วิธีแก้ไขใจให้มีความสงบ ด้วยทางสายกลาง โดย หลวงปู่บุญเพ็ง กัปปโก

วิธีแกไ้ ขใจใหม้ คี วามสงบด้วยทางสายกลาง
หลวงป่บู ญุ เพง็ กปั ปโก

ตอ่ นีไ้ ปตา่ งคนก็ตา่ งตงั้ ใจ ตา่ งคนก็ตา่ งรกั ษาใจ ตา่ งคนก็
ตา่ งดแู ลหวั ใจตวั ของตวั เอง ใหร้ ูจ้ กั การไปและการมา การอยู่
การออก การเขา้ แหง่ ความคดิ ซง่ึ ตวั เองมีความคดิ ประจาํ มา
ตงั้ แตเ่ กิด หรอื มาตงั้ แตแ่ รกเกิด ใหเ้ ราพยายามตงั้ ขอ้ สงั เกต ตงั้
ขอ้ รกั ษาในความเป็นมาของเขา ซง่ึ เขาเป็นมาโดยวธิ ีไหน เราจะ
หาอบุ ายธรรมคอื คาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ ทา่ นบอกใหห้ าความ
สงบ แตเ่ บอื้ งตน้ เขาก็มีความคิดมา ความปรุงแตง่ มา แตเ่ ราจะ
มาทาํ ความสงบท่ีจะใหส้ งบนนั้ จะมีหนทางท่ีจะทาํ ความสงบ

เหมือนอยา่ งคาํ สอนพระพทุ ธเจา้ หรอื ไม่
ขอ้ นีเ้ ราก็ตอ้ งพิจารณาดว้ ยตนของตนเอง แมแ้ ตอ่ งค์

สมเด็จพระผมู้ พี ระภาคเจา้ พระองคก์ ็ไม่มใี ครเสยี้ มสอน ไมม่ ี
ใครตกั เตือนพระองค์ อนั ดบั แรก แตพ่ ระองคก์ ็มาคดิ เอาเอง และ
ก็มาทาํ เอาเอง แตพ่ ระองคก์ ย็ งั มีความสามารถทาํ ความสงบนนั้
ใหบ้ งั เกิดขนึ้ ในดวงหฤทยั ใจของพระองคไ์ ด้ จนถงึ กบั พระองค์

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 1

นนั้ ไดต้ รสั รูเ้ ป็นอนตุ ตรสมั มาสมั โพธิญาณ พระองคก์ ็ยงั ทาํ ได้
ทงั้ ท่ีวา่ ไมม่ ีใครทาํ มาก่อน แตพ่ ระองคก์ ็ยงั ทาํ ได้

ทีนีเ้ ม่ือมีคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ ท่ที ่านไดท้ าํ มาเป็น
ตวั อยา่ ง แลว้ ทา่ นก็บอกเลา่ เกา้ สบิ มาใหแ้ ก่พวกเราฟัง เราก็ได้
ยนิ ไดฟ้ ัง และเราก็ไดอ้ า่ นตามตาํ รบั ตาํ รา ก็เคยอา่ นมามาก แต่
พระองคก์ ็ทรงทาํ ได้ แมก้ ระท่งั ถงึ พระอรยิ สงฆส์ าวกของพระผมู้ ี
พระภาคเจา้ ท่ีไดฟ้ ังจากพระโอษฐข์ องพระองค์ ท่านเหลา่ นนั้ ก็
สามารถท่ีจะทาํ ความสงบได้ และก็ยงั ความสาํ เรจ็ ใหแ้ กต่ วั เอง
ได้ ทา่ นก็ทาํ มาเป็นตวั อย่าง เราก็ไดเ้ อาตวั อย่างนนั้ หละมา มา
ปฏิบตั ิอย่ทู กุ วนั นหี้ ละ ทนี ีเ้ ราจะทาํ ตามคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้
และจะทาํ ตามตวั อยา่ งของพระอรยิ เจา้ ท่ีท่านทาํ มา เม่อื เราจะ
ทาํ ตาม เราจะทาํ อยา่ งไร

เราก็ตงั้ ขอ้ สงั เกต ตงั้ ขอ้ สงั เกตในหวั ใจตวั เอง วา่ ใจตนเอง
มนั เป็นอย่างไร มนั คดิ มนั ปรุง มนั แตง่ มนั นกึ อะไรท่ีมนั นกึ มาก
ตามสญั ญาอารมณ์ เราหาหนทางท่ีจะแกไ้ ขตน ก็ดว้ ยสติและ
ปัญญาของเราน่นั นะ่ ใหเ้ อาความสงบนนั้ น่ะ ใหแ้ ก่ดวงหวั ใจ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 2

ของเรา ใหแ้ กจ่ ิตใจของเรา เราทาํ ยงั ไงจงึ จะสงบได้ ทนี ีเ้ ราก็เคย
ทาํ มาและเคยปฏบิ ตั ิมา และก็เคยฟังมา ทาํ อยา่ งไรจงึ จะสงบได้
เราก็พากนั เขา้ ใจกนั อย่แู ลว้ ก็มีการกาํ หนดลมน่นั แหละใน
เบือ้ งตน้ ลมเขา้ และลมออก คือลมหายใจเขา้ ออกของตวั เอง
สาํ หรบั เบือ้ งตน้ แลว้ ก็มีการบรกิ รรมวา่ พทุ โธๆๆอย่ใู นใจน่นั น่ะ น่ี
คอื วิธีการท่ีจะทาํ ใหม้ นั สงบ

เราเอาอนั นีห้ ละสาํ หรบั ท่ีจะไปแกไ้ ข นาํ เอาพระคณุ ของ
พระพทุ ธเจา้ เพ่ือเขา้ ไปแกป้ ัญหาคือคาํ บรกิ รรมน่ะ เรานาํ เขา้ ไป
ตงั้ องคพ์ ทุ โธเอาไวใ้ นหวั ใจ ตงั้ ไวต้ รงนนั้ แลว้ ก็แกไ้ ขตรงนนั้ นะ่
และอยา่ นาํ เรอ่ื งราวตา่ งๆ เขา้ มาทบั ถมเขา และอยา่ ใหเ้ ขาไป
นาํ เอาเร่อื งมาทบั ถมตวั เอง คือใหเ้ รากาํ หนดสะกดั ความคิดของ
ตวั เองดว้ ยสติ สตเิ ราก็มีแลว้ สมั ปะชญั ญะเราก็มีแลว้ เราไม่ได้
ไปเอาของใครมา เขามีก็มากบั ตวั เขาพรอ้ มหมดทกุ อยา่ งแลว้
ไม่ไดไ้ ปซือ้ ใคร และไม่ไดไ้ ปขอใคร และไม่ไดไ้ ปแย่งใครมา เป็น
ของธรรมชาตซิ ง่ึ มนั เกิดขนึ้ กบั ตวั เอง

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 3

ไอเ้ ร่อื งสตกิ บั สมั ปะชญั ญะ แลว้ เราก็เอามาใชต้ าม
ธรรมชาติ แมแ้ ตเ่ ราอยใู่ นปัจจบุ นั เราก็ใชส้ ตขิ องเราน่นั นะ่ ถา้
ไมม่ ีสติ งานการของเรานะ่ จะเป็นไปเพ่ือความเรยี บรอ้ ยเหรอ
และมนั จะดขี นึ้ ไดอ้ ย่างไรถา้ เราไมม่ ีสติ แมแ้ ตก่ ารทาํ การพดู ถา้
ทาํ ไม่มีสติ มนั ก็เป็นประโยชนไ์ มไ่ ด้ ถา้ พดู ไมม่ ีสติ แลว้ มนั จะไปรู้
เรอ่ื งอะไร แลว้ มนั จะไปน่าฟังอะไร สตมิ นั มีพรอ้ มอยแู่ ลว้ หละ
คอื มนั เป็นของธรรมชาติของเขาอย่แู ลว้ แตเ่ ราก็จะตอ้ งฝึก ฝึก
ตวั เขาน่นั นะ่ เอาตวั ของเขาน่นั ฝึกเขา ฝึกตวั ของตวั เองนะ่ ให้
มนั ดี ฝึกใหเ้ ขาน่นั ดีขนึ้ สตมิ นั ก็มีอยแู่ ลว้ แลว้ ก็ฝีกสตใิ หม้ นั ดี
ขนึ้ มาในตวั เขาน่นั นะ่ แลว้ กเ็ พ่ืออะไร เพ่ือจะแกเ้ ขาน่นั นะ่ ก็เพ่ือ
จะรูเ้ ทา่ ทนั เขาน่นั น่ะ เพ่ือจะแกป้ ัญหาเขาน่ะ

ทาํ ไมถงึ แกเ้ ขา เขาเป็นอะไร…ก็เขามนั คดิ มาก ก็มนั คดิ มาก
มนั เป็นอะไรถงึ คดิ มาก เม่ือมนั คดิ มากมนั มีอะไรเกิดขนึ้ จากเขา
เม่ือเขาคิดมาก มนั ก็มีเร่อื งมาก มนั ก็มีตวั ทกุ ขเ์ กิดขนึ้ จากเขา
แลว้ ก็ทาํ ใหต้ วั เขาฟ้งุ ซา่ น แลว้ ก็ทาํ ใหต้ วั เขาน่นั หละวนุ่ วาย ก็เรา
จะเอาตวั สตนิ ่นั น่ะ เขา้ ไปแก้ แกค้ วามฟงุ้ ซา่ น แลว้ ก็แกค้ วาม

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 4

ราํ คาญ แกค้ วามวนุ่ วาย เราเอาสติสมั ปะชญั ญะน่นั น่ะเขา้ ไปแก้
มนั แลว้ ก็นาํ เอาองคส์ มเด็จพระผมู้ ีพระภาคเจา้ คอื พทุ โธ เอา
พระคณุ ของทา่ นคอื พระนามของทา่ นน่นั นะ่ เอาไปตงั้ ไวเ้ ถอะ
ใหม้ นั พรอ้ มไปดว้ ยสติ สตกิ ็ใหม้ ีพรอ้ ม พทุ โธกบั สติก็ใหม้ นั
พรอ้ มกนั พทุ โธกบั สมั ปะชญั ญะก็ใหม้ นั พรอ้ มกนั ใหต้ งั้ ไวเ้ ถอะ
ใหต้ งั้ ไวภ้ ายในน่ะ

เม่ือพทุ โธเขา้ ไปแลว้ สภาพของจิตของเราจะเป็นยงั ไง เราก็
คอ่ ยดเู อาสวิ า่ มนั จะเป็นยงั ไง มนั จะมีการเปล่ียนแปลงยงั ไงบา้ ง
ลกั ษณะของความสงบน่นั นะ่ มนั จะมีมากอ่ น ถา้ พทุ โธเขา้ ไปถึง
ถา้ ถงึ พทุ โธ ความวนุ่ วายน่ะ และความฟงุ้ ซา่ น และความกระวน
กระวาย ความลกุ ลลี้ กุ ลน ความราํ คาญในตวั เอง ถา้ สติของเรา
พรอ้ มไปดว้ ยพทุ โธ ถา้ พทุ โธเราพรอ้ มไปดว้ ยสตแิ ละสมั
ปะชญั ญะ ก็มีเท่านนั้ หละท่ีจะนาํ ความสงบเขา้ ไปให้ ความสงบ
นนั้ มนั ก็จะเกดิ ขนึ้ จะเกิดขนึ้ จากตรงนนั้ น่ะ

เม่ือมนั เกิดขนึ้ มาแลว้ มนั จะเป็นยงั ไงไอค้ วามสงบนนั้ น่ะ ถา้
ไมม่ ีความสขุ หละ และความสงบมนั ก็ไมม่ ีความหมายสิ

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 5

พระพทุ ธเจา้ ก็คงจะไม่สอนใหพ้ วกเราทาํ ความสงบ ท่ีพระองค์
ตอ้ งการใหพ้ ทุ ธบรษิ ัททาํ ความสงบก็เพราะมนั มีความสขุ น่นั น่ะ
มนั หายจากความวนุ่ วาย แตส่ าํ หรบั ความสาํ เรจ็ เรากเ็ อาอนั นนั้
กอ่ น ก็อย่าเพง่ิ วา่ สาํ เรจ็ อยา่ งนนั้ สาํ เรจ็ อยา่ งนี้ ก็อยา่ เพ่งิ วา่ ให้
เราเอาเฉพาะความสงบนนั้ ไวเ้ ป็นฐานรองรบั จิตของเราเพ่ืออยู่
ประจาํ วนั กนั ไปกอ่ น เพ่ือใจของเราท่ีจะไดป้ ฎิบตั นิ ่นั นะ่ ใหม้ นั ได้
กา้ วหนา้ ขนึ้ ไปโดยลาํ ดบั ๆบา้ ง แตส่ าํ หรบั ความสาํ เรจ็ นนั้ นะ่
เอาไวเ้ ม่ือภายหลงั มนั จะไปถงึ ความสาํ เรจ็ หรอื ไม่อนั นนั้ ก็เป็น
อกี เรอ่ื งหน่งึ เราเอาความสงบเอาไวก้ ่อน ตงั้ ฐานแหง่ ความสงบ
เอาไวภ้ ายในจติ ของเราสงบก่อน เอาจิตของเราใหอ้ ยดู่ ว้ ยความ
สงบซะกอ่ น

อานภุ าพของความสงบในจติ น่นั นะ่ จิตท่ีไดร้ บั ความสงบ
นนั้ มนั จะมีอะไรบา้ ง ความดขี องเขาซง่ึ เขามีมา ท่ีเราเรยี กวา่ บญุ
เกา่ หรอื วา่ ของเกา่ ท่ีเรยี กวา่ บญุ ญาบารมี แลว้ เขาจะมีมยั้ เขา
จะแสดงออกมยั้ คณุ คา่ ของเขานะ่ เขาจะมีในตวั ของเขามยั้ ถา้
เขามีความสงบแลว้ น่ะ ความดีของเขามีน่นั น่ะ เขาจะตอ้ งแสดง

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 6

แสนยานภุ าพของเขาเองหรอก เราไมต่ อ้ งไปแตง่ เขา แตง่ วา่ ให้
เป็นอยา่ งนนั้ ใหเ้ ป็นอย่างนี้ ใหด้ อี ย่างนนั้ ใหด้ อี ยา่ งนี้ เราไม่ตอ้ ง
แตง่ มีแตเ่ พียงวา่ เราสงบอยเู่ ฉยๆ เม่ือเราสงบแลว้ ความสงบนนั้
หละ มนั จะแสดงอะไรใหต้ วั ของตวั เอง ท่ีตวั เองจะมีความดที ่ีมนั
เป็นคณุ สมบตั ขิ องเกา่ ท่ีมนั มีมาแตด่ งั้ เดิม ท่ีเราไดเ้ คยสรา้ งสมอ
บรมบารมีมา คณุ สมบตั ิในตวั ของจติ นนั้ มนั จะมีอะไรบา้ ง ก็ให้
เขาแสดงเอง

แตเ่ ราก็อยา่ ไปคิดเอา ถา้ เราไปคิดเอาน่ะ มนั กลบไปหมด
หละ มนั ปกปิดความดหี มด ความดีแทนท่มี นั จะเกิดขนึ้ เอง ท่ีมนั
จะแสดงออกมาใหเ้ ราเหน็ เอง พอความคดิ ของเราไปคิดไว้
เท่านนั้ หละ มนั งอกมาไมไ่ ด้ มนั แสดงออกมาไมไ่ ด้ ตกลงมนั ก็
เลยไม่เหน็ ความดขี องตวั เอง ก็เพราะความคดิ ของตวั เองน่นั
หละมนั ไปกลบเอาไว้ ฌาณ แทนท่ีมนั จะเกิดขนึ้ มา สมาธิก็
แทนท่ีมนั จะเกิดขนึ้ มา มนั ก็ไม่เกิด ในสมาธินนั้ มนั จะมีอะไร
เกิดขนึ้ แทนท่ีมนั จะเกิดขนึ้ ใหเ้ ราเห็นในสมาธินนั้ มนั ก็ไม่มีมา
ใหเ้ ราเห็นอีก ก็เพราะอะไร ก็เพราะเรามนั มีแตค่ วามคดิ น่นั นะ่

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 7

อะไรก็ไปคดิ เอาหมด อนิจจงั เราก็คดิ เอาเอง ทกุ ขงั เรากค็ ดิ เอา
เอง อนตั ตาเราก็คิดเอาเอง เขาจะเป็นหรอื ไม่เป็น เราจะคิดก็
ตามไม่คดิ ก็ตาม เร่อื งอนิจจงั น่ะมนั เป็นของท่ีแนน่ อน เรอ่ื งทกุ ขงั
มนั ก็เป็นเรอ่ื งท่ีแนน่ อน เรอ่ื งของการหาเจา้ ของไม่ไดม้ นั ก็เป็น
เร่อื งท่ีแนน่ อน คืออนตั ตา เขามนั เป็นประจาํ โดยธรรมชาตอิ ยู่
อยา่ งนี้ เราจะคดิ หรอื ไม่คิด เขาก็มีอยา่ งนี้

ทีนีเ้ ราก็รูว้ า่ เขามนั มีแลว้ นะ่ เรอ่ื งของอนิจจงั ทีนีส้ ว่ นอนิจจงั
ปีเกา่ นะ่ ก็อีกไม่ก่ีวนั มนั ก็จะหมดแลว้ เหลอื อกี ก่ีวนั จากนีไ้ ป
ประมาณส่ีหรอื หา้ วนั ท่ีมนั จะหมดแลว้ เรอ่ื งอนิจจงั ความไม่
แน่นอน ความไม่คงท่ีของวนั เดอื นปี มนั ก็จะหมดไปแลว้ ทีนี้
สว่ นความเป็นอย่ขู องเรามนั เจรญิ หรอื มนั เส่อื มหละ คาํ วา่ เจรญิ
มนั เป็นไปไดย้ าก มนั กม็ ีแตจ่ ะเส่อื มน่นั หละ แตเ่ ราก็ถือวา่ เราได้
ของใหม่ แตค่ วามเป็นจรงิ มนั ก็เป็นไปในความเส่ือมน่นั หละ
เพราะมนั หาความเจรญิ ไม่ไดห้ รอก เจรญิ อะไร มนั เจรญิ มาแลว้
ในเร่อื งความเป็นอย่ขู องอายุ แตค่ วามเป็นอย่ขู องธรรมชาติท่ีเรา
ไดฝ้ ่าฟันอปุ สรรค ๖๕ วนั มานะ่ เราก็ถือวา่ เราดแี ลว้ ก็ถือวา่ เป็น

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 8

บญุ กศุ ลอนั มหาศาล เรากพ็ ลอยดใี จกบั ความเป็นบญุ เป็นกศุ ล
ของตวั เองซง่ึ ไดฝ้ ่าฟันอปุ สรรค หรอื ฝ่าฟันอนั ตรายมาได้ เราก็
ทาํ ความดีใจกเ็ พราะสงิ่ เหลา่ นนั้ เทา่ นนั้ หละ อยา่ ไปคิดวา่ จะดีใจ
เพ่ือความเจรญิ ไปขา้ งหนา้ มนั มีแตค่ วามเส่อื ม นนั้ มนั เป็นเรอ่ื ง
ของอนิจจงั เราจะคิดก็ตาม ไมค่ ิดก็ตาม อนิจจงั มนั เป็นอย่างนนั้
เราก็รบั ทราบกนั ไวแ้ ลว้ และรบั ทราบกนั อย่แู ลว้

เม่ือเรารบั ทราบอย่างนนั้ ท่ีอนั ชีวิตของเรามนั จะสนั้ เขา้ ไป
ความสนั้ ของชีวติ มนั ก็คือความจะหมดของชีวติ คอื ความหมด
ของความเป็นอยู่ เม่ือมนั หมดความเป็นอยู่ มนั อยไู่ ม่ได้ แลว้ มนั
ก็จะไป เม่ือมนั ไปน่นั หละ ก็ขอใหม้ นั ไปดว้ ยความดีบา้ ง ท่ี
พระพทุ ธเจา้ ไดต้ รสั เอาไว้ ศลี ก็ใหม้ นั สมบรู ณบ์ า้ ง สมาธิก็ใหม้ นั
สมบรู ณบ์ า้ ง ปัญญาพอท่ีจะใหส้ มบรู ณก์ ็ใหม้ นั สมบรู ณบ์ า้ ง
เพ่ือประโยชนอ์ ะไร เพ่ือจะไดเ้ ป็นคณุ สมบตั ิ ถา้ พอจะพน้ ไดม้ นั ก็
พน้ ไดเ้ พราะธรรม ๓ ประการน่นั นะ่ ก็เพราะศีลสมบรู ณ์ ก็สมาธิ
ของเราก็สมบรู ณ์ ปัญญาของเราก็สมบรู ณ์ สิง่ ท่ีจะหลดุ พน้ ใน
ขา้ งหนา้ มนั กจ็ งึ จะสมบรู ณ์

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 9

สิ่งท่ีจะหลดุ พน้ ก็คอื อะไร ก็คือวมิ ตุ ติ มนั ก็ตอ้ งสมบรู ณไ์ ป
ดว้ ยศีล สมาธิก่อน แตเ่ ราก็ไมถ่ ึงหรอก เอาแคว่ า่ ความสงบไว้
ก่อน เอาพอเป็นท่พี ง่ึ ไวก้ อ่ น ยงั ไงๆก็เอาเป็นท่พี ่งึ ไวก้ อ่ น เอาพอ
เป็นบญุ ไปกอ่ น เอาความสขุ พอเป็นฐานสาํ หรบั รองรบั จติ ของ
เราไวก้ อ่ น ก่อนท่วี า่ อนิจจงั มนั จะมาถงึ อนิจจงั มนั มีอยขู่ า้ งหนา้
มนั ก็หนา้ เร่อื ยไปน่ะ ขา้ งหลงั มนั ก็หมดไป ขา้ งหนา้ มนั ก็คอ่ ย
มาถงึ แลว้ มนั ก็หมดไป กอ่ นท่ีมนั จะหมดน่แี หละ แตเ่ รอ่ื งความ
หมดของชีวติ มนั ไมม่ ีอะไรเป็นนิมติ เครอ่ื งหมายท่ีจะบอกวา่ วนั
เดือน ปี พ.ศ. มนั ไมม่ นี ิมติ เคร่อื งหมายบอก แตม่ นั ก็ตอ้ งไปแน่
ความแนน่ อนคอื การไปของเขา น่นั หละเขาไปแน่ เม่ือเขาไปแน่
ทาํ อยา่ งไรศีลเราจะสมบรู ณ์ สมาธิเราจะสมบรู ณ์ ปัญญาของ
เราจะสมบรู ณ์ เราจะทาํ ยงั ไง

กอ่ นท่มี นั จะสมบรู ณไ์ ด้ เราจะทาํ ยงั ไง ทาํ ความสงบไวก้ อ่ น
เน่ียหละ เอาความสงบกอ่ น สงบในอะไรหละ สงบในองคส์ มเดจ็
พระผมู้ ีพระภาคเจา้ คือพทุ โธ เอาพระพทุ ธเจา้ น่นั หละเป็นหลกั
เป็นท่พี ่งึ ท่ีจะนาํ มาซง่ึ ความสงบ แลว้ ความสงบมนั จะให้

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 10

ประโยชนอ์ ะไร เราก็คอ่ ยดเู อาสิ ดคู วามสงบนะ่ สิ แลว้ มีอะไรจะ
เกิดขนึ้ ในตวั เอง ธรรมชาติของความดมี นั มีอยแู่ ลว้ นะ แตล่ ะจติ
ละจิต แตล่ ะหวั ใจธรรมชาตเิ คา้ มีอย่แู ลว้ แตเ่ รามนั หาไมพ่ บ
เทา่ นนั้ หละ หาเคา้ ไมเ่ จอเทา่ นนั้ หละ

คอื หาตวั ของตวั เองมนั หาเจอยาก หาจติ ของตวั เองรูส้ กึ มนั
หายากแสนท่จี ะยาก หาอะไรในโลกนีม้ นั ไมย่ ากเท่าหาใจตวั เอง
หรอก หาอยา่ งอ่ืนมนั ก็ยงั พอหา มนั ก็ยงั พอได้ ไอเ้ รอ่ื งหาใจเน่ีย
พากนั ไปทกุ ท่ี ท่ีไหนเคา้ วา่ ดๆี ไปหมด กลบั มาก็มนั ก็อยเู่ ท่าเดมิ
ก็ทงั้ ๆท่ีมนั มีอยนู่ ่ี ก็อยากไดม้ นั ก็อยากเหน็ มนั ก็อยากรูม้ นั แลว้
อยากรูว้ า่ ความดขี องเขามนั เป็นยงั ไง เรากต็ อ้ งการ ตอ้ งการท่ี
อยากรูเ้ ขา หาเท่าไหรม่ นั ก็หาไม่เจอ ก็ทงั้ ๆท่ีรูอ้ ยนู่ ่ีแหละ แลว้ มนั
เป็นอะไร มนั ทาํ ไมจงึ หายาก แลว้ มนั มาแลว้ ก่ีภพก่ีชาติ แลว้ มนั
มาจากชาติไหนบา้ ง แลว้ มนั มาอย่อู ยา่ งนีน้ ่ี แลว้ ออกจากนีม้ นั
ไปขา้ งหนา้ มนั จะไปยงั ไง มนั ทาํ ไมมนั จงึ หายากเหลอื เกิน และ
มนั ทาํ ไมจงึ แกย้ ากเหลือเกิน

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 11

ก็ไมว่ า่ ใครนะ มนั มกั จะเป็นทกุ คน ในโลกนีห้ ละมนั เป็นทกุ
คน เวน้ ไวแ้ ตค่ นท่ีเคา้ ไดแ้ ลว้ เทา่ นนั้ ถา้ เคา้ ไดแ้ ลว้ เคา้ ก็มี
หนทางท่ีจะแกเ้ ขาได้ เหมือนอยา่ งครูบาอาจารยท์ ่ีทา่ นไปอยใู่ น
ป่าในดงพงลกึ บางทา่ นบางองค์ แตก่ ็เป็นบางท่านบางองคน์ ะ ก็
ไม่ใชจ่ ะเป็นทกุ องค์ ก็ไมใ่ ชว่ า่ จะไดง้ ่ายๆนะ แตท่ ่านก็ตอ่ สู้ ก็เอา
ชีวติ เขา้ แลก แตบ่ างทา่ นก็สไู้ มไ่ หว แตบ่ างทา่ นก็ไดช้ ยั ชนะมา ก็
คือไดใ้ จน่นั หละ ก็ไมไ่ ดอ้ ะไรหละ ทา่ นเอาชีวติ เขา้ แลกถงึ ขนาด
นนั้ ไอห้ วั ใจน่ีมนั เป็นของท่ีหายาก หาไดย้ าก กท็ งั้ ท่ีมนั มีอยนู่ ่ี
หละ ใครไมม่ ีหละ น่งั อยนู่ ่ีหละมีมยั้ มนั มที กุ คนนะ ถงึ ไม่มาน่งั
อยนู่ ่ี มนั ก็มีทกุ คนนะ เคา้ มีกนั ทงั้ นนั้ แตม่ ีใครเลา่ หละเป็นผทู้ ่ีหา
ได้ เป็นผทู้ ่หี าเห็น เป็นผทู้ ่ีเจอหวั ใจตวั เอง แลว้ มนั เป็นยงั ไง มนั
ไมม่ ีใครนะ ไมม่ ีใครรูน้ ะ แลว้ ก็ไม่มีใครเห็น วา่ ใจน่นั น่ะมนั เป็น
ยงั ไง มนั มาอยา่ งไร มนั จะไปท่ีไหน ความดีของตวั เองนนั้ จะไมม่ ี
บา้ งเชียวหรอื

ทีนีม้ นั ก็ไมไ่ ดร้ ูเ้ ลย มนั ก็มีแตเ่ หมาวา่ ตวั เองไมม่ ีอะไรดเี ลย
ถือวา่ มีแตบ่ าปมีแตก่ รรมอย่างเดียว ก็วา่ ดีก็ถือวา่ ตวั เองดอี ยา่ ง

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 12

เดยี วก็ดีไปเลย แตใ่ นความดีของตวั ดีนนั้ นะ่ ท่ีมนั อยดู่ นี ่ะมนั อยู่
ตรงไหน แลว้ ความดีอนั ท่ีมนั แสดงขนึ้ ในตวั เองนนั้ นะ่ มนั อยู่
ตรงไหน แลว้ มนั ก็หาไดพ้ บไม่ ผทู้ ่ีจะพาใหเ้ ราไปสคู่ วามสขุ ผทู้ ่ี
จะนาํ ความสขุ มาให้ มนั หามนั ไมเ่ จอ เราก็มีแตห่ าบญุ และหา
กศุ ล หากนั อยอู่ ยา่ งนีห้ ละ เรอ่ื งหาบญุ ก็ไมม่ ีท่ีจบ คอื วา่ ไม่มีท่ี
สิน้ สดุ กท็ าํ กนั อยอู่ ยา่ งนีห้ ละ น่ีเรยี กวา่ เราหาบญุ

แตว่ า่ ไ◌อ้ บ้ ญุ นนั้ นะ่ เคา้ ไปบรรจกุ นั ไหนแน่ เคา้ ไปบรรจกุ นั
ท่ีไหนแน่ ทีนีก้ ไ็ มม่ ีใครพบมนั อีกนะ่ แลว้ ก็ไม่มีใครเจอมนั อีกนะ่
อย่างพระพทุ ธเจา้ วา่ ท่ีสดุ แห่งทกุ ขน์ ่นั นะ่ มนั อยตู่ รงไหน
พระพทุ ธเจา้ กว็ า่ บญุ น่นั น่ะมนั ตอ้ งสง่ ถงึ ท่ีสดุ แหง่ ทกุ ข์ ท่ีสดุ ของ
ทกุ ขม์ นั อย่ตู รงไหน ทนี ีเ้ ม่ือไหรเ่ ราจะพากนั เจอ เม่ือไหรเ่ ราจะ
พากนั พบท่ีสดุ แห่งทกุ ข์ มนั กม็ ีแตห่ ากนั อยอู่ ยา่ งนีห้ ละ

ทีนีเ้ ราก็หาแตข่ า้ งนอก แตภ่ ายในคือหวั ใจของตวั เองเลา่ ให้
พากนั เขา้ ไปกนั เสยี บา้ ง นัตถิ สันติ ปรมงั สุขงั สขุ อ่ืน
นอกจากความสงบไม่มี น่นั หละควรจะเขา้ ไปหากนั บา้ ง ควรท่ี
จะไปดกู นั บา้ ง ความสงบมนั อยตู่ รงไหน ความสงบมนั อยู่

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 13

ภายใน อย่ตู รงท่ีหวั ใจเรา ท่ีมนั คดิ อย่นู ่นั นะ่ มนั คดิ อย่ตู รงไหน
สถานท่ีแหง่ ความสงบมนั กอ็ ย่ตู รงนนั้ และมนั วนุ่ วายตรงไหน
สถานท่ีแหง่ ความสงบมนั ก็อย่ตู รงนนั้ ความฟงุ้ ซา่ นมนั อยู่
ตรงไหน สถานท่ีแหง่ ความสงบมนั ก็อย่ตู รงนนั้ เราก็หาตรงนนั้ สิ

เราก็มดุ เขา้ ไปบา้ งสิ มีแตว่ า่ ยนา้ํ หนี ไมไ่ ดด้ าํ นา้ํ เขา้ ไป ดาํ
เขา้ ไปขา้ งในบา้ งซ่ี ดาํ เขา้ ไปขา้ งในก็คอื ยงั ไง ก็คอื โอปนิยโิ ก
นอ้ มเขา้ ไปขา้ งใน นอ้ มเขา้ ไปไหน นอ้ มเขา้ ไปทรวงอก กน็ อ้ มเขา้
ไปบา้ งสิ อนั นมี้ ีแตว่ า่ ยนา้ํ หนี มีแตไ่ ปตามกระแสโลก กระแส
โลกเคา้ พากนั ไปตามกิรยิ าของความวนุ่ วายไปหมด นนั้ มนั
กระแสโลก อย่างโลกท่ีเขาเป็นอยทู่ กุ วนั นี้ จิตมนั ไม่ไดอ้ ยกู่ บั เนือ้
กบั ตวั นะ มนั ไปอย่กู บั เร่อื งของคนอ่นื กนั ซะหมด มนั เรอ่ื งของ
ตวั เองมนั ไม่ไดส้ น แลว้ มนั ไปสนแตเ่ ร่อื งของคนอ่นื ก็โดยมาก
มนั ไปกนั ทาํ นองนนั้

ทีนีม้ นั ไม่ไดโ้ อปนยโิ กนะ่ นอ้ มเขา้ ไปหาตวั เอง มนั ไมม่ นี ะ
ทีนีม้ นั จะเอา นัตถิ สันติ ปรมงั สุขงั ท่ีไหนหละ ความสขุ มนั
จะอย่ทู ่ีไหน มนั ก็ไม่มี ความสขุ ท่ีมนั จะแสดงออกในตวั ของมนั

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 14

มนั ก็ไม่มีใหเ้ หน็ อกี หละ ตวั เขาท่ีเขาจะแสดงออกซง่ึ ความดี
น่นั นะ่ มนั ก็ไมเ่ ห็น ก็เพราะอะไร เพราะเขาไม่อยู่ เราก็คดิ แตว่ า่
เขาไม่มี คิดวา่ แตเ่ ขาจะเป็นไปไมไ่ ด้ ถา้ เขาอย่แู ลว้ มนั จะมีอะไร
เกิด แลว้ มนั จะไดอ้ ะไรถา้ เราไมค่ ดิ ก็โดยมากก็มกั จะพดู กนั ไป
ทาํ นองนนั้ มกั จะมีความเหน็ กนั ไปทาํ นองนนั้ น่ะ มีไมม่ ีกช็ ่างมนั
สนิ ะ่ ก็ใหม้ นั อย่ซู ะก่อน อยไู่ ปเป็นเดอื นๆ ไปเป็นปีๆ ลองดซู มิ นั
จะเป็นยงั ไง

แลว้ จะใหม้ นั ดขี นึ้ ไปทกุ วนั ก็อยา่ ใหม้ นั อยเู่ ฉยๆ แลว้ มนั จะ
เป็นยงั ไง เขาจะแสดงความดขี องเขาออกในตวั ของเขาหรอื ไม่
อนั นีเ้ ราก็ไม่ไดร้ ูเ้ ลย เลยปฏเิ สธตวั เองทงั้ หมด วา่ ตวั เองนนั้ น่ะ
ไม่มีอะไร ไปๆมาๆก็เลยเบ่ือ ก็ช่างหวั มนั ก็คดิ ไปอยา่ งนนั้ ได้
หรอื ไมไ่ ด้ แลว้ ความตงั้ ใจท่ีจะตอ่ สกู้ บั เหตกุ ารณอ์ นั ท่ีจะเกิด
ขนึ้ กบั ตวั เองเลยไมม่ ี อนั นีก้ เ็ พราะอะไร ก็เพราะความสงบมนั ไม่
พรอ้ ม สงบไมพ่ รอ้ มก็ปัญญาก็ไม่พรอ้ มอีก ความรูก้ ็ไม่
กวา้ งขวางอีก ความดีก็ไม่แสดงออก สงบกไ็ ดแ้ ตแ่ คส่ งบ ความดี
ท่ีมนั แสดงออกจากความสงบนนั้ เพ่ือเป็นเครอ่ื งจงู ศรทั ธา เพ่ือ

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 15

ความเจรญิ กา้ วหนา้ ของคณุ ธรรม ก็มนั ก็ไม่มีอีกนะ่ มนั ก็ไดแ้ ต่
สงบ แตส่ งบอย่เู ฉยๆก็มี ความดีท่ีมนั จะแสดงออกก็มนั มี
อะไรบา้ ง

ทีนีเ้ ราก็ยงั เป็นหว่ ง เรยี กวา่ กา้ํ กงึ่ ก็จะไปก็เสียดาย เอา้ จะ
อยู่ ก็อยากไป น่ีมนั คาราคาซงั คอื มนั ยงั ไมต่ ดั สินใจ ทนี ีม้ นั ก็เลย
ไมข่ า้ มเสน้ ไปได้ มนั อยใู่ นระหวา่ งกึ่งกลาง จิตก็เลยเอาแนน่ อน
อะไรไมไ่ ด้ จะขา้ มไปเสียเลยมนั ก็ไมข่ า้ ม จะหลดุ มาเสยี เลยมนั ก็
ไมห่ ลดุ ก็เรยี กวา่ มนั อยกู่ า้ํ กง่ึ ถงึ มนั จะสงบแตม่ นั ก็ไมก่ า้ วหนา้
ปัญญามนั ก็ไม่เกิด เกิดแตม่ นั เกิดเฉพาะ คือมนั มีเท่าไหรม่ นั ก็
เกิดเทา่ นนั้ แตป่ ัญญาอนั ท่มี ขี า้ งหนา้ ความดอี นั ท่ีมนั จะมี
ขา้ งหนา้ หรอื ความกา้ วหนา้ ของปัญญา มนั ก็ไมไ่ ดพ้ รอ้ ม ก็
เพราะตวั เองไม่รูจ้ กั สนบั สนนุ และปรบั ปรุงจิตของตวั เองให้
กา้ วหนา้ มนั ก็เลยจะทรงตวั อย่หู รอื วา่ มนั จะทรุด หรอื วา่ มนั จะ
ทรง เทา่ นนั้ หละ

ความกา้ วหนา้ มนั จะเป็นยงั ไงหละ ท่ีจะใหม้ นั เป็นประโยชน์
แก่โลก อรรถประโยชน์ อรรถประโยชนค์ อื ประโยชนต์ น

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 16

โลกัตถประโยชนค์ อื ประโยชนแ์ ก่โลก ปรมตั ถประโยชน์ คือ
ประโยชนอ์ ยา่ งสงู ท่ีนีม้ นั ก็ไม่ไปสินะ่ ก็ใหช้ าวโลกมนั เล่อื งลอื อยู่
น่ีหละมนั จะเป็นยงั ไงหละ ถา้ มนั จะเป็นจรงิ ไดก้ ็จรงิ สิ ถา้ จะลือก็
ใหม้ นั ลือ ถา้ ประโยชนม์ นั สงู สดุ หละ มนั ถงึ ขนั้ ปรมตั ถประโยชน์
คือประโยชนอ์ นั ชนั้ ยอด ประโยชนอ์ นั ปรมตั ถ์ คอื ประโยชนอ์ นั
สงู สดุ หละ เรยี กวา่ ปรมตั ถประโยชน์ ครงั้ แรกมนั ก็
อรรถประโยชนเ์ สยี กอ่ น อรรถประโยชนค์ ือประโยชนใ์ นเบือ้ งตน้
คือประโยชนต์ นเสียกอ่ น ทาํ ประโยชนต์ นน่ีใหม้ นั เกิดขนึ้ เสยี ก่อน
คือทาํ ความสงบน่หี ละ ใหม้ นั เกิดขนึ้ แกพ่ วกเรา

รบี ระงบั กนั เสยี ในระยะนี้ ขา้ งหนา้ ไปน่ีนะมนั ก็มีแตค่ วาม
วนุ่ วายนะ อยา่ จะไปคดิ วา่ มนั จะสนั ตนิ ะ บา้ นเมืองมนั จะวนุ่ วาย
อยนู่ ะ ไม่รูว้ า่ เราจะเอียนเอียงไปทางไหนแลว้ จะไปตกลงทาง
ไหน จะเอาทางก็เสียทาง จะเอาอยา่ งก็เสยี อยา่ ง มนั จะวนุ่ ในตวั
อย่แู ลว้ นะ ใหร้ บี ระงบั ตวั เองและก็รบี ตดั สนิ ใจตวั เองเอาไว้
ความวนุ่ วายน่นั นะ่ ปีใหมเ่ ราก็รูว้ า่ ปีใหมห่ รอก แตอ่ ะไรมนั จะ
เกิดในปีใหม่ มนั ก็คอื ความวนุ่ วายน่นั หละ มนั ก็เรม่ิ วนุ่ วายไป

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 17

แลว้ หละ น่นั หละใหเ้ รารบี ทาํ ความสงบแลว้ ใหร้ ูจ้ กั ตดั สนิ ใจตวั
ของตวั เอง อยา่ ไปเท่ียวโฆษณาอะไรใหม้ นั มากนนั้ ใหม้ นั อยู่
ภายในตวั ของตวั เอง นนั้ ก็เรยี กวา่ อยภู่ ายใน แลว้ เราคอ่ ย
ตดั สนิ ใจดว้ ยตนเอง ถงึ เวลาเคา้ หลว่ิ ก็ตอ้ งหลวิ่ ตาตามเคา้ หละ
บา้ นเมืองมนั เป็นอย่างนนั้ อนั นนั้ เป็นสว่ นโลก

สว่ นตนของตนเน่ียหละเราตอ้ งเตรยี มพรอ้ มเพราะศีลธรรม
มนั เป็นสมบตั ขิ องพวกเราอยแู่ ลว้ คนอ่นื จะเอาหรอื ไม่เอามนั ก็
เร่อื งเขา เขากเ็ อาไปอีกอยา่ งหนง่ึ เคา้ ก็วา่ เขาเอา แตเ่ ขาก็เอา
ศีลธรรมนนั้ นะ่ ไปก่อกวนเพ่ือความวนุ่ วายก็หากมี ทีนีเ้ ราเอา
ศีลธรรมของเรานนั้ เป็นไปเพ่ือความสงบ สงบในตวั เรานนั้ หละ
เลด็ รอดไปเอง ทาํ ยงั ไงใหเ้ ราสขุ ได้ ใหส้ ขุ ไปเถอะ เร่อื งอนจิ จงั
มนั ไม่ไดย้ กเวน้ ใครหรอก มนั จะวนุ่ วายอยมู่ นั ก็เป็นอนิจจงั มนั
จะทาํ อะไรอยมู่ นั ก็เป็นอนิจจงั มนั จะน่งั ภาวนาสนั ตคิ อื ความ
สงบอย่มู นั ก็เป็นอนิจจงั ความเปล่ยี นแปลงมนั เป็นไปเรอ่ื ยหรอก
คือความแกน่ ะ่ มนั ก็ตอ้ งแกต่ ามหนา้ ท่ีของเขา ความเจบ็ มนั ก็

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 18

เจบ็ ตามหนา้ ท่ีของเขา ความตายมนั ก็ตายตามหนา้ ท่ีเขา มนั
ไม่ไดย้ กเวน้ ใคร เรารบี ซะ ทาํ ยงั ไงหละ เราจงึ จะสงบได้

อย่าไปตามกระแสโลกใหม้ ากนกั อิฏฐารมณณ์ และ
อนิฏฐารมณ์ คืออารมณใ์ นทางท่ีดีและอารมณใ์ นทางท่ีรา้ ย
หรอื ความยนิ ดหี รอื ความยนิ รา้ ยน่นั หละเรยี กวา่ อิฏฐารมณ์
อนิฏฐารมณ์ ความยนิ ดีกบั ความยนิ รา้ ยมนั ก็ไปอยทู่ งั้ สองน่ีหละ
ถา้ เคา้ วา่ ดีตรงไหนมนั ก็ไปยนิ ดีตรงนนั้ นะ่ ถา้ เคา้ วา่ รา้ ยตรงไหน
ก็ไปยินรา้ ยตรงนนั้ หละ หรอื ในตวั เองทงั้ ท่ีมนั เป็นอดตี ทงั้ ท่ีมนั
เป็นอนาคต สว่ นท่ีมนั เป็นอดีตในทางท่ีดี ในทางท่ีเป็น
อิฏฐารมณค์ อื ความยนิ ดนี า่ ปรารถนา ก็อย่าใหม้ นั มารบกวน
อนิฏฐารมณ์ คอื อารมณท์ ่ีไมน่ า่ ปรารถนา คืออารมณร์ า้ ย ทงั้ ท่ี
เป็นอดีตก็อยา่ ใหม้ นั มารบกวน ทงั้ สองอยา่ งหละ ทงั้ อดตี ทงั้ ท่ี
เป็นอนาคต เราก็อยา่ ใหม้ นั มารบกวนหวั ใจ อย่าใหใ้ จของเราไป
รบกวนเขา

ใหอ้ ย่รู ะหวา่ งทา่ มกลาง กลางโลกธรรม คอื ความยนิ ดีและ
ความยนิ รา้ ยนะ่ อยา่ ไปเกาะ เกาะทงั้ สองทาง นนั้ เรยี กวา่

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 19

มัชฌมิ าคอื ความเป็นกลาง ใครจะทาํ ได้ ก็ทาํ ไป ลองดซุ ิ นนั้
หละ สงบหละ ถา้ อย่ใู นระหวา่ งทา่ มกลางทงั้ สองอย่าง สงบได้
คอื อฏิ ฐารมณแ์ ละอนิฏฐารมณ์ ทงั้ ท่ีเป็นอดีต ทงั้ ท่ีเป็นอนาคต
ไม่เกาะอะไรทงั้ สองอยา่ ง อย่ใู นระหวา่ งความเป็นกลางนนั้
เรยี กวา่ มชั ฌมิ า คอื ความเป็นกลาง ตงั้ อย่ใู นทา่ มกลาง ถา้ จิต
อย่เู ป็นกลางหละ ความทกุ ขม์ นั จะมาจากไหนน่ะ มนั ก็ไมม่ า มนั
ก็มีแตค่ วามผาสกุ เทา่ นนั้ นะ่

แตเ่ ราอยภู่ ายนอก เราอยกู่ บั โลก เราก็ช่วยได้ ช่วยโลกได้ ใน
เม่ือมนั ยงั มีชวี ติ อย่มู นั ก็ชว่ ยได้ มนั ไม่ใช่วา่ ถงึ อย่เู ป็นกลางมนั จะ
ไมเ่ อาอะไร มนั ก็ไม่ใช่ มนั ชว่ ย ชว่ ยดว้ ยความเป็นกลางเน่ียหละ
แลว้ มนั ก็ใหพ้ ง่ึ ดว้ ยความเป็นกลาง เราใหพ้ ่งึ ได้ พ่งึ ไดท้ งั้ สอง
คนเราก็จะคดิ วา่ อยเู่ ป็นกลางแลว้ ไมท่ าํ อะไร จะไม่เอาอะไร มนั
ก็เป็นไปไมไ่ ด้ ในเม่ือมีชวี ติ อยมู่ นั ก็ตอ้ งชว่ ยกนั เป็นธรรมดา
เพราะหลกั เมตตาธรรมนะ่ มนั มีตลอด ยง่ิ อยดู่ ว้ ยความเป็นกลาง
ย่ิงมีเมตตามาก แมแ้ ตเ่ ราไมไ่ ดอ้ ย่คู วามเป็นกลาง เมตตาของ
พวกเราก็ยงั มกี นั อยู่ ความสงสาร ความเมตตามนั กย็ งั มี ก็พวก

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 20

เราก็ยงั มี ก็ยงั ใชก้ นั อยู่ เม่ือเราไปอยดู่ ว้ ยความเป็นกลางน่ะ
เมตตาของเราก็จะสมบรู ณ์ กรุณาเราก็สมบรู ณ์ นนั้ มนั ชว่ ยไดน้ ะ
น่ีเรยี กวา่ ความสมบรู ณใ์ นภายใน

ถา้ เราสมบรู ณไ์ ดแ้ ลว้ ศลี สมาธิของเราสมบรู ณ์ นนั้ หละเรา
จะอย่กู นั ดว้ ยความผาสกุ ความสขุ นนั้ ก็จะปรากฏแก่บรรดาพวก
เราทา่ นทงั้ หลาย ท่านทงั้ หลายก็จะไดป้ ระสบพบเหน็ ซง่ึ
คณุ สมบตั ิอนั ท่ีมีในตวั เอง ท่ีเราไดส้ รา้ งสรรคม์ าตงั้ แตด่ กึ ดาํ
บรรพห์ รอื วา่ อดตี ชาติ หรอื วา่ คณุ สมบตั ขิ องเขาซง่ึ มนั มีอย่ใู นตวั
เขาเองน่นั น่ะ ความรา้ ยก็อยใู่ นตวั เองเขาเองน่นั นะ่ มนั จะ
แสดงออก เม่ือมนั แสดงออกน่นั นะ่ เราจะไดเ้ ห็นความรา้ ยใน
ตวั เองและเหน็ ความดตี วั เอง เหน็ อย่ใู นจติ ตวั เองวา่ ความรา้ ย
กาจมนั มาจากไหน ความดมี นั มาจากไหน ความดมี นั มาจาก
ไหน มนั จะเหน็ ในตวั มนั เม่ือมนั เหน็ แลว้ มนั จะหาหนทางปลอ่ ย
และหาหนทางวาง ทงั้ ปลอ่ ยทงั้ วาง แลว้ มนั ก็อย่ดู ว้ ยความเป็น
กลาง

โดยทมี งานกรุธรรม grudhamma.com 21

เม่ือเขาอยดู่ ว้ ยความเป็นกลางได้ จะไปไหนก็ไปเถอะทีนี้ อยู่
ท่ีไหนมนั ก็มีแตค่ วามผาสกุ อนั นีห้ ละเป็นยอดธรรมคาํ สอนของ
พระพทุ ธเจา้ แมแ้ ตอ่ งคส์ มเด็จพระผมู้ ีพระภาคเจา้ พระองคก์ ็อยู่
ดว้ ยความเป็นกลาง คอื มชั ฌมิ า อยกู่ ลางโลกธรรม ไมย่ นิ ดีและ
ก็ไมย่ นิ รา้ ยในโลกธรรม พระอรยิ สงฆส์ าวกเจา้ ก็เชน่ เดยี วกนั เรา
ก็ม่งุ ประเดน็ อย่างนนั้ หละ แตจ่ ะถึงหรอื ไมถ่ ึง อนั นีก้ ็ใหเ้ ป็นเร่อื ง
ของเราแตล่ ะคน แตเ่ ราก็มงุ่ ท่ีสดุ อยา่ งนนั้ เช่นเดยี วกนั แตจ่ ะไป
ไดเ้ ม่ือไร อนั นนั้ ก็ขอเอาไวก้ อ่ น ไปไดเ้ ม่ือไหรเ่ ราก็ตอ้ งไปเม่ือนนั้
ถา้ ยงั ไปไม่ได้ เราก็คอ่ ยปฏิบตั ไิ ปเหมือนอยา่ งท่ีเรากาํ ลงั ปฏบิ ตั ิ
กนั อยใู่ นขณะนี้ เราก็ตอ้ งคิดอย่างนนั้ อยา่ ไปใจรอ้ น แลว้ ก็อยา่
ไปนอนใจจนเกินไป แลว้ ก็ใหค้ อ่ ยๆทาํ คอ่ ยๆปฏิบตั กิ นั ไป แลว้
ผลมนั ก็จะปรากฏขนึ้ มา ภายในตวั เองท่ีไดก้ ระทาํ นนั้

ดงั นนั้ หละท่ีไดแ้ สดงมาก็สมควรแก่กาลเวลา จงึ ขอยตุ เิ อาไว้
แตเ่ พียงเทา่ นี้ เอวงั ก็มีดว้ ยประการะฉะนี้

ท่ีมา: https://youtu.be/D5OoifgfEMw

โดยทมี งานกรธุ รรม grudhamma.com 22