เปิดเผยสภาวธรรม โดย หลวงตามหาบัว

เปิ ดเผยสภาวธรรม
หลวงตามหาบวั ญาณสมั ปันโน
เทศนอ์ บรมพระ ณ วดั ป่ าบา้ นตาด (๑๘ มถิ นุ ายน ๒๕๒๗)
สภาวธรรมทงั้ หลายท่พี ระพทุ ธเจา้ ทรงแสดงไว้ ทงั้ สว่ น
หยาบ สว่ นกลาง สว่ นละเอียด ลกึ ตนื้ กวา้ งแคบขนาดใด เป็นสง่ิ
ท่ีมีอย่เู ป็นอยตู่ ามสภาพของตน เช่นเดยี วกบั วตั ถใุ นโลกธาตนุ ี้
หรอื ในแผน่ ดนิ เรานี้ ตน้ ไมเ้ ป็นตน้ ไม้ มีอยตู่ ามหลกั ธรรมชาติ
ของตน ภเู ขา ดินฟา้ อากาศ ผคู้ นหญิงชาย สตั วป์ ระเภทตา่ ง ๆ
บรรดาท่ีมีอย่ใู นดินแดน ผมู้ นี ยั นต์ าดีสามารถท่ีจะมองเห็นได้
ตามวิสยั ของตา หู จมกู ลิน้ กาย ยอ่ มไม่มีทางสงสยั ในสิง่ ท่ีมีอยู่
เป็นอยทู่ งั้ หลาย
สว่ นละเอยี ดก็ยอมรบั วา่ ละเอยี ด และสิ่งท่จี ะรบั สมั ผสั กนั ใน
สว่ นละเอยี ด ซง่ึ เป็นวสิ ยั ของโลกกม็ ีอยู่ เชน่ อย่างเชือ้ โรค เขาก็
สามารถสอ่ งกลอ้ งดไู ด้ ยอมรบั วา่ เป็นของมีอยู่ นีห้ มายถึงดา้ น
วตั ถุ สว่ นท่ีมองไมเ่ หน็ เชน่ พวกอากาศ ความเยน็ รอ้ นออ่ นแขง็ ก็

1

สมั ผสั สมั พนั ธอ์ ยใู่ นตวั ของเราเอง ตา่ งคนตา่ งก็ทราบตา่ งก็
ยอมรบั วา่ มีไมส่ งสยั กนั

สภาวธรรมทงั้ หลายท่ีพระพทุ ธเจา้ ทรงแสดง ก็เป็นสง่ิ ท่มี ีอยู่
เป็นอยู่ และทรงแสดงตามสง่ิ ท่ีมีอยเู่ ป็นอยู่ ลกึ ตนื้ หยาบละเอยี ด
กวา้ งแคบหนาบางขนาดใด ก็ทรงแสดงตามส่ิงท่ีมีอยเู่ ป็นอย่นู นั้
พอเหมาะพอดกี บั สภาพนนั้ ๆ ทกุ สภาพไป เม่ือเทียบกนั กบั สงิ่ ท่ี
มีอย่ใู นโลกนีซ้ ง่ึ มนษุ ยเ์ รายอมรบั อนั นนั้ ปราชญท์ งั้ หลายท่านก็
ยอมรบั เชน่ เดยี วกนั กบั มนษุ ยเ์ รายอมรบั ในสิง่ ทงั้ หลายท่ีมีอยู่
ในแดนแห่งโลกนี้

ไม่วา่ พระพทุ ธเจา้ พระองคใ์ ดทรงรูท้ รงเหน็ ทรงยอมรบั และ
ทรงแสดงไดพ้ อเหมาะพอดกี บั สภาพแหง่ ความเป็นอยมู่ ีอย่ขู อง
ส่ิงเหลา่ นนั้ เชน่ เดียวกนั หมด ไม่มีพระพทุ ธเจา้ พระองคใ์ ดท่ีจะมี
ความรูค้ วามเห็นแตกตา่ งกนั ไป เพราะสง่ิ ท่ีมีอย่เู ป็นอยทู่ งั้ หลาย
นนั้ เป็นธรรมชาติของตน ซง่ึ ความรูค้ วามเหน็ ของพระพทุ ธเจา้
แตล่ ะพระองคก์ ็ทรงทราบดว้ ยพระญาณเหมือน ๆ กนั หมด

2

คาํ วา่ พระญาณนีก้ ็หมายถงึ หแู จง้ ตาสวา่ ง เชน่ เดยี วกบั
มนษุ ยเ์ ราท่มี ีนยั นต์ าดไี ม่ปฏเิ สธสงิ่ ท่ีเป็นวสิ ยั ของตา สง่ิ ท่ีเป็น
วสิ ยั ของหู เพราะหกู ็ดี จมกู ลนิ้ กายก็ดี สงิ่ ใดมาสมั ผสั สมั พนั ธ์
ยอ่ มยอมรบั สงิ่ นนั้ ๆ ตามเครอ่ื งรบั จะรบั ไดม้ ากนอ้ ยเพียงไร
ปราชญท์ งั้ หลายมีพระพทุ ธเจา้ เป็นตน้ ทรงยอมรบั ความจรงิ ท่ีมี
อยทู่ งั้ หลายเหลา่ นนั้ ซง่ึ เป็นสิ่งท่ีสดุ วสิ ยั ของใจธรรมดาจะรูจ้ ะ
เหน็ แตท่ รงรูด้ ว้ ยพระจกั ษุญาณ เรยี กวา่ รูด้ ว้ ยหแู จง้ ตาสวา่ ง
ภายใน จงึ ไมม่ ีอะไรท่ีจะคดั คา้ นกนั ได้

การแนะนาํ ส่งั สอนทงั้ สิ่งท่ีใหล้ ะ ทงั้ สิง่ ท่ีใหบ้ าํ เพญ็ ก็ทรงส่งั
สอนแบบเดยี วกนั เพราะสง่ิ เหลา่ นีไ้ ม่มีปัญหาอะไรเลย สาํ หรบั
จกั ษุญาณของพระพทุ ธเจา้ แตล่ ะพระองค์ จนกระท่งั พระอรหตั
อรหนั ตท์ า่ น ซง่ึ มีความเหล่อื มลา้ํ ต่าํ สงู ตา่ งกนั ก็ตาม แตท่ า่ น
ยอมรบั ไปตามพระพทุ ธเจา้ ทงั้ นนั้ เพราะหลกั ใหญ่ทา่ นรูด้ ว้ ยกนั
เหน็ ดว้ ยกนั ตามวสิ ยั เชน่ สาวกวสิ ยั กบั พทุ ธวิสยั ทา่ นยอมรบั
กราบพระพทุ ธเจา้ อยา่ งสนิทตายใจ ทงั้ ธรรมอนั ยอดย่งิ สดุ แดน

3

แห่งสมมตุ ิ ทงั้ ธรรมท่ีมีอยใู่ นแดนสมมตุ ิ คอื ในสามแดนโลกธาตุ
นีเ้ ป็นสมมตุ ทิ งั้ มวลก็ยอมรบั

พระพทุ ธเจา้ ทกุ ๆ พระองคต์ อ้ งทรงจกั ษุญาณดว้ ยกนั ทงั้ นนั้
หย่งั ทราบตลอดท่วั ถงึ และเป็นสัพพัญ�หู รอื สยมั ภู สพั พญั �ู
นนั้ หมายถงึ วา่ รูท้ กุ สงิ่ ทกุ อยา่ ง หรอื รูส้ งิ่ ทงั้ ปวง สภาวธรรมทงั้
ปวง ดว้ ยพระจกั ษุญาณ สยมั ภทู รงรูเ้ องเหน็ เองโดยไมต่ อ้ ง
อาศยั คนอ่ืน หรอื มีครูมีอาจารยค์ อยบอกคอยแนะเหมือนพวก
สาวกทงั้ หลาย แตท่ รงทราบทรงรูท้ รงเหน็ โดยลาํ พงั พระองคเ์ อง
ตามสิ่งท่ีมีอยู่ เชน่ บาป บญุ นรก สวรรค์ พรหมโลก นิพพาน

สภาพเหลา่ นีม้ ีก่ีชนั้ ก่ีภมู ิ มคี วามหยาบละเอยี ดมากนอ้ ย
เพียงไร ตลอดถึงบรรดาสตั วท์ ่ีเขา้ สภู่ มู ินนั้ ๆ ภพนนั้ ๆ หรอื ชนั้
นนั้ ๆ ทรงทราบโดยตลอดท่วั ถงึ หมด ไมม่ อี นั ใดมาปิดบงั ลีล้ บั
นอกจากกิเลสตวั มืดดาํ เทา่ นนั้ เป็นสงิ่ ท่ีปิดบงั จติ ใจ ไม่ใหร้ ูใ้ ห้
เห็นความจรงิ ทงั้ หลายท่ีมีอย่เู หลา่ นนั้ น่ีละระหวา่ งพระพทุ ธเจา้
พระอรหนั ตท์ า่ น ซง่ึ เป็นผสู้ นิ้ กิเลสและทรงญาณโดยสมบรู ณ์
แลว้ กบั บรรดาสตั วซ์ ง่ึ หหู นวกตาบอดเชน่ เดียวกบั พวกเรา ๆ

4

ท่าน ๆ เพราะเป็นคลงั กิเลสนีเ้ ทา่ นนั้ จงึ ไมส่ ามารถมองเห็นได้
ในสงิ่ ท่ีมีอยทู่ งั้ หลายตามความเป็นจรงิ

เราอยา่ พดู ถงึ ธรรมอนั ละเอยี ดนนั้ เลย เพยี งแตส่ ่ิงหยาบ ๆ
ซง่ึ มีอยใู่ นโลกนี้ มนษุ ยต์ าอวยั วะไม่วกิ ลวกิ าร สมบรู ณใ์ น
เครอ่ื งรบั ทงั้ หลายแลว้ เขากย็ อมรบั กนั ทงั้ นนั้ นอกจากคนตา
บอดหหู นวกหรอื อวยั วะพกิ ลพิการ ไมส่ ามารถจะมีเคร่อื งมืออนั
เหมาะสมและรบั ส่ิงทงั้ หลายท่ีโลกทงั้ หลายเขารบั กนั ไดท้ งั้ นนั้
และนอกจากรบั ไม่ไดแ้ ลว้ บางอยา่ งยงั ปฏเิ สธวา่ สง่ิ เหลา่ นนั้ ไม่มี
ทงั้ ๆ ท่ีผมู้ ีตาดีหดู อี วยั วะดที งั้ หลายเขายอมรบั กนั แตค่ นวกิ าร
เหลา่ นนั้ ไมย่ อมรบั แมเ้ ช่ือก็เช่ือแบบคนวกิ าร เช่ืองู ๆ ปลา ๆ
ไม่ไดเ้ ช่ือตามหลกั ความจรงิ ท่ีรูท้ ่ีเหน็ เหมือนอย่างคนมีอวยั วะ
สมบรู ณท์ งั้ หลาย

เร่อื งสตั วโ์ ลกท่ีเช่ือในธรรมของพระพทุ ธเจา้ ก็ย่อมเป็นลมุ่ ๆ
ดอน ๆ ลบู ๆ คลาํ ๆ เชน่ เดยี วกนั แมจ้ ะปฏิญาณตนวา่ เป็นชาว
พทุ ธก็ตาม เพราะส่ิงท่ีใหข้ ดั ใหข้ วางไมใ่ หเ้ ช่ืออย่างเตม็ เมด็ เต็ม
หนว่ ยนนั้ ฝังอย่ภู ายในใจ ความฝังอยนู่ นั้ คอื ความกีดขวาง คอื

5

ความปิดบงั ไม่ใหม้ องเหน็ สภาพความเป็นจรงิ ทงั้ หลายไดต้ าม
สงิ่ ท่ีมีอย่นู นั้ ๆ ไม่เช่นนนั้ โลกจะไมผ่ ดิ พลาด ไมท่ าํ ตวั ใหเ้ สยี หาย
ลม่ จมไปเพราะมีสงิ่ ดงึ ดดู ใหเ้ ป็นไปเช่นนนั้ จงึ ตอ้ งยอมเสยี เนือ้
เสียตวั ยอมทนทกุ ขท์ รมาน ยอมรบั เสวยกรรม เพราะกิเลสพา
ใหท้ าํ กรรม

ขนึ้ ช่ือวา่ ทกุ ขแ์ มน้ อ้ ยใครก็ไม่ตอ้ งการ แตเ่ หตใุ ดโลกจงึ เป็น
แหลง่ แหง่ ความทกุ ข์ เป็นคลงั แหง่ กองทกุ ข์ อยใู่ นกองเพลิง
เหมือนกนั หมด ใครอยากอยู่ พดู ถงึ ตามความรูส้ กึ แลว้ แมแ้ ต่
สตั วเ์ ดรจั ฉานเขาก็ทราบ ไมอ่ ยากพบเหน็ เลย แตก่ ็จาํ ตอ้ งไดท้ น
ทกุ ขท์ รมาน ยอมรบั เสวยกรรมประเภทตา่ ง ๆ หรอื ผลแหง่ กรรม
ประเภทตา่ ง ๆ ซง่ึ เป็นเรอ่ื งของตวั เองสรา้ งขนึ้ เพราะความเช่ือ
สิง่ จอมปลอมทงั้ หลายมนั หลอกลวงใหท้ าํ ผลกรรมนนั้ กก็ ลบั เขา้
มาสผู่ ทู้ าํ ผบู้ ง่ บอกใหท้ าํ มนั หายไปไหนก็ไมร่ ู้ ผฉู้ ดุ ลากใหท้ าํ มนั
ไมใ่ ชผ่ รู้ บั เคราะหร์ บั กรรม แตเ่ ราผทู้ าํ ตามอาํ นาจของมนั นี้
ตา่ งหากท่ีไดร้ บั เคราะหร์ บั กรรมตลอดมา

6

เทียบเพียงเท่านี้ เราจะเห็นเรอ่ื งความแปลกประหลาดและ
ความอศั จรรยข์ องธรรมท่ีพระพทุ ธเจา้ แตล่ ะพระองค์ ๆ เฉพาะ
อยา่ งย่งิ พระพทุ ธเจา้ ของเราองคป์ ัจจบุ นั ทรงแสดงไวน้ ี้ ใครรูใ้ คร
เห็นมีเหรอ ไมม่ ีใครรูใ้ ครเห็นในธรรมบรรดาท่ีแสดงมาแลว้ เชน่
บาปใครจะเช่อื วา่ บาปมี บาปเป็นตวั ยงั ไงก็ไมร่ ู้ บญุ เป็นตวั ยงั ไง
ก็ไม่รู้ เราจะคาดไดเ้ พียงวา่ บาปคือความลามกจกเปรต บญุ คือ
ความสขุ ความสบาย ก็เป็นเพียงคาด ๆ

ทงั้ ๆ ท่ีเจา้ ตวั นนั้ นะ่ สมั ผสั สมั พนั ธอ์ ยกู่ บั ผลแห่งบาป หรอื
สมั ผสั สมั พนั ธอ์ ย่กู บั บาปตลอดเวลาทงั้ ทางรา่ งกายและจติ ใจ
แตม่ ีสง่ิ หนง่ึ ท่ปี ิดบงั เอาไวไ้ มใ่ หเ้ หน็ ตามหลกั ความจรงิ พอให้
เช่ือถือไดอ้ ย่างฝังใจ เตม็ ความจรงิ ท่ีสมั ผสั สมั พนั ธอ์ ย่กู บั ตวั เอง
น่ีละมนั ตา่ งกนั ตรงนี้ สว่ นพระพทุ ธเจา้ ท่ีวา่ นาํ ธรรมเหลา่ นีม้ า
แสดง ทรงประจกั ษพ์ ระทยั ดว้ ยความจรงิ จรงิ ๆ ไม่ใช่ความ
คาดคะเน ไม่ใชค่ วามดน้ เดา

การรบั ความทกุ ขน์ นั้ รบั เตม็ เปาเหมือนกนั เร่อื งโลกนะ่ แตท่ ่ี
จะเช่ือตามความจรงิ ท่ีไดร้ บั ความทกุ ขค์ วามทรมานรบั บาปรบั

7

กรรมนนั้ สตั วโ์ ลกไม่มีความจรงิ ท่ีเรยี กวา่ ธรรม เป็นส่ิงท่ีขยาย
ความรูน้ ีใ้ หเ้ ขา้ ถึงความจรงิ นนั้ จงึ ไม่เช่ือวา่ บาปมี บญุ มี นรกมี
สวรรคม์ ี พรหมโลกมี นพิ พานมี น่ีมนั มีอนั หนง่ึ ท่ีปิดบงั จติ ใจ
เอาไว้

สว่ นพระพทุ ธเจา้ ทา่ นทรงรูจ้ รงิ ๆ คือรูด้ ว้ ยเป็นความจรงิ
เห็นตามความจรงิ ดว้ ยพระจกั ขญุ าณไมม่ ีทางสงสยั แลว้ นาํ
ธรรมชาตอิ นั นนั้ มาสอนโลก วชิ านีจ้ งึ ไม่มีในโลก ใครจะสอนกนั
ก็สอนแบบดน้ ๆ เดา ๆ ไมไ่ ดส้ อนตามท่ีรูแ้ ลว้ เหน็ แลว้ คน้ พบ
แลว้ มาส่งั สอนเหมือนพระพทุ ธเจา้ ท่ีนาํ ธรรมะมาส่งั สอนสตั ว์
โลกเรานีเ้ ลย

ดว้ ยเหตนุ ีธ้ รรมะของพระพทุ ธเจา้ จงึ เรยี กวา่ สวากขาตธรรม
ตรสั ไวช้ อบ เพราะไดร้ ูช้ อบเหน็ ชอบตามความจรงิ ของทกุ สิ่งทกุ
อย่างแลว้ คอ่ ยนาํ มาสอนโลก พระองคเ์ องกป็ ระจกั ษพ์ ระทยั
อยา่ งเดน่ ชดั ไมม่ ีท่ีสงสยั แลว้ ในบรรดาธรรมท่ีนาํ มาสอนโลกนนั้
ตลอดอบุ ายวธิ ีการท่ีคน้ คิดพนิ ิจพจิ ารณาใหไ้ ดเ้ จอธรรมเหลา่ นนั้
ก็ไมม่ ีอะไรสงสยั ในพระทยั เรยี กวา่ สมบรู ณท์ งั้ เหตคุ อื การ

8

ขวนขวาย สมบรู ณท์ งั้ ผลคือความรูแ้ จง้ แทงตลอด ตามหลกั
ความจรงิ แหง่ ธรรมทงั้ หลายทกุ ขนั้ ทกุ ภมู ิ จนกระท่งั ถึงภมู ิท่ีเลย
สมมตุ ิออกไป ทา่ นเรยี กวา่ วมิ ตุ ติพระนิพพาน พระองคท์ รงรูท้ รง
เหน็ แลว้ จงึ นาํ ธรรมเหลา่ นีม้ าส่งั สอนโลก

ท่ีน่ีสตั วโ์ ลกนนั้ ก็จะเทียบอะไร นอกจากก็เหมือนคนตาบอด
เราดี ๆ น่ี ตามีหมู ีก็ตาม มนั บอดไปเสียหมดทกุ อวยั วะ เพราะมี
ธรรมชาตอิ นั หน่งึ มาปิดหปู ิดตาปิดความรูส้ กึ ธรรมชาตอิ นั นนั้
เป็นของปลอม เม่ือปิดเขา้ ไปในใจดวงใดแลว้ จงึ ทาํ ใหใ้ จดวงนนั้
กลายเป็นของปลอมไปหมด เหน็ ผิดวา่ ถกู เหน็ ถกู วา่ ผิด เห็นดวี า่
ช่วั เหน็ ช่วั วา่ ดไี ปหมด เพราะของปลอมจะใหเ้ ป็นเหมือนของ
จรงิ นนั้ เป็นไปไมไ่ ด้ น่ีตรงนีเ้ องท่ีสตั วโ์ ลกทงั้ หลายจงึ ราวกบั วา่
สตั วต์ าบอด เสือกคลานอยตู่ ามประสีประสาหาทางออกไม่ได้
แมจ้ ะสมั ผสั สมั พนั ธด์ นิ้ ลม้ ดนิ้ ตายอยกู่ ็ตาม จนกระท่งั ตายไป
เพราะความทกุ ขค์ วามทรมานนนั้ ก็ไมท่ ราบทางออก แลว้ ดไี ม่ดี
ไมห่ าทางออก หาทางออกไม่เจอ

9

น่ีจงึ วา่ โลก ทา่ นบอกวา่ โลกนั ตร มนษุ ยเ์ รา โลกนั ตรสตั วก์ ็
หมายถงึ ความมืดบอดภายในจิตใจ ไม่มองเหน็ ช่องเหน็ ทาง
พอท่ีจะนาํ ตนใหพ้ น้ จากภยั ทงั้ หลาย ซง่ึ กาํ ลงั กลมุ้ รุมอยภู่ ายใน
จิตใจและอวยั วะนี้ ใหผ้ า่ นพน้ ไปไดแ้ มเ้ ลก็ ๆ นอ้ ย ๆ ไม่ตอ้ งถึง
ขนั้ วิมตุ ตพิ ระนิพพานเลย

พระพทุ ธเจา้ ทงั้ หลายนนั้ เหมอื นกบั คนตาดหี ดู ี มีจกั ษุญาณ
เหมือนกบั กลอ้ งขยายไดต้ ลอดท่วั ถงึ ในโลกธาตนุ ี้ ไมม่ ีสง่ิ ใด
ปิดบงั ลีล้ บั ในพระญาณคอื ความรูอ้ นั ละเอยี ดแหลมคมของ
พระองคเ์ ลย เพราะสง่ิ เหลา่ นนั้ ก็เปิดเผยตวั ดว้ ยความมอี ย่แู ลว้
ความจรงิ คอื พระญาณนีก้ ็เปิดเผยตวั ดว้ ยความจรงิ เชน่ เดยี วกนั
คือพรอ้ มท่ีจะรูจ้ ะเหน็ ในสิง่ ท่ีมีอยทู่ งั้ หลาย ไมว่ า่ หยาบกลาง
ละเอยี ดขนาดไหน ไมพ่ น้ วิสยั แห่งพระจกั ษุญาณนีไ้ ปไดเ้ ลย
นามพระองคจ์ งึ ปรากฏวา่ โลกวทิ ู รูแ้ จง้ โลก โลกก็คอื หม่สู ตั ว์
ทกุ ส่งิ ทกุ อยา่ งท่ีเก่ียวขอ้ งกบั หม่สู ตั วท์ รงรูต้ ลอดท่วั ถงึ หมด
พรอ้ มทงั้ วธิ ีแกไ้ ขถอดถอนและบาํ เพ็ญ ไมม่ ีอนั ใดจนเร่อื งของ
พระพทุ ธเจา้ แลว้ พระศาสนาจงึ ไดป้ ระกาศลงในแดนแห่งมนษุ ย์

10

มนษุ ยแ์ มจ้ ะตาบอดหหู นวกเช่นเดียวกบั สตั วท์ ่วั ไปก็ตาม
แตว่ า่ ไม่ไดบ้ อดถงึ ขนาดท่ีวา่ มืดมดิ ปิดทวารหาทางแกไ้ ขไม่ได้
เสยี ทีเดยี ว ประเภทท่มี ีทางแกไ้ ขไดย้ งั ไม่แลว้ ประเภทท่พี อฝา้
ฟางเทา่ นนั้ ก็ยงั มีใน ๔ ประเภทนนั้ อุคฆฏติ ญั �ู เป็นประเภทท่ี
พรอ้ มอยแู่ ลว้ เสือกคลานหาทางออกเตม็ ท่เี ต็มฐาน เป็นแตเ่ พียง
วา่ ยงั หาทางออกไมไ่ ด้ การเสาะการแสวงนีเ้ ต็มหวั ใจ วปิ
จติ ัญ�ู ก็เชน่ เดียวกนั เดนิ ตามหลงั กนั เพ่ือความเสาะแสวงหา
ทางเลด็ ลอดออกจากกองทกุ ขท์ ่ีถกู กิเลสครอบงาํ เนยยะ ก็คอ่ ย
เสอื กคอ่ ยคลานกนั ไป เวน้ แตพ่ วก ปทปรมะ สดุ วสิ ยั ท่จี ะแกจ้ ะ
ไขจะชว่ ยอะไร ๆ ได้ ประเภทนีเ้ ป็นประเภทท่ีหมดหวงั

ท่ีธรรมของพระพทุ ธเจา้ มาประกาศสอนโลกนี้ ถา้ เราคดิ เผนิ
ๆ ตามเร่อื งของกิเลสพาใหค้ ดิ ตามเรอ่ื งของกิเลสหลอกหลอน
ใหค้ ดิ ก็วา่ ไม่เป็นของแปลกประหลาดไม่เป็นของอศั จรรย์ ศาสน
ธรรมนีก้ ิเลสอาจพลิกแพลงเปล่ียนแปลงไปวา่ เป็นลทั ธิเป็นอะไร
ตงั้ ขนึ้ มาแบบดน้ ๆ เดา ๆ เกาหมดั ไมใ่ ชต่ งั้ ขนึ้ มาตามหลกั
ความจรงิ เป็นอย่างนนั้ ไปก็ได้ คนจงึ ไม่เหน็ ศาสนาเป็นของ

11

สาํ คญั ย่งิ กวา่ ความเหน็ ตามเร่อื งของอธรรมฝ่ายทาํ ลายเป็น
ของสาํ คญั ทกุ อากปั กิรยิ าท่ีแสดงออกไมว่ า่ จะแสดงออกทางจิต
ไมว่ า่ จะแสดงออกทางกายทางวาจา เป็นชอ่ งทางท่ีเปิดโลง่
ตลอดเวลาสาํ หรบั รายไดข้ องมนั น่ีแหละมนั ลาํ บาก คอื มนั
กลอ่ มเอาอยา่ งสนิท ไมใ่ หม้ องเหน็ แสงอรรถแสงธรรมอะไรได้
เลย น่ีเราจะเหน็ ไดว้ า่ ศาสนาอศั จรรยข์ นาดไหนย่งิ ขนึ้ กต็ อนมา
เปิดกนั ตรงนี้

คนท่ียงั ไม่เคยรูไ้ มเ่ คยเหน็ ในสงิ่ เป็นภยั ทงั้ หลายโดยความ
จรงิ ก็ไดร้ ูไ้ ดเ้ ห็นขนึ้ มาตามสวากขาตธรรม หรอื ตามพระโอวาท
คาํ ส่งั สอนของพระพทุ ธเจา้ เชน่ พทุ ธบรษิ ัทหรอื ปฐมสาวก ซง่ึ
ท่านเหลา่ นีเ้ ป็นผเู้ สาะแสวงอย่แู ลว้ แทบลม้ แทบตาย พอ
พระองคป์ ระกาศศาสนธรรมคืออรยิ สจั ๔ ซง่ึ เป็นของจรงิ อนั เป็น
เครอ่ื งยืนยนั ตอ่ มรรคผลนิพพานใหท้ ราบเท่านนั้ ยงกฺ �ิ จฺ ิ
สมุทยธมมฺ ํ สพพฺ นฺตํ นิโรธธมมฺ ํ ในธมั มจกั กปั ปวตั ตนสตู ร ท่ี
ประกาศแกพ่ ระเบญจวคั คยี ท์ งั้ หา้ พระอญั ญาโกณฑญั ญะควา้
ติดมือขนึ้ มาทนั ที ออกประกาศยืนยนั เป็นสกั ขีพยานแหง่ ศาสน

12

ธรรมของพระพทุ ธเจา้ ในขณะนนั้ วา่ ยงฺก�ิ ฺจิ สมทุ ยธมมฺ ํ
สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมํ อะไรก็ตามเกิดขนึ้ แลว้ ดบั ทงั้ นนั้ น่นั หา
ความแนน่ อน หาความไวว้ างใจไม่ไดเ้ ลย

น่ีก็เพราะทา่ นเห็นหลกั เกณฑแ์ หง่ ความแน่นอน ปรากฏขนึ้
แลว้ ภายในใจของทา่ น น่นั เรยี กวา่ แสงแหง่ ธรรม ความสวา่ งแห่ง
ธรรม หลกั เกณฑท์ ่ีเป็นความแน่ใจหรอื แกน่ แห่งความแนใ่ จ ได้
เรม่ิ ปรากฏตวั ขนึ้ แลว้ พอเป็นท่ยี ดึ จงึ ไดส้ ลดั ปัดทิง้ หรอื ตาํ หนิสงิ่
เหลา่ นนั้ วา่ อะไรก็ตามเม่ือเกิดแลว้ ดบั ทงั้ นนั้ หาท่ีไวใ้ จไม่ไดเ้ ลย
ก็มีแตอ่ นั นีเ้ ทา่ นนั้ เป็นท่ีไวใ้ จได้ ท่ีวา่ ดวงตาเหน็ ธรรมคอื เรม่ิ เหน็
แกน่ แหง่ ธรรม เรม่ิ เหน็ แกน่ แห่งจติ เรม่ิ เหน็ แกน่ ววิ ฏั ฏะ สอ่ งแสง
เขา้ ไปถงึ จดุ นนั้ แลว้ และสดุ ทา้ ยก็ไดบ้ รรลธุ รรมตาม
พระพทุ ธเจา้ ทรงส่งั สอน น่ีละธรรมปรากฏเป็นของอศั จรรยข์ นึ้
แลว้ ในทา่ นทงั้ หา้ นี้

ธรรมจะอศั จรรยอ์ ย่ขู นาดไหนก็ตาม ถา้ ไมม่ ีสิ่งสมั ผสั ไมม่ ี
ส่งิ ยืนยนั ธรรมก็เป็นของอศั จรรยอ์ ยตู่ ามหลกั ธรรมชาตขิ องตน
ไมม่ ีความหมายแกผ่ หู้ นง่ึ ผใู้ ด ตอ่ เม่ือสิง่ ท่หี าความหมายอยแู่ ลว้

13

พรอ้ มท่ีจะรบั ความหมายอย่แู ลว้ คอื ใจอนั เตม็ ไปดว้ ยอปุ นิสยั
พอสมั ผสั เขา้ เทา่ นนั้ ก็ ยงกฺ �ิ จฺ ิ สมุทยธมฺมํ สพพฺ นฺตํ
นิโรธธมมฺ ํ ขนึ้ ทนั ที หลงั จากนนั้ แลว้ ก็ วุสติ ํ พรฺ หมฺ จริยํ
แปลวา่ พรหมจรรยไ์ ดอ้ ย่จู บแลว้ เสรจ็ เร่อื งไฟกิเลสตณั หาอา
สวะท่ีเคยเผาอยใู่ นจิตใจนี้ เป็นอนั วา่ สลดั ปัดทิง้ ไปหมดไม่มีสง่ิ
ใดเหลือแลว้ เพราะอาํ นาจแห่งธรรม

น่ีธรรมท่วี า่ ประเสรฐิ ๆ ไดป้ รากฏกงั วานเตม็ หวั ใจของทา่ น
เบญจวคั คียท์ งั้ หา้ นีแ้ ลว้ น่ีเป็นปฐมสาวก ท่านเหลา่ นีแ้ ลเป็นผู้
เทิดทนู เป็นผเู้ หน็ ธรรมองคแ์ รก คอื เหน็ ธรรมเป็นของอศั จรรย์
เห็นพระพทุ ธเจา้ เป็นของอศั จรรย์ เหน็ ศาสนธรรมท่ีประกาศส่งั
สอนเป็นของอศั จรรย์ และเหน็ ธรรมท่ีรูป้ ระจกั ษภ์ ายในจติ ใจ
ของตนเองอยา่ งอศั จรรยโ์ ดยไม่มีอะไรสงสยั เลย รอ้ ยทงั้ รอ้ ยเตม็
หมด น่ีแหละอาํ นาจแห่งความรูแ้ จง้ เหน็ จรงิ ของพระพทุ ธเจา้
ประทานพระศาสนาไว้ มีคณุ คา่ มหาศาลหาอนั ใดประมาณ
ไม่ได้

14

เราทงั้ หลายนอกจากเกิดเป็นมนษุ ยแ์ ลว้ ยงั ไดม้ าบวชใน
พระพทุ ธศาสนา และไดต้ งั้ หนา้ ตงั้ ตาประพฤตปิ ฏบิ ตั ติ าม
หลกั ศาสนธรรม ก็ช่ือวา่ เรายดึ บนั ไดถกู และเหมาะสมแลว้ กบั
ความมงุ่ หมายของเราท่บี วชมา ฉะนนั้ จงตงั้ ใจประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ
ยดึ หลกั เกณฑน์ ีไ้ วด้ ว้ ยดีอยา่ ไดล้ ดละทอ้ ถอย

อนั เรอ่ื งของกิเลสไม่มีเรอ่ื งใดใหพ้ ากนั จาํ ไวอ้ ย่างถงึ ใจ วา่ จะ
ทาํ สตั วโ์ ลกใหเ้ บ่อื หนา่ ยอ่ิมพอ ไม่มีแมน้ ิดหนง่ึ วา่ จะทาํ สตั วโ์ ลก
ใหม้ ีความสนกุ สนานร่นื เรงิ บนั เทงิ มีความสะดวกสบายอยา่ ง
ตายใจได้ มีแตค่ วามบบี บงั คบั โดยลาํ ดบั ลาํ ดา แตก่ ารบีบบงั คบั
ก็มีเครอ่ื งประกบั เขา้ อีกทีหน่งึ ไมใ่ หเ้ รารูว้ า่ กิเลสนีบ้ บี บงั คบั
จิตใจเรา ละเอยี ดแคไ่ หน ไมอ่ ยา่ งนนั้ สตั วโ์ ลกจะไม่เหน็ โทษของ
มนั ไดอ้ ย่างไร ตอ้ งเหน็ ทกุ ขก์ ็ประจกั ษใ์ นตวั เองดว้ ยกนั ทงั้ นนั้
ไมว่ า่ ฝ่ายโศกเศรา้ ไมว่ า่ ฝ่ายร่นื เรงิ บนั เทงิ ไม่วา่ สง่ิ ตอ้ งการสิง่ ไม่
ตอ้ งการมนั ประจกั ษด์ ว้ ยใจ ถา้ ควรจะเหน็ โทษแลว้ มนั เหน็
ดว้ ยกนั ทงั้ นนั้ เพราะตา่ งคนตา่ งโดนอย่ตู ลอดเวลา ไมว่ า่ ภพใด
ชาตใิ ดมาจนกระท่งั ปัจจบุ นั และขณะนี้

15

แตน่ ีไ้ ม่มีอนั ใดท่ีจะรู้ เพราะมนั มีเครอ่ื งประกบั เขา้ อกี ทหี นง่ึ
ภายในจิตใจใหส้ ตั วค์ ลอ้ ยตาม เพลินตาม หลงตาม พอใจตาม
มนั ตลอดเวลา น่ีละเอยี ดไหมกิเลส ถา้ เราอยากจะทราบก็ใหต้ งั้
หนา้ ตงั้ ตาประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ อยา่ ใหก้ ิเลสเขา้ แทรกเขา้ แซงขอ้
ปฏิบตั ิ และกาํ จดั ความเพียรของเราใหส้ นิ้ ซากไปเสยี จากใจ
เหลือแตซ่ ากของกิเลสเตม็ หวั ใจ ซากกิเลสไม่ไดต้ ายเหมอื นซาก
แห่งความเพียรเพ่ืออรรถเพ่ือธรรมทงั้ หลาย ซากกิเลสเป็นซากท่ี
สด ๆ รอ้ น ๆ เป็นซากของยกั ษข์ องผีซง่ึ กลนื หวั ใจสตั วโ์ ลกอยู่
ตลอดเวลา ไมม่ ีคาํ วา่ เชา้ สายบา่ ยเยน็ เฒา่ แกช่ ราคร่าํ ครา่ หรอื
หน่มุ สาว กลนื อย่ตู ลอดเวลา เพราะธรรมชาตนิ ีเ้ ป็นหลกั ปัจจบุ นั
อนั หนง่ึ จงึ ไมม่ ีวยั ไมม่ ีคาํ วา่ ชราครา่ํ ครา่ ไมม่ ีกาลไมม่ ีสถาน
ท่ีวา่ จะพกั ผอ่ นหยอ่ นตวั เวน้ แตห่ ลบั เท่านนั้

ท่ีน่ีธรรมเม่ือเราคอยแตก่ าลสถานท่ีเวล่าํ เวลาอยกู่ ็ชดั เจน
แลว้ วา่ แพ้ แพก้ ิเลสตวั ไมม่ ีกาลสถานท่ี ในเวลาท่ีเป็นอยเู่ ชน่ นี้
เราอยใู่ นหอ้ งมืด ไม่ไดอ้ อกมาท่โี ลง่ แจง้ จงึ มองไมเ่ ห็นความมืด
วา่ เป็นอยา่ งไร เพราะไม่มีคแู่ ขง่ กนั เพราะฉะนนั้ จงผลิต

16

สตปิ ัญญาศรทั ธาความเพียรขนึ้ เรม่ิ แตส่ มถธรรมคอื ความสงบ
ใจ เอาใหส้ งบใหไ้ ด้ ไม่มีอะไรท่ีทาํ ใจใหฟ้ งุ้ ซา่ นนอกจากกิเลส
อยา่ งเดยี ว ถา้ จะโทษมนั เหน็ มนั วา่ เป็นภยั ก็คอื ความฟงุ้ ซา่ นท่ี
ประจาํ จิตของเราอยตู่ ลอดเวลา นนั้ แลคอื ตวั ภยั คือตวั กิเลส

เอา้ ปักจติ ลงตรงนนั้ ดว้ ยความพากเพียร ดว้ ยความ
ระมดั ระวงั ตงั้ สตใิ หด้ ี อยา่ หวงั ผลหวงั ประโยชนจ์ ากสงิ่ ใดวตั ถุ
ใดอะไรในโลกนี้ นอกจากงานคอื การกระทาํ ดว้ ยความตงั้ สตขิ อง
ตนไม่ใหเ้ ผลอ ในกิจการของตนท่ีทาํ ไดแ้ กจ่ ิตตภาวนาเทา่ นนั้ น่ี
เป็นจดุ ท่ีมงุ่ หมายแหง่ ธรรม อยา่ เปิดช่องใหก้ ิเลสผลกั ดนั ออกมา
มนั ผลกั ดนั ออกมาจากใจนะกิเลส ไมไ่ ดม้ าจากรูป จากเสยี ง
จากกลนิ่ จากรสท่ีไหนเลย มนั มาจากใจ แมจ้ ะปรุงเร่อื งรูปเร่อื ง
เสยี งกลนิ่ รสขนึ้ มา ก็เพราะผนู้ ีไ้ ปสมั ผสั สมั พนั ธ์ ผนู้ ีไ้ ปปรุงไป
แตง่ ไปคาดไปหมายไปสาํ คญั ตา่ ง ๆ จงึ เป็นเรอ่ื งขนึ้ มาท่จี ติ

ความปรุงออกไปก็คอื เร่อื งของกิเลส ความท่ีมาหลอกตนเอง
ก็คอื เร่อื งของกิเลส ระวงั อนั นีใ้ หด้ ี แลว้ เรง่ หนา้ ท่กี ารงานของตน
เขา้ ใหม้ ่นั เหมาะ อยา่ คอยเวล่าํ เวลาเชา้ สายบา่ ยเยน็ ปีนนั้ เดือน

17

นี้ อนั เป็นกลมายาของมนั อกี เชน่ เดียวกนั ใหม้ ่งุ ตอ่ ตรงนี้ จะทกุ ข์
ยากลาํ บากขนาดไหนเราเคยทกุ ขม์ าแลว้ สงสยั ท่ีไหน เอาใหเ้ หน็
จะทกุ ขข์ นาดไหนก็ไม่ตายแหละจติ น่ี ทกุ ขก์ ็มีแตเ่ ร่อื งของ
ทกุ ขเวทนามนั แสดงตวั ของมนั อย่เู หมือนไฟ ก็เทา่ นนั้ แหละ ถา้
เราไมเ่ ขา้ ไปสมั ผสั สมั พนั ธไ์ ฟก็ไมม่ ีความหมาย ไฟก็ไฟ เราก็เรา
ทกุ ขก์ ท็ กุ ข์ พิจารณาใหเ้ หน็ ชดั เจนในความทกุ ข์

สติเป็นของสาํ คญั อย่าไดล้ ดละ ปัญญาพิจารณาสอดสอ่ ง
อยา่ อยเู่ ฉย ๆ น่ีหนกั ใจในเร่อื งปัญญาเก่ียวกบั หมกู่ บั เพ่อื นมาก
ทีเดียว ไม่ใช่หนกั เพียงเลก็ นอ้ ย เพราะพอสมั ผสั สมั พนั ธท์ างตา
ทางหแู ลว้ นีม้ นั จะบอกเร่อื งปัญญามาทนั ที วา่ ปัญญาไปนอน
ตายอยทู่ ่ีไหน จงึ มีแตเ่ อาเร่อื งโง่ ๆ เร่อื งของกิเลสมาหลอก
เจา้ ของอยตู่ ลอดเวลา เร่อื งธรรมไม่มีเหรอ มาประพฤตปิ ฏิบตั ิ
ธรรมแท้ ๆ ทาํ ไมไมม่ ีเรอ่ื งธรรมออกแสดงใหเ้ หน็ ลวดลายบา้ ง
เลก็ ๆ นอ้ ย ๆ มนั จะมีแตเ่ ร่อื งของกิเลสท่ีทาํ คนใหโ้ ง่ ท่ีทาํ คนให้
เซอ่ ๆ ซา่ ๆ อยตู่ ลอดเวลา หมดทงั้ ตวั มองเขา้ ไปเหน็ แตเ่ ร่อื งของ
กิเลสทาํ งานอยโู่ ดยถา่ ยเดยี ว หาสติปัญญาอะไรแฝงอย่ใู นนนั้

18

ไมม่ ีเลย เป็นยงั ไงนกั ปฏิบตั ิมนั สมควรแลว้ เหรอน่ี จงึ ไดป้ ลอ่ ยให้
กิเลส กุสลา ธมฺมา อยตู่ ลอดเวลาดว้ ยความฉลาดของมนั ไอ้
เราก็กลนื แต่ อกุสลา ธมฺมา ความโง่เขา้ เต็มหวั ใจไดผ้ ลได้
ประโยชนอ์ ะไร

ธรรมะท่ีพระพทุ ธเจา้ ทรงส่งั สอนนีส้ ด ๆ รอ้ น ๆ แท้ ๆ ไมใ่ กล้
ไมไ่ กลท่ีไหน นอกจากอยทู่ ่ีใจดวงเดยี วเทา่ นนั้ อยา่ ไปคาดไป
หมายสถานท่ีน่นั กาลเวลานนั้ เวลานี้ วา่ เป็นกิเลสตณั หาอาสวะ
วา่ เป็นมรรคผลนิพพาน กิเลสอย่ใู นใจน่ีแหละ มรรคผลนพิ พาน
จะอย่ทู ่ีไหน เปิดออกตรงนี้ ความมืดดบั ไปตรงนีแ้ ลว้ ความสวา่ ง
จะขนึ้ ตรงท่มี นั มืดนีเ้ องจะไปขนึ้ ท่ีไหน

ปัญญาหดั คิดหดั อา่ นซอิ ย่าอย่เู ฉย ๆ บงั คบั ใหค้ ดิ บงั คบั ให้
ตรองใหใ้ ครค่ รวญ มนั หากคอ่ ยแตกแขนงไปเอง อยเู่ ฉย ๆ ให้
ปัญญาเกิดไมเ่ กิด ตายทิง้ เปลา่ ๆ น่นั แหละ แมแ้ ตผ่ ไู้ ดส้ มาธิก็
ตาม จะสมาธิขนั้ ไหนก็สมาธิขนั้ นนั้ อยเู่ ท่านนั้ ไม่เป็นปัญญาให้
ได้ ปัญญาตอ้ งเป็นเรอ่ื งของปัญญา ออกพนิ ิจพจิ ารณาคน้ ควา้
ภายนอกภายใน สิง่ ท่ีมาสมั ผสั สมั พนั ธท์ ่ีเคยผา่ นไปแลว้ ก็ดี

19

ปัจจบุ นั ก็ดี หรอื อนาคตคิดไปเรอ่ื งใด ใหเ้ ป็นเรอ่ื งอรรถเรอ่ื งธรรม
เร่อื งสติปัญญาออกทาํ งาน และกิเลสท่ีเป็นอยตู่ ามกระแสของ
จิตมนั จะลบลา้ งกนั ไปโดยลาํ ดบั ลาํ ดา ลบกิเลสลา้ งกิเลสลา้ งท่ี
ตรงนี้ ไม่ไดล้ า้ งท่วี นั คนื ปีเดือนสถานท่ีกาลเวลาอะไรเลย มนั มี
อย่ทู ่ีตรงนี้ ใหพ้ จิ ารณาตรงนี้

พดู ถึงเร่อื งความเคียดแคน้ พระพทุ ธเจา้ พระอรหนั ต์
ทงั้ หลาย ถา้ เราจะยกเป็นแบบสมมตุ ิเหมือนโลกมีกิเลสทงั้ หลาย
นนั้ ไมม่ ีใครท่จี ะเคยี ดแคน้ ใหก้ ิเลสยง่ิ กวา่ พระพทุ ธเจา้ และสาวก
ทงั้ หลายเลย ความสงสารสตั วโ์ ลกก็เต็มหวั ใจ เพราะถกู บีบถกู
บงั คบั จากกิเลสทกุ ประตู ไมม่ ีทางไหนท่ีกิเลสไมบ่ บี ไม่บงั คบั เลย
น่ีซิเวลาตรสั รูแ้ ลว้ จงึ ทรงรบั ส่งั พระสาวกทงั้ หลายใหไ้ ปคนละทศิ
ละทางอยา่ ไปซา้ํ รอยกนั เพ่อื ใหศ้ าสนากวา้ งขวาง ก็คือวา่ ใหไ้ ป
รอื้ ขนสตั วโ์ ลกทงั้ หลายท่กี าํ ลงั จมอยู่ ผทู้ ่ีตะเกียกตะกายหาทาง
ขนึ้ อยยู่ งั มีใหร้ บี ไป ๆ เหมือนกบั ตกนรกหมกไหมห้ รอื ตกในหมอ้
นา้ํ รอ้ นน่นั แหละ ใหร้ บี ไปฉดุ ไปลากขนึ้ รายใดท่ีควรจะฉดุ ลาก
ไดด้ ว้ ยวิธีการใดใหร้ บี ฉดุ รบี ลากไป

20

น่ีละการประกาศพระศาสนาออกมาจากพระทยั ท่ีเต็มไป
ดว้ ยพระเมตตา เหน็ โทษแหง่ สิง่ ท่ีเป็นโทษ เหน็ คณุ คา่ แหง่ ธรรม
ท่ีมีคณุ คา่ อยา่ งถึงพระทยั จรงิ ๆ ไมใ่ ชท่ าํ แบบเลน่ ๆ เหมือนโลก
มีกิเลสทงั้ หลาย พระพทุ ธเจา้ ไม่มีกิเลส บรสิ ทุ ธิ์จรงิ ๆ ทรง
อนเุ คราะหส์ ตั วโ์ ลกอนเุ คราะหด์ ว้ ยพระเมตตาจรงิ ๆ ถงึ พระทยั
จงึ การประกาศธรรมเม่ือเหน็ ผลเป็นสกั ขีพยาน เช่น เบญจวคั คีย์
ทงั้ หา้ เป็นตน้ แลว้ ก็ใหร้ บี นาํ และใหร้ บี ออกประกาศพระศาสนา
ไมใ่ หซ้ าํ้ รอยกนั ไปคนละทิศละทางเพ่ือใหศ้ าสนากวา้ งขวาง

ก็หมายถงึ วา่ เพ่ือใหน้ า้ํ อมตธรรมนีไ้ ดก้ ระจายไปท่วั ถงึ ใน
บรรดาสตั วท์ งั้ หลายท่ีถกู กิเลสมนั ตม้ มนั ตนุ๋ มนั ทอดอยจู่ ะตาย
แหลไ่ มต่ ายแหล่ ทงั้ ตะเกียกตะกายอยนู่ ีใ้ หไ้ ดพ้ น้ ภยั ไป ตาม
กาํ ลงั ของผตู้ ะเกียกตะกายจะพน้ ไปไดม้ ากนอ้ ยเพียงใด จงึ ให้
ประกาศพระศาสนาอยา่ งรบี ดว่ น เพราะพระเมตตาเรง่ เตม็ ท่ี
เน่ืองมาจากความเหน็ โทษเหน็ อยา่ งถึงพระทยั เหน็ คณุ อศั จรรย์
ของธรรมในพระทยั ก็ถงึ พระทยั การสอนโลกจงึ สอนอยา่ งเตม็

21

เม็ดเต็มหน่วยเตม็ อรรถเต็มธรรม น่นั ละทา่ นเห็นกิเลสเป็นภยั
ทา่ นเหน็ อยา่ งนนั้

ถา้ จะพดู ถงึ เรอ่ื งเป็นคเู่ ดอื ดคแู่ คน้ กนั ไมม่ ีใครจะเกินพระ
อรหตั อรหนั ต์ เกินพระพทุ ธเจา้ ท่ีเป็นคเู่ ดอื ดคแู่ คน้ กนั กบั กิเลส
ซง่ึ เป็นตวั ภยั มาตงั้ กปั ตงั้ กลั ป์ เผาสตั วท์ งั้ หลาย ทาํ ใหส้ ตั ว์
ทงั้ หลายเหมือนกบั ตกุ๊ ตา เหมือนไม่มีจติ มีใจเลย จะเอาขนึ้ เขียง
ไหนก็ได้ จะเอาเขา้ เตาไหนก็ไดเ้ ตาไฟ ทมุ่ ลงในหมอ้ นา้ํ รอ้ นหมอ้
ไหนก็ได้ เพราะไม่มีทา่ ตอ่ สู้ ไมม่ ีความแยบคายพอท่ีจะรูเ้ ร่อื งรู้
ราวของมนั สตั วม์ นั ยงั รูว้ า่ จะเอามนั ไปฆา่ สตั วม์ นษุ ยเ์ รานีไ้ ม่รู้
จะทาํ ยงั ไง ดไี มด่ ียงั ตอ่ สขู้ ดั ขืนการฉดุ การลากการช่วย
สงเคราะหอ์ นเุ คราะหอ์ กี มากมายกา่ ยกอง น่นั ฟังซิ

แตเ่ พียงเราตวั เทา่ หนกู ็เป็นในหวั ใจน่ี ไมต่ อ้ งพดู ถงึ
พระพทุ ธเจา้ และสาวกทา่ นละ ตวั เทา่ หนนู ่ียงั เป็น แลว้ ยงั เคยพดู
ออกปากพดู เต็มปากดว้ ย เชน่ กาํ ลงั ฉนั จงั หนั อย่อู ยา่ งนีว้ า่
กองทพั กิเลสมาแลว้ ไหนทนั ทีเลย บาตรนีจ้ ะทงิ้ ทนั ทีโดดผงึ เขา้
ปราบกนั เลย ถา้ เป็นปืนก็ไมง่ า้ งนก เหน่ียวไกเลยเทยี ว

22

จนกระท่งั กิเลสราบไปหมด กสุ ลา ธมฺมา มนั เรยี บรอ้ ยแลว้ ถงึ จะ
กลบั มาฉนั จงั หนั ใหม่ ถา้ อยากฉนั ก็จะฉนั ใหม่ ไมอ่ ยากฉนั ก็อ่ิม
ใจท่ีไดฆ้ า่ กิเลสใหม้ ว้ นเส่อื ลงไปหมดแลว้ ไมม่ ีอะไรจะมากวน
อกี แลว้ น่นั

น่ีแหละธรรมประเสรฐิ ขนาดนนั้ ละ และเป็นธรรมชาตทิ ่ี
ปราบขา้ ศกึ ไดอ้ ยา่ งทนั ควนั สมคาํ วา่ มชั ฌมิ า ๆ เหมาะเจาะจรงิ
ๆ ไม่มีอะไรท่ีจะปราบโลกนั ตรสตั วท์ ่ีมืดบอด เพราะอาํ นาจของ
กิเลสครอบงาํ นีไ้ ด้ ย่ิงกวา่ มชั ฌมิ าปฏิปทาท่ีทรงแสดงไวแ้ ลว้ โดย
ถกู ตอ้ งนีเ้ ลย

เพราะฉะนนั้ ขอทกุ ทา่ นนาํ ธรรมะเหลา่ นีเ้ ขา้ มาขดุ มาคน้
กิเลสไม่อยทู่ ่ีไหน อยทู่ ่ีใจ คน้ เขา้ ไป มนั ออกทางตาคน้ ออกทาง
หู จมกู ลนิ้ กาย รูป เสียง กลน่ิ รส เครอ่ื งสมั ผสั ตามคน้ มนั ไป
ตรงไหนตามคน้ ตามฆา่ ฟันกนั ดว้ ยสตปิ ัญญา แลว้ เราจะเหน็
เร่อื งเหน็ ราวความจรงิ มีอยู่ ๆ ประจาํ ทกุ สงิ่ ทกุ อนั ทกุ ชนิ้ ทกุ
สภาวธรรม ตอ้ งไดเ้ หน็ ตอ้ งไดร้ ู้ เหน็ ไมไ่ ดร้ ูไ้ มไ่ ดพ้ ระพทุ ธเจา้ ไม่
สอน พระองคท์ รงรูท้ รงเหน็ มาแลว้

23

อย่ามาปฏิบตั ิแบบลมุ่ ๆ ดอน ๆ ใหเ้ หน็ ขวางหขู วางตา นีอ้ ก
จะแตกแลว้ นะ ยง่ิ หล่งั ไหลเขา้ มาเร่อื ย ๆ มาก็อยา่ งวา่ น่นั แหละ
มนั กีดมนั ขวางทางหทู างตาพดู ไม่ถกู แตใ่ จมนั ไม่สงสยั วา่ เป็น
ยงั ไง มาฆา่ กิเลสหรอื มาขวางธรรม แนะ่ เจา้ ของไมร่ ู้ ความถกู
บบี บงั คบั ภายในจติ ใจตลอดเวลาเพราะอาํ นาจของกิเลส กบั
ความสลดั ปัดกิเลสออกหมด ไมม่ ีสิง่ ใดมาเหนืออาํ นาจของอิสร
ธรรมนีเ้ ป็นอยา่ งไรในใจดวงเดยี วกนั นนั้ น่ีก็เคยไดพ้ ดู ใหฟ้ ังแลว้
แมแ้ ตก่ ณั ฑเ์ ทศนก์ ็ยงั บอก เลม่ หนงั สอื กย็ งั ไดพ้ ดู วา่ อวกาศของ
จติ อวกาศของธรรม น่นั ฟังซิ มนั โลง่ มนั วา่ งไปหมดไม่มีอะไร จงึ
ทาํ ใหป้ ระจกั ษใ์ จวา่ ไมม่ ีอะไรท่ีจะทาํ การกีดขวางบบี บงั คบั
จติ ใจนอกจากกิเลสอยา่ งเดยี วเทา่ นนั้ เม่ือกิเลสไดพ้ งั ลงไปจาก
ใจแลว้ ไม่มีอะไรมากีดมาขวาง เวิง้ วา้ ง โลกธาตนุ ีจ้ ะวา่ มีก็ไดไ้ ม่
วา่ มกี ็ได้ เพราะไมเ่ ก่ียวกนั เลย

สิง่ ท่ีเก่ียวก็คอื กิเลสนาํ มาทบั หวั น่นั นะ่ มนั ถงึ ไดห้ นกั มนั ถงึ
ไดร้ บั ความทกุ ขค์ วามทรมาน เม่ือกิเลสตวั แสบ ๆ พงั ลงไป
หมดแลว้ รูปกเ็ ป็นรูป เสียงเป็นเสียง กลนิ่ เป็นกลนิ่ รสเป็นรส

24

สภาพสภาวธรรมตา่ ง ๆ เขามีอยตู่ งั้ แตเ่ รายงั ไม่เกิด เขามาทบั
อะไรใคร เม่ือรูเ้ ห็นตามความจรงิ จิตสลดั ปัดทงิ้ เสียหมดแลว้
เป็นตวั ของตวั ขนึ้ มาโดยหลกั ธรรมชาติ แลว้ มีอะไรมาตดิ มาขอ้ ง
ท่ีน่ี จงึ ทราบไดว้ า่ มีแตก่ ิเลสเท่านนั้ ทาํ ใหต้ ดิ ใหข้ อ้ ง เม่ือมนั สนิ้ ไป
จากใจแลว้ จะเอาอะไรมาตดิ มาคาไมม่ ี เวงิ้ วา้ งไปหมดหา
ประมาณไม่ได้ กาลสถานท่ีท่ีไหนมี จติ ดวงนีม้ ีป่าชา้ ท่ีไหน มี
กาลสถานท่ีท่ีไหน มีแตธ่ รรมชาตเิ ป็นความจรงิ เตม็ ตวั อยเู่ ทา่ นนั้
วนุ่ หาอะไรท่ีน่ี

น่นั คณุ คา่ แหง่ ความหลดุ พน้ จากสงิ่ บบี บงั คบั เป็นเชน่ นนั้ ใน
ใจดวงเดยี วนนั้ แหละ ขณะท่ีถกู บงั คบั มากนอ้ ยความทกุ ขเ์ ป็น
ยงั ไง ขณะท่ีสลดั หรอื ปลดเปลอื้ งกนั ไปไดม้ ากนอ้ ยใจเป็นยงั ไง
และสลดั ปัดทิง้ เสยี หมดโดยสนิ้ เชิงแลว้ เป็นยงั ไงท่นี ่ี ถา้ ไมเ่ หน็
ธรรมอศั จรรยต์ รงนีจ้ ะเห็นท่ีตรงไหน ถา้ ไมเ่ หน็ กิเลสเป็นภยั
อยา่ งย่งิ อยา่ งถงึ ใจจนนา่ ขยะแขยงแลว้ จะเห็นท่ีตรงไหน เพราะ
กิเลสกบั ธรรมอยทู่ ่ีจติ ดวงเดยี วกนั นนั้ เป็นแตว่ า่ เปล่ียนฉากกนั
กิเลสดบั ไปธรรมปรากฏขนึ้ เต็มดวงในจติ ดวงเดยี วกนั นนั้ ซง่ึ เป็น

25

ตวั ท่ีทรงความรูไ้ ว้ ไม่มีกาลสถานท่ีเวล่าํ เวลาเลย น่นั ทาํ ไมจะไม่
ประจกั ษ์

เอาใหจ้ รงิ อย่าเหลาะ ๆ แหละ ๆ ไปไหนความรูส้ กึ ใหต้ ิดตวั
อย่างนอ้ ยสติ สตเิ ม่ือติดแนบเขา้ ไปก็กลายเป็นสมั ปชญั ญะ
ขนึ้ มา ตอ้ งฝึกสติ ไม่ฝึกไม่มไี ม่ฝึกไม่ได้ ไมฝ่ ึกไมค่ ลอ่ งตวั ไมฝ่ ึก
ไมช่ าํ นาญ ปัญญาไม่พาคดิ พาคน้ ไม่เกิด ตอ้ งถกู บงั คบั ทงั้ นนั้
เพราะกิเลสมนั กีดมนั ขวางไมใ่ หท้ าํ จะตงั้ สติก็เป็นขา้ ศกึ ตอ่
กิเลส ตอ้ งฝืนตงั้ คน้ คดิ ดา้ นปัญญาก็เป็นขา้ ศกึ ตอ่ กิเลสซง่ึ เป็น
ตวั กีดขวาง ก็ตอ้ งไดฝ้ ืนคิดฝืนคน้ สงิ่ เหลา่ นีต้ อ้ งฝืน ฝืนกิเลส
ตา่ งหากนะไมไ่ ดฝ้ ืนธรรม

ธรรมทา่ นไมไ่ ดม้ ีอะไรจะไปฝืนทา่ น ทา่ นไม่ไดฝ้ ืนใคร กิเลส
ตวั เป็นภยั ตา่ งหากมนั ฝืนเวลานี้ ทาํ ความเพียรยากลาํ บากมาก
นอ้ ยขนาดไหน ก็คือการตอ่ สกู้ บั กิเลสตวั ฝืน ๆ มากนอ้ ยขนาด
นนั้ น่นั เองจะเป็นอะไรไป เราจะเหน็ ไดช้ ดั เวลาสติปัญญาศรทั ธา
ความเพียร จติ ใจมีความละเอยี ดลออและสตปิ ัญญาคลอ่ งตวั ไป
แลว้ สิง่ เหลา่ นีห้ ายตวั ไป ๆ โดยลาํ ดบั สดุ ทา้ ยไมม่ ีอะไรเหลอื

26

เลย ขนึ้ ช่ือวา่ สง่ิ ท่ีกีดท่ีขวางท่ีคอยตา้ นทานอย่ตู ลอดเวลานี้ ซง่ึ
เราเคยเป็นมาตงั้ แตข่ นั้ เรม่ิ แรก เม่ือถงึ วาระท่ีมนั มว้ นเส่อื ลงไป
แลว้ มีอะไรมากีดมาขวาง ไมม่ ีเลย น่นั จะไมเ่ หน็ วา่ นีค้ อื กิเลสตวั
เป็นภยั ไดย้ งั ไง

เอา้ จาํ ใหด้ ี ปฏิบตั ิใหถ้ กู ตอ้ งตามท่ีสอน ธรรมท่านสอนวา่
ยงั ไง จติ นีพ้ รอ้ มแลว้ ท่ีจะพงุ่ ใหเ้ ต็มท่ีของตวั เองในความรูค้ วาม
สวา่ งกระจา่ งแจง้ เป็นแตเ่ พยี งถกู ปิดไวเ้ พราะอาํ นาจของสงิ่ มืด
ดาํ เทา่ นนั้ เอง มีเท่านนั้ ไม่ไดม้ ากมายอะไรเลย จงึ เปิดนีอ้ อกไป
มีอะไรปิด น่นั ก็เคยพดู แลว้ รูป เสียง กลนิ่ รส เคร่อื งสมั ผสั แตล่ ะ
อยา่ ง ๆ ปิด เพราะธรรมชาตินีไ้ ปควา้ เอามาปิดตวั เอง ตา หู
จมกู ลนิ้ กาย เป็นทางเดินออกไปเพ่ือนาํ สงิ่ ท่ีปิดบงั เขา้ มาสใู่ จก็
รูแ้ ลว้ สตปิ ัญญาตามตอ้ นเขา้ ไป อนั หนง่ึ ก็พยายามทาํ จติ ให้
สงบเพ่ือจะปิดทวารเหลา่ นีไ้ ม่ใหไ้ ปยงุ่ พอสงบแลว้ มีกาํ ลงั ใหใ้ ช้
สติปัญญาพินจิ พิจารณา น่ีคอื กอง ทกุ ฺขํ อนิจจฺ ํ อนตตฺ า กอง
อสุภะอสุภงั กองป่าชา้ ทงั้ เป็นก็คอื ตวั นีล้ ะ คน้ ลงไป ถืออนั นี้

27

เป็นการเป็นงาน เหยียบย่าํ ทาํ ลายอยกู่ บั ตรงนี้ ขดุ คน้ กนั อย่ทู ่ี
ตรงนี้ หลายครงั้ หลายหนมนั ก็ถลอกไปเอง

กิเลสก็มหี นงั เหมือนกนั หนงั ของกิเลสเหมือนกบั หนงั เราน่ี
แหละ เนือ้ เอน็ กระดกู ของกิเลสก็มีเหมือนกบั เนือ้ เราหนงั เราน่ี
แหละ ขดุ ลงไปฟันลงไป เด๋ยี วมนั จะเลือดเยมิ้ ออกมาใหเ้ หน็
เลอื ดเยมิ้ หมายถึงอะไร หมายถึงเรอ่ื งอสภุ ะอสภุ งั แตกกระจาย
ลงไปคอื อะไร คือ อนิจฺจํ ทกุ ขฺ ํ อนตตฺ า น่นั มนั เยมิ้ ออกมา ๆ จะ
ไดเ้ ห็นชดั เจนภายในจิตใจ เม่ือปัญญาไดห้ ย่งั ลงไปถงึ ไหน ๆ
แลว้ ความเช่ือตามหลกั ธรรมนีจ้ ะดดู ด่ืมไปเรอ่ื ย ๆ เรอ่ื งความ
พากความเพียรจะหมนุ ตวั มาพรอ้ ม ๆ กนั หมดเลย ความขีเ้ กียจ
ขีค้ รา้ นไม่เอาไหนซง่ึ เป็นเร่อื งของกิเลสลว้ น ๆ จะถอนตวั หา่ ง
ออกไป ๆ สดุ ทา้ ยไมม่ ีเลย มีแตไ่ ดย้ บั ยงั้ เอาไวม้ นั จะเลยเถิด
อย่างท่านวา่ อุทธัจจะ ในสงั โยชนเ์ บอื้ งบน น่นั คือเพลนิ ใน
ความพากความเพยี รมากเกินไป จนถงึ กบั ไม่ยอมพกั ผอ่ น
หรอื ไมส่ นใจจะพกั ผอ่ นในสมาธิอนั เป็นความสงบ เพ่ือพกั เอา
กาํ ลงั ทางดา้ นปัญญา ทา่ นวา่ อทุ ธจั จะ

28

อทุ ธจั จะในสงั โยชนเ์ บือ้ งบนไม่ไดเ้ หมือน อทุ ธจั จกกุ กจุ จะ
ในนวิ รณ์ ๕ ซง่ึ มีอยใู่ นสามญั ชนท่วั ๆ ไปนะ อทุ ธจั จะนนั้ มีอย่ใู น
พระอรยิ เจา้ ในขนั้ อรหตั มรรคเทา่ นนั้ คือเพลนิ ในความเพียรมาก
เกินไปน่นั ละ หาความขีเ้ กียจขีค้ รา้ นไมม่ ี ตอ้ งไดร้ งั้ เอาไวถ้ งึ วาระ
ท่ีควรจะพกั เม่ือจิตพนิ ิจพจิ ารณานนั้ คือการทาํ งาน อิดหวิ
ออ่ นเพลยี แลว้ ก็ใหพ้ กั เขา้ สคู่ วามสงบ ไม่ตอ้ งคดิ ตอ้ งปรุงเร่อื ง
อะไร พกั งานคืองานของจิต เพราะการพนิ ิจพจิ ารณาเป็นงาน
ของจติ ทงั้ นนั้ เม่ือพกั จิตใหส้ งบโดยไม่ตอ้ งไปห่วงใยกบั เรอ่ื ง
สตปิ ัญญาชนดิ ใดก็ตาม ในขณะนนั้ มีแตก่ ารพกั ตวั สงบ พอถอย
ออกมาจติ ก็มกี าํ ลงั ควรแก่การงานแหง่ การพจิ ารณาก็เอาอกี น่นั
จนกระท่งั กิเลสพงั ทลายลงหมดไมม่ ีอะไรเหลอื แลว้ สตปิ ัญญา
ประเภทนีแ้ ละความพากเพียรประเภทนี้ ก็หมดปัญหาไปเองโดย
หลกั ธรรมชาตเิ ชน่ เดยี วกนั

ก็จะสกู้ บั อะไรเม่ือขา้ ศกึ มนั บรรลยั ไปหมดแลว้ ก็เป็นอสิ ร
ธรรมเท่านนั้ ซิ น่ีละทา่ นวา่ วุสติ ํ พรฺ หมฺ จรยิ ํ กตํ กรณียํ เสรจ็
แลว้ งานรอื้ ภพรอื้ ชาติรอื้ วฏั สงสาร งานตอ่ สกู้ บั มหาภยั ไดส้ นิ้ สดุ

29

ลงไปแลว้ แตบ่ ดั นีต้ อ่ ไปไม่มีอกี แลว้ ท่านวา่ นตถฺ ิ ทานิ ปุนพภฺ
โว ความเป็นอกี เกิดอกี นีไ้ มม่ ี จะเอาอะไรมามี ก็กิเลสพาใหเ้ กิด
กิเลสสิน้ ไปแลว้ จะเอาอะไรพาใหเ้ กิดใหต้ าย มนั ก็หมดไปเอง
เหลอื แตค่ วามบรสิ ทุ ธิ์ลว้ น ๆ เทา่ นนั้ เพราะฉะนนั้ ขอใหพ้ ากนั ตงั้
อกตงั้ ใจประพฤติปฏบิ ตั ิ

เอาละเทศนเ์ พียงเทา่ นี้ เหน่อื ย รูส้ กึ เหน่ือยแลว้

(พดู ทา้ ยเทศน)์
เหตผุ ลเทา่ นนั้ ท่ีทาํ ใหพ้ ดู หนกั พดู เบา มีเทา่ นนั้ เราไมม่ ีอะไร
มากีดมาขวางหวั ใจ เดินตามเหตตุ ามผลเลย น่เี ราก็เคยถกู กดข่ี
บงั คบั บบี หวั ใจมานานแลว้ เร่อื งเหลา่ นี้ ทีนีจ้ ะใหธ้ รรมเดนิ ท่นี ่ี
กิเลสเดนิ ไปทางเสน้ นมี้ นั เทา่ ไรแลว้ ทนี ีจ้ ะใหธ้ รรมเดนิ ไม่มี
หรอกคาํ วา่ ลบู หนา้ ปะจมกู ลบู หนา้ ปะธรรมซิ เดนิ ตามธรรม ถา้
จะใหถ้ ือเป็นขอ้ หนกั ใจเบาใจกบั ความตาํ หนิติเตียนของคน
วพิ ากษว์ จิ ารณข์ องคน จะเป็นธรรมไดย้ งั ไง ก็มีแตเ่ ร่อื งของกิเลส

30

ละ่ ซิ ของจรงิ มีอย่เู อาออกแสดงซิ กิเลสมนั เพน่ พา่ นอยเู่ ตม็ โลก
แลว้ เวลานี้ โลกกาํ ลงั จะฉิบหายวายปวงเพราะมนั ยงั ไม่รูโ้ ทษ
ของมนั อยหู่ รอื ธรรมเทา่ นนั้ ท่ีเป็นนา้ํ ดบั ไฟ พดู ความจรงิ ออกไป
เป็นอะไรไปวะ

ธรรมประเสรฐิ ย่ิงกวา่ กิเลส กเิ ลสประเสรฐิ ท่ีตรงไหนพอท่ีจะ
ไปหมอบไปกราบมนั ใหร้ าบอยตู่ ลอดเวลา ความสงดั ความวเิ วก
อสังสัคคณกิ า ใหส้ งวนใหม้ ากนะ อย่าเพน่ ๆ พา่ น ๆ ใหเ้ หน็ น่ี
ไม่ใชโ่ รงสรุ ายาเมาวดั นีส้ ถานท่ีนี้ มาเป็นกจิ เป็นการ อยา่ มาเพน่
ๆ พา่ น ๆ ใหเ้ ห็น น่ีลกู ตาจะแตกแลว้ หวั ใจจะพงั แลว้ นะ มนั รบั
แตส่ งิ่ ท่ีไม่เป็นมงคลเหลา่ นี้

เอาละเลิกละ
(ถอดเสียงธรรมโดย www.luangta.com)
ท่ีมา: https://youtu.be/STkGSL2y5bo

31