ดรอ้ นวนุ่ วาย น่ี ลองคิดดซู ิ ถา้ ใจท่ีมนั กาํ ลงั เดอื ดรอ้ นวนุ่ วาย
คิดถงึ คนนนั้ คนนีเ้ ขา้ ไปมนั กย็ ่ิงเดอื ดรอ้ นวนุ่ วายมาก
เพราะฉะนนั้ เม่ือเอาพทุ โธ ธมั โม สงั โฆ บทใดบทหนง่ึ ขนึ้ มาอยู่
ในหวั ใจของเรา มวี ริ ยิ ะความพากความเพียร ท่องสงั วธั ยายอยู่
อย่างนนั้ อยา่ ใหใ้ จสา่ ยไปในอารมณต์ า่ งๆ อยกู่ บั เฉพาะพทุ โธ
สิบนาทีหา้ นาทีอยา่ งนี้ ใจของเราก็จะเรม่ิ สบาย น่ี เพราะมนั ได้
ลงพกั ใจไม่มสี ่งิ พะวา้ พะวงอยจู่ าํ เพาะ เป็นเอกะเป็นหนง่ึ กบั
การบรกิ รรมอยา่ งนนั้ ใจอยา่ งนีเ้ รยี กวา่ ใจเป็นสขุ เพราะไดป้ ลอ่ ย
วางช่วั ขณะ หา้ นาที สิบนาทใี จนนั้ ก็เบาก็สบาย

เม่ือเรายง่ิ ประพฤติปฏิบตั ิมากเขา้ ๆจนเกิดความสงบ ทาํ
บรกิ รรมและน่งั สมาธิเป็นเวลาตงั้ ช่วั โมงสองช่วั โมงอยา่ งนี้
จนกระท่งั หวั ใจนนั้ เกิดความสงบ ขนั้ ตน้ กว็ า่ พทุ โธตอ่ เน่ืองไม่มี
อารมณท์ ่ีเป็นอดีตอนาคตหรอื เรยี กความคดิ นกึ ปรุงแตง่ อยา่ ง
ภาษาเรา ไมม่ เี ขา้ มาแทรกในการวา่ พทุ โธนนั้ จนเลยซกั นิดเดยี ว
มีแตใ่ จอนั นนั้ วา่ บรกิ รรมอยกู่ บั พทุ โธ เอ่ือยเย็นสบายตอ่ ไปเร่อื ย
ตลอดอย่างนี้ น่นั ใจจะนกึ นนั้ เม่ือเราพยายามพากเพียร วา่ ลง
ไป วา่ ลงไปมากเขา้ มากเขา้ ๆ ใจนนั้ จะเรม่ิ เบา บางทีก็สา่ ย ก็
เบาเขา้ ๆ น่งั อย่มู ากๆกนั กเ็ หมือนตวั เราไมไ่ ดน้ ่งั เหมือนตวั เราจะ
ลอย สบาย น่กี ารปฏบิ ตั ิธรรมะยอ่ มเป็นเชน่ นนั้ เพราะใจของเรา
ไมเ่ คยไดป้ ลอ่ ยวางเร่อื งโลกเร่อื งสงสาร เม่ือถกู ธรรมะคาํ สอน
ของพระพทุ ธเจา้ เขา้ ไปแลว้ มนั ก็เกิดความสบาย เย็นขนึ้ ๆๆ
จนกระท่งั ผลท่ีสดุ พทุ โธตวั นนั้ มนั ก็ขาดไปเอง โดยกลายเป็น
ปกตแิ จ่มใสน่ิงเยือกเยน็ น่งั อย่กู ็เหมือนตวั เราไม่ไดน้ ่งั อย่างนี้
เป็นตน้ การปฏิบตั ธิ รรมน่ีก็ตอ้ งเป็นเชน่ นี้ น่ีลาํ ดบั การบาํ เพ็ญบนั้
ตน้ ของการฝึกหดั ทาํ จติ ทาํ ใจของเราก็ตอ้ งมีอตุ สาหะพยายาม

แตท่ ีนีค้ นเราโดยมากไม่คอ่ ยจะเอาเพราะสนกุ ดว้ ยรูป เสยี ง
กลิ่น รส สมั ผสั ธรรมารมณ์ มายอ้ มใจของเราอยตู่ ลอดเวลา ไม่
มีเวลาท่ีจะหวนกลบั เขา้ มาประพฤติปฏบิ ตั ิ เพราะฉะนนั้ น่ีแหละ
อยา่ งหลวงตาบรรยายธรรมะพอเป็นคติ กไ็ ดย้ กชาดกมาใหฟ้ ัง
อกี ดว้ ย เพราะฉะนนั้ ใหพ้ วกทา่ นทงั้ หลายจงโอปนยิโก นอ้ มไป
พินิจพิจารณา น่ี เตอื นใหค้ ดิ สกั นิดหนง่ึ

ทีนีพ้ วกเราประพฤตปิ ฏิบตั ธิ รรมะจนกระท่งั ฝึกหดั ใจตวั นนั้
เกิดความสงบแลว้ ทีนจี้ ะทาํ อยา่ งไร ทาํ จนกระท่งั ใจนนั้ ขาดจาก
อารมณน์ ิวรณท์ งั้ หมดแลว้ มใี จรูอ้ ย่ตู วั เดยี วไมม่ ีความไปเก่ียว
เกาะดว้ ยอารมณท์ งั้ หลาย อนั นีก้ ป็ ัญหาสาํ หรบั นกั ปฏบิ ตั ขิ อง
เราทงั้ หลายตลอดจนภกิ ษุ สามเณร อบุ าสก อบุ าสกิ า ปัญหา
ใหญ่ตวั นีบ้ างทีก็ไมม่ ีใครจะแกไ้ ด้ แตห่ ลวงตาไม่ใชจ่ ะแกใ้ หโ้ ยม
นะ ก็จาํ ๆครูบาอาจารยท์ า่ นมา เพราะฉะนนั้ ก็จะพดู ใหเ้ ป็นคติ
พอไดค้ ิดพอไดน้ าํ ไปพนิ ิจพจิ ารณา เม่ือใจตวั นนั้ เกิดความสงบ
อย่างนนั้ เราจะตอ้ งพจิ ารณากาย ทา่ นเรยี กวา่ กายานุปัสสนา
ระลกึ ถงึ สว่ นใดสว่ นหนง่ึ ของกาย ระลกึ สมมตุ วิ า่ เราจะระลกึ ถงึ

ตงั้ แตเ่ ลบ็ วา่ ตามลาํ ดบั ไป เลบ็ นิว้ หวั เลบ็ นิว้ ชี้ นวิ้ กลาง นิว้ นาง
นิว้ กอ้ ย น่ีเอาจาํ เพาะอวยั วะสว่ นของกาย เราอยา่ เขา้ ใจวา่ การ
นบั เชน่ นีไ้ มเ่ ป็นปัญญา พระองคท์ รงแสดงวา่ กายานปุ ัสสนา แต่
ท่านก็แสดงวา่ การพจิ ารณากาย แตพ่ จิ ารณาอย่างไรหละ

หลวงตาก็เคยไดย้ นิ ไดฟ้ ัง ครูบาอาจารยท์ า่ นก็สอนวา่ ให้
พินิจพิจารณาใหก้ ายา พอแลว้ เวลาท่ีเขา้ มาบวชก็ไมร่ ูภ้ าษา
อะไรทงั้ หมด พอทาํ ลงไปแลว้ ก็ไดม้ าพินจิ พจิ ารณาดู
เพราะฉะนนั้ อยา่ พดู ไปมากเลย เม่ือทาํ ใจใหล้ งไปสงบอยา่ งนนั้
เราก็ตอ้ งถอนความคิดขนึ้ มา คาํ วา่ ถอนความคดิ คอื ระลกึ สว่ น
ใดสว่ นหน่งึ ของกายใหต้ ลอดตอ่ เน่ืองไป ทกุ ๆสว่ นอวยั วะอย่าง
นนั้ ในลกั ษณะเชน่ นีท้ ่ที า่ นเรยี กวา่ ปัญญากบั สมาธิมนั ตอ้ งมี
ความคิดระลกึ ไปสว่ นตามรา่ งกายนนั้ อยตู่ ลอดเวลา เพราะเม่ือ
เวลาท่ีจะดจี รงิ อยา่ งนนั้ อารมณเ์ ป็นอดีตอนาคตไม่มีเขา้ มา
แทรกแซง ในขณะท่ีเราพนิ ิจพจิ ารณาอยา่ งนนั้ เม่ือไดพ้ ิจารณา
อยา่ งนนั้ ไปอยตู่ ามลาํ ดบั เสมอ ใจนนั้ จะเดินตามสว่ นอวยั วะของ
กายอยตู่ ลอดเวลา น่นั ! ไม่มอี ารมณอ์ ดีตอนาคต มีปัจจบุ นั ท่ี

ระลกึ ความระลกึ ตวั อย่อู ยา่ งนนั้ ตลอดเวลา เป็นหนง่ึ แน่วอยู่
อย่างนนั้ ตลอดเวลา คิดอยา่ งนนั้ ตลอดเวลา น่ี อยา่ งนีเ้ รยี กวา่
สมาธิกบั ปัญญา

ในภาษิตพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ แสดงในองคอ์ รยิ มรรคแสดง
วา่ สัมมาวายาโม เพียรชอบ น่ีตอ้ งเพียรระลกึ อย่างนี้ ระลกึ
ชอบอย่ใู นสว่ นกาย เพียรชอบระลกึ อยา่ งนีต้ ลอด จนกระท่งั
เสรจ็ แขนขวา ก็ตอ้ งมาแขนซา้ ยตามอวยั วะสว่ นตา่ งๆตลอด
เสรจ็ หมดแลว้ ก็ตอ้ งมาหู ตา จมกู ลนิ้ กาย ทกุ สว่ นของเบือ้ งบน
คอื ตงั้ แตศ่ รี ษะลงมาถึงคอ และจะมาระลกึ ถงึ ไหปลารา้ กระดกู
ซ่ีโครงดา้ นหนา้ กระดกู ซ่โี ครงดา้ นหลงั ตบั ไตไสพ้ งุ นกึ ไปตลอด
อย่างนี้ ใจตวั นนั้ พงุ่ อยจู่ าํ เพาะการระลกึ อยอู่ นั เดียว ไมม่ ี
อารมณอ์ ดีตอนาคตเขา้ มาแทรก อยา่ งนนั้ จงึ เรยี กวา่ มกี าํ ลงั
กาํ ลงั ของสมาธิ กาํ ลงั ของปัญญาเขา้ ไปพนิ ิจพิจารณาอยา่ งนี้
เม่ือบคุ คลใดทาํ อยา่ งนีแ้ ลว้ น่งั ลงไปสองสามช่วั โมงก็จะน่งั
อยา่ งสบาย เม่ือตลอดถึงหนา้ อกก็ลงไปขาขวา เสรจ็ จากขาขวา
ก็มาขาซา้ ย เสรจ็ จากขาซา้ ยก็ไตข่ นึ้ มาตามขาซา้ ยตลอด ขนึ้ มา

ตลอดตามอวยั วะ นบั ตามขอ้ ตามสว่ นตา่ งๆของรา่ งกายอยู่
อย่างนีต้ ลอด เสรจ็ ขาซา้ ยกข็ นึ้ มาขาขวา จากขาขวาก็มาเอว มา
ตลอดตบั ไตไสพ้ งุ เสรจ็ แลว้ ก็มาถงึ เบือ้ งบน มาหวั แลว้ จะมา
จรดหตู าจมกู ลนิ้ ก็นบั ลงไปในตงั้ แตม่ ือขวาตลอดเสรจ็ มามือ
ซา้ ยตลอดเสรจ็ สองสามตลบอยา่ งนี้ น่ีใจอยา่ งนีต้ อ้ งสงบอยู่
เป็นเวลาตงั้ เป็นช่วั โมงๆ สองสามช่วั โมงเม่อื เราเลิกจากการ
พิจารณาแลว้ ใจจะอยนู่ ่ิงอยา่ งนนั้ ตลอดเวลา ไม่มีอารมณส์ า่ ย
เขา้ มาคดิ นกึ ปรุงแตง่ น่ีเป็นอยา่ งนี้

เพราะฉะนนั้ ศาสนธรรมคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ นนั้ นะ่ แต่
วา่ อาตมาก็ไมค่ อ่ ยไดเ้ รยี นตาํ รบั ตาํ ราแตก่ ม็ านกึ คิดเอาเอง แลว้
ก็มาประพฤตปิ ฏิบตั ิ แตร่ ูส้ กึ วา่ ถา้ วา่ จติ ของเราเดนิ ไดอ้ ยา่ งนี้
แลว้ กาํ ลงั ของสมาธิหรอื อารมณท์ ่ีจะเขา้ มาไมค่ อ่ ยมี ขาดเป็น
เวลาหลายๆช่วั โมงเวลาท่ีเรากระทาํ อยา่ งนนั้ น่ีแหละจงึ เรยี กวา่
การคน้ ควา้ พนิ ิจพจิ ารณากาย แตจ่ ะผิดถกู อย่างไรขอใหท้ า่ น
ทงั้ หลายท่ีไดร้ บั การศกึ ษาเลา่ เรยี นมามากๆหรอื นอ้ ยบา้ งจะได้
เอาไปไตรต่ รองพนิ ิจพิจารณา เพราะบางทขี องหลวงตาก็อาจจะ

ผดิ ไม่เขา้ ในเกณฑต์ าํ รบั ตาํ ราเคา้ เพราะวา่ ไมไ่ ดจ้ ดจาํ อะไรมา
ก็นกึ ๆคดิ ตามครูบาอาจารยท์ ่าน ไดย้ นิ ไดฟ้ ังมาก็ไดม้ าบรรยาย
ใหท้ า่ นทงั้ หลายเพ่ือเป็นคติแลว้ นอ้ มนาํ เอาไปประพฤติปฏิบตั ิ น่ี
แหละ เพราะฉะนนั้ น่ีเรยี กวา่ การปฏิบตั ธิ รรมะดา้ นศีลสมาธิ
ปัญญาก็ตอ้ งอาศยั อย่างนี้

เม่ือใจตวั นนั้ เขา้ ไปพินิจพจิ ารณาหรอื เรยี กวา่ การระลกึ ถึง
สว่ นตา่ งๆ จนกระท่งั ถงึ ความเป็นจรงิ อยา่ งนนั้ ตวั เนีย้ เป็นสว่ นท่ี
ฟังยากฟังเยน็ ฟังไม่คอ่ ยเขา้ ใจ เปรยี บเหมือนด่งั ประดจุ
เครอ่ื งยนตท์ ่กี าํ ลงั ว่งิ เต็มท่ี คนขบั ก็พรอ้ มทงั้ นา้ํ มนั ทงั้ คนขบั ก็
สมบรู ณบ์ รบิ รู ณอ์ ยา่ งนนั้ เพ่ือขณะท่ีการคน้ ควา้ พนิ ิจพจิ ารณา
ถึงคราวท่ีจะถงึ จดุ เตม็ ท่ีอยา่ งนนั้ ใจตวั นนั้ ก็ตอ้ งวางความคดิ นกึ
ปรุงแตง่ หรอื บางทีก็เราไม่ไดว้ างเอง บางทีก็วางโดยธรรมชาติ
เม่ือวางขาดลงไปอย่างนนั้ ก็เหลอื เฉพาะใจท่ีบรสิ ทุ ธิ์ ก็จะมี
ความรูอ้ นั ท่ีเป็นแจ่มใสอย่อู ยา่ งนนั้ น่ีแหละ

เพราะฉะนนั้ ศาสนธรรมคาํ สอนขององคส์ มเดจ็ พระ
สมั มาสมั พทุ ธเจา้ เป็นส่งิ ท่ีมีคณุ คา่ หาราคาสิ่งใดท่ีจะมาเปรยี บ

ถา้ บคุ คลใดประพฤติปฏิบตั ใิ หใ้ จมนั ลงไปเช่นนนั้ แลว้ จะเหน็ ศา
สนธรรมคาํ สอนขององคส์ มเด็จพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ นนั้ เป็นสงิ่
ท่ีมีคา่ มีราคาหาประมาณไม่ไดใ้ นโลกนี้ ชีวิตเป็นสง่ิ ท่มี ีคา่ พทุ ธ
ศาสนาก็มีคา่ อย่างมหาศาล เพราะฉะนนั้ ศาสนธรรมคาํ ส่งั สอน
อาตมาก็ไม่คอ่ ยจะเขา้ ใจในแบบแผนตาํ รบั ตาํ รา เพราะฉะนนั้ ก็
วา่ ไปตามเพลงตามกลอนอย่างนี้ ก็ไดน้ าํ หยบิ ยกมาบรรยายให้
ทา่ นทงั้ หลายฟังเพ่ือจะไดเ้ ป็นสตเิ ตอื นใจเม่ือเราเกิดความสงบ
แลว้ ก็จงนาํ มานอ้ มนาํ มาพนิ ิจพจิ ารณาอยา่ งท่ีบรรยายมา แต่
บางท่านเม่ือไม่ถกู อปุ นิสยั ใจคอแลว้ จะเอาอย่างอ่ืนอย่างใด แต่
ขอ้ สาํ คญั แลว้ ก็ตอ้ งใหม้ กี ารคน้ ควา้ พนิ ิจพจิ ารณา อยา่ ดใู จท่ี
น่ิงๆอยา่ งนนั้ การดใู จน่ิงๆอย่างนนั้ มนั ดสี าํ หรบั ผทู้ ่ีทา่ นกินขา้ ว
อ่มิ แลว้ อ่ิมทกุ ชนิดอยา่ งนนั้ ทา่ นดเู ฉยๆได้ แตส่ าํ หรบั พวกเรา
กาํ ลงั กินอยอู่ ยา่ งนี้ ไปหยดุ อ่ิมทนั ทีไม่ได้ มนั จะเกิดหวิ อกี น่ี
เพราะฉะนนั้ จะไดน้ าํ คตเิ ตือนใจบรรดาพทุ ธบรษิ ัทพวกทา่ นได้
ยินไดฟ้ ังเป็นจาํ นวนมาก ตลอดถึงครูบาชนั้ สงู จนกระท่งั ถึงชนั้
ต่าํ หลวงตาก็ไมค่ อ่ ยเคยเขา้ สมาคม

เพราะฉะนนั้ วนั นีก้ ็บรรยายธรรมะพอเป็นสติเตอื นใจของ
พทุ ธบรษิ ัททงั้ หลาย เม่ือทา่ นทงั้ หลายไดส้ ดบั ตบั ฟังธรรมะท่ี
อาตมาไดบ้ รรยายวนั นีแ้ ลว้ จงโอปนยโิ ก นอ้ มนาํ ไปพนิ ิจ
พจิ ารณา เหน็ วา่ ชีวติ ของเรานนั้ เป็นสง่ิ ท่ีไมย่ ่งั ยืนแลว้ ก็จะตอ้ งมี
ความแตกดบั ทาํ ลายอยา่ งหลวงป่เู ป็นสกั ขีพยาน เพราะฉะนนั้
พระพทุ ธเจา้ จงึ วา่ ใหโ้ อปนยโิ ก นอ้ มถงึ ความตายเขา้ มาสตู่ วั เรา
อยา่ มาแตจ่ ดุ ทา่ นเฉยๆ ตวั เรานีม้ นั ก็ตอ้ งเป็นอย่างนีเ้ หมือนกนั ๆ
น่ีเพราะฉะนนั้ เราก็อยา่ ประมาท เพราะฉะนนั้ กลบั ไปบา้ นไป
เรอื น อยา่ ไปเขา้ ใจวา่ เรายงั หน่มุ ยงั สาว ไม่ควรจะภาวนาอยา่ งนี้
น่ีแลว้ ก็จะไม่เสียที เพราะฉะนนั้ บรรยายหลวงตาไมม่ ีคาํ เทศน์
มาก แลว้ กพ็ ดู ไม่เป็นสละสลวยภาษาเรา หรอื เรยี กวา่ ไมเ่ ป็น
ประโยคประธาน น่ีเพราะฉะนนั้ ศาสนธรรมคาํ ส่งั สอนไดห้ ยิบยก
มาแสดงบรรยายพวกโยมทงั้ หลายฟัง เพราะฉะนนั้ เม่ือไดฟ้ ัง
แลว้ ส่ิงใดท่ีจะเป็นประโยชนก์ บั การประพฤติปฏบิ ตั หิ รอื ส่งิ ใดท่ี
จาํ เป็นประโยชนก์ บั ชีวิตก็ตอ้ งโอปนยิโกนอ้ มนาํ ไปประพฤติ
ปฏิบตั ิ ตอ่ นนั้ ไปก็จะไดเ้ กิดความสขุ ความเจรญิ ดงั ไดบ้ รรยายศา

สนธรรมคาํ ส่งั สอนขององคส์ มเดจ็ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ เอวงั ก็
มีดว้ ยประการะฉะนี้
ท่ีมา: https://youtu.be/P3e3Eai99Uk