ความสุขในทางธรรม โดย หลวงปู่สุวัจน์ สุวโจ

ความสุขในทางธรรม
หลวงป่สู วุ จั น์ สวุ โจ

เม่ือพรอ้ มเพรยี งกนั แลว้ ตงั้ ใจปฏิบตั จิ ิตภาวนา การปฏบิ ตั ิ
จิตภาวนานี้ ทกุ ทา่ นทกุ คนลว้ นแตเ่ ป็นผทู้ ่มี ีศรทั ธา ตงั้ ใจมา
ปฏิบตั ิเพ่ือบาํ เพ็ญประโยชน์ คอื ความสขุ ใหบ้ งั เกิดขนึ้ ในตวั ของ
เราทกุ ๆคน การภาวนาก็เป็นสว่ นหนง่ึ เป็นหนทางท่ีใหเ้ กิด
ความสขุ ถา้ หากวา่ เราปฏบิ ตั อิ บรมจิตใจใหม้ ีกาํ ลงั อปุ กรณข์ อง
การภาวนานนั้ ก็จาํ เป็นจะตอ้ งมีอยบู่ า้ ง เราคิดแตเ่ พียงภาวนา
ตอ้ งการความสงบ ถา้ ไมม่ ีกาํ ลงั ชว่ ยหนนุ แลว้ เพียงแตค่ ดิ ใครๆ
ก็คิดไป เพียงแตอ่ ยาก ใครๆก็อยากได้ แตท่ ่ีจะไดค้ วามสงบเป็น
สมาธินนั้ จะตอ้ งมีอปุ กรณเ์ ครอ่ื งสนบั สนนุ โดยเฉพาะอย่างย่งิ
โดยย่อๆแลว้ คือ ศีล สมาธิ ปัญญา เราตรวจเวลานี้

ความสาํ รวมกายของเรา พรอ้ มหรอื ยงั เม่ือพรอ้ มแลว้ น่งั
เรยี บรอ้ ยแลว้ เราเขา้ ใจเถิดวา่ ศลี ของเราพรอ้ มแลว้ ตรวจวาจา
ของเรา เวลานีเ้ ราหยดุ สนทนาปราศรยั กนั หยดุ วติ ก วจิ าร
ฟ้งุ ซา่ นไปภายนอก เร่อื งภายนอกตา่ งๆ เพราะวิตกวจิ ารน่นั เป็น

1

สงั ขารของวาจา ท่ีใหเ้ กิดวาจาออกมาเพราะตรกึ กอ่ นนกึ ก่อน
แลว้ จงึ พดู เพราะฉะนนั้ เราไมไ่ ดต้ รกึ ถงึ สิง่ ภายนอก แตว่ า่ เรา
สาํ รวมในการคิด เหลืออยา่ งเดียวท่ีเราระลกึ ทาํ คาํ บรกิ รรม
เพ่ือใหจ้ ติ ตงั น่นั เป็นสมาธิ

วาจาของเราก็ถกู ไดอ้ บรมแลว้ ศีลของเราก็เราระลกึ ไดแ้ ลว้
สมาธิของเราคอื สตริ ะลกึ ตอ่ เน่ืองกนั ดว้ ยความเพียรพยายามท่ี
เราตงั้ ใจม่นั สว่ นปัญญาอาศยั ศรทั ธาความเช่ือความเลอ่ื มใสท่ี
เราทงั้ หลายไดต้ งั้ ใจท่ีเคยสดบั ตรบั ฟังมาเรยี กวา่ สุตมยปัญญา
เราไดย้ นิ มาดว้ ยดแี ลว้ จนิ ตมยปัญญา เราก็ไดต้ รกึ ตรอง
พิจารณาวจิ ยั เลอื กแลว้ ตกลงใจแลว้ วา่ การปฏิบตั อิ บรมจิต
ภาวนานี้ เราเช่ือในจิตใจ ยงั บรสิ ทุ ธิ์ใจแนว่ แน่วา่ เป็นทางเดยี ว
เท่านนั้ ท่จี ะทาํ ใหเ้ ราพน้ จากทกุ ข์ ใหไ้ ดถ้ งึ ซง่ึ ความสขุ ท่ีแทจ้ รงิ
ในใจของเราเช่ือม่นั แนว่ แน่ นีก้ ็เป็นสว่ นปัญญาท่ีเรยี กวา่ เป็น
เคร่อื งตดั ความกงั วลใดๆ สงสยั ใดๆในการปฏิบตั ภิ าวนาออก
เพ่ือจะไดม้ งุ่ ม่นั ในการภาวนาอย่างเดียว นีก้ ็เป็นสว่ นปัญญาท่ี
รอบรูห้ รอื รูร้ อบในกองสงั ขาร

2

บรรดาสงั ขารทงั้ หมด ความปรุงความแตง่ ทงั้ หมด ซง่ึ ความ
ปรุงแตง่ มรรคไมไ่ ด้ ความปรุงแตง่ มรรคจติ ภาวนาน่ีเป็นความ
ปรุงแตง่ ท่ีประเสรฐิ ถึงแมจ้ ะเป็นสงั ขารอยู่ ยงั ไมล่ ะเอียด แตก่ ็
เป็นเหตใุ หส้ รา้ งความรูต้ วั สรา้ งสติ สรา้ งความเพียรในจติ ใจ
ภายในใหบ้ งั เกิดความรูอ้ นั แนน่ หนาและม่นั คง สว่ นไหนท่ี
เกิดขนึ้ ในจติ ใจเวลานนั้ หรอื ในปัจจบุ นั นนั้ เราก็จะไดร้ ูช้ ดั สะกด
ชดั สิง่ นเี้ ป็นสว่ นท่ีทาํ จิตของเราใหต้ งั้ ม่นั ใหล้ ะความกงั วล
ภายนอก เป็นเหตใุ หเ้ รารู้ ไดส้ มั ผสั ในจิตท่สี งบและวเิ วก แจง้
ประจกั ษใ์ นตวั ของเรา เราก็ประคบั ประคองพยายามภาวนา
อาศยั ความรู้ คอยเพง่ เลง็ จติ ใหม้ ีความเพียรพยายามดาํ เนินไป
ดว้ ยดี

ถงึ แมว้ า่ เราทาํ ซาํ้ ๆซากๆก็ตาม เราก็ควรทาํ ดว้ ยความพอใจ
เพราะเป็นเบือ้ งตน้ เหมือนกบั เรามีเทา้ สาํ หรบั เดิน เม่ือเรา
ตอ้ งการเดนิ แลว้ เราก็ใชเ้ ทา้ เดินทกุ วนั ๆ ทางเราก็เดินทกุ วนั ๆ
หรอื ขนึ้ บนั ได เราก็ขนึ้ ทกุ วนั ลงทกุ วนั ไมเ่ คยเบ่อื เพราะจาํ เป็น
จะตอ้ งขนึ้ จาํ เป็นจะตอ้ งลง จาํ เป็นจะตอ้ งอาศยั เทา้ ขนึ้ ฉนั ใดก็

3

ดีเราทงั้ หลายท่ีเราอาศยั ความเพยี ร อาศยั สติระลกึ คาํ บรกิ รรม
อยนู่ ่นั จาํ เป็น เพราะเป็นการเตรยี มดาํ เนนิ เพ่ือเขา้ สคู่ วามสงบ
และความละเอียด เพราะปกตเิ ม่ือเราออกจากสมาธิแลว้ จาํ เป็น
จะตอ้ งใชจ้ ิต ใชส้ ติระลกึ การระลกึ งาน ระลกึ สง่ิ อ่นื ตา่ งๆเอามา
ใช้ เวลาเอาไปใชแ้ ลว้ เราตอ้ งการปฏิบตั เิ ราก็ตอ้ งกลบั มาอกี
ดาํ เนินตามทางท่ีเราไป

เหมือนกบั เราเลิกจากงานแลว้ จาํ เป็นจะกลบั เขา้ บา้ น เม่อื
เขา้ บา้ นก็จาํ เป็นจะออกไปทาํ งาน ก็จะอยแู่ ตใ่ นบา้ นตลอดไปก็
ไม่ปลอดภยั เพราะความหวิ โหยผลประโยชนท์ ่ีจะเกิดขนึ้
ทะนบุ าํ รุงมีอยู่ หรอื เราจะทาํ แตง่ าน ทิง้ บา้ นทิง้ ช่อง ย่งุ มนั ก็ไม่
ปลอดภยั เพราะรา่ งกายนีจ้ ะตอ้ งอาศยั พกั ผอ่ น อาศยั ความสงบ
เม่ือเป็นเชน่ นถี้ งึ เวลาทาํ งานเรากท็ าํ เวลากลบั บา้ นพกั ผ่อนเราก็
พกั ผ่อน การปฏบิ ตั ิจิตภาวนาก็เชน่ เดียวกนั เม่ือเวลาเราใชส้ ติ
ใชจ้ ติ น่ีระลกึ การงานส่ิงแวดลอ้ มภายนอก ภาระจาํ เป็นจะตอ้ ง
ทาํ เราก็เอามาใช้ เม่ือเวลาเราเลิกใชแ้ ลว้ เราก็เตรยี มเพ่อื ความ

4

สงบ เราก็จาํ เป็นจะตอ้ งสาํ รวมมีสติ มีความระลกึ ทาํ คาํ บรกิ รรม
ภาวนาอย่ตู ลอด

แตถ่ า้ หากวา่ เราชาํ นาญ ทาํ ไปๆคลอ่ งแคลว่ แลว้ ก็ไมเ่ ป็น
อปุ สรรค ไม่เป็นสิ่งท่ีนา่ ราํ คาญ เลยกลบั ไปเป็นสิง่ ท่ีผลดแี ก่การ
ปฏิบตั ใิ หย้ ่งิ ๆขนึ้ ไป เพราะเหตใุ ด เพราะกาํ ลงั ศรทั ธาเลอ่ื มใส ถา้
เราไดป้ ฏบิ ตั ิเห็นความสงบเห็นความสขุ บงั เกิดขนึ้ เสมอๆ เราก็
เป็นเคร่อื งตดั สนิ ใจไดว้ า่ ไมม่ ีทางอ่นื อกี แลว้ ท่ีมีความสขุ อนั
ละเอยี ดปราณีต ความสขุ อย่างย่ิงคือความสงบ เพราะฉะนนั้ เรา
จะปลอ่ ยจิตใหค้ ลกุ เคลา้ อยแู่ ตภ่ ายนอกโดยสว่ นเดยี วนนั้ ไม่
ควรแก่เรา ช่ือวา่ ชีวติ ของเราไมม่ ีประโยชนเ์ ลย สว่ นชวี ิตท่ีได้
อบรมจติ ใจ ซกั ฟอกใหไ้ ดค้ วามสงบ ประจาํ อยทู่ กุ วนั ๆทกุ เวลา
นนั้ เป็นสง่ิ ท่ีมปี ระโยชน์ เราตอ้ งการจดุ นี้ เราบาํ รุงอตั ภาพ
รา่ งกาย พอมชี ีวิตอย่ไู ด้ ก็เพ่ือเอาความสขุ ในทางอบรมจิตใจ
ของเราใหส้ งบน่ีเอง เป็นแก่นของชีวิต

สว่ นความสขุ ท่ีไดจ้ ากรา่ งกายท่โี รคไม่กาํ เรบิ นนั้ มนั มี
ช่วั คราว เราไมค่ วรหวงั อะไรมากนนั้ ความสขุ อนั เกิดขนึ้ จากวตั ถุ

5

ท่ีเรยี กวา่ อามสิ คือไดป้ ัจจยั ๔ มาบาํ รุงรา่ งกายนีอ้ ย่ไู ด้ เรา
ทงั้ หลายก็ไดต้ รวจตรองพนิ ิจพิจารณาแลว้ ความสขุ ของรา่ งกาย
น่ีเป็นของนิดหน่อยช่วั คราวเท่านนั้ แทท้ ่ีจรงิ ถา้ เราดใู หล้ ะเอยี ด
ลกึ ซงึ้ เอามาเปรยี บเทียบกบั ความสงบแลว้ ปรากฏวา่ รา่ งกายนี้
ไม่มีความสขุ เลย เพยี งแตว่ า่ ทกุ ขม์ นั กาํ เรบิ เราก็มาแกไ้ ขใหม้ นั
นอ้ ยลง ใหส้ งบไปช่วั คราว ช่วั ระยะเทา่ นนั้ ไม่ใช่วา่ มนั ไม่มีทกุ ข์
สว่ นทกุ ขน์ ่นั คอยเผาอย่ใู นตวั ของเราตลอดเวลาเพราะมนั ทรุด
โทรมตลอดเวลา มนั กระทบกระเทือนกบั สง่ิ ภายนอก กบั เย็น
รอ้ นออ่ นแข็ง เก่ียวแก่โรคภยั ไขเ้ จ็บวปิ รติ แปรปรวนอยู่
ตลอดเวลา เด๋ยี วปวดน่นั เด๋ยี วปวดน่ี เด๋ียวเจ็บตรงนนั้ ตรงนี้

ถา้ เราตรวจดใู หด้ ีแลว้ พระพทุ ธเจา้ จงึ วา่ ขนั ธ์ ๕ น่ีเป็น
ภาระอนั หนกั เป็นทกุ ขจ์ รงิ ๆ ทกุ ขเ์ พราะเกิด ทกุ ขเ์ พราะแก่ ทกุ ข์
เพราะเจบ็ ทกุ ขเ์ พราะตาย เวลาเกิดก็ทกุ ขแ์ สนทกุ ข์ ทงั้ ผใู้ ห้
กาํ เนิด ทงั้ ตวั เองท่ีเขา้ ไปเกิด แตอ่ าศยั ท่ีมนั ผา่ นมาแลว้ โมหะ
ความหลงมาเห็นสงิ่ อ่นื ท่ีนา่ ช่ืนใจ น่าปรารถนาอยใู่ นโลก ท่ีตา
เหน็ หไู ดย้ นิ กเ็ ลยมวั เมา เพลิดเพลนิ อยทู่ ่ีน่นั ก็เลยมาไดเ้ ปล่ยี น

6

อารมณใ์ หมๆ่ ระบายถา่ ยเทไป เราก็ลืมทกุ ขท์ ่ีมนั ผา่ นไปๆ ถึงมี
ทกุ ขใ์ หมต่ ามมาเกิดขนึ้ แตเ่ ราก็ไปใชช้ ีวิตมวั เมา หลง
เพลิดเพลนิ อยตู่ รงนนั้ ผลสดุ ทา้ ย มนั ก็ทกุ ขท์ ่ีอะไรช่วยไม่ได้ ก็
เม่ืออย่ไู ปๆ ก็รา่ งกายครา่ํ ครา่ ทรุดโทรม ตาเคยผ่องใสก็มืดมวั ไป
หเู คยไดย้ ินก็หนกั ไป กาํ ลงั วงั ชาเคยคลอ่ งแคลว่ ก็หายไป ย่ิงจะ
มากไปเท่าไหร่ ก็พยงุ ตวั เองไมไ่ ด้ กลบั เป็นเด็กอีกเสยี แลว้ ตอ้ ง
ใหเ้ คา้ ปอ้ นขา้ ว ตอ้ งใหเ้ คา้ ยกขนึ้ ชว่ ยตวั เองไมไ่ ด้ น่ี กลบั ทกุ ข์
ขนึ้ มา

เม่ือทกุ ขเ์ หลา่ นีเ้ กิดขนึ้ เราระลกึ ถงึ ความสขุ ดว้ ยอามิสขา้ ว
ของเงนิ ทองท่ีเราเคยมี หรอื ยศถาบรรดาศกั ดิ์ หรอื ความยกย่อง
สรรเสรญิ ลาภยศตา่ งๆท่ีบรรดาลมี ท่ีใหเ้ กิดความสขุ แตอ่ ดีตน่นั
กลบั มาชว่ ยอะไรไมไ่ ดเ้ ลย ช่วยอะไรเราไม่ได้ มีแตท่ กุ ขล์ ว้ นๆ สง่ิ
ท่ีช่วยเราไดม้ ีอยา่ งเดยี วเทา่ นนั้ คอื การอบรมจิต เขา้ สมาธิ ให้
จติ มีสติดี ระลกึ ดว้ ยดี สาํ รวมดี มีปัญญาเป็นเครอ่ื งตดั กระแส
อปุ สรรคจากกิเลสท่ีมนั ขดั ขวางไดข้ าด เขา้ ถงึ ความสงบ

7

แมเ้ วทนาท่ีเกิดขนึ้ จากขนั ธ์ ๕ ดว้ ยอาศยั อยา่ งใดอยา่ งหนง่ึ
ถา้ กาํ ลงั จิตพอ สามารถจะตดั อนั นนั้ เขา้ สคู่ วามสงบอยา่ งแนว่
แน่ ทกุ ขด์ บั ไปอยา่ งแน่นอน เราทงั้ หลาย ถา้ ไมไ่ ดฝ้ ึกสมาธิแลว้
ถงึ เวลานนั้ เราจะอย่ไู ดอ้ ย่างไร มีแตท่ กุ ขค์ รอบงาํ มีแตเ่ ศรา้
หมองในจติ ในใจ เราจะไดท้ ่พี ่งึ ตรงไหน น่ีแหละท่ีท่านใหเ้ ราสวด
อย่เู สมอวา่ ท่ีพ่งึ ของเราอยา่ งอ่นื ไม่มี มพี ระพทุ ธ พระธรรม
พระสงฆเ์ ป็นท่พี ง่ึ อนั ประเสรฐิ จดุ เนยี้ เราจะเหน็ ท่พี ่งึ ของเราไม่มี
อะไรชว่ ยไมไ่ ดซ้ กั อยา่ ง เราคนเดียว ลกู หลานก็ชว่ ยไมไ่ ด้ สามี
ภรรยาก็ชว่ ยไม่ได้ ครูบาอาจารยก์ ็ตามไปช่วยไมไ่ ด้ มีแตก่ าร
ปฏบิ ตั ิท่ีเราส่งั สมอบรม ศีล สมาธิ ปัญญา ศรทั ธา ความเพียร
อนั นีเ้ อง ท่ีเราสามารถทาํ จติ ของเราใหเ้ ขม้ แขง็ ตดั กระแสอนั นนั้
เขา้ สคู่ วามสงบไดอ้ ยา่ งแนน่ อน มีความสขุ ไมต่ อ้ งใครมาช่วย

เพราะฉะนนั้ เราทงั้ หลายตอ้ งฝึกแตเ่ ด๋ียวนี้ ถึงเวลานนั้ ฝึก
ไมไ่ ด้ ก็เหมือนกบั นกั รบท่ีจะมีชยั ในสมรภมู ิ ถึงเวลาจะรบ เราจงึ
ไปจบั อาวธุ ไมม่ ีทางจะไปสเู้ ขาได้ เคา้ ตอ้ งเตรยี มไว้ ซอ้ มไวอ้ ยู่
ตลอดเวลา เราก็ตอ้ งเตรยี มไว้ ซอ้ มไวอ้ ยตู่ ลอดเวลา นกั มวยท่ี

8

จะชงิ ชยั ชนะไดก้ ็เช่นเดยี วกนั ไม่ใช่วา่ น่งั ๆนอนๆ ลงไปแลว้ ก็ตี
มวย ไดช้ นะเป็นแชมป์ โลก เป็นไปไม่ได้ ตอ้ งอดทน ตอ้ งเพียร
ตอ้ งพยายาม ตอ้ งฝึก ตอ้ งซอ้ ม จงึ สามารถไดช้ ยั ชนะไดร้ างวลั
ได้ ฉนั ใด การภาวนาเพ่ือเอาชนะทกุ ขท์ ่ีอยแู่ วดลอ้ มสะกดรอย
เราอยตู่ ลอดเวลา เราจะตอ้ งเตรยี มพรอ้ ม จะตอ้ งระมดั ระวงั
แลว้ จะตอ้ งรกั ษาอย่ตู ลอดเวลา เผลอไม่ได้ แมจ้ ะไปท่ีไหนก็ตาม
ใหม้ ีสตกิ าํ กบั ระลกึ รูอ้ นั นนั้ อนั ไหนเป็นฝ่ายไหน เพราะกเิ ลส
ทงั้ หลายบางพวกเป็นจารบรุ ุษปลอมมาหลอก ใหเ้ ราหลง มา
ลอ่ ลวงใหเ้ รา ถา้ เราไม่ดใู หช้ ดั ๆ เราก็เสยี ทา่ ใหม้ นั นกึ วา่ ดี นกึ วา่
มีความสขุ นกึ วา่ …เหมือนกบั คนท่ีปลอมแปลงตวั เอาคนไป
ขายคนน่ีแหละ ทาํ ทา่ เป็นมติ ร ทาํ ทา่ จะใหค้ วามสขุ ความเจรญิ
สะดวกสบายทกุ อยา่ ง ช่วยเหลือทกุ อย่าง พอไดไ้ ปอย่ใู นอาํ นาจ
ของเขาแลว้ นะ เสยี ท่าแลว้ หมดหนทาง เสียเปรยี บ

เราทงั้ หลายมีองคส์ มเดจ็ สมั มาสมั พทุ ธเจา้ เป็นพระบรม
ครูสอนใหเ้ รามีสติมีปัญญา อย่าใหเ้ สียเปรยี บแก่พญามาร อยา่
ใหม้ าร ถกู หลอกลวงใหเ้ ราหลงอยตู่ ลอดไป เราควรใช้

9

สติปัญญาท่ีเราไดศ้ กึ ษามาดแี ลว้ ใหเ้ ป็นตวั ของตวั เอง ใหม้ ี
ความเดด็ เด่ียวเดด็ ขาดในการสิ่งท่ีคาดวา่ อนั นีห้ ลอกลวงเรา
เรยี กวา่ รูเ้ ทา่ สงั ขาร คือปัญญาอนั นเี้ อง กส็ งั ขารท่ี…ฝ่ายท่ีมนั มา
ในรูปแบบหลายอยา่ ง ท่ที าํ ใหเ้ ราหลง มีผพู้ ลาดทา่ เสียทีมากตอ่
มาก คนท่จี ะหลดุ พน้ เน่ียมีจาํ นวนนอ้ ยเพราะรูไ้ ม่เทา่ สง่ิ เหลา่ นี้
เอง เพราะเหตนุ นั้ เราทงั้ หลายพยายาม ตงั้ จติ ภาวนาสงั เกต
ถงึ แมว้ า่ จะมีอบุ ายเลห่ เ์ หลย่ี มมาหลอกขนาดไหนก็ตาม แตม่ นั ก็
ไมเ่ ป็นสง่ิ ท่ีเหนือวสิ ยั ถา้ เรามีสติดี มีความเพียรดี มีความระลกึ
ดี ปฏบิ ตั ิดว้ ยความเคารพ ตงั้ ใจศกึ ษา สาํ เหนียกดว้ ยเหตดุ ว้ ย
ผล หลกั แห่งความจรงิ แลว้ เราก็จะเอาชนะได้ ไม่สงสยั เราจะได้
ถึงซง่ึ ความสงบ ถึงความผ่องใส ถงึ ความสะอาดบรสิ ทุ ธิ์

เพราะฉะนนั้ เราทงั้ หลายควรพยายามสงั วร สตสิ ังวร ญาณ
สังวร แมแ้ ตส่ ติหรอื การระลกึ ก็ตอ้ งสาํ รวม แมแ้ ตค่ วามรูก้ ็ให้
สาํ รวมเพ่ือใหพ้ อดี เป็นมัชฌิมาปฏปิ ทา นอกจากนีส้ าํ รวมตา
สาํ รวมหู สาํ รวมจมกู สาํ รวมลนิ้ สาํ รวมกาย สาํ รวมใจแลว้ ยงั มี
สติสงั วร ยงั มญี าณสงั วร เพ่ืออะไร ก็เพ่ือใหอ้ ย่ใู นจดุ ท่ีเรา

10

ตอ้ งการคอื สมาธิ ใหม้ นั แนว่ แน่ ไมใ่ หเ้ ผลอ ไมใ่ หเ้ ถลไถลไปทาง
อ่นื ใหม้ นั แนว่ แน่

ถา้ เราทาํ อย่ไู ดน้ ิจ ติดตอ่ เน่ืองกนั ไปสกั พกั หน่งึ เป็นศตั รู
เครอ่ื งเผากิเลส กิเลสทงั้ หลายมนั ไมช่ อบใหเ้ รามีสติ ชอบทาํ ลาย
สติ ชอบทาํ ลายความเพียรเรา พอเราไปทาํ นิดหน่อยแลว้ มนั ก็
เสนอเขา้ มา กลวั อยา่ งนนั้ กลวั อย่างนี้ ถา้ เสนอทางกลวั เราก็ไม่
กลวั ทาํ ไปดว้ ยความกลา้ หาญ มนั เสนอทางออ่ น ทางใหส้ งบ ให้
เบา แลว้ ก็ใหห้ ลบั ใหข้ ีเ้ กียจลงไป น่มี นั เลห่ เ์ หลย่ี มของมนั มนั มี
หลายอย่าง เรอ่ื งมารกิเลสเรยี กวา่ นิวรณ์ ถา้ ไมม่ นั ฟงุ้ ซา่ น มนั ก็
ใหง้ ว่ งเหงาหาวนอน มนั มีอยสู่ องอยา่ ง เพราะฉะนนั้ เราตอ้ งสาย
กลาง ระลกึ สติอย่ใู หเ้ สมอ ดาํ รงไว้ รูเ้ ทา่ มายาของมาร เรยี กวา่
รูเ้ ทา่ สงั ขารท่มี นั หลอก มนั หลอกใหฟ้ ้งุ ซา่ นก็สงั ขาร มนั หลอกให้
ขีเ้ กียจขีค้ รา้ น อยากหลบั อยากนอน น่นั มนั ก็สงั ขาร เราไม่เอา
รูเ้ ทา่ ทงั้ สองอย่าง ไมเ่ อา

เราเอาภาวนาพทุ โธของเรา เอาสตคิ วามระลกึ เอาความ
รูต้ วั ทาํ ใจใหส้ บาย เฉยไปๆ ผลท่ีสดุ มารกด็ ี นิวรณท์ ่ีวา่ นีก้ ็ดี มนั

11

มีอายชุ ่วั ระยะหนง่ึ เทา่ นนั้ มนั หมดกาํ ลงั เหมือนกบั ลกู ปืนท่ียิง
ไป แลว้ มนั ก็พงุ่ ไปขณะหนง่ึ ถา้ หากวา่ มนั หมดกาํ ลงั มนั ก็ตกไป
เอง มนั จะตงั้ อยตู่ ลอดไปไม่ได้ สงั ขารทงั้ หลายมนั ก็ไม่เท่ียง
เพราะฉะนนั้ เราสนบั สนนุ กาํ ลงั สงั ขารในสว่ นท่ีเป็นมรรคเป็นผล
ทางกศุ ลในทางนีใ้ หม้ ีกาํ ลงั เหนือกวา่ ถงึ จะเป็นสงั ขารกส็ งั ขาร
ในสว่ นท่ีเป็นทางออกจากทกุ ข์ เราเอาสงั ขารนีแ้ ตส่ ว่ นท่ีมี
ประโยชน์ ใหม้ ีตอ่ อายไุ ขและกาํ ลงั ใจในทางนีเ้ หนือกวา่ เราจะ
ไดช้ ยั ชนะ มนั ก็พา่ ยแพ้ เราไดถ้ ึงความสงบและความสขุ แน่วแน่
เท่ียงตรง

ถึงคราวนนั้ เราอศั จรรย์ เม่ือเราไดช้ นะแลว้ มีรางวลั ภายใน
ไม่ตอ้ งใครให้ เกิดขนึ้ เฉพาะในใจของเราเอง ไดร้ บั รางวลั ท่ีนา่
ภาคภมู ิใจเกิดขนึ้ ใครๆถา้ ไมแ่ ขง็ แรงพอ ไมม่ ี ไปไม่ถงึ ไมไ่ ด้
เพราะอยา่ งอ่นื ไดเ้ พราะความพยายามโดยจาํ กดั ท่ีจรงิ
เพราะฉะนนั้ เม่ือไดย้ นิ ไดฟ้ ังแลว้ พากนั จาํ ไวใ้ หด้ ี สิ่งใดบรรยาย
มาสมควรแกเ่ วลา หยดุ แตเ่ พียงเทา่ นีก้ ่อน

12

ท่ีมา: https://youtu.be/pKZXOR76x2I

13