มาฆบูชา โดยกรุธรรม

พระพทุ ธเจา้ กด็ ี สาวกทงั้ หลายก็ดี ไดธ้ รรมดวงนีข้ นึ้ มา
ประกาศธรรมสอนโลกนนั้ ไดม้ าดว้ ยภาคประพฤตปิ ฏิบตั แิ ละ
ไดม้ าดว้ ยความขยนั หม่นั เพยี ร ดว้ ยความเป็นนกั ตอ่ สู้ ไมใ่ ช่
ไดม้ าดว้ ยความขีเ้ กียจขีค้ รา้ น ความเห็นแกป่ ากแกท่ อ้ ง
ความเหน็ แกห่ ลบั แกน่ อน ขีเ้ กียจออ่ นแอ น่นั ไม่ใชท่ างของผจู้ ะ
ดาํ เนนิ ตนเพ่ือความพน้ ทกุ ข์ แตเ่ ป็นทางของกิเลสท่ีจะส่งั สมฟื น
ไฟขนึ้ มาภายในใจของตนโดยถ่ายเดยี วเทา่ นนั้

น่ีทา่ นทงั้ หลายมาจากท่ีตา่ งๆ ไดม้ าอบรมศกึ ษาอย่ใู นสาํ นกั
นี้ ผมก็มีความเมตตาสงสาร ถึงจะมากบา้ งก็ทนเอา ทา่ นองค์
นนั้ ก็มีหวั ใจองคน์ ีก้ ็มีหวั ใจ เป็นผมู้ ่งุ มาเพ่ืออรรถเพ่ือธรรม ผม
เองก็ไดค้ ดิ เทยี บเคยี งทกุ สดั ทกุ สว่ นแลว้ กบั หมกู่ บั เพ่ือน เพราะ
เราเคยเป็นผนู้ อ้ ยมาแลว้ ไปเสาะแสวงหาครูอาจารยท์ ่ีไหนท่ี
ตอ้ งจิตตอ้ งใจ เป็นผทู้ ่ีนา่ เคารพกราบไหวเ้ ป็นท่ีลงใจของเรา
นนั้ มนั หายาก

เม่ือไปถงึ ครูบาอาจารยอ์ งคใ์ ดท่ีเป็นท่ีสนิทตดิ ใจกบั ทา่ น
ดว้ ยความเช่ือความเล่อื มใสจรงิ ๆ แลว้ เราพอใจท่ีจะอยู่ อยากให้

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 46

ทา่ นเมตตาสงสารรบั ไวส้ ่งั สอน ใจจะขาดออกจากหทยั ของเรา
ขนาดนนั้ นีห้ ม่เู พ่ือนมาศกึ ษาอบรมก็เหน็ ใจอยา่ งนนั้ เหมือนกนั
ถงึ จะไม่ไดอ้ ยู่ ก็ไดร้ บั การอบรมช่วั กาลช่วั เวลาก็ยงั ดี

น่ีแหละขอใหค้ ิดเห็นอรรถธรรมท่ีกลา่ วมาเหลา่ นี้ นาํ ไป
ประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ อย่าทอ้ ถอยออ่ นแอ สิง่ เหลา่ นีเ้ คยมีอยใู่ นหวั ใจ
เรามาแลว้ ไม่เห็นเป็นของประเสรฐิ ของอศั จรรยจ์ ากมนั
นอกจากธรรมอนั ประเสรฐิ ท่จี ะเกิดขนึ้ จากความเพียร ความ
หนกั เอาเบาสเู้ ท่านนั้

น่ีวนั นีไ้ ดอ้ ธิบายธรรมภาคปฏบิ ตั ใิ หท้ ่านทงั้ หลายไดเ้ ขา้ อก
เขา้ ใจ ทางพระเป็นสาํ คญั เพราะเป็นจดุ ศนู ยก์ ลางแหง่ จติ ใจ
ประชาชน และเป็นผรู้ กั ษาศาสนาในวงภายใน และมีหนา้ ท่ีเตม็
เม็ดเตม็ หนว่ ย เพศก็ประกาศอยา่ งเดน่ ชดั แลว้ วา่ เพศนีเ้ ป็นเพศ
สมณะ เป็นเพศท่ีบาํ เพ็ญอรรถธรรมโดยถา่ ยเดยี ว จงึ ไดแ้ สดงให้
ทา่ นทงั้ หลายไดเ้ ขา้ อกเขา้ ใจประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ

บรรดาศรทั ธาญาตโิ ยมทงั้ หลาย จิตใจกเ็ หมือนกนั กบั พระ
ตา่ งกนั ก็สกั วา่ เพศเทา่ นนั้ จติ ใจไม่มีคาํ วา่ เป็นผหู้ ญิงผชู้ าย มี

จดั ทาํ โดยทีมงาน กรุธรรม 47

ความรกั ใครช่ อบใจศรทั ธาในศาสนาเชน่ เดียวกนั การประพฤติ
ปฏบิ ตั ิตนในคณุ งามความดที งั้ หลายเป็นสริ มิ งคลแกเ่ รา
เชน่ เดยี วกบั พระทา่ นประกอบหนา้ ท่กี ารงานทางดา้ นธรรมะของ
ทา่ น เป็นสิรมิ งคลแกใ่ จของทา่ น เรามาประกอบบาํ เพ็ญในคณุ
งามความดที งั้ หลายมีทาน ศลี ภาวนา เป็นสาํ คญั ก็เป็นสิริ
มงคลแกจ่ ติ ใจของเรา ใจเป็นสาํ คญั มาก ขอใหพ้ ยายามบาํ รุงใจ
ใจเป็นหลกั ใหญ่ ใจเป็นนกั ทอ่ งเท่ียวดงั ท่ที า่ นอาจารยม์ ่นั ทา่ น
พดู หาคาํ แยง้ ไม่ได้

จะท่องเท่ยี วไปไหนก็ตาม ขอใหท้ ่องเท่ยี วไปดว้ ยบญุ ดว้ ย
กศุ ล ดว้ ยคณุ งามความดีเป็นเคร่อื งสนบั สนนุ เถิด จะเป็นท่ีเบา
อกเบาใจ เป็นท่ีสะดวกสบาย เป็นสคุ โต ไปก็ดี ไปก็เป็นสขุ อยกู่ ็
เป็นสขุ เกิดในภพใดชาติใดถา้ มีคณุ งามความดเี ป็นเครอ่ื งหลอ่
เลยี้ งจิตใจ เป็นเครอ่ื งบาํ รุงจิตใจ สนบั สนนุ จิตใจ เป็นเคร่อื ง
เสวยของใจอย่แู ลว้ อย่สู บายทงั้ นนั้ ความดีจงึ ไม่ลา้ สมยั ใหพ้ า
กนั พยายามบาํ เพญ็

จดั ทาํ โดยทีมงาน กรุธรรม 48

วาระนีเ้ ป็นวาระท่ีเหมาะสมมากสาํ หรบั เราทกุ ทา่ น หากชีวติ
หาไม่แลว้ ก็ตอ้ งหยดุ ชะงกั ในงานทงั้ หลาย กา้ วไม่ออก เพราะคน
ตายแลว้ ไมม่ ีงาน ทาํ ไม่เป็น ขณะนีย้ งั มีชีวติ อย่จู ะรบี เรง่
ขวนขวายสง่ิ ใดก็รบี เรง่ เสีย สมบตั ภิ ายในก็ใหม้ ี สมบตั ภิ ายนอก
ก็ใหม้ ี อยกู่ ็เป็นสขุ ไปก็เป็นสขุ

การแสดงธรรมก็เหน็ วา่ สมควรจงึ ขอยตุ เิ พียงแคน่ ี้
ท่ีมา: https://youtu.be/O_4hln4HR_g

จดั ทาํ โดยทีมงาน กรุธรรม 49

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 50

โอวาทปาฏโิ มกข์
หลวงป่ เู ปลย่ี น ปัญญาปทโี ป

ณ บดั นีม้ าถึงกาลสมยั พวกเราท่านทงั้ หลาย ทงั้ ภกิ ษุ
สามเณร และอบุ าสก อบุ าสกิ า ทา่ นสาธุชนทงั้ หลาย เน่อื งใน
วนั นีพ้ วกเราทา่ นทงั้ หลายไดม้ าประชมุ ในพระวหิ ารแหง่ นี้ ใน
การทาํ พิธีหรอื ประกอบพิธีเวยี นเทียนทกั ษิณาวตั ร มาระลกึ ถึง
พระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆ์ เพ่ือบชู านอ้ มนกึ ระลกึ ถงึ สมยั ครงั้
พทุ ธกาลตงั้ แตอ่ งคส์ มเดจ็ พระศาสดาจารยพ์ ระสมั มาสมั พทุ ธ
เจา้ พระองคย์ งั ทรงพระชนมอ์ ยู่

ในวนั นีเ้ ป็นวนั คลา้ ยวนั ท่ีพระผมู้ ีพระภาคเจา้ เสดจ็ ประทบั
อย่วู ดั เวฬวุ นั กลนั ทกนวิ าปสถาน ในกรุงราชคฤห์ ประเทศ
อินเดีย มพี ระเจา้ พิมพสิ ารเป็นพระราชามหากษัตราธิราช ครอง
อย่ใู นนครราชคฤหแ์ หง่ นี้ เป็นเมืองใหญ่ เมืองหน่งึ ของประเทศ
อินเดยี สมยั นนั้ พระเจา้ พมิ พิสารไดถ้ วายสวนเวฬวุ นั สรา้ งเป็น
วดั ใหเ้ ป็นสถานท่ีประทบั ของพระผมู้ ีพระภาคเจา้ และภิกษุสงฆ์

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 51

สาวกทงั้ หลาย อย่ใู นสถานท่ีน่นั วนั คลา้ ยวนั นีน้ นั้ พระภกิ ษุสงฆ์
พระขีณาสพ ก็เรยี กวา่ ผบู้ รรลธุ รรมถงึ ท่ีสดุ แห่งทกุ ข์ คอื เป็นพระ
อรหนั ตน์ ่นั เอง อยใู่ นทศิ ทงั้ ๔ อยสู่ ถานท่อี ่ืนๆ หรอื วดั อ่นื ท่ีทา่ น
พกั อยู่ ไดเ้ หาะเหนิ เดนิ อากาศมาประชมุ กนั ท่ีในวดั เวฬวุ นั วดั
เวฬวุ นั ภาษาไทยเราเรยี กวา่ วดั ป่าไผ่

ในวนั นีภ้ กิ ษุสงฆข์ ีณาสพทงั้ หลายนนั้ ไม่มใี ครเชือ้ เชิญและ
นิมนตม์ านมสั การพระพธุ เจา้ อะไร แตว่ า่ พระภกิ ษุสาวก
ทงั้ หลายนนั้ ไมไ่ ดน้ ดั หมายอะไรกนั แตพ่ ากนั ฌานมาบน
อากาศ ไดม้ ารวมกนั อยู่ ๑๒๕๐ รูป เม่ือมารวบรวมกนั อยทู่ ่ี
เดียวกนั นนั้ พระพทุ ธองคก์ ็ทรงเลง็ เหน็ วา่ ควรท่ีจะประทานพระ
โอวาทคาํ สอน คอื คาํ ตรสั สอนนนั้ เป็นศลี ๒๒๗ ขอ้ ของภกิ ษุนนั้
แตพ่ ระองคท์ รงบญั ญตั ิมารวบรวมเป็น ๒๒๗ ขอ้ ใหพ้ ระภกิ ษุ
เป็นผสู้ าํ รวมระวงั รกั ษาสดุ ความสามารถของตนเพ่ือจะใหศ้ ีล
ของแตล่ ะท่านและองคน์ นั้ บรสิ ทุ ธิ์ เป็นผมู้ ีศีลบรสิ ทุ ธิ์เกดิ ขนึ้ น่กี ็
เรยี กวา่ โอวาทปาฏิโมกข์ ท่ีพระภิกษุสงฆใ์ นวนั พระใหญ่ คือ ๑๔
ค่าํ ๑๕ ค่าํ ตามปักขคณนา

จดั ทาํ โดยทีมงาน กรุธรรม 52

ในเดือนหนง่ึ นนั้ พระพทุ ธองคท์ รงส่งั สอนใหส้ วดโอวาทพระ
ปาฏิโมกข์ ๑๕ วนั ตอ่ ครงั้ หนง่ึ เดือนหนง่ึ กส็ องครงั้ ทกุ วดั ท่ีมี
ภิกษุตงั้ แต่ ๔ รูปขนึ้ ไปตอ้ งทาํ สงั ฆกรรมอโุ บสถในโบสถห์ รอื ใน
ศาลาวหิ ารท่ีเหมาะสมแตล่ ะสาํ นกั แตล่ ะวดั นนั้ ก็แปลวา่
ประกาศเร่อื งศีลของพระภิกษุนี้ พระพทุ ธองคท์ รงบญั ญตั เิ อาไว้
แลว้ พทุ ธองคก์ ็เลยทรงตรสั เทศนา เพ่ือทวนความจาํ ในศลี
๒๒๗ ขอ้ นนั้ ใหภ้ กิ ษุทงั้ หลายไดย้ ินไดฟ้ ังท่วั กนั เหตฉุ ะนนั้ ถา้
บคุ คลท่ีบรรลเุ ป็นอรยิ บคุ คลแลว้ คอื สาํ เรจ็ มรรคผลพน้ จาก
ความทกุ ขแ์ ลว้ ก็หมดเร่อื งหมดราวท่ีจะทาํ ศลี ของตนนนั้ ใหเ้ ศรา้
หมองเป็นอนั วา่ ไมม่ ี แตพ่ ระภิกษุท่ียงั ไมบ่ รรลธุ รรม ทา่ นกาํ ลงั
ปฏบิ ตั อิ ยเู่ รยี กวา่ บรรพชติ นนั้ ก็ยงั พากนั ปฏิบตั สิ าํ รวมระวงั กนั
อยู่ น่พี ระพทุ ธองคจ์ งึ เลง็ เหน็ วา่ เพ่ือจะใหภ้ กิ ษุทงั้ หลายเหลา่ นนั้
ไดเ้ ขา้ ใจแจง้ ชดั เขา้ ไปอีกทีหน่งึ ทรงบญั ญตั ใิ หม้ ีก่ีขอ้ มีเรอ่ื ง
อะไรบา้ ง ในวนั นีเ้ ป็นวนั คลา้ ยวนั นนั้ วนั นกั ขตั ฤกษ์ นกั ขตั สมยั
ตงั้ แตส่ มยั อดีตกาลท่ีผา่ นมา เป็นวนั พระจนั ทรเ์ ตม็ ดวง ก็คือ

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 53

พระจนั ทรน์ นั้ เต็มบรบิ รู ณ์ เต็มเป่ียม ท่พี ระพทุ ธองคท์ รงแสดง
โอวาทพระปาฏโิ มกข์

ท่ีนที้ า่ นทงั้ หลายมาดแู ลว้ วา่ พระภิกษุสงฆ์ ๑๒๕๐ องคน์ นั้
เป็นผบู้ รสิ ทุ ธิท์ งั้ นนั้ ท่ีพวกเราไดพ้ ากนั ทาํ พธิ ี ประกอบพธิ ีเวยี น
เทียนทกั ษิณาวตั รเจดียเ์ ป็นสถานท่ีประดษิ ฐานแทน
พระพทุ ธเจา้ ไวเ้ ป็นหลกั ฐาน บรรจพุ ระบรมสารรี กิ ธาตหุ รอื พระ
ธาตขุ องพระอรหนั ตพ์ ระเจา้ ทงั้ หลาย เอาไวใ้ นพระเจดีย์ จงึ พา
กนั ประกอบพธิ ีเวียนเทียนรอบพระเจดยี ส์ ามรอบตามจารตี
ประเพณีเพ่ืออะไร เพ่ือเป็นอตีตารมณ์ ระลกึ ถงึ อดีตท่ีผา่ นมานนั้
เป็นวนั คลา้ ยวนั นี้ พวกเราจงึ ไดร้ ะลกึ ถงึ พระผมู้ ีพระภาคเจา้ และ
พระอรยิ สงฆส์ าวกทงั้ หลายเหลา่ นนั้ เพ่ือไดม้ ีการบชู าเคารพ
ระลกึ ถึงอยู่ เป็นอารมณใ์ นจติ ใจของพวกเราเพราะพวกเราเป็น
ชาวพทุ ธ เป็นผเู้ ช่ือม่นั ในคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ พวกเราก็เลย
พากนั ระลกึ ถึงบชู าอยู่ เรยี กวา่ พวกเราเป็นผทู้ ่ีบชู าสงิ่ ท่ีควรบชู า
จงึ จะนาํ มาซง่ึ บญุ ซง่ึ กศุ ลซง่ึ คณุ งามความดีทงั้ หลายไดเ้ ป็นท่พี ่งึ
ของตนคือความสขุ

จดั ทาํ โดยทีมงาน กรุธรรม 54

เหตฉุ ะนนั้ พวกเราทา่ นทงั้ หลายในวนั นีจ้ งึ ควรท่ีจะมีปลมื้ ปีติ
ยนิ ดที ่ีชวี ติ ของพวกเรานีไ้ ดผ้ ่านมาหลายปีแลว้ จนถงึ ปีนีจ้ นถงึ
วนั นีไ้ ด้ จงึ ถือวา่ เป็นผโู้ ชคดี ภาษิตท่ีเราไดค้ ิดในเบือ้ งตน้ นนั้ วา่
กิจโฺ ฉ มนุสฺสปฏลิ าโภ การไดม้ าเกิดเป็นมนษุ ยท์ ่ีไดร้ า่ งกาย
บรสิ ทุ ธิ์บรบิ รู ณเ์ ป็นหญิงเป็นชาย จงึ ไดเ้ รยี กวา่ เป็นโชคดี เพราะ
คนเราน่ีมนั เกดิ ยาก เกิดมาแลว้ มนั ไม่บรสิ ทุ ธิ์บรบิ รู ณ์ เป็นหญิง
เป็นชายก็ดี มนั ยงั ไมส่ มบรู ณบ์ ดั นีถ้ า้ เราไดเ้ กิดมาเป็นหญิงเป็น
ชาย ก็เรยี กวา่ โชคดีอย่างนนั้

เม่ือโชคดีแลว้ อยา่ งนี้ กิจฉัง มัจจานะ ชวี ติ ัง ท่ีเราเกิดขนึ้
มาแลว้ เรายงั ไม่ลว่ งลบั ดบั ไป ยงั มีชีวิตอยจู่ นมาถงึ ปัจจบุ นั นี้ ก็
ยงั โชคดอี กี อยา่ งหนง่ึ ท่ีชีวิตของเรายงั มีอยู่ ไดป้ ระกอบคณุ งาม
ความดี

กจิ โฉ พทุ ธนะมุปปาโท พวกเราทงั้ หลายโชคดที ่ีมี
พระพทุ ธเจา้ มาอบุ ตั ิบงั เกิดขนึ้ ในโลก เม่ือพระพทุ ธเจา้ ไดบ้ รรลุ
ธรรท ไดต้ รสั รูข้ นึ้ มาในโลกนี้ ก็คือจะมาเกดิ เป็นพระพทุ ธเจา้ นนั้
ตอ้ งสรา้ งบญุ บารมีหลายอสงไขยแสนกาํ ไรมหากปั ป์ เวยี นวา่ ย

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 55

ตายเกิดในวฏั สงสารอยู่ สรา้ งบญุ สรา้ งกศุ ล สรา้ งบารมขี องตน
เพ่ือจะใหเ้ ตม็ เป่ียมก่อน ทาํ ยาก เหตฉุ ะนนั้ พวกเราเป็นผโู้ ชคดี
ไดม้ าเกิดมีพระพทุ ธเจา้ มาตรสั รู้ รูแ้ จง้ เหน็ จรงิ ในธรรมแลว้ ใน
โลกนี้ เพ่ือใหพ้ วกเรานนั้ มพี ระพทุ ธเจา้ หากเป็นพระปัจเจกโพธิ์
มาตรสั รูแ้ ลว้ แตก่ ็ไมเ่ ทศนส์ ่งั สอนใคร อนั นีพ้ ระปัจเจกโพธิ์ เรา
จะไดท้ าํ บญุ แคน่ นั้ เอง แตน่ พี้ ระผมู้ ีพระภาคเจา้ นนั้ ตรสั เทศนา
แนะนาํ ส่งั สอนเวไนยสตั วท์ งั้ หลาย

เรยี กวา่ กจิ ฉัง สัทธัมมะสะสวนัง พวกเราเป็นผโู้ ชคดไี ด้
ยนิ ไดฟ้ ังเทศนธ์ รรมะคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ ท่ีพระพทุ ธองคส์ ่งั
สอนเอาไวโ้ ดยย่อๆวา่ ธรรมทงั้ หลายเกิดจากเหตุ ดบั เพราะเหตุ
ถา้ ไม่มีเหตไุ ม่มีผล ทกุ อย่าง ถา้ ทาํ เหตไุ มด่ ี ผลก็ออกมาไม่ดี ถา้
พดู ไมด่ ี ผลก็ออกมาก็ไม่ดี ถา้ คดิ ไม่ดี ผลก็ออกมาไม่ดี จงึ
เรยี กวา่ เหตไุ มด่ ี ผลก็ไมด่ ี พวกเราท่านทงั้ หลายท่ีเป็นผทู้ ่ี
เล่ือมใสในคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ เราตอ้ งพนิ ิจพิจารณาดใู หด้ ี
เป็นเร่อื งเหตุ ถา้ การพดู ก็ดี ทาํ ก็ดี คิดก็ดี มนั เป็นเหตไุ มด่ แี ลว้
ความทกุ ขจ์ ะเกิดขนึ้ ในภายหลงั พระพทุ ธองคท์ รงส่งั สอนอย่าง

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 56

นนั้ บดั นีถ้ า้ เหตดุ ผี ลก็ดี การเราทาํ อะไรทกุ อยา่ ง ถา้ ทาํ ดแี ลว้ ไป
ในทางท่ีถกู ตอ้ งแลว้ ผลก็ตอ้ งออกมาดี พดู จาปราศรยั คยุ กนั ถา้
พดู ในทางท่ีดมี ีศลี ธรรม มีเหตมุ ีผล มีประโยชนแ์ ลว้ ผลก็คือมี
ความสขุ ออกมา ถา้ เราคิดดี เรามีความเหน็ ดีถกู ตอ้ งตามทาํ นอง
คลองธรรม ผลก็ออกมาดีคอื ความสขุ ความสงบเกิดขนึ้ ตรงนี้
แหละพระพทุ ธองคจ์ งึ ทรงส่งั สอนวา่ ถา้ เราทาํ เหตดุ ี พดู ดี คดิ ดี
เป็นเหตแุ ลว้ ผลก็ยอ่ มดี ย่อมมีความสขุ ความสงบเกิดขนึ้ แก่
เวไนยสตั วท์ งั้ หลายก็คือพวกคนเราน่ีเอง

แลว้ พวกเรามานอ้ มนกึ ระลกึ ถงึ คาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ เรา
ไดย้ นิ ไดฟ้ ังจากครูบาอาจารย์ บวชสืบๆกนั มาตงั้ แตค่ รงั้
พทุ ธกาลจนถงึ ปัจจบุ นั นี้ เราก็เป็นผโู้ ชคดี ไดฟ้ ังเทศนฟ์ ังธรรม
เพ่ือจะรูเ้ หตดุ เี หตไุ มด่ ี รูจ้ กั บญุ จกั บาป รูจ้ กั ดรี ูจ้ กั ช่วั รูจ้ กั คณุ จกั
โทษ รูจ้ กั ประโยชนแ์ ละไมใ่ ชป่ ระโยชน์ เราจะไดเ้ ลอื กสรรหาละ
ส่งิ ท่ีไมด่ ีและบาํ เพ็ญความดี เรยี กวา่ ละความช่วั ทาํ ความดี ละ
บาปบาํ เพญ็ บญุ ท่ีเราพดู กนั น่ีพวกเราท่านทงั้ หลายมาบาํ เพ็ญ
บญุ ตอนเชา้ ก็ไดถ้ วายอาหาร ไดร้ บั ศีล ตอนค่าํ ก็ไดพ้ ากนั เวยี น

จดั ทาํ โดยทีมงาน กรุธรรม 57

เทียนแลว้ ก็ไดพ้ ากนั ไหวพ้ ระสวดมนต์ สรรเสรญิ พระรตั นตรยั มี
แตค่ ณุ งามความดที งั้ นนั้ เป็นของพวกเราท่ีเป็นนกั ปฏิบตั ิ
เรยี กวา่ ทาํ ทงั้ อามิสบชู า ทงั้ ปฏบิ ตั ิบชู าดว้ ย ท่เี ราน่งั ฟังเทศนอ์ ยู่
ดว้ ยความสงบ ทาํ ใจของตนใหอ้ ยกู่ บั ตนและตงั้ ใจฟังเทศนใ์ ห้
จิตใจสงบ ใหจ้ ิตใจสบาย ใหจ้ ิตใจรน่ื เรงิ อยใู่ นคณุ งามความดวี า่
ตนเองไดท้ าํ คณุ งามความดแี ลว้ จนถึงปัจจบุ นั ท่นี ่งั อยู่ กาํ ลงั ฟัง
เทศน์ ก็เรยี กวา่ พวกเรากาํ ลงั ทาํ ดี ทาํ คณุ งามความดี บาํ เพ็ญ
ความดี สรา้ งสมอบรมบญุ บารมีของตนใหม้ ากขนึ้ เราก็เป็นผทู้ ่ี
โชคดี

ปฏริ ูปเทสวาโส จ เราโชคดีท่ีเราไดม้ าเกดิ ในเมืองไทย โชค
ดอี ยา่ งไร โชคดีนนั้ คือมีครูบาอาจารยบ์ วชสบื ศาสนามา และ
จดจาํ คาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ ตามกาํ ลงั ความสามารถของทา่ น
ไดน้ อ้ มนาํ ธรรมะทา่ นตรสั เทศนาส่งั สอนพวกเรา ใหร้ ูบ้ ญุ รูบ้ าป
และรูด้ ี รูช้ ่วั เพ่ือเราจะไดล้ ะความช่วั บาํ เพญ็ ความดี เป็นผโู้ ชค
ดีไดย้ ินเรอ่ื งอยา่ งนี้ เหตฉุ ะนนั้ พวกเราจงึ เขา้ ใจในการทาํ บญุ ทาํ
ทานการกศุ ล ก็อาศยั ซง่ึ ครูบาอาจารย์ เราจะรกั ษาศีลและเป็นผู้

จดั ทาํ โดยทีมงาน กรุธรรม 58

มีศีล ก็อาศยั ครูบาอาจารย์ เราจะน่งั เจรญิ เมตตาภาวนาฝึกฝน
อบรมจิตใจใหส้ งบเป็นสมาธิ เราก็ตอ้ งอาศยั ครูบาอาจารย์ เหตุ
ฉะนนั้ ในเมืองไทยของเราจงึ เป็นเมืองท่นี บั ถือศาสนามาก
เพราะมีครูบาอาจารยอ์ ยทู่ ่วั ไปในประเทศแตล่ ะจงั หวดั ๆ แตล่ ะ
องคท์ ่านจะจดจาํ คาํ สอนพระพทุ ธเจา้ ตกั เตือนเทศนาแนะนาํ ส่งั
สอนอบรมพทุ ธบรษิ ัททงั้ หลาย ผเู้ ขา้ มาใกล้ ผเู้ ล่ือมใสตงั้ ใจ
อยากไดย้ นิ ไดฟ้ ังและปฏิบตั ติ น ฝึกฝนอบรมตน น่ีแหละจงึ ถือวา่
เป็นประเทศท่ีสมควร

อนั ประเทศท่ีสมควรนนั้ แตก่ อ่ นก็คอื ประเทศอินเดยี ก็
เรยี กวา่ เป็นชนบท เป็นชมพทู วีป บดั นีพ้ ระพทุ ธศาสนาเกิดจาก
ประเทศอินเดยี แตอ่ ินเดยี นนั้ ก็ยงั รกั ษาไวไ้ ดค้ ือมีประเพณีตา่ งๆ
และการรกั ษาศลี และกิรยิ ามารยาทตา่ งๆ ก็รกั ษาเป็นภมู ขิ อง
พทุ ธอยู่ แตห่ ากไมม่ ีพระท่ีจะประกาศพระศาสนามาก ก็คอื มี
พระไทยของพวกเราไปอยู่ แตน่ ีใ้ นเมืองไทยของพวกเรานนั้ ก็
เจรญิ ท่ีสดุ ในโลกนี้ จะมีแตป่ ระเทศไทยประเทศเดียวนี้ มี
พระภิกษุสงฆส์ ามเณรมาก และมีผสู้ นใจปฏิบตั ิมาก สว่ น

จดั ทาํ โดยทีมงาน กรุธรรม 59

ประเทศพมา่ ก็มีเหมือนกนั หรอื ศรลี งั กา แตก่ ารปฏบิ ตั ยิ ่อม
ตา่ งกนั อยบู่ า้ ง แตอ่ งคป์ ฏบิ ตั ดิ กี ็จะมีอยบู่ า้ ง แตถ่ า้ พวกเราไป
ศกึ ษาและไปปฏบิ ตั ไิ ปเหน็ ก็จะตา่ งกนั เพราะพระแตล่ ะประเทศ
นนั้ ยงั ยงุ่ เหยงิ กบั โลกอยู่

เหตฉุ ะนนั้ ฝ่ายเมืองไทยของพวกเรานนั้ พระภิกษุสงฆอ์ ย่ใู น
ขอบเขต วา่ กนั งา่ ยๆคอื ไม่เลน่ การเมือง หา้ มไม่ใหเ้ ลน่ การเมือง
ใหศ้ กึ ษาพระธรรมคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ นาํ ไปปฏิบตั ิตาม
ความสามารถของตน เหตฉุ ะนนั้ พวกเราทกุ ท่านทกุ คนจงึ ได้
ศกึ ษาและปฏบิ ตั หิ าหนทางท่ีถกู ตอ้ งในการดาํ เนินวิถีชวี ติ ของ
พวกเรา เราเป็นผโู้ ชคดแี ลว้ ไดม้ าเกิดในสถานท่ีนีเ้ ป็นประเทศท่ี
จะไดย้ ินไดฟ้ ัง ส่งิ ท่ีดีและสง่ิ ท่ีไม่ดี เราจะไดเ้ ลอื กสรรหาพากนั
ศกึ ษาและปฏบิ ตั ิ ตามคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ นีแ้ หละมา
รวบรวมแลว้ ชวี ิตของเรานนั้ จนมาถึงวนั นี้ ยงั ไ◌ด้ เ้ ดนิ ไปเดินมา
ได้ หรอื ทาํ คณุ งามความดีได้ ทา่ นโชคดมี าก

ถา้ หากเราไปเกิดในประเทศอ่นื ๆ ลทั ธิอ่ืน หรอื ศาสนาอ่นื ๆ
แลว้ เราจะไมไ่ ดย้ นิ ไดฟ้ ังเรอ่ื งแบบนีเ้ ลย เรอ่ื งบญุ เรอ่ื งบาป

จดั ทาํ โดยทีมงาน กรุธรรม 60

เรอ่ื งเช่ือเหตเุ ช่ือผล เรอ่ื งกรรมเร่อื งอยา่ งนี้ เพราะคณาจารยข์ อง
เคา้ จะสอนไปตา่ งๆกนั แลว้ แตป่ ระเทศตา่ งๆ บา้ นเมืองของ
ประเทศอ่นื ๆจงึ ไม่คอ่ ยจะสงบ คอยรบราฆา่ ฟันกนั เบยี ดเบียน
ซง่ึ กนั และกนั โตแ้ ยง้ กนั ท่วั โลกมมุ โลก นนั้ เราจะเห็นไดช้ ดั ทาํ ไม
บา้ นเมืองเหลา่ นนั้ จงึ ไมส่ งบ เพราะขาดจากหลกั คณุ ธรรม
จรยิ ธรรมคาํ สอนของพระพทุ ธเจา้

พระพทุ ธองคท์ รงสอนใหท้ กุ คนมีความสมานสามคั ครี กั ใคร่
ปรองดองกนั อย่ดู ว้ ยกนั เหมอื นพ่ีเหมือนนอ้ ง แลว้ บา้ นเมืองนนั้
จะอยใู่ นความสงบเพราะคนมีคณุ ธรรม จรยิ ธรรม เหตฉุ ะนนั้
วนั นีพ้ ระพทุ ธองคท์ รงตรสั เทศนาใหโ้ อวาทพระปาฏิโมกขศ์ ีล
๒๒๗ ขอ้ ของพระภกิ ษุสงฆ์ ศีล ๒๒๗ ขอ้ นีม้ าจากไหน มาจาก
ศีล ๕ ศีล ๕ เป็นตน้ เคา้ มลู ของศีล เรยี กวา่ เป็นตน้ ของศลี แลว้
ขยายปลีกยอ่ ยออกไปจงึ มมี ากมายเป็นศลี ๘ ศีล ๑๐ ศลี ๒๒๗
ขอ้ ทีนีค้ ณะศรทั ธาญาตโิ ยมทงั้ หลาย เม่ือเรามาระลกึ ถงึ เรอ่ื ง
อยา่ งนีแ้ ลว้ เราควรจะพากนั มาตงั้ ใจรกั ษาศีล เพ่ือใหม้ ีศีล ๕ น่ี
ก็ดีแลว้ สมบรู ณ์ ถา้ เราเผยอขนึ้ ไปถึงศีล ๘ เราก็ไดฐ้ านะดขี นึ้ มา

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 61

เร่อื ยๆ เราปฏบิ ตั ใิ หบ้ รรลธุ รรม ใหไ้ ดเ้ ขา้ ใจในธรรมคาํ สอนของ
พระพทุ ธเจา้ เราก็ยกฐานะของตวั เองใหส้ งู ขนึ้

แตว่ นั คลา้ ยวนั นีน้ นั้ ก็แสดงเรอ่ื งศลี ของพระ บดั นีศ้ ีลญาติ
โยมท่ีพากนั ประพฤตปิ ฏบิ ตั อิ ย่นู ีค้ วรแลว้ ท่ีพวกเราควรปฏบิ ตั ใิ ห้
ศลี ๕ ท่ีใหเ้ ราไดศ้ ลี เป็นท่ีพง่ึ ของตน ถา้ ศลี ขอ้ ท่ี ๑ นนั้ ถา้ หาก
พวกเราอยากรกั ษา อยากปฏบิ ตั ิใหม้ นั เกิดขนึ้ ตอ่ ตน เราตอ้ ง
ระลกึ ถงึ เมตตาตอ่ ซง่ึ กนั และกนั ถา้ จติ ใจของพวกเรานนั้ มี
เมตตาตอ่ กนั แลว้ เพ่ือนมนษุ ยแ์ ละสตั วท์ งั้ หลายก็ย่อมไม่ทาํ ลาย
กนั ยอ่ มอยดู่ ว้ ยกนั ได้ มีความผาสขุ เกิดขนึ้ ตรงนีส้ ิ เรากต็ อ้ งได้
ศีลขอ้ ท่ี ๑ เราจะไดเ้ หน็ อานภุ าพศีลขอ้ ท่ี ๑ นีถ้ า้ คนไม่
เบยี ดเบยี นกนั แลว้ บา้ นใดเมืองใด เราไปท่ีไหนเราจะกลวั ทาํ ไม
เราก็ไมก่ ลวั ซิ ไปคบกนั ก็มีความสขุ สบาย นีเ้ ป็นขอ้ ท่ีหนง่ึ เรา
ควรท่ีจะพนิ ิจพจิ ารณาดวู า่ มนั มีความดีอย่างไร

ถา้ ศลี ขอ้ ท่ี ๒ นนั้ ถา้ หากบคุ คลอยดู่ ว้ ยกนั แลว้ มีเมตตาตอ่
กนั ไม่ขโมยของกนั ของใครของมนั หามาไดแ้ ลว้ ก็เคา้ ก็หวง
แหน เราไม่ควรจะไปแยง่ เอาของคนอ่นื มาเป็นของตนท่ีเคา้ หวง

จดั ทาํ โดยทีมงาน กรุธรรม 62

แหนอยู่ ถา้ หากเรามีการงดเวน้ อยา่ งนี้ มีเมตตาตอ่ กนั เห็นใจกนั
อย่างนี้ มนั ก็ไมม่ ีขโมย บา้ นใดเมืองใดไม่มีโจรมีขโมยแลว้ จะอยู่
ในความสงบมยั้ สบายมยั้ รกั ษาสมบตั ิ ไมต่ อ้ งปิดประตบู า้ น ไม่
ตอ้ งปิดประตรู ถ ของวางไวท้ ่ไี หนเก็บไวท้ ่ีไหนมนั คงไมห่ ายซกั
อย่าง เพราะทกุ คนมีศีลขอ้ ๒ ดอู านภุ าพของศีลสองขอ้ น่ี ขอ้ นี้
เหน็ แจง้ ชดั ขนึ้ มา

ถา้ หากพวกเรามีศลี ขอ้ ๓ ไม่ผิดประเวณีสามีภรรยาซง่ึ กนั
และกนั ไมแ่ กง่ แย่งกนั อะไร เราสาํ รวมระวงั ของใครของมนั ให้
อยรู่ กั ษา ยนิ ดเี ฉพาะของตนอยแู่ ลว้ แลว้ เราจะแตกสามคั คี
กนั มยั้ ไม่แตกสามคั คกี นั สามีภรรยาอยดู่ ว้ ยความสงบ น่ีมี
ความสงบเกิดขนึ้ มีความสบายไมว่ นุ่ วายเกิดขนึ้ ไม่มีเรอ่ื งมีราว
อะไรในเร่อื งอย่างนี้ น่ีศลี ขอ้ ๓ ก็ตอ้ งมีอานภุ าพอย่างนี้ ใหค้ น
อยดู่ ว้ ยความสงบ ไม่ถิดไมเ่ ถียงไมโ่ ตไ้ มแ่ ยง้ ไม่แตกสามคั คกี นั

ถา้ หากพวกเรานนั้ พากนั สาํ รวมระวงั ในศลี ขอ้ ท่ี ๔ เรา
พดู คยุ กนั มนั ซอ่ื สตั ยต์ อ่ กนั ไวใ้ จกนั ได้ เราพดู แลว้ ไมย่ ไุ มแ่ หย่
พดู ใหส้ มานสามคั คีรกั ใครป่ รองดองกนั ถา้ หากคนแตกสามคั คี

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 63

กนั เราไปชกั ชวนใหเ้ ขาสามคั คกี นั เม่ือเคา้ สามคั คีกนั แลว้ ควรท่ี
จะใหเ้ คา้ มีความสามคั คีปรองดองกนั หนกั แน่นม่นั คงขนึ้ คนก็
จะอยดู่ ว้ ยกนั ดว้ ยความสามคั คี ทีนกี้ ารพดู จาปราศรยั ไพเราะ
เสนาะหู เราอย่ดู ว้ ยกนั เราพดู คยุ กนั แตเ่ รอ่ื งดีๆ ไม่มีคาํ หยาบ
โลน ะไร ไม่มีคาํ เจ็บใจอะไร มีแตค่ าํ ไพเราะเสนาะหู มว่ นหคู ยุ
กนั มนั ไม่มีอะไรเกิดขนึ้ ใหท้ ะเลาะกนั อยดู่ ว้ ยกนั มีความสขุ กนั
รอ้ ยๆพนั ๆหม่ืนๆคนแลว้ เราอย่ดู ว้ ยกนั พดู ไพเราะเสนาะหู ไมม่ ี
ทะเลาะกนั ไมม่ ีแก่งแยง่ กนั อยดู่ ว้ ยกนั มีความสขุ ผพู้ ดู กส็ บาย
ไม่มีเรอ่ื ง ผฟู้ ังก็สบายหู ตรงนีเ้ ราก็พากนั ศกึ ษาวา่ เราตอ้ งการ
อยา่ งนีม้ ยั้

ทีนีเ้ วลาพดู คยุ กนั นนั้ สรรหาเร่อื งท่ีมีประโยชน์ ทงั้ ชาตนิ ี้
และชาติหนา้ เราจะอยอู่ ยา่ งไรจะมีความสขุ ความเจรญิ จะ
พฒั นาอยา่ งไร จะแกไ้ ขอย่างไรนนั้ ครอบครวั ก็ดหี รอื ตวั เองก็ดี
เราดทู ่ีตวั เอง ลองดวู า่ ตนเองนีต้ อ้ งแกไ้ ขตนเองอยา่ งไร จะพดู จา
ปราศรยั จงึ จะใหม้ ีเหตมุ ีผล ไม่เสียการเสยี เวลาอะไร ถา้ หากเรา
พารกั ษาศลี อยา่ งนี้ จะพดู จาปราศรยั กนั อยา่ งนีแ้ ลว้ เราก็ตอ้ งได้

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 64

ศลี ขอ้ ท่ี ๔ เหตฉุ ะนนั้ ศลี ขอ้ ท่ี ๔ น่ี พระพทุ ธองคท์ รงส่งั สอน
เอาไว้ ถา้ ผใู้ ดพดู มีความซ่ือสตั ยต์ อ่ กนั ดีแลว้ ทา่ นยกย่องวา่ สจั
จัง เว อะมะตา วาจา คาํ สจั จแ์ ลเป็นวาจาท่ีไม่ตาย กเ็ หมือน
คาํ สอนของพระพทุ ธเจา้ น่ีเอง อะไรมนั เป็นบาป อะไรมนั เป็น
บญุ อะไรมนั ไมด่ ี อะไรมนั ดี สอนมาตงั้ สองพนั กวา่ ปีมาแลว้ ยงั
ม่นั คงอยยู่ งั เดมิ เพราะเป็นสจั ธรรม เป็นวาจาท่ีศกั ดิส์ ทิ ธิ์ พดู มี
เหตมุ ีผล มหี ลกั ฐาน คนเอาไปวจิ ยั วจิ ารณ์ ไปปฏิบตั ิ ไดร้ บั ผล
รบั ประโยชน์ น่ีพวกเราก็ควรพากนั ตงั้ ใจปฏบิ ตั ิการพดู จา
ปราศรยั ของตน เราก็จะไดม้ ศี ีลขอ้ นี้ เรามองหนา้ มองตา ไป
พดู จาปราศรยั อยทู่ ่ีไหนดว้ ยกนั ก็เลยจะมีความสบาย มีความสขุ
เพราะพดู แตเ่ รอ่ื งดที งั้ นนั้

ทีนีศ้ ีลขอ้ ท่ี ๕ หากคนงดด่ืมสรุ าเมรยั ของมนึ เมาเน่ีย เป็น
ฐานแหง่ ความประมาท งดมนั เสีย เราไม่ตอ้ งด่มื มนั หรอก ด่มื
แลว้ มนั มีประโยชนอ์ ะไร เราก็นกึ ถงึ โทษของสรุ าแลว้ มนั ทาํ ให้
เสยี กิรยิ ามารยาท เสียศกั ดศิ์ รขี องมนษุ ย์ เราก็ใหพ้ ากนั พินิจ
พิจารณาดู คนด่มื เหลา้ ทกุ วนั ๆ เมาทกุ วนั มนั สวยงามมยั้ มนั

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 65

เดนิ สวยงามมยั้ ยนื เดนิ น่งั นอน เคา้ ดีมยั้ กิรยิ ามารยาท
สวยมยั้ เป็นท่สี รรเสรญิ ของนกั ปราชญม์ ยั้ อนั นีเ้ ราตอ้ งตดั สนิ ใจ
ดว้ ยตนเอง ถา้ หากเราละไดแ้ ลว้ เราไม่เมา ถา้ เคยเมามาแลว้
เราก็ละ ไม่ด่ืมแลว้ มนั ก็ไมเ่ มา มนั ก็เดนิ ไปก็ตรง ยืนก็ดี น่งั ก็
เรยี บรอ้ ย นอนก็เรยี บรอ้ ย มีสติสมั ปะชญั ญะ ถา้ เราเวน้ ได้ เราก็
ไดศ้ ีลขอ้ นี้

ศลี ทงั้ ๕ ขอ้ นที้ ่านเรยี กวา่ มนษุ ยธรรม ธรรมตงั้ อยใู่ นมนษุ ย์
มนษุ ยอ์ ยดู่ ว้ ยกนั ตอ้ งมีศีล เป็นเครอ่ื งกนั้ กางเอาไว้ เราจะไม่ทบุ
ตีกนั ก็ดว้ ยศีลขอ้ ท่ี ๑ เรารกั ษาได้ ศีลขอ้ ท่ี ๒ คนก็ไมข่ โมยของ
กนั ศลี ขอ้ ท่ี ๓ ก็ไม่ผิดประเวณี ลว่ งเกินของกนั ศลี ขอ้ ท่ี ๔ ก็ไม่
โกหกหลอกลวง ใครพดู ตรงไปตรงมาตอ่ กนั ได้ ศีลขอ้ ท่ี ๕ เป็นผู้
มีสตสิ มั ปะชญั ญะ เพราะไมเ่ มาเหลา้ ของมนึ เมาเป็นฐานแหง่
ความประมาท ทีนีห้ ากเราพากนั ระลกึ หรอื ปฏบิ ตั ิ มีวริ ตั ิเจตนา
งดเวน้ ในการรกั ษา ก็เรยี กเป็นผมู้ ีศีล

ถา้ เรามีศลี นนั้ เราไมต่ อ้ งรบั จากพระ ถา้ ศลี ๕ เราสมบรู ณ์
ถา้ พระประกาศศลี ๕ ไม่ตอ้ งรบั ไม่ตอ้ งสมาทาน สมาทานไป

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 66

ทาํ ไม เรามีอยแู่ ลว้ ในตวั เอง เพราะเรารกั ษาไดท้ กุ ขอ้ อยู่ เราทรง
ไวไ้ ดท้ กุ ขอ้ อยู่ ๕ ขอ้ น่ี เราไมต่ อ้ งรบั ก็ได้ ไม่เป็นอะไร พระทา่ น
จะไมว่ า่ อะไร เพราะเราปฏิบตั ิอยู่ เกิดเราไม่ครบทงั้ ๕ ซบิ ดั นี้
เราก็ตอ้ งรบั สมาทาน เพ่ือจะรกั ษาวนั หนง่ึ คืนหนง่ึ หรอื ไดช้ ่วั
ระยะใดระยะหนง่ึ แลว้ แตก่ าํ ลงั ท่ีเราจะรกั ษาได้

เหตฉุ ะนนั้ ศลี จงึ มีอานภุ าพ ท่านจงึ วา่ สีเลนะ สุขะตงิ ยนั
ติ คนจะไปสวรรค์ ไปเกิดในโลกสวรรค์ ก็คอื การรกั ษาศลี สเี ล
นะ โภคะ สัมปะทา โภคาทรพั ยส์ มบตั ิทงั้ หลายท่ีไดม้ าดว้ ยศลี
หม่ืนๆแสนๆลา้ นๆโกฏกิ ็ไมเ่ ป็นอะไร ไมม่ ีใครอะไร ไมม่ ีคน
เดือดรอ้ นอะไร สเี ลนะ นิพพุตงิ ยนั ติ คนจะไปถงึ นพิ พานก็
อาศยั เร่อื งรกั ษาศลี เป็นพนื้ ฐาน แลว้ จงึ ทาํ จิตใจใหส้ งบสมาธิจงึ
จะไดส้ รา้ งปัญญาใหเ้ กิดขนึ้ หาหนทางพน้ ทกุ ขไ์ ด้ ก็อาศยั เรอ่ื ง
ศลี นีเ้ องเป็นพนื้ ฐานท่ีดี เราจะอย่ดู ว้ ยกนั มีความผาสขุ ไดอ้ ย่าง
แน่นอน

ฉะนนั้ การรกั ษาศลี ของพวกเรานนั้ รกั ษาท่ีไหน ศลี มนั ตวั
เดยี ว คือตวั เจตนาท่จี ิตใจเทา่ นนั้ ตวั องคข์ องศลี ก็ ๕ ขอ้ ก็ดี หรอื

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 67

๘ ขอ้ ก็ดี ท่ีเรยี กวา่ องคข์ องศลี ๑๐ ขอ้ ของสามเณรก็เรยี กวา่ องค์
ของศีล ๒๒๗ ขอ้ นนั้ เป็นของภิกษุก็เรยี กวา่ องคข์ องศลี ไมใ่ ช่ตวั
ของศีล ตวั ของศลี มีตวั เจตนาตวั เดยี วอย่ทู ่ีใจของบคุ คล ถา้ เรามี
เจตนางดเวน้ หละไดห้ มด น่ีเรารกั ษาตรงท่ีใจของพวกเราน่ี
แหละ คือเจตนางดเวน้ พิธีรกั ษาศีลเราจะไดศ้ ลี สมบรู ณไ์ ดก้ ็
อาศยั ตวั เจตนา ถา้ เราเจตนาไม่ฆา่ สตั ว์ เจตนาไม่ลกั ทรพั ย์
เจตนาไม่ประพฤตผิ ิดประเวณี เจตนาไมโ่ กหก เจตนาไม่ด่มื
เหลา้ อยทู่ ่ีใจ ไม่ใชอ่ ยทู่ ่ีรา่ งกายของพวกเราการรกั ษาศีล อยทู่ ่ี
ใจ รกั ษาท่ีใจ ถา้ ใจมนั งดเวน้ แลว้ หมด กายทาํ อะไรไมไ่ ด้ เพราะ
รา่ งกายของพวกเรานีอ้ ย่ใู ตอ้ าํ นาจของจิตใจ ใจเป็นนายกาย
เป็นบา่ ว ถา้ ใจของพวกเรานี้ ควบคมุ รา่ งกายของเราไปตาม
อาํ นาจของจติ ใจ ถา้ จิตใจมีศลี แลว้ รา่ งกายก็มีศลี เพราะใจคมุ
เอาไว้ ไมใ่ หล้ ว่ งเกินไปได้

ตรงนีแ้ หละพวกเราท่านทงั้ หลายท่ีเป็นพทุ ธบรษิ ทั ใน
พระพทุ ธศาสนานี้ เราควรท่ีพินิจพิจารณาเรอ่ื งการรกั ษาศีลของ
พวกเราเป็นพืน้ ฐานใหด้ ี เม่อื เรารกั ษาศีลเป็นพนื้ ฐานท่ีดแี ลว้ ทาํ

จดั ทาํ โดยทีมงาน กรุธรรม 68

สมาธิ จติ ใจจะสงบงา่ ยท่ีสดุ งา่ ย เราทาํ จติ ใจของเราไมส่ งบเป็น
สมาธิไดท้ กุ วนั นีก้ ็เพราะศลี ของเราขาด ศีลของเราไม่สมบรู ณ์
ศีลของเราดา่ งพรอ้ ยทะลปุ รุโปรง่ ศีลพทุ ธเมืองเหนือของเรา ศีล
เมืองพทุ ธมนั ขาด น่ีแหละตรงนีแ้ หละเรากค็ วรท่ีจะพากนั รกั ษา
ถา้ รกั ษาศีล ๕ ไดก้ ็เป็นทางแหง่ สวรรคอ์ ยแู่ ลว้ ถา้ รกั ษาศลี ๘ ก็
เป็นทางของตามฐานะของบคุ คลท่ีรกั ษา เราจะอยดู่ ว้ ยกนั แบบ
ความผาสขุ ได้

เหตฉุ ะนนั้ เร่อื งในวนั นีจ้ งึ เป็นเรอ่ื งท่ีเราพากนั สรรเสรญิ เรอ่ื ง
พระพทุ ธเจา้ แสดงโอวาทพระปาฏโิ มกข์ แสดงเรอ่ื งศีล ทนี ี้
อาตมาก็แสดงเรอ่ื งศีลน่ีมนั ตน้ ของศีล ศลี ๕ เพ่ือใหพ้ วกเรานีจ้ ะ
ไดน้ อ้ มนาํ พากนั ประพฤตปิ ฏบิ ตั ติ ามกาํ ลงั ความสามารถของตน
ใครจะปฏิบตั ไิ ดส้ องขอ้ สามขอ้ ก็แลว้ แต่ ใครปฏิบตั ไิ ดส้ ่ีขอ้ หา้
ขอ้ สมบรู ณก์ ็แลว้ แตก่ าํ ลงั ของพวกเราจะทาํ ได้ ถา้ ใครทาํ ไดห้ มด
มนั ก็มีคณุ ภาพตา่ งกนั เหมือนอาตมาอธิบายเร่อื งอานสิ งสใ์ หฟ้ ัง
วา่ เราอย่ดู ว้ ยกนั จะมีความสงบสขุ มยั้

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 69

คนมีศีลน่ีไปอย่บู า้ นของใคร เคา้ ก็ใหน้ ่งั ใหน้ อนได้ อยบู่ า้ น
ของเขาได้ หนง่ึ จะไม่กลวั จะฆา่ เรา ถา้ เรามีศลี ขอ้ ๑ ทีนีข้ อ้ ๒
นนั้ เรามีเงนิ มีทองอยทู่ ่ีไหน วางไวใ้ กลๆ้ ขา้ งเขาเป็นแสนเป็น
ลา้ น มนั ก็ไมข่ โมยของเรา ขอ้ ท่ี ๓ เคา้ จะไมผ่ ดิ ภรรยาสามีของ
ใคร ขอ้ ท่ี ๔ เคา้ จะไมม่ าโกหกเรา คนๆนนั้ เป็นคนมีศลี ขอ้ ท่ี ๕
มนั จะไม่ด่ืมเหลา้ เมามายอาละวาดในบา้ นของเรา ถา้ มีศลี เอา
เถิดถา้ คนมีศลี ไปบา้ นของใครแลว้ คนนนั้ สบายใจ เพราะเป็น
คนท่ีปลอดภยั น่ีแหละพวกเราท่านทงั้ หลาย ควรแลว้ ท่ีพวกเราท่ี
จะปฏิบตั ิใหเ้ กิดใหม้ ีขนึ้ แก่ตน ตามกาํ ลงั ของตน แลว้ จะเห็น
อานิสงสม์ ีความสงบสขุ เกิดขนึ้ ตงั้ แตย่ งั ไม่น่งั ภาวนาก็เหน็ ความ
สงบ และมนั มคี วามสขุ ไปพบกนั ท่ีไหน ไปเจอกนั ท่ีไหน เหมือน
พวกเราน่หี ละมาฟังเทศนฟ์ ังธรรม มาประพฤตปิ ฏิบตั ธิ รรมคณุ
งามความดอี ย่างนี้ เราอยดู่ ว้ ยกนั มากๆ เราไม่ถิดไม่เถียง
ทะเลาะเบาะแวง้ กนั เพราะเรามีคณุ งามความดี มีคณุ ธรรม
จรยิ ธรรม มีศลี ธรรม พดู คยุ กนั แตเ่ รอ่ื งทาํ ความดีทงั้ นนั้ น่ีเป็น
เรอ่ื งบญุ เร่อื งกศุ ลท่ีพวกเราจะไดเ้ กิด ใหเ้ กิดใหม้ ีขนึ้ แกต่ น

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 70

เหตฉุ ะนนั้ การท่ีพวกเราจะทาํ สมาธิ ฝึกฝนอบรมจติ ใจนนั้
พืน้ ฐานท่ีดีท่ีสดุ ก็คือเรารกั ษาศีลกอ่ น เม่ือเรารกั ษาศีลไดแ้ ลว้ ใจ
ของเรานนั้ ไมพ่ ะวา้ พะวงกบั ศีลขอ้ นนั้ ขาด ศลี ขอ้ นีข้ าด เร่อื ง
อนั ตรายเหลา่ นนั้ จะมารบกวนจิตใจของพวกเราไมม่ ี เม่อื มนั ไม่
มีแลว้ จิตใจก็เลยสงบน่งิ โอ เรามีศีลนะ เรามีศลี อย่ใู นตวั ของ
เรานะ จากปฏิบตั ิใจก็เลยสงบ มีปีตกิ ็ตนเองมีศลี กอ่ น ทนี ีใ้ จก็ได้
สงบเป็นสมาธิ ทาํ ไดง้ ่าย งา่ ยๆ ภกิ ษุสงฆท์ า่ นพยายาม
เหมือนกนั พยายามรกั ษาศลี ตามความสามารถของแตล่ ะทา่ น
ละองค์ อยากใหบ้ รสิ ทุ ธิ์จนหมด ญาตโิ ยมก็เลยตงั้ ใจทกุ คน
ปฏิบตั ิกนั อยตู่ ามกาํ ลงั ความสามารถของตน แลว้ จะไดเ้ หน็
อานิสงสไ์ ด้ เราจะอยดู่ ว้ ยกนั สบายจรงิ ๆกนั ตรงนี้ ในโลกนีถ้ า้ เคา้
หากรูจ้ กั พากนั รกั ษาแลว้ แหม บา้ นใด ครอบครวั ใดมีศีล
ครอบครวั นนั้ ก็สงบ บา้ นใด หม่บู า้ นใดเป็นคนมีศีล บา้ นนนั้ สงบ
สขุ อาํ เภอใด จงั หวดั ใดเป็นคนมีศีลธรรม สงบ ประเทศใดนนั้ มี
ศีลธรรม สงบ ไม่มีรบราฆา่ ฟัน ไม่มีเรอ่ื งแบบนีเ้ กิดขนึ้ เรอ่ื งราว

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 71

ตา่ งๆท่ีไมด่ ี มีแตเ่ ร่อื งดีๆอยใู่ นความสงบ ตรงนีเ้ ราก็เหน็ ได้
ชดั เจนอยา่ งนี้

เหตฉุ ะนนั้ พวกเราทา่ นทงั้ หลายท่ีไดม้ าประกอบพธิ ีเวยี น
เทียนในวนั นี้ ไหวพ้ ระสวดมนตก์ ็ดี มีแตบ่ ญุ แตก่ ศุ ล บชู าในสิ่งท่ี
ควรบชู า คอื บชู าศีล เรามาปฏบิ ตั อิ กี เราปฏบิ ตั ิบชู า นอ้ มนกึ
ระลกึ ถึงพระพทุ ธเจา้ และพระธรรม และพระสงฆส์ าวกทงั้ หลาย
เป็นบญุ กศุ ลอนั ย่ิงใหญ่ท่ีเราจะไดเ้ ป็นท่ีพ่งึ ของตน บดั นพี้ วกเรา
ควรท่ีจะทาํ จิตใจของเรานนั้ ใหอ้ ยกู่ บั ตนกบั ตวั ใหส้ งบ เร่อื งท่ีไมด่ ี
ทงั้ หลายนนั้ เราควรละ ควรปลอ่ ย ควรวางทงั้ อดตี อนาคต อยา่
ไปคดิ กบั มนั ของเป็นอดีตท่ีลว่ งแลว้ ก็ใหม้ นั มนั แลว้ ไป เหมือน
เราทาํ อะไรไมด่ ี พดู ไม่ดี คิดไม่ดี ตงั้ แตอ่ ดตี ผา่ นมา เราทิง้ มนั
หมด อยา่ ไปคิดถงึ มนั อยา่ ไปคดิ ถงึ เรอ่ื งอย่างนนั้ ทงั้ สงิ่ ท่ีเป็น
อนาคตเราก็ไม่ตอ้ งไปคาํ นงึ ถึง อยา่ ไปกลวั เร่อื งนนั้ เร่อื งนี้ เราเอา
ในปัจจบุ นั ซิ เราเด๋ียวนี้ เรามีศลี อยู่ เราปฏบิ ตั ิอยู่ เราสรา้ งความ
ดอี ยใู่ นปัจจบุ นั นี้ ตรงนีส้ ิ

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 72

ทีนถี้ า้ หากอะไรเกิดขนึ้ มาไมด่ ีกบั ตน ก็รบี ละ รบี ปลอ่ ย รบี
วาง เราคดิ โกรธ คิดเกลยี ด คดิ ไม่ดใี นใจของเรา เรารบี ละทงิ้ อยา่
ใหม้ นั มาอย่ใู นใจของเราใหม้ นั ทกุ ข์ เคา้ เรยี กวา่ การปฏบิ ตั ิ
ภาวนาเพ่ือใหช้ าํ ระจติ ของตน เพ่ือจะใหจ้ ติ ใจของเรานนั้ สงบ
เม่ือเราละกิเลสไดม้ ากเทา่ ไหร่ ใจก็ยง่ิ สงบมากขนึ้ เทา่ นนั้ ไม่
วนุ่ วาย ไม่วนุ่ วายกบั โลก เขาไม่ยงุ่ เหยงิ น่ีเป็นเร่อื งท่ีพวกเราจะ
ปฏบิ ตั ิ ไมต่ อ้ งพดู ลวงโลกใหม้ นั เสียการเสยี เวลาอะไรมาก เคา้
พดู คยุ เคา้ พดู มีเหตมุ ีผลใหม้ าก มนั ก็มีประโยชนม์ าก พดู มากๆ
เฉยๆแตม่ นั ไม่มีประโยชน์ ไม่พดู เรอ่ื งท่ีเป็นประโยชน์ แลว้ มนั จะ
เสียประโยชนเ์ รา เสยี เวลาเปลา่ เรยี กวา่ สมั ผัปปลาปา พดู เพอ้
เจอ้ เหลวไหล ไม่มีเหตมุ ีผล เหตฉุ ะนนั้ เรากค็ วรพากนั เลือก
พดู คยุ กนั ใหม้ เี หตมุ ีผล ชกั ชวนกนั ทาํ แตค่ วามดพี ดู ดแี ละคิดดี
เม่ือเราทาํ เชน่ นีแ้ ลว้ มนั จะสงบเอง การทาํ สมาธิ จิตใจกส็ งบเอง
มามอง เอ๊ เราพากนั แตพ่ ดู ดนี ะ ทาํ ดี คดิ ดีทงั้ นนั้ ใจก็เลยมี
ความสงบอยเู่ รอ่ื ยๆในความดี ก็เลยมีเป็นสมาธิในตวั ใน
อตั โนมตั ขิ องมนั ในตวั มนั เองจิตใจ

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 73

หรอื วา่ พวกเราจะแผเ่ มตตา อยากใหเ้ พ่ือนมนษุ ยต์ งั้ แตเ่ ด็ก
ถงึ หนมุ่ สาว ทา่ มกลางคนจนเฒา่ จนแก่ อยากใหม้ ีความสขุ
ความสขุ หมดทกุ คน แลว้ ตนเองก็จะมีความสขุ เหมือนกนั เอา
สนั้ ๆอย่างนีก้ ็ได้ เอาเป็นอารมณอ์ ยใู่ นจติ ใจของพวกเรา เราไม่
คิดอจิ ฉาพยาบาทอาฆาตใคร อยากใหค้ นมีความสขุ หมดในโลก
แตเ่ ราก็จะสขุ เหมือนกนั ไม่เบยี ดเบียนกนั ใหอ้ ย่ดู ว้ ยกนั มี
ความสขุ น่ีเคา้ เรยี กวา่ แผเ่ มตตาทงั้ คนอ่ืนและตนเอง เม่ือคนแผ่
เมตตาบอ่ ยๆ มนั ก็เป็นเจรญิ ภาวนา คือเจรญิ เมตตา กท็ าํ จิตใจ
ของเราใหแ้ ช่มช่ืน ใหช้ ่มุ ช่ืน ใหม้ ีความสขุ เกิดขนึ้ ก็สงบ เป็น
สมาธิอยเู่ รอ่ื ยๆอย่างนนั้ เอง

น่ีการทาํ สมาธิอยา่ งยอ่ ๆ ท่ญี าตโิ ยมท่ีจะนาํ เอาไปปฏิบตั ิตน
อย่ใู นบา้ นในชอ่ งในครอบครวั ก็ดี กบั หมกู่ บั ฝงู ในหนว่ ยงาน
ตา่ งๆ มองหนา้ มองตากนั ดว้ ยหนา้ ยมิ้ แยม้ แจม่ ใส ใหเ้ ราเมตตา
ดว้ ยกาย พดู จาปราศรยั ไมก่ ระทบกระเทือนกนั เคา้ เรยี กวา่ ดว้ ย
ความเมตตาในการพดู คดิ ในจิตในใจอยากใหม้ ีความสขุ หมด
คนในโลก และตนเองก็จะมีความสขุ เรยี กวา่ เมตตาในจติ ใจ

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 74

พวกเราทา่ นทงั้ หลายควรเอาเรอ่ื งอยา่ งนีไ้ ปปฏิบตั ิ ลองดซู ิ มนั
จะไดร้ บั ความรม่ เย็นเป็นสขุ ถา้ ความสงบสขุ เกิดขนึ้ แกต่ น ผลก็
จะอยดู่ ว้ ยกนั มีความสขุ ตามความมงุ่ มาดปรารถนาท่พี วกเราตงั้
เอาไว้

เหตฉุ ะนนั้ การบรรยายธรรมมาแตต่ น้ จนอวสานนี้ อาตมา
ภาพก็ขออาํ นวยอวยพรใหค้ ณะศรทั ธาญาติโยมสาธชุ น
ทงั้ หลายไดม้ าฟังธรรมในวนั นี้ ใหพ้ ากนั กาํ หนดจดจาํ ขอ้ ธรรมท่ี
ไดบ้ รรยายมานนั้ สง่ิ ใดควรละ สิ่งใดควรปฏิบตั ิก็ปฏิบตั ิเอา ให้
เกิดใหม้ ีขนึ้ แกต่ น ผลก็จะไดร้ บั ความสขุ ความเจรญิ เกิดขนึ้ แก่
ตน ดงั ไดอ้ ธิบายมาก็เหน็ เวลาพอสมควร

ตามภาษิตท่ีไดค้ ิดในเบือ้ งตน้ วา่ กจิ โฺ ฉ มนุสฺส ปฏลิ าโภ
การไดม้ าเกิดเป็นมนษุ ยเ์ ป็นโชคลาภอนั ดี กิจฉัง มจจฺ าน ชวี ิตํ
เรามีชีวติ มาถงึ วนั นกี้ ็เป็นผโู้ ชคดี กจิ โฺ ฉ พทุ ธฺ านมุปปฺ าโท
พระพทุ ธเจา้ มาอบุ ตั ิบงั เกิดขนึ้ ในโลกเป็นโชคดี กจิ ฉัง
สทธฺ มมฺ สสฺ วนํ เราไดย้ นิ ไดฟ้ ังเทศนฟ์ ังธรรมเป็นโชคดี ปฏริ ูป
เทสวาโส จ เรามาอยใู่ นประเทศท่ีสมควรแลว้ ท่ีเราจะไดป้ ฏิบตั ิ

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 75

คณุ งามความดีใหเ้ กิดขนึ้ แกต่ น ก็ขอยตุ ิการบรรยายธรรมไว้
เพียงแคน่ ี้ เอวงั ก็มีดว้ ยประการะฉะนี้

ท่ีมา: https://youtu.be/Cc8ZOJU_N74

จดั ทาํ โดยทีมงาน กรุธรรม 76

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 77

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 78

จดั ทาํ โดยทมี งาน กรุธรรม 79