ทัศนาจรทางปัญญา โดย หลวงพ่อชา สุภัทโท

ทศั นาจรทางปัญญา
หลวงพอ่ ชา สภุ ทั โท
พากนั ตงั้ ใจฟังโอวาท ซง่ึ คณะแสวงบญุ ทงั้ หลายท่ีมาวดั ป่า
พงนีก้ ็หลายรอบแลว้ แตว่ า่ ไอค้ นท่ีเคยมาแลว้ ก็มี ท่ียงั ไม่เคยมา
ก็มี วนั นีก้ ็คงเป็นเชน่ นนั้ เหมอื นกนั การทศั นศกึ ษาหรอื ทศั นาจร
การทศั นาจร การทศั นศกึ ษา อนั นีช้ ่ือวา่ เราสรา้ งใหม้ นั เกิด
ประโยชนต์ น ประโยชนค์ นอ่นื สมยั กอ่ นชาวกรุงกบั ภาคอีสานนี้
ไม่มีหวงั ท่ีจะพบกนั เพราะทางคมนาคมก็ลาํ บาก ทกุ วนั นีร้ ูส้ กึ
วา่ เป็นอนั หนง่ึ อนั เดยี วกนั ผมู้ ีกาํ ลงั ปัญญามีศรทั ธา ชกั ชวน
ญาติพ่ีนอ้ งขนึ้ มาภาคอสี านนี้ ซง่ึ ก็ถือวา่ ภาคอีสานนีเ้ ป็นสถานท่ี
แหง้ แลว้ เป็นตน้ แตว่ า่ เวลานีก้ ็พอจะอยไู่ ด้ แตบ่ างคนชาว
กรุงเทพมาไมอ่ ยากกลบั บา้ นก็มี มนั เป็นบางแหง่ อยา่ งนีแ้ หละท่ี
เรยี กวา่ เคา้ เลา่ วา่ มนั เป็นอยา่ งนนั้ วา่ มนั เป็นอย่างนี้ ถา้ เราได้
ยิน เราก็เช่ือซะวา่ มนั เป็นอยา่ งนนั้ จรงิ ๆ อนั นนั้ มนั ก็ไม่ใช่เป็น
ของแนน่ อน ถา้ เราไดเ้ ดินมาทศั นาจร ทศั นศกึ ษาดว้ ยตนเอง
อยา่ งนีแ้ ลว้ เป็นตน้ ก็จะรูจ้ กั วา่ สถานท่ีนี้ หรอื ภาคอีสานนีม้ นั

1

เป็นอยา่ งไร ปัญหาท่ีจะสงสยั ในอนั นีม้ นั กห็ มดไปแลว้ เพราะเรา
มาเหน็ ดว้ ยเองตวั เอง

ธรรมะนีก้ ็เหมอื นกนั ฉนั นนั้ คนพดู ก็ดี ท่านอาจารยเ์ ลา่ ใหฟ้ ัง
เทศนใ์ หฟ้ ังก็ดเี ป็นตน้ แตก่ ็เขา้ ใจ แตย่ งั ไมถ่ งึ เขา้ ไม่ถึง เขา้ ไป
อยู่ แตย่ งั ไมถ่ งึ อนั นีก้ เ็ หมือนกนั ฉนั นนั้ ถา้ เราฟังธรรมเองดว้ ย
การท่ีคนอ่นื เลา่ ใหฟ้ ังใหโ้ อวาท อย่างปัจจบุ นั เด๋ยี วนีเ้ ป็นตน้ ก็
เขา้ ใจเหมือนกนั แตว่ า่ มนั เขา้ ใจไม่ถึง มนั เขา้ ใจไมถ่ งึ เขา้ ไป
เฉยๆแตว่ า่ มนั ไมถ่ งึ ถา้ เราเอาไปพิจารณาปฏบิ ตั ิตามความรู้
ความเหน็ ของเราท่ีไดจ้ าํ มานนั้ ก็เรยี กวา่ มีปัญญาเกิดขนึ้ สุตมย
ปัญญา ปัญญาเกิดจากการฟัง อนั นีเ้ ป็นหลกั อนั หนง่ึ ฟังแลว้ ไป
คดิ พินิจพจิ ารณาขยายออกใหม้ นั กวา้ ง และรวมเขา้ ใหม้ นั นอ้ ย
แลว้ ขยายออกใหม้ นั ใหญ่อย่างนีเ้ ป็นตน้ เรยี กวา่ เราเอาไปคดิ
น่นั ก็เกิดปัญญาขนึ้ อีกแขนงหนง่ึ เป็นสุตมยปัญญา จนิ ตมย
ปัญญา อนั นีเ้ ป็นโลกีวิสยั

โลกุตรปัญญานนั้ คือปัญญาเกิดจากการปฏิบตั ิ เกิดจาก
การรูเ้ อง เกิดจากการเหน็ เอง อยา่ งญาติโยมมาถึงวดั ป่าพงวนั นี้

2

ก่อนๆก็ไดย้ นิ เหมือนกนั เขาเลา่ ใหฟ้ ัง ก็รูจ้ กั อยแู่ ตม่ นั รูไ้ มถ่ ึง
วนั นีไ้ ดม้ าดว้ ยตนเองถงึ วดั ป่าพง ไดฟ้ ังโอวาทท่ีอาตมาใหโ้ อวาท
นี้ เรยี กวา่ มารูเ้ ห็นเองท่ีวดั และมารูต้ วั อาตมาท่ีวดั นีแ้ ละไดฟ้ ัง
ธรรมะดว้ ยตนเอง ปัญหาท่ีจะเกิดขนึ้ วา่ วดั ป่าพงนนั้ ไกลเท่าไร
เป็นอยา่ งไร ทา่ นอาจารยเ์ ป็นอยา่ งไร รูปรา่ งสณั ฐาน วรรณะ
เป็นยงั ไง ปัญหาเหลา่ นีค้ งจะหมดแลว้ วนั นี้ หลงั จากญาตโิ ยม
ทงั้ หลายซง่ึ ไดม้ าเหน็ ดว้ ยตนเอง

อนั ใดก็อนั นนั้ ก็เหมือนกนั ฉนั นนั้ ไอธ้ รรมะซง่ึ เป็นของพระผู้
มีพระภาคทา่ นประกาศไวน้ นั้ เรยี กวา่ มนั เป็นธรรมะ อนั นีก้ ็
เหมือนกนั ถา้ เราฟังธรรมะ แลว้ ก็รูธ้ รรมะ แลว้ ก็ปฏบิ ตั ิธรรมะ
แลว้ ก็เหน็ ธรรมะ เพียงเทา่ นยี้ งั ไม่พอ รูธ้ รรม เหน็ ธรรม ยงั ไมพ่ อ
จะปฏบิ ตั ติ อ่ ไปอีกวา่ จนกวา่ ตวั เราเป็นธรรม ใหจ้ ิตใจเรามนั เป็น
ธรรม รูธ้ รรมก็ไม่เอา เห็นธรรมก็ไม่เอา ปฏิบตั ธิ รรมก็ไมเ่ อา เป็น
ตน้ จะตอ้ งเหน็ ธรรม จะตอ้ งเป็นธรรม พดู ก็เป็นธรรม การนกึ คิด
เป็นธรรม อะไรมนั เป็นธรรมไปทงั้ นนั้ ถา้ หากวา่ เราเป็นเชน่ นนั้
ปัญหาท่ีเราจะทศั นาจรไอข้ า้ งนอกนนั้ มนั ก็หมดไป แตว่ า่ สงิ่

3

ทงั้ หลายเหลา่ นีม้ นั เกิดแก่การรู้ การเหน็ การเป็น การเดนิ มา
ทศั นาจรเหน็ น่นั แหละ อนั นีเ้ ป็นตวั อยา่ ง

ฉะนนั้ การปฏบิ ตั นิ ีจ้ งึ เป็นของท่ีสาํ คญั มนั ก็เปรยี บกนั กบั
ท่ีวา่ เราไหวพ้ ระพทุ ธ ไหวพ้ ระธรรม พระสงฆ์ ก็เพราะเรานบั ถือ
พระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆ์ แตค่ วามเป็นจรงิ เราก็ไหวไ้ ปอยา่ ง
นนั้ ก็มี วา่ พระพทุ ธมนั เป็นยงั ไงเราก็ไมร่ ูจ้ กั ไดย้ ินขา่ วบอกพระ
พทุ ธทา่ นดี ท่านเลศิ ประเสรฐิ ก็กราบทา่ น พระธรรมนนั้ ทา่ นดี
เลศิ ประเสรฐิ ก็กราบท่าน พระสงฆน์ นั้ ทา่ นประพฤตปิ ฏิบตั ดิ ี
ปฏิบตั ชิ อบ เล่ือมใสก็กราบอยา่ งนี้ แตไ่ ม่รูว้ า่ พระพทุ ธเจา้ เป็น
ยงั ไง พระธรรมนนั้ เป็นอยา่ งไร พระสงฆน์ นั้ เป็นอยา่ งไร หารูไ้ ม่
เพราะยงั ไม่เขา้ ใจ เพราะขาดการปฏิบตั ิน่นั เอง หรอื เราจะคิดไป
วา่ สมยั นีถ้ า้ เราเกิดพรอ้ มพระพทุ ธเจา้ เราคงจะเหน็ ธรรมะงา่ ย
ขนึ้ บดั นีท้ า่ นนิพพานไปแลว้ นานเสยี มนั สายไปแลว้ เราถงึ เกิด
มาพบแตค่ าํ สอนของทา่ น ถา้ หากวา่ พระพทุ ธองคย์ งั อยู่ ฉนั ก็จะ
บวชเหมือนกนั แหละ ใครก็จะบวชเหมือนกนั แหละ…เปลา่ ไม่
เป็นเชน่ นนั้

4

พระพทุ ธเจา้ ทา่ นยงั ไม่นิพพาน พระพทุ ธเจา้ ทา่ นยงั ไม่ตาย
พระพทุ ธเจา้ ยงั มีอยู่ และทรงพระกรุณาท่ีจะพยายามโปรดสตั ว์
ทงั้ หลายอย่ทู กุ เวลา แตเ่ ราไมค่ อ่ ยจะรูเ้ รอ่ื งกนั เป็นตน้ เพราะ
อะไร เพราะเราไม่เขา้ ใจในธรรมะ ธรรมะคาํ ส่งั สอนของ
พระพทุ ธเจา้ นแี้ หละ ท่ีมนั มีอยู่ ธรรมะนีเ้ ป็นของมีอย่ตู งั้ แตไ่ หน
แตไ่ รมา พระพทุ ธเจา้ จะรูก้ ม็ ีอยู่ พระพทุ ธเจา้ ไมร่ ูอ้ นั นกี้ ม็ ีอยู่
พระพทุ ธเจา้ จะเกิดอนั นีก้ ็มี จะไม่เกิดก็มีอยู่ สว่ นนีเ้ รยี กวา่
ธรรมะ ธรรมสว่ นนีท้ ่ีจะทาํ พระพทุ ธเจา้ คือสิทธตั ถะราชกมุ ารน่ี
ใหเ้ ป็นพระพทุ ธเจา้ ก็เพราะธรรมอนั นีไ้ มข่ าดไปจากโลกนี้
ทีเดียว อนั นีค้ อื สจั ธรรม คือความจรงิ มนั เป็นธรรมชาติ เป็นของ
ประจาํ โลกอยอู่ ย่างนี้ ไมไ่ ดไ้ ปท่ีไหน แมอ้ งคส์ มเด็จพระ
สมั มาสมั พทุ ธเจา้ เรา ทา่ นมีบญุ ญาบารมีมาก มีปัญญามาก จงึ
มาคน้ พบของเก่ามีเอง เรยี กวา่ ธรรมเกา่ ของ ของเกา่ คอื ความ
จรงิ นีม้ นั มีอยู่ ทา่ นก็เขา้ ใจในสภาวะธรรมะทงั้ หลายเหลา่ นนั้
เอาไปประพฤติปฏิบตั ิเป็นตน้ ก็รูแ้ จง้ แทงตลอดสง่ิ ทงั้ หลายทงั้
ปวง เป็นสจั ธรรมอย่ใู นใจของทา่ น น่นั เองธรรมทงั้ หลายเหลา่ นี้

5

แหละทาํ พระพทุ ธเจา้ ใหเ้ ป็นพระพทุ ธเจา้ หรอื ทาํ สิทธตั ถะราช
กมุ ารใหเ้ ป็นพระพทุ ธเจา้

สทิ ธตั ถะราชกมุ ารแตก่ อ่ นก็เหมือนเราทกุ คนท่ีน่งั อยนู่ ่ีแหละ
เป็นธรรมดา หรอื เป็นธรรมชาติอย่างนี้ แตว่ า่ พวกเรานีป้ ัญญา
มนั นอ้ ย บญุ วาสนาบารมีมนั นอ้ ย ไม่เหมอื นทา่ น ทา่ นจงึ บรรลุ
ธรรมะส่งิ ทงั้ หลายเหลา่ นีเ้ ป็นตน้ จงึ ไดช้ ่ือวา่ ท่านตรสั รูเ้ ป็น
พระพทุ ธเจา้ คอื ตรสั รูธ้ รรมะอนั แทจ้ รงิ น่ีเอง ไมต่ รสั รูอ้ ย่างอ่นื ไอ้
ความเป็นจรงิ ตา หู จมกู ลนิ้ กายของทา่ นก็ยงั อยอู่ ยา่ งเกา่ นะ่
แหละ ยงั อย่อู ย่างเกา่ ตาเหน็ รูป หฟู ังเสยี ง กย็ งั เหน็ อยอู่ ย่างเกา่
น่นั แหละ อนั ไหนสวยไมส่ วย อนั ไหนงามไม่งาม ดีไมด่ ี ก็รูส้ กึ อยู่
อย่างเก่า แตว่ า่ อนั นีม้ นั เป็นโลกีวสิ ยั เป็นตน้

ทา่ นเกิดสองครงั้ พระพทุ ธเจา้ ของเรา รูปกายของท่านเกดิ
เกิดเม่ือครงั้ เดยี ว คือกาํ เนิดเกิดน่ะครงั้ เดียว นามกายของ
ท่านนะ่ เกิดครงั้ ท่ีสอง สองครงั้ ครงั้ ท่ีสองก็ตรสั รูเ้ ป็นพระพทุ ธเจา้
คือมนั เปล่ยี น ดา้ นจติ ใจมนั เปล่ยี นไปหมดทกุ อยา่ ง นามกายอนั
หยาบน่นั ก็หายไปหมดเป็นตน้ คอื ความไมบ่ รสิ ทุ ธิ์ทงั้ หลายน่นั

6

หายไปจากจติ ใจของท่าน ก็เรยี กวา่ ท่านตายไป ทา่ นตายไป ท่ี
เกิดมาแลว้ ก็ตายไป นามกายท่ีบรสิ ทุ ธิ์ผดุ ผ่องอนั เกิดมาจาก
วชิ ชาจรณะทงั้ หลายนีเ้ ป็นตน้ เป็นนามกายท่ีเกิดเป็นครงั้ ท่ีสอง
ดงั นนั้ จะเปรยี บวา่ พระพทุ ธเจา้ เกิดสองครงั้ ก็ได้ เกิดดว้ ยรูปกาย
ครงั้ หนง่ึ นามกายครงั้ หนง่ึ เกิดนามท่ีบรสิ ทุ ธิ์ผดุ ผอ่ งน่ีเป็น
พระพทุ ธเจา้ น่ีก็เพราะอะไร ทา่ นก็อาศยั ทศั นาจรเหมือนพวก
เราน่ีเอง เหมือนกนั กบั พวกเรา ช่ือทศั นาจรเหมือนกนั ทศั น
ศกึ ษาก็เหมือนกนั แตว่ า่ ความรูค้ วามเหน็ อาจจะเป็นคนละ
อย่างกบั พวกเรา พวกเราอาจจะไปดตู น้ ไม้ อาจจะไปดแู ผ่นดิน
อาจจะไปดตู น้ หญา้ แลว้ ก็เพลินไปอยา่ งนนั้ ก็ได้ ฉนั ไดไ้ ปท่ีน่นั ๆ
สนกุ ดี ท่ีน่นั ไมส่ นกุ ดี คงจะเป็นอย่างนนั้ กไ็ ด้ แตว่ า่ ก็ยงั ดีกวา่ คน
ท่ียงั ไม่ไดม้ าเหน็ อยา่ งนนั้ น่ีทศั นาจรตามธรรมชาติ

พระพทุ ธเจา้ ทา่ นทศั นาจรดว้ ยปัญญาญาณของทา่ น รู้
สรรพสตั วท์ งั้ หลายท่เี กิดมาลว้ นเกิด แก่ เจบ็ ตายทงั้ โลกเน่ีย
ทา่ นก็เห็นชดั อดีตทา่ นก็เหน็ ชดั ปัจจบุ นั ท่านก็เห็นชดั อนาคต
ทา่ นก็เห็นชดั เห็นชดั วา่ โลกเนีย้ มนั ก็ไม่มีอะไร มีแตเ่ ร่อื งมนั เป็น

7

อยา่ งเนีย้ เร่อื งมนั เป็นอย่อู ยา่ งนี้ ไมใ่ ชอ่ ยา่ งอ่นื มนั จะดี มนั จะ
ช่วั มนั ก็เป็นอยา่ งนีเ้ องของมนั เกิดขนึ้ ในเบอื้ งตน้ กลางมนั ก็
แปรไป แปรไปในทา่ มกลาง ผลท่ีสดุ มนั ก็เส่อื มไป ถา้ อยา่ งนนั้ ให้
รูจ้ กั วา่ คณุ ประโยชนข์ องความดแี ละความช่วั ทงั้ หลาย

ก็เหมือนกนั กบั ท่ีโบสถว์ ดั ป่าพงวนั เนีย้ ท่ีมาดวู นั เนีย้
อาตมากน็ ่งั ดคู อยสงั เกตดู เอ้ บางคน แหม(โบสถ)์ มนั สวย
เหลอื เกนิ แตบ่ างคนก็ แหมไมส่ วยเลย มนั แปลก ไมเ่ หมือน
โบสถ์ มนั ก็ไมเ่ ป็นอะไรนะ ไอค้ นท่ีวา่ โบสถส์ วย กบั คนท่ีวา่ โบสถ์
ไม่สวย กม็ ีราคาเทา่ กนั คนท่ีวา่ สวย ก็วา่ คาํ สองคาํ กก็ ลบั บา้ น
เคา้ แลว้ ไอค้ นท่ีวา่ ไมส่ วยก็คาํ สองคาํ เคา้ ก็กลบั บา้ นเคา้ เคา้
ไมไ่ ดม้ ายืนทวงอย่ตู รงนีก้ นั ทงั้ ปีกบั ทงั้ ชาติ อย่างนนั้ คนท่ีวา่ สวย
แลว้ ก็หนีไป คนท่วี า่ ไม่สวยกห็ นีไป โบสถย์ งั อย่อู ยา่ งเกา่

ตวั เราทา่ นทงั้ หลายน่ีกเ็ หมอื นกนั ฉนั นนั้ อยา่ ลมื ทศั นาจร
หรอื ทศั นศกึ ษาดว้ ยตวั เอง เดนิ ไปโนน่ ขา้ งลา่ งไปถงึ ปลายเทา้
ขา้ งบนไปถงึ ศรี ษะ ทศั นาจรบนศรี ษะไปหาปลายเทา้ พจิ ารณา
ถึงแตป่ ลายเทา้ เขา้ มาบนศรี ษะน่ีมนั มีอะไรบา้ ง น่ีเขาเรยี กวา่

8

กาย มนั มีเทา่ เนีย้ ไอค้ นจะเป็นยงั ไงก็มีเทา่ นี้ ขา้ งบนก็ศรี ษะ
ขา้ งลา่ งก็ปลายเทา้ หมดแคน่ ี้ พระพทุ ธเจา้ ทา่ นใหส้ อนวา่ น่ีอะไร
คือกาย ใหร้ ูก้ ายของเราสว่ นนวี้ า่ มนั เป็นเสียอย่างนี้ มนั มี
ผวิ พรรณวรรณะผ่องใสไมส่ ะอาด สะอาดสม่าํ เสมอกนั ทงั้ นนั้
แหละ เป็นอยา่ งนี้ แตน่ ีเ้ รากเ็ หน็ กายขา้ งนอก ไอค้ นนนั้ สวย ไอ้
คนนีไ้ ม่สวย ไอค้ นนนั้ สงู คนนีต้ ่าํ เป็นธรรมดา แตย่ งั ไม่เขา้ ถึง
กาย

ถา้ เราทศั นาจรเป็นทศั นศกึ ษา ในกายก็ละเอียด ไอข้ องท่ี
กายในกายเราเน่ยี อะไรบา้ ง ท่พี ระพทุ ธเจา้ ทา่ นสอนวา่ ให้
พิจารณากาย เม่ือเหน็ กาย แลว้ พิจารณากายในกายอกี มนั จะ
เป็นยงั ไง ทาํ ไมถึงเป็นอยา่ งนนั้ คอื ใหม้ นั แยบคายเขา้ ไปอีก วา่
เราน่งั ดรู า่ งกายแลว้ ก็ผวิ เผินเทา่ นนั้ แหละ ไอค้ นนนั้ สวย ไอค้ น
นนั้ ไมส่ วย อยา่ งนีเ้ ป็นตน้ มคี วามรูส้ กึ เกิดขนึ้ มา อนั นีก้ ายขา้ ง
นอก ทศั นศกึ ษาใหพ้ ิจารณากายในกายนนั้ มนั เป็นยงั ไง กายใน
กายของคนทกุ คนไมม่ ีอะไรจะแปลกกนั ซกั นิดหน่งึ ไมม่ อี ะไรจะ
แปลกสกั นิดหนง่ึ พดู งา่ ยๆการทานอาหารตอนเชา้ วนั นีห้ รอื ตอน

9

เยน็ วนั นีก้ ็เหมอื นกนั มีแตข่ องดีๆทงั้ นนั้ มนั แปลกกนั นะ แลว้ ก็
เขา้ ใจวา่ ของมนั ดีนะ แตท่ ่ีมนั เขา้ ไปมนั เป็นของดีนะ มีราคามาก
ต่าํ สงู กวา่ กนั ทงั้ นนั้ แหละ เม่ือเขา้ ไปในทอ้ งหละออกมาที แหม
ราคาเทา่ กนั เท่านนั้ นะ่ ไม่ไดแ้ ปลกอะไรกนั เลย อนั นีข้ องฉนั
ราคามาก อนั นีข้ องฉนั ไม่มีใครแย่งกนั เลยเป็นตน้ แตเ่ ม่ือจะเขา้
ไป จานนีเ้ ทา่ นนั้ จานนนั้ เทา่ น่ีแยง่ ซือ้ แย่งขายแย่งกินกนั แตพ่ อ
มนั ออกมาแลว้ ก็มีราคาเทา่ ๆกนั นะ เคยเหน็ มยั้

น่ีหละถา้ เราทศั นศกึ ษาไอภ้ ายกายในกาย มนั จะรูเ้ ป็นอย่าง
นี้ เม่ือเหน็ เชน่ นีก้ ็ระลกึ เขา้ ไปอีกวา่ เออ คนเราน่ีก็แปลกกนั นะ
จะไมค่ วรยดึ ม่นั ไมค่ วรถือม่นั นะ ก็ตอ้ งเป็นอยา่ งนี้ พระพทุ ธเจา้
ท่านจงึ บอกวา่ ไอก้ ารเกิดแกเ่ จบ็ ตาย ลกั ษณะน่ีเสมอๆกนั ทงั้ นนั้
ท่านจงึ ใหโ้ อวาทพวกเราทา่ นทงั้ หลายวา่ เหมือนญาตพิ ่นี อ้ งอนั
เดียวกนั เรามาดว้ ยกนั ไปดว้ ยกนั อย่ดู ว้ ยกนั นี้ เป็นญาติ ญาติ
คอื ความเกิด ญาตคิ อื ความแก่ ญาติคือความเจบ็ ญาตคิ ือ
ความตาย อนั นีท้ า่ นเรยี กวา่ เป็นญาตกิ นั ทงั้ นนั้ แหละ น่ีมนั ญาติ
กนั มนั เหมือนกนั อยา่ งนี้ ไอบ้ างคนท่ีไมร่ ูส้ กึ ก็เลย เอย้ ไม่

10

เหมือนกนั ไอค้ นนนั้ มนั เป็นอย่างนี้ ไอค้ นนีม้ นั เป็นอย่างนนั้
พระพทุ ธเจา้ ทา่ นจบั มารวมยอดเลยวา่ เหมือนกนั เกิดมาก็
เหมือนกนั แกม่ าก็เหมือนกนั เจ็บมาก็เหมือนกนั ตายก็
เหมือนกนั ไมม่ ีอะไรจะไมเ่ หมือนเลย มนั เหมือนกนั ทงั้ นนั้
มิฉะนนั้ พวกเราถา้ เรามองดกู ายแลว้ ก็ใหม้ องดกู ายในกาย วา่
มนั มีอะไรบา้ ง มนั เหมือนกนั ท่ีตรงไหน มนั แปลกกนั ท่ีตรงไหน

ถา้ เราเหน็ ธรรมะอยา่ งนีส้ ม่าํ เสมอแลว้ เป็นตน้ นะ ราคะ
โทสะ โมหะ มนั ก็เพลาลงไป มนั เหมือนกนั มนษุ ยห์ ละมนั
เหมือนกนั ทงั้ นนั้ ไม่ใชว่ า่ ไมม่ ีเหมือนกนั ฉะนนั้ ทา่ นจงึ จดั เป็น
ญาติ ญาตคิ อื ความเกิด เกิดก็เหมือนกนั แก่มา ญาติคอื ความ
แกเ่ หมือนกนั ญาติคือความเจบ็ มนั ก็เจบ็ เหมือนกนั ญาติคอื
ความตาย ทกุ คนมนั ก็ตอ้ งตายเหมือนกนั อยา่ งนี้ มฉิ ะนนั้ เราไป
คดิ แยกซะ เราไปคิดแยกซะ เพราะวา่ เราไมร่ ูจ้ กั ความเป็นจรงิ
เพราะอะไร เราไปทศั นาจร ก็ไปดแู ลว้ ก็เท่ยี วไปดเู ฉยๆ ไม่ใช่
ทศั นศกึ ษา ถา้ ทศั นศกึ ษาแลว้ ก็ปนกนั ไปดว้ ยกบั ทศั นาจร
ทศั นาจร ทศั นะ ทา่ นวา่ การดแู ล จาระทา่ นวา่ เท่ยี วไป ไมต่ อ้ งทงิ้

11

มนั เม่ือเราเดนิ ไปเราตอ้ งพจิ ารณาเรอ่ื ยๆไป ทศั นศกึ ษา อนั นีท้ ่ี
บา้ นเรามีมยั้ อนั นที้ ่ีเมืองเรามีมยั้ ไอค้ าํ พดู เชน่ นีเ้ ราเคยไดย้ ิน
บอ่ ยมยั้ หรอื เพ่งิ ไดย้ ินวนั นอี้ ยา่ งนีเ้ ป็นตน้ เราควรจะพจิ ารณา
อย่างทศั นศกึ ษา ก็มาจากกรุงเทพอย่างนี้ ก็ไปหาอาจารยฝ์ ั้น ไป
โนน่ ไปน่ีมาแหละ ทศั นะโลกรอบนอก ทีนมี้ าถงึ วดั ป่าพงก็ทศั นา
มาเรอ่ื ยแหละ

แตน่ ีไ้ ปมาถึงเน่ีย ทศั นศกึ ษา ไปเท่ยี วดใู นกายของเราใหร้ ู้
จกั กายของเรา ใหร้ ูจ้ กั กาย ใหร้ ูเ้ จา้ ของอยใู่ นกายของเราวา่ มี
อะไรมยั้ ใหเ้ รารูจ้ กั เชน่ นี้ เม่ือไดเ้ ห็นเชน่ นีเ้ ราจะรูธ้ รรมะขององค์
สมเดจ็ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ของเรา เม่ือรูธ้ รรมะ เราจะปฏิบตั ิ
ธรรมะ เม่ือปฏบิ ตั ิธรรมะเราจะเห็นธรรมะวา่ มนั เป็นอยา่ งนนั้ จรงิ
เป็นญาตจิ รงิ ญาตคิ วามเกิดจรงิ ญาตคิ วามแก่จรงิ ญาติความ
เจบ็ ญาตคิ วามตาย มนั เป็นจรงิ อย่างนนั้ ทีนีเ้ ม่ือเราเห็นฉนั นนั้ น่ี
เป็นตน้ กพ็ ยายามปฏิบตั ิธรรมะใหเ้ ป็นธรรม ใหเ้ ป็นธรรม ใหเ้ รา
มนั เหมือนกบั เขา ใหเ้ ขาเหมอื นกบั เรา เหมอื นกนั ทงั้ นนั้ เหน็ พอ่
คนอ่นื เราก็เรยี กวา่ พอ่ เรา เห็นแมค่ นอ่ืน เราก็เรยี กวา่ แม่เรา เห็น

12

ของเขาก็เคา้ เรยี กวา่ ของเรา ของดว้ ยกนั ทงั้ หมดทงั้ สนิ้
เหมือนกนั เทา่ นนั้ แหละ ถา้ เห็นเป็นอนั เดียวกนั เช่นนี้ เราก็รูจ้ กั
ธรรมะ เรากเ็ ป็นธรรม เป็นเอโก ธัมโม ธรรมมีอนั เดียวเทา่ นี้ คน
ก็คอื มีคนๆเดียวเท่านี้ ไมม่ ีคนหลายคน ธรรมะก็คือมีธรรมอนั
เดยี วเท่านี้ ไมม่ ีธรรมหลายอย่างเชน่ นี้

ไอค้ วามเหน็ ของมนษุ ยท์ งั้ หลายมนั มารวมกนั เชน่ นีแ้ ลว้ เป็น
ตน้ มนั ก็สามคั คกี นั สามคั คีความรกั สามคั คคี วามเมตตาอารยี ์
ซง่ึ กนั และกนั ความสามคั คอี นั นีม้ นั พรอ้ มกนั แลว้ เป็นตน้ มนั ก็
ยกอะไรขนึ้ มา ยกคณุ งามความดขี นึ้ มาสใู่ จมนษุ ยไ์ ดท้ งั้ นนั้
แหละ เหมือนเราไปยกทอ่ นไมอ้ ะไรเป็นตน้ เรามีคนซกั ๒๐ ๓๐
คน ถา้ ไม่สามคั คกี นั ยกขนึ้ ไม่ไดห้ รอก ถา้ พรอ้ มกนั สามคั คกี นั
ก็ยกขนึ้ ประเด๋ยี วเดียวไดท้ งั้ นนั้ ไอข้ องหนกั มนั ก็เบา ของยาวมนั
ก็สนั้ เป็นตน้ ของยากมนั ก็งา่ ยขนึ้ อนั นกี้ ็เหมือนกนั ฉนั นนั้ เพราะ
พวกเราทงั้ หลายเม่ือเหน็ วา่ เป็นเชน่ นีแ้ ลว้ ตงั้ ใจเป็นผปู้ ระพฤติ
ปฏบิ ตั ิแลว้ ถา้ เราไปทศั นศกึ ษา เราจะอย่อู ยา่ งนี้ เม่ือเรารูจ้ กั กนั

13

อยา่ งนี้ อย่ทู ่ีไหนก็สบาย ไมม่ ีอะไรเป็นพิษ ไมม่ ีอะไรเป็นภยั
เพราะอะไร เพราะเปล่ยี นความเหน็ เทา่ นนั้ แหละ

ไอค้ วามเหน็ น่ีเป็นสมั มามรรค เป็นมิจฉามรรค ไอค้ วามเห็น
ผิดน่ีเป็นมจิ ฉาซง่ึ เกิดขนึ้ มาภายในจติ ของเราน่ีเอง ไอโ้ ทษ
ทงั้ หลายทงั้ ปวงท่ีมนั จะมีมากเกิดขนึ้ มานนั้ จะเป็นโทษอย่าง
รา้ ยแรงกวา่ มจิ ฉาทฐิ ิแลว้ ไมม่ ีอะ้ ไอค้ วามเห็นผดิ พาใหค้ นต่าํ ชา้
เลวทราม พาใหค้ นประพฤตไิ มด่ ไี ม่งาม ตลอดประเทศชาตจิ ะ
ลม่ จมไปก็เพราะความเห็นผดิ น่ีเอง พระพทุ ธเจา้ ทา่ นจงึ ให้
ความเห็นผิดน่ีคือเทวทตั ทา่ นมองหาความดีของเทวทตั แตน่ อ้ ย
ปลายเสน้ ขนจะมาดกี ย็ งั ไม่ไดเ้ ลย ความบรสิ ทุ ธิ์นนั้ ทา่ นเรยี กวา่
ไอค้ วามผิดนนั้ แหละเป็นตน้ เป็นมิจฉาทฐิ ิ ถา้ มิจฉาทิฐิเกิดขนึ้
มาแลว้ ความทกุ ขย์ าก ความลาํ บาก ความรอ้ นรนกระวน
กระวายทกุ ประการมนั พรอ้ ม มนั เกิดขนึ้ มาเลย ทา่ นจงึ วา่ มนั เลว
ท่ีสดุ มนั ผดิ ท่สี ดุ เพราะความเหน็ ผิด เป็นมิจฉามรรคเป็นตน้ อนั
นีส้ ว่ นหน่งึ เป็นสว่ นท่ีเราไมค่ วรจะศกึ ษา หรอื วา่ เราศกึ ษา เรา
ปัดทงิ้ มนั ไป น่เี รยี กวา่ ละ ไปปฏบิ ตั ลิ ะ

14

สัมมาทฐิ ิน่ีคือความสามคั คี ความเหน็ ชอบ เหน็ วา่ มนษุ ย์
เราทงั้ หลายมนั เหมือนกนั เป็นคนแก่ คนเจบ็ คนตาย เหมือนกนั
ใครๆก็เหมือนกนั ทงั้ นนั้ แหละ มีเกิดเบือ้ งตน้ มีแปรทา่ มกลาง มี
แปรทา่ มกลางท่ีสดุ มนั ก็มีดบั ไป เป็นอยา่ งนีท้ กุ ๆทา่ นทกุ ๆคน ถา้
มาเหน็ เชน่ นีม้ นั ก็เรยี กวา่ คนเราก็เหมือนกนั เทา่ นนั้ แหละ อยไู่ ป
เท่านนั้ เหมือนกนั ทงั้ นนั้ ไมแ่ ปลกอะไรกนั ถา้ ไม่แปลกกนั ก็เขา้
ชดิ กนั เขา้ ใกลก้ นั เป็นญาตกิ นั เป็นมิตรกนั คือเป็นคนๆเดียว
เท่านนั้ เพราะฉะนนั้ ถา้ ความเหน็ เราเป็นเช่นนี้ เรากเ็ ป็นธรรม ไป
ท่ีไหนก็เป็นธรรม น่งั อย่กู ็เป็นธรรม เดนิ ไปก็เป็นธรรม ตา
มองเหน็ กเ็ ป็นธรรม หฟู ังเสยี งก็เป็นธรรม จมกู ดมกลนิ่ ก็เป็น
ธรรม ลนิ้ ลิม้ รสก็เป็นธรรม มนั เป็นซะอยา่ งนี้

เม่ือเราเหน็ เชน่ นีเ้ รยี กวา่ เราเขา้ ไปเห็นธรรมะ เม่ือเหน็ ธรรมะ
เราก็เหน็ พระพทุ ธเจา้ เราใกลพ้ ระพทุ ธเจา้ ถา้ เราใกลธ้ รรมะ เรา
ก็ใกลพ้ ระพทุ ธเจา้ ถา้ เราเหน็ ธรรมะเราก็เหน็ พระพทุ ธเจา้ ทาํ ไม
ก็พระพทุ ธเจา้ ก็คือธรรมะน่นั แหละ พดู เร่อื งจรงิ ๆหละ กค็ ือ
ธรรมะ ธรรมะก็เหมือนกบั พระพทุ ธเจา้ น่นั เอง สทิ ธตั ถะราช

15

กมุ ารแตย่ งั ทา่ นไมบ่ รรลธุ รรมะคือคาํ สอนเหลา่ นี้ ท่านก็เป็นคน
ธรรมดา ถา้ ทา่ นเห็นธรรมะอนั นี้ ทา่ นก็เป็นพระพทุ ธเจา้ ก็แสดง
วา่ บอ่ เกิดของพระพทุ ธเจา้ คอื ธรรมะ ถา้ เรารูจ้ กั ธรรมะเป็นตน้ ก็
รูจ้ กั พระพทุ ธเจา้ เราเขา้ ไปใกลธ้ รรมะก็ใกลพ้ ระพทุ ธเจา้ ถา้ เรา
เหน็ ธรรมะ เราก็เหน็ พระพทุ ธเจา้

พระพทุ ธเจา้ ยงั อยู่ มใิ ชว่ า่ ทา่ นหนีไปแลว้ ทา่ นยงั อยู่ ทกุ
วนั นีท้ า่ นจะยงั คอยจะโปรดสตั วท์ งั้ หลาย ผทู้ ่ีมีความเขา้ ใจ
ประพฤตปิ ฏิบตั ติ ามเป็นตน้ ก็เพราะวา่ สงิ่ ท่ีผิดมนั มีอยแู่ ลว้ สิง่ ท่ี
ถกู มีอย่แู ลว้ เป็นตน้ ถา้ ทาํ ผิดมนั ก็ผิด ถา้ ทาํ ถกู มนั ก็ถกู เป็น
เชน่ นนั้ เพราะความจรงิ มนั มีอยู่ น่ีคอื สจั ธรรม สจั ธรรมนีท้ าํ คน
ใหเ้ ป็นพระพทุ ธเจา้ สจั ธรรมนีท้ าํ มนษุ ยใ์ หเ้ ป็นมนษุ ย์ มนษุ ยใ์ ห้
เป็นเทวดา ทาํ ใหเ้ ทวดาใหเ้ ป็นพระ เป็นตน้ ก็เพราะสจั ธรรมนี้
มฉิ ะนนั้ กาํ เนิดท่ีจะเกิดมาเป็นพระพทุ ธเจา้ พระบรมครูเราเกิด
มาจากธรรมะ เพราะทา่ นบรรลซุ ง่ึ ธรรมะ เหน็ ธรรมะ แลว้ ก็เป็น
ธรรมะ น่กี ็เพราะทา่ นเป็นผทู้ ศั นาจร ทศั นาจร ไม่ใชด่ ไู ปเฉยๆ
ไม่ใช่ดเู ท่ียวเฉยๆแตม่ ีทศั นศกึ ษา ก็ดไู ปดว้ ย ศกึ ษาวา่ อนั นีม้ นั

16

เป็นยงั ไง อนั นนั้ มนั เป็นยงั ไง รูจ้ กั ส่งิ ทงั้ หลายเหลา่ นนั้ ก็มาวาง
เหน็ วา่ เร่อื งทงั้ หมดนีม้ นั ก็เรอ่ื งอนิจจงั น่นั เองแหละ เรอ่ื งทกุ ขงั
เร่อื งอนตั ตา ไมใ่ ช่ตวั ไม่ใช่ตน ไม่ใช่เราใช่เขาทงั้ นนั้ แหละ

เม่ือทา่ นเห็นชดั ลงไปแลว้ เป็นตน้ ทา่ นกเ็ หน็ อนิจจงั เหน็
อนิจจงั คอื ของไมเ่ ท่ียง ท่านเห็นของไม่เท่ียงก็คือทา่ นเหน็ ของ
เท่ียงน่นั เอง เหน็ ของไม่จรงิ จงั ก็คอื ไดเ้ หน็ ของจรงิ จงั น่นั เอง
เพราะปัญญาของทา่ น ฉะนนั้ วนั นีท้ ่ีมาพบกบั ญาตโิ ยมชาวพระ
นครท่ีมาทศั นาจร มาทศั นศกึ ษา ใหม้ นั ปะปนกนั ไปเร่อื ยไป มา
เท่ียวนีใ้ หม้ นั ไดอ้ ะไรไปในใจของเราสิ กม็ าหลายหนแลว้ นะ ให้
ไดอ้ ะไรสว่ นใดสว่ นหนง่ึ ไปในใจของเจา้ ของ ใหเ้ ป็นท่ีม่นั ใหเ้ ป็น
ท่ีพอใจของตวั เรา เราไมต่ อ้ งขาดทนุ เม่ือเรามาวนั นีน้ ะ ออกจาก
สถานท่ีบา้ นเกดิ เมืองนอนเรามา หลายช่วั โมงเหมือนกนั ทงิ้
ภาระการงานบา้ นชอ่ งมาแลว้ หาโอกาสมาฟังธรรมะและมา
ทศั นาจรและทศั นศกึ ษา ใหม้ นั เกิดบญุ ใหม้ นั เกิดกศุ ล ใหม้ นั อยู่
อย่างนีเ้ ป็นตน้ ขาก็เป๋ แขนก็เป็นง่อย เรยี กวา่ คนไม่สมบรู ณน์ ะ
พวกบรษิ ัททงั้ หลายไม่สมบรู ณก์ ็คือเขา้ ใจผิดนะ เขา้ ใจผดิ ไป

17

ทศั นะดเู ฉยๆ กลบั ไปบา้ นไม่มีอะไรไปฝากลกู ฝากหลาน ฝาก
พอ่ ฝากแม่ ฝากตวั เขาเองก็ยงั ไมม่ ีเลยน่ี ใหท้ าํ ไง ฉะนนั้ ออกไปท่ี
เน่ีย ใหไ้ ปทศั นศกึ ษา ใหร้ ูส้ ง่ิ ท่ีควรรู้ ใหเ้ หน็ สงิ่ ท่ีควรเหน็ ให้
ประพฤติปฏบิ ตั ิไปเช่นนี้ เหน็ ไปทีละนอ้ ย ถา้ เราเพ่มิ เขา้ แลว้ มนั ก็
มากไปเองเป็นตน้ เปล่ียนความเหน็ ผิดใหม้ นั ถกู เขา้ เปล่ยี น
ความเหน็ ใหม้ นั ถกู เพราะมนั ถกู เขา้ มนั ก็หมดผดิ หมดผดิ มนั ก็
สมบรู ณ์ ทาํ ตวั เราใหส้ มบรู ณ์ เป็นพทุ ธบรษิ ัทท่ีสมบรู ณ์ ดว้ ย

เหตฉุ ะนนั้ วนั นีข้ อยตุ กิ ารแสดงธรรมะแกญ่ าติโยมทงั้ หลาย
ผลท่ีสดุ ทา้ ยนขี้ อใหโ้ ยมทงั้ หลาย ทาํ จติ ใหเ้ ป็นโอปนยกิ าธรรม
นอ้ มธรรมะอนั นีไ้ วใ้ นใจ นอ้ มใจเขา้ ไปหาธรรมะ อย่านอ้ มธรรมะ
เขา้ มาใสใ่ จนะ อย่านอ้ มอาจารยไ์ ปหาเดก็ นะ อาจารยโ์ รงเรยี น
ไปหาเดก็ ใหเ้ ดก็ ไปโรงเรยี น อย่าไปนอ้ มโรงเรยี นมาหาเดก็ นะ
มนั จะขีเ้ กียจ อนั นีค้ อื ใหน้ อ้ มเราเขา้ ไปหาธรรมะ อย่านอ้ ม
ธรรมะกลบั มาหาเรา เราเป็นลกู ศิษยก์ ็ตอ้ งไปหาครู อยา่ นอ้ มครู
มาหาเรา ถา้ เรานอ้ มธรรมะมาหาเรา มนั จะไมค่ อ่ ยดี เราจะนอ้ ม
เราไปหาธรรมะ เชน่ นนั้ จงึ เป็น คาระโว จะ นิวาโต จะสนั ตฏุ ฐี

18

จะ กะตญั �ตุ า เป็นผไู้ มล่ มื กตญั �กู ตเวทขี องบคุ คลท่ีมคี ณุ น่ี
เป็นตน้

เพราะฉะนนั้ วนั นีข้ อดว้ ยอาํ นาจแห่งคณุ พระศรรี ตั นตรยั จง
ปกปักษร์ กั ษาพวกท่านทงั้ หลาย เดนิ ทางไปใหส้ ะดวก อยา่ มี
อปุ สรรคขดั ขอ้ งในระหวา่ งกลางทางออกจากนี้ ใหถ้ งึ จดุ ท่ี
ประสงค์ ผลสดุ ทา้ ยถึงบา้ นถึงช่องดว้ ยความสวสั ดี ดว้ ยอาํ นาจ
แห่งคณุ พระศรพี ระรตั นตรยั อย่างลน้ พน้ อนั นีข้ อความสขุ ความ
เจรญิ จงมีแกพ่ ทุ ธบรษิ ัททงั้ หลายทกุ ๆคนเทอญ

ท่ีมา: https://youtu.be/PuJSWjh7hp0

19