งานของตนที่แท้จริง หลวงปู่หลวง

งานของตนทแี่ ทจ้ ริงคอื งานโลกุตตรธรรม
หลวงป่หู ลวง กตปญุ โญ

เทศนท์ ่ีกรมโยธาทหาร วนั ท่ี ๕ เม.ย. ๒๕๔๔
วนั นีเ้ ราไดพ้ ากนั เสยี สละเวลามาฟังธรรมเทศนาคาํ สอน
พระพทุ ธเจา้ ประมาณช่วั โมงนงึ ฉะนนั้ จงึ วา่ เราทาํ งานท่าน
หลวงก็ไม่ขาด ทางราษฎรก์ ็ไมเ่ สยี ทาํ งานทงั้ สองอย่าง ไม่เสยี
ซกั อย่าง งานโลกก็ไมข่ าดงานราษฎรก์ ็ไมเ่ สีย งานหลวงก็ไมข่ าด
งานราษฎรก์ ็ไมเ่ สยี ๆ อนั นีแ้ ปลวา่ เราเสยี สละเวลาท่ีเป็นบญุ เป็น
กศุ ล ฟังธรรมะคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ เพราะวา่ เราทกุ คนๆเกิด
มาก็ไมม่ ีอะไรเป็นท่พี ง่ึ นอกจากบญุ กศุ ลความดีเทา่ นนั้ ท่จี ะมา

เป็นท่พี ่งึ เป็นหลกั เป็นฐาน เป็นหลกั ใจของเรา มีแตค่ วามสขุ
ความเจรญิ ตอ่ ไป

ทีนีต้ อ่ ไปก็พากนั ตงั้ ใจปฏบิ ตั ิบชู า กาํ หนดอานาปานสติ
กรรมฐาน เพราะวา่ ธรรมก็คือลม ลมก็คอื ธรรม เพราะวา่ ลม
เนีย้ เป็นท่ีเกิดของธรรม เป็นท่ีอยขู่ องธรรม เราทกุ คนเกิดมาไดก้ ็
เพราะอาศยั ลม ตงั้ แตอ่ ย่ใู นทอ้ งมารดาไมไ่ ดห้ ายใจ หายใจกบั

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 1

แม่ ออกมาแลว้ จงึ ไดส้ ดู ลมเขา้ มาเลีย้ งรา่ งกายตลอดการอยู่
การกนิ อาหารบรโิ ภค จงึ ใหญ่โตขนึ้ มาได้ ฉะนนั้ ลมน่ีเป็นหลกั
เป็นกรรมฐานท่ีองคส์ มเดจ็ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ไดส้ าํ เรจ็ เป็น
พระพทุ ธเจา้ เพราะอาศยั กรรมฐานคือลม เรยี กวา่ อานาปานสติ
กรรมฐาน

ฉะนนั้ ธรรมนนั้ ก็มีสองอยา่ ง โลกียธรรม กบั โลกุตตรธรรม
โลกียธรรมท่ีอาศยั อย่ใู นโลกเชน่ การใหท้ าน การรกั ษาศลี ก็ดี
การสรา้ งบญุ สรา้ งกศุ ล ขดุ นา้ํ บอ่ ก่อศาลา สรา้ งถนนหนทาง
สรา้ งวดั วาศาสนา อนั นีก้ ็ลว้ นแลว้ แตเ่ ป็นโลกีย์ เรยี กวา่ โลกีย
สมบตั ิ หรอื โลกียธรรม แตว่ า่ รวมความแลว้ โลกียธรรม กบั โล
กตุ ตรธรรมมนั ก็อาศยั กนั ไปเป็นลาํ ดบั ๆ

ฉะนนั้ สว่ นโลกียธรรมมนั กก็ วา้ งขวางท่ีสดุ ยกตวั อยา่ งเชน่
วา่ ท่ีเรามาฝึกหดั ปฏบิ ตั กิ นั ใหท้ านก็ดี รกั ษาศีลก็ดี ฟังเทศนก์ ็ดี
ฟังธรรมก็ดี ทาํ กรรมฐานภาวนาก็ดี ถา้ ใจของเรายงั ไม่รูแ้ จง้ เหน็
จรงิ ในธรรมคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ จนไดบ้ รรลคุ ณุ ธรรม
เบอื้ งตน้ เรยี กวา่ พระโสดาปัตตผิ ล ก็แปลวา่ ยงั เป็นโลกียธรรม

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 2

อยอู่ ยา่ งนนั้ แหละ เหตนุ นั้ โลกียธรรมนีจ้ งึ เป็นของไมเ่ ท่ียงแท้
แน่นอน เวยี นวา่ ยตายเกิดได้ ไปลงต่าํ ได้ ขนึ้ บนได้ ดบี า้ งช่วั บา้ ง
หมนุ เวียนเปล่ยี นแปลงอยอู่ ยา่ งนนั้ ไม่เท่ียงแทแ้ นน่ อน

เหตนุ นั้ ทางพระพทุ ธศาสนาขององคพ์ ระสมั มาสมั พทุ ธเจา้
เม่ือเรามาอาศยั โลกียธรรม มาเหน็ โทษเหน็ ทกุ ขใ์ นโลกีย์ เรอ่ื ง
กายของเรานีเ้ ป็นสมบตั ขิ องโลกียะ โลกียน์ นั้ ก็แสดงความไม่
เท่ียง แสดงความเป็นทกุ ข์ เป็นธาตุ เป็นอนตั ตา หาสาระแกน่
สารไมไ่ ด้ เม่ือเรามารูเ้ ห็นในโลกียน์ ี้ ตามความเป็นจรงิ แลว้ จงึ
หนั หนา้ มาปฏบิ ตั ิทางโลกตุ ตรธรรม ท่ีเป็นโลกตุ ตรธรรมก็ยดึ เอา
หลกั คาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ เรยี กวา่ อฏั ฐังคกิ มรรค ๘ หรอื
วา่ ศีล สมาธิ ปัญญา เป็นตน้

ฉะนนั้ ในมรรค ๘ มรรค ๘นีม้ นั เป็นฝ่ายโลกตุ ตรธรรม
โดยเฉพาะ เชน่ วา่ สัมมาทฐิ ิ ความเหน็ ชอบ เหน็ ถกู เหน็ จรงิ ตาม
ความเป็นจรงิ อยา่ งนีเ้ ป็นตน้ ฉะนนั้ โลกียน์ นั้ แมจ้ ะดีขนาดไหนก็
ตาม มนั ก็ไมพ่ น้ ทกุ ข์ ไดค้ วามสขุ ช่วั ครูช่ ่วั คราว ยกตวั อยา่ งเชน่
วา่ ผนู้ นั้ น่งั กรรมฐานภาวนาจติ ไดจ้ ติ สงบไดเ้ ป็นวนั ตลอดวนั

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 3

ตลอดคืน จิตสงบอยู่ แตว่ า่ อย่ใู นฌานอยา่ งเดยี ว ฌานโลกีย์
อย่างเดยี ว อาศยั สมาธิธรรมนนั้ มีความสงบคอื เยือกเยน็ จรงิ ๆ
แตว่ า่ ไมไ่ ดเ้ กิดปัญญา ไม่มี ไม่เหน็ แจง้ ตามความเป็นจรงิ ใน
หลกั อนจิ จงั ทกุ ขงั อนตั ตา อยา่ งนีเ้ ป็นตน้ มนั ก็กิเลส มนั ก็ดบั
ไม่ไดอ้ ยขู่ องเกา่

เม่ือเรามาอย่ใู นสมาธิภาวนาดแี ลว้ ก็มีความสขุ ความสบาย
หาความสขุ ความสบายอะไรจะเปรยี บเทียบไมไ่ ด้ แตเ่ ม่ือเวลา
ออกจากสมาธิภาวนาแลว้ กิเลสมนั ก็ขนึ้ มาของเกา่ เปรยี บ
เหมือนกบั เอาศิลาไปทบั หญา้ ไว้ เอาศิลาไปทบั หญา้ บดั นีเ้ ม่ือ
ศลิ าทบั หญา้ อยู่ หญา้ มนั ก็ขนึ้ ไม่ได้ แตว่ า่ เม่ือเรายกศิลานนั้ ออก
หญา้ ก็เกิดขนึ้ ใหม่ของเกา่ ฉนั ใดเหมือนกนั ฉะนนั้ องคส์ มเด็จ
พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ หรอื พระอรยิ เจา้ ทงั้ หลาย คือมาเหน็ ความ
ไม่เท่ียงแทแ้ นน่ อนอยา่ งนี้ ทา่ นมาเจรญิ วปิ ัสสนากรรมฐาน
หรอื วา่ โลกตุ ตรธรรม ธรรมเป็นไปเพ่ือความละความปลอ่ ย
ความวาง

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 4

เชน่ วา่ รูล้ ม แตว่ า่ สตั วโ์ ลกทงั้ หลายเคา้ ก็มาถือวา่ เราเป็นลม
ลมเป็นเรา มาถือธาตุสน่ี ีแ้ หละมาเป็นตวั เป็นตน เป็นคนเป็น
สตั วอ์ ย่างนีเ้ ป็นตน้ ถือวา่ ดนิ เป็นของเรา คอื ผม ขน เลบ็ ฟัน
หนัง เน่ีย นา้ํ เป็นของเรา ลมเป็นของเรา ไฟเป็นของเรา อยา่ งนี้
เป็นตน้ หรอื มาถืออีกละเอยี ดขนึ้ ไปก็ถือวา่ วิญญาณก็เป็นของ
เราอีกเหมือนกนั เรารู้ เราเหน็ เราเป็นอะไรตา่ งๆ อยา่ งนีเ้ ป็นตน้
เม่ือไปรูเ้ หน็ สงิ่ นนั้ แลว้ ก็ไปตดิ อย่ใู นส่งิ นนั้ เอาอนั นนั้ เป็นท่ีอยู่ ก็
มีความสขุ เหมอื นกนั แตม่ นั ก็ละกิเลสไมไ่ ด้ เพราะมนั ไมเ่ ขา้
ไปสโู่ ลกตุ ตรปัญญา

ฉะนนั้ ทางพระพทุ ธศาสนาของสมเดจ็ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้
เน่ีย ตอ้ งอาศยั ปัญญาขนึ้ กอ่ น ยกปัญญาขนึ้ กอ่ น ยกตวั อยา่ ง
เช่นวา่ เราจะรูบ้ ญุ รูบ้ าป รูค้ ณุ รูโ้ ทษ ก็อาศยั ปัญญา ปัญญานนั้
ก็คอื การสดบั รบั ฟัง การศกึ ษาธรรมะคาํ สอนพระพทุ ธเจา้ ถา้ ไม่
ศกึ ษาธรรมะคาํ สอนพระพทุ ธเจา้ ไมร่ ู้ อยา่ งนี้ ศรทั ธาก็ไม่
เกิดขนึ้ ความเพียรก็ไม่เกิดขนึ้ ความอดความทนก็ไมม่ ี เพราะไม่

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 5

มีปัญญา ฉะนนั้ ทางพทุ ธศาสนาจงึ กลา่ ววา่ คนเราจะดมี ี
ความสขุ เพราะมีปัญญา อยา่ งนีเ้ ป็นตน้

แตว่ า่ ปัญญานี้ ถา้ เป็นปัญญาโลกีย์ คอื ปัญญายดึ ปัญญา
ถือ เหมือนทางโลกเขา สรา้ งอะไรขนึ้ มาก็ยดึ ถือวา่ สงิ่ นนั้ เป็น
สมบตั ขิ องเรา อย่างนีเ้ ป็นตน้ แตว่ า่ ส่ิงนนั้ กแ็ สดงความไมเ่ ท่ียง
ความแปรความปรวนแสดงอยา่ งนี้ ก็เลยเป็นทกุ ข์ แตว่ า่
พระพทุ ธเจา้ พระอรยิ เจา้ ทา่ นรูแ้ ลว้ ทา่ นเห็นไดแ้ ลว้ ทา่ นไม่
ยดึ ถืออยเู่ พราะมองเห็นอย่วู า่ มนั จะตอ้ งแตกตอ้ งตาย ตอ้ งไม่
เท่ียงแทแ้ นน่ อน ไมอ่ ย่ใู นบงั คบั บญั ชา มนั เกิดไดด้ บั ได้ อยา่ งนี้
เป็นตน้ เหตนุ นั้ ความเขา้ ไปยดึ ถือก็ไม่มี ก็เลยเป็นสขุ สบาย แต่
วา่ บคุ คลท่ีจะไมย่ ดึ ไม่ถือในสิ่งนนั้ ก็อาศยั สตปิ ัญญา ถา้ ไม่มี
สตปิ ัญญาก็ละไม่ได้

เหตนุ นั้ จงึ วา่ วญิ ญาณนนั้ เป็นท่ีเกิด เป็นท่ีอยทู่ ่ีอาศยั ของ
คนในโลก เพราะวา่ เราทกุ คนๆก็อาศยั วญิ ญาณนนั้ น่ะเป็นท่ีเกิด
เป็นท่ีอย่เู ป็นท่อี าศยั อยา่ งท่ี การไปมาก็อาศยั ตา เรยี กวาจกั ขุ
วญิ ญาณ ตาดมี นั ก็ไปไหนก็ได้ เพราะตามนั มองเหน็ ถนน

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 6

หนทาง เหน็ ใกลเ้ หน็ ไกลอะไร อะไรผิดอะไรถกู อะไรดอี ะไรช่วั
เพราะอาศยั จกั ขวุ ญิ ญาณน่เี องเป็นตวั นาํ และก็อาศยั โสต
วิญญาณเป็นเคร่อื งเตือนอกี ดว้ ย เคร่อื งเตือนภยั ท่ีมาถงึ เรา ก็
อาศยั เสียงไดย้ ิน ยกตวั อยา่ งเช่นวา่ ไปเราขบั รถมา มีคนั หนง่ึ อยู่
ขา้ งรถกดแตรอยา่ งนีเ้ ป็นตน้ เคา้ ใหห้ ลกี หรอื ใหอ้ ะไร เราก็ตอ้ งรู้
หลบหลกี เขาอยา่ งนีเ้ ป็นตน้ ก็อาศยั โสตวญิ ญาณน่นั แหละ อนั นี้
เป็นเครอ่ื งไป ฉะนนั้ ตาก็เป็นเคร่อื งนาํ หกู ็เป็นเครอ่ื งนาํ

สว่ นฆานวิญญาณ คือจมกู เน่ีย ดงั้ เน่ียมนั เป็นนาย นาย
ประตกู ็วา่ ได้ หรอื วา่ ผรู้ กั ษาความปลอดภยั ก็วา่ ได้ เหมือนท่ี
ไหนๆโรงงานใหญ่ มีนายยามเป็นผรู้ กั ษาความสงบอยา่ งนีเ้ ป็น
ตน้ ฉะนนั้ สว่ นจมกู ดงั้ เน่ียมนั เป็นนายยาม เรยี กวา่ ฆนะ
วญิ ญาณ คอื วา่ กลน่ิ อะไรมาถงึ จมกู ของเรา กลน่ิ ดี กลน่ิ ภยั ก็รู้
สมมตุ ิอยา่ งท่วี า่ กลนิ่ อนั นีเ้ ขา้ มากระทบเขา้ แลว้ มีเชือ้ โรค มี
อะไรก็รูไ้ ด้ เราก็รบี รกั ษาแกไ้ ขอยา่ งนีเ้ ป็นตน้ น่ีก็อาศยั วญิ ญาณ
น่นั เอง แตว่ า่ สว่ นชวิ หารูร้ สตา่ งๆ กายวญิ ญาณรูส้ มั ผสั หนาว
รอ้ นเยน็ แขง็ ตา่ งๆ มโนวิญญาณคือรูธ้ รรม นกึ คดิ อะไรตา่ งๆท่ีดี

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 7

และไม่ดี วิญญาณนนั้ ก็เป็นสว่ นรู้ รูแ้ ตว่ า่ มนั ละไมไ่ ด้ เรยี กวา่ ตวั
วญิ ญาณ เป็นท่ีอาศยั อยู่ เป็นท่ีอาศยั เกิด เป็นท่ีอาศยั ตาย แต่
วา่ มนั จะมาสรา้ งความดี ความสขุ ความเจรญิ ประกนั ภยั ให้
พวกเราไม่ได้ ตอ้ งอาศยั ธรรมะคาํ สอนพระพทุ ธเจา้ เรยี กวา่
สติปัญญา

เหตนุ นั้ จงึ วา่ ธรรมะนีท้ า่ นจงึ เปรยี บเหมือนเกลือ เกลอื นนั้ มี
คณุ คา่ มีราคา เชน่ วา่ เราจะทาํ อาหารการบรโิ ภค ถา้ ขาดเกลอื
แลว้ ก็หมด ไมม่ ีรส บดั นีข้ าดเกลือแลว้ เป็นโรคอะไร โรคคอพอก
อนั นีก้ ็เกลอื นอี้ าศยั ใชท้ ่วั โลก สว่ นนา้ํ พรกิ บางแหง่ กนั ก็ไมก่ ิน
นา้ํ พรกิ ธาตไุ ฟ แตว่ า่ เกลอื นนั้ อาศยั เกลอื นนั้ มีคณุ คา่ ปลานนั้
มนั เนา่ แลว้ เอาเกลอื ใสม่ ากๆแลว้ กลายเป็นปลาเคม็ เก็บไวเ้ ป็น
ปีๆก็ได้ กินไดต้ ลอดไป เพราะเกลือมนั รกั ษาไว้ ฉะนนั้ ธรรมะใน
ตวั ของเรานีก้ อ็ าศยั ธรรมะเป็นเคร่อื งรกั ษา ปลาเนา่ มนั ก็ยงั
รกั ษาไวไ้ ด้ เชน่ วา่ คนท่ีทาํ ไมด่ ีมาแลว้ ทาํ ไมด่ ีมาแลว้ แตว่ า่ เอา
เกลอื ใสม่ ากๆ คอื สรา้ งความดมี ากๆ มนั ก็กนั้ ไปได้ กนั้ เน่าไปได้
กนั้ เสยี ไปได้ หรอื มีคณุ คา่ ไปอกี อยา่ งนีเ้ ป็นตน้

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 8

ยกตวั อยา่ งเชน่ วา่ พระเจา้ อชาตศัตรูไปฆา่ พระเจา้ พมิ
พิสาร กฏบงั คบั ก็ตอ้ งตกนรกอยแู่ สนปี แสนปีก็หลายหม่ืนลา้ น
หลายพนั ลา้ น หลายโกฏอิ ยเู่ ป็นตน้ ตอ้ งทนได้ แตส่ ดุ ทา้ ยก็มา
รูส้ กึ นกึ ได้ วา่ เราไปพบพระเทวทตั นนั้ กลบั นาํ ไปทางทาํ บาปทาํ
กรรมท่ีไมด่ ี จงึ เลกิ ละจากเทวทตั ซะ หนั มาหาพระพทุ ธเจา้ มา
สมาคมกบั พระพทุ ธเจา้ มาเล่อื มใสพระพทุ ธเจา้ มาปฏิบตั ิ
ศีลธรรมคาํ สอนในทางพทุ ธศาสนากบั พระพทุ ธเจา้ มาใหท้ าน
ถือศลี ภาวนา และก็สรา้ งวดั วาศาสนา สรา้ งเจดีย์ สรา้ งวหิ าร
ตลอดท่ีสดุ สงั คายนาครงั้ ท่ีหน่งึ ก็เป็นประธานเลยี้ งสงฆห์ ลาย
รอ้ ยหลายพนั อย่างนีเ้ ป็นตน้ สดุ ทา้ ยก็มกี ารลดนรกแสนปีก็
ลดลงมา ลดเปอรเ์ ซ็นตต์ งั้ ๔๐ เปอรเ์ ซน็ ต์ แสนหน่ีงเหลอื หก ก็
ลน่ เบาขนึ้ มาเหลอื ๔๐ เปอรเ์ ซ็นตอ์ ย่างนีเ้ ป็นตน้ ตอ้ งมาตอ้ ง
นรก โลหะนรกซะหกหม่ืนปีอยา่ งนีเ้ ป็นตน้ น่ียงั ใกลเ้ ขา้ มาอีก

ฉนั ใดก็เหมือนกนั ฉะนนั้ จงึ วา่ อาศยั ท่ีรูแ้ ลว้ นกั ปราชญแ์ ลว้
ก็ทาํ ความดีตอ่ ไปเป็นลาํ ดบั ฉะนนั้ โลกตุ ตรธรรมาน่ีจงึ รวมความ
ก็คือวา่ การปฏิบตั ิโลกตุ ตรธรรมาหรอื ปฏิบตั ิธรรมนี้ รวมความก็

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 9

เพ่ือรูแ้ ละละ ยกตวั อยา่ งเชน่ วา่ ภาวนารูแ้ ลว้ ก็ละ รูแ้ ลว้ ผดิ เราก็
ละทนั ที มนั ก็เขา้ เนกขมั มะบารมี เพราะทานบารมี การ
เสยี สละการให้ คนเราจะอย่ดู ว้ ยกนั เป็นสขุ ก็อาศยั ทานบารมี
ตงั้ แตเ่ ราเกิดกอ็ าศยั บดิ ามารดาใหข้ า้ วปอ้ นนา้ํ นมทกุ อยา่ งมา
เป็นลาํ ดบั ๆ ตอ่ มาก็อาศยั ศลี บารมี พอ่ แมก่ ็ใหส้ รา้ งคณุ งาม
ความดี ใหท้ าํ ความดี สอน ลกู เอย๋ ใหท้ าํ ความดี สงิ่ ใดไมด่ ี อยา่
ไปทาํ ทาํ แลว้ ก็ละเสีย มนั ก็เขา้ ไดเ้ นกขมั มะบารมี เนกขมั มะ
บารมีแปลวา่ ละน่นั เอง ทาํ แลว้ ไมด่ กี ็ละเสยี ทาํ ในทางท่ีถกู ตอ่ ไป
อีก มนั ก็มีเปอรเ์ ซน็ ตข์ นึ้ มาเป็นลาํ ดบั

ดงั ท่ีกลา่ วแลว้ วา่ พระเจา้ อชาตศตั รูน่นั หละตกนรกแสนปี
แตว่ า่ มาทาํ ความดีกบั พระพทุ ธเจา้ ลดตงั้ ๔๐ เปอรเ์ ซน็ ต์ ก็มีการ
ลด ก็เบาขนึ้ กด็ ขี นึ้ อนั นีฉ้ นั ใด อนั นีแ้ ปลวา่ อาศยั ธรรมะคาํ สอน
พระพทุ ธเจา้ จงึ วา่ ธรรมะคาํ สอนเป็นเหมอื นเกลอื รกั ษาความ
เคม็ เกลอื นนั้ มนั รกั ษาความเค็ม ไปท่ีไหนไปเมืองไหนๆ มนั ก็
เค็มตลอด พระพทุ ธเจา้ จงึ วา่ รกฺเขยยฺ อตตฺ โน สาธุํ สวณํ

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 10

โลณตํ ยถา เกลอื ย่อมรกั ษาความเค็มฉนั ใด เราตอ้ งรกั ษาคณุ
ความดีของเราไวเ้ หมือนเกลอื รกั ษาความเค็มฉนั นนั้

เม่ือเรารกั ษาคณุ ความดีของเราไว้ ไปท่ีไหนมนั ก็ดอี ยู่
เร่อื ยไป เพราะเรามีคณุ ความดี มีความอดมีความทน มสี ตมิ ี
ปัญญารูผ้ ดิ รูถ้ กู รูบ้ าปรูบ้ ญุ รูค้ ณุ รูโ้ ทษ อยา่ งนีเ้ ป็นตน้ กไ็ ดใ้ ช้
ตวั สติปัญญานนั้ ตาม ฉะนนั้ พระพทุ ธเจา้ จงึ ยกวา่ ธมโฺ ม หเว
รกขฺ ติ ธมมฺ จารึ ธรรมยอ่ มรกั ษาผปู้ ระพฤติธรรม ผใู้ ดประพฤติ
ธรรมอย่แู ลว้ ยอ่ มนาํ มาซง่ึ ความสขุ ความเจรญิ จงึ วา่ ธมโฺ ม
สุจณิ โฺ น สุขมาวหาติ ทา่ นวา่ ธรรมท่ีประพฤติปฏิบตั ิดีแลว้ ยอ่ ม
นาํ มาซง่ึ ความสขุ ความเจรญิ พระพทุ ธเจา้ ทา่ นกลา่ ววา่ ผปู้ ฏบิ ตั ิ
ธรรม ธรรมย่อมรกั ษาบคุ คลผนู้ นั้ เม่ือตกไปในทางท่ีต่าํ ทางไม่ดี
ฉนั ใดก็เหมือนกนั ธรรมย่อมรกั ษาผปู้ ระพฤตธิ รรม ศลี ก็ยอ่ ม
รกั ษาผปู้ ระพฤติศีล ผปู้ ฏิบตั ศิ ีล ศลี รกั ษาเรา เรารกั ศีล

ฉะนนั้ ถา้ เราไม่รกั ษาศลี ศีลก็ไม่รกั ษาเรา มนั กลบั กนั อยู่
น่นั เอง ฉะนนั้ คนเราไดท้ กุ ขย์ ากลาํ บากตรากตราํ เพราะมนั ไม่มี
ศีล ไมม่ ีศลี มนั ก็เลยสามารถไปทาํ บาปทาํ กรรมได้ เปรยี บ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 11

เหมือนบา้ นเราไมม่ ีประตหู นา้ ตา่ ง ไม่มีเคร่อื งกนั้ ขโมยก็เขา้ มา
ได้ ลมก็มาพดั ฝนก็มาแฉะมาถกู ของเราเปียกหมด ลมมาพดั
เอาของเราไปหมด อยา่ งนีเ้ ป็นตน้ ขโมยกม็ าเอาของไปไดเ้ พราะ
ไม่มีฝา ไมม่ ีประตหู นา้ ตา่ งเป็นเคร่อื งกนั้ ฉนั ใดก็ฉนั นนั้ เหตนุ นั้
พระพทุ ธเจา้ จงึ กลา่ ววา่ ศีลธรรมนนั้ แหละเป็นเครอ่ื งกนั้ กนั้ เรา
กนั้ ตวั เราไว้ รกั ษาเราไว้ เพราะเรามีศีล ศีลก็รกั ษาเรา เราไมม่ ี
ศลี ศลี ก็ไม่รกั ษาเรา อย่างนีเ้ ป็นตน้

ท่ีเราไดร้ บั ความเดือดรอ้ นก็เพราะไม่มีศีลเป็นตวั รกั ษา เรา
ไปโทษวา่ อะไรก็ไมช่ ว่ ย ท่ีน่นั ใหว้ ่ิงวอนหาเทวดา เทวดาก็ช่วย
ไม่ได้ เพราะเทวดาเคา้ ก็อาศยั ศีลน่นั เอง เทวดายงั มาอาศยั พวก
เราดว้ ย แตอ่ ยใู่ นโลกเทวดานนั้ ไม่มโี อกาสไดท้ าํ บญุ ยงั มาพง่ึ
บญุ บารมีของพวกมนษุ ยเ์ ราน่ีแหละ อยา่ งพระพทุ ธเจา้ พระอรยิ
เจา้ ครูบาอาจารยท์ งั้ หลาย ผทู้ ่ีเป็นเทวดาตลอดท่ีสดุ ยกั ษก์ ็ดี
พญาครุฑก็ดี พญายกั ษก์ ็ดี สตั วท์ งั้ หลายอย่างนีเ้ ป็นตน้
ยกตวั อยา่ งเชน่ วา่ พญาครุฑ พญานาค ก็มาอาศยั ปฏบิ ตั ธิ รรม
บชู าพระอาจารยม์ ่นั อย่ตู ลอด อย่สู กลนคร อย่ไู หนก็ตาม พญา

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 12

ครุฑก็มากราบมาไหว้ มารกั ษาพง่ึ บารมี พญานาคก็มารกั ษา ก็
มากราบไหวท้ กุ วนั ๆอยา่ งนีเ้ ป็นตน้ มาพง่ึ บารมี มาอาศยั บารมี
ของครูบาอาจารย์ มากราบไหว้ มาสกั การะบชู าแลว้ เขาก็มีฤทธิ์
มีเดช และมีอายยุ นื ยาวนาน อยา่ งนีเ้ ป็นตน้ เหตนุ นั้ พญานาคจงึ
มากราบมาไหวพ้ ระอาจารยม์ ่นั ทกุ วนั ๆ ท่หี นองผือ ในจงั หวดั
สกล อาํ เภอพนานิคม อาํ เภอท่ีหลวงตาไปหลงเกิดอยนู่ ่นั เอง ไป
หลงอยนู่ ่นั อนั นีเ้ พ่นิ วา่ ธรรมยอ่ มรกั ษาผปู้ ระพฤตธิ รรม ผู้
ประพฤตธิ รรมอย่แู ลว้ นาํ ความสขุ ความเจรญิ ได้ อย่างนีเ้ ป็นตน้
อนั นีก้ ็เป็นหลกั เหตนุ นั้

พวกเราท่ีเกิดมาในยคุ นี้ ในชาตนิ ี้ แปลวา่ เป็นผทู้ ่มี ีโชคมี
ลาภอนั ดีอนั ประเสรฐิ ตลอดท่ีสดุ ท่ีเราเสยี สละโอกาส เรยี กวา่
งานหลวงก็ไม่ขาด ราษฎรก์ ็ไม่เสียอย่างนีเ้ ป็นตน้ เราหาโอกาส
มาฟังเทศนฟ์ ังธรรม ทาํ จิตใจใหส้ งบตงั้ ม่นั ลมเขา้ พทุ โธก็รู้ ลม
ออกพทุ โธก็รู้ ใจตงั้ ม่นั เยือกเยน็ สบาย อยา่ งนีเ้ ป็นตน้ น่กี ็แปลวา่
ไดป้ ระโยชน์

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 13

ฉะนนั้ คนเราพระพทุ ธเจา้ ท่านสอนวา่ สว่ นมากคนเรานนั้ ทาํ
แตป่ ระโยชนท์ างโลก ประโยชนข์ องตวั เองนนั้ ไม่มโี อกาสท่ีไดท้ าํ
ทาํ นอ้ ยท่ีสดุ ๆ ประโยชนข์ องตนจรงิ ๆก็คือการใหท้ าน การรกั ษา
ศีล การเจรญิ กรรมฐานภาวนา อานาปานสติ ลมเขา้ ลมออกใหร้ ู้
จนเพง่ ดจู นจิตสงบเยือกเย็นเป็นท่พี ง่ึ ได้ น่ีเป็นตน้ อนั นีแ้ ปลวา่
ประโยชนข์ องเราโดยเฉพาะ ฉะนนั้ คนเราสว่ นมากกท็ าํ แค่
ประโยชนท์ างโลก ทาํ ใหเ้ ขาตลอด ไมใ่ หท้ าํ ใหเ้ ราหนา เช่นรกั ษา
ขนั ธห์ า้ เรอ่ื งน่กี ็รกั ษาขนั ธห์ า้ ก็เป็นสมบตั ขิ องเขา เรยี กวา่
ขันธาทโิ ลก พระพทุ ธเจา้ วา่ อายตนะโลก สมบตั ิของโลก
ทงั้ นนั้ แหละในตวั ของเราทกุ คนๆเนีย้

แตผ่ มู้ ีปัญญาอยา่ งพระพทุ ธเจา้ และพระอรยิ เจา้ ทา่ นสละ
สมบตั ิของโลกซะ มาทาํ ประโยชนข์ องตน ฉะนนั้ พระพทุ ธเจา้
ท่านมีปัญญา ชาตินงึ ๆ บางชาติก็ออกบวชตลอดตงั้ แตอ่ ายุ ๑๖
ปี อยา่ งท่ีเหน็ ในหลวงแตง่ แตง่ ประวตั ิหรอื ทาํ ประวตั มิ หาชนก
มหาชนกเพน่ิ ก็ทาํ ประโยชนเ์ พ่ือประโยชนใ์ หเ้ กิดความสขุ ความ
เจรญิ ทางโลก บาํ เพญ็ ทานการกศุ ล ตงั้ โรงทานทงั้ หา้ แหง่

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 14

บาํ เพญ็ ทานอยเู่ จ็ดพนั ปี แลว้ พระองคก์ ็หนีออกบวชซะ บาํ เพญ็
ประโยชนส์ ว่ นตนโดยเฉพาะสามพนั ปี ครบหม่ืนปี แลว้ ก็ไป
สวรรคช์ นั้ ฟ้า อยา่ งนีเ้ ป็นตน้ อนั นีพ้ ระองคร์ ูจ้ กั เลือก รูจ้ กั แยก
รูจ้ กั แบง่ รูจ้ กั ปัน

ผมู้ ีปัญญาก็รูจ้ กั แบง่ สว่ น เหมือนวา่ คนไมม่ ีปัญญาก็ไม่รูจ้ กั
แยกปัญญา ไมร่ ูจ้ กั แบง่ หนา้ ท่ีของตน ก็หาวา่ ไมม่ ีเวลา เอาเวลา
ไหนเป็นเวลา ตายแลว้ ก็ไมม่ เี วลาอกี หละบน่ ่ี (หวั เราะ) บน่ ีถ้ า้ ไม่
มีเวลาทาํ คณุ งามความดี เม่ือตายไปแลว้ ก็ไปรอ้ งขอพญายม
อย่างนีเ้ ป็นตน้ ใหช้ ่วยเหลือเกือ้ กลู ยงั ไงก็ไมไ่ ดเ้ พราะเราไมห่ า
เวลาทาํ ความดี เหตนุ นั้ แตว่ า่ ผมู้ ีปัญญา แมจ้ ะมีปัญญาอย่างไร
ก็ตาม ถา้ ไม่รูจ้ กั แยกทาํ ประโยชนข์ องตน ทาํ แตป่ ระโยชนข์ อง
โลกอยา่ งเดียว อยา่ งนีเ้ ป็นตน้

อยา่ งมโหสถ ผใู้ ดอา่ นตอ้ งรูด้ ี มโหสถนะ่ เป็นอยา่ งไร บดั นีก้ ็
ทาํ แตป่ ระโยชนข์ องโลก เม่ือตายจากมโหสถแลว้ ก็ไปเกิดเป็นงู
อยเู่ มืองนาค ไปเป็นงอู ยเู่ มืองนาค เม่ือไปเกิดเป็นงอู ยเู่ มอื งนาค
แลว้ ก็ระลกึ ชาติได้ บนั ดาลใหร้ ูเ้ พราะเพน่ิ สรา้ งบารมีมามาก

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 15

ฉะนนั้ ก่อนจะเป็นมโหสถ มาเกิดมาเป็นมโหสถนนั้ ก็สรา้ งบารมี
มากท่ีเป็นเนมริ าชนะ่ เนมิราชอายุ ๒๘๔,๐๐๐ ปี อายุ
๒๘๔,๐๐๐ ปี บาํ เพ็ญทาน ๘๔,๐๐๐ ปี อยา่ งนีเ้ ป็นตน้ แลว้ มา
บวชอกี ๘๔,๐๐๐ ปี บาํ เพญ็ สรา้ งบญุ สรา้ งกศุ ล ๘๔,๐๐๐ ปี
รวมแลว้ ก็เป็นแสนปี สรา้ งคณุ งามความดอี ย่างนีเ้ ป็นตน้ แลว้ ก็
ไปอยสู่ วรรคช์ นั้ ฟา้ ตายแลว้ ก็เป็นมโหสถ แตม่ ามโหสถมนั ลมื ได้
เหมือนกนั มนั ลืมเสีย เพราะธรรมของโลกเน่ีย ธรรมโลกียน์ ่ีมนั บ่
เท่ียงแทแ้ นน่ อน มนั เกิดมนั ดบั ได้ มนั ไม่คงท่ี (เทปขาดตอน)

เหตนุ นั้ ทางพทุ ธศาสนาจงึ อาศยั การฝึกฝนอบรมบอ่ ยๆ การ
สดบั รบั ฟังบอ่ ยๆ เพ่ือไม่ใหล้ มื ตวั เพราะกเิ ลสมนั สรา้ งเหตแุ ห่ง
ความทกุ ขค์ วามเดือดรอ้ นทกุ อยา่ งทกุ ประการ สาํ ทบั จิตใจของ
สาธชุ นคนทงั้ หลายในโลก เหตนุ นั้ เราตอ้ งมีปัญญาหาโอกาส
เหมือนพวกเราทงั้ หลาย หาโอกาส หาเวลามาฝึกฝนตนอยา่ งนี้
นบั วา่ เป็นผทู้ ่ีมีปัญญาดี มกี สุ โล กสุ ลา ธมั มา มีปัญญาดี คนมี
ปัญญาดีนนั้ รูจ้ กั แยกสว่ นงานของโลก รูจ้ กั แยกสว่ นงานของตน
งานสว่ นใดเป็นของโลก งานสว่ นใดเป็นของตนก็ใหร้ ู้

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 16

แตว่ า่ สว่ นมากไมร่ ูห้ ละ งานของโลกวา่ เป็นงานของเจา้ ของ
ท่ีจรงิ งานของโลกแทๆ้ เรยี กวา่ การกินดีอยดู่ เี ป็นสขุ เมาความสขุ
อย่างนนั้ งานของโลกทงั้ นนั้ เม่ือตายแลว้ มนั หมดสิทธิ์แลว้ มนั
ไม่ไดอ้ ะไรซกั อยา่ ง มีความสขุ จรงิ ในโลกนะ่ แตต่ ายนะ่ หมดสทิ ธิ์
เพราะมนั เป็นโลกีย์ สมบตั ิอยใู่ นโลกียเ์ นีย้ มีความสขุ ในโลก มี
ความดอี ย่ใู นโลก อยา่ งนีเ้ ป็นตน้

เหมือนมโหสถสรา้ งความดี แกป้ ัญหาของโลก เชิดชโู ลกตงั้
หลายรอ้ ยปีอยา่ งนีเ้ ป็นตน้ ตายแลว้ ความชว่ ยเหลือเกือ้ กลู
บคุ คลในโลก แทนท่ีมาอดุ หนนุ ใหพ้ ระองคไ์ ปดี เปลา่ ! ไปดีไม่ได้
ขาดทนุ ไปเกดิ เป็นนาค ไปเกิดเป็นสตั ว์ แปลวา่ ขาดทนุ อย่างนี้
เป็นตน้

แตว่ า่ พระองคไ์ ปอย่เู มืองนาค ระลกึ ชาติได้ ก็เลยไปขอ
โอกาสพอ่ แม่ ลาพอ่ ลาแม่ขนึ้ มาจาํ ศลี ภาวนา รกั ษาศีลอโุ บสถ
ศลี ๘ โน่น อยเู่ มืองเชียงใหมโ่ นน่ ชาตนิ นั้ จงึ มาเกิด ภรู ิทตั เกิด
เมืองเชียงใหม่ เพ่นิ วา่ ชาตินนั้ เกิดเมืองเชียงใหม่ ก็เย่ียงคนเมือง
เชียงใหม่ชอบรกั ษาศลี แตไ่ มช่ อบบวช คนแกเ่ คา้ วา่ เป็นอย่าง

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 17

นนั้ ชอบบวช (หวั เราะ) เหตนุ นั้ ก็เลยมารกั ษาศลี อยเู่ มืองมนษุ ย์
รกั ษาศีล ๘ ทาํ คณุ งามความดีอยหู่ ลายปี

แตอ่ ยา่ งใดก็ตาม ทาํ ความดกี ็หนีมารไม่ได้ หมออาลมั
พายนล์ กุ เขา้ มาก็มดั คอลากไปเลน่ ละคร เลน่ ละครใหค้ นดู รวย
(หวั เราะ) คือภรู ทิ ตั นะ่ เป็นผมู้ ีปัญญา หมออาลมั พายนใ์ หม้ า
เลน่ ละคร เลน่ เป็นหมด เลน่ ทา่ ใดไดห้ มด เกง่ อะ้ รวยสตางค์
ใหญ่โต สดุ ทา้ ยก็ลกู ศิษยข์ องหมออาลมั พายน์ ก็ยงั อยเู่ มือง
อนิ เดยี เอางมู าเลน่ เอางมู าเลน่ ละครใหค้ นดู เอาสตางค์ เต็ม
เมืองอนิ เดียน่นั นะ่ ลกู นอ้ งหมออาลมั พายน์

เพราะฉะนนั้ หลวงตาไปอนิ เดยี ไปเหน็ พวกแขกเมืองอนิ เดยี
เอางมู าเลน่ ใหค้ นดู เอาสตางค์ ลกู นอ้ งหมออาลมั พายน์ มนั ยงั
อยู่ มนั เป็นอยา่ งนนั้ มนั สบื กนั มาเป็นอยา่ งนนั้ อนั นีฉ้ นั นนั้
เหมือนกนั ฉะนนั้ จงึ วา่ พระองคห์ นหี มออาลมั พายน์ นอ้ งชาย
ตามกนั มา มาอย่เู มืองนาคอกี ก็รกั ษาศีล ๕ เจรญิ กรรมฐาน
ภาวนา ตายจากนนั้ ก็ไปสวรรคไ์ ปได้ แตม่ นั ก็มาเกิดอีก มาเกิดก็
สรา้ งบารมีอกี เต ชะ สุ มาเกิดเป็นภรู ทิ ตั มาเกิด เต ชะ สุ เน

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 18

มะ ภู จะ นา วิ เว (คาถาหวั ใจทศชาต)ิ เป็นอะไร มาเกิด
สรา้ งบารมีเป็นลาํ ดบั ๆ ท่ีมาเกิดเป็นในชาตทิ ่ีตอ่ มาก็ไดบ้ าํ เพ็ญ
ตลอดมา ไมไ่ ดข้ าด ไมป่ ระมาท ชาติใดๆก็ออกบวช บาํ เพ็ญ
เจรญิ ภาวนามาเรอ่ื ย จนถงึ พระเวสสนั ดรกย็ งั ออกบวช บาํ เพญ็
ภาวนามาเรอ่ื ย สดุ ทา้ ยถงึ ไดเ้ ป็นสิทธิตถะราชกมุ าร เป็น
พระพทุ ธเจา้ ได้ อาศยั คณุ ธรรมคณุ ความดีนนั้ ทาํ ตลอดไป

เพราะวา่ กิเลสนนั้ น่ะมนั มีหนา้ ท่ีจะประหตั ถป์ ระหารคณุ งาม
ความดีของเราทกุ อย่าง ถา้ เราไมม่ ีสติ มีปัญญา ไมส่ รา้ งคณุ
ความดี ไม่สรา้ งสติปัญญาก็สมู้ นั ไมไ่ ด้ ฉะนนั้ เราตอ้ งฝึกฝน
บอ่ ยๆ เจรญิ บอ่ ยๆจงึ จะชนะกิเลสได้ เพราะกิเลสน่ีมนั มหี นา้ ท่ี
ของมนั ฆา่ คน ฆา่ สตั ว์ ฆา่ คณุ งามความดขี องมนษุ ยท์ กุ อยา่ ง
น่นั แหละ มนั ฆา่ ทกุ อยา่ ง กิเลสนะ ไมม่ ีการเมตตาปราณีเลย
อยา่ งใดไม่สงสารนะ่ กิเลสน่ะ เอาเรอ่ื ยไป ถา้ เรามีปัญญา ไมม่ ี
ปัญญากนั ก็เป็นลกู ขา้ เป็นขา้ ของมนั ก็ตกทกุ ขไ์ ดย้ าก

ถา้ มีปัญญาก็พยายามฆา่ มนั ฆา่ กิเลสตาย ทาํ ลายกิเลส
หลดุ ถงึ มาเป็นพระอรหนั ตอ์ ยา่ งนีเ้ ป็นตน้ น่ะ เราตอ้ งหาวธิ ีฆา่

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 19

ฆา่ ท่ีไมบ่ าปคือฆา่ กิเลส ฆา่ ความโลภ ความโกรธ ความหลง ฆา่
อวชิ ชาตณั หา ย่ิงฆา่ ไดม้ ากกไ็ ดค้ วามสขุ มาก ฆา่ ไดห้ มด ปลด
ทกุ ขไ์ ปเลยอยา่ งนีเ้ ป็นตน้ ฆา่ ไมบ่ าปก็ฆา่ กิเลส ถา้ ฆา่ อยา่ งอ่นื
บาปทงั้ นนั้ อนั นพี้ ระพทุ ธเจา้ ก็แสดงไว้

เหตนุ นั้ ทางพระพทุ ธศาสนาจงึ ใหส้ รา้ งสตปิ ัญญาน่ีเป็นการ
ฆา่ กิเลส ฆา่ ดว้ ยการเสยี สละ การใหท้ าน ฆา่ ดว้ ยการรกั ษาศลี
ฆา่ ดว้ ยการเจรญิ ภาวนา รกั ษาศีล เจรญิ ภาวนาน่ีก็ฆา่ ดว้ ยกิเลส
ฆา่ กิเลสดว้ ยการใหท้ าน ฆา่ กิเลสดว้ ยการรกั ษาศีล ฆา่ กิเลส
ดว้ ยการไหวพ้ ระสวดมนตเ์ จรญิ กรรมฐาน ภาวนาสมาธิ ภาวนา
เน่ียจนมีสติปัญญารูเ้ หตุ มสี ติปัญญารูเ้ ทา่ ทนั เหตกุ ารณท์ ่ี
เกิดขนึ้ กิเลสเกิดขนึ้ ทา่ ไหนก็รูเ้ ทา่ ทนั หมด ปลดทกุ ขไ์ ปแลว้
รูเ้ ท่าทนั อยมู่ นั ก็ไม่มีภยั อนั ตรายฉนั ใด ถา้ เราขาดสตขิ าดปัญญา
เม่ือใดก็ไปตามมนั เรอ่ื ยไปน่นั แหละ เพราะกิเลสมนั มีหนา้ ท่ี
อยา่ งนนั้

ถงึ วา่ บน่ ทกุ ขบ์ น่ ยากวา่ ทาํ ไมพระพทุ ธเจา้ ไมช่ ว่ ย
พระพทุ ธเจา้ กค็ ือสตปิ ัญญา ศลี สมาธิ ปัญญาน่นั เองเป็นตวั

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 20

พระพทุ ธเจา้ จะมาชว่ ยได้ ถา้ เราไมร่ กั ษา ไม่ปฏิบตั ิ ศลี หรอื
ปัญญามนั ก็ไมร่ กั ษาเรา เรยี กวา่ ผรู้ กั ษาธรรม ธรรมยอ่ มรกั ษา
เรา ผมู้ ีศลี ศีลรกั ษาเรา ผมู้ ีธรรม ธรรมรกั ษาเรา ดงั ท่ีกลา่ วนี้ อนั
นีก้ ็เป็นปฏิปทาขององคส์ มเด็จพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ทา่ นชีแ้ จง
แนวทางปฏบิ ตั ิไว้

ฉะนนั้ พวกเราทกุ คนๆวนั นีไ้ ดม้ ีสติมีปัญญา มีศรทั ธาความ
เช่ือความเล่อื มใส พากนั เสยี สละเวลาการงานของโลก มา
บาํ เพ็ญการงานของตน ทกุ คนเจรญิ กรรมฐานภาวนา อาศยั
สจั จะ มีสจั จะ อาศยั ศรทั ธาความเช่ือ ความเล่อื มใส อาศยั มี
ปัญญา มีสตมิ ีปัญญา รูจ้ กั แยกออก อนั นีเ้ ป็นงานของโลก อนั นี้
เป็นงานของธรรม อนั นีเ้ ป็นงานของตน อนั นีเ้ ป็นงานของคนอ่ืน
อยา่ งนีเ้ ป็นตน้ ดงั ท่กี ลา่ วนนั้ แหละสว่ นมาก คนเรางานของโลก
ก็ถือวา่ งานของตน เช่นวา่ กนิ ดนี อนดมี ีความสขุ ถือวา่ เรามี
ความสขุ ดีแลว้ เราไดแ้ ลว้ ท่ีจรงิ ไม่ใชไ่ ดห้ รอก ไมไ่ ด้ มนั ไม่ได้
ทงั้ นนั้ มนั ไดร้ ะงบั ช่วั คราว ตายไปแลว้ ก็หมดสทิ ธิ์ หมดโอกาส

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 21

เหตนุ นั้ จงึ วา่ พวกเรามีปัญญา เหตนุ นั้ ขอเดชะพระบารมีบญุ
กศุ ล คณุ ความดีท่ีพวกเราทงั้ หลายมาพรอ้ มเพรยี งกนั ในวนั นี้ จง
ประสบแตค่ วามสขุ ความเจรญิ จิตตงั้ ม่นั ในพระพทุ ธ พระธรรม
พระสงฆ์ พทุ โธสมาธิ ธมั โมสมาธิ สงั โฆสมาธิ จติ ตงั้ ม่นั ในพระ
พทุ ธ พระธรรม พระสงฆ์ จติ ตงั้ ม่นั ในศีลในธรรม เพราะจะนาํ มา
แตค่ วามสขุ ความเจรญิ ในโลกนีโ้ ลกหนา้

ท่ีมา: https://youtu.be/p2-ArUbY6Uk

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 22